8. Rodzaje zmiennych

DEFINICJA ZMIENNEJ:

• Zmienne „to kilka podstawowych cech konstytutywnych dla danego zdarzenia”; zespół zmiennych tworzy jakiś fakt, zdarzenie lub proces. ^{Pilch, Łobocki}

• „Jeżeli badana przez nas właściwość przybiera różne i co najmniej 2 wartości, to jest to zmienna”. ^Maszke

RODZAJE ZMIENNYCH:

• Podstawową klasyfikacją jest podział na zmienne zależne i niezależne. Pozwalają one stwierdzić
  „jaki jest związek pomiędzy poszczególnymi cechami, jaki jest kierunek zależności między nimi, która wpływa na inne, a która podlega wpływom”.

1. zmienne niezależne:

• to zmienne oddziałujące na zmienną zależną (mogą to być np.: sposoby działalności dydaktycznej lub wychowawczej), ^Łobocki

• to „zmienne, której wartości liczbowe oddziałują na zmienną zależną, powodując w niej określone zmiany”; zmienna niezależna wyjaśnia badane zjawisko i podejmuje zmiany w wartościach zmiennych zależnych, uchodzi ona za przyczynę zmiennej zależnej, która jest jej skutkiem, ^Maszke

1. zmienne zależne:

• to zmienne które są „oczekiwanym skutkiem zmiennych niezależnych”. ^Łobocki

• to zmienna, która jest przedmiotem badania i której wartości liczbowe maleją bądź rosną
  pod wpływem działania zmiennej niezależnej, nazywamy zmienną zależną”; zmienna zależna
  to zmienna, którą badacz chce wyjaśnić, są nimi bezpośrednie lub pośrednie skutki oddziaływania zmiennych niezależnych, są to zjawiska, które badacz wyjaśnia, a jednocześnie tymi wartościami, których poszukuje ^Maszke

• Inną próbą klasyfikacji zmiennych jest ich podział ze względu na przyjmowane wartości oraz możliwość dokonania precyzyjnych pomiarów. Wyróżniamy dwa typy zmiennych:

1. zmienne ilościowe – dotyczą właściwości, które można zmierzyć i policzyć (np.: wiek lub liczba osób), ^Łobocki

2. zmienne jakościowe „pozwalają ustalić relacje równości bądź różności dla badanej pary przedmiotów porządkowanych za ich pomocą, nie pozwalają natomiast stwierdzić, że któryś przedmiot ma daną cechę w wyższym stopniu niż inny”. Nie można wyrazić ich za pomocą wartości liczbowych (np.: płeć, poglądy osób badanych); zmienne te mierzy się za pomocą skali nominalnej,
   z tego względu nazywane są także zmiennymi nominalnymi. Zmienne jakościowe pozwalają jedynie na podział swego zakresu na dwa lub więcej różnych pod danym względem zakresów. ^{Łobocki, Maszke}