RODZAJE POŁĄCZEŃ

• ścisłe
  - więzozrosty
  - chrząstkozrosty
  - kościozrosty

• wolne
  - stawy

WIĘZOZROSTY

• SZWY
  - łączą kości czaszki

• CIEMIĄCZKA
  - pozwalają na rozrost czaszki i mózgowia, występują tylko u niemowląt

• WKLINOWANIE
  - połączenie zęba z zębodołem (nie kostnieje)

• WIĘZOZROST SPRĘŻYSTY
  - występuje w kręgosłupie, zawiera dużo więzadeł sprężystych i nadaje im sprężystości, włókna żółte
  - łączy łuki kręgów, zamykając od tyłu kanał kręgowy
  - ochrona dla rdzenia kręgowego
  - pionowa postawa

• WIĘZOZROST WŁÓKNISTY
  - więzadła kręgosłupa
  > stanowią silnie rozwinięty aparat spajający kręgi i krążki międzykręgowe ze sobą oraz z czaszką,
  żebrami i kośćmi miednicznymi
  > dzielą się na: długie krótkie
  - podłużne przednie i tylne - - międzykolcowe
  łączą trzony kręgów - międzypoprzeczne
  - nadkolcowe – spajają wyrostki kolczyste,
  które w odc. Szyjnym przechodzą w więzadło karkowe
  
  - więzadła miednicy
  > więzadło pachwinowe – łączy k. biodrową z k. łonową
  > więzadło kulszowe – krzyżowo-kulszowe i krzyżowo-guzowe
  > błona międzykostna – spaja trzony kości przedramienia i goleni
  – stabilizuje kości, dzięki niej kości nie ocierają się o siebie

CHRZĄSTKOZROSTY

• podstawa czaszki

• chrząstkozrosty mostkowe

• połączenie I żebra z mostkiem

• krążek międzykręgowy (między trzonami)

- łączy trzony
- utrzymuje siało w pionie
- uelastycznia kręgosłup
- składa się z 2 części: obwodowej (pierścień włóknisty) i środkowej (jądro miażdżyste)

Pierścień włóknisty – zbudowany jest z chrząstki, wiąże ze sobą trzony kręgów

Jądro miażdżyste kręgów – tworzą kulistą poduszkę wodną, na której spoczywa trzon wyżej leżącego kręgu

KOŚCIOZROSTY
- najmocniejsze połączenie kości
- powstają z wiekiem (kostnienie kręgów k. krzyżowej i guzicznej)

POŁĄCZENIA MAZIOWE (WOLNE) = STAWY

ELEMENTY STAŁE STAWU

• powierzchnie stawowe (chrząstka stawowa)
  - główka stawowa (wypukła)
  - panewka stawowa (wklęsła)

• torebka stawowa (ciasna bądź luźna)

• jama stawowa

ELEMENTY NIESTAŁE STAWU

• więzadła stawowe
  - łączą i stabilizują staw
  - wzmacniają torebkę stawową
  - ograniczają nadmierne ruchy
  - zapobiegają zwichnięciom, w niektórych stawach tworzą panewkę

• krążki stawowe
  - zbudowane z chrząstki
  - występują w stawach, głównie w nieregularnych gdyż niwelują dysproporcje
  - dopasowują główkę do panewki
  - zwiększają swobodę ruchów
  - amortyzują wstrząsy
  GDZIE:
  - staw mostkowo – obojczykowy
  - staw barkowo – obojczykowy
  - staw żuchwowo – skroniowy
  - staw promieniowo – nadgarstkowy

• łąkotki
  - zbudowane z chrząstki
  - występują tylko w stawie kolanowym
  - silna rola amortyzująca

• obrąbki stawowe
  - zbudowane z chrząstki
  - znajdują się na obrzeżu panewki stawu biodrowego i ramiennego
  - pogłębiają panewkę (stabilizacja stawu)
  - amortyzują wstrząsy
  - ogranicza wykonywanie ruchu

• fałdy maziowe
  - zwiększają powierzchnię wydalniczą i resorbcyjną jamy stawowej

• kaletki
  - ułatwiają przesuwanie się ścięgien i mięśni
  - wypełnione są mazią stawową
  - część torebki – rola w mechanice stawów

PODZIAŁ STAWÓW ZE WZGLĘDU NA KSZTAŁT

• bloczkowe: staw skokowo – goleniowy, ramienno – łokciowy

• obrotowe: promienno – łokciowy bliższy i dalszy

• śrubowe: szczytowo – obrotowy (między I a II kręgiem)

• eliptyczne: promieniowo – nadgarstkowy

• kłykciowe: mniejszy szczytowo – potyliczny, kolanowy

• siodełkowe: nadgarstkowo – śródręczny kciuka

• kuliste: ramienny, biodrowy

• nieregularne: skroniowo – żuchwowy, skokowo – piętowo – łódkowy, mostkowo – obojczykowy

• płaskie: krzyżowo – biodrowy, stawy międzykręgowe

RUCHY W STAWIE

- mają charakter obrotu wokół osi:

• pionowej
  - do wewnątrz – nawracanie
  - na zewnątrz – odwracanie

• poprzecznej
  - do przodu – zginanie
  - do tyłu – prostowanie

• strzałkowej
  - na zewnątrz – odwodzenie
  - do środka – przywodzenie

PODZIAŁ STAWÓW ZE WZGLĘDU NA LICZBĘ OSI

- jednoosiowe (bloczkowy - oś poprzeczna, obrotowy i śrubowy – oś pionowa)

- dwuosiowe (eliptyczny, siodełkowy, kłykciowy -> potyliczny – oś strzałkowa i poprzeczna,
-> kolanowy – oś poprzeczna i pionowa

- wieloosiowe (kulisty – wolny i panewkowy, nieregularne 1, 2 lub wieloosiowe)
-> nieregularny dwuosiowy – skroniowo – żuchwowy

-> nieregularny wieloosiowy – obręczy barkowej

- płaskie – ruch ślizgowy – NIE MAJĄ OSI!

- sprzężone – ruch kilku stawów (krzyżowo – biodrowy, promienno – łokciowy, skroniowo – żuchwowy)

PODZIAŁ STAWÓW ZE WZGLĘDU NA LICZBĘ KOŚCI

• proste (1 lub 2)
  - biodrowy
  - ramienny
  - międzypaliczkowe

• złożone (3 i więcej)
  - biodrowy
  - kolanowy
  - łokciowy
  - skokowy
  - promieniowo - nadgarstkowy