TEORIA PLANOWANIA

JACY SĄ AUTORZY WIELKICH UTOPII URBANISTYCZNYCH XX WIEKU?

• Ebenezer Howard

• Frank Lloyd Wright

• Le Corbusier

EBENEZER HOWARD A Peaceful Path to Real Reform. (Garden Cities of Tomorrow) 1898

Miasto Ogród:

• Kontrola wzrostu miast (w tym metropolii Wielkiego Londynu)

• Budowa miast na tanich gruntach rolnych

• Społeczności miejskie samowystarczalne pod względem bazy mieszkaniowej, miejsc pracy, rekreacji, edukacji, rolnictwa (żywność!), usług

• Życie w zdrowym środowisku

• Zespół Miast Ogrodów kształtowałby Miasto Społeczne – obejmujące regiony i kraje

Zasady tworzenia miasta- ogród:

• Populacja: ok. 30 000

• Rozdzielenie mieszkalnictwa i przemysłu

• Domy dla klasy pracującej

• Zielone pasma: koncepcja pasów rolnych otaczających miasto

• Usługi i funkcje publiczne

• Transport publiczny – kolej

• Dzielnice – 5000 m² – idealna wielkość dla samoidentyfikacji

Realizacje:

• Letchworth

• Przedmieścia Hampstead

• Welwyn

• Wrocław i jego satelity

• Pawłowice

Jakie zmiany wniosła koncepcja Howarda?

• Konceptualizacja idei sieci Miast Ogrodów powiązanych transportem publicznym

• Istniejące miasta dążą do odzyskania równowagi środowiskowej

• Rozdzielenie stref mieszkaniowych i miejsc pracy (strefowanie = zooning)

• Wprowadzenie koncepcji „dzielnicy” ok. 5000 mieszkańców, z usługami podstawowymi i szkołą w zasięgu dojścia pieszego

• Niska intensywność dzielnic mieszkaniowych z parkami, alejami drzew wzdłuż ulic i dużymi ogrodami (ogrodnictwo użytkowe)

• Pasma zieleni wokół miast użytkowane jako strefa produkcji żywnościowej a nie tylko jako bufory pomiędzy miastami

• Wspólne użytkowanie nieruchomości mieszkaniowych (spółdzielnie)

FRANK LLOYD WRIGHT

„The building is not just a place to be. It is a way to be”

• wprowadził słowo: ‘organiczny’

• Odrzucał mody i style, popierał skrajny indywidualizm

• Projektował nie tylko budynki ale całe wnętrza np. meble

• Jako pierwszy zaprojektował cały kontynent USA

Przykłady prac:

• Realizacja luksusowych rezydencji podmiejskich Oak Park, Chicago

• Dom Fredericka C. Robie- najważniejszy budynek amerykańskiej architektury współczesnej

• Fallingwater (dom nad kaskadą)

• Taliesin West

• Broadcare City:

• idealna wizja rozproszonej, policentrycznej, struktury osadniczej o niskiej intensywności opartej o indywidualny transport samochodowy

• granica miejskie – wiejskie przestaje istnieć

• natury miejsca, materiału, konstrukcji, metody i celu

• każda rodzina posiada przynajmniej jeden akr ziemi

LE CORBUSIER

„Park nie jest w mieście – to miasto jest w parku”.

„Miasto, które zapewni prędkość – zapewni sukces”.

„Wolny człowiek dąży do geometrii”.

• miasto zbyt mało zagęszczone

• Karta Ateńska przygotowana pod jego okiem, uchwalona w 1933 , opublikowana 1943

  • Rozwój wielkopłytowego budownictwa

  • Warunki życia w mieszkaniach- światło przestrzeń, dostęp do zieleni

  • Miejsca pracy blisko domu

  • Mieszkanie najważniejsze w projektowaniu urbanistycznym

  • Miasto-mieszkanie, praca, wypoczynek, ruch

  • Przestrzenie otwarte przylegające do terenów mieszkaniowych

Strefy w mieście:

• śródmieście: administracja, handel, banki, kultura

• pas wokół śródmieścia: oddzielone od siebie: przemysł, rzemiosło, mieszkanie

• peryferia: wpisane w zieleń osiedla satelitarne z czystą funkcją mieszkaniową.

Przykłady prac:

• plan przebudowy Paryża

OPISZ PLANOWANIE RACJONALNE

Planowanie racjonalne(logiczne, oparte na rozumie, naukowe podejście)

• było przez wiele lat modelem dominującym w planowaniu

• wybierana jest najlepsza opcja nigdy najbardziej pożądana

• planowanie- proces wieloetapowy, kolejne fazy są związane z poprzednimi- relacje zwrotne

• znajdywanie i ocenianie wszystkich alternatywnych rozwiązań

• planista- ekspert

• społeczeństwo- w sumie nie ma określonej roli

Główne założenia:

• Możliwe jest znalezienia najlepszego rozwiązania dla problemu planistycznego

• Nowoczesna wiedz i technologia umożliwiają kontrolę otoczenia

• Istnieje wspólny, definiowalny interes publiczny

• Zmiany muszą być przeprowadzane odgórnie

Model uniwersalny planowania:

1. Diagnoza i identyfikacja problemów

2. Określenie celów

3. Przewidywanie i projekcje przyszłych zdarzeń

4. Projektowanie alternatywnych rozwiązań

5. Testowanie planu ( przewidywanie możliwości wdrożenia alternatywnych rozwiązań)

6. Ocena i wybór rozwiązań

7. Wdrożenie (opracowanie szczegółów operacyjnych planu)

CO TO JEST DOBRO PUBLICZNE I PODAJ PRZYKŁADY?

Dobro publiczne- wspólna własność.

Cechy dobra publicznego:

• Konsumpcja przez jednego użytkownika nie wyklucza konsumpcji przez innych

• Niemożliwa lub b. trudna kontrola dostępu (niemożliwe lub b. trudne racjonowanie i nakładanie opłat)

• Rzadko występuje w czystej formie

• Publiczna dystrybucja jakiegoś dobra nie oznacza że jest to dobro publiczne

Przykłady:

• Środowisko naturalne

• Telekomunikacja, Radio, TV, Internet

• Woda

• Transport

• Energia słoneczna

• Parki publiczne

"BŁĘDY WOLNEGO RYNKU" W PLANOWANIU

Zawodność wolnego rynku cechuje się tym, że ekonomia oparta wyłącznie na zasadach wolnego rynku nie jest w stanie zapewnić właściwego rozlokowania dóbr oraz dystrybucji środków w sposób akceptowalny przez społeczeństwo.

1. Dobro publiczne – wolny rynek nie jest w stanie stać na straży prawa dobra publicznego

2.Efekt uboczny – efekt uboczny produkcji lub konsumpcji zazwyczaj nie jest uwzględniony w kosztach wolnorynkowych

3. Dylemat pomiędzy dobrem własnym a wspólnym (użytkowanie dóbr własnych) - małe społeczności są zdolne osiągnąć consensus. Przy dużych grupach koszty i trudności wzrastają.

4. Niedoskonała informacja – aby podejmować decyzje dotyczące przyszłości osoby indywidualne i firmy powinny posiadać wiarygodne i pełne informacje.

KARTA ATEŃSKA PRZYJĘTA PRZEZ CIAM W 1933 ROKU OPISYWAŁA STAN ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ W TAMTYM MOMENCIE HISTORYCZNYM. WYMIEŃ TRZY NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY TEJ DIAGNOZY:

W początku XX wieku w większości dużych miast warunki mieszkalne stawały się coraz gorsze. Na skutek uprzemysłowienia wzrosło zanieczyszczenie środowiska, robotnicy pracowali w niezdrowych warunkach. Ubogie warstwy społeczne zamieszkiwały ciasne śródmiejskie dzielnice, silnie przeludnione i zdaniem autorów Karty stanowiące nieludzkie warunki życia. Karta analizowała środowisko mieszkaniowe mieszkańców wielkich miast i proponowała radykalne rozwiązania w celu polepszenia sytuacji.

Trzy główne elementy badane:

• światło,

• przestrzeń,

• dostęp do zieleni