Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna (skrót S.K.A.) – spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz – strona aktywna), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem (strona pasywna). Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.
Komplementariuszem może być osoba fizyczna lub prawna. Jeden lub kilku komplementariuszy powinno być ujawnionych w firmie spółki wraz z uzupełnieniem "spółka komandytowo-akcyjna", które w obrocie można zastąpić skrótem "S.K.A.". W celu ograniczenia odpowiedzialności S.K.A. jako komplementariusza często dobiera się spółkę kapitałową, najczęściej spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
S. K. A. jest to najbardziej skomplikowana forma działalności ze wszystkich spółek osobowych. Spółka jest w swojej konstrukcji podobna do spółki komandytowej i wykazuje pewne pokrewieństwa ze spółką akcyjną.
W sprawach nieuregulowanych w dziale dot. spółki komandytowo-akcyjnej , do spółki tej stosuje się:
a) w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy, przepisy dotyczące spółki komandytowej,
b) w pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Podstawa prawna: r. Kodeks spółek handlowych Tytuł II Dział IV zajmuje się uregulowaniami dotyczącymi spółki komandytowo-akcyjnej. Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Za pierwszą S.K.A w historii uważa się Bank Królewski (Banque Royale) założony przez Johna Law’a. Pierwszą regulację ustawową S.K.A. stworzono we francuskim code de commerce (1807). W Polsce tę formę przedsiębiorstwa dopuszczały po raz pierwszy przepisy międzywojenne, a kompleksowa jej regulacja znalazła się w KSH.
W okresie 20-lecia międzywojennego wydano dwa rozporządzenia istotne dla funkcjonowania spółki komandytowo-akcyjnej, tj. rozporządzenie z dnia 13 czerwca 1922 r. w przedmiocie udzielania pozwoleń zagranicznym spółkom akcyjnym oraz komandytowo-akcyjnym na działalność w prawie polskim oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1928 roku w sprawie dopuszczenia zagranicznych spółek akcyjnych oraz komandytowo-akcyjnych na obszarze Rzeczypospolitej. Jednakże pierwszy po rozbiorach akt prawny kompleksowo regulujący problematykę spółek handlowych, jakim był Kodeks handlowy z 27 kwietnia 1934 roku nie wprowadził do obrotu gospodarczego spółki komandytowo-akcyjnej. Zatem pod rządami Kodeksu handlowego nie było możliwe utworzenie tego typu spółki w Polsce. Dopuszczano jedynie działalnosć zagranicznych spółek komandytowo-akcyjnych.
Spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców, Wysokość kapitału zakładowego powinien wynieść co najmniej 50 000 zł, Osoby podpisujące statut są założycielami ( komplementariusze ) spółki, Statut spółki powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego,
Statut zawiera:
Firmę oraz siedzibę spółki,
Przedmiot działalności,
Czas trwania spółki jeżeli jest on oznaczony,
Oznaczenia wkładów i wartość wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza,
Wysokość kapitału zakładowego,
Liczba akcji poszczególnych rodzajów i związane z nim uprawnienia,
Nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy
Walne zgromadzenie spółki komandytowo-akcyjnej obejmuje akcjonariuszy i komplementariuszy.
Rada nadzorcza i walne zgromadzenie.
W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą, która jest zbliżona konstrukcyjnie do rady nadzorczej w spółce akcyjnej. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza 25, powołanie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Ani komplementariusz, ani jego pracownik nie mogą być członkiem rady nadzorczej. To oczywiste, jako że nie można być jednocześnie osobą nadzorującą i nadzorowaną. Jeżeli komplementariusz objął lub nabył akcje swojej spółki, nie może wykonać prawa głosu z tych akcji przy podejmowaniu uchwał dotyczących powołania i odwołania rady nadzorczej. Uprawnienia te są wyłączną domeną walnego zgromadzenia.
W spółce komandytowo – akcyjnej organem stanowiącym jest walne zgromadzenie. W walnym zgromadzeniu uczestniczą zarówno komplementariusze, jak i akcjonariusze. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, jeżeli w statucie nie zapisano inaczej. Każdy komplementariusz ma prawo jednego głosu z jednej nabytej akcji i tu wszelkie odmienne postanowienia statutu będą nieważne. Przyjęto bowiem zasadę, że komplementariusz może być akcjonariuszem. Ponadto komplementariusz i akcjonariusz uczestniczą w zysku proporcjonalnie do wkładów wniesionych do spółki.
Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Jeżeli statut dopuszcza przyjęcie do spółki nowego komplementariusza, dotychczasowy akcjonariusz może uzyskać status komplementariusza, albo osoba trzecia może przystąpić do spółki w charakterze komplementariusza, za zgodą wszystkich dotychczasowych komplementariuszy. Oświadczenie nowego komplementariusza, a także oznaczenie wartości jego wkładów oraz zgoda na brzmienie statutu wymaga formy aktu notarialnego. Nowy komplementariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru.
Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.
Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jeżeli akcjonariusz dokona czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez akcjonariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.
Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Statut spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom.
Zmiana statutu, pozbawiająca prawa prowadzenia spraw spółki lub przyznająca takie prawo komplementariuszowi dotychczas go pozbawionemu, wymaga zgody wszystkich pozostałych komplementariuszy. Komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki, przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej przez przepisy niniejszego działu lub statut spółki.
§ 1.Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.
§ 2. Do rady nadzorczej spółki komandytowo-akcyjnej nie stosuje się przepisów art. 383. Rada nadzorcza może jednak delegować swoich członków do czasowego wykonywania czynności komplementariuszy w przypadku, gdy żaden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania nie może sprawować swoich czynności.
§ 3. Rada nadzorcza może wytoczyć, w imieniu spółki, powództwo o odszkodowanie przeciwko komplementariuszom niepozbawionym prawa do prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania. Przepisy art. 483-490 stosuje się odpowiednio.
Wpis S.K.A do KRS
Wniosek o wpis składa się na formularzu KRS-W2, a wraz z nim załączniki KRS-wB (komplemantariusze spółki komandytowo - akcyjnej), KRS-WG (emisje akcji) KRS- WM (przedmiot działalności), KRS-WK (wspólnicy uprawnienie do reprezentowania spółki). Musi zawierać statut firmy. Dokument stwierdzający ustanowienie rady nadzorczej z wyszczególnieniem jej składu osobowego, jeżeli rada ta została powołana. Zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli są one wymagane do powstania spółki. Sprawozdanie założycieli wraz z opinią biegłego rewidenta w przypadku gdy do spółki były wnoszone wkłady niepieniężne.
STOSUNEK DO OSÓB TRZECICH
Przewidziane są wyjątki od zasady, która jasno statuuje brak odpowiedzialności akcjonariusza za zobowiązania spółki komandytowo-akcyjnej polegające na tym, że akcjonariusz będzie osobiście odpowiadał za zobowiązania spółki:
1. w sytuacji gdy nazwisko akcjonariusza zostanie umieszczone w nazwie spółki
2. przewiduje nieograniczona odpowiedzialność akcjonariusza, który dokonuje czynności prawnej w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa
Jeżeli statut dopuszcza przyjęcie do spółki nowego komplementariusza , dotychczasowy akcjonariusz może uzyskać status komplementariusza , albo osoba trzecia może przystąpić do spółki w charakterze komplementariusza, za zgodą wszystkich dotychczasowych komplementariuszy. Nowy komplementariusz musi złożyć oświadczenie woli obejmujące swoja treścią:
• oświadczenie o przystąpieniu do spółki w charakterze komplementariusza
• zobowiązanie do wniesienia oznaczonego wkładu, z podaniem jego wartości
• wyrazie zgody na brzmienie statutu
oświadczenie musi mieć formę aktu notarialnego. Nowy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania do rejestru.
Możliwe jest w określonych sytuacjach pozbawienie komplementariusza prawa do reprezentowania, spółki które wymaga:
• Uchwały walnego zgromadzenia o zmianie statutu podjętej większości trzech czwartych głosów
• zgody wszystkich komplementariuszy na zmianę statutu
• braku sprzeciwu komplementariusza pozbawionego prawa reprezentowania spółki
Może to nastąpić już w chwili, kiedy spółka jest zakładana. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentowania spółki zwalnia tego wspólnika od odpowiedzialności osobistej za zobowiązania, spółki powstałe od chwili dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze.
Zasadą jest, że wspólnik posiadający uprawnienia do zaciągania zobowiązań ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Akcjonariusz takiej odpowiedzialności nie ponosi i konsekwencja tego jest brak uprawnień do reprezentowania spółki. Akcjonariusz może reprezentować spółkę, ale jako pełnomocnik. Akcjonariuszowi można udzielić następującego pełnomocnictwa:
• ogólnego(upoważnienie do reprezentowania spółki w granicach zwykłego zarządu)
• rodzajowego(w określonego rodzaju sprawach)
• szczególnego(w konkretnej czynności prawnej)
Wspólnicy nie mogą w dowolny sposób regulować w statucie kwestii dotyczących reprezentacji w spółce komandytowo-akcyjnej, a bezwzględnie obowiązujące przepisy chronią wierzycieli wchodzących w stosunki prawne ze spółką, stanowiąc gwarancje, co do uprawnień poszczególnych wspólników w zakresie reprezentowania spółki.
W spółce komandytowo-akcyjnej wspólnik jest podatnikiem podatku dochodowego, a spółka - podatnikiem VAT. Spółka komandytowo-akcyjna – jako spółka osobowa – nie podlega opodatkowaniu PIT czy CIT, status podatnika mają natomiast jej wspólnicy. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Określony w umowie spółki udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach. Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Umowa spółki może przewidywać zaliczkową wypłatę zysku, nawet co miesiąc. Jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika.
Zalety:
Dla akcjonariusza - wyłączenie odpowiedzialności za zobowiązania spółki
Dla komplementariuszy – decydujący wpływ na działania spółki bez konieczności uczestniczenia w pokryciu kapitału zakładowego
Możliwość pozyskiwania kapitału poprzez emisję akcji
Wady:
Wysoki minimalny kapitał zakładowy (50.000 zł)
Dla komplementariuszy niewątpliwą wadą jest odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem
Konieczność sporządzenia statutu w postaci aktu notarialnego
Uchwały wolnego zgromadzenia
Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy,
Udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,
Udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,
Wybór biegłego rewidenta, chyba ze statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej,
Rozwiązanie spółki.
Zgody wszystkich komplementariuszy wymagają:
Powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom,
Podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom,
Zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania,
Zbycia nieruchomości spółki,
Podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego,
Emisji obligacji,
Połączenia i przekształcenia spółki,
Zmiany statutu,
Rozwiązania spółki,
Innych czynności przewidzianych w dziale niniejszym lub w statucie.
Zgody większości komplementariuszy wymagają:
Podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom,
Sposobu pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy,
Innych czynności przewidzianych w statucie.
Spółki Komandytowo-akcyjne
Maspex GMW Sp. z o.o. S.K.A.
Michelin SCA
Henkel AG & Co. KGaA
Merck KGaA
Fresenius SE & Co. KGaA
Fresenius Medical Care AG & Co. KGaA
PayPal (Europe) Sàrl et Cie SCA
Euro Disney SCA
Prologis Poland Reit Sp. z o o LIII
Gant PMK Sp. z o o Bocheńska
Skalski Budownictwo Sp. z o o
Rozwiązanie bądź likwidacja S. K. A
Zdarzenia powodującego rozwiązanie spółki skutkuje rozpoczęciem postępowania likwidacyjnego.
Rozwiązanie spółki komandytowo-akcyjnej następuję w przypadku:
uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki,
ogłoszenie upadłości spółki,
śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza,
chyba że statut stanowi inaczej,
inne przyczyny przewidziane prawem.
Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.
Przyczyny przewidziane w statucie
Wypowiedzenie umowy spółki i wystąpienie wspólnika ze spółki jest możliwe w spółce komandytowo-akcyjnej jedynie w przypadku komplementariusza i tylko wówczas, gdy przewiduje to statut. Wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnej. Akcjonariusz nie ma uprawnienia do wypowiedzenia umowy spółki. Jest natomiast uprawniony do przeniesienia swoich praw wynikających z akcji w drodze ich zbycia. Komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki są z mocy prawa likwidatorami. Dopuszczalne jest także odmienne uregulowanie tej kwestii przez wspólników, którzy mogą wybrać na likwidatora inna osobę. Dokonują tego w drodze postanowienia statutu lub uchwały walnego zgromadzenia, za zgoda wszystkich komplementariuszy. Po zakończeniu postępowania likwidacyjnego następuje wykreślenie spółki komandytowo-akcyjnej z rejestru.
Spółka komandytowo-akcyjna w pigułce
- najbardziej skomplikowana ze spółek osobowych - firma (nazwa) spółki powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz uzupełnienie "spółka komandytowo-akcyjna"
- działa w oparciu o statut
- statut spółki powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego,
- spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru,
- minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 50.000 zł,
- osoby podpisujące statut są założycielami spółki,
- komplementariusze prowadzą sprawy spółki i reprezentują ją.
- za zobowiązania spółki odpowiada co najmniej jeden komplementariusz
- akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki