Zajęcia nr 3- zarys historii integracji europejskiej. R.N Coudenhove- Kalergii , Naród europejski rozdz. „Inicjatywa Brianda”

INICJATYWA BRIANDA.

Celem jego było urzeczywistnienie europejskiego zjednoczenia przez inicjatywę polityczną. W roku 1929 podczas konferencji rady Ligi Narodów w Madrycie, omówił swój plan utworzenie związku europejskiego w ramach Ligi Narodów z Stressemanem i pozostałymi ministrami spraw zagranicznych. Wszyscy jego plan przyjęli pozytywnie, oprócz premiera Anglii Macdonalda, który uważał , że urzeczywistnienie Stanów Zjednoczonej Europy jest zbyt wczesne i uważał, że sprawa ta powinna zostać odroczona do co najmniej 10 lat.

Briand został premierem i zachował swój urząd ministra spraw zagranicznych. W swoim expose powiedział, że Europa nigdy nie będzie mogła żyć w pokoju zanim nie wyjaśni sobie niektórych spraw i póki nie zostaną rozwiązane pewne wątpliwości, dopóki to się nie stanie, Europa nie znajdzie warunków do wspólnej współpracy. Przemówienie to zostało większością izby przyjęte, po czym nastąpiło votum zaufania dla Brianda i jego nowego gabinetu.

Za pakt lokarneński został odznaczony pokojową Nagrodą Nobla. Przez lata był francuskim ministrem spraw zagranicznych.

Dnia 5 września 1929 roku Briand wygłosił rozstrzygającą mowę. W mowie tej odwoływał się do idei, która zachwyciła filozofów i poetów. Uważał, że jest ona wyzwaniem. Zdawał sobie sprawę z tak trudnego przedsięwzięcia, jednak to wszystko pobudzało go do realizacji jego planów. W swojej mowie powiedział, że był przekonany, że pośród ludów tj ludy Europy tworzą geograficzna wspólnotę, powinien egzystować pewien rodzaj stosunków związkowych. Ludy te zawsze powinny nawiązać ze sobą kontakt, aby bronić wspólnych interesów i podejmować wspólne decyzje, powinny utworzyć solidarna wspólnotę. Celem Brianda i ostatnimi słowami w przemowie było to, że chciałby powołać tę wspólnotę do życia.

Przemówienie to zyskało wielką aprobatę, Stresemann zaś wstąpił na trybunę i całkowicie poparł słowa Brianda. Cztery dni późniejna konferencji radzącej nad urzeczywistnieniem Panaeuropy po raz pierwszy zebrało się 27 ministrów spraw zagranicznych, którzy w Lidze Narodów reprezentowali państwa europejskie . Wszyscy ministrowie zgadzali się z Briandem, by utworzyć europejską organizację państwową. Powstała propozycja dla Brianda, by opracował w imieniu swego rządu memorandum na temat tej kwestii, by ustosunkowały się do tego inne rządy.

W momencie pracy nad memorandum ruch panaeuropejski pracował na rzecz inicjatywy Brianda. Niewątpliwe wzrosła też pozycja jego przeciwników

- nacjonaliści i obrońcy ceł ochronnych , zaczęli uważać ruch panaeuropejski za niebezpieczny i dlatego też dążyli do jego obalenia.

- Francja obwiniała Brianda za brak realizmu,

- w Niemczech nacjonaliści też działali przeciw niemu, gdyż uważali że Briand chce wprowadzić hegemonię francuską.

- Anglicy zaś nie chcieli zostać przyłączeni do europejskiego związku ani nie chcieli być z niej wykluczeni. Uważali, że pomysł Brianda stał na przeszkodzie ich tradycji i interesom.

Katastrofą dla inicjatywy Brianda była śmierć Stresemanna, który miał ogromny autorytet w Niemczech i był jego doskonałym partnerem . nikt nie rozumiał się tak dobrze z Briandem jak on.

Kolejna katastrofą dla inicjatywy Brianda był krach na giełdzie w Nowym Jorku, jako wstęp do światowego kryzysu gospodarczego- wzrost ceł ochronnych, zakaz przywozu i systemu kontyngentów.

Dnia 17 maja 1930 roku, Briand w dniu otwarcia kongresu przedłożył rządom europejskim memorandum i jego tekst przekazał do publicznej wiadomości. Najważniejszym współautorem Brianda był szef jego gabinetu- Alexis Leger (był poetą francuskiej literatury pod pseudonimem Saint John Perse). Elexis Leger był w latach 1932- 40 sekretarzem generalnym francuskiego ministerstwa spraw zagranicznych. Był oddanym zwolennikiem idei paneuropejskiej.

Memorandum Brianda zawiodło wszystkich, dokument nie zawierał żadnego apelu do serc i nadziei narodów. Briand na kongres paneuropejski wysłał swego przyjeciela i współpracownika- Louisa Loucheura, by ten przekonał do jego planów nowego kanclerza i nowego ministra spraw zagranicznych. Po przemówieniu Louchera ( w imieniu Francji) oraz ministra spraw wewnętrznych, który przemawiał w imieniu Niemiec, głos udzielił delegat brytyjski L.S Amery, by przedstawić punk widzenia Wielkiej Brytanii. Mowa jego przedstawiała trudności sprzyjające tworzeniu procesu jednoczenia Europy, w swoim przemówieniu wyraził również stanowisko wobec inicjatywy Brianda.

- „jedyną wyzwalającą i ożywiającą ideą , która byłaby europejskim zjednoczeniem, która prowadziłaby do odnowionego życia i wzmożonego rozwoju jest idea patriotyzmu europejskiego, która wyszła ponad jednostkowe patriotyzmy”

- Amery w swojej powiedział, że możliwe jest pogodzenie interesów Paneuropy z interesami Wielkiej Brytanii , jeśli ta byłaby w jakiejś formie członkiem europejskiego zjednoczenia.

Mówił:

„sercem nie należymy do Europy, nie potrafimy nigdy podzielać europejskiego widzenia świata ani uczestniczyć w europejskim patriotyzmie, nigdy nie potrafiliśmy zrezygnować z naszego patriotyzmu, nie potrafilibyśmy jednocześni należeć do Paneuropy o Panbrytanii”

- uważał uczestnictwo Wielkiej Brytanii w Paneuropie na niemożliwe, jednak mimo to, darzą sympatią ruch mający na celu utrwalenie pokoju

- „Jeśli odrzucimy uczestnictwo w Paneuropie to nie znaczy, że odrzucamy również z nią współpracę. Możemy dalej wspólnie pracować z Europą w Lidze Narodów i w zupełności podzielam pogląd Brianda, że nasza praca w interesie całej ludzkości mogłaby dużo zyskać na skuteczności, gdyby wszystkie sprawy , które interesują wyłącznie Europę, mogłyby być wyeliminowane z Ligi Narodów”

-„chcemy zmniejszyć obszary konfliktów i sprzecznych interesów i dążyć do dobrowolnej współpracy”

Przemówienie to wywarło głębokie wrażenie na kongresie i opinii światowej. Kongres berliński zakończył się jednogłośnym poparciem inicjatywy Brianda.

Wrzesień 1930 rok- konferencja w Genewie w ramach sesji Ligi Narodów. Był to pojedynek między Francją, która chciała utworzyć zdolną do życia instytucję oraz Anglią, która chciała całą akcje sprowadzić do szczebla komisji Ligi Narodów. Podczas konferencji pojawiła się wiadomość o zwycięstwie narodowych socjalistów w Niemczech. Nikt nie wiedział, czy Hitler nie zerwie traktatu wersalskiego, niszcząc przy tym wszelkie możliwości europejskiego pojednania. Niewątpliwie był to cios dla inicjatywy Brianda.

We wrześniu w 1931 roku Briand po raz ostatni przemawiał przed Ligą Narodów:

- mówił o Europie,

- mówił o niebezpieczeństwie wojny.

Briand zmarł 7 marca 1932 roku.