Antropologia wykład I

Antropologia pochodzi od łac. anthropos - człowiek  logos - nauka- jest to wiedza o człowieku i jego kulturze.

Antropologia społeczna(funkcjonalna) bardziej kojarzona jest z socjologia i antropologia uprawiana na Wyspach Brytyjskich.

Etnologia zaś wiąże się z antropologia w obrębie kultury niemieckojęzycznej. Z koloni antropologia kulturowa wiąże się przede wszystkim z antropologia uprawiana w USA. Jest ona najszerszym ujęciem w stosunku do antropologii społecznej i etnologii.

Antropologia kojarzona jest z socjologia, to jednak nie można ich ze sobą utożsamiać. Wymogiem antropologii jest wielość kultur, zaś socjologia zajmuje się jedna kultura.

Antropologie dzieli się na 4 subdyscypliny

1. a. fizyczna

2. a. społeczno kulturowa

3. archeologia

4. a. lingwistyczna

1. fizyczna- jest nauka wszechstronnie wyjaśniającą istotę człowieka jako gatunku biologicznego. Stara się wyjaśnić jego ewolucję biologiczna i miejsce w świecie istot żywych jako typy morfologiczne.

2. społeczno- kulturowa- bada wzory życia niedawnych czy współczesnych ludów przy pomocy techniki obserwacji uczestniczącej oraz techniki swobodnego wywiadu.

3. archeologia- zajmuje się badaniem pozostałości obiektów materialnych, wytworzonych przez człowieka w minionych epokach: znanych z wykopalisk i robi to po to, aby odtworzyć historie kultury ludzkiej, robiąc to na poszczególnym etapie ewolucjonistycznym.

4. lingwistyczna- wykorzystuje te same techniki co antropologia społeczno- kulturowa, ale stosuje je do badania języków i badania relacji miedzy językiem i kulturą.

Różnice miedzy antropologia społ-kult. a socjologią kultury

Antropologia wyrasta z wielokulturowości, zbliżana jest obecnie do socjologii.

Metoda jakościowa, jest coś z holizmu w najnowszej antropologii, wzrasta badanie grup ludzkich w terminach całościowego wzoru ich życia, wzajemne powiązania miedzy tworami kultury i formami działalności ludzkiej. Z połączenia antropologii fizycznej ze społeczno- kulturową powstaje ujecie całościowe, holistyczne

Określa się metodę historyczna antropologii- człowiek pierwotny był wycinkowy, nie był niewolnikiem obrazu, zapamiętywał to co powiedział.

Metoda porównawcza- wyrosła z antropologii amerykańskiej, kultury osobowości, zmierza do określenia różnic i podobieństw miedzy kulturami. Stawia się pytanie o naturę kultury, w jaki sposób człowiek postrzega kulturę,( ewolucja kulturowa), w jaki sposób kultura wpływa na człowieka.

Podstawowe szkoły w Antropologii; orientacje, przedstawiciele;

1. orientacja ewolucjonistyczna; 2 poł. XIX w - najstarsza . podstawową kategorią jest kategoria opisu rzeczywistości- ewolucja biologiczna, stan relacji międzykulturowych, elementy systemu są ze sobą powiązane stałymi relacjami. Przedstawiciele;

*Adolf Bastion * James Frazer- na początku była magia jako wstęp do nauki

* Morgan- empiryk

*Spencer, Taylor - pierwotną formą religi jest animizm

2. szkoła amerykańska koniec XIX początek XX- związek z Boasem( antropologiem amerykańskim) Antropologia historyczna, ale ewoluowała jako społeczność

3. dyfuzjonizm- szkoła kulturowo-historyczna * Schmidt o pochodzeniu idei Boga

4. funkcjonalna- antropologia brytyjska * Bronisław Malinowski

5. francuska - strukturalna * Levi-Straussa

6. antropologia kognitywna - metoda ta dotyczy badań nad językiem, który to odzwierciedla świat. Za pomocą metod lingwistycznych bada się inne niż językoznawstwo dziedziny życia. Badania te miały pomóc w poznaniu kultury symbolicznej. Przedstawiciel: Ward Goodenough.Antropologia kognitywna, inaczej etnonauka, narodziła się w połowie lat 50. XX wieku. Najbardziej znany przedstawicielem etnonauki jest Ward Goodenough, który stworzył ideacyjną teorię kultury. Według badacza, kultura nie może być utożsamiana z porządkiem fenomenalnym, ponieważ jest czymś wyuczonym - nie można zatem mylić tego, co zostało wyuczone z materialnymi tego manifestacjami. Badacz musi zatem przejść od porządku fenomenalnego (świata materialnego) do subiektywnych form znajdujących się w ludzkich umysłach. Według przedstawicieli antropologii kognitywnej, można tego dokonać poprzez badanie komunikatów językowych.

7. interpretacyjna Girts- jest badaniem symboli kulturowych oraz jak te symbole mogą być interpretowane w celu lepszego zrozumienia danego społeczeństwa.

8. postmodernistyczna J. Gliford -kultura pisania. Można ja podzielic na

• a. modernistyczna- funkcjonalna- strukturalna

• a. postmodernistyczna- interpretacyjna

Granice są płynne po między tymi rodzajami;

1. cechy podstawowe antropologii modernistycznej

co tak naprawdę istnieje realnie, założenie antologiczne, świat organiczny. W tej antropologii- mówi się że świat kultury podobny jest do organizmu, do systemu naturalnego - wyjaśnienie po przez analogie, społeczeństwo podobne jest do organizmu, podstawowa przejrzysta rzeczywistość, życie społ jest przejrzyste, zakładamy stałe relacje. Świat kultury to zamknięta całość, wzajemnie powiązanych ze sobą elementów. Podstawowa metoda badawcza obserwacja, metoda porównawcza, eksperyment pośredni.

Antropologia modernistyczna - rzeczywistość społ jak rzecz, czyli cos obcego, o czym nic nie wiemy, uciekano od wiedzy zdroworozsądkowej, starali się poznać wiedze oparta na doświadczeniu.

Należy wyzbyć się własnych wyobrażeń, wiedza jest pewna, gdy możemy to stwierdzić po przez stałe zależności, do opisu konkretnego zjawiska( rzeczywistość- podmiot, rzecz)

2. cechy podstawowe antropologii postmodernistycznej-

połączona z humanistyczna, założenia ontologiczne, to co realnie istnieje. Rzeczywistość pomyłkowa może być równie realna co rzeczywistość empiryczna, gdyż jest przez grupę przyjmowana,( rzeczywistość wykreowana, wytworzona, nie zastana). Podmiot- człowiek, sytuacja i doświadczenie- to składa się na rzeczywistość wykreowaną, kontekst się zmienia, rzeczywistość również.

Jeśli świat istnieje na bazie produktu wytworzonego przez człowieka jest możliwe stwierdzenie; jak ja staram się go zrozumieć lub rzeczywistość, która kreujemy. Rzeczywistość w której żyje, rzeczywistość jako tekst.

Do szkoły ewolucjonistycznej;

Każda szkoła przyjmuje pewne założenia;

1. Jedność świata- te same prawa rządza światem rzeczywistym, a także swatem społecznym- ludzkim. Istnieje związek miedzy rozumem a rzeczywistością - nasza wiedza jest, te same prawa są, nasza rzeczywistość nie jest wyróżniona, jesteśmy aktorami świata naturalnego.

2. Prawidłowość- jeśli świat rządzi się określonymi prawami to jest prawidłowość. Mamy 2 rodzaje;

*współwystępowanie * następstwo- te 2 elementy pociągają za sobą 3- * zależność, akceptacja autorytetu.

3. Genetyzm- istota zjawiska zasadza się w pierwotności, sięgamy do formy pierwotnej by pokazać istotę zjawiska, by pokazać co jest najistotniejsze. Żeby wyjaśnić dane zjawisko trzeba sięgać do pierwotnej formy

4. Jednolitość natury ludzkiej- w każdej kulturze można dostrzec elementy wspólne dla innych kultur np, natura ludzka, religia poddanie się autorytetowi. Bastion- elementy wspólne i podstawowe kultury.

5. zmienność- świat się zmienia, wszystko ulega zmianie.

6. Globalny charakter zmian- dotyczy wszystkich sfer życia, rózne schematy, idea zmiany, pomysł, zmiany jako postęp,. Zakłada się ze formy pierwotne są proste, a te późniejsze są bardziej złożone.

7. nierówność postępu- zależy od kontekstu, różnych uwarunkowań.

8. ciągłość i stopniowość postępu- zakładano ze postęp dokonuje się w sposób ciągły nie ma regresji.

9. immanentność zmian- człowiek sam o własnych siłach może dojść do rozwiązań.

Enumeratywna teoria;

Taylor( 1896) pierwszy antropolog, dzięki niemu uzyskała status uniwersytecki.

Prymitywny charakter- 1 definicja kultury, która brzmi” kultura czyli cywilizacja, kultura jako coś uniwersalnego, powszechnego, w formie narzędzia za pomocą którego sprawnie funkcjonujemy w rzeczywistości, na naturze zracjonalizowanej( wiedza, wierzenia, wartości). Wyobrażenia że najpierwotniejsza forma relacji była magia( jako forma przekazu) pojawia się za słowem konieczny skutek.

Skala zależności miedzy słowem czynem(forma poznania świata, wpływa na ten świat). Forma naszego funkcjonowania jest magia, religia pojawia się potniej( wyłoniła się z magii). By wyjaśnić zjawisko należy sięgnąć do pierwotnej formy, manipulacja. W magii jest zależność miedzy słowem a skutkiem , w religi jest interakcja otwarta(stałe zależności)a w magii zamknięta(związanie zależność).

Dyfuzjonistyczna szkoła kulturalno-historyczna;

Durkheim; stawia podobne pytania co było na początku?

Założenia;

1. jednakowość natury ludzkiej, racjonalność

2. regresja a nie postęp

3. słabość kulturowa a nie permanentna zmiana,

są inne odpowiedzi na podstawowe pytania. Złożenie regresji głosi że założenie słabości było od samego początku.

Pierwszym uczonym był Lafito (1681-1476) on porównał współczesne ludy amerykańskie. Był zwolennikiem tezy;

1. monogenezoistycznego pochodzenia człowieka (monogeneza)

2. teza o nie zmienności kultury ludów pierwotnych

3. potwierdzał tezę o regresji

4. prekursor teorii migracji

kierunek antropogeograficzny; przedstawiciel Racel prof. Uniwersytetu duńskiego,

1. teoria migracji

2. wynalazł, stosował kryterium formy- sposób porównywania cech drugorzędnych które nie wypływają z kultury(założenie kolebki ludzkości) lub nie wynikają z zastosowania danego elementu kultury

3. kryterium multifikacji formy- im więcej danych elementów tym lepiej

elementy antropologii Grapener(Grebner)1844-1912

I książka 1919 badał ludy w południowo- wschodniej Australii ludy te są najbardziej anarchiczne stoją u początków

1898r praca o istocie najlepszej u początku, było odrzucone bo była teoria ewolucjonistyczna.

Szmid o tej teorii dowiedział się w1902 r w Wiedeńskim towarzystwie antropologicznym( poczatek zainteresowania się tą problematyką). Szmid nie prowadził badań ale korzystał z badań innych antropologów. Uczył teorii w znaczeniu że to system wyjaśniający fakty ( od doświadczenia do empiri)a nie system ściśle dedukcyjny.(od założenia)

Trzy zasadnicze tezy w aspekcie istoty najwyzszej;

1. religia dzisiejszych ludów(prakultury) ma zasadniczo charakter monoteistyczny- wyrażający się w uznaniu istoty wyższej jako prawodawcę moralną

2. zrekonstruowanie istniejącej wcześniej religi pramonoteistycznej - wyjaśnia monoteistyczny charakter ludów

3. praobjawienie jako główne źródło pramonoteizmu

wyróżnia w analizie kryteria;

1. kryterium pozytywne- mówi się o geograficznym mieszkaniu, gosp zbieracka, prymitywna kultura materialna

2. kryterium negatywne- przejawia się w braku elementów które spotykamy w kulturach młodszych

3. kryterium zamieszkania

z punktu widzenia dzisiejszej antropologii;

monogeneza- dziś monofiletyzm poligeneistyczny_

• człowiek pochodzi od wielu par ale ma wspólne korzenie

• przez przypadek powstało życie, samoistnie, zbieg różnych okoliczności

1

---