4 X 2010
GLOBALIZACJA (pojęcie)
Istota globalizacji polega na tym, że służy ona do wyjaśnienia bardzo wielu czasami sprzecznych i wykluczających się zjawisk i procesów zachodzących praktycznie we wszystkich dziedzinach życia (gospodarczych, politycznych, społecznych i kulturowych).
Tłumaczy zjawiska, które zachodzą w stosunkach międzynarodowych, jak i wewnątrz państwa.
W procesy globalizacji są wszystkie podmioty stosunków międzynarodowych (państwa, podmioty pozapaństwowe: org. międz., korporacje, kościoły, ruchy społeczne o charakterze transnarodowym, narody walczące o niepodległość, ciała nieformalne np. G8, G20).
Podstawowe cechy środowiska międzynarodowego:
Dzisiejszy system polityczny jest ANARCHICZNY, wszyscy uczestnicy działający wewnątrz tego systemu są teoretycznie równi, nie ma globalnego systemu władzy (jednego ośrodka decyzyjnego, który mówiłby jak postępować). Świat to dojrzała anarchia, ale nie oznacza to że nie jest regulowany przez normy i zasady, które tworzą państwa – państwa nie zanikają.
Ład światowy ulega ciągłym ZMIANOM i nie wykształcił się jeszcze w pełni dojrzale funkcjonujący system polityczny. Istotnym wydarzeniem przyspieszającym proces globalizacji był przełom 1989/1990 – świat zaczął stawać się globalną wioską. Następuje przyspieszenie rozwoju cywilizacyjnego ludzkości. Mówi się o 5 falach rozwojowych polegających na oddzieleniu ich przełomowymi wydarzeniami.
Istotne cechy towarzyszące przyspieszeniu cywilizacyjnemu:
Narastanie współzależności – nie tylko między uczestnikami SM, ale również dot. pewnych zjawisk gospodarczych, społecznych, politycznych. Wszystkie one się łączą i trudno określić dane zjawisko tylko z jednej perspektywy.
Intensyfikacja zjawisk – zjawiska, które pojawiały się w dalekiej Afryce nie miały kiedyś znaczenia, teraz wszystko jest ściśle powiązane; Europejczycy obawiają się migracji.
Nowe media, technologie, Internet
Procesów globalizacji nie można utożsamiać tylko z kwestiami gospodarczymi, chociaż ekonomia jest niewątpliwie najważniejsza w globalizacji. Nie można obwiniać globalizacji za wszystkie zła tego świata. Są inne czynniki – kulturowe, polityczne, itp. itd. Badania wykazują, że podmioty które nie uczestniczą w procesach globalizacji tracą. Nie mają wpływu na to co się dzieje na współczesnym świecie
TEORIE:
Regionalizm i globalizacja wzajemnie się uzupełniają. Regionalizacja stanowi etap przejściowy do dalszego rozpowszechniania globalizacji.
Regionalizm jest formą obrony i przeciwstawiania się globalizacji. Państwa powołują ugrupowania integracyjne, aby przeciwstawić się wielkim korporacjom międzynarodowym – widoczne to jest zwłaszcza Ameryce Łac.
W zasadzie nie na jednej teorii globalizacji. Nie istnieje jedna definicja tego pojęcia. Obejmuje ona przede wszystkim takie dziedziny jak gospodarka, polityka, kultura.
GLOBALIZACJA:
WG ŁOŚ-NOWAK sprzężenie między różnymi ładami politycznymi, gospodarczymi, technicznymi, kulturalnymi wskazuje skalę tego zjawiska i jego złożoność.
WG ROBERTSONA polega na tworzeniu ze świata jednego wspólnego miejsca.
WG MC LUHAN tworzenie się globalnej wioski.
WG GIDDENSA skomplikowany zespół procesów często wzajemnie się przenikających, ale także i przeciwstawnych, które generują konflikty i podziały społeczne.
WG BAUMANA wzajemne powiązania gospodarzcze, które powodują że świat staje się siecią uzależnionych od siebie podmiotów; świat dąży do tego żeby jedna grupa zdominowała słabsze grupy.
Cechy procesów globalizacji:
Ponadnarodowy charakter
Wzrost zależności we wszystkich sferach życia
Przyspieszenie tworzenia struktur integracyjnych
Wzrost intensywności, szybkości i zasięgu powiązań lokalnych
Siła napędowa = postęp technologiczny + działania w sferze polityki
Nierównomierność (w jednych miejscach oddziałuje w większym stopniu niż w innych – asymetryczność)
Historyczne etapy globalizacji: starożytność, odkrycia geograficzne, rewolucja przemysłowa. Obecna faza rozpoczęła się od przełomu 1989/1990, i cały czas przyspiesza. Tak naprawdę o globalizacji można mówić od wielkich odkryć geograficznych. Na przełomie wieku XIX i XX pojawia się gospodarka światowa (sieć powiązań handlowych). I WŚ powstrzymała ten proces i później nie udało się już go odblokować na taką skalę.
GLOBALIZM pojęcie, które pojawiło się w latach 60 XX wieku; wiązało się z takimi wydarzeniami jak globalna konfrontacja USA i ZSRR, globalna polityka USA; 1974 wojna na Bliskim Wschodzie, podniesienie cen ropy od tego momentu nałożono embargo na państwa zachodu popierające Izrael, cena dla państw zach. nie byłą już taka tania. 1971 – po raz pierwszy użyto terminu globalny w słowniku SM. Bartosz Modelski użył terminu globalizacja w 1972 dla opisania ekspansji europejskiego modelu integracji w świecie. Po 1989 termin globalizacja zaczął dominować w stosunkach międzynarodowych.