` BUDOWA I SKŁAD KRWI

Krew to tkanka łączna ,składa się z osocza i elementów morfotycznych upostaciowanych ( krwinki czerwone, białe, płytki krwi).Proces powstawania krwinek nazywamy hemopoezą

ELEMENTY UPOSTACIOWANE KRWI

KRWINKI CZERWONE- ERYTROCYTY upostaciowane elementy krwi (erytrocyty w badaniach laboratoryjnych oznaczane RBC) mają kształt dwuwklęsłych krążków ,są wytwarzane w szpiku kostnym, u człowieka przed wydostaniem się do krwiobiegu, erytrocyty tracą jądro komórkowe przez co nie są zdolne do podziału Erytrocyty żyją ok. 120 dni giną w wątrobie lub śledzionie W erytrocytach zawarty jest czerwony barwnik- hemoglobina- która łącząc się z tlenem zamienia się w oksyhemoglobinę - dzięki temu pełni ważną rolę w wymianie gazowej. W przypadku połączenia się hemoglobiny z jonem Fe³⁺, powstaje methemoglobina, która traci zdolność do wiązania się tlenem. Brak Fe w organizmie uniemożliwia wyprodukowanie hemoglobiny. Porfiryny łącząc się z żelazem tworzą hemoglobinę. W 1mmm³ krwi u dorosłego człowieka mieści się ok. 5mln RBC co w przeliczeniu na 5l.krwi daje 25 bilionów i tym samym stwarza powierzchnię oddychania równa ok.3500m².

Reticulocyty- niezupełnie dojrzała postać erytrocytów, okres dojrzewania trwa ok.1-4 dni

KRWINKI BIAŁE-LEUKOCYTY-(w bad. lab .oznaczane skrótem WBC),duże zapasy tych krwinek jest stale zgromadzonych w szpiku kostnym, śledzionie i węzłach chłonnych skąd w razie potrzeby zostają (infekcja)wyrzucone do krwiobiegu. W zależności od budowy lub funkcji dzielimy leukocyty na:

A. GRANULOCYTY –w cytoplazmie zawierają ziarnistości; wytwarzane są w szpiku kostnym, wykazują właściwości fagocytarne(pochłaniają ciała obce stałe, płynne, bakterie )

1.Obojętnochłonne(stanowią50-70% całkowitej liczby krwinek białych

-neutrofile posiadają-właściwości fagocytarne-kolejne stadia rozwoju granulocytów obojętnochłonnych:

→ mieloblasty

→ promielocyty

→ mielocyty

→ metamielocyty

→ pałeczki

2.Kwasochłonne(1-4% całkowitej liczby WBC))

- eozynofile (↑ w chorobach alergicznych ,glistnicy, dychawicy oskrzelowej ↓ w odrze, tyfusie)

3.Zasadochłonne(0-4% całk .l. WBC)

- bazofile-pełnią rolę obronną- magazynują histaminę

B. AGRANULOCYTY- bezziarniste

1.Limfocyty- większa część limfocytów wytwarzana jest w węzłach chłonnych i śledzionie, pozostała w szpiku kostnym. (Limfocyty występują w zwiększonej fazie zdrowienia i w ostrych stanach zapalnych.)Limfocyty należą do komórek immunokompetentnych → zdolnych do wytwarzania przeciwciał. Rozróżnia się limfocyty

-małe- biorą udział w wytwarzaniu immunoglobulin są to

→ limfocyty B ( u ludzi prawdopodobnie powstają w wątrobie i szpiku)odpowiedzialne za wytwarzanie antygenu i przeciwciał)

→ limfocyty T (pochodzą z grasicy) odpowiedzialne za odpowiedź komórkową

-duże-w prawidłowych warunkach niewydostaną się do krążenia

2.Monocyty-to czynne fagocyty(podobnie jak granulocyty obojętnochłonne)powinny stanowić 3-8% wszystkich leukocytów

PŁYTKI KRWI –TROMBOCYTY to małe fragmenty cytoplazmy oderwane od komórek szpiku- tzw. megakariocytów. Biorą udział w procesie krzepnięcia krwi-zawierają czynnik obkurczający naczynia krwionośne-serotoninę .Krwinki gromadzą się w miejscach uszkodzenia naczyń gdzie przylegają do ściany naczyniowej i uwalniają serotoninę → skurcz naczyń → zmniejszenie krwawienia. Małopłytkowość = zaburzenia krzepnięcia

OSOCZE KRWI

OSOCZE-płynny składnik krwi, stanowi objętościowo ok. 50-60% krwi. Stosunek objętościowy osocza do krwinek i płytek nazywamy hematokrytem, osocze zawiera 80-90% wody i 8-10 % substancji stałych z których większość stanowią białka krwi:

A. Albuminy-wytwarzane w wątrobie

B. Globuliny które dzielą się na liczne podgrupy. Rozróżniamy globuliny α β γ .Do gammaglobulin należą przeciwciała krążące we krwi-Immunoglobuliny są wytwarzane przez komórki plazmatyczne oraz limfocyty B znajdujące się w śledzionie, szpiku kostnym oraz krwi obwodowej. Immunoglobuliny dzielimy na:

1.Immunoglobulinę G(IgG)- stanowi istotny czynnik obronny p. zakażeniu ,neutralizuje toksyny, zwiększa fagocytozę(świadczy o przebytym zakażeniu)

2.Immunoglobulinę A(IgA)-główna immunoglobulina ta znajduje się w wydzielinach ustrojowych, jej czynność polega na spłaszczaniu mikroorganizmów utrudniając wnikanie ich wewnątrz

3.ImmunoglobulinęM(IgM)-przeciwciała z tej grupy pojawiają się w postaci odpowiedzi immunologicznej ustroju na większość antygenów( wyst. w świeżych zakażeniach)

4.Immunoglobulina D(IgD)-wyst. w surowicy osób zdrowych na powierzchni limf.B, ich rola nie jest dokładnie poznana

5.ImmunoglobulinaE(IgE)- tzw. reaginy-odgrywają zasadniczą role w reakcjach alergicznych, po połączenie się z alergenem powodują wydzielanie się z komórek tucznych biologicznych mediatorów odpowiedzialnych za występowanie bąbli, obrzęków i innych objawów alergicznych.

C. Fibrynogen-jeden z czynników odpowiadających za krzepnięcie krwi(fibrynogen i protrombina wytwarzane są w wątrobie)

D. Elektrolity -Na⁺, P⁺, Ca⁺⁺, Mg⁺⁺ ,Cl, HPO₄, HCO₃, białko

GRUPY KRWI

Główne grupy w układzie ABO

A

AB

B

O

Czynnik Rh-(ujemny)

Rh+ (dodatni)

Zadania krwi:

-nieustanne dostarczanie substancjo odżywczych i tlenu

-pomoc w usuwaniu produktów rozpadu powstających w procesach przemiany

-utrzymanie stałości składu środowiska wewnętrznego ustroju

-zapewnienie łączności pomiędzy poszczególnymi narządami(hormony)

-ochrona przed czynnikami szkodliwymi(chorobotwórczymi)

UKŁAD CHŁONNY

UKŁAD CHŁONNY w przeciwieństwie do układu krwionośnego jest układem otwartym, W skład układu chłonnego wchodzą

- naczynia chłonne -przypominają żyły ,zastawki w naczyniach są gęściej rozmieszczone aniżeli w żylnych.

-węzły chłonne- wyglądem zbliżone do ziaren fasoli o śr.2-30 mm. wewnątrz znajdują się grudki chłonne wewnątrz których znajdują się młode limfocyty(limfoblasty).

W naczyniach chłonnych płynie chłonka(limfa),która posiada żółtawą barwę jej skład chemiczny przypomina osocze (brak erytrocytów) znajduje się w niej od 2000-20000 limfocytów.

Układ odpornościowy ściśle powiązany jest z układem limfatycznym, który jest systemem przewodów, narządów i tkanek. Narządami układu limfatycznego są: grasica, migdałki, grudki chłonne, grudki wyrostka robaczkowego, węzły chłonne oraz śledziona.
Wytwarzają one limfocyty i immunoglobuliny.

Układ limfatyczny pełni w organizmie trzy podstawowe rolę:

• -odpornościową - w węzłach chłonnych powstają niektóre białe ciałka krwi.

-neutralizującą - zobojętnianie ciał obcych dla organizmu.

-odprowadzającą - odprowadzenie limfy z powrotem do krwi, czyli zaopatrzenie krwi w niezbędne składniki obronne i odpornościowe.

Naczynia i węzły chłonne kończyny dolnej

-powierzchniowe –leżą w tkance podskórnej całej kończyny

-głębokie- zbierają limfę z mięśni ,powięzi i okostnej

Naczynia i węzły chłonne j. brzusznej i miednicy małej ( zawartość naczyń chłonnych jelit zawiera mlecz)

Naczynia i węzły chłonne klatki piersiowej(węzeł śródpiersiowy przedni i tylny, pień oskrzelowo -śródpiersiowy.

Naczynia i węzły chłonne głowy i szyi(węzły potyliczne, zauszne, podżuchwowe, szyjne powierzchniowe i głębokie, nadobojczykowe)

Naczynia i węzły kończyny górnej (węzły łokciowe ,kilkanaście pachowych)

Śledziona

Narząd barwy ciemnoczerwonej o wymiarach 4x7x12 i, waga ok.,150gciężar i wymiary zmienne w zależności od stanu i czynności organizmu. Leży w lewym podżebrzu między IX-XI żebrem.

Czynność śledziony

-rozmnażanie limfocytów

-bierze udział w rozpadzie czerwonych krwinek → przerabia hemoglobinę na barwniki żółciowe

-zatrzymuje Fe

-magazynowanie krwi

W przebiegu chorób zakaźnych śledziona się powiększa

• Układ krążenia człowieka składa się z serca i naczyń krwionośnych wypełnionych krwią.
  Krew pompowana przez serce w zamkniętym układzie naczyń krwionośnych tworzy krążenie „małe” płucne i krążenie „duże” obwodowe

• Siłą napędową dla przepływu krwi jest różnica ciśnień. W całym układzie obowiązuje zasada ciągłości przepływu: w określonym odcinku czasu taka sama objętość krwi ulega przesunięciu przez poszczególne odcinki układu krążenia. Podczas każdego skurczu lewa komora serca tłoczy krew natlenowaną za pośrednictwem aorty (tętnicy głównej), a w tym samym czasie komora prawa wtłacza krew odtlenowaną tętnicą płucną. 
  
  Układ krążenia pośrednio odpowiedzialny jest za utrzymanie stałego ciśnienia gazów oddechowych i równowagi kwasowo-zasadowej, wodno-elektrolitowej i energetycznej.

• Krążenie „małe” (płucne):
  rozpoczyna się w komorze prawej serca pniem płucnym. Pień płucny tworzą tętnice płucne (prawa i lewa). Odgałęzienia obu tętnic odchodzą dalej, aż do naczyń włosowatych tętniczych. Tętniczki włosowate przechodzą w naczynia zawłosowe, które łączą się w żyły. Pniem płucnym i w jego gałęziach płynie krew odtlenowana (bogata w dwutlenek węgla). Żyły płucne prawe i lewe wychodzą po dwie z każdego płuca i po krótkim przebiegu wpadają do lewego przedsionka serca. Żyłami płucnymi płynie krew natlenowana (bogata w tlen).

• Krążenie „duże” (obwodowe):
  rozpoczyna się w lewej komorze serca, stamtąd krew wpływa do aorty. Aorta wstępująca tworzy łuk i aortę zstępującą, od której na wysokości przepony odchodzą: aorta piersiowa i aorta brzuszna, której odgałęzieniem jest tętnica biodrowa wspólna prawa i lewa. Od aorty wstępującej odchodzą tętnice wieńcowe (lewa i prawa), które unaczyniają serce. Od łuku aorty odchodzą tętnice szyjne (biegną obok tchawicy i krtani) i tętnice podobojczykowe (biegną między obojczykiem a żebrami). Tętnice szyjne unaczyniają szyję i głowę (zaopatrują w krew mózgowie, narządy wzroku i słuchu, jamę nosową). Tętnica podobojczykowa przedłuża się w tętnice pachowe, a dalej – w tętnice ramienne, promieniowe i łokciowe, aż do utworzenia łuków dłoniowych i naczyń krwionośnych palców dłoni. Od aorty piersiowej odchodzi 10 par tętnic międzyżebrowych, tętnice przeponowe oraz tętnice narządów klatki piersiowej. Aorta brzuszna i jej odgałęzienia zaopatrują w krew powłoki i narządy jamy brzusznej. Pień trzewny odchodzi od aorty na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego. Unaczynia on żołądek, dwunastnicę i trzustkę, wątrobę i śledzionę. Tętnice krezkowe unaczyniają dwunastnicę i trzustkę, jelita, okrężnicę, a dalej odbytnicę. Tętnice biodrowe zaopatrują w krew narządy miednicy, dalej przedłużają się w tętnice udowe. Te natomiast – w tętnice podkolanowe, dalej – tętnice piszczelowe, które biegną wzdłuż łydek aż do palców stóp. Krew płynąca odpowiednimi tętnicami do tkanek powraca do serca żyłami

• Przepływ krwi zależy od wielu czynników, z których główne to:

• różnica ciśnień, która stanowi siłę napędową

• opór, jaki napotyka krew płynąc naczyniami krwionośnymi.

• W całym układzie obowiązuje zasada ciągłości przepływu:

• w określonym czasie taka sama objętość krwi przepływa przez poszczególne odcinki układu krążenia.

• Serce zbudowane jest z dwóch przedsionków i dwóch komór. Na powierzchni serca, na granicy przedsionków i komór biegnie bruzda wieńcowa, a na granicy komór – bruzda międzykomorowa. W tych bruzdach układają się tętnice i żyły serca. Krew do serca doprowadzają dwie tętnice wieńcowe (prawa i lewa). Krew z mięśnia serca odprowadzają żyły sercowe do zatoki wieńcowej, która wpada do prawego przedsionka serca. Z prawej komory serca wychodzi pień płucny, natomiast z lewej – tętnica główna – aorta.

• Tętnice. Największą, główną tętnicą organizmu jest aorta. Zaopatruje ona cały organizm w krew bogatą w tlen. Aorta wychodzi ku górze z lewej komory serca, zagina się i zstępuje w dół. Na poszczególnych poziomach dzieli się ona na tętnice. 

• Żyły. Naczynia żylne początkowo drobne i bardzo liczne łączą się w coraz to większe żyły, które ostatecznie tworzą dwie żyły główne - górną i dolną. Uchodzą one do prawego przedsionka serca. Żyła główna dolna to największa żyła ustroju. 

• Naczynia włosowate. Naczynia włosowate, inaczej włośniczki, to najdrobniejsze (niewidzialne gołym okiem) naczynia krwionośne ustroju. Włośniczki swymi rozgałęzieniami tworzą sieć. W sieci włośniczek występują naczynia włosowate tętnicze i żylne. Wyróżnia się typy sieci naczyń włosowatych: zwykła sieć kapilarna w tkankach, układ wrotny.

• 1. Prawy przedsionek
  2. Lewy przedsionek
  3. Żyła główna górna
  4. Łuk aorty
  5. Lewa tętnica płucna
  6. Żyła płucna dolna
  7. Zastawka mitralna
  8. Zastawka aortalna
  9. Komora lewa
  10. Komora prawa
  11. Żyła główna dolna
  12. Zastawka trójdzielna
  13. Zastawka pnia płucnego

DLA OPIEKUNÓW MEDYCZNYCH

BRADYCARDIA- ZWOLNIENIE AKCJI SERCA

TACHYCARDIA -PRZYSPIESZENIE AKCJI SERCA

Schorzenia układu krążenia

Wady serca wrodzone, nabyte( sinicze- kiedy krew żylna miesza się z tętniczą , niesinicze)

Zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wsierdzia ,osierdzia,

Choroba niedokrwienna serca

Zawał mięśnia sercowego( stan kliniczny)

Udary krwotoki mózgowe( stan kliniczny)

Zespoły wieńcowe

Zaburzenia rytmu

Kardiomiopatie

Miażdżyca

Tętniaki, Zapalenia tętnic

Udary krwotoki mózgowe( stan kliniczny choroby mikrokrążenia

Zatory płucne(stan kliniczny)

Choroby naczyń chłonnych i limfatycznych

DIAGNOSTYKA SCHORZEŃ UKŁADU KRĄŻENIA

Angiokardiografia jest obrazową metodą badania jam serca (wentrykulografia), aorty (aortografia) i naczyń wieńcowych serca (koronarografia) z użyciem promieni rentgenowskich. Obraz jam serca i naczyń uzyskuje się poprzez podanie środka cieniującego (silnie pochłaniającego promieniowanie rentgenowskie) do jamy lewej komory serca, aorty i tętnicy wieńcowej

Cewnikowanie serca Badanie to polega na przezskórnym nakłuciu żyły lub tętnicy(łokciowej lub pachwinowej) i wprowadzeniu cewnika, który następnie jest przesuwany w świetle naczynia do jam serca i dużych naczyń, rejestrując w nich ciśnienie oraz wysycenie krwi tlenem.

Echokardiografia jest obrazową metodą badania serca i naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków.

EKG elektrokardiografia badanie nieinwazyjne(podstawowe) badanie napięć elektrycznych w sercu

EKG wysiłkowe (rower, bieżnia) ocena wydolności układu krążenia w trakcie wysiłku

EKG przezprzełykowe

Badanie holterowskie pozwala na wielogodzinną rejestrację EKG w warunkach nieskrępowanej całodobowej aktywności badanego.

Scyntygrafia serca i naczyń- po dożylnym wprowadzeniu izotopów

Badanie RR tętniczego krwi,

Badanie tętna

Osłuchiwanie

Angioplastyka wieńcowa zabieg polegający na poszerzaniu zwężonych lub udrażnianiu zamkniętych tętnic serca za pomocą specjalnych baloników. Jest on stosowany w leczeniu choroby niedokrwiennej serca ,w świeżym zawale mięśnia sercowego, umożliwia założenie stentu (sprężynki zapobiegającej zapadaniu się tętnicy)

Kardiowersja elektryczna Defibrylacja to prosty i bezpieczny zabieg przywracający prawidłowy rytm serca u chorych z migotaniem i trzepotaniem przedsionków, z częstoskurczami komorowymi i nadkomorowym, w trakcie reanimacji

Koronarografia angiografia tętnic wieńcowych

By-passy- Jest to operacja kardiochirurgiczna przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym. Polega ona na umożliwieniu właściwego przepływu krwi z aorty do zwężonych lub zamkniętych tętnic wieńcowych serca za pomocą wytworzenia ,,obwodnic” z żył pobranych z łydek chorego lub/i tętnicy z wnętrza klatki piersiowej

Ablacja – zabieg polegający na „wypaleniu” w mięśniu sercowym miejsca odpowiedzialnego za częstoskurcz komorowy

Diagnostyka układu żylnego kk. dolnych

Flebografia- z podaniem środka kontrastowego – badanie rtg- ocena układy żylnego

Badanie dopplerowskie-ultrasonograficzna ocena zastawek żylnych

DLA KOSMETYKI

Choroby układu krążenia jako przeciwwskazania do wykonania zabiegów kosmetycznych

• Przeciwskazania do wykonania zabiegów

• Żylaki kk dolnych(depilacja)

• Owrzodzenia kk dolnych

• Stopa cukrzycowa

• Wszczepiony rozrusznik(zabiegi z użyciem prądu)

• Przebyty niedawno zawał serca , choroba zakrzepowa(drenaż limfatyczny,

masaż ciała)

• Nadciśnienie i niedociśnienie tętnicze

• Choroby nowotworowe

• Choroby Raynauda( nagłe, napadowe zaburzenia ukrwienia rąk)