Antybiotyki aminoglikozydowe

-antybiotyki bakteriobójcze

-Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych(nieodwracalne wiązanie z podjednostką 30s rybosomy bakteryjnego, co powoduje powstawanie” fałszywych”białek o niewłaściwej sekwencji aminokwasowej) oraz na uszkadzaniu struktury i funkcji błony cytoplazmatycznej

-węższy zakres działania niż a. beta-laktamowe

-złe wchłanianie z p.pokarm

-wydalane przez nerki w postaci niezmienionej

-wykazują oporność krzyżową

Aktywność p/bakteryjna (gł.pałeczki jelitowe i inne pałeczki G-,niektóre G+)

Enterobacteriaceae(Escherichia coli,Klebsiella spp.,Enterobacter spp., Proteus spp.)

Pseudomonas aeruginosa , Neisseria spp., Haemophilus spp

Mucobacterium tuberculosis(streptomycyna, kanamycyna)

Gronkowce(Staphylococcus aureus)

Brak wpływu na beztlenowce

Wskazania

-zakażenia szpitalne,posocznice zakażenia przez wrażliwe szczepy Pseudomonas aeruginosa, zakażenia towarzyszące oparzeniom.

Zasady stosowania

-wchłaniają się dobrze po podaniu i.m, osiągając max.stęż. po 2-3h,dobrze przenikają do jam ciała i krążenia płodowego,słabo do płynu m-r

-coraz częściej stos.się raz na dobę, wykorzystując efekt poantybiotykowy(PAE), polegający na długotrwałym zahamow.wzrostu bakterii po krótkotrwałej ekspozycji na działanie chemioterapeutyku.

-farmakokinetykę opisuje model trójkompartmentowy.Idystrybucja z krwi do tkanek, IIfiltracja w nerkach, IIIfaza-wolna-wydalanie z kompartymentu tkankowego, w tym miąższu nerkowego

Aminoglikozydy

I gen-STREPTOMYCYNA, KANAMYCYNA, NEOMYCYNA

IIgen-GENTAMICYNA, TOBRAMYCYNA, AMIKACYNA, NETILMICYNA, SISOMICYNA, ISEPAMICYNA

Działania niepożadane

Nefrotoksyczne , ototoksyczne, skórne odczyny alergiczne, hipertermia, bóle stawowe, rzadko leukopenia, granulocytopenia, hamują przewodnictwo nerw-mięśniowe, P.o(neomycyna, kanamycyna)biegunki, nudności, zespół złego wchłania

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość, ostra niewydolność nerek i wątroby, upośledzenie słuchu, ciąża, po->zapalenie, niedrożność jelit, zespół złego wchłaniania.

Interakcje

-kojarzone z a. beta-laktamowymi(synergizm polega na tym, że a.beta-laktamowe,uszkadzając ścianękom.bak.,ułatwiają wniknięcie aminoglikozydów )(P.aeruginosa-z karbenicylinami, cefalosporynami IIIG, S. ureus-z penicylinami izoksazolinowymi

-nie należy łączyć z lekami tox.na nerk(cyklosporyna,takrolimus, antyb.polipeptydowe,preparaty wapnia)i i słuch(pętlowe leki moczopędnenp.furosemid,wankomycyna,karboplatyna, kapreomycyna)

-potęgują dział.leków blok.płytkę nerw-mięśniową i leków p/zakrzepowych

Makrolidy

grupa antybiotyków o działaniu bakteriostatycznym. Nazwa pochodzi od słow makro (duży) i oligo (lakton), ponieważ czasteczki tych antybiotyków mają 12-16 atomowy rdzeń laktonowy.

Mechanizm działania

Działanie makrolidów związane jest z wiązaniem się z podjednostką 50S rybosomu bakterii, powodującym przedwczesne zakończenie syntezy białek bakteryjnych (zahamowanie translokacji peptydylotransferazy).

Zakres działania

Spektrum przeciwbakteryjne obejmuje: bakterie G+(paciorkowce,gronkowce,pneumokoki, laseczki beztlenowe np.Streptococcus pneumoniae, S.pyogenes, S.viridans,Corynebacterium diphteriae, Listeria monocytogenes, Actinomyces,Clostridium) , a ponadto zachowuje aktywność wobec Chlamydia, Toxoplasma gondii, Campylobacter, Bordetella pertussis,Mycoplasma pneumoniae

-niskuteczne wobec pałeczek jelitowychEnterobacteriaceae (wyjątkiem jest aktywność azytromycyny wobec Shigella) i Pseudomonas aeruginosa

Interakcje

Hamują metabolizm wielu leków w wątrobie w wyniku wpływu na cyt.P-450(wyj.azitromycyna,rokitamycyna,ditromycyna,spiromycyna)

Np.l.p/histaminowe nowej gen tj.astemizol, terfenadtna->arytmia komorowa(torsada),nasileniu może ulec również działanie:pochodnych ergotaminy, karbamazepiny>ataksja i wymioty, cyklosporyny, metyloksantyny(teofilina.drgawki), doustnych leków p/zakrzepowych(warfaryna>krwawienie). Zwiększa się stęż.we krwi:dizopiramidu, bromokryptyny, digoksyny

ERYTROMYCYNA

-zasada wrażliwa na kwas solny,podawana w postaci tabl.lub caps.rozp.się w dwunastnicy. Estry erytromycyny:siarczan laurylowy propionianu=estolan,,glukoheptonian,etylobursztynian,cykliczny węglan->bardziej oporne na HCl,większe stęż.we krwi po podaniu p.o

-przenika łatwo do tkanek,duże stęż.w tk.płucnej,płynie opłucnowym i otrzewnowym,gromadzi się w wątrobie,wydala z żółcią

-ham.aktywność cytP-450 w wątrobie

-p.o (laurosulfonian),i.v(laktobionian,glukoheptonian) T1/2=1-1,5h

Wskazania:zapalenie płuc(Mycoplasma pneumoniae,Chlamydia trachomatis, Spneumoniae),zakażenia górnych dróg oddechowych(też paciorkowcowez gr.A),Corynebacterium diphteriae,chlamydioza dróg rodnych kobiet,

Dz.niepożądane-ze strony przewodu pokarm,hepatotoksyczność

Erytromycyna

Oleandomycyna

Roksytromycyna

Klarytromycyna

Dirytromycyna

Davercin (cykliczny węglan

11.12-erytromycyny)

Ketolidy:

Trolitromycyna

Josamycyna

Spiramycyna

Nowsze makrolidy(słabiej na G+, a silniej na H.influenzae,Chlamydia spp.,działają dłużej, lepsza dostępność biolog po podaniu p.o, wiele z nich nie hamuje cytP450)

AZITROMYCYNA

ROKSYTROMYCYNA

KLARITROMYCYNA

Linkozamidy-ham.biosyntezę białek bakteryjnych, wiążąc się z podjednostką 50s rybosomów

Zakres działania:G+,bakterie beztlenowe,pierwotniaki(Plasmodium), Mucoplasma spp., Chlamydia spp.

Dobrze wchłaniają się z pp, szeroka dystrybucja, przenikaja do kompartymentu komórkowego, kości i stawów, eliminowane przez wątrobę.

KLINDAMYCYNA

-S.aureus,S.pyogenes,S.pneumoniae,S.fragilis,bak.beztlenowe(Peptostreptococcus spp., Fusobacterium spp., Bacteroides spp.), mikroorganizmy(Chlamydia,Toxoplasma gondii,Plasmodium falciparum, P.vivax)

-oporność krzyżowa z linkomycyną

-osłabia działanieaminoglikozydów na pałeczki jelitowe,synergizm z ceftazidimem wobes bak.beztl.

-niemal całkowicie wchłania się z pp., T1/2=3h,jako palmitynian (pro-lek)hydrolizowany do postaci aktywnej , pozajelitowo(ester fosforowy), łatwo przenika do płynów ustrojowych i tkanek(kości , stawów), w 90% wiąże się z białkami, ok10% wydalana z moczem, większość metabolizowana w wątrobie, wydalana z żółcią i kałem

Wskazania:G+,bak.beztlenowe, zapalenie otrzewnej i ropień w jamie brzusznej lub miednicy, nie stos.się w zakażeniach oun bo słabo przenika.

Dz.niepożadane:biegunka, rzekomo błoniaste zapalenie jelita grubego, skórne reakcje alergiczne, rumień wielopostaciowy(Zespół Stevensa-Johnsona), trombocytopenia, granulocytopenia, reakcje anafilaktyczne

-ham.przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe i potęguje dział.leków o działaniu kuraro podobnym

-p.o, pozajelitowo

LINKOMYCYNA

Zakres działania jw.słabsze działanie, obecnie niestosowana, aktywna wobec bakterii beztlenowych zwłaszcza paciorkowców i pałeczek G-, łatwo wchłania się z pp, p.o, i.m, i.v. , dział.niepożąd. jw.