Ból – Jest zjawiskiem ostrzegającym organizm. Czucie bólu ma pierwszeństwo przed czuciem innych bodźców.
DROGI BÓLOWE SĄ TRÓJNEURONALNE:
Tkanki obwodowe → Rdzeń kręgowy
Rdzeń kręgowy → Wzgórze
Wzgórze → Kora mózgu
CZUCIE BÓLU
Receptorami czucia bólu są nagie zakończenia nerwowe
Impulsy bólowe przewodzone są do OUN dwoma rodzajami włókien nerwowych
Szybkie
Wolne
BÓL GŁĘBOKI
Bodźce bólowe pochodzące z powierzchni ciała mają odmienny charakter od bodźcy bólowych pochodzących z wewnętrznych struktur organizmu
W głęboko położonych strukturach organizmu jest mało włókien szybko przwodzących. Powoduje to stosunkowo niewielkie odczucie bólu ostrego
Ból głęboki trzewny są trudne do umiejscowienia. Towarzyszą im pocenie się, nudności, zmiany ciśnienia tętniczego krwi.
Ze względu na dwa rodzaje włókien wolno i szybko przewodzące mamy 2 składowe czucia bólu.
Bodziec bólowy przewodzony szybko (ból ostry, szarpiący, wyraźnie zlokalizowany)
Ból tępy, silny, rozlany
Im dalej od mózgu działa bodziec bólowy tym większy jest odstęp czasowy między tymi 2 składowymi czucia bólu.
BÓL MIĘŚNIOWY
Rytmiczne skurcze mięśnia przy odpowiednim zaopatrzeniu go w krew zwykle nie powodują bólu. Natomiast w sytuacji zamknięcia dopływu krwi do mm jego skurcze w krótkim czasie wywołują odczuwanie bólu, który utrzymuje się nawet po zaprzestaniu wysiłku do chwili gdy powróci prawidłowy przepływ krwi.
Podczas skurczów uwalniany jest czynnik P, który wywołuje ból gdy jego stężenie osiągnie wystarczająco wysoki poziom. Gdy przepływ krwi wraca do normy czynnik P ulega wypłukaniu ? w tkankach.
Przykłady bólu mięśniowego
Ból zamostkowy (w dławicy piersiowej)
Ból w przebiegu choroby zarostowej naczyń
BÓL TRZEWNY
Trudny do umiejscowienia
Wiąże się z objawami pochodzącymi z autonomicznego UN (nudności)
Często promieniuje (przeniesiony, udzielony) – ból lewej kończyny w przebiegu zawału
Wywołuje odruchowy skurcz najbliższych mm szkieletowych
Kolka jelitowa
BÓL STANU ZAPALNEGO
Występuje po każdym większym uszkodzeniu ciała i nie ustępuje dopóki rana się nie zagoi
Hiperalgezja _ przeczulica tkanki, nadwrażliwość na ból
Alodynia- bodźce które normalnie nie wywołują bólu
BÓL NEUROPATYCZNY
Może pojawić się gdy włókna nerwowe ulegna przecięciu
Jest bardzo uciążliwy dla pacjenta i trudny do leczenia. Leki przeciwbólowe nie dają efektu
Np. ból fantonowy
Często towarzyszy mm hiperalgezja i alodynia oraz dystrofia współczulna (przerost włókien noradrenergicznych i wyładowania w układzie współczulnym)
Pobudzanie włókien aferentnych wrażliwych na dotyk – ucisk powoduje zmniejszenie odczucia bólu
Zimno
Analgezja wywołana stresem
Drażnienie skóry ponad narządem wewnętrznym objętym stanem zapalnych uśmierza ból
DZIAŁANIE PRZECIWBÓLOWE
Morfina i opioidy
Narkotyczne nieopioidowe leki przeciwbólowe
Enkefoliny- peptydy opioidowe
Epibatydyna
Kanabinoidy
GKS - glikokortykosteriody
NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne
ZNIECZULENIE MIEJSCOWE
Odwracalne
Nie znosi świadomości (udrażnianie tętnicy szyjne, operacje neurologiczne)
Znoszenie bólu – pooperacyjnego
Drobne zabiegi chirurgiczne
KOKAINA
Zatrucie kokaina
Osłabienie
Uczucie lęku
Bladość
Zimne zlewne poty
Duszność
objawy zapaści
Przedawkowanie kokainy
pobudzenie psychoruchowe przechodzące w stany zamroczenia
niepokój
gadatliwość
agresywność
podwyższona temperatura ciała
rozszerzenie źrenic
drgawki (obniża próg drgawkowy)
utrata przytomności
śmierć w wyniku porażenia ośrodka oddechowego
DL = 200-500mg chlorowodorku kokainy
Postacie
CRACK (zasada) podanie donosowe powoduje martwicę błony śluzowej nosa
Kokaina w postaci zasady – podanie wziewne do płuc- efekt euforyzujący znacznie silniejszy
Objawy uzależnienia
Objawy prześladowcze
Zaburzenia poczucia rzeczywistości
Agresja ze skłonnością do zbrodni
Zaburzenia układu krążenia (zaburzenia pracy serca)
Niedotlenienie mózgu
Ma działanie silnie uzależniające !!!!
PROKAINA
Synonimy:
Procaini hydrochloridum
Procainum hydrochloricum
Geriocainum
Novocainum hydrochloricum
Polocainum
Cechy
Znieczulenie przewodowe, nasiękowe i dordzeniowe
Dobra rozpuszczalność w wodzie
Szybko wchłania się do błon śluzowych- nie jest podawana do znieczuleń powierzchniowych
Metabolizm osoczowy- warunkuje krótki czas działania. W celu wydłużenia czasu działania i zmniejszenia krwawienia podawana jest z adrenaliną i noradrenalina.
Po podaniu dordzeniowym mamy wydłużenie czasu działania ponieważ w płynie mózgowo-rdzeniowym nie ma pseudocholinoesterazy
Stosowana jest w postaci roztworów
Do znieczulenia nasiękowego stosuje się roztwory 0,5%
Do znieczulenie przewodowego roztwory o stężeniu 1-2%
Dawki Prokainy
Lędźwiowo 2-4% daw.max.dob 0,8g
Domięśniowo 1-2 % daw dob max 2,0g
Dożylnie 0,1-1 % daw.dob.max 0,5g
Nasiękowo 0,25-0,5% daw.dob.max 0,5g
Przewodowo 1-2% daw.dob.max 0,6g
Zewnątrzoponowo daw.dob.max 0,6g
Działanie ogólne
Ogólnie przeciwbólowo- podawana w bólach trudnych do opanowania
Działa rozkurczowo i ośrodkowo przeciwbólowo
Przeciwarytmicznie- hamuje przewodnictwo serca
Działanie ogólne jest wielokierunkowe
Odczyny alergiczne- zwykle świąd, zaczerwienienie skóry ale także reakcje anafilaktyczne
Działanie toksyczne występuje po zbyt szybkiej iniekcji dozylnej:
Interakcje
Inhibitory cholinoesterazy- wzrost toksycznego działania prokainy
Prokaina hamuje bakterio toksycznie działanie sulfonamidów
Wydłuża czas działania suksametonium (metabolizowana przez ten sam enzym)
BENZOKAINA= ANESTEZYNA
Synonimy
Benzocainum
Aethylum aminobenzoicum
Aethylium p-aminobenzoicum
Ethylis aminobenzoas
Angesthesinum
Anoesthin
Cechy
Jest nierozpuszczalna
Może powodować powstawanie methemoglobiny
Nie nadaje się do podania w postaci iniekcji
Stosowana do znieczuleń zewnętrznych w stężeniach 5-20% w postaci pudrów, zasypek, maści, czopków, tabletek do ssania, smarówek na skórę
Krótki czas działania
Preparat Pudroderm (benzocainum+ Mentholum+ zinci oxidum- 9,8+ 9,8+ 245mg\g)
Mechanizm działania
Ma inny mechanizm działania! Ma wysoką lipofilność I zamyka kanał sodowy mechanicznie
TETRAKAINA
Nadaje się do wszystkich typów znieczuleń
Najczęściej stosowana do znieczuleń zewnętrznych. W postaci czopków i maści stosowana do łagodzenia objawów
AMIDOWE ŚRODKI ZNIECZULAJĄCE MIEJSCOWO
LIDOKAINA
PRYLOKAINA
BUPIWAKAINA
ROPIWAKAINA
MEPIWAKAINA
ARTYKAINA
LIDOKAINA = LIGNOKAINA
Synonimy
Lidocaini hydrochloridum
Lidocainum hydrochloricum
Lignocainum hydrochloricum
Xylocainum
Stosowana do znieczuleń powierzchniowych, nasiękowych, przewodowych, obwodowych i dordzeniowych
Obecnie najczęściej stosowany środek znieczulający miejscowo
Znieczula szybko i stosunkowo długo
Możliwa tachyfilaksja
Stosowana w postaci roztworów o stężeniu 0,2-2%
Działanie ogólne
Stabilizujące działanie na błony uszkodzonych komórek m sercowego
Zapobiega powstawaniu ognisk dodatkowych pobudzeń
W dawkach leczniczych nie wpływa na tętno
Największe znaczenie ma w leczeniu nagle powstających komorowych zaburzeń rytmu serca:
Zawał m sercowego
Przedawkowanie glikozydów …….
Kardiochirurgia
Podawana we wlewie dożylnym
Kiedyś stosowana jako lek przeciwdrgawkowy w padaczce
Działania niepożądane
Senność
Zawroty głowy
Drżenie mm
Drgawki
Jeżeli jest często stosowana do znieczuleń oka może powodować uszkodzenie rogówki
UWAGA !!! Na pacjentów z niewydolnością wątroby! Metabolizm wątrobowy
BUPIWAKAINA
Znieczula 4x szybciej niż lidokaina
Ma długi czas działania
Nie rozszerza naczyń w miejscu podania
Kardiotoksyczna
Znieczulenie przewodowo obwodowe blokada nerwów oraz znieczulenie dordzeniowe.
Bóle pooperacyjne
Nie należy stosować u dzieci do 2 roku życia
ROPIWAKAINA
Ma zmniejszoną kardiotoksyczność
Stosowana do znieczulenia przewodowego
Do znoszenia bólu pooperacyjnego
ARTYKAINA
Stosowana w stomatologii do znieczuleń nasiękowych
MEPIWAKAINA
Podawana w iniekcjach
Nie stosowana do znieczuleń powierzchniowych
CYNCHOKAINA
Preparat – Proctozone
Do znieczuleń miejscowych i zewnętrznych ponieważ ma wysoką toksyczność
ŚRODKI AMIDOWE
Mają dłuższy czas działania
Metabolizm wątrobowy
Znieczulają bardziej wybiórczo na nerwy czuciowe
Nie wymagają dodatku adrenaliny i noradrenaliny