Tezy egzaminacyjne do wykładu „Teorie kultury”
Pojęcie kultury:
Przedstaw etymologie słów „kultura”, „cywilizacja”, „teoria”;
Omów formowanie się pojęcia „kultura”:
Kto po raz pierwszy użył słowa „kultura” w znaczeniu metaforycznym?
Co nowego wprowadzają w to pojęcie Pufendorf, Herder, Kant;
Przedstaw rozumienie kultury u Schilera;
Podaj definicję kultury wg Tylora;
Omów opozycję cywilizacja - kultura;
Kiedy zostało wprowadzone słowo „humanizm” (przez kogo i w jakim kontekście)?
Marksizm:
Omów główne pojęcia marksizmu: praca, baza, nadbudowa, zysk, wartość dodatkowa, wyzysk, stosunki społeczne, klasa, alienacja, towar, utowarowienie;
czy marksizm jest redukcjonizmem, dlaczego?
Przedstaw poglądy Althussera;
Co to jest hegemonia i kto wprowadził to pojęcie?
Objaśnij pojęcie „teorii krytycznej” sformułowane przez Adorno i Horkheimera;
Z jakimi nazwiskami należy kojarzyć postmarksizm?
Podaj krótką charakterystykę postmarksizmu?
Czy według postamarksizmu istnieje proletariat? (podaj uzasadnienie).
Strukturalizm:
Wymień głównego twórcę strukturalizmu w językoznawstwie; omów krótko jego koncepcję;
Wymień głównego twórcę strukturalizmu w badaniach nad kulturą (w antropologii kulturowej);
Co należy do istoty strukturalizmu?
Omów rozumienie mitologii wg. Rolanda Barthes'a;
Przedstaw opis westernu jako mitu wg Will'a Wright'a.
Kulturalizm:
Wymień badaczy współtworzących kulturoznawczą szkołę z Birmingham;
Co oznacza główna teza tego kierunku mówiąca, że „kultura jest zwyczajna”?
Kto jest autorem koncepcji „kodowania i dekodowania” tekstu?
Na czym polega teoria „kodowania i dekodowania” tekstu?
Poststrukturalizm:
Na czym polega intertekstualność?
Podaj ogólne określenie poststrukturalizmu;
Kto jest twórcą dekonstrukcji?
Omów poglądy Jacquesa Derridy;
Omów poglądy Michel'a Foucault'a;
Postmodernizm:
Kto sformułował koncepcję „metanarracji”?
Najistotniejsze cechy postmodernizmu;
Postmodernizm w kulturze;
Na czym polega stanowisko esencjalistyczne w odniesieniu do języka?
Psychoanaliza:
Kto jest twórcą psychoanalizy?
Czy wg psychoanalizy jednostka jest w jakiś sposób zdeterminowana? (podaj krótkie uzasadnienie)
Na czym polega kompleks Edypa?
Kto wprowadził do psychoanalizy myśl, że nieświadomość jest ustrukturyzowana?
Feminizm:
Krytyka feministyczna;
Feministyczna analiza kultury popularnej.
Język jako użycie:
Kto sformułował koncepcję języka jako użycia i na czym ona polega;
Kto sformułował koncepcję „gier językowych”?
Przedstaw pogląd Rorty'ego na prawdę.
Kultura i biologia:
Podaj dwa rozumienia redukcjonizmu;
Scharakteryzuj krótko redukcjonizm biologiczny Richarda Dawkinsa;
Podaj dwie składowe budowania tożsamości etnicznej;
Kto po raz pierwszy użył terminu „techniki posługiwania się ciałem”;
Scharakteryzuj krótko badania Iris Young;
Kto sformułował pojęcie idiomu ciała? Co ono oznacza?
Kto zwrócił uwagę na historyczność wzorów, które decydują o tym, co jest cywilizowane?
Władza:
Podaj rozumienie władzy wg. Stevena Lukes'a;
Jaka jest odpowiedź Marksa na pytanie o to, w jaki sposób burżuazja zachowuje dominującą pozycję, mimo że stanowi mniejszość w społeczeństwie?
Przedstaw teorię hegemoni wg Gramsci'ego;
Omów krytykę kultury popularnej (przemysłu kulturowego) wg przedstawicieli Szkoły Frankfurckiej.