Podstawy Zarz膮dzania
Prowadz膮cy: dr Teresa Maszczak
Zaliczenie:
test wyboru ABCD na przedostatnich zaj臋ciach
zaliczenie od 50%
Literatura:
Peter Drucker-Praktyka zarz膮dzania, wyd. AE Krak贸w 1994
James Stoner, Edward Freeman -Kierowanie, wyd. PWE Warszawa 2001
Ricjy W. Griffin-Podstawt zarz膮dzania organizacjami, wyd PWN Warszawa 2005
Adam Peszko- Podstawy zarz膮dzania organizacjami, wyd AGH Krak贸w 2002
Marcin Bielski- Podstawy teorii organizacji i zarz膮dzania, wyd C.H. Beck
Ludos艂aw Drelichowski- Elementy teorii i praktyki zarz膮dzania z technikami informacyjnymi w przedsi臋biorstwie, wyd. ATR Bydgoszcz 2000
Podstawy zarz膮dzania operacyjnego, pod red. Zdzis艂awa Jasi艅skiego, Oficyna Ekonomiczna Krak贸w 2005
Wyk艂ady
7.10.09
Zagadnienia:
Poj臋cia i definicje zarz膮dzania
Proces zarz膮dzania
Mened偶er w procesie zarz膮dzania
Historia i teorie zarz膮dzania
Wsp贸艂czesne podej艣cie do problematyki zarz膮dzania
Definicje zarz膮dzania:
Dok艂adne poznanie tego, czego oczekuje si臋 od ludzi, a nast臋pnie dopilnowanie, by wykonali to w najta艅szy i najlepszy spos贸b (W.F. Taylor) - racjonalna gospodarka lud藕mi i zasobami;
(ang. Management) proces doprowadzania do wykonania okre艣lonych rzeczy sprawnie i skutecznie, wsp贸lnie z innymi lud藕mi i poprzez nich;
zestaw dzia艂a艅 obejmuj膮cych planowanie , podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie tj. kierowanie lud藕mi, kontrolowanie zapotrzebowania na zasoby rzeczowe, finansowe, kadrowe, wykorzystywanie z zamiarem osi膮gni臋cia cel贸w organizacji.
Istota zarz膮dzania:
Zestaw dzia艂a艅 (obejmuj膮cy planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie przewodzenie tj. kierowanie lud藕mi i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) i wykorzystanych z zamiarem osi膮gni臋cia cel贸w organizacji w spos贸b sprawny i skuteczny.
Podstawowe cele zarz膮dzanie:
Sprawnie - wykorzystanie zasob贸w m膮drze i bez marnotrawstwa
Skutecznie - podejmowanie w艂a艣ciwych decyzji i uzyskanie powodzenia w ich wdra偶aniu
Zarz膮dzanie to powzi臋cie decyzji rozpocz臋cia lub zaprzestania prowadzenia dzia艂alno艣ci na podstawie znajomo艣ci cel贸w i 艣rodk贸w.
Definicje:
F.W. Taylor (1856-1915): zarz膮dzanie biznesem jest jedynie pochodn膮 teorii zarz膮dzania nier贸偶ni膮c膮 si臋 od zarz膮dzania jak膮kolwiek inn膮 organizacj膮
M. Parker-Follet (1868-1933): te same za艂o偶enia dotycz膮ce zarz膮dzania odnosz膮 si臋 do wszystkich organizacji
O. Sheldon: Cele przedsi臋biorstwa nie powinny by膰 wyra偶one wy艂膮cznie w kategoriach zysku. Przedsi臋biorstwo nie jest bowiem tylko siatk膮 powi膮za艅 mi臋dzy stanowiskami, a przede wszystkim wsp贸lnot膮 moraln膮
Zarz膮dzanie jest poj臋ciem szerszym od kierowania. Kieruje si臋 lud藕mi, zarz膮dzanie polega na planowaniu, kierowaniu i kontrolowaniu)
Przy kierowaniu lud藕mi du偶膮 rol臋 odgrywa motywacja: bod藕cowa (materialna), niebod藕cowa (niematerialna: nagrody, awanse)
Zarz膮dzanie: makro (ca艂膮 organizacj膮), mikro (pionami, obszarem, wydzia艂em, sekcj膮, pracownikami)
Proces zarz膮dzania:聽1 -> 2 -> 3 -> 4 -> 1 -> ...
Planowanie i podejmowanie decyzji聽(okre艣lenie cel贸w i efekt贸w jakie chcemy osi膮gn膮膰; badanie popytu, poda偶y, konkurencji, potrzeb konsument贸w i ich "portfeli", jako艣ci, plan sprzeda偶y)
Organizowanie聽(zapewnienie zasob贸w niezb臋dnych dla osi膮gni臋cia cel贸w)
Przewodzenie, czyli kierowanie (motywowanie, mobilizowanie)
Kontrolowanie: wst臋pne, bie偶膮ce, wynikowe (bie偶膮ce monitorowanie, koordynowanie, modyfikowanie; )
Planowanie
definiowanie cel贸w
ustalenie strategii
opracowanie plan贸w cz膮stkowych do koordynacji
Organizowanie (ustalanie):
co nale偶y robi膰
jak to robi膰
kto ma to robi膰
Kierowanie
kierowanie wszystkimi zainteresowanymi
motywowanie ich
rozstrzyganie konflikt贸w
Kontrola
monitorowanie czynno艣ci, aby upewni膰 si臋, 偶e s膮 one wykonywanie zgodnie z planem
Wnioski: Zarz膮dzanie jest specyficzn膮 i wyr贸偶niaj膮c膮 si臋 cecha ka偶dej organizacji!
Menad偶er - osoba, kt贸rej podstawowym zadaniem jest聽realizowanie procesu zarz膮dzania聽- podejmowanie decyzji, planowanie, organizowanie i kontrolowanie
Cechy menad偶era:
inteligencja
odpowiedzialno艣膰
umiej臋tno艣膰 wsp贸艂pracy
trafny os膮d
aktywno艣膰
szybko艣膰 podejmowania decyzji
14.10.2009
Produkcja聽to u偶ytkowanie r贸偶nego rodzaju materia艂贸w, 艣r. Technicznych i us艂ug w celu wytworzenia nowych wyrob贸w (=produkt lub us艂uga) wymaganych przez klienta. Aby usatysfakcjonowa膰 klienta proces produkcyjny powinien uwzgl臋dnia膰 m.in.: makreting, prognozowanie, planowanie, zaopatrzenie, sterowanie przekszta艂cania surowc贸w i p贸艂wyrob贸w
Otoczenie dalsze聽- analiza otoczenia dalszego s艂u偶y poznawaniu potencjalnych trend贸w i mo偶liwych kierunk贸w rozwoju
Otoczenie bli偶sze聽- analiza otoczenia bli偶szego s艂u偶y analizie istotnych dla domeny przedsi臋biorstwa
5 sk艂adnik贸w (sektor贸w) otoczenia dalszego:
makroekonomiczne聽- analiza makroekonomiczna polega na obesrwacji wska藕nik贸w i trend贸w makroekonomicznych oraz odnoszeniu ich do mo偶liwych wp艂yw贸w na dzia艂alno艣膰 przedsi臋biorstwa (np. produkt spo艂eczny brutto, stopa bezrobocia, prognozy koniunktury)
technologiczne聽- nale偶y do najbardziej burzliwego segmentu otoczenia dalszego. Jest on g艂贸wnym 藕r贸d艂em szans i zagro偶e艅 z uwagi na fakt i偶 nowinki technologiczne wcale nie s膮 rozwijane w tych dziedzinach, w kt贸rych znajduj膮 potem swe g艂贸wne zastosowanie
polityczno-prawno聽- analiza strategiczna tego sektora polega na badaniu wp艂yw贸w politycznych na rozw贸j rynku. Przyk艂adami decyzji strategicznych o du偶ym znaczeniu strategicznym s膮: c艂a importowo-eksportowe, polityka w zakresie ochrony 艣rodowiska, odpowiedzialno艣膰 producent贸w za wyroby itd.
socjokulturowe聽- sektor ten wyznaczaj膮 procesy demograficzne, postawy spo艂eczne oraz panuj膮ce w spo艂ecze艅stwie systemy warto艣ci.
naturalne - uwzgl臋dnienie aspekt贸w ekologicznych, a w szczeg贸lno艣ci zorientowanej na 艣rodowisko polityki produktowej.
Sk艂adniki otoczenia bli偶szego:
nowi oferenci - stanowi膮 oni dla dotychczasowych zawsze zagro偶enie. Tworz膮 oni nowe moce wytw贸rcze i w wi臋kszo艣ci wypadk贸w pogarszaj膮 dotychczasowym oferentom mo偶liwo艣ci osi膮gania zysk贸w
odbiorcy聽- grupa kszta艂tuj膮ca na rynku popyt (np. konsumenci, odbiorcy przemys艂owi, przedsi臋biorstwa handlowe - hurtownicy i detali艣ci). Najwa偶niejszym czynnikiem jest si艂a negocjacyjna odbiorc贸w.
dostawcy聽- si艂a ta jest analogiczn膮 do odbiorc贸w, ale z odwrotnego punktu widzenia. Du偶a si臋 negocjacyjna dostawc贸w mo偶e obni偶a膰 atrakcyjno艣膰 domeny poprzez narzucanie wysokich cen lub redukcj臋 obs艂ugi
substytuty - to wyroby zast臋pcze z innych rynk贸w, kt贸re mog膮 spe艂ni膰 te same funkcje, jak dany wyr贸b. Ograniczaj膮 potencjalne zyski w domenie, gdy偶 wyznaczaj膮 g贸rn膮 granic臋 ceny i ograniczaj膮 pole manewru dla cen danego rynku i to tym silniej im bardziej elastyczny jest popyt. Gdy mo偶liwo艣膰 substytucji zwi臋ksza si臋, atrakcyjno艣膰 tej bran偶y spada.
konkurencja聽- konkurencja miedzy istniej膮cymi na rynku firmami mo偶e by膰 szans膮 dla osi膮gni臋cia lepszej pozycji, ale mo偶e by膰 te偶 zagro偶eniem. Konkurencja dotyczy obszaru cen, dystrybucji, promocji oraz w艂a艣ciwo艣ci samego produktu i us艂ug z nim zwi膮zanych. Konkurencja na rynku ro艣nie, gdy jeden z konkurent贸w widzi szans臋 poprawienia swojej pozycji rynkowej.
21.10.2009
Rola menad偶era:
formu艂owanie zada艅 organizacji,
monitorowanie jej wewn臋trznego w zewn臋trznego otoczenia
inspirowanie lub inicjowanie po偶膮danych zmian w organizacji,
neutralizowanie zak艂贸ce艅 (odchyle艅) - sterowanie,
pobudzanie wysi艂k贸w podw艂adnych i kszta艂towanie oczekiwanych zachowa艅
przekazywanie informacji podw艂adnym,
utrzymanie i rozwijanie kontakt贸w z otoczeniem zewn. i wewn.organizacji,
prowadzenie wa偶niejszych negocjacji,
uruchamianie przemieszczenia zasob贸w organizacji.
Podzia艂聽r贸l menad偶era:
interpersonalna (reprezentacyjna, przyw贸dcy, 艂膮cznika)
informacyjna (obserwatora, propagatora, rzecznika)
decyzyjna (przedsi臋biorca, przeciwdzia艂aj膮cy zak艂贸ceniom, dysponent zasob贸w, negocjator)
Najwa偶niejsze umiej臋tno艣ci menad偶era:
techniczne
interpersonalne
koncepcyjne
diagnostyczne
komunikowania si臋
decyzyjne
gospodarowania czasem
Zadaniem menad偶era powinno by膰聽przewodzenie ludziom (zarz膮dzanie lud藕mi), a nie jedynie kierowanie nimi w celu jak najlepszego wykorzystania ich potencja艂u dla osi膮gni臋cia wzrostu wydajno艣ci pracy.
聽
HISTORIA I TEORIE ZARZ膭DZANIA
Zarz膮dzanie naukowe
Zarz膮dzanie administracyjne
聽
Zarz膮dzanie naukowe:
Zrodzi艂o si臋 z potrzeb rozwi膮zywania problem贸w organizacji i zarz膮dzania jakie pojawi艂y si臋 na prze艂omie XIX i XX wskutek rewolucji przemys艂owej,
Tw贸rc膮 naukowego podej艣cia do zarz膮dzania jest F.W. Taylor, kt贸rego dzia艂alno艣膰 przypada na okres mi臋dzy pocz膮tkiem lat 80 ubieg艂ego wieku (鈥)
F.W. Taylor:
1878 0 robotnik w zak艂adach mechanicznych
1883 鈥 studnia in偶.
Ok. 1893 鈥 badania w Simons Rolling Company (nad czasem ludzkim, czasem wykonywania zada艅, czynno艣ci)
1895 鈥 鈥濻ystem p艂acy od zadania鈥
1899 鈥 badania nad prac膮 艂adowaczy
1909 鈥 鈥瀂arz膮dzanie warsztatem wytw贸rczym鈥
4 g艂贸wne zasady:
Naukowo opracowany ka偶dy element pracy na danym stanowisku
Naukowe dobieranie pracownik贸w
Naukowy spos贸b doskonalenia pracownik贸w
Naukowa wsp贸艂praca pomi臋dzy kierownictwem a pracownikami
聽H. Emerson (1853-1931) 鈥 12 zasad wydajno艣ci:
Jasno okre艣lony cel
Zdrowy os膮d
Kompetentna rada
Dyscyplina
Sprawiedliwe post臋powanie
Dok艂adne sprawozdanie
Wzorce i normy
Warunki przystosowane
Wzorcowe sposoby dzia艂ania
Instrukcje pisemne
Nagrody za wydajno艣膰
Wniosek: W organizowaniu dzia艂alno艣ci ludzkime mo偶na i nale偶y pos艂ugiwa膰 si臋 metodami naukowymi opartymi na obserwacji, pomiarach i eksperymentach
H. Fayol聽(1841-1925): Dyrektor koncernu g贸rniczego, (鈥)
14 g艂. Zasad:
Podzia艂 pracy
Autorytet
Dyscyplina
Jedno艣膰 rozkazodawstwa
Jedno艣膰 kierownictwa
Podporz膮dkowanie interesu osobiste interesowi og贸艂u
Wynagrodzenie
Centralizacja
艁ad
Hierarchizacja
Sprawiedliwo艣膰
Stabilno艣膰 personelu
Inicjatywa
Zgranie personelu
M. Weber (1864-1921)
biurokratyczna forma organizacji jest logiczna, racjonalna i sprawna
5 podstawowych cech organizacji:
Wyra藕ny podzia艂 pracy
Sp贸jny zestaw zasad
Hierarchia stanowisk
Mened偶erowie powinni prowadzi膰 przedsi臋biorstwo w spos贸b bezosobowy
Awansowanie oprate na technicznej wiedzy fachowej
Karol Adamiecki (1863-1933)
Zastosowanie metody chronometra偶y
Wyniki bada艅 鈥 g艂. Powodem strat zasu w procesie jest brak uzgodnienia poszczeg贸lnych operacji
Zagadnienie czasu聽 <cytaty Lol>
3 prawa harmonii
Doboru
Dzia艂ania
Duchowej
Wady i zalety szko艂y klasycznej:
Osi膮gni臋cia:
Stworzenie podst. Do rozwoju teorii zarz膮dania
Podst. Procesy i funkcje
Zadania kierownictwa
Ograniczenia:
Adekwatna do prostych organizacji
Uniwersalne procedury
Ma艂e znaczenie jednostki
聽
Podej艣cie behawiorystyczne: podkre艣la postawy i zachowania jednostek oraz procesy grupowe
Przedstawiciele:
H. Munsterberg (1863-1916)
M. P. Follett (1868-1933)
Bezpo艣redni udzia艂 kierownika w kontaktach z pracownikami
Osobiste towarzyszenie wcielanym w 偶ycie projektom
Uwzgl臋dnianie wszystkich czynnik贸w (tak偶e psychologicznych)
Permanentne (ci膮g艂e) oddzia艂ywanie
E. Mayo (1880-1949)
A. Maslow (1908-1970)
Potrzeba jest podst. Warunkiem powstania motywacji
Zadania
Cz艂. Musi czego艣 potrzebowa膰
Cz艂. Musi dostrzec, 偶e istnieje czynnik, kt贸ry mo偶e potrzeb臋 zaspokoi膰
Cz艂. Musi mie膰 prze艣wiadczenie, 偶e w danych warunkach potrafi osi膮gna膰 zaspokojenie potrzeby
Piramida Maslowa (od do艂u)
Potrzeby fizjologiczne
P. bezpiecze艅stwa
P. spo艂eczne
P. szacunku i uznania
P. samorealizacji
D. McGregora
Teoria X
Ludzie nie lubi膮 pracowa膰
Menad偶erowie musz膮 kierowa膰, grozi膰, zmusza膰
Ludzie wol膮 by nimi kierowano
Teoria Y
Praca jest czym艣 naturalnym dla cz艂owieka
Wewn臋trzna motywacja
Ludzie s膮 zdolni do innowacji
Ludzie s膮 bystrzy
Kierunek na rzecz stosunk贸w mi臋dzyludzkich: pracownicy reaguj膮 przede wszystkim na spo艂eczny kontekst miejsca pracy
Wady i zalety szko艂y behawioralnej
Osi膮gni臋cia:
Motywacja
Procesy interpersonalne
Pracownik 鈥 cenny zas贸b
Ograniczenia:
Z艂o偶ono艣膰 osobowo艣ci
Niech臋膰 menad偶er贸w
Ma艂o zrozumia艂a forma
聽
Podej艣cie ilo艣ciowe:
Ilo艣ciowa teoria zarz膮dzania
Zarz膮dzanie operacyjne
Wady i zalety szko艂y ilo艣ciowej:
Osi膮gni臋cia:
Metody ilo艣ciowe
Modele matematyczne
System informacji kierownictwa
Ograniczenia:
Nie przewiduje ludzkich zachowa膰
Ogranicza膰 mo偶e rozw贸j innych umiej臋tno艣ci
Uzale偶nienie modeli od za艂o偶e艅
聽
Podej艣cie integruj膮ce:
Podej艣cie systemowe 鈥 traktuje organizacj臋 jako system, kt贸ry poprzez przetwarzanie zasob贸w (nak艂ad贸w z otoczenia) oddaje na zewn膮trz produkt
Podej艣cie sytuacyjne 鈥 do organizacji nie mo偶na stosowa膰 teorii uniwersalnych gdy偶 ka偶da jest specyficzna i niepowtarzalna
Podej艣cia zintegrowane 鈥 ka偶de z g艂贸wnych podej艣膰 do zarz膮dzania mo偶e by膰 u偶yteczne dla menad偶era
聽
Wsp贸艂czesne nurty
Organizacja jako gra spo艂eczna
Organizacja --- niepewno艣膰 --- gra --- w艂adza --- gracz
Mo偶liwo艣ci menad偶era:
Manipulowanie informacjami
Dysponowanie kana艂ami informacyjnymi
Reglamentacja wyp艂at-stawek
Polityka kadrowa
Zasada premiowania
Rozdzia艂 zasob贸w
聽
聽
Zadanie domowe:
Jakie uwarunkowania zewn. Wp艂ywaj膮 na funkcjonowanie organizacji/przedsi臋biorstwa (?)
28.10.2009
Koncepcje r贸wnowagi organizacyjnej (A. K. Ko藕mi艅ski, K. Ob艂贸j)
Podsystemy:
Materialny:
Orientacja zewn臋trzna, wska藕niki:
osi膮ganie nadwy偶ki ekonomicznej
udzia艂 w rynku
zdolno艣膰 kredytowa
stabilno艣膰 dostaw
Orientacja wewn臋trzna, wska藕niki:
rytmiczno艣膰 dzia艂a艅
wydajno艣膰 czynnik贸w
koszty dzia艂膮no艣ci
stan parku maszynkowego
poziom zapas贸w i rezerw
wyniki finansowe
Spo艂eczny:
Orientacja zewn臋trzna, wska藕niki:
stopie艅 legitymizacji spo艂eczno-politycznej
stopie艅 spo艂ecznej odpowiedzialno艣ci
przestrzeganie prawa
Orientacja wewn臋trzna, wska藕niki:
stosunki mi臋dzyludzkie, zale偶no艣ci, morale
dzia艂anie formalnych i nieformalnych grup spo艂ecznych
tradycje, do艣wiadczenie
normy, warto艣ci
Nowa fala w zarz膮dzaniu (T. Peters, R. Watermana), formu艂a 7 "s"
Strategia
Struktura
Procedury
Pracownicy
Styl zarz膮dzania
Umiej臋tno艣ci聽 menad偶er贸w
g艂贸wne dominuj膮ce idea艂y i warto艣ci
Zagadnienia:
poj臋cie organizacji
otoczenie organizacji i menad偶er贸w
etyczne i spo艂eczne otoczenie organizacji
globalny kontekst zarz膮dzania
Poj臋cie organizacji:
Znaczenie rzeczowe - to ca艂o艣膰 z艂o偶ona z ludzi wsp贸艂dzia艂aj膮cych przy realizacji okre艣lonego celu
Zn. atrybutowe - struktura rzeczy z艂o偶onych i proces贸w (np. przedsi臋biorstwo i produkcja)
Zn. czynno艣ciowe - to tworzenie i zmienianie struktur rzeczy i proces贸w (np. przedsi臋biorstwa i produkcji)
Czteroelementowy model organizacji:
Cele (misja, drzewo cel贸w, zadania)
Ludzie (kwalifikacje, motywacja, podstawy)
Struktura (schemat organizacyjny, instrukcje, zakres czynno艣ci)
Technologia (wyposa偶enie, Know-how, wytwarzanie)
Synergia聽to efekt wsp贸艂dzia艂ania, polegaj膮cy na tym, 偶e podmioty wsp贸艂dzia艂aj膮ce osi膮gaj膮 wi臋cej ni偶 wynosi suma efekt贸w podmiot贸w dzia艂aj膮cych osobno. Synergia nazywana jest efektem organizacyjnym.
Typy organizacji:
ze wzgl臋du na wielko艣膰 (ma艂e, 艣rednie, du偶e)
z/w na etap rozwoju (w etapie projektowania, w etapie tworzenia, nowe, ustabilizowane, w etapie schy艂kowym)
z/w na nastawienie do zysku (nastawione na zysk, nienastawione na zysk)
z/w na jawno艣膰 (jawne, tajne)
z/w na legalno艣膰 (legalne, nielegalne)
z/w na osobowo艣膰 prawn膮 (posiadaj膮ce lub nie)
z/w na przedmiot dzia艂ania (administracyjne, gospodarcze, spo艂eczne, polityczne, naukowe, edukacyjne, militarne, kulturalne)
z/w na charakter cz艂onkostwa (otwarte, zamkni臋te, dobrowolne, przymusowe)
z/w na kwalifikacje cz艂onk贸w (profesjonalne, amatorskie)
z/w na przedmiot dzia艂alno艣ci (produkcyjne, us艂ugowe)
z/w na w艂asno艣膰 - sektor gospodarki (sektora publicznego, sektora prywatnego)
z/w na sekcj臋 gospodarki (wg klasyfikacji PKD - np. rybo艂贸wstwo i rybactwo, przetw贸rstwo przemys艂owe)
z/w na form臋 prawn膮 (indywidualni przedsi臋biorcy, sp贸艂ki prawa handlowego, przedsi臋biorstwa pa艅stwowe, sp贸艂dzielnie, fundacje, stowarzyszenia
z/w na terytorium dzia艂a艅 (lokalne, krajowe, mi臋dzynarodowe)
Cele organizacji聽- to wi膮zki warto艣ci (produkcyjnych, ekonomicznych, spo艂ecznych) przez ni膮 realizowanych i odnosz膮cych si臋 do jej trwania i rozwoju w kontek艣cie wzajemnych zwi膮zk贸w z otoczeniem
Cel聽- po偶膮dany stan rzeczy
Przyk艂adowe typy cel贸w organizacji:
z/w na szczebel zarz膮dzania (cele ca艂ej organizacji, cele pion贸w, kom贸rek organizacyjnych)
z/w na stopie艅 trudno艣ci (艂atwe, trudne)
z/w na wymierno艣膰 (mierzalne - ilo艣ciowe, niemierzalne - jako艣ciowe)
z/w na wa偶no艣膰 (g艂贸wne, drugorz臋dne, trzeciorz臋dne)
Funkcje cel贸w organizacyjnych:
planistyczna
organizacyjna
motywacyjna
kontrolna
Struktura organizacyjna聽- obejmuje elementy sk艂adowe organizacji i powi膮zania pomi臋dzy nimi (s艂u偶bowe, technologiczne, funkconalne i informacyjne)
Konfiguracja struktury organizacyjnej聽- konfiguracja to stopie艅 rozbudowy struktury organizacyjnej w pionie i poziomie
Konfiguracja pionowa: Szczebel zarz膮dzania: mistrz --> kierownik dzia艂u --> kierownik wydzia艂u "A" --> Z-ca dyrektora/C-ce Prezes --> Dyrektor generalny/Prezes
Konfiguracja pozioma聽-聽<zdj臋cie>聽4458019 Krzysiek
Przyk艂ady typ贸w struktur organizacyjnych
struktury typu "U" (jednolite) - 偶aden z jej element贸w nie mo偶e funkcjonowa膰 samodzielnie bez powi膮zania z innymi elementami
struktury typu "V" - ziw膮zki wielu zak艂ad贸w wchodz膮cych w sk艂ad jednej struktury, ale posiadaj膮cych znaczn膮 autonomi臋
Struktury dywizjonalne:
Dywizjonalizacja - proces grupowania stanowisk i kom贸rek organizacyjnych w wi臋ksze ca艂o艣ci wed艂ug okre艣lonych kryteri贸w.
Typwe kryteria dywizjonalizacyji: wyr贸b, rynek geograficzny, etap procesu, rodzaj klient贸w
Determinanty struktury organizacyjnej
Determinanty wewn臋trzne:
przedmiot dzia艂ania
etap rozwoju organizacji
technika i technologia
liczba i kwalifikacje ludzie
Determinanty zewn臋trzne:
pozycja na rynku (si艂a konkurencji)
odleg艂o艣膰 od 藕r贸de艂 zaopatrzenia
odleg艂o艣膰 od rynku docelowego
przepisy prawa
03.11.2009
Otoczenie organizacji i menad偶er贸w
Otoczenie organizacji聽to zestaw r贸偶nych wymiar贸w i si艂, w艣r贸d kt贸rych dzia艂a organizacja.
Otoczenie zewn臋trzne聽- czyli wszystko poza granicami organizacji co mo偶e na ni膮 oddzia艂ywa膰
Elementy otoczenia:
Otoczenie dalsze (og贸lne)聽- oddzia艂ywania po艣rednie:
ekonomiczny
techniczny
spo艂eczno-kulturowe
prawno-polityczne
mi臋dzynarodowe
Otoczenie bli偶sze (zadaniowe)聽- oddzia艂ywanie bezpo艣rednie
konkurenci
dostawcy
klienci
sojusznicy (partnerzy strategiczni)
regulatorzy
艢rodowisko wewn臋trzne organizacji聽<rys. 3 >
Interesariusze wewn臋trzni
w艂a艣ciciele (akcjonariusze)
pracownicy
zarz膮d, rada nadzorcza
Interesariusze zewn臋trzni:
klienci
dostawcy
w艂adze pa艅stwowe
grupy szczeg贸lnych interes贸w
media
zwi膮zki zawodowe
instytucje finansowe
konkurenci
Ka偶da organizacja ma w艂asn膮 "map臋" interesariuszy.
5 si艂 konkurencji (M. Porter)
zagro偶enie ze strony nowych, wchodz膮cych na rynek przedsi臋biorstw
Rywalizacja ze strony konkurent贸w
Zagro偶enie substytutami
Si艂a nabywc贸w
Si艂a dostawc贸w
Przystosowanie organizacji w dynamicznie funkcjonuj膮cym otoczeniu:
zarz膮dzanie informacj膮
strategiczna reakcja
fuzje, przej臋cia, sojusze
projektowanie i elastyczno艣膰 organizacji
wp艂yw bezpo艣redni na otoczenie
Modele skuteczno艣ci organizacji:
podej艣cie systemowo-zasobowe
podej艣cie procesowe
podej艣cie celowe
podej艣cie uwzgl臋dniaj膮ce strategicznych zwolennik贸w\
GLOBALIZACJA A OTOCZENIE ORGANIZACJI
Globalizacja聽- 偶ywio艂owy proces polegaj膮cy na umi臋dzynarodowieniu si臋 stosunk贸w politycznych, spo艂ecznych i gozpodarczych
Korzy艣ci z globalizacji
Dla korporacji mi臋dzynarowoych: nieograniczone mi偶liwo艣ci ekspancji
Dla bogatych pa艅stw:
przyspieszenie wzrostu gospodarczego
nowe rynki zbytu
nowe miejsca taniej produkcji
dla biednych pa艅stw
podniesienie stopy 偶yciowej
mo偶liwo艣膰 korzystania z najnowszych osi膮gni臋膰
przyspieszenie wzrostu gospodarczego
Przejawy globalizacji gospodarczej:
umi臋dzynarodowienie: rynku, firm, czynnik贸w produkcji, motod organizacji i zarz膮dzania
rozw贸j globalnych produkt贸w
rozw贸j mi臋dzynarodowej integracji gospodarczej
Zagro偶enia wynikaj膮ce z globalizacji:Dla bogatych pa艅stw:
Zagro偶enia wynikaj膮ce z globalizacji:
Dla bogatych pa艅stw:
odp艂yw miejsc pracy do kraj贸w ta艅szych
gro藕ba bezrobocia
obni偶enie wp艂yw贸w bud偶etowych
Dla biednych kraj贸w:
uzale偶nienie od korporacji
rabunkowa eksploatacja zasob贸w naturalnych
zanieczyszczenie 艣rodowiska
Etyczne i spo艂eczne otoczenie organizacji
Etyka -聽osobiste przekonania jednostki dotycznace tego co s艂uszne i nies艂uszne lub dobre i z艂e
Zachowania etyczne聽- zachowanie, kt贸re mie艣ci si臋 w og贸lnie przyj臋tych normach spo艂ecznych
Zachowanie nieetyczne聽- przeciwnie do zachowania etycznego
Etyka zarz膮dzania聽- normy zachowania, kt贸rymi kieruj膮 si臋 poszczeg贸lnie menad偶erowie w swojej pracy
Dziedziny etyki zarz膮dzania:
Jak organizacja traktuje swoich pracownik贸w?
Jak pracownicy traktuj膮 organizacj臋?
Jak pracownicy i organizacja traktuj膮 inne podmioty?
Przyk艂adowe czynniki sk艂aniaj膮ce do zachowa艅 nieetycznych:
kiepskie przyw贸dztwo
kiepska 艂膮czno艣膰 wewn膮trz organizacji
nadmierne obci膮偶enie prac膮
niewielkie uznanie dla osi膮gni臋膰
indywidualne k艂opoty finansowe
Przyk艂adowe typy zachowa艅 nieetycznych:
tuszowanie wypadk贸w
niedba艂e wykonywanie swojej pracy
nadu偶ywanie zwolnie艅 lekarskich
ok艂amywanie klient贸w
wywieranie niew艂a艣ciwego nacisku
Odpowiedzialno艣膰 spo艂eczne - zestaw zobowi膮za艅 oragnizacji do ochrony i umacniania spo艂ecznego kontekstu, w kt贸rych funkcjonuje
Dziedziny odpowiedzialno艣ci spo艂ecznej
interesariusze
艣rodowisko naturalne
og贸lny dobrobyt spo艂eczny
Argumenty:
za odpowiedzialno艣ci膮 spo艂eczn膮:
tworz膮, wi臋c powinny tez rozwi膮zywa膰 problemy
korporacja = obywatel
dysponowanie zasobami koniecznymi dla rozwi膮zania problemu
przeciw odpowiedzialno艣ci spo艂ecznej
brak umiej臋tno艣ci do zarz膮dzania programami spo艂ecznymi
zbyt du偶a w艂adza
mo偶liwo艣膰 konfliktu interes贸w
cel - zysk
18.11.2009
Podej艣cie organizacji:
postawa obstrukcjonistyczna
postawa obronna
postawa dostosowawcza
postawa aktywna
W艂adze a odpowiedzialno艣膰 spo艂eczna:
Regulacja:
bezpo艣rednia
po艣rednia
1, 2 --> w艂adza --(nacisk)--> organizacja
Kontakty osobiste
Lobbing
Komitety wyborcze
Przus艂ugi
1, 2, 3, 4 -->organizacja --(nacisk)--> w艂adza
Kierowanie odpowiedzialno艣ci膮 spo艂eczn膮:
Wymiary formalne: przestrzeganie prawa, stosowanie si臋 do norm etycznych, dzia艂alno艣膰 filantropijna
Wymiary nieformalne: przyw贸dztwo i kultura organizacyjna, ujawnianie nieprawid艂owo艣ci
Ocena odpowiedzialno艣ci spo艂ecznej: rewizja spo艂ecznych dzia艂a艅 organizacji
Globalny kontekst zarz膮dzania:
Poziomy dzia艂alno艣ci聽 organizacji:
przedsi臋biorstwo krajowe
p. mi臋dzynarodowe
p. wielonarodowe
p. globalne
Zarz膮dzanie procesem umi臋dzynarodowienia:
import i eksport
licencje
sojusze strategiczne
inwestycje bezpo艣rednie
Zalety i wady r贸偶nych podej艣膰:
Podej艣cie | Zalety | Wady |
---|---|---|
Import/esport | ma艂e nak艂ady, ma艂e ryzyko | c艂a, podatki, koszty transportu |
licencje | wzrost rentowno艣ci, potencja艂 dla rozwoju | brak elastyczno艣膰 sprzyja konkurentom |
sojusz strategiczny | szybkie wej艣cie na rynek, dost臋p do zasob贸w | wsp贸lna w艂asno艣膰 |
inwestycje bezpo艣rednie | kontrola, istniej膮ca infrastruktura | ryzyko polityczne, niepewno艣膰 |
Struktura gospodarki globalnej:
Gospodarki dojrza艂e:
gospodarka rynkowa
system rynkowy
Gospodarka niedojrza艂a:
gospodarka o du偶ym potencjale i wysokim tempie wzrostu
Otoczenie polityczno-prawne | Otoczenie ekonomiczne | Otoczenie kulturowe |
---|---|---|
|
|
|
Zachowania indywidualne w r贸偶nych kulturach:
nastawienie spo艂eczne
nastawienie do w艂adzy
nastawienie do niepewno艣ci
nastawienie do celu
nastawienie do czasu
Globalizacja a rozmiar organizacji:
korporacje wielonarodowe
organizacji 艣redniej wielko艣ci
ma艂e organizacje
Funkcje zarz膮dzania w gospodarce globalnej:
Planowanie w gospodarce 艣wiatowej
organizowanie w gospodarce 艣wiatowej
przewodzenie w gospodarce 艣wiatowej
kontrolowanie w gospodarce 艣wiatowej
Otoczenie kulturowe i wielokulturowe
Kultura organizacji聽- zestaw warto艣ci, przekona艅, zachowa艅, obyczaj贸w i postaw, kt贸ry pomaga cz艂onkom organizacji zrozumie膰 za czym organizacja si臋 opowiada, jak dzia艂a i co uwa偶a za wa偶ne
Wielokulturowo艣膰 -聽szeroki zakres problem贸w zwi膮zanych z r贸偶nicami warto艣ci, prtzekona艅 , zachowa艅, obyczaj贸w i postaw ludzi wywodz膮cych si臋 z r贸偶nych kultur
Normy to obowi膮zuj膮ce w organizacji nakazy i zakazy dot. zachowa艅:
Rodzaje norm:
ze wzgl臋du na kierunek:
nakaz - wym贸g okre艣lonego zachowania si臋
zakaz - wym贸g powstrzymywania si臋 od okre艣lonego zachowania
z/w na spos贸b upowszechnienia:
normy pisane
normy niepisane
z/w na charakter sankcji:
normy prawne
normy obyczajowe
Warto艣ci kulturowe:
Warto艣ci膮 kulturow膮 jest wszystko to, co jest korzystne i po偶膮dane przez ludzi.
System warto艣ci - uk艂ad warto艣ci charakterystycznych dla jednostki lub grupy
Hierarchia warto艣ci - uk艂ad warto艣ci ze wzgl臋du na stopie艅 po偶膮dania
Rodzaje warto艣ci:
warto艣ci indywidualne/grupe
warto艣ci akceptowane/deklarowane/przestrzegane
Przyk艂adowe typy kultur organizacyjnych:B
ze wzgl臋du na wyrazisto艣膰: kultura silna i s艂aba
z/w na stosunek do tradycji, post臋pu i zmian: konserwatywna i post臋powa
z/w na stosunek do otoczenia: introwertyczna (zamkni臋ta), ekstrawertyczna (otwarta)
z/w na typ dzia艂alno艣ci: urz臋dnicza i przemys艂owa
Funkcje kultury organizacji:
Funkcje wewn臋trzne - wp艂yw kultury na funkcjonowanie organizacji: integruj膮ca, informacyjna, wychowawcza, produkcyjna
Funkcje zewn臋trzne - wp艂yw kultury na relacje organizacji z otoczeniem: identyfikuj膮ca, marketingowa, spo艂eczna
Wymiary r贸偶norodno艣ci i wielokulturowo艣ci:
rozk艂ad wg wieku
p艂e膰 ("szklany sufit")
czynnik etniczny
Wp艂yw r贸偶norodno艣ci i wielokulturowo艣ci na konkurencyjno艣膰 organizacji:
Obni偶anie koszt贸w
Pozyskiwanie zasob贸w
Marketing
Kreatywno艣膰
Rozwi膮zywanie problem贸w
Elastyczno艣膰 system贸w
Kierowanie r贸偶norodno艣ci膮 i wielokulturowo艣ci膮 w organizacji:
Strategie indywidualne:
zrozumienie
empatia
tolerancja
ch臋膰 komunikowania si臋
Podej艣cie organizacyjne:
polityka organizacji
praktyki organizacyjne
szkolenie
kultura
Organizacja wielokulturowa聽- organizacja, kt贸ra osi膮gn臋艂a wysoki poziom r贸偶norodno艣ci, jest zdolna do pe艂nego spo偶ytkowania p艂yn膮cych z niej korzy艣ci i nie ma z tego powodu szczeg贸lnych problem贸w
Cechy organizacji wielokulturowej (piramida, od g贸ry)
pluralizm
integracja strukturalna
integracja sieci nieformalnej
brak uprzedze艅 i dyskryminacji
grupowa to偶samo艣膰 kulturowa
niski poziom konfliktu
PLANOWANIE I PODEJMOWANIE DECYZJI
Cele organizacji:
maksymalizacja zysku, czyli dodatnie wyniki finansowe
po偶膮dany stan rzeczy
Organizacje to ca艂o艣ci realizuj膮ce te cele, przekraczaj膮ce mo偶liwo艣ci jednego cz艂owieka. Organizacja to zesp贸艂 wielu pracownik贸w, o r贸偶nych specjalno艣ciach, spe艂niaj膮cych r贸偶norakie funkcje.
Typy cel贸w organizacji
1. szczebel
cele strategiczne - tworzenie dodatnich wynik贸w; rozw贸j przysz艂o艣ciowy firmy, podejmowanie inwestycji, wdra偶anie technologii
cele taktyczne - realizacja wytyczonych zada艅, cel osi膮gni臋cia poda偶y
cele operacyjne - cel kosztowy, cel przychodowy, nadz贸r nad poziomem ponoszonych koszt贸w, kontrola poziomu kszta艂towania si臋 koszt贸w
2. dziedzina
cele finansowe
cele marketingowe
cele produkcyjne
3. ramy czasowe
cele d艂ugookresowe
cele 艣redniookresowe
cele kr贸tkookresowe
Analizuje si臋:
koszty zu偶ycia materia艂贸w
koszty robocizny
koszty wydzia艂owy, po艣rednie koszty produkcji
ca艂o艣膰 tworzy koszty wytworzenia wyrobu
Przyk艂adowy proces formu艂owania cel贸w
Misja->Cele strategiczne > prezes, zarz膮d, dyrektor naczelny>cele taktyczne>z-ca dyrektora ds.finansowych, produkcji, sprzeda偶y>cele operacyjne>kierownik dzia艂u p艂ynno艣ci, promocji, produkcji, opakowa艅, logistyki
R贸wnowa偶enie i godzenie mo偶liwych konflikt贸w mi臋dzy r贸偶nymi celami - optymalizacja
Podejmowane decyzji, ktore powinny by膰 optymalne. - proces wyboru wariantu optymalnego, okre艣lonego kierunku prowadz膮cego do rozwi膮zania konkretnego problemu..
Proces rozpoznawania problem贸w:
a)Mozliwosci wyst膮pienia problem贸w:
1. odchylenie od dotychczasowych osi膮gni臋膰
2. odchylenie od planu
3. inni ludzie
4. konkurencja
Proces podejmowania decyzji:
zbieranie informacji o problemie decyzyjnym --> opracowanie listy mo偶liwych rozwi膮za艅 --> ocena rozwi膮zania --> wyb贸r ---> akceptacja wyboru i realizacja
Kryteria oceny wariant贸w w procesie podejmowania decyzji:
Finansowe:
- maksymalizacja zysku = ceny, obrotu, oszczedno艣ci
- minimalizacja straty = kosztu, nak艂adu
Pozafinansowe:
- minimalizacja czasu = wysi艂ku, ryzyka
- maksyalizacja zadowolenia = bezpiecze艅stwa, pewno艣ci
Sposoby podejmowania decyzji:
ze wzgl臋du na stopie艅 przewidywalno艣ci: decyzje programowane, decyzje nieprogramowane
ze wzgl臋dy na liczb臋 os贸b uczestnicz膮cych w procesie: jednoosobowe, grupowe(kolegialne, kolektywne)
Typy decyzji:
1. ze wzgl臋du na podmiot: decyzje kierownictwa naczelnego, decyzje 艣redniego szczebla zarz膮dzania, decyzje kierownictwa liniowego
2. ze wzgl臋du na przedmiot: decyzje dot. sprzeda偶y, decyzje dot. zaopatrzenia, decyzje inwestycyjne, decyzje finansowe, decyzje personalne
3. ze wzgl臋du na horyzont czasowy: decyzje strategiczne, taktyczne, operacyjne
4. ze wzgl臋du na stopie艅 pewno艣ci sytuacji: d. w warunkach pewno艣ci, w warunkach ryzyka, w warunkach niepewno艣ci
Podejmowanie decyzji a stopie艅 pewno艣ci
< WYSOKI ---------------------------- NISKI >
pewno艣膰聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 ryzyko聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 niepewno艣膰
stopie艅 pewno艣ci mend偶era w podejmowaniu decyzji
Przyczyny niepowodzenia w decydowaniu:
- bariera poznawcza
- psychologiczna
- czasowa
-zasobowa
-informacyjna
-spo艂eczna
-biurokratyczna
np. ustawa o zachowaniu tajemnicy s艂u偶bowej, ustawa o zachowaniu danych osobowych, konkurencja
Podstawy zarz膮dzania 鈥 2.12.2009
聽
聽
Planowanie
聽
Uwarunkowania budowy planu
Wewn臋trzne:
o聽聽聽Wiedza na temat sposob贸w realizacji celu
o聽聽聽Do艣wiadczenie
o聽聽聽Posiadane zasoby do realizacji celu
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅燴ewn臋trzne:
o聽聽聽Uwarunkowania techniczne
o聽聽聽U. ekonomiczne
o聽聽聽U. spo艂eczno-organizacyjne
o聽聽聽U. polityczne
o聽聽聽U. prawne
Cechy dobrego planu:
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爇ompletny (wszystko za艂o偶one w planie mo偶liwe do wykonania),
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爖godne wewn臋trznie ,
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爋peracyjny (niezb臋dny do podejmowania dzia艂a艅),
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爀lastyczny,
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爖rozumia艂y,
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爎ealny,
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爌oufny,
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爏formalizowany
Korzy艣ci wynikaj膮ce z dobrego planu:
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爑mo偶liwia realizacj臋 dalekosi臋偶nych cel贸w
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爑艂atwia decydowanie
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爑艂atwia przygotowanie dzia艂ania
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爓prowadza porz膮dek, ogranicza chaos
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爋granicza rozrzutno艣膰 i marnotrawstwo
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爑艂atwia realizacj臋 dzia艂ania
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爑艂atwia kontrol臋 i ocen臋
K艂opoty planowania:
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅燾i膮g艂e zmiany w otoczeniu, niepewno艣膰
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爌ewno艣膰 siebie (brak konkurencji, stabilno艣膰)
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅燽rak wiary w przysz艂o艣膰
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅燽rak czasu na prac臋 koncepcyjn膮
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爇r贸tkoterminowe wynagrodzanie mened偶er贸w
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爖byt cz臋ste zmiany na stanowiskach kierowniczych
Przyk艂adowe typy plan贸w:
Kryterium | Typy planu |
---|---|
Podmiot planowania |
|
Podej艣cie metodyczne |
|
Stopie艅 szczeg贸艂owo艣ci |
|
Dziedzina planowania |
|
Ranga planu |
|
聽
G艂贸wne rodzaje plan贸w:
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爏trategiczne 鈥 przez naczelny zarz膮d
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爐aktyczne - pi臋cioletnie
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爋peracyjne 鈥 bierz膮cy proces podejmowania decyzji
Odpowiedzialno艣 za proces planowania:
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爌ersonel planistyczny
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爌lanistyczne zespo艂y zadaniowe
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爖arz膮d
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅燿yrektor naczelny/prezes
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爇omitet dyrektor贸w
鈥⒙犅犅犅犅犅犅犅犅爇ierownictwo pierwszej linii
Planowanie awaryjne:聽Okre艣lenie alternatywnych sposob贸w dzia艂ania na wypadek gdyby przyj臋ty plan zosta艂 nieoczekiwanie zak艂贸cony lub przesta艂 by膰 odpowiedni w zmienionych warunkach.
Planowanie taktyczne:聽 1聽飪犅2
1. Opracowanie plan贸w taktycznych:
zrozumienie plan贸w startegicznych i cel贸w taktycznych
okre艣lenie niezb臋dnych zasob贸w i termin贸w
okre艣lenie dost臋pnych zasob贸w ludzkich
2. Realizacja plan贸w taktycznych:
Ocena ka偶dego kierunku dzia艂ania w odniesieniu do celu
Pozyskanie i rozprowadzenie informacji i zasob贸w
Obserwacja poziomego i pionowego komunikowania si臋
Obserwacja podj臋tych bie偶膮cych dzia艂a艅
Rodzaje plan贸w operacyjnych:
Plan jednorazowy:
Program
Projekt
Plan ci膮g艂y:
Wytyczniki polityki
Standardowa procedura dzia艂ania
Przepisy i regu艂y post臋powania
Bariery w ustalaniu cel贸w i planowaniu:
Niew艂a艣ciwe cele
niew艂a艣ciwy system nagrodzania
dynamiczne zmieniaj膮ce si臋 otoczenie
niech臋膰 do ustalania cel贸w
op贸r wobec zmian
ograniczenia
Sposoby przezwyci臋偶ania barier:
zrozumienie znaczenia cel贸w i plan贸w
komunikowanie si臋 i uczestnictwo
spo贸jno艣膰, przegl膮d i akutalizacja
skuteczny system nagradzania
Zarz膮dzania przez cele (ZPC) 鈥proces wsp贸lnego ustalania cel贸w przez mened偶era i podw艂adnego, stopie艅 osi膮gni臋cia cel贸w jest g艂贸wnym czynnikiem w ocenie i nagradzaniu wynik贸w podw艂膮dnego
Proces zarz膮dzania przez cele
<rysunek 8>
Zarz膮dzanie strategiczne
Przedstawiciele聽 i definicje.
Zarz膮dzanie strategiczne - jest kompleksem i ci膮g艂ym procesem, kt贸rego zadaniem jest formu艂owanie i wdra偶anie skutecznych strategii sprzyjaj膮cych nadrz臋dnemu priorytetowi zgodno艣ci organizacji z jej otoczeniem i osi膮gni臋ciu cel贸w
Strategia聽- przedstawiciele i definicje.
Strategia聽- kompleksowy plan osi膮gania cel贸w organizacji
Skuteczna strategia聽- strategia wspieraj膮ca osi膮ganie cel贸w strategicznych oraz lepsze dopasowanie mi臋dzy organizacj膮 i jej otoczeniem
Dobra strategia:
czy dana strategia wyr贸偶ni艂a nas w艣r贸d innych?
czy jest ona mobilizuj膮ca?
czy strategia jest istotna dla wszystkich cz艂onk贸w organizacji?
czy strategia jest oparta na rzeczywisto艣ci?
czy na jej podstawie mo偶na dzia艂a艣?
<rysunek 19>
Sk艂adniki strategii:
wyr贸偶niaj膮ca si臋 umiej臋tno艣膰
zasi臋g
rozmieszczenie zasob贸w
Typy wariant贸w strategii:
strategia na poziomie autonomicznej ...
...
formu艂owanie i wdra偶anie strategii:
formu艂owanie
wdra偶anie
strategia przemy艣lana
strategia wy艂aniaj膮ca si臋
Analiza SWOT聽- analiza mocnych i s艂abych stron oraz szans i zadro偶e艅
<rys 20>
Typy strategii wg Portera:
strategia odr贸偶niaj膮ca si臋
strategia przyw贸dztwa pod wzgl臋dem koszt贸w
strategia koncentrowania si臋 na niszy rynkowej
Strategia oparta na cyklu 偶ycia produktu
<rys 21>
Cykl 偶ycia produktu poddawanego modyfikacjom
<rys 22>
Cykl 偶ycia produktu modnego:
<rys 23>
Cykl 偶ycia produktu "sezonowe dziwactwo":
<rys 24>
Formu艂owanie strategii na szczeblu ca艂ej organizacji
Dywersyfikacja聽- liczba r贸偶nych rodzaj贸w dzia艂alno艣ci (w kt贸rych uczestniczy organizacja) oraz zakres w jakim te dziedziny s膮 ze sb膮 powi膮zane
Typy dywersyfikacji:
strategia jednego produktu
dywersyfikacja zale偶na
dywersyfikacja niezale偶na
Organizacja zdywersyfikowana:
wewn臋trzny rozw贸j nowych produkt贸w
zast膮pienie dotychczasowych dostawc贸w i klient贸w nowymi
integracja pionowa聽 "wstecz"
integracja pionowa "w prz贸d"
fuzje i zakupy
Podejmowanie decyzji i rozwi膮zywanie problem贸w
Istota podejmowania decyzji:
Podejmowanie decyzji - akt wyboru jednej mo偶liwo艣ci spo艣r贸d ich zestawu
Proces podejmowania decyzji - poznanie i zdefiniowanie istoty sytuacji decyzyjnej , wyodr臋bnienie r贸偶nych mo偶liwo艣ci, wyb贸r "najlepszej" z nich i wprowadzenie w 偶ycie
W organizacji hierarchicznej:
<rys 25>
W organizacji funkcjonalnej:
<rys 26>
W organizacji o strukturze dywizjonalnej:
<rys s27>
Typy decyzji:
decyzja zaprogramowana
decyzja niezaprogramowana
Warunki podejmowania decyzji:
stan pewno艣ci
stan ryzyka
stan niepewno艣ci
Racjonalne podejmowanie decyzji:
Kalsyczny model podejmowania decyzji聽- normatywne podej艣cie do podejmowania decyzji, okre艣laj膮ce spos贸b, w jaki mened偶erowie powinni podejmowa膰 decyzje
Struktura procesu decyzyjnego:
<rys 28>
Ocena alternatywnych wariant贸w:
<rys 29>
Rodzaje wybor贸w:
wyb贸r optymalny gdy:
ograniczona liczba wariant贸w rozwi膮zania problemu
ograniczona liczba informacji
rozwi膮zania s膮 wyra偶one w liczbach lub wielko艣ciach por贸wnywalnych:
wyb贸r zadowalaj膮cy gdy:
przynajmniej jeden z warunk贸w wyboru optymalnego nie jest spe艂niony
Post臋p w podejmowanie decyzji:
post臋p techniczny
艣redki komunikowania
艣rodki do gromadzenie informacji, przetwarzania, obliczania, oceny i wyboru rozwi膮zania
post臋p motodyczny:
zbieranie i przetwarzanie informacji
projektowanie i poszukiwanie rozwi膮za艅
oceny i wyboru rozwi膮za艅
post臋p spo艂eczny:
wnioskowanie
opiniowanie, konsultowanie
przygotowania decyzji i projektowanie rozwi膮za艅
wybieranie (g艂osowanie)
akceptowanie
Administracyjny model podejmowania decyzji:
ograniczona racjonalno艣膰
zadowalanie si臋 pierwszym rozwi膮zaniem
Inne metody podejmowania decyzji:
metoda pr贸b i b艂臋d贸w
model koalicji
model kosza na 艣mieci
teoria gier
teoria chaosu
Pozosta艂e aspekty procesu decyzyjnego:
si艂y polityczne w podejmowanie decyzji
intuicja i narastanie zaanga偶owania
sk艂onno艣膰 do ryzyka
etyka w podejmowaniu decyzji
Zalety i聽 wady Grupowego podejmowania decyzji:
Zalety:
wi臋cej informacji, wi臋cej wiedzy
mo偶e powsta膰 wi臋cej wariant贸w
wy偶szy stopie艅 akceptacji decyzji
mo偶liwa poprawa komunikowania
na og贸艂 pojawiaj膮 si臋 lepsze decyzje
Wady:
proces d艂u偶szy i bardziej kosztowny
mo偶liwe kompromisy (pow贸d-niezdecydowanie)
grupa mo偶e zosta膰 zdominowana przez 1
mo偶e si臋 pojawi膰 my艣lenie grupowe
9.12.2009
PRZEDSI臉BIORCZO艢膯 I PRZEDSI臉BIORSTWA
Istota przedsi臋biorczo艣ci聽- Proces planowania, organizowania, prowadzenia dzia艂alno艣ci gospodarczej oraz podejmowania zwi膮zanego z ni膮 ryzyka.
Przedsi臋biorca - inicjator zamierzenia gospodarczego i za艂o偶yciel ...
Ma艂e przedsi臋biorstwo聽- przedsi臋biorstwa b臋d膮ce w艂asno艣ci膮 prywatn膮 jednej osoby lub ma艂ej grupy os贸b; jego wielko艣膰 sprzeda偶y i aktywa nie s膮 wystarczaj膮co du偶e, aby mog艂o ono wp艂ywa膰 na swoje otoczenie.
Rola przedsi臋biorczo艣ci w spo艂ecze艅stwie.
innowacje
tworzenie miejsc pracy
zasilanie sektora wielkich przedsi臋biorstw
Innowacyjny wk艂ad ma艂ej i 艣redniej przedsi臋biorczo艣ci
Strategie dla przedsi臋biorczych organizacji:
Ga艂臋zie w kt贸rych ma艂e przedisi臋biorstwa maj膮 siln膮 pozycj臋
Ga艂臋zie, w kt贸rych ma艂e przedsi臋biorstwa radz膮 sobie s艂abo
Akcentowanie wyr贸偶aniaj膮cych si臋 umiej臋tno艣ci
Przewaga pierwsze艅stwa
Efekt korzy艣ci skali:
<rys. 30>
Biznes plan聽- dokument opracowany przez przedsi臋biorc臋 w roku przygotowa艅 do uruchomienia nowego przedsi臋wzi臋cia, przedstawiaj膮cy jego strategi臋 i struktur臋.
Struktura przedsi臋biorczych organizacji:
Formy w艂asno艣ci:
w艂asno艣膰 jednoosobowa
Sp贸艂ka osobowa (jawna)
Korporacja (Sp贸艂ka akcyjna)
殴r贸d艂a finansowania
Metody uruchamiania nowego przedsi臋biorstwa:
zakup istniej膮cego
utworzenie nowego
koncesjonowanie
Przyczyny sukcesu przedsi臋biorcy:
ci臋zka praca
popyt rynkowy
umiej臋tno艣ci kierownicze
szcz臋艣cie
silne systemy kontroli
dostateczne wyposa偶enie w 艣rodki
Niespokojno艣膰 a sukces:
pozytywne my艣lenie o otoczeniu
jasna wizja rozwojowa
elastyczno艣膰 my艣lenia i dzia艂ania
zorganizowane podej艣cie do zarz膮dzania
proaktywno艣膰
Przedsi臋biorczo艣膰 wewn臋trzna - czyli w obr臋bie korporacji, dzi臋ki kt贸rej organizacja d膮偶y do rozszerzenia dzia艂ano艣ci przez wyszukiwanie nowych mo偶liwo艣c powsta艂ych w wyniku nowych sposob贸w wykorzystywania jej ju偶 istniej膮cych zasob贸w
Organizowanie
Organizowanie-decydowanie o najlepszym grupowaniu dzia艂a艅 i zasob贸w organizacji
聽
Struktura organizacyjna- zestaw element贸w, kt贸rych mo偶na u偶y膰 do nadania kszta艂tu organizacji
Elementy konstrukcyjne budowy organizacji:
Projektowanie stanowisk pracy
grupowanie stanowisk pracy
ustalenie hierarchicznej zale偶no艣ci
rozdzielanie uprawnie艅 decyzyjnych
koordynacja czynno艣ci
r贸偶nicowanie stanowisk pracy
Specjalizacja stanowisk pracy
KORZY艢CI:
du偶a wprawa
oszcz臋dno艣膰 czasu
艂atwo艣膰 organizacji narz臋dzi pracy
艂atwo艣膰 zast臋pstw
OGRANICZENIA
Monotonia, niezadowolenie
brak wyzwa艅
Alternatywy specjalizacji:
rotacja czynno艣ci, zada艅 lub stanowisk
rozszerzenie zakresu pracy
wzbogacanie pracy
zespo艂y robocze
podej艣cie od strony cech stanowiska pracy
Podej艣cie od strony cech stanowiska pracy:
r贸偶norodno艣膰 kwalifikacji
identyczno艣膰 zada艅
znaczenie zadania
sprz臋偶enie zwrotne
Grupowanie stanowisk pracy:
na podstawie funkcji
wg wyrobu
wg klient贸w
wg lokalizacji
Ustalanie relacji podporz膮dkowanie
2 sk艂adowe hierarchii:
jedno艣膰 rozkazodawstwa
zasada skalarna- od najni偶szego do najwy偶szego stanowiska organizaji, linia w艂adzy
Rozpi臋to艣膰 kierowania:
Struktura smuk艂a (nie chcia艂o nam sie rysowac)
wiele szczebli zarz膮dzania
ma艂e kom贸rki organizacyjne
ma艂a rozpi臋to艣膰 kierowania
korzy艣ci- mo偶liwo艣膰 kontroli pracy podw艂adnych, bezpo艣rednie oddzia艂ywanie na podw艂adnych, przejrzyste drogi awansu pionowego
wadu- d艂ugi przep艂yw informacji, du偶a mo偶liwo艣膰 pope艂nienia b艂臋du w procesach informacyjno-decyzyjnych
Struktura sp艂aszczona
ma艂o szczebli zarz膮dzania
du偶a rozpi臋to艣膰 kierowania
korzy艣ci- krotki przep艂yw informacji w pionie, ma艂a mo偶liwo艣膰 pope艂nienia b艂臋dow w procesach informacyjno-decyzyjnych
wady-bardzo ograniczone mo偶liwo艣ci osobistej bie偶膮cej kontroli i nadzoru kierownika
Czynniki wywieraj膮ce wp艂yw na rozpi臋to艣膰 zarz膮dzania
umiej臋tnosci
rozproszenie
zakres pracy mened偶era
stopie艅 interakcji
standaryzowane procedury
podobie艅stwo zada艅
cz臋sto艣膰 nowych problem贸w
preferencje
16.12.2009
(...)
Dzia艂ania koordynuj膮ce:
wsp贸艂zale偶no艣膰 na zasadzie sumowania
wsp贸艂zale偶no艣膰 sekwencyjna
wsp贸艂zale偶no艣膰 wzajemna
Metody koordynacji strukturalnej:
hierarchia kierownicza
regu艂y i procedury
role 艂膮cznikowe
zespo艂y zadaniowe
wydzia艂 integruj膮cy
Rozr贸偶nienia pomi臋dzy stanowiskami:
liniowe
sztabowe
nasilenie administracji
del biurokratyczny - PROJEKTOWANIE STRUKTURY I SCHEMATU ORGANIZACJI
Schemat organizacyjny - og贸lny uk艂ad element贸w struktury organizacyjnej i wzajemnych zale偶no艣ci mi臋dzy tymi elementami, s艂u偶膮cy do zarz膮dzania ca艂膮 organizacj膮.
Cztery podstawowe elementy budowania organizacji:
podzia艂 pracy
departamentalizacja
tworzenie hierarchii
koordynowanie
Model biurokratyczny - M. Weber聽- Model struktury organizacyjnej oparty na zalegalizowanym i formalnym systemie uprawnie艅 w艂adczych.
5 zasad idealnej biurokracji:b
wyra藕ny podzia艂 pracy
sp贸jny zestaw zasad
hierarchia stanowisk
bezosobowe zarz膮dzanie
awans - efekt technicznej wiedzy
Model behawioralny聽- model schematu organizacyjnego zgodny z pogl膮dami szko艂y stosunk贸w mi臋dzyludzkich聽 w zarz膮dzaniu, k艂adzie nacisk na rozwijanie grup roboczych i procesy interpersonalne
Organizacje wg聽systemu 1 i systemu 4:
System 1 | System 2 |
---|---|
|
Sytuacyjne podej艣cie do projektowania struktury organizacyjnej -聽oparte na za艂o偶eniu, 偶e optymalny projekt dla danej organizacji zale偶y od zestawu odpowiednich czynnik贸w sytuacyjnych
Czynniki determinuj膮ce projektowanie organizacji:
technika聽
jednostkowa
masowa
produkcji ci膮g艂ej
otoczenie
organizacja mechanistyczna
organizacja organiczna
rozmiar organizacji
cykl 偶ycia organizacji
Strategia a schemat organizacyjny:
strategia na poziomie ca艂ej organizacji
strategia na poziomie jednostek operacyjnych
funkcje organizacji
Struktura funkcjonalna - typu "U"
Struktura konglomeratowa - typu "H"
Struktura wydzia艂owa-typu "M"
Struktura macierzowa
Nowe formy w tworzeniu struktury organizacji
-organizacja zespo艂owa
-organizacja wirtualna聽
-organizacja ucz膮ca si臋
Rozw贸j koncepcji struktur organizacyjnych:
Funkcje efektywnej struktury organizacyjnej:
Stanowi ramy dzia艂a艅 organizacyjnych (wykonawczych i zarz膮dczych)
reguluje dzia艂ania poszczeg贸lnych pracownik贸w i zespo艂贸w聽
umo偶liwia osi膮gni臋cie danego poziomu realizacji potyrzeb pracownik贸w
wynika ze stratregii i jest do niej dopasowana
uwzgl臋dnia specyfik臋 proces贸w wykonawczych
zapewnia efektywne realizowanie cel贸w organizacji
KIEROWANIE ZMIANAMI ORGANIZACYJNYMI I INNOWACJAMI
Typy zmian:
Planowana
Dostosowawcza
Zarz膮dzanie zmianami:
Model Lewina
Wszechstronne podejscie do zmian
Kroki w procesie zmian:
Uznanie potrzeby zmian
ustalenie cel贸w zmian
diagnoza istotnych zmian
wyb贸r odpowiedniej metody zmian
planowanie wprowadzenia zmian
faktyczne wprowadznie zmian
ocena i kontynuacja
Przyczyny oporu wobec zminan:
niepewnosc
zagro偶enie osobistych interes贸w
odmienno艣膰 spostrzegania聽
uczucie straty
Przezyci臋偶anie oporu wobec 聽zmian:
rozmro偶enie
uczestnictwo
edukacja i komunikowanie si臋
u艂atwianie
agent zmiany
analiza pola si艂
Obszary zmian organizacji:
Struktura i schemat organizacyjny
Technika i operacje
Ludzie
Przeporojektowanie w organizacjach聽
Opracowanie cel贸wi strategii przeprojektowania
zaanga偶owanie najwy偶szego kierownictwa
poczucie pilno艣ci zadania
oczyszczenie przedpola
optymalizacja sposob贸w podej艣cia
doskonalenie organizacji:聽planowany wysi艂ek, obejmuj膮cy ca艂膮 organizajc臋 i kierowany z najwy偶szego szczebla, kt贸ry ma zwi臋kszy膰 skuteczno艣膰 organizacji i poprawi膰 jej kondycj臋 przez planow膮 ingerencj臋 w proces funkcjonowania organizacji, z wykorzystaniem nauk behawiorystycznych
Metody doskonalenia organizacji:
dzia艂ania diagnostyczne
sprz臋偶enie zwrotne poprzez ankiet臋
kszat艂cenie
dzia艂alno艣膰 mi臋dzygrupowa
post臋powanie rozjemcze
dzia艂ania techniczno-strukturalne
konsultacja proces贸w
planowanie kariery
tworzenie zespo艂贸w
8 zada艅 zespo艂u kierowania zmianami:
Okre艣li膰 kontekst zamian i opracowa膰 wytyczne
zach臋ca膰 do rozm贸w
zapewni膰 odpowiednie zasoby
koordynowa膰 i wzajemnie dostosowa膰 projekty
doprowadfzi膰 do zgodno艣ci informacji, dzia艂a艅, zasad polityki i zachowa艅
stworzy膰 mo偶liwo艣ci wsp贸lnych, tw贸rczych rozwi膮za艅
przewidzie膰 i rozpozna膰 problemy ludzkie i zaj膮膰 si臋 nimi
wskaza膰 punkt krytyczny
Innowacje organizacyjne:
opracowanie innowacji
zastosowanie
uruchomienie
wzrost
dojrza艂o艣膰
schy艂ek