Antropologia wykład V – z dnia 28.01.2012r.
Poruszana zagadnienia:
- na czym wspiera się koncepcja wspólnoty myślenia
- cechy charakterystyczne myślenia pierwotnego/religijnego
Owa specyfika myślenia wynika ze wspólnoty myślenia, wspólna podstaw. Wspólnotę należy rozumieć relatywnie. Tym co łączy, wspólna podstawa to myślenie symboliczne, myślenie symboliczne jest wspólną platformą: przekonań i wierzeń. Nie ma kultury bez wierzeń. Jest to tendencja do porządkowania świata zastanego.
Wierzenia i przekonania dzielimy na: instrumentalne, czyli praktyczne oraz na transcendentne czyli nadające głębszy sens. Funkcjonują w każdym języku stwierdzenia co jest piękne a co jest brzydkie.
To jest ujęcie relatywne bo nie zawsze to co dla nas jest piękne musi być piękne dla innej osoby. W każdej kulturze mamy te elementy, nasza kultura jest uzależniona od wielu czynników. Przedstawiciele Marksizmu uważali że kultura jest uzależniona od dwóch: przyrodniczych i gospodarczych. Natomiast przyjmuje się, że kultura jest zależna od wielu czynników trudno przyjąć, że tylko od tych dwóch czyli od przyrodniczych i gospodarczych.
Archetyp – to system symboli, które pozwalają na łączenie wielu elementów dając odpowiedz na wszystko. Przejawia się to np. w micie. Wówczas mamy do czynienia z archetypem. Malinowski mówił o myśleniu zdrowo-rozsądkowym czyli myślenie praktyczne – jest obecne w każdej kulturze.
Cechy myślenia pierwotnego: przez myślenie pierwotne rozumiemy myślenie religijne – mamy na myśli religię tradycyjną, trochę magiczną. Podstawową formą myślenia pierwotnego jest mit.
Mit kojarzy się w antropologii ewolucyjnej z tym co pierwotne, a dla funkcjonalistów mit to zastany porządek rzeczy, stan rzeczy, usprawiedliwia STATUS QUO. W micie nie ma nic z tajemnicy. Mit jest też postrzegany, jako sposób myślenia stereotypami. Jest to zjawisko powszechne nie dotyczy tylko pierwotnych ludów, ale jest obecny w dzisiejszych czasach. Nadal stereotyp funkcjonuje.
Cechy myślenia mitycznego:
W micie brak zasad logiki formalnej, nie funkcjonuje zasada niesprzeczności, tożsamości. Brak empirycznego testu na prawdziwość mitu, mogą występować zdania sprzeczne w micie, mit nie poddaje się myśleniu empirycznemu.
Dopuszczalność transformacji, kontynuacja w/w cech. Wyobraźnia mityczna wyrażona jest przez intelekt czy nawet przez emocje. Dopuszczalne prawo metamorfozy, przekształca się wszystko we wszystko. Cechuje go jednak logika – jest coś takiego jak swoista logika.
Symbolizm i obrazowanie w myśleniu pierwotnym, archetypy skrywają się za symbolami.