Do barw achromatycznych zaliczamy barwę białą i czarną oraz wszystkie barwy

pośrednie między nimi będą określane jako stopnie lub poziomy szarości

(określenie odcień jest zarezerwowane dla barw chromatycznych). Wszystkie

inne barwy (o nasyceniu różnym od zera) są określane jako barwy

chromatyczne.

Wyróżniamy następujące CECHY BARWY:

Jasność (niem. Hellichkeit, ang. Brightness/Value) jest cechą koloru rozumianą

intuicyjnie, zależną od ilości światła (jego energii, czyli amplitudy fali) i

oznacza intensywność koloru. Jej fotometryczną miarą jest tzw. luminancja.

Wrażenie jasności jest czytelne tylko w odniesieniu do tej samej barwy.

Przedstawione wyżej próbki różnych barw mają tę samą jasność, chociaż

odruchowo próbkę o barwie żółtej uznajemy za "jaśniejszą" od próbki o barwie

zielonej. Powstawanie wrażenia jasności jest dość złożone. Na przedstawionych

niżej próbkach kolorów o barwie czerwonej próbka z prawej strony (czarna)

oznacza zupełny brak światła (ciemność), kolejne próbki to coraz

intensywniejsze światło czerwone, próbka środkowa to światło czerwone o

pełnej jasności, a kolejne stopnie rozjaśniania powstają w wyniku dodawania do

barwy czerwonej dwóch pozostałych składowych światła białego (GB).

Stopniowe dodawanie tych składowych zbliża proporcje barw do równowagi,

którą jest biel. W różnych modelach kolorów skala jasności obejmuje tylko

dolny zakres przedstawionych próbek, albo cały zakres od bieli do czerni.

Nasycenie trzeci parametr koloru (niem. Sättigung, ang. Saturation), wyrażające

czystość koloru. Wrażenie nasycenia jest intuicyjnie czytelne w odniesieniu do

kolorów o tej samej barwie i jasności. Próbka z lewej strony przedstawia kolor o

barwie czerwonej w pełnym nasyceniu. Próbka z prawej strony przedstawia

kolor o barwie achromatycznej (szarość) o tej samej jasności. Jest to kolor

składający się z trzech składowych RGB. Wrażenie zmiany nasycenia przy tej

samej jasności koloru powstaje przez zastąpienie części światła o barwie

czerwonej odpowiednią ilością dwóch pozostałych składowych GB. W

rezultacie dwie składowe GB i równa im część składowej R dają barwę

achromatyczną (szarość), która "brudzi" czystą barwę czerwoną. Stopień

nasycenia jest więc odległością koloru od koloru szarego o tej samej jasności (w

wybranym układzie współrzędnych).

Widzenie ekotopowe-ciemno, mezotopowe-pośrednio, fotopowe-jasno

RODZAJ MIESZANIA BARW

MIESZANIE ADDYTYWNE BARW - metoda ta ma miejsce, gdy do jednej

wiązki światła o pewnej barwie dodawana jest druga o innej barwie, wyniku

czego powstaje wrażenie barwy trzeciej. W oparciu o tę metodę mieszania barw

pracują monitory, emitując wiązki świateł red (czerwony), green (zielony), blue

(niebieski) - RGB. Czarny ekran to wynik braku emisji światła a biały to

wynik złożenia świateł r + g + b z maksymalną jasnością.

SUBSTRAKTYWNE MIESZANIE

SUBSTRAKTYWNE MIESZANIE ŚWIATŁA

Substraktywna metoda mieszania barw powstaje w wyniku “odejmowania” od

wiązki światła określonych długości świateł, w wyniku czego przefiltrowane

światło wywołuje wrażenie innej barwy. Metodę tę wykorzystuje się m.in. w

druku: druk dokonuje się na podłożu o określonej barwie, dla uproszczenia

niech to będzie biały papier. Farba drukarska, pokrywając papier tworzy filtr,

a niepochłonięte długości fal świetlnych docierają do oka wywołując wrażenia

określonej barwy.

W zależności z jakiego materiału jest wykonany dany przedmiot występują

różne efekty powierzchniowe ciał. Połysk powstaje przy całkowicie gładkiej

powierzchni. Ciała matowe, posiadają drobnoporowatą, mniej lub więcej

szorstką powierzchnię. Różnicę można dostrzec oglądając tą samą fotografię

wywołaną na papierze matowym i na papierze z połyskiem. Na papierze

z połyskiem kontrasty barwne są mocniejsze.

Rodzaj światła ma natomiast wpływ między innymi na jasność widzianych

barw. Przy zmianie natężenie światła zmienia się ilość odbitego światła a co za

tym idzie zmienia się jasność barw. Można to zaobserwować w ciągu dnia,

kiedy słońce intensywnie świeci, wszystkie przedmioty dookoła są jasne,

natomiast, gdy wieczorem moc słońca słabnie, barwy ciał ciemnieją.

Zwiększanie natężenie światła powoduje, że barwy stają się bardziej wyraziste,

aż do momentu, gdy następuje oślepienie. O zmroku barwy biała i czarna

szarzeją. Dopiero w pełnym świetle można postrzegać czystą biel i głęboką

czerń.

Postrzeganie barw w ciągu dnia i o zmierzchu różni się jeszcze jednym

elementem. Mianowicie w oświetleniu dziennym najwyższa widoczność

odpowiada fali 555nm, czyli promieniowaniu żółtemu. Natomiast o zmierzchu

są to fale od 450-500nm – promieniowanie zielono-niebieskie. W tych

warunkach widzialność względna promieni czerwonych zmniejsza się niemal do

zera. O zmierzchu czerwień bardziej przypomina czerń a barwa żółta wygasa i

szarzeje. Również zieleń i błękit szarzeją, ale te barwy w takich warunkach

wydają się jaśniejsze niż w świetle dziennym. Pomarańczowa i zielona, które w

białym silnym świetle mają równą jaskrawość, w słabym świetle białym

pierwsza będzie się wydawać czarna a druga jasnoszara. Gerard Zeugner, Barwa

i człowiek, Wydawnictwo „Arkady” W-wa 1965, Veb Verlag Fur Bauwesen

Berlin, str 102

Na barwy nie ma tylko wpływ moc oświetlenia, ale także jego rodzaj. Dlatego

barwa przedmiotu będzie wydawać się inna w świetle słonecznym, inna przy

oświetleniu żarowym, jarzeniowym czy halogenowym. „Powierzchnia, która w

świetle słonecznym ma barwę oliwkową wydaje się nieco przytłumiona

(zszarzona) w świetle jarzeniowym, a brązowa w świetle żarowym.”

Możemy przypisywać „moce” każdej z barw, które uzależnione od oświetlenia

oraz od usytuowania barwy w polu widzenia się. Na schematycznym szkicu

stref spostrzeżeń barwnych w polu widzenia, widać że barwę czerwoną

spostrzegamy wyraźnie tylko w środku pola widzenia. Na krańcach pola

widzenia traci swoją intensywność i wydaje się szara. Podobnie dzieje się

z barwami zieloną i fioletową. Barwę żółta nawet na krańcach pola widzenia

spostrzegamy jako barwę efektowną. Podobnie jest z barwą niebieską, ale ona

jest barwą bierną – mało zwracającą uwagę. Zjawiska te związane są

z właściwościami czopków i pręcików oraz ich rozłożeniem na siatkówce.

Jak już wiemy o zmierzchu czynne są tylko pręciki siatkówki, które przekazują

wrażenia szarości. Głównie zajmują one krańce siatkówki a w środku występują

tylko pojedynczo. W centrum siatkówki znajdują się czopki, które w świetle

dziennym pracują i dlatego w środku naszego pola widzenia dobrze

rozpoznajemy barwy i kształty. Natomiast przy słabym oświetleniu koncentrując

wzrok na jednym punkcie będziemy słabo dostrzegać szczegóły, ale gdy

wykonamy pobieżne, boczne spojrzenie będziemy postrzegać elementy bardziej

dokładnie.

AKTYWNOŚĆ BARW

Dwie takiej samej wielkości płaszczyzny, o skrajnie różnych jasnościach o tym

samym odcieniu, optycznie będą posiadały różną siłę oddziaływania na

obserwatora. Poprzez zwiększenie lub zmniejszenie powierzchni jednej z nich

można wprowadzić stan równowagi optycznej.

Możemy wyróżnić barwy „aktywne”, które przy względnie małej powierzchni

posiadają najkorzystniejszy efekt. Do tej grupy można zaliczyć barwę czerwoną,

która na rysunku poniżej, nawet przy zmniejszeniu powierzchni, którą zajmuje

nie traci swej „aktywności”.

MOC ODDZIAŁYWANIA

Każdej barwie można przypisać pewną „moc” oddziaływania na odbiorcę, ale nie można jej

rozpatrywać w oderwaniu od otoczenia, w którym ta barwa się znajduje. Nawet przy dużych

odległościach widza od obiektu, silny efekt działania ma barwa czarna na tle żółtym, co

często wykorzystuje się w znakach komunikacji drogowej. Na schemacie uszeregowano

grupy barw według ich działania na odległość.

Poprzednie rozważania pokazują jak wiele czynników wpływa na postrzeganie barw – dlatego

zaprojektowanie systemu opisywania barw jest niezbędne. Wizualna ocena barwy zależy w

dużej mierze od zdolności postrzegania barw przez indywidualnego obserwatora oraz

czynników zewnętrznych np. barwa otoczenia, światło. Jednolity odcień barwy gra dzisiaj

dużą rolę w przypadku wielu produktów, systemów identyfikacji. Aby barwa bez względu na

to, jaka osoba ją stosuje była zawsze taka sama musi być wiadome jakie parametry należy jej

przypisać. W każdym systemie opisującym barwy są one ściśle określane. Tylko w ten sposób

możemy zapewnić obiektywną ocenę i kontrolę barw. Przez lata zaprojektowano wiele takich

systemów barw. Branża komputerowa opisuje barwy za pomocą modelu RGB, natomiast

branża poligraficzna używa do tego celu przestrzeni CMYK.

Friedrich Wilhelm OSTWALD (1853-1932), profesor

chemii politechniki w Rydze i chemii fizycznej uniwersytetu w Lipsku opracował system

opisywania barw. Prace te opisał w roku 1916 jako „Die Farbenfi bel” („Elementarz barw”), a

w roku 1917 wydał swój „Atlas barw” („Der Farbatlas”). Układ barw ma postać dwu stożków

stykających się wspólną podstawą. Na jej obwodzie znajdują się 24 barwy „pełne” powstałe

ze zmieszania czterech podstawowych: żółtej, czerwonej, niebieskiej i zielonej.

W systemie Ostwalda barwę opisuje się trzema odrębnymi cechami - trzema różnymi

wielkościami, które są oznaczone "r-b-c". Do tych wielkości sprowadza się każda dowolna

barwa. R oznacza barwę czystą (pełną), b jest to udział ("zawartość") barwy białej, c - udział

barwy czarnej. Stosunki tych trzech wielkości obrazuje tzw: "trójkąt o jednakowym tonie

barw" NCS-Natural Color System®© - Naturalny System Barw jest najczęściej stosowanym

systemem, rozpowszechnionym na wszystkich kontynentach i w ponad dwudziestu krajach.

Jest to system opisu barw w sposób w jaki odbiera je ludzki wzrok.

NCS opiera się o dokonania wielu naukowców w dziedzinie badania właściwości barw, m.in.

na pracy Leonarda da Vinci, Forsius, Hering, Wilhelma Ostwalda. Z jego pomocą można

określić wszystkie 10 milionów odcieni jakie ludzkie oko może rozróżnić. Natural Color

System oparty jest na czerech podstawowych kolorach chromatycznych (żółty, czerwony,

niebieski, zielony) i dwóch kolorach achromatycznych (biały i czarny). Kolory chromatyczne

tworzą koło barw. Barwy podstawowe rozmieszczone są równomiernie co 90˚. Obszar

pomiędzy nimi podzielony został na 100 równych części. Przy takim podziale można określić

procentowy udział kolorów podstawowych w danej barwie. Np. Y90R oznacza „żółty z 90%

czerwonego”, czyli w tym kolorze jest 90% udział czerwieni i 10% żółci. Kolory biały i czarny umieszczone są nad- i pod kołem, tworząc bryłę przestrzenną. Na osi

biały-czarny, przechodzącej przez środek koła, znajdują się odcienie szarości. Oś ta oraz

promień koła (odcinek od środka koła do jego brzegu) również podzielone są na 100 równych

części. Podział ten umożliwia określić procentowo stopień sczernienia i nasycenia kolorem

chromatycznym dla każdej barwy

Każdy kolor w systemie można zapisać w następujący sposób:

System NCS opisuje każde pole odcienia poprzez zależności procentowe pomiędzy

sczernieniem chromatyczności S/C i tonem pomiędzy podstawowymi kolorami

chromatycznymi (Φ) oraz bielą. Pierwsze dwie cyfry oznaczają stopień sczernienia, następne

dwie podają stopień nasycenia kolorem chromatycznym. Znajdujące się po myślniku

oznaczenie literowo - cyfrowe podaje procentowy udział podstawowych kolorów

chromatycznych.

Przykład prezentuje odcień wywodzący się z tonu żółcieni Y w 90 % sczerwienionej R,

którego nasycenie chromatyczności wynosi 50% a stopień sczernienia 10 %, zaś do pełnego

odcienia brakuje jeszcze 40 % bieli.

„John Ruskin ostrzegał malarza: każdy ton w twoim dziele ulega zmianie w skutek

najlżejszego dotknięcia pędzlem w innym miejscu; ton, który jeszcze przed chwilą był ciepły

– stygnie, kiedy indziej położysz gorętszy, a zestaw dotychczas zgodny traci harmonie gdy

dochodzą doń nowi sąsiedzi.”

standardowe koło barw obejmuje 12 kolorów, zawierające:

 trzy kolory podstawowe – I poziomu,

 trzy kolory pochodne powstałe po zmieszaniu barw podstawowych - II poziomu,

 sześć odcieni (kolorów) uzyskanych z połączenia barw podstawowych

i pochodnych – III poziomu Koło barw opracowane zostało na bazie trzech kolorów podstawowych:

czerwonego, niebieskiego i żółtego.

KOLORY DOPEŁNIAJĄCE znajdują się po przeciwnej stronie koła barw.

Zawierają przeciwną sobie energię, która daje jednak harmonijny efekt.

Zmieszane ze sobą dają farbę szarą, natomiast skrzyżowane ze sobą promienie

tych barw dają białe światło.

Pary kolorów dopełniających (kontrastowych) to:

o żółty i fioletowy,

o niebieski i pomarańczowy,

o czerwony i zielony.

Harmonia monochromatyczna

Najpopularniejsza z harmonii, opiera się na zastosowaniu różnych tonacji

jednego odcienia o tej samej temperaturze.

Barwy monochromatyczne.

Barwy monochromatyczne to odcienie jednej barwy. Dla każdej z barw jesteśmy w stanie

odróżnić ok 150- 200 różnych odcieni.

Przykład monochromatycznych odcieni barwy pomarańczowej.

Barwy harmonijne.

To barwy leżące obok siebie na kole barw. Co prawda tradycyjna teoria barw omawia

raczej barwy uzupełniające (complementarne) i barwy kontrastowe (przeciwne). Jednakże

barwy położone blisko siebie na kole barw doskonale z sobą współgrają. Typowe

przykłady to skoszona w pasy trawa. Jeden pas jest soczyście zielony a drugi lekko

przyżółcony. Nasz odbiór takich, zbliżonych do siebie, barw jest zwykle pozytywny

a obrazy stworzone z użyciem takich barw zwykle wydają nam się spokojne,

zrównoważone i nieagresywne.

Barwy harmonijne nie przypadkiem zostały wymienione zaraz po monochromatycznych.

Na zdjęciach barwnych zwykle bardzo trudno powiedzieć czy to monochrom czy

harmonia zbliżonych do siebie barw.

Na wielu obrazach trudno ocenić czy to zdjęcie jest jeszcze mono-barwne czy już są na

nim barwy bardzo do siebie zbliżone. Brak nagłych, zdecydowanych przejść od jednej

barwy do drugiej zwykle klasyfikuje zdjęcie raczej jako monochromatyczne.

KOLORY POKREWNE, leżą obok siebie na kole barw, istnieje między nimi naturalne

pokrewieństwo. Bardzo dobrze sprawdzają się jako barwy farb - ich wzajemne

oddziaływanie wzmacnia efekt całościowy. Inną metodą stosowanie kolorów

sąsiadujących jest używanie jednego odcienia jednej z nich z ciemnym wariantem drugiej.

Relatywizm barw

relatywizm barw – zjawisko pozornej zmiany określonej barwy (przedmiotu, osoby) w

zależności od otoczenia; zmiana barwy w kierunku przeciwstawnym do tła np. róż na tle

ciemniejszym wydaje się jaśniejszy, a na tle jaśniejszym kolor będzie wartością

ciemniejszą;

W porównaniu barw obraz wydaje się przestrzenny a tak naprawdę jest płaski.

Otóż barwa ciepła na tle barw zimnych sprawia wrażenie wychodzenia do przodu,

natomiast barwa zimna w otoczeniu barw ciepłych sprawia wrażenie oddalania się.

9

ŁĄCZENIE BARW WEDŁUG JANA ITTENA(szwajcarskiego malarza)

Barwa należy do podstawowych elementów składowych kompozycji florystycznej.

Za pomocą barwy można w kompozycji wyrazić temat, wywołać emocje, budować

przestrzeń. W systemie oceny prac florystycznych ustanowionym przez FLORINT barwa

stanowi aż 20% sumy punktów i jest jedynym wyodrębnionym środkiem wyrazu

artystycznego szczegółowo analizowanym przez sędziów. Na temat barwy dyskutowano

od zawsze, napisano masę książek, wymyślono wiele teorii.

W literaturze poświęconej florystyce na ogół funkcjonuje jedna – teoria barw Jana

Ittena oparta na powszechnie znanym, składającym się z 12 części, kole barw.

Barwy podstawowe

Są to trzy główne barwy w kole barw w najczystszej formie: żółta, czerwona, niebieska.

Barwy te nazywane są jako generatywne kolory pierwotne, barwy zasadnicze lub barwy

pierwszorzędowe. Są one podstawowe w tym sensie, że żadnej z nich nie można otrzymać

w wyniku zmieszania z innymi barwami i żadna nie posiada jakiegokolwiek wspólnego

elementu z dwoma pozostałymi.

Barwy pochodne

Pomiędzy barwami podstawowymi w kole znajdują się barwy pochodne, nazywane

drugorzędnymi, złożonymi, pośrednimi lub wtórnymi. Są to pomarańczowa, zielona,

fioletowa. Powstają one w wyniku zmieszania w równych częściach sąsiadujących barw

podstawowych:

żółty + czerwony = pomarańczowy

niebieski + żółty = zielony

czerwony + niebieski = fioletowy (nazywany także purpurowym).

Barwy trzeciorzędowe

Jeżeli połączy się barwy pierwszorzędowe i drugorzędowe, wówczas otrzyma się barwy

trzeciego stopnia, które zajmują pozostałe miejsca w kole barw.

11

Łączenie barw

Monochromatyczne

Polega na łączeniu odcieni jednej barw, np. jasnoniebieski + niebieski + ciemnoniebieski.

Ten rodzaj kompozycji kolorystycznej nazywany jest także jako harmonia

monochromatyczna ton-sur-ton, harmonia małych kontrastów lub harmonia zgodności

tonów.

Analogiczne – dopasowuje się do siebie barwy leżące bezpośrednio koło siebie w kole

barw, np. żółty + żółtozielony + zielony. W literaturze ten sposób łączenia barw określany

jest jako harmonia polichromatyczna ton-sur-ton, harmonia barw sąsiadujących i podobnie

jak wcześniej, harmonia małych kontrastów.

Komplementarne – polega na tworzeniu kontrastowych połączeń barw, które w kole

znajdują się w prostej linii naprzeciwko siebie. Najsilniejsze efekty uzyskuje się

zestawiając barwy podstawowe i pochodne, w proporcjach: czerwony + zielony (50% : 50

%), żółty + fioletowy (25% : 75%), niebieski + pomarańczowy (70% : 30%).

W przypadku kombinacji złożonych z trzech barw w układzie komplementarnym łączy się

barwę podstawową z barwami trzeciorzędowymi znajdującymi się po obu bokach barwy

naprzeciwległej, np. żółty + niebieskofioletowy + czerwonofioletowy.

Jeżeli w kompozycji mają być użyte cztery barwy to wpisuje się do koła barw kwadrat lub

prostokąt – ich boki wskazują barwy, które ze sobą tworzą podwójny kontrast

komplementarny, np. zielony + żółtopomarańczowy + czerwony + niebieskofioletowy.

Kontrast komplementarny nazywany jest inaczej jako kontrast dopełniający, harmonia

barw dopełniających, a także harmonia dużych kontrastów.

Kontrast „kolor kontra kolor”

Ten rodzaj kontrastu dotyczy barw czystych. Najsilniejszym przykładem jest kombinacja

trzech barw podstawowych: żółtej, czerwonej i niebieskiej. Kontrast ten bywa nazywany

harmonią trójkątną ponieważ barwy w nim użyte tworzą układ trójkąta równobocznego

wpisanego w koło barw.

Kontrast kolor-nie kolor- Czerń i biel nie znajdują się na kole barw dlatego nie są uważne za kolory, podobnie jak

wszystkie odcienie szarego. Czerń interesująco kontrastuje z ciemnymi, ciężkimi barwami

(np. bordo), biel z lekkimi, pastelowymi (np. róż).

Kontrast ilościowy- Stosowany przy kompozycjach bardzo bogatych kolorystycznie, wręcz wzorzystych,

w których niektóre barwy tylko się akcentuje, inne stanowią zaś dominantę.

Kontrast jakościowy-Ten kontrast jest utworzony przez barwy czyste i złamane. Barwy czyste to w pierwszej

kolejności barwy podstawowe. Są proste, surowe w przeciwieństwie do barw złamanych,

które charakteryzują się większą subtelnością i naturalnością.

Kontrasty „ciepły-zimny”, „jasny-ciemny”, „aktywny-pasywny”- Ze względu na temperaturę można wyróżnić barwy ciepłe jasne (np. jasnożółty), ciepłe

ciemne (np. fuksja), zimne jasne (np. limonkowy), zimne ciemne (np. oliwkowy),

neutralne (np. szary). Barwy ciepłe jasne dają kompozycji energię, mają przyjazny

i aktywny charakter, mocno rzucają się w oczy. Barwy ciepłe ciemne budzą skojarzenia

z tradycją i odprężeniem. Zimne jasne nie skupują uwagi, dają poczucie ładu i spokoju.

Barwy zimne ciemne są pasywne, wyrażają stabilność i jakość.

Harmonia barw

Mamy sześć klasycznych schematów kolorystycznych, dzięki którym możemy

uzyskać harmonijną kompozycję kolorystyczną i możemy stworzyć wymarzony efekt.

Taki schemat pomaga nam w dobieraniu kolorów w oparciu na kole barw.

1). Schemat dopełniający - 2 kolory kontrastujące ze sobą

(komplementarne).

Pozioma linia

Stanowią najbardziej kontrastowe związki kolorów i znajdują się po

przeciwległych stronach koła. Zawierają przeciwną sobie energię, która

daje jednak harmonijny efekt. Zmieszane ze sobą dają farbę szarą,

natomiast skrzyżowane ze sobą promienie tych barw dają białe światło.

Pary kolorów dopełniających (kontrastowych) to:

o żółty i fioletowy,

o czerwony i zielony,

o niebieski i pomarańczowy.

2). Schemat analogiczny - kolory sąsiadujące ze sobą.

Barwy położone blisko siebie na kole barw doskonale z sobą współgrają.

3). Schemat monochromatyczny - odcienie jednego koloru.

Najpopularniejsza z harmonii, opiera się na zastosowaniu

różnych tonacji jednego odcienia o tej samej temperaturze.

Barwy monochromatyczne to odcienie jednej barwy. Dla każdej z barw

jesteśmy w stanie odróżnić ok 150- 200 różnych odcieni.

Przykład monochromatycznych odcieni barwy pomarańczowej.

4). Schemat dopełniający rozbity - 3 kolory kontrastujące

ze sobą.

5). Schemat tworzący trójkąt - 3 kolory znajdujące się

w równej odległości od siebie na kole kolorów.

6). Schemat tworzący kwadrat - kolory znajdujące się po

czterech bokach koła kolorów.

Harmonia barw - współgrające ze sobą kolory, dobór barw - takie dobranie

barw, które pozwala stworzyć jednorodną kompozycję obrazu - kompozycję

elementów.

Jest to zagadnienie złożone. Nie polega tylko na wyborze kolorów, które naszym

zdaniem dobrze razem wyglądają, ważne jest to by osiągnąć właściwy efekt

wzrokowy.

Kolor jest generalną częścią naszego otoczenia.

To jak odbieramy kolor uzależnione jest od wielu zjawisk, które nieustannie się

zmienią. Kolor daje nam także pełną swobodę inspiracji, która może być wszędzie -

wystarczy tylko umieć patrzeć.

wolna encyklopedia;

Harmonia może się opierać na gamach kolorystycznych:

· tonicznej - składa się z pojedynczych stopniowanych kolorów oraz czerni i bieli;

związana jest ze stopniem zaciemnienia barw,

· harmonicznej - zawiera kolory, które są do siebie podobne pod względem odcieni i

kontrastów. Można wyróżnić trzy podstawowe jej rodzaje:

· gama kolorów ciepłych - składa się z kolorów znajdujących się obok siebie na kole

barw, od żółtego ochry, czerwieni, sjeny, umbry, do karminu,

· gama kolorów zimnych - składa się z kolorów znajdujących się również obok siebie

na kole barw, ale po przeciwnej jego stronie, od błękitu, fioletu, do zieleni,

· gama kolorów złamanych - składa się z kolorów powstałych przez mieszanie kolorów

dopełniających, znajdujących się naprzeciw siebie w kole barw, ale w nierównych

częściach. W zależności od tego, jaka gama przeważa w mieszaninie, mogą mieć

one charakter zimny lub ciepły. Należą tu: brązy, beże, odcienie khaki.

Pierwszym i jednym z najważniejszych podziałów kolorów jest podział na

barwy "ciepłe" i "zimne".

Barwy ciepłe to: żółcienie, róże, czerwienie, brązy, beże, fiolety z przewagą

czerwonego (róże lub wrzosowe).

Barwy zimne to: niebieski, błękity, fiolety z przewagą niebieskiego (liliowe),

zielenie i seledyny.

Przy pomocy koloru kształtujemy przestrzeń w kompozycji roślinnej.

Drugi równie ważny podział kolorów dotyczy intensywności barwy.

Barwy czyste (intensywne) to;

CZERWONA, ŻÓŁTA, NIEBIESKA

ZIELEŃ, ORANŻ, FIOLET

Wszystkie barwy podstawowe i pochodne należą do barw czystych.

Barwy złamane(brudne) to;

barwy, które uzyskujemy dodając do każdej z farb o barwie podstawowej

i pochodnej odrobinę farby o barwie dopełniającej:

do czerwonej odrobinę zieleni, a do zielonej - czerwieni,

do pomarańczowej odrobinę niebieskiej, a do niebieskiej - pomarańczowej,

do żółtej odrobinę fioletowej, a do fioletowej - żółtej.

Barwy w kompozycjach roślinnych

Mając już podstawową wiedzę o barwach i ich oddziaływaniu, możemy przystąpić do

układania kwiatów na wybranych zasadach kontrastu lub uzupełniania się barw,

tworzyć kompozycje jednobarwne lub wielobarwne. Wielobarwne układy wyglądają

najlepiej w bukietach biedermeierowskich, gdzie kwiaty gęsto ułożone, główka przy

główce, nie są poprzedzielane zielenią. W układach jednobarwnych będziemy

korzystać z mnogości odcieni tej samej barwy, występujących u różnorodnych

gatunków kwiatów. Przede wszystkim jednak kierujmy się własnymi upodobaniami,

smakiem, wyczuciem estetycznym. Przewodnikiem w zestawieniach barwnych

powinna być sama przyroda, która nie popełnia błędów. Obserwując paletę barw w

naturze, nauczymy się subtelności w kompozycyjnym ich zestawianiu.

W odczuciu niektórych ludzi harmonia uzupełniających się barw, chociaż występuje

naturalnie w przyrodzie, jest zbyt szokująca w pewnych okolicznościach. I tak w

reprezentacyjnym bukiecie, ułożone obok siebie kwiaty pomarańczowe i błękitne

mogą sprawiać wrażenie „rozsadzania" kompozycji i wydawać się będą nie na

miejscu. Ten sam zestaw kwiatów i barw, ułożony w odpowiednim pojemniku i

dopasowany do tła, będzie przyjemniejszy i nie sprawi niekorzystnego wrażenia. Do

zestawień barw uzupełniających się należy dobierać pojemniki o barwie zbliżonej do

jednej z barw układanych kwiatów, najlepiej tej, która występuje w mniejszej ilości.

Ważnym dodatkowym elementem „łagodzącym" jest prawie zawsze obecna w

postaci liści czy łodyg barwa zielona, która wiąże różnobarwne kwiaty układanki. Jak

wiemy, barwa zmienia swą intensywność zależnie od tego, czy dodamy do niej bieli

czy czerni. Otrzymujemy wówczas gamę obniżającą intensywność barwy

podstawowej. Można to łatwo zauważyć zasuszając rośliny. W procesie suszenia

część barwnika rozpada się i rośliny po zasuszeniu mają jak gdyby rozbieloną lub

przyczernioną barwę naturalną. Bardzo ciekawie wyglądają układanki z kwiatów tego

samego rodzaju, z których część jest zasuszona, a pozostałe żywe. Gałązki, łodygi,

pączki czy listki mają różne barwy, których nie spostrzega się na pierwszy rzut oka w

układance kwiatowej. Stanowią one jednak istotny element kompozycji. Można

oczyścić łodygę z liści, ale ten zabieg wywołuje niepożądany efekt, bowiem odbiera

roślinom ich naturalny wygląd i może je „udziwnić". Naturalną zielenią liści można

posługiwać się dowolnie. Dla podniesienia lub obniżenia intensywności koloru

kwiatów posłużymy się liśćmi innego koloru i innej intensywności niż liście rośliny, z

której pochodzi kwiat. Szczególnie interesujące efekty otrzymamy dobierając liście

paskowane, cętkowane lub zabarwione na czerwono, żółto czy fioletowo.

Jeśli posiadamy ogród, to posadźmy w nim wiele roślin o ozdobnych liściach. Mają

one tę przewagę, że dłużej pozostają dekoracyjne niż same kwiaty. Możemy

wykorzystać je do oryginalnych kompozycji liściowych, które swą urodą nie ustępują

układankom kwiatowym. Niektóre liście są barwniejsze od spodu niż z wierzchu i tę

ich cechę powinniśmy wykorzystać, prezentując w kompozycji również ich spodnią

stronę.

Natura nie czyni „błędów" w zestawieniach barw. Przyjrzyjmy się dokładnie, jak

układają się barwy w kwiecie tulipana na płatkach, a jak na dnie kwiatowym. Jeśli

płatki są różowe, to ich podstawa ma odcienie przydymionego błękitu, pylniki są

kremowe, a łodyga i liście intensywnie zielone z niebieskim, woskowym nalotem.

Spróbujmy teraz stworzyć układankę z kwiatów o podobnych barwach, zachowując

proporcję kolorów, analogicznie jak w kwiecie obserwowanego tulipana.

Szaroniebieska waza dopełni harmonii. W zestawieniu trzech barw jedna powinna

dominować, a dwie pozostałe mogą być równorzędne. Barwa dominująca powinna

być reprezentowana przez kwiaty cięższe i większe, a pozostałe dwie - przez kwiaty

lżejsze, kontrastujące kształtem z dominującymi. Przykładem niech będzie bukiet z

ciemnoróżowych peonii, przetkany smukłymi kwiatostanami biało pstrych kwiatków

naparstnicy i beżowo-brązowymi, wiechowatymi kwiatostanami trzciny. Zestawienie

czterech barw powinno być kompozycją dwóch par barw kontrastowych. Przykładem

może być układanka z cytrynowych liliowców, niebiesko-fioletowych kosaćców

syberyjskich, czerwonych maków oraz granatowych kosaćców holenderskich,

uzupełniona niebieskozielonymi liśćmi funkii.

Układając kompozycję, pamiętajmy zawsze o kolorach otaczających ją mebli i ścian,

na przykład na ciemnym, brązowo-wiśniowym stole możemy ustawić kompozycję z

biało-różowych kwiatów, powiązaną z kolorem mebla liśćmi w kolorze bordo.

Pamiętając o tym, że barwy ciemne wywołują uczucie chłodu i zimna, są ciężkie i

odległe, a barwy jasne dają wrażenie lekkości i ciepła, przybliżają powierzchnię, a

niekiedy powiększają ją optycznie, układajmy kwiaty tak, by barwy jasne stanowiły

element główny, a ciemne były ich dopełnieniem. Jasne kolory powinny znajdować

się przed ciemnymi lub nad nimi. Lekkie przed ciężkimi, ciepłe przed chłodnymi