Podejścia do Dharmy:
intelektualne, emocjonalne i dewocyjne
Alexander Berzin, Pażdziernik 2001r.
Tłumaczenie na polski: Milena Bianga
Trzy podejścia
Niektórzy ludzie na Zachodzie przychodzą do Dharmy
by zaspokoić swe pragnienie egzotyki,
dla magicznych uzdrowień,
by być modnymi,
by być na haju, używając do tego charyzmy interesującego nauczyciela, niczym „Dharma-ćpuny”,
szczerze interesując się tym, co ma do zaoferowania, nawet jeśli rozpoczynają w któryś z powyższych sposobów
Nawet, jeśli pragniemy wpierw po prostu uzyskać informacje, istnieją trzy różne podejścia do Dharmy:
intelektualny,
emocjonalny,
dewocyjny.
Którym podejściem lub podejściami podążamy, zależy od:
duchowego nauczyciela
tego czego oraz sposobu, w jaki on lub ona naucza
kultury
indywidualnych skłonności
Każde z tych podejść może być z punktu widzenia Dharmy dojrzałe lub niedojrzałe.
Intelektualne
Osoby posiadające niedojrzałe podejście, są często zafascynowane pięknem buddyjskich systemów. Chcą się nauczyć faktów oraz zawiłości filozofii i psychologii, by się nimi „odurzać”. Nie integrują jednak nauk z samymi sobą. Takie osoby są często nieczułymi osobnikami albo mają blokady emocjonalne.
Ci o dojrzałym podejściu intelektualnym uczą się zawiłości i detali Dharmy, aby móc lepiej zrozumieć nauki. Są w stanie zintegrować nauki oraz prawidłowo je zastosować.
Emocjonalne
Ludzie o niedojrzałym emocjonalnym podejściu chcą medytować tylko po to, żeby się uspokoić lub poczuć dobrze, medytując na miłość do wszystkich istot. Cechą charakterystyczną takich osób jest to, że chcą one patrzeć wyłącznie na „przyjemne” aspekty Dharmy, a nie na cierpienie, gorsze odrodzenia, nieczystości wnętrz ciał itd. Nie chcą rozpoznać ani pracować nad pozbyciem się przeszkadzających emocji i nastawień, wykazują słabe zrozumienie nauk. Takie osoby mają tendencję do bycia przesadnie emocjonalnymi i wrażliwymi.
Ci o dojrzałym podejściu emocjonalnym pracują z własnymi emocjami, aby pozbyć się emocji przeszkadzających i rozwinąć pozytywne.
Dewocyjne
Niedojrzałe podejście dewocyjne polega na myśleniu, jak wspaniali są Buddowie, posążki Buddów i nauczyciele, a jak nisko jestem ja sam. Tak więc osoby o tym podejściu modlą się do nich o pomoc, niczym do buddyjskich „świętych”, i nie chcą brać odpowiedzialności za własny rozwój.
Osoby o dojrzałym podejściu biorą udział oraz wykonują rytuały w celu zyskania inspiracji do pracy nad sobą.
Równoważąc trzy
Musimy zbalansować wszystkie trzy podejścia, aby zrozumieć Dharmę, czuć poziom emocjonalny oraz zyskać inspirację.
Na przykład osoby emocjonalne powinny nauczyć się podejścia intelektualnego. Aby tego dokonać, potrzebują zdać sobie sprawę, że kiedy na przykład nie czują miłości do innych, mogą wypracować takie uczucie poprzez zrozumienie i argumentację.
Osoby intelektualne potrzebują nauczyć się podejścia emocjonalnego. Aby tego dokonać, muszą zdać sobie sprawę z tego, że ich umysłowe napięcie pozostawia ich zimnymi i sprawia, że nie tylko oni, ale i inni czują się nieswojo. Tak więc muszą się uspokoić, aby uzyskać dostęp do ich naturalnego ciepła.
Osoby niedewocyjne potrzebują nauczyć się podejścia dewocyjnego. Żeby tego dokonać, muszą zdać sobie sprawę z tego, że powinni umieć pobudzić swoją energię, kiedy czują się kiepsko.
Natomiast osoby nastawione dewocyjnie potrzebują intelektualnego wzrostu. Aby to zrobić, muszą zdać sobie sprawę z tego, że jeśli nie są w stanie zrozumieć, co wydarza się w życiu, potrzebują czegoś więcej niż tylko pocieszenia i otuchy, jaką dają im rytuały.
Trzy podejścia i rytuał
W wypadku typu emocjonalnego rytuał daje wyraz i formę uczuciu.
Komuś nastawionemu intelektualnie rytuał daje regularność i poczucie ciągłości. Uczestniczenie w rytuałach zanim uzyska się ich zrozumienie, recytowanie tantrycznej praktyki sadhany po tybetańsku, nie znając języka, zmniejsza też arogancję. Nasza arogancja często przybiera formę: „Nie zamierzam niczego praktykować, dopóki mi tego nie wyjaśnisz i wszystkiego nie zrozumiem”.
W relacji z duchowym nauczycielem
Możemy wykazywać każde z tych podejść w relacji z naszym duchowym nauczycielem; nasze zachowanie może przy tym być dojrzałe lub niedojrzałe.
W zachowaniu niedojrzałym typy intelektualne kłócą się ze swymi nauczycielami; typy emocjonalne zakochują się w nich; a typy dewocyjne stają się bezmyślnymi niewolnikami, pragnącymi, by nauczyciele mówili im, co mają robić i myśleć.
Zachowanie dojrzałe w wypadku typu intelektualnego polega na uważaniu swych nauczycieli za intelektualnie stymulujących; typu emocjonalnego za emocjonalnie poruszających; a typu dewocyjnego za inspirujących.
Osoby dojrzałe mogą mieć zbalansowane wszystkie trzy podejścia czy to praktykując „lekką Dharmę” (rozcieńczoną, tymczasową) w ciągu jedynie tego życia, czy też praktykując „prawdziwą Dharmę” (autentyczną, tradycyjną Dharmę), w celu wyzwolenia od ponownych narodzin i uzyskania oświecenia