1033\langnp1045
\par }\pard \qj \li448\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\rin0\lin448\itap0 \cbpat8 {\f78\fs24\cf1\lang1045\langfe1033\langnp1045 - Nie rzucaj kamieniami w w\'f3jta - powiedzia\'b3o moje aku-aku.
\par }\pard \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\fs24\lang1045\langfe1033\langnp1045
\par }}################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################################{\rtf1\ansi\ansicpg1250\uc1 \deff0\deflang1045\deflangfe1045{\fonttbl{\f0\froman\fcharset0\fprq2{\*\panose 02020603050405020304}Times New Roman;}{\f27\fswiss\fcharset0\fprq2{\*\panose 020b0604030504040204}Tahoma;}
{\f58\froman\fcharset238\fprq2 Times New Roman CE;}{\f59\froman\fcharset204\fprq2 Times New Roman Cyr;}{\f61\froman\fcharset161\fprq2 Times New Roman Greek;}{\f62\froman\fcharset162\fprq2 Times New Roman Tur;}
{\f63\froman\fcharset177\fprq2 Times New Roman (Hebrew);}{\f64\froman\fcharset178\fprq2 Times New Roman (Arabic);}{\f65\froman\fcharset186\fprq2 Times New Roman Baltic;}{\f274\fswiss\fcharset238\fprq2 Tahoma CE;}
{\f275\fswiss\fcharset204\fprq2 Tahoma Cyr;}{\f277\fswiss\fcharset161\fprq2 Tahoma Greek;}{\f278\fswiss\fcharset162\fprq2 Tahoma Tur;}{\f279\fswiss\fcharset177\fprq2 Tahoma (Hebrew);}{\f280\fswiss\fcharset178\fprq2 Tahoma (Arabic);}
{\f281\fswiss\fcharset186\fprq2 Tahoma Baltic;}}{\colortbl;\red0\green0\blue0;\red0\green0\blue255;\red0\green255\blue255;\red0\green255\blue0;\red255\green0\blue255;\red255\green0\blue0;\red255\green255\blue0;\red255\green255\blue255;
\red0\green0\blue128;\red0\green128\blue128;\red0\green128\blue0;\red128\green0\blue128;\red128\green0\blue0;\red128\green128\blue0;\red128\green128\blue128;\red192\green192\blue192;}{\stylesheet{
\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 \snext0 Normal;}{\s1\ql \fi720\li0\ri0\keepn\nowidctlpar\faauto\outlinelevel0\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8
\i\fs24\cf1\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 \sbasedon0 \snext0 heading 1;}{\s2\qj \fi-720\li1440\ri0\keepn\nowidctlpar\jclisttab\tx1440\faauto\ls2\outlinelevel1\adjustright\rin0\lin1440\itap0 \cbpat8
\fs24\cf1\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 \sbasedon0 \snext0 heading 2;}{\s3\ql \fi720\li0\ri0\keepn\nowidctlpar\faauto\outlinelevel2\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs24\cf1\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045
\sbasedon0 \snext0 heading 3;}{\s4\qc \li0\ri0\keepn\nowidctlpar\faauto\outlinelevel3\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs32\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 \sbasedon0 \snext0 heading 4;}{\*\cs10 \additive Default Paragraph Font;}{
\s15\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat9 \f27\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 \sbasedon0 \snext15 Document Map;}{\s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 \sbasedon0 \snext16 footnote text;}{\*\cs17 \additive \super \sbasedon10 footnote reference;}}{\*\listtable{\list\listtemplateid-1760278130{\listlevel\levelnfc1\levelnfcn1\leveljc0\leveljcn0
\levelfollow0\levelstartat2\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'00.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1\fbias0 \fi-720\li1440\jclisttab\tx1440 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0
\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'01.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li1800\jclisttab\tx1800 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1
\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'02.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li2520\jclisttab\tx2520 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0
\levelindent0{\leveltext\'02\'03.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3240\jclisttab\tx3240 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'04.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3960\jclisttab\tx3960 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'05.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li4680\jclisttab\tx4680 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'06.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li5400\jclisttab\tx5400 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'07.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li6120\jclisttab\tx6120 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'08.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li6840\jclisttab\tx6840 }{\listname ;}\listid108818965}{\list\listtemplateid-1903812132{\listlevel\levelnfc1\levelnfcn1\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0
\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'00.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1\fbias0 \fi-720\li1440\jclisttab\tx1440 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1
\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'01.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li1800\jclisttab\tx1800 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0
\levelindent0{\leveltext\'02\'02.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li2520\jclisttab\tx2520 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'03.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3240\jclisttab\tx3240 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'04.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3960\jclisttab\tx3960 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'05.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li4680\jclisttab\tx4680 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'06.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li5400\jclisttab\tx5400 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'07.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li6120\jclisttab\tx6120 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'08.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li6840\jclisttab\tx6840 }{\listname ;}\listid389887070}{\list\listtemplateid42648016{\listlevel\levelnfc1\levelnfcn1\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1
\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'00.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1\fbias0 \fi-720\li1440\jclisttab\tx1440 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0
\levelindent0{\leveltext\'02\'01.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li1800\jclisttab\tx1800 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'02.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li2520\jclisttab\tx2520 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'03.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3240\jclisttab\tx3240 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'04.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3960\jclisttab\tx3960 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'05.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li4680\jclisttab\tx4680 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'06.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li5400\jclisttab\tx5400 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'07.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li6120\jclisttab\tx6120 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'08.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li6840\jclisttab\tx6840 }{\listname ;}\listid949355802}{\list\listtemplateid1927693350{\listlevel\levelnfc1\levelnfcn1\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0
\levelstartat3\levelspace720\levelindent0{\leveltext\'02\'00.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1\fbias0 \s2\fi-720\li1440\jclisttab\tx1440 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0
\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'01.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li1800\jclisttab\tx1800 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1
\levelspace0\levelindent0{\leveltext\'02\'02.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li2520\jclisttab\tx2520 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0
\levelindent0{\leveltext\'02\'03.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3240\jclisttab\tx3240 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'04.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li3960\jclisttab\tx3960 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'05.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li4680\jclisttab\tx4680 }{\listlevel\levelnfc0\levelnfcn0\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'06.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li5400\jclisttab\tx5400 }{\listlevel\levelnfc4\levelnfcn4\leveljc0\leveljcn0\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'07.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-360\li6120\jclisttab\tx6120 }{\listlevel\levelnfc2\levelnfcn2\leveljc2\leveljcn2\levelfollow0\levelstartat1\levelspace0\levelindent0{\leveltext
\'02\'08.;}{\levelnumbers\'01;}\chbrdr\brdrnone\brdrcf1 \chshdng0\chcfpat1\chcbpat1 \fi-180\li6840\jclisttab\tx6840 }{\listname ;}\listid1628313843}}{\*\listoverridetable{\listoverride\listid949355802\listoverridecount0\ls1}{\listoverride\listid1628313843
\listoverridecount0\ls2}{\listoverride\listid108818965\listoverridecount0\ls3}{\listoverride\listid389887070\listoverridecount0\ls4}}{\*\revtbl {Unknown;}}{\info{\title Thor Heyerdahl}{\author user}{\operator user}{\creatim\yr2002\mo3\dy11\hr23\min47}
{\revtim\yr2002\mo3\dy11\hr23\min47}{\version2}{\edmins1}{\nofpages97}{\nofwords66867}{\nofchars381147}{\*\company Nww}{\nofcharsws468075}{\vern8249}}\paperw11909\paperh16834\margl1417\margr1417\margt1417\margb1417
\widowctrl\ftnbj\aenddoc\hyphhotz425\noxlattoyen\expshrtn\noultrlspc\dntblnsbdb\nospaceforul\hyphcaps0\horzdoc\dghspace120\dgvspace120\dghorigin1701\dgvorigin1984\dghshow0\dgvshow3\jcompress\viewkind1\viewscale100\nolnhtadjtbl \fet0\sectd
\sbknone\linex0\headery708\footery708\colsx708\sectdefaultcl {\*\pnseclvl1\pnucrm\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta .}}{\*\pnseclvl2\pnucltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta .}}{\*\pnseclvl3\pndec\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta .}}{\*\pnseclvl4
\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxta )}}{\*\pnseclvl5\pndec\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl6\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl7\pnlcrm\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}
{\pntxta )}}{\*\pnseclvl8\pnlcltr\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}{\*\pnseclvl9\pnlcrm\pnstart1\pnindent720\pnhang{\pntxtb (}{\pntxta )}}\pard\plain \s3\qr \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1
\keepn\nowidctlpar\faauto\outlinelevel2\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs24\cf1\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\fs20
\par
\par
\par }\pard \s3\qr \li0\ri0\sl360\slmult1\keepn\nowidctlpar\faauto\outlinelevel2\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\b\fs32
\par }\pard \s3\qc \li0\ri0\sl360\slmult1\keepn\nowidctlpar\faauto\outlinelevel2\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\b\fs32 Thor Heyerdahl
\par W}{\b\fs32 yprawa Kon-Tiki}{\fs32
\par }\pard\plain \ql \li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\b\fs32
\par }{\b\fs24
\par }{\fs24
\par }\pard \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\lang1024\langfe1024\noproof
{\shp{\*\shpinst\shpleft2324\shptop2013\shpright6789\shpbottom4661\shpfhdr0\shpbxcolumn\shpbxignore\shpbypara\shpbyignore\shpwr1\shpwrk0\shpfblwtxt0\shpz0\shplid1026{\sp{\sn shapeType}{\sv 75}}{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn pib}{\sv {\pict\picscalex42\picscaley42\piccropl0\piccropr0\piccropt0\piccropb0\picw18733\pich11113\picwgoal10620\pichgoal6300\pngblip\bliptag-1281749100{\*\blipuid b39a0f94c3fcc4c8ca250b5c9dd2184e}
89504e470d0a1a0a0000000d49484452000002c4000001a401000000001e320ee900000002624b47440000aa8d23320000000c636d50504a436d703037313200
0000074f6db7a5000020f24944415478daeddd0d7413d78128e03b92f0086c3c02b2b1138c4684b464cfe6216872161384468424d0b7d9986cfb5eb2fb0872d2
dda4ef6c1bbbdbbcc52163cdc802ec6cd8989cec5be8866228e9a1bbddb3a4ddbc976ccba2916530292426695f43fed0c856b1939078640c1ed95773df9d916c
eb5f234b9cf77398736c6ba43b9feedc99b973ffe61aa0ebb448e0867c43be21df906fc837e41bf20df9867c43be9eb2ffffc138ff7f23efbf5eb2b2f67ac993
d4f592fb42d7498e3f86ae933c6abd5ef2c023d749566e42d7497e7fcdf5927926558e570e9e7c10a5ca51a662f285a634595e5a2918fe477b9a0cebf46ca59c
2bbe6b27564dbf4ac89271a2585c9efdbcfbc3d02bfe5c9fa56e4b90e9b24c14df4deeed9da307d1e87853a150e380ca8833a00bb2c791efb0ddfcdecdb70a68
f4225720e0bb162e5d9e04a642e191ec320282ac3a6cb6117c1533993fec3083d26505802505e0f51f6e5d4c782d60f9b97ad060e8daf9de8e3c019595284346
02207af2c2533fb701efc65b1a0e0383cb62f12ddf09f385bc7457960cf90229bdce024cb63beacd6b6b2dc0bcd5460033d59f3be4ae63593202e0ae7cf0c06a
d3eaafde712b0043b5d50b0c5bbaee05c0c030b9424a0fa26cf9fcbd2bf2a5dd4f4da6c377d92c669eb96353d7b61abeba6a5e47fd40aea0e7bf95439601c819
0d044361d75e01d856fffd9f73b5e499671bf8a3b6e67b1e7e2157587e650e190181ca29f7f5028bc9c03124297a287bc79f3096238f5a2e7b0fe4081addc5e5
922581e07284de13172c269bf169865e3b8e46bb3b3cc8178d34f4b9c8d1ecb05d7fc2e492d160aee450ea02fc4366f2a71186ee8c1c1aa57ced03c1807c27e8
9dbd8a67c3eeed4139e54b80cc964781cb6200033eb1ddde29392992f77407c3f056e257394ed2499ac92d2b0df3b2e54b00ac061d942f7282f2494e2b156eef
0e7e801af62c5a94bd8352fa799b2247722487082ce0d957295fece4bfbc8065f73fc547dfba32d560ad5ff1c3acc478ab3b8f8cba2cc61c3201e41afae588df
ba44b6aea2f8766a77176cb0fede975fc98a329157167324b4046edbd5b69d328a3badc688a396123c54bf576e7871e1c70bb365269f2cf3cbb39203ce3704e0
427ac9676d6ee3e0b277682cfb066596223ecedc3fc5b58ecb27a3b76ce6acd4d86814e4839431deea24a4f617a98887ec0e4e6da708a93a23e439104279e5d1
6653e69d565c8e6507455eb8db734a6457d192421f556217a915e737678404bc3fbf1c8fa4a5b41af2476bbd3f6b6b20c9f3e35ca7c4de498bf157361d960f51
4699ce3cd4993b9156faf22d32656c306e5a27edb4aebd5f6ae57c83f13b69895dd97f18efc453431939b4301f15926396bfcbb869c975f378cff6bace736d4c
7500a786c852a488e5533d19e79129ebd2492f31f6f5adcb880a49f0f23dd47e71b5bb7aa47d153dc8d2c7269e43f4eea9dda9c1a030ff5f0bc6198d08a03b3d
f936cfe7617de7cb67c6e96a112da423d0fdc61074d29b4247d3e42e93bbb0acdc9991d3885458901fddffca702b963db5cc48bc3324c84e3bd9ff522200a7fd
e6b7e4bac8d2d77b7d69ab87c96382ecae3e12f85ed312c903703a779ef3fd21967f9d7653e15d4c51190da5c7b99308b479aa8f08ad9b8d92678d7b845d09ce
3ec0d1ee5f7fde3f9582fc252a2acb2fa65d2c874902ef7c75406cde6c8c78167d7806d6de6eb39d6c22a7a4abcb6637dad2525c56f6a6650887ebbc0264c860
f3f93a63f066d006108800b393de3f24002a340d1bec5c7119f144ea313cdc1910a042049ee1e71b65b3adca8836bd7ddf163f1d0c0a96176792ac9e463ae421
9e4a290ff33d7c2f64fe93b071b7cb286d012eaf62e09a81b2bd3fc887f64d17885ccb183d32146cdb538e20d9c1cbccbc5e7c03d82c823b5ccbe13c5c34e1dc
a1dff29c2d991a10f4203d323acfa7947805b2ca22390def81c5e0bf8855df371d613722d4e1ecf18d93484cca1103d2277f644ab9e39f77556d6945c0bb690d
4f8a26009e6fc3974487bd9b8a0c20311965f11b3ae5f82ecb6c8628b980e951d4674171a02e9bbbc6d722f4730bb53262476389384704a4534687806de6f548
156f6ae37659dc5836f0200c5af1c1e201d52dd0484a4444c85320cc553b3ec837cd1c4160c445c98811297cfd6dcd9666a0d643441b6398cfa1712d84622291
6ef98aeb96e997afba1eec00e855f5ea0186ad60fe3e35b8fc905d70e364f0e3d76e539e28e794e196e9d03130316a019e57d5435a4f4996aff36a0465d3cadd
38c02096e32f18aafcfa6514993e3be2f357226079daab6e7c8e92805154656836013bbe21ab5f62be374fc522b72c9b17b4682f3a96aa95238b5646091dbf06
08d1adbe0d6ad4ad06d4230cd672a5c8f08ce929ed85b7450d610ea8afa7380408592b0cf4ce5b8c7f07b0d937af059522a3774ca6848c7f2e03435372578c0b
e36a44d1655e3de3a3583ebc069526cbc0d2a37ea82677dc46ac4dbe6b48defa619456e38c7f446389326a35a819d9f9f58920c9a454fe3c79eac6a7d4773a54
992b553e6932e124f8a6767f99dc349dfcf55a0c4793ad439dea77942c4bab5f6b42503bdb50fcecb4ac9d8c4ab2d27df10e5470c9d7f615012e5ae11389d093
7c4f21d40337f6d5c4daffdc323719579769387b788683aa0cd47a6ee47e6d4f206f98a3fc6507a5cce6a6511227685c936d897a63601f3947199da1c667b76d
5d3b80af1517a9f22eeded7bc1fcb9caa39c3423c7576bad386aa1ef7735dfa4f0cb29a263dd5c65c4402c4b214db6b9362465f424abe641cad2277e3a671941
7c8cc669f5d5074360258713425df92bd322fc5bee7efffd32647c2bd9a5b5b77d3718c1155ca506cb46605c8e9438ce4e437397150229169b1dbf6a3e2b023f
ae8be29c8effc86b5b227ead8b423d7397d11a14d68a08f1e66f08462cab15a4c3d5015bedf30716742254860cd07993195f2e625593e055af149c1ac07718cc
37741da82e4b7e0dbd6732e3388f51a4808fe6980b27adf9a850436c01c05896dcdc060e80068436daeb049c105f3e807fb93af7d5bcfa2edf1c284b161a6de6
35b8ea2eac2203249a3299c8135cb331bad4064c8185e5c996e5bc08382838297c9641b0cf62e4c43fba74f84cf34bd79695258b0d8285054de0199a16bae1a3
e075d071b7b8f957bdcb45fed3feb264a141dc046b04b0752135d6f3d23a51e00d7cef26b16f3e6f1e27cb92cfb78c7c9b0582cb49770e56ad584484f7021330
0e0a44d5e7d2df9625c361d9c00213f10bba4eb4d9960a232c2e421bc54f5633d29997cb92a36f8c03d6ccbfbd9326c3afdd5a7d46966bf93b6831b2d31e3e5f
5e6a20bf0c1a6a09b8e12005975bed63d24e6edf6dd4e0999d94f84e79d720ce2c97fd9d7de8f2bff9bbdfb6396921fc1cc5ef22c38193e4d86f57942b378216
12362e5bf99bdb57550bd2cea67067773800c92bfd65c7b9be9e26c7de7cacfad7226597e49d8c77f85834ecacbbfa2555b6fc0f548774d2690c46ad9d6214da
170e6d7e4bfcf7bab787cb95c72eec658cd2c7cedd51584b0a4332d3f4532c339d9fbf51b4a7ab880ceb59e615897592ef4ee29c34f24bbbf75fa9a8e46c0abc
e12b576eb4fa7d928319fa5f726d93146ea488a1c7c3930e2a7cb2bcfc19cb0e2bed9376d2e05db97689f0bb466a5ebf2f283175c74efeb24cf95a4303fdfef8
3a1a84152b2588d0feb711f22c744e1cbfd45da63c71a88bbe2a39997df327a9bb44b191f2fde6b151a59619b8565ebe813fb6d6b8c3b086fc7b201ff705c57b
28ef7902d707a94dd20b65caf20fad9efb40f3ef2d26e4166a70a4d1bebb77e3910b377575f651e5ca6eeb2117e15a51ff2a643a2372a37d5e2fe9f57ea5c327
3265cbf4529791770120d346119fc8a448365b6e074bb6942b43ea3eb36509d81478f47ccffe41d949759eea70796d00ec2d373560ed2e0036bd03be17b4309d
82c4369d128ce6ad00805d65e6fc08de02eae70db3d2a31b01650c488ddd01de60bceb99dfb80c655fdd78c747473dec430140129f8e37525ef0d71ff9d1a787
4147b932306e9e6470699407808c42b39d375c53dff70b067f79b26caa4e34ac42b369de07634ebb79993bf10118284f16abb8e4ab5f98eeff470f7b3f988eaa
f9e9f264d0f154f25523f07adb58b071fa93b71fe40a6e5944be0a0cd3db4fbae679e5b1d926f52f171e2f4786b392f225a86bdbcfcfb4c64e11c3e5c8978dee
99d78af055d6159cadaa59ca92bf93724f520e03766bedecaa58e41e5b58ee4b2dafbc66905d74ca9645cae60565a52f454210d7b398d955f9165470291ce7b4
fe3305982774cbb122714ecb761401688d60a1e47a4e7958fd7402c5ce6c2e1ce74d696b5389e3193abc484b9c5c47d0ffbbd087638cb3d7f1f5a70acbe91f5e
794005d79df26e66f2c857e52d5be7ef014f00136f2c45d6dad24ed33cd8e451f7e0caf4fb136ff4a31d2834854efd6ccf020b41be0e882a5044b64cbff8687a
c8291c37d86c6627aeb34d36a9ebffb64c915feeeadfffdb7ffe86c1791a10669cdbd24feea9da58249da7b3f7bf387828d9b78678b00200fe260e4ddaf19a72
cb068f2c7699bee602bce50903c1cfaf25e961a5dff20baec859a7fd7ee79f1736ee4a9eca4ab3f855c0d78047504c8db3021a89dbebbf5d036a78b0ac1510be
f56f0f1cfc0b378acb45ce67addbe1c33e003a5c46bbf6ce39c07513d708703b3e6355b98304967a9c04abf611352bf87dcf8fc2bf1e4d6c5b5856dbff90b111
181700a0b5bea2ae9bdc54f567c62d202469295f337fdfc625a219d07f856fe8ebddeaf1d425f772088d92abc151011816a86fc8c0790f47453faebfef91a826
fb9d6b575c19f818ac7ff260cc94d64b58e44ac1f2bf782cfca2df9d0026551216b0f52df450c46a7e2c98044cabd62a3fb9b41e5de1baedfa652f3e056aad8d
4e4288596ad44328b8b63532c786c59e2e83ba3f78793131bc0b1fceb1f46d0bcb019c20a0c3c950a2bcbabe1bbf71afe239e1278744661fd8830a2f85651149
01f3ad1e86949ebd6b91da0e6a531a1cf6d059d17980309427739fbcd2bc41e9eefed573559626559e744086f4453db7ad294f1614bea3addd49ef1e936fe771
c607974f3a156abf4fa4b7b2379717e7c32e431beb60b0bca48bc032213bac644fa7dcb071129529af21da5a9dcc1129665c06dc48fe16749cdcd1d32d5beb51
b42c59b2ad2124d641bf25c51aed7fdc83e4cdb2e304c9bd222f2bd2f85c3cceb77f6dfd48abc3eec572cb9ae34836ca27188aa22556ed5a2a4bae7af39eb667
14ae478a9ea00ca348ba243bfc4d4cb7b4ad68e5b8984c8a773fcb7a5a709c2f32fc280af7cace939b7b3aa5c78a9d73b965bf7a5b3ac985d511aae2dd236c9b
7d2bf1dac58b675ad050506ef3189652d053b4b127972cfd7cf7f1b5ca131bb12fd5c975232cdb046ccd279e3ec1a0fe53ca3d1bcc3c39e9d954ba0c7fb09a07
b26d67abcb81d00546368a2c0b40c39f7abefb2683de3e0d4f52470cddb2b3f8a0d80c192251ebd8de42ac31d4e0ec989317880a076eae897916ca76d42eca0a
f8fddff82487ce749e2e148ffaa1d8acc9df06b4619e5a0e80a6f0146be9bc08ea1b1ad7a22f8449763d8a1965e7127df22ee7bc9334429f93fcddabf17dc96c
331a40d3eb8b34b94a943d6a8f3f51e364d0506072358d2608c7f687f5c9fc4d389a7fd08eeff6001002b8bfa3136c318f0e68c96310632ca536283db87e250a
8af24ff09b913f45d3bd91c564905c782d21564c55c9d3351d19f4ca2cde1fb87ad58909141062f85bd0f8bbec4dbae2ac00609bb681cb4ca4948d9072f7986c
c3b262db0b2750f40c96277076d2aeef1a5434b21eff1800d8b8a429ed6459168d9938342c83bdce3a24fe4a26d1ebb8fec9166dbc4ca406164dd8bdcf828f9e
317d201cb486633cd7b79c0521278dcebf23d30a313169702fd027cb13112c13b6975c4c8849ff1c5ac458105d000ee0f05348e8f5d08aed0df95b4c8f3e5915
3a453ad7e790176523ba95b5f75a719c07cf435ab96925ac61ff48b78c6b164caecfe35e495a0119a5e592d541a12fc3b029ca19e133707309729ec510932868
57ec11e7861e74362cd322771abeca166d92d121db2e93b0095211cf4106f112a4c35c2734598b956374c800286721039988c7711ced11e38f7c8a8694ea7f7f
a77c7951343a80d3f978846960d0a010df3c897c4a2deb2e5fde188c85a01dda23fe6da3e86fc21e328c651e16ed102b2e0704e9792cd37d8e6d2d8817d99561
c687f6b115901f0f4a0b15bbdc236c38d8820491a5a2fe7eb4abbd12f259482a84cc088e0d76341c91aba3b88e616b2fda6da523354e4123329b39e96003aeb7
84df5c11dbed560ca868076f7139388cafee6f1b91c06ee35058842be3c348312a3aef5685166fbff42c17c299916719830262dbe6f814520845672e5a681102
7223874651aba701cb118f7659dfe5ac802c06e43bd5bf6d569c1acf438ffa988152af3455400e466b42f8ef9f5937b8d119a81515957a47d16e585db23692db
69c5a97146d24681c37a4705f23af9ade8193fcebd1d3d0f3248902f9b39fcde4ef691f2e50baea8d082d06996767028203fad566b61cc530999885da0101a8e
73580ec3b3ff7d08a13e79b202b2bc38a65471b14bf1162cf7a3a5ef1e3979929f9a2cfe505951593a1abb5875f6c01371fb7c06f5c2fad0cf48f0f8953fab80
2c1be321700eb4427b038344f976ee9cedb6ab538d6b2b21c3102e504aca2a5c080b28b7317d8beae2f1753b2a2013324713f3a493b596108a4ef14831f48f4b
9590af01d9b974c72e096e5f1d42e791c54f550d8bd1875bca976195ccfee7baa136d8b435846bf86686dc8d4bd1a60ac85287ec5eb532204337c04750014ccf
eee090fc13ae02e9cc4b0ecade75cd41d57038ce84bf87fca538fe69a802a90164074d5f9870d6e2627450f922b4f9c7c7a391278bc23a9e8735c61eb36259a9
1510baaa00447a3b3f1fc97c18652ef2e4623964a50ffe3727856551e6953aef8f25f10e7705640b3e8275bb5896c6f51751b9ecaff3fa44717e05e2ac1865da
5eb74b6ea05d2124b280a18ff687a54ac45921a07525d5a7d0dd23088db1c4c9d0d1e0e531a9023202d0cda0be580fcdd348f200a6e98da1c1b15d45611d322e
79d5eee8932f7258163cf54cf7b1e86743339d7965c98ab389b9246fa3787c1f64b11c1e1aeacd786a6b6ef27c8f93a22fb53d46f37e9c1a8d0ce51b8a5e9a89
332c43decd6ea71e390d3f413fe2d0bb8ac3495d392a3a67c68a7ec2cd5df6422b3dd1277303f8361250b63b9f0a1f8bd075d3206c99b31cef92ad644fbfcc6c
de8f5363e72d4c5d383a5e3b936f8c7c859bab8c8867b7d5ee1764e753bd7e14f59c70d605bc93ce99677a4ee41bce5f7854a7f69be7e8daf7058f95c44770b0
fda473ed70af68e5a7637ae226720ef2b5a4ec7e674062ad3d772034e838e1a486ae449c331dbf63c03a07f9a4b6a38287430332b4d63deb4743b2c7b9361c94
ace44cea128b9992656517adfee97d9319704fc6ad2fb432282cdfc3904301e931e38c2c96f2dcc4b49c780aa7d7e124e9332cfd118bcb751bee612821387868
568e819692e591846c9699ee477a59ceb7c5fd79c0f1265d17fe48a2671b21a6c0829265a13e91ce934cf7f067acbbf6e2d2c1b3ed27e8ba684c74a634501900
cd9528f38e847cd03a313ae261aa96ad015fdf7082a1aebe1b70a6345efe0f60d851aaecd4e2221eb01ea3448ebe7961b3a5fd03c874467f606253e27c8de797
94262bc94fc465cc934691bd68a11e5fd72ac3939def1d048ec5a9a956aa2c271fbb126fa1f76c94dab62f0ab4462519a2cef7bc8233b5421f01a0ae2459aa71
27fe56d37b1ef89ac7dd7935d636fe040af5885dbdeed40a3d042057f123bf3c4827e3ee43f0a63f5498e0d518f42f517e488b66b02dad1142e1733ced5d4016
92b244a08efb5cb0e765ef0712ba956548d10ab6a5578e5fcb78bab388cc27f75036721dbb5c905a7a2a766dc35655f6acffe495b4a08ad05f823c32dd922f53
f4e997ccd0edeb9e549e032c478a5ce3b2f4fe79c565e3f4cb527532f0b8b167af6c56dc9d6f89f0d9850ad72972a23ba3023498f301ee22c98c948743ddd08c
c5f9a2dcdec07ac83027dc9271d5298b816e5999197b031f56284840c6eb93645993d1b94599538c7cd3a43fce66ffb4bc85a5611d4b877d510821cb0d5c4130
eba21b3731bae33c73c6c2471b196503cbf49f8ec53dafc7fdfd51841ecf0a7f9f6e59a666be63ebdd1c5a88b8813d53acf25abb9ffa1497224733c39fa338bd
323df3527d868640ccc0d130f480367fcf0882352d99e13fceea6eca273f38b3770a4132b8a8cbf41f1982ed3cbec188283e3b4fcacc2234e994678fb5425471
a84a61fa9f9a186f0fc84c676fe2c1b38c4524f5c993293339a80f5f5421a67fe0da95f670cc7f3c882318cadae24266af501e594c699d543bba719c87373fb3
e37d425a6bbf8ce5ecd4b802bea34b1652f6ed30ced84e2bcc5123d8710e18aaba8fe1adb265e536a04fa6675fdbba11aebc323663d57df3c09ed55447ee7e8c
204feb9095d44433f5a88f28ae3fd234dab2c33fdc4ce1ddb998439e342dd123a79e9d7d3452bc8abf0771a3088d8e38ed08e51a5aa7d8668a91056431352f53
3b87ba61677233d1fa194e0d778e8de4e63a1d72669a6339b9167e089f8472ae06aa78739dbfb81c4a5969c6894ac0e993455e85cb47f19c13e6b8d2e66fcafd
d46ada59afce18b071469e5cb507a7e9fa5cf2a8707331594e9b4b4595bfa74ccb537f7c0ac799c9252b5b2dc5e4f43c401dd21484d32352e5efe04c23be3297
8cded9b7be889c7ebf14b1ec9b4de7bdea16b9ab3df17db622b28d4a5d533309ef6c3a87d4016c55b9656fca01ca252be9d34eb834793ae995efaa03d8f20cbf
3990524acf254fa6bf17c4817dc88e600f5238a45c560f539e67cf147e369972c9434496bc51fa0f08d2cadebf4430a2ee71bea7dae44505e55e2a7d15ff9cc2
775ce5fb071af1b1df632e2043305c4056d2f375adec1f840bd1b9c50d3fff1642f3d49a71388f8c9ac902f278c67d470de11d27719ef7c9a54d0c3a1228248b
f30ac842c60d5eadedfc189f1baa1608a1c7d5bf79e5d919da72c87cc66540e39fdde38f6b9ac8c1156106e51f4015330ce79733aa065a8e71042ed7e4714621
042c4bf964b4f8017f3e196654d1b5fbcb6efcfb882ad39050af7631af7c7e3a62d9b298393f895a5f25c6096d6e95293732aa6afe384be03e328f9c790035d9
3b4e2375c8f2150e81310e25e784c8b528aee67c72e6f3a849b9471bf01ae514618429941a486a4ecc94923dd289c8e8bc558c9a1c44236a704e11d50b29eccf
2bcb20910967c962e6546571753a04afe44338ae535ebf42aae74834943fd27d00e893b5a7e9774bbbd0c8cd5f6f34e293509d5ba1e080409b761167cd5493f5
d82fa4f0affbe1219cb982d5466ed2d4ca25ee607997310b9d43865955682dce1b6115fe52d393c771214bbd13484c015901b53964396bc234ed0806d433446a
525709b1988c2f092e5bce9e0f2521cbd39989423ccee52ce6a62c23060f9725f35903ba94446a4ce78e10a81363c80565e422dcd972d6b02b4d2662d37711d8
a8aecf56ea722e11b03f6be45ef6bc7450bddaf9a9e9caa5d2a86e018bc964963c3d576a4a9cd574e89567c2dd632c2ec33559b2eccd0aa5a5069693293be151
4bc9f99bcab5656af55d99b2b430b7fc23684eeeccd59d6a7a8ddb0bca0857f03364317bf484a24a4333e5a673da372945e4f1acb38ecf2e0a2a8b34599d114a
41e80b4193a52232caba5240f616dab9212b8d5896fa3dcb056db849c9b29c63e0a3768d08acf3b7e88b030f51cf9e4ec82d25cbd921b4b34e80d6d7de378387
02b141f8077389339f6350ac76ef1e69a75ffb3500a7c58d571475b7c6a95265329fccd03fdbc76fb8f85f374d6972c9fd833927465565a981f9c164347ee8b9
f0652d032d558639fb19162564244f60390ac7e622e7ae766a938f38e80959e27ad0cb5f68d304952a8b645eb9911e9a943c0cf9b220cd259d452a57102d3fb6
d047262507439e17b4bec602730ce59453db4b3264401f9124074dbe2b6afd646a49b70459c93df4584b0d0bf5c515693ddd1d1c4fc8fe92e4f1dc2d3fdad543
5013885d4ff7f8c6b567698ace18922ee73e80ea8335f81a6a0acaec5277e7d1b0f6454249b292fadc61caa2b6c6c4b12c7aacdcfea1c4d74b25c930cf086f35
ce0a4f792fb53670543071fe9416e77cb296a63cbdfb0abe10bb072057ba2ce719e1ad297df429b9751bd73d208daaab45fb85d3643e4f5fad5a97427dd42949
dac6904bb5c25d69b202f2c85a114424774b6d2c33b054ea29591ec937b7b4264b647fb48d0d0d2c155559214a91857c83ffb50abe64ec8f4296eb7ff9881f25
cbd4e5cb5aee336efca45566994edf72f52d489622f3f9e2a1c9d01793daacb4bdfef7e72053f982b4a8290ba4284b332d891986e1bc52e4fc430f384d162596
b6db376919925c8a2ce77d7a43d6be5268fe3e6cb07727666f938b0f7f9e95a5bc2752a26bc5e57a4a69a0ba6bb4af2952e44f93e362de8392a8fc082e0936d0
3468d242171ff03b23c70254615974b5b20d3495486059c77f0a98897376356246ae4eca1e074d25d22c67cb761eb9c0dcff095906ad5c037d2811acf8ec1bb3
72fe644e1e2e085a510dfd0f7390f3874d565f81046be82eba74397f90e4a50c00aca5934743f0eb9787f2074936c4bb004b1d4a5e4e25c8f102d9a29238d304
33eb6c4836abd88ab12971a60a8449c459ac77d44cdf767464fc3ac6504df742caeaa3530959cf2d45979c0ca2ca2d09b9aaf846a5c802008712afa0a9f846a5
c848207b92b28eec599fcc687fa69e43eea47c4bf18df4c99cf62734d3df95ddfb3f47596032dec89c807dce72562e51b84dad04390baa9c9cd5fdce55489633
65d95d293933bbaa989c553ebc78dde45aa642f2e4ccb440c9a5f8c3b03ae5a9fd99b20e58979c5516e12b25a38c510e4847897f6e72f1f923f5cb54daaa5839
39e31fcde46e60f9bf4c3e9f5ec4cff3bf72e6224be954e6a952869c9125e93a9df5c930fdc1808aca4cca5adcab6393b9c96b746ca253566ca93264746ca253
46b6d4ba944255506e4cbd9ec72a29a775f9447bae972c56524eab671ff657524e3d827a0afcfae594d1dfbaaa12bae5a994bb7565e5d4069b0acb1db372914e
c752e5947201a42b2aa7f400e82af0cf49ce3d33c59ce5ded9bb4a8e51a8e5c86836b79f7904a84232c8f1aa22b232f35f6e143d2d10a5c479a60006975758f6
4e1f42587cfea2d2e4997fe0f13a5d6179a6d9545f01a9047966685cde66eab9cad7a6e51c7dede5c90a480e2fd6d31c53920c85b5c96fa8b48c92b2ae869ed2
6431315e53d25547294d4e04bc5c791902b7fae71c7d1d64cd2cf22f6ae7222be6eaeb24a366f5fa56f2f6e794218baa7c4d77f012e4b01a72ec7ac813ea3061
4947174dc9b236d4455fc5b854591d8fc7b75c2fd93b703d64f57f46e99801610eb20c98495dad5e25cb109025842e45460221ea6a9b2a5d1689a37a0b1b25ca
638451478fe35c6485d0314dc19c64b45b7f4e57a20c73feb3e58ac8c5e74a9ca3ac04af975ca87fb24c79b884b0a5c9a52c37e41bf20df9ffb0fcbf01f3881fa0156a9a470000000049454e44ae426082}}}{\sp{\sn pibName}{\sv ..\'5cNowy folder\'5c2002-03-11\'5ckontik
i0001.gif}}{\sp{\sn pibFlags}{\sv 2}}{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 0}}{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 0}}}{\shprslt\par\pard
\ql \li0\ri0\widctlpar\pvpara\posx2323\posy2012\dxfrtext180\dfrmtxtx180\dfrmtxty0\nowrap\aspalpha\aspnum\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 {\pict\picscalex42\picscaley42\piccropl0\piccropr0\piccropt0\piccropb0
\picw18733\pich11113\picwgoal10620\pichgoal6300\wmetafile8\bliptag-1281749100{\*\blipuid b39a0f94c3fcc4c8ca250b5c9dd2184e}010009000003c04b000000009e4b000000000400000003010800050000000b0200000000050000000c02a401c40204000000070104009e4b0000430f2000cc00
0000a401c40200000000a401c4020000000028000000c4020000a40100000100010000000000f0960000c40e0000c40e0000020000000200000000000000ffff
ff00ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe7ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe3ff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffec3ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc51ffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffc017ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff85003fffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffe01013ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff2010317ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
e001a323fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc001e003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0007f000ffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8003ffa007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0007fff00dfffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffe0007fff81cffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0007fff806fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffff8001ffffe00ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff700e7fffff00bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe100fffffff2
00fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe001fffffff600ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff6001fffffffe003fffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffe080bffffffff001ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc001fffffffff001fffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffc005fffffffffcc1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe000ffffffffffec07ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe011ff
fffffffff007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc037fffffffffffc05ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffcc037fffffffffffe00ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffe0077ffffffffffff04ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff6007fffffffffffff002fffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffff4007fffffffffffff800ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff001ffffffffffffff801fffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
e003ffffffffffffffb41ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8103fffffffffffffffc23ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff800fffffffffffff
fffc21fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe009ffffffffffffffffe20ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00ffffffffffffffffff00ffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffff81ffffffffffffffffff807ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc203ffffffffffffffffffc07fffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffc01fffffffffffffffffffe01ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc01ffffffffffffffffffff81fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff803fffffff
fffffffffffffc1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff823ffffffffffffffffffffc0fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff003ffffffffffffffffffffe01
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffb007ffffffffffffffffffffe01ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff812fffffffffffffffffffffe01ffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff817ffffffffffffffffffffff01fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff80fffffffffffffffffffffffa0bfffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0f
ffffffffffffffffffffffe09ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0ffffffffffffffffffffffff19fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff3807ffffffffffffffff
fffffff20ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffff2017fffffffffffffffffffffffe0fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe203ffffffffffffffffffffffffc3fffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffc003ffffffffffffffffffffffffd31fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc003ffffffffffffffffffffffffd81ffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffc00bfffffffffffffffffffffffff80fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff803ffffffffffffffffffffffffff80ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00fffffffffff
ffffffffffffffff801ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd00dffffffffffffffffffffffffffc00fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc00fffffffffffffffffffffffffff
e00ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffc00fffffffffffffffffffffffffffe00fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff800fffffffffffffffffffffffffffe007ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffff801ffffffffffffffffffffffffffff407fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff801fffffffffffffffffffffffffffff03ffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd803fff
ffffffffffffffffffffffffff80fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffb977fffffffffffffffffffffffffffff00ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffa067fffffffffffffffffff
ffffffffff007ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffc03ffffffffffffffffffffffffffffff0e3fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc03ffffffffffffffffffffffffffffffde5fff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffff803fffffffffffffffffffffffffffffff85ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff807fffffffffffffffffffffffffffffff85fffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
f007fffffffffffffffffffffffffffffff07ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff03ffffffffffffffffffffffffffffffff03fffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe03fffffffffffff
fffffffffffffffffff03ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc03ffffffffffffffffffffffffffffffff81fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff007fffffffffffdff7ffffffffffffff
fffc13fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffff003ffffffffffffb7bff5ffffffffffffffc19ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00ffffffffffffffc0079ffffffffffffffc05ffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffff00ffffffffffffc000009efffffffffffffc04fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00ffffffffffff000000006ffffffffffffe06ffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff04ffffff
fffff80000000007fffffffffffe01fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff0fffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff07ffffffffffe0183c0c0007ffffffffffff01ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffd03fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe05ffffffffffc0087c3e1c01
7fffffffffff20fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffe3ffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffe07ffffffffff40007c0f9e007fffffffffffc0bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffe0fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc07ffffffffff0000fc0e1f803fffffffffffc0bf
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffe03fffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffff807ffffffffff00f0fc0c1f881fffffffffffe03ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffe007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff80ffffffffffc0070ff0c1f9a01ffffffffffe03fffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffff801fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8
0bfffffffff800707f1c1f9e01ffffffffffe03ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fd803ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff80bffffffffe040707e3c1f0f01fffffffffff837ffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffff9c10ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff807ffffffffe04070
7c1c1f0f05fffffffffff817fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffde007ffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff807ffffffffc040f0fc1c1f1f004ffffffffffd0bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffff001fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff81fffffffff404067fe1c0f8f0c3fffff
fffff80ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffff8007fffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffff83fffffffffc06073fc1c2f8fcbfffffffffff80dffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffff003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff07ffffffffe00e0f07c1f2f2f43c3fffffffff805ffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffff800fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffff06ffffffffe00f0f17c1f3f6f1003fffffffffc05fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffff8003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe07ffffffffc83f9f0781e1f2f1829fffffffffc07ffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffc0007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe07fffffff
f403dd70f87c3f878321fffffffffc07fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffc000
7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc07ffffffff003c7f1fc7c7fc793a1bffffffffc03ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffe8001fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff803ffffffff007c7f1787cdfcf
1be09ffffffffe01fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffe0007ffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffff803fffffffe00785f0787c3fcf1bf09fffffffff00ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffff8007ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc03fffffffc40fc5f0f05c3f071bf04fffffffff00
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffff803ffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffc0ffffffffc41fc5f8705c7f8fcff0efffffffff00fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffc007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc1ffffffff801f85f3f01c3f8fcffc7fffffffffc0ffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffc007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff81
7ffffffe800f81e6701c7f0fc3e00fffffffffc0fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffe401fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff877ffffffd804fc3e07e1e7f97e3e007fffffffff0ffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffe007ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff817fffffff804fc3f8
7c1b5f87a3e101ffffffffc0fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffff400ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff01ffffffff010ff7ff7c3b1f9f83f4c3ffffffffc1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffe007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff11fffffff8100fedf3f03b1f8fc3f4feff
ffffffe1bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffc01fffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffff03fffffff8001fa1f0f03c1f07d1e0feffffffffe13fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffe00fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff03fffffff8101fa1faf03c3f07d0c0fcffffffffe07fffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffe007ffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffff11fffffff8381fe3faf07e3f0793c0f07ffffffff05ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffff000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff11fffffff83c1ff7f8f07f9fff93edf00ffffffff05fffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffc003fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff11fffffff0
1c3ffff8f7fd9e7bf1fcf23ffffffff05ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffff001fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff01fffffff01c3f99faf1fd9e7be1ecf03ffffffff05fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffff8007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffe01ffffffe83f1fb190803dde69
43fbfe7ffffffff05ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffff8001ffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffe01ffffffe87d1fb0d30000c6e041f3fe7ffffffff40fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffff800fffffffffffffffffffffffffffffffffffffe05ffffffc0fc1eb0d708004ec1f9e2fc2bfffffff0
2ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffff8007fffffffffffffffffffffff
fffffffffffffc05ffffffc07c3ed6ffed984e0f79c6fe0bfffffff06ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffff002ffffffffffffffffffffffffffffffffffffc01fffffff8fe381ffffff0c77e21c0fe0bfffffff02fffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffff8007fffffffffffffffffffffffffffffffffffe11
ffffffe3fe181ffffffeffffedc0fe03fffffff02ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffe00bfffffffffffffffffffffffffffffffffffe1fffffffe3fe001fffffffffffffccfe03fffffffe2fffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffff47ffff0000000fffffffffffffffffffffffffff00dfffffffffffffffffffffffffffffffffffe03ffffffa2fc083fff
fffffffffff57a1ffffffff42fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff043ffff0000000fffffffffffffffffffffffffff8
81fffffffffffffffffffffffffffffffffffe03ffffffc2f8007ffffffffffffff77e17fffffffc6fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffb3033fff0000000fffffffffffffffffffffffffffc803ffffffffffffffffffffffffffffffffffe05ffffffc2f800ffffffffffffffff3a03
fffffffc0ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc3107fff0000000fffffffffffffffffffffffffffc001fffffffffffff
fffffffffffffffffffffc01ffffff80fb61fffffffffffffffe3800fffffffc0fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe400
07fff0000000ffffffffffffffffffffffffffff8003fffffffffffffffffffffffffffffffffe03ffffff01f9c1fffffffffffffffc3803fffffff80fffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe40097fff0000000ffffffffffffffffffffffffffff80007fffffffffffffffffffffffffff
fffffe03ffffff41fc05fffffffffffffffc0031fffffff87fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff40015ffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffc0003ffffffffffffffffffffffffffffffffe03ffffffc1f807fffffffffffffffe01617ffffff07fffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffe8027e7ffff0000000fffffffffffffffffffffffffffff8001ffffffffffffffffffffffffffffffffe03ffffffc1
fe02fffff04ffffffffe01e07ffffff03fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0007ffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffc000ffffffffffffffffffffffffffffffffc03ffffff41fc06fffe000466affffa04407ffffff03fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffe000efffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffe0003fffffffffffffffffffffffffffffffc0fffffff45fc9efffa00003003
7ffa04707ffffff0bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff2101ffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffe0017f
fffffffffffffffffffffffffffffc03ffffff85f084ffe816493803fffe07f17ffffff1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
20007ffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffe0017ffffffffffffffffffffffffffffffd81ffffff81f083ffe83ffffb81bffe07e1fffffff1
dfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc40000fffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffc0187ffffffffffffffff
fffffffffffffe03ffffff81f4c3ffe8fffffff07ffee0c07fffffe1bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8000007fffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffff0003fffffffffffffffffffffffffffffe02ffffff81f49fff80fffffff17ffec0e83fffffe0ffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff060011ffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffc001fffffffffffffffffffffffffffffe02
ffffff81f41fff83fffffff37fff00f27ffffff4fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe406007fffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffe000fffffffffffffffffffffffffffffe02ffffff01f401ffe3fffffffb5fff03e0fffffff0ffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffff0004407fffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffc003ffffffffffffffffffffffffffffe01ffffff85fe01ffa1
fffffff41ffc01e0bfffffe0ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd0000ffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffff000ffffffffffffffffffffffffffffe07ffffffa1fc21ffe1fffffff43ffe01c03ffffff0ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ff1246bffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffff8007ffffffffffffffffffffffffffff1fffffff85f461ffe1ffffffe07ffc23e1
3ffffff1fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff902e7fffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffc001ffffff
ffffffffffffffffffffff03ffffffa5fc05ffe1ffffffc1dfff61e1ffffffe1fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff801ffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffff4007fffffffffffffffffffffffffff00ffffff81f407ffc41fdde6433fffa1c17fffffe1ffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe005fffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffec07fffffffffffffffffffff
fffffe00ffffffc3fc0dffcc121cb263ffff05807fffffe1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff6007fffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffc20fffffffffffffffffffffffffffc2ffffffc5f80ffffe7398383bffff86087fffffc1ffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffc00e7fffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffe301ffffffffffffffffffffffffffc37fffff41
f02dfffc1ffe8c6bfffce4007fffffc1fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff811fffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffa00ffffffffffffffffffffffffffc37fffff83ff2ffffc9ffffe7ffffeec10ffffffc1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffe8007fffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffe001fffffffffffffffffffffffff407fffff81fc05ffffffffffff
fffe6d80ffffff16ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff98001f7ffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ff200fffffffffffffffffffffffffc07fffff81fc07fffffffffffffffadf82ffffff06fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd81007fffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0007ffffffffffffffffffffffffe0bfffff83fc07fffffffffffffff88c00ffffff07
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd9020fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe007ffffffffff
fffffffffffffff0bfffffc3fc67fffffffffffffff86cc1fffffd27ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffce903bfffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff805ffffffffffffffffffffffff403fffff71fe07fffffffffffffffb4dc5fffffd3fffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffe5010fffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc007fffffffffffffffffffffff40
3fffff41fc07fffffffffffffffa2e86fffffe3bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffefc016fffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffe0dfffffffffffffffffffffff603fffff01fc07fffffffffffffff82e02fffffd33ffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffff4003f7fffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0ffffffffffffffffffffffffc01fffff8ffc87ffff
ffffffffffe14e03fffff837fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd6017bffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffe077ffffffffffffffffffffffe01fffff8ffc877fffffffffffffe01eeafffff95ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff86017ffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe01ffffffffffffffffffffffc41ffffe81febf9fff7fefffffefe83e2f
ffffe7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe20027ffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe00
7fffffffffffffffffffff049fffff81ff3ba14fef6f77bfe7600f07ffffde3ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffa0413ffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc01fffffffffffffffffffff208fffffc3fe3f20030644050086300f82fffff93fffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffc3801ffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc007ffffffffffffff
ffffffa00bffffc6fe3fa3030077cc0002068fa7fffff07ffffffffffffffffffffffffffffffffffffe2200fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe087ffffffffffffffffffff8043ffff06fe3fe7477477d701f0372fecffffc07fffffffffffffffffffffffff
fffffffffff3006cfffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffa05ffffffffffffffffffff0003ffff06
ff3fc7cff6f37de1f9bfafc3ffffc0dfffffffffffffffffffffffffffffffffffd8007ffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffff04fffffffffffffffffffe01067fff06fe3fc767f7f47dc1f83f87c2ffffc1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffe007ff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff4c3ffffffffffffffffffe01073fff00fc3fc7a1e3fc7d80
f83f8fe0fffd107fffffffffffffffffffffffffffffffffffc04ffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffff81fffffffffffffffffff4007ffff01ff3fcfa3e1fc7e0078bf9fe8fffc0c6fffffffffffffffffffffffffffffffffdc01ffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff80ffffffffffffffffffe50347fff0dff7fcf86fb7cfeb07dbf0fe9ffff00ef
ffffffffffffffffffffffffffffffffcc0f7ffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0dffff
fffffffffffffc58383ffe3d7c3fc7c6f9fd7eb4fdbfc7f1ffff61ffffffffffffffffffffffffffffffffff443ffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff08bffffffffffffffffc487c1ffc177c1fe183f1fcfcfc7c7fcff3fffc13ffffffffffffffffff
fffffffffffffff4043ffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe001ffffffffffffffffc51
fe0ffc01fc3f8183f0f8f81c7c7e07e1ffcc11f7ffffffffffffffffffffffffffffff5404fffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffc01ffffffffffffffffe51df8ffc08fe7f8709e0f87d1c7c7e07e17fc01977fffffffffffffffffffffffffffffe12
00fffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00b7ffffffffffffff4039f8cf808fe5f87c9
e0fc790dfe7f87e07fe05f37ffffffffffffffffffffffffffffe20007fffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffe801fffffffffffffff80f1fc69108fc5f838ffafe7b007c7f07e07f381d1bfffffffffffffffffffffffffffe40207fffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff80dffffffffffffff8037f828440fc0f1bc5f9f63d507c3f07e0
7e3bdd9bfffffffffffffffffffffffffffec0c7fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffc01ffffffffffffff001ff824440fc9f9381d9f0ff1a7c3f07e01e005c0bffffffffffffffffffffffffffb0008fffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe21ffffffffffffff883fffc1436fe3fc3f5f9fcbf13fe9d1fe008005c0dffffffff
fffffffffffffffffe80000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00c5fffffff
fffff00b1f8646327e5f87f5f978f462ffdf9fe088c25f8dfffffffffffffffffffffffc000000dffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8047fffffffffffe0191f8641f0785e11c170f1f0f8fcff87d281c03e0dffffffffffffffffffffffe4
000017fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe00ffffffffffffe01d3f6603e0
7cde100f613970f8fcbe87d29c003c12ffffffffffffffffffffffc08013fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffff803e7fffffffffe0981ea70fe07f1f160d60107dd9fc3f87f199047c03fffffffffffffffffffff6808013ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff803c3fffffffffc09c1ef7efe87e3f061d3100493d
bc3f0ff5d1c13e02ffffffffffffffffffffb5000277fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffc0183fffffffffc0fa3f8fe7ea7c5f0ede1be2cb7dbc1f17f1f9e03e03ffffffffffffffffffff02001f7fffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe8009fffffffff08f83f8f57c27c7f83485febc13cb81f17e1dbf01f47
fffffffffffffffffffb000afffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe
009fffffffffc23c3e071fc87c1fdb7c7fffe13d3a3f0fc0c3e29e037ffffffffffffffffff9006ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe841fffffffffc2b83fcf5ffafd1e8b703fffe1f83a3f07e3c1f05d037fffffffffffffff
ffe0003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffbe3fffffffffc07e
7fffcff8fc1e1779bfffe3f87e3e37e1c3f01e077fffffffffffffffff01123ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff6ffffffffff807f5fcecff07c1e9f28ffffe23cbc3e0fe3f3e43e027ffffffffffffffff2001effffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffeffffffffff807f1f0ed7c07e1e0780
bfffe27dbe3e37e7c2e01e807fffffffffffffffbc1407fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffff01795c0e97c0f83e67c2bffff17ebc3e17c181fa3ee3ffffffffffffffffbc003fffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd88f81e079fc7f83f4797bffff07a193f17e1
f1f40e66ffffffffffffffffe8257ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffff81fc1e1ff7c4f87fcf37ffffc1fe5e3e67e1a7e41f177ffffffffffffffffc6fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff857c5e0f57c6fcddffa27fffd1fe3c3e0ff3a3e03e09ffffffff
ffffffffdd7ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffff097e3e0f1fe6785d1f80bffff07e383f0f83e3f1e600bffffffffffffffffcfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff01fe3e4f3fe6f85c0f803fffc07c183f8fe1e3e3c2013fffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff01f83f0e77c4
f8de7f801fffc07e183f8fa7f1eae300bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00fc5f3fffc4f99f1f801ffff07e003f4fb7e3e2f284ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe01fc1e270fc4fe1f8fe8fffff27c
01bedfa3c3ecf2f05ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffe03f81f2f1784f81c1f40dfffe07c003f1fa3c7e1f0285fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffa10f85f2e17847c7c1f01ffffe0feecbf178183e0e009
dffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffa12f8df1e1f9c753e0fc0ffffe0f880fe1781a5f0e0285ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff03f95d1e1fd8f7fe0ec0fffff5fe00ff078187ebe800dfffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc00f8
3c1f1fd8f73e0e047fffc3feeddf47a5aff1e466fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff880f03c0f2f88f63c0f0c7fffc0fe01bf9f07bbe0f4e9dfffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff082f85f2e27c1f8fc5f00
3fffe0fe003f9f85c3e3f8a87ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffc06f87c5617e378fc4f50dfffc0fe083f0785c3e0f8046fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff600f83e1b7784f0fc5e30dfffd0ff10bf0f06
e7e0f1516ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffff801f87f1f0105f0be0e10dffff1fb80fffe02c7f4f03977ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff803fcdf140000f0fe2e201fffc1fe223fc41117fdfd3977ffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fff803fddf00cc0070fc2f1c3fffe0f8247fcc2022f5fb3837fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0a3f9de06cb9862fd2f093fffc2fc18dfb1070061f35a17ffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff812f9fe067ff9
e6fd6f3c7fffc7ff1bd1a1bebe80fbfa17fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd801f9d80fffffe7fd7f3c7fffe1fccb95e3ffffc4f8fa57ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd840f1c06fffffc67c1f3c7fffc1f8
6e437ffffffcf97e57fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffff8c9f1c8bffffff93c9f4c3fffc0f8ec087ffffff87a7c57ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0c3f108ffffffff3e1e1c3fffc8f0dc03fffffffc183c
07fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffe0c3f10cdfffffff5a1e3d5fffc8fc5c03fffffffe183cc7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0c1f82cffffffff781e5c7fff89fc7e27fffffffe18fe4fffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0c1f8
387fffefff707e1c3fffc1e47e07ffffffff333e0bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff81c7f0797fdf0fffc07e1d3fffc1e07847fdfbfffe01fe0bffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc3e7f803ff6803ffc07c5c
7fffe1e0fc27fde7fffe03fe13fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffc1c5fc03ff08087ff09c1cffffc3e1b823f9855ffe02ff87ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff61cbfc07fe01f83fc03c3d2fffe7e4f80bf1ff
c3ff207d8dfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffff61c3f00dfe2ff89fc03d9c6fffc0e07c0ff1bfc7ff847d0dffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc1c0f089fc2ffc1fc43c5c6fff80e07c27e13f83ff907c0dffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ff41c3f9dffc2ffc2fe4bf5cefff8ae17e07e1ff83fe80fc0dfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff11f1f1cffc3ffeafe43f1c3fffe2c0fd47faff83fe0e7c5fffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000fecbfc3ffc
3fe47e3cafff86e0fd57e9ffe3fe0bbdcefffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0220ec07fc4ffc0fe47e9c3fff80f0fc1fe17f87fc041e86ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff02f9f00ffc2ffe2fe43e3d9fffcbe1
f81fe07fc6fca47c07fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffff93fffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffd81f0f023fc3ffe6fe61e3c0fffeee1fc4ff17f03fc74fc47ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffc87e01ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc80e0f803ff1a7c2fc21e3e1fffe2d0fc1ffe1427fc0c7c
4bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffff8f7e4040000012091403fdf3fffffffffffffffffffff
fffffffffc10e0f9c3ffd8003c003cbf0fffc0c27e1ffe20b7f8633f9ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffff0002000400000044100000080317fffffffffffffffffffffffffffc1ee1f9807fc4217c00df3e1fffd0cef81ffe01f7fa025f0affffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffe00000000001800000002000041134ffffffffffffffffffffffffffc1df1f9
047fffe7f8008c3e17ffe0caf807ffb4fff8047c0bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffe000020
000000000000000000400801ffff10fffffffffffffffffffe34f2f8201ffffffe208cfcf7fff1c8f90ffff7fff0207d03ffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffff80000000000000000080000000680023fb06f841fffffffffffffff800c2f87c1ffffffc302ebc
f7ffc1c0f90ffffffff4d17c14fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffff80140000002b7d00008000
0001c000458287004808efcffffffffffc02e0f97c0ffffffc184c3b27ffc3e0f8a8ffffffe459ff007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffff843e05be1fffffeb078034300a000008200302004fb411fffffdfffc06e0f87e07ffff82010c3e3fffe3c1fa301fff
f7013c5e51fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffff7ffffffffffffffefbffce060000000000068
001f0205fffffdfffc04e1fb7c1087de00181c3837ffedc0fa7c3bfff903f83e13ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffcffe00000000000480131020cfffff87ff80ae0fe7f00160cf97e0df82fff7de0f8fe0029d483f03c02ffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffc99308000f8207a70403cffffd83f
f803e07c7c00001c597e6db83fffcdc6fcbe0fa1028ff83e01fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffffffffffff0b285af37fe6241fdfffff017f817e87c7c4f002060bc6ebc3fffc7c5fe3a3d088007fa7e43ffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffbffdffffffbe7fe1fffff003e034e87c782f5001
b0dedec86fffe3c3f8787e021b0ffc7e23fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffe007e034797c7e6f81f0f9de3f80efffe1c2f83ebe479f87f05d02ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe006b83a7874fe7f9ff0f1bc0f02effff0e6
f83cbf4f3f8ff05c03fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffe024323be8703c2f81f0f9386f31affff803f8bc3f0f0f1ff07cc17fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0203101f07c3c1fc9f0f9382f4d9ffff847f83cbc077f9bf81d
39fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffe0a0310178703e3fa1f0f9031d005ffff863fc3cbe779f8ff81e18fff1fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0a04002787c3c3f85f2f8138801fffffc01f83c1e079f87f81c41faffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0fe8082787d
3e1f85f2f8248043fffffc21fa3efe0f9783e01f507c16fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe07fdd9b603dfe8f8fca7b06104fffffff20fa3cfc3f0783f17e223102ffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0fff0c1081a7e3f07f079331109
ffffff20fe1c3c2fdfcbe03e980102fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffc1ffffc200823e3f0fe0f830188fffffff42fe7ebcbf07e3e03f900086ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff817ffffa0e1e383e01c0f9100c3fffffffc0405c383f
a7e7e09f8802c27fffffffffff8e00fffffffffa4ffffff2fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffff437fffffae7e108011e5bc0004bfffffffc00a7c186f1fe3e41e085dc3fffffffffffff0042e37fea8e63bfff37f8f2fffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc27fffffef073000a3c000020afffffffff8003e3a7f0ff1dc184457f1bf
ffffffffbf3e3723f3cfdc003b669cf9046bfffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc3ff
ffffff033800030a00003bffffffffff88145f0f0bea034800dff0bfffffffff0c09904113e008001f720000003b5ffffffff7effffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0ffffffffdac400008240032fffffffffffcc007f8f01f6010024fff9fffffffffe82070010
180800002e90010c23809089effc76effffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff80ffffffffffceac0d38
84033ffffffffffffe60e02600800c0057fff94ffffffffe0038012418680c000c80001d700001833bcdcf9c655ffffdf8fff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffff82ffffffffffffff659c9e91ffffffffffffff800023000080147ffffa2ffffffffe193d7ef8e088043240008010
62020180090e071fe7fec710ba7ff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff10ffffffffffffffffdbffbfffffffffffff
fcf4022020083ec7fffffa4fffffffffb91dfef89388c797d6ac53023ec60001080000071f6686064147f0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffff00fffffffffffffffffffffffffffdffffffffc61f8000437efffffffbf3fffffffffffffffff7b7c7ff77ffdffbffc5b1860a100107
b40001060003f0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00fffffffffffffffffffffffffff346fffffffc39c581473fff
fffffc1bfffffffffffffffffffffffffffffffffffff5f848500986006200048003f0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffff43fffffffffffffffffffffffffffb03ffffffffffdfa011fffffffffc1bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffbfe5dfdaf23f3ec23c4967f000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe83fffffffffffffffffffffffffec00037ffffffffdfffffffffffffff19ffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffe7dffffffff7fff9c847f0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff80bfffffffff
fffffffffffffffe0008f73ffffffffffffffffffffff819fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff9fff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffec41ffffffffffffffffffffffffc0408033ffffffffffffffffffffff819ffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc40bffffffffffffffffffffffb0
02f8401ffffffffffffffffffffff01dfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffff6c03fffffffffffffffffffffea0007c500efffffffffffffffffffee01bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffec035ffffffffffffffffffffec0267c40c3d7ffffff
ffffffffffff10e7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffc001ffffffffffffffffffeee0017789780f7fffffffffffffffffb01e7ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff500027ffffffffffffffffa400581f8f2001fffffffffffffffffee0daf
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00
8267ffffffffffffff38008181787c0041ffffffffffffffffcd4c7ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe0067fffffffffffffffba0445a97e7c4500bfffffffffffffff086effffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8040bfbffffffffff
fc080405d9f23e2f081d5ffffffffffff800cffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc000347fa3ffffffd80000007f1fc082f8002f6ffffffffbfc002bfffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc200000efef7e7c4ec1000701e9f4380f
810076dbbfffe9a00082fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffc19001805e77cf05841000f03c1f0388fc18002033374d4400283ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0e84000043ce0071c3103f87c0f07c4fc5c0030850000000
8407fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffc0f440810130043c158d09f97e2f83e0f87c58240812000008c0ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff85f1f1b400380400000f81f03e0f03e4f07e0076010240013483fffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff85f1e9e40
01402318a4fc3f87e4f8382f05c2078181258283e03ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff89d1e7e440060151201f86f0fe2e8382f85c241a1d8148887c40fffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff01e0c5fe1fc0c079600f8af83
c3e03a0f81d001fff8040f43f08bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffff79e881ff5f03e3f9009fa0f33e0e0380f83d45deffe0e3fcff693ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff61c1c1fd7f4391f00e1fe1e0fc0e0fc2f8de407cb
fc3ef7afe68ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffc3c1e1f83f07a1f00d1f80e13c0e5380f05c783c3f03f17a7bebbffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc381ebf83f03c3fe3d5f80e4ff0e1380f01e361e1fa3c0fe1be03ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc
187c3f9bf07c3e07d1fa0f07c0e4bb2f81b30ff1f03e4fc1b783fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff2d88c3f03f0dc3e85f1fc0e07c0e3f83f4fab47c9e03f87ebb71bffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8189a0f82f0be3e03
c3f11e87e0f1fc2f0de347c9e0bd17cde70ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff818181f07f2b85d0bd3e00f2ff0f87a3f81e7a7f1e13e17f5ee0fffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff838006f07fc381d27d4242e0bc0f07a4f
e1878fe1c1fc07f3c70bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffff81d942fe3ecb9bf8fcd203e1fc0e17b0f808407e1c1be07f2d623ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffbff8001c0e01fc3d9c0ffc211e2ff2f07a7f90220fe2c87a0fe0
ce0bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fff1b7f4007c0880cd7a1f07e1b01a0bc8f8f80e80281fe0e47a2fe1d007fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffce7f8027c000401ba1f17e020201bc0e87c04000003e0dd303ff0c893ffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd06fe8687c00c0
403e1f87e206231101e18c00040003e2c00106ebf08dfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc01ce043fc0cc000500d0ff29f9139e0c0800280c243e0c4098008f407ffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe01cc0107c004f00741f1fc08ffc58
00b4008234e047cac221e080e9c7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffc0102180e0007ffcc03e0fe007fffc009010037fe04be6a0c86091f61dffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc0382008310dffffc02e07c107fffb040407bc7f6003f1
1b200004c10dfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffff60780098001cffff412f17c007ffffee4607ffff4087900ca4d18060c1ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffb0ffd204080ffffff20f07c002fffff240dfffff08a3c00c0148000003ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00ffd0
040803ffffe0064fc081fffffe001fffff0083a000090288980bfffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff31ffe104000ffffffd6053c003bfffff0007ffffa00bc1200e89980a87ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe01fffe10202fffffff60cb
e000bfffff8847ffff80db812013e032880fff9ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffc03fffe8401ffffffff6dc3e405fffffe0c1fffff03000321fffefde007ffdfffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc02fffff41fffffffffd9e300277ffffd001fff
ffff720411fffffff88fd7d7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffff3ffc07fffff0dffffffffffd20403dffffff008fffffff667cc7fffffffe1b62abffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffef7ff007fffffffffffffffffd30107fffffff008fffffe50c540fffffff
fb018239fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc80f
f407ffffffffffffffffff7037cffffffb4007fffffd004007ffffffff420009fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffee820ffe0bfffffffffffffffffff1077ffffffd0023ffffff20017fffffffffc19007ffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00001ffc03ffffffffffff
ffffffe7c3fffffffe0023ffffffe445bffffffffffc8002fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffe400401ffe80fffffffffffe9ffffffffffffffffe010bfffffff226ffffffffffffb648ffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff030b04ffffc81bffffffffffdcbffffffffffffff
fc000ffffffffe77ffffffffffffde28fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffbe04044fffff5417fffffffffa43fffffffffffffffc1803ffffffffeffffffdffffffff87fffffffd7fffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff7002a7ffffffd03bfffffffff0007ffffffffffffffe6407ffffffffff
fffdfb7fffffff82ffffffe07ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff800
109ffffffff00ffffffffd200137fffffffffffff80209fffffffffffffcf11fffffffc1ffffffe003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffce0404ffffffffff81ffffffec00024ffffffffffffff8030dfdcfffffffffec800bfffffff1
7fffffa031fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffcc80467ffffffffff816f
fffff00008c1fffffffffb7fff0001f847ffffffffc20512ffffffc17fffffc4056ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffff8080a6fffffffffff821bffffc00010013fffffffdfaff60001e05fffffffff000c00ffffffcfffffffe800377fff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe4000ffffffffffffffd0927ff00106e81bfff
ffffcc0ff00003e007fffffffc0804002fffffeffffffff80842c7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffc48003ffffffffffffff900f7ef10007ea40fffffff180ff010498007fffffff80427853fffffe2bffffffd8b0206bfffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffffff34019ffffffffffffffffa4404c8200ffa403ffffff000250000990
00fffffff84e2fc05fffffe4bfffffff5f04003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
9c804fffffffffffffffffe0000300003fe403fffe80182260106000107fffffe0203f02097ffff4fffffffffffe0407ffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffff9e0020ffffffffffffffffffe8068004787f84105ffd0000028000e100703fffff80000f8f
c01ffff0fffffffffffdc0003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffffffd84100bffffffffffff
fffffff040000458ffc410fffd00000000004788f437ffffb2100f27e42ffff2dfffffffffffe4c0fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffdb04000fffffffffffffffffffd040064870ff008143318007e0040000897807ffff822f8f0fe4cfffe0ffffffff
fffffce053fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffd080047fffffffffffffffffffc0070610f0
3e02d20012005be0067304a17c41ffff823e9f83f407ffe0dfffffffffffffe402fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
fffffffffffffffffffcc0205effffffffffffffffffffe0078280f83f05c200010047e000284021fc05fff8007f5fdfd6807f20dffffffffffffffc009fffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffe3800ff7ffffffffffffffffffff809f80c2fc3f55c041854003f0
48004081fe027f6000fe5ec7c380df90a7ffffffffffffff401d3ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ff80011fffffffffffffffffffffffa087c1c0fcfe01c174800903f808200603ff43cd4448bf1fc3c3c0108effffffffffffffffe0181fffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffffe8c03ffffffffffffffffffffffffa01781c0fc3f07c360d01703c316007800ff00e400
083e1f97e3c0000fdffffffffffffffff8022f7ffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffffffffff88e17ffffffffff
ffffffffffffffa00701c0f83e0bc1e0604703e47e11dac8fc0e242020be4f07fbf0f51dfffffffffffffffffff8486fffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffe3ffffffffffffffffffffffffffe08701c1787e0ba1c0704703f07e315fe87c2700cb467f1f5fd3ebc7fb
fffffffffffffffffff0006bfffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffc283ffffffffffffffffffffffffffa0
07a7c0f85f0ba1c1714f13f07e001fe07c87cc83363e2f07d38bffffffffffffffffffffffff80403ffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
fffffffffffffffffffffe2c001fffffffffffffffffffffffffffe00fe1c0f858979be7701f0be07e0e3fe8fd87dfc0f83e2f07c791ffffffffffff7fffffff
ffff804807fffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffe8c0008fffffffffffffffffffffffffffe0470980fc188793c8
f41f0be0ff0d1fe4fc5fb7e3fc3e1f43dfa3fffffffffffffffffffffffffc88045ffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffc4c439ffffffffffffffffffffffffffffc0070180f83a0f97e0305f0be87d2e1fe27c1fa7f77bff1f85fb85fffffffffffffffffffffffffcc009b3ffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffff9109413fffffffffffffffffffffffffffff81705807e5e1787cc783f0bc17c2e1fe0
7c0f07e0f83c0fc59f07ffffffffffffffffffffffffffff04113ffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffff8311041fffffff
fffffffffffffffffffffff40439f07a1e3745f0707f83e2fd2c1ff07c27c7a0f83c0f67e3c7ffffffffffffffffffffffffffffc009ffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000fffffffffffffffffffffde40007ffffffffffffffffffffffbfffffffa23781b1781c0707d0f47f87f07c2c1fe0fd9b43a0f89e0f03
f81fffffffffffffffffffffffffffffe0000bfffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffef600417ffffffffffffffffffffffff
ffffffe02103c0f83c0f07d8347ec5e07c2e1ff0fe1fa3fef9de0f23d047ffffffffffffffffffffffffffffff0080bffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffc92008ffffffffffffffffffffffffffffffffe04103c0f89c0f03fd703e01f07d8e0fe47e078fc3fb5e0f01f00bffffffffffff
ffffffffffffffffffcc00dffffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffff880213ffffffffffffffffffffffffffffffffffc0902c1fc
0d1f13ea785f03e21dce1fc07e0f83e2f87c0f01dc03fffffffffffffffffffffffffffffffe40397ffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffe00007fffffffffffffffffffffffffffffffffff0002284785e0f03e07a1e03e43c0e0fc07e0fc781f81c8e0ddc0dffffffffffffffffffffffffffff
fffff0013ffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffff881003ffffffffffffffffffffffffffffffffffe0000100f80c1f93e4bf1e13f8
1e2e0f807d0f8588fc1c1e15ee25fffffffffffffffffffffffffffffffff0018ffffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffee4003fffff
ffffffffffffffffffffffffffffffe000100079a40f83f9beae8bf03e1e5faafdefc9f3fb1c1e18239dfffffffffffffffffffffffffffffffffec98fffffff
fffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffffffe1c05ffffffffffffffffffffffffffffffffffffe600003000820f83e4bc0f83f03e1e0fe17d8fc3d9
ff1c8611113ffffffffffffffffffffffffffffffffffff033fffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffe60007ffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffef0040100200cf83e07d2f87f03e0f07807e8fc3e1fc1a01ca001ffffffffffffffffffffffffffffffffffffa1f3fffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffe2003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe17c1804e0807abe43f1f87e49eef0f837dcfc3c1f82c00c2000fffff
fffffffffffffffffffffffffffffffe8c9ffffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffffff0c0017fffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
86fdc0100420036e3f1f37f4ffef8f827eff83f1e41cc44007efffffffffffffffffffffffffffffffffffff88523ffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffff00c00fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc4c2001004027f3f0707e07e0f2f82523f10a15810ec8198ffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffff1847ffffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffff800003ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffcdfe1408cc000
203096647f0e07c8791c80a320603a518bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8027fffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffd04223ff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffeab0404a033201008803f2843885c0c800b06058218cfffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffd063fffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff000033ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffcf30043026281a0000e30e0b0a
024888420000023f3ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff04cfffffffffffffffffffffff0000000fffffffffffc80001fffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffff3910000420281808370e10000850200100080fc7ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff84a7ffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffc000019ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffbb220008141191ca0000240101083217afcffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe633fffffffffffffffffffff0000000fffffffffe000013ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffff3bda50120181100021cc18001c02887ad277fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe27fffffffffffffffffffff000
0000fffffffffa00047ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff8400300010706a008200180063ffa7fffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffe73ffffffffffffffffffff0000000fffffffff0001fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffafff83a02f08d2161ac0ffefde7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd1107ffffffffffffffffff0000000fffffffff801
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc7fcd7aef9cffeff44fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffff4000ffffffffffffffffff0000000fffffffff003f7fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc79eb8f
dadf9bbffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff7ffffffffffffffffffffff0107fffffffffffffffff0000000fffffffffc17ffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffecc3fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
bc2efffffffffffffffff0000000fffffffff81bffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc4a2ffffffffffffffff0000000fffffffff13fffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd84fffffffffff
fffff0000000fffffffffdffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffa4cfffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff803ffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffd731fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe14fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffcf57fffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffef1efffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffd
5dfffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffc4dffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffa0ffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffe37fffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff97fffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffbffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff000
0000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffff
ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffff0000000ffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff
fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff00000000400000007010100030000000000}\par}}}{\fs24 \page }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 SPIS TRE\'8cCI}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Od t\'b3umacza
\par {\listtext\pard\plain\cf1 \hich\af0\dbch\af0\loch\f0 I.\tab}}\pard \qj \fi-720\li1440\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\jclisttab\tx1440\faauto\ls4\adjustright\rin0\lin1440\itap0 \cbpat8 {\fs24\cf1 Teoria
\par {\listtext\pard\plain\cf1 \hich\af0\dbch\af0\loch\f0 II.\tab}Narodziny wyprawy
\par {\listtext\pard\plain\f58\cf1 \hich\af58\dbch\af0\loch\f58 II.\tab}}\pard \qj \fi-720\li1440\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\jclisttab\tx1440\faauto\ls3\adjustright\rin0\lin1440\itap0 \cbpat8 {\f58\fs24\cf1 Do Ameryki Po\'b3udniowej
\par {\listtext\pard\plain\cf1 \hich\af0\dbch\af0\loch\f0 III.\tab}}\pard \qj \fi-720\li1440\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\jclisttab\tx1440\faauto\ls2\adjustright\rin0\lin1440\itap0 \cbpat8 {\fs24\cf1 Przez Ocean Spokojny (1)}{\fs24
\par {\listtext\pard\plain\f58\cf1 \hich\af58\dbch\af0\loch\f58 IV.\tab}}{\f58\fs24\cf1 W po\'b3owie drogi }{\fs24
\par {\listtext\pard\plain\cf1 \hich\af0\dbch\af0\loch\f0 V.\tab}}{\fs24\cf1 Przez Ocean Spokojny (2)}{\fs24
\par {\listtext\pard\plain\cf1 \hich\af0\dbch\af0\loch\f0 VI.\tab}}{\fs24\cf1 Do wysp Oceanii }{\fs24
\par {\listtext\pard\plain\s2 \f58\fs20\cf1 \hich\af58\dbch\af0\loch\f58 VII.\tab}}\pard\plain \s2\qj \fi-720\li1440\ri0\sl360\slmult1\keepn\nowidctlpar\jclisttab\tx1440\faauto\ls2\outlinelevel1\adjustright\rin0\lin1440\itap0 \cbpat8
\fs24\cf1\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\f58\fs20 W\'9cr\'f3d Polinezyjczyk\'f3w
\par }\pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\fs24 Przypisy\page }{\f58\fs24\cf1 OD T\'a3UMACZA
\par }{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tytu\'b3 orygina\'b3u: KON-TIKI EKSPEDISJONEN
\par }{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Reporta\'bf z podr\'f3\'bfy Thora Heyerdahla \'93Wyprawa Kon-Tiki" sta\'b3 si\'ea w ci\'b9gu ostatnich lat jedn\'b9 z najpoczytniejszych ksi\'b9\'bfek na \'9cwiecie. Przet\'b3umaczono j\'b9 na kilkana\'9ccie j\'eazyk\'f3
w i wydano w 2 500 000 egzem\-plarzy. W samej tylko Wielkiej Brytanii ilo\'9c\'e6 wyda\'f1 dosz\'b3a do 20, a na\-k\'b3ad przekroczy\'b3 800 000. Wszystkie wi\'eaksze ilustrowane pisma \'9cwia\-ta, po\'9cwi\'eaci\'b3y wiele miejsca reprodukcjom i wyj\'b9
tkom z ksi\'b9\'bfki Heyer\-dahla. Uczestnicy wyprawy opublikowali mniej lub wi\'eacej udane wersje reporta\'bfu, a kapitan tratwy wyda\'b3 kilka tom\'f3w rozwa\'bfa\'f1 etnograficz\-nych, zmierzaj\'b9cych do rozwi\'b9zania zagadki pochodzenia plemion po
\-linezyjskich. Ostatnie z tych opracowa\'f1 pt. \'93Ameryka\'f1scy Indianie na Pacyfiku" wywo\'b3a\'b3o wiele nami\'eatnych dyskusji w\'9cr\'f3d etnograf\'f3w, an\-tropolog\'f3w i uczonych pokrewnych specjalno\'9cci.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Heyerdahl nie jest jedynym ani pierwszym mistr}{\f58\fs24\cf1 zem wspania\'b3ego sportu \'bfeglarstwa oceanicznego. Przed nim wielu nieustraszonych \'bfe\-glarzy przeby\'b3o oceany na ma\'b3ych, w\'b9t\'b3ych stateczkach u\'bf
ywanych zwykle do spacerowych rejs\'f3w na os\'b3oni\'eatych zatokach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pierwszym takim \'9cmia\'b3kiem, zanotowanym przez kroniki \'bfeglar\-stwa, by\'b3 Kanadyjczyk kapitan Slocum, kt\'f3ry w roku 1895 op\'b3yn\'b9\'b3 samotnie kul\'ea ziemsk\'b9 na 12~tonowym slupie}{\cs17\i\fs24\cf1\super \chftn
{\footnote \pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Slup \emdash ma\'b3y, jednomasztowy \'bfaglowiec ze sko\'9cnym o\'bf
aglowaniem. zbli\'bfony do kutra, lecz o szerszym kad\'b3ubie i mniejszym zag\'b3\'eabieniu.}}}{\i\fs24\cf1 }{\fs24\cf1 \'93Spray", b}{\f58\fs24\cf1 ij\'b9c za jed\-nym zamachem dwa rekordy \'9cwiatowe: najmniejszego statku i naj\-mniej licznej za\'b3
ogi W jachtingu dalekomorskim. Podobnych wy\-czyn\'f3w dokonali p\'f3\'9fniej Mulhauser, Stock, Pidgeon, Drake, Voss i wreszcie najs\'b3awniejszy z nich przed Heyerdahlem, Alain }{\fs24\cf1 Gerbault.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W czasie ostatniej wojny Polinezyjczyk Nabetari uciek\'b3 ze swojej wysepki, okupowanej przez Japo\'f1czyk\'f3w, na krajowym }{\i\fs24\cf1 canoe}{\cs17\i\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain
\qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Canoe \emdash d\'b3uga i w\'b9ska \'b3\'f3d\'9f z ostro zako\'f1czonym dziobem i ruf\'b9
, zbudowana zazwyczaj z jednego pnia. Wio\'9clarz w canoe wios\'b3uje w po\-zycji kl\'eacz\'b9cej lub w przykl\'eaku specjalnym, kr\'f3tkim wios\'b3em.}}}{\i\fs24\cf1 , }{\f58\fs24\cf1 b\'b3\'b9ka\'b3 si\'ea przez siedem miesi\'eacy po Pacyfiku, \'bfywi
\'b9c si\'ea rybami i pi\-j\'b9c deszczow\'b9 wod\'ea, a\'bf wreszcie wyl\'b9dowa\'b3 na opanowanej przez}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 aliant\'f3w wyspie Ninigo, odleg\'b3ej od miejsca startu o l 000 mil mor\-skich. Korzystaj\'b9c z do\'9cwiadcze\'f1 Nabetari oraz kilku rozbitk\'f3w, fran\-cuski lekarz i biolog dr A. Bombard wyst\'b9pi\'b3 w cyklu artyku\'b3\'f3w z tez
\'b9, \'bfe najwa\'bfniejsze dla rozbitka s\'b9 nie zapasy konserw i s\'b3odkiej wody, lecz zachowanie zimnej krwi i znajomo\'9c\'e6 morza, kt\'f3re dostarcza cz\'b3o\-wiekowi podstawowych \'9crodk\'f3w do \'bfycia w postaci ryb, planktonu i wody.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Niew\'b9tpliwie jednak Heyerdahl, uczony i sportowiec, \'bfeglarz i nie\-zr\'f3wnany obserwator tajemnic morskich, przerasta o g\'b3ow\'ea swoich poprzednik\'f3w na tym polu. Pierwsi \'bfeglarze dalekomorscy byli nieo\-
krzesanymi wilkami morskimi, kt\'f3rych ca\'b3kowicie poch\'b3ania\'b3a wal\-ka z \'bfywio\'b3em i dzikimi mieszka\'f1cami Afryki czy Ziemi Ognistej. Przep\'b3ywaj\'b9c po\'b3udniowy Pacyfik \emdash gdzie Heyerdahl na ka\'bfdej
mili morskiej obserwuje nieznane ryby, zwierz\'eata i ro\'9cliny morskie \emdash ka\-pitan Slocum notuje, \'bfe jest to jedna wielka pustynia wodna. Opr\'f3cz wieloryba i kilku rekin\'f3w Slocum nie zdo\'b3a\'b3 zauwa\'bfy\'e6 wok\'f3\'b3
siebie nic interesuj\'b9cego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nielepiej przedstawia\'b3y si\'ea wiedza i zmys\'b3 obserwacyjny kapitana J. Vossa, Kanadyjczyka du\'f1skiego pochodzenia, kt\'f3ry przeby\'b3 prze\-sz\'b3o 40 000 mil morskich cz\'f3\'b3nem \'93Tillikum" wydr\'b9\'bfonym z pnia czer\-
wonego cedru przez Indian w Brytyjskiej Kolumbii. Voss opowiada w swojej ksi\'b9\'bfce pt. \'93\'a3odzi\'b9 \'bfaglow\'b9 przez oceany", jak to kiedy\'9c, w\'b9tpi\'b9c w zdolno\'9cci rybackie swego towarzysza podr\'f3\'bfy, ofiaro\-wa\'b3 si\'ea zje\'9c
\'e6 na surowo pierwsz\'b9 z\'b3owion\'b9 przez niego ryb\'ea. Niebacz\-ny \'bfart zem\'9cci\'b3 si\'ea wkr\'f3tce; rybak z\'b3owi\'b3 300-kilowego \'bf\'f3\'b3wia morskiego i za\'bf\'b9da\'b3, \'bfeby Voss go zjad\'b3. Na szcz\'ea\'9ccie Voss udowodni
\'b3, \'bfe \'bf\'f3\'b3w nie wchodzi w rachub\'ea, bo cho\'e6 \'bfyje w wodzie, jest ssa\-kiem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Autor \'93Kon-Tiki" nie nudzi si\'ea na morzu ani przez chwil\'ea. W ci\'b9\-gu jednego dnia podr\'f3\'bfy na tratwie potrafi dokona\'e6 wi\'eacej obserwa\-cji ni\'bf inni w ci\'b9gu wielu lat. Wiatry i pr\'b9dy, potwory morskie i mi\-
kroskopijne \'bfyj\'b9tka \emdash wszystko to znajduje w nim bacznego obser\-watora i inteligentnego sprawozdawc\'ea. Dlatego warto\'9c\'e6 poznawcza jego reporta\'bfu, zar\'f3wno w dziedzinie nauk przyrodniczych, jak i \'bfe\-glarstwa jest niema\'b3a.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Rezultaty jego do\'9cwiadcze\'f1 nawigacyjnych zawa\'bf\'b9 niew\'b9tpliwie na konstrukcji i wyposa\'bfeniu szalup ratunkowych. Dotychczas budowano}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 wodoszczelne \'b3odzie ratunkowe o zamkni\'eatej konstrukcji kad\'b3uba. Heyerdahl przekazuje nam wielowiekowe do\'9cwiadczenia \'bfeglarzy in\-dia\'f1skich, u\'bfywaj\'b9cych lekkich stateczk\'f3w, kt\'f3rych niezatapialno\'9c\'e6 wynika
\'b3a ze swobodnego odp\'b3ywu wody, z otwartej konstrukcji ka\-d\'b3uba.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Kon-Tiki" zbudowano dok\'b3adnie wed\'b3ug wzor\'f3w Ink\'f3w z pni drzewa balsa, bez u\'bfycia \'9crub czy gwo\'9fdzi. Szalony pomys\'b3 \'bfeglowa\-nia na tratwie przez ocean okaza\'b3 si\'ea s\'b3usznym nawrotem do wypr\'f3\-
bowanych tradycji morskich india\'f1skich lud\'f3w Ameryki Po\'b3udnio\-wej. Natomiast wyprawa dwudziestu m\'b3odych student\'f3w szwedzkich ze Szwecji do Ameryki na \'b3odzi skonstruowanej wed\'b3ug wzor\'f3w Wikin\-g\'f3w zako\'f1czy\'b3a si\'ea
tragicznie. \'a3\'f3d\'9f zbudowana we wsp\'f3\'b3czesnej stocz\-ni, podobnie jak zwyk\'b3e szalupy ratunkowe, z element\'f3w po\'b3\'b9czonych nitami i \'9crubami, rozpad\'b3a si\'ea w kawa\'b3ki na sztormowej fali. Ca\'b3a za\'b3oga spocz\'ea\'b3a w g
\'b3\'eabinach Morza P\'f3\'b3nocnego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'af\'b9dza wiedzy, wiara w s\'b3uszno\'9c\'e6 swoich wywod\'f3w naukowych i go\-towo\'9c\'e6 po\'9cwi\'eacenia \'bfycia dla wydarcia tajemnic przyrodzie, stawiaj\'b9 m\'b3odego uczonego norweskiego w pierwszych szeregach najdzielniej\-
szych \'bfeglarzy, w rz\'eadzie odkrywc\'f3w i podr\'f3\'bfnik\'f3w, kt\'f3rzy szukali nowych l\'b9d\'f3w i dr\'f3g morskich, badaj\'b9c \'bfycie nie znanych lud\'f3w i usu\-waj\'b9c bia\'b3e plamy z map obu p\'f3\'b3kul.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jednak\'bfe bystry wzrok autora staje si\'ea przy\'e6miony, a zdolno\'9c\'e6 ob\-serwacji s\'b3abnie, gdy zaczyna on opisywa\'e6 \'bfycie krajowc\'f3w na wys\-pach Polinezji. Czujny obserwator, dostrzegaj\'b9cy poruszenia ryb na sze\'9c
ciometrowej g\'b3\'eabinie, nie dostrzega degeneracji ludu polinezyj-skiego, gin\'b9cego pod \'bfelazn\'b9 stop\'b9 systemu kolonialnego. Pi\'eakne zie\-lone wysepki tropikalne \emdash Fatuhiva, Angatau i Raroia \emdash s\'b9 przed\-
stawione, niczym na ameryka\'f1skim filmie, jako oazy szcz\'ea\'9cliwo\'9cci, gdzie beztroscy tubylcy sp\'eadzaj\'b9 czas na ta\'f1cach i ucztach. A przecie\'bf s\'b9 to te same wyspy, o kt\'f3rych Alain Gerbault pisa\'b3:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Gdzie\'bf podzia\'b3y si\'ea wdzi\'eaczne chaty wyspiarzy, kryte listowiem, o \'9ccianach z kunsztownie plecionej trzciny bambusowej? Prawie ca\'b3\-kowity brak ludno\'9cci tubylczej \'9cwiadczy tu o spustoszeniach, jakich dokona\'b3
a tak zwana cywilizacja bia\'b3ych. Nieca\'b3e sto lat okupacji wy\-starczy\'b3o, aby wyludni\'e6 te wyspy. Ludno\'9c\'e6 Nukahiva, obliczana przez rosyjskiego podr\'f3\'bfnika Kruzenszterna na 16000 os\'f3b, w czasie moje\-go pobytu nie przekracza\'b3
a 600 ludzi".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ksi\'b9\'bfce swej Gerbault nie opisuje szczeg\'f3\'b3owo metod u\'bfywanych dla wyniszczenia ludno\'9cci, wspomina tylko nawiasem o straszli\-wych spustoszeniach dokonywanych przez gru\'9flic\'ea, alkoholizm i nie\-
ludzki ucisk ze strony kolonizator\'f3w. Na pi\'eaknej wysepce Fatuhiva, gdzie Heyerdahlowi po raz pierwszy przysz\'b3a do g\'b3owy koncepcja, \'bfe wyspy Oceanii zosta\'b3y zaludnione przez przybysz\'f3w z Ameryki Po\'b3ud\-
niowej, Gerbault jest witany po wyl\'b9dowaniu przez \'93...cz\'ea\'9c\'e6 miej\-scowej ludno\'9cci, lecz c\'f3\'bf to by\'b3y za n\'eadzne okazy! Doprawdy nie przy\-puszczam, \'bfeby w ca\'b3ej dolinie znalaz\'b3 si\'ea chocia\'bf jeden zdrowy cz\'b3}{
\fs24\cf1 owiek".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pisz\'b9c o swoim przyjacielu, wodzu wyspiarzy na Tahiti, Heyerdahl nie wspomina ani s\'b3owem o tym, co zanotowa\'b3 Gerbault, \'bfe ten ostat\-ni potomek s\'b3awnych kr\'f3l\'f3w i wodz\'f3w, jest wodzem bez plemienia, lud jego wygin\'b9
\'b3 prawie zupe\'b3nie.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Wielka wyprawa spo}{\f58\fs24\cf1 rtowa czy naukowa wymaga pewnych fundu\-sz\'f3w na zakup sprz\'eatu i zaopatrzenia. W dziewi\'eatnastym stuleciu ka\-pitan Slocum nie mia\'b3 z tym wiele k\'b3opotu. W ka\'bfdym wi\'eakszym por\-
cie funty i szylingi sypa\'b3y mu si\'ea hojnie do nastawionego kapelusza. Niezgorzej wiod\'b3o si\'ea te\'bf jego na\'9cladowcom; ofiarno\'9c\'e6 publiczna w owym czasie nie zawodzi\'b3a, gdy chodzi\'b3o o ciekawe, egzotyczne wy\-prawy i niezwyk\'b3
e rekordy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Heyerdahl przebywaj\'b9c w New Yorku, jednym z najbogatszych miast \'9cwiata, na pr\'f3\'bfno stara si\'ea o uzyskanie stosunkowo niewielkich sum na zakup tratwy i wyposa\'bfenia. Zawodz\'b9 plany akcji prasowej, kt\'f3ra pomog\'b3
aby sfinansowa\'e6 wypraw\'ea. Zamierzenia naukowe, dalekie od wszelkich kalkulacja handlowych czy reklamowych, nie znajduj\'b9 wi\'eakszego odd\'9fwi\'eaku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pozostaje jedynie zwr\'f3ci\'e6 si\'ea o pomoc do armii ameryka\'f1skiej \emdash faworyta bud\'bfetu Stan\'f3w Zjednoczonych. Military\'9cci ameryka\'f1\-scy, traktowani przez autora z niew\'b9tpliw\'b9 ironi\'b9, nie wykazuj\'b9 zain\-
teresowania dla istotnych cel\'f3w wyprawy, rzucaj\'b9 jednak gar\'9c\'e6 wy\-posa\'bfenia i racji polowych w zamian za cenne komunikaty radiowe o wiatrach i pr\'b9dach panuj\'b9cych na Oceanie Spokojnym oraz spra\-wozdanie o przydatno\'9c
ci prowiantu szalupowego, wypr\'f3bowanego na \'bfo\'b3\'b9dkach za\'b3ogi \'93Kon-Tiki". Zamiast finansowania kosztownych wy\-praw hydrograficznych marynarka ameryka\'f1ska wykorzysta\'b3a odwa\-g\'ea i przedsi\'eabiorczo\'9c\'e6 m\'b3odych naukowc\'f3w.
}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Stosunkowo wiele miejsca w ksi\'b9\'bfce zajmuj\'b9 ciekawe wywody autora o \'9fr\'f3d\'b3ach kultury polinezyjskiej i etnograficznym sk\'b3adzie ludno\'9cci. Dr G. Gjessing, profesor etnografii na uniwersytecie w Oslo, przyznaje, \'bf
e wyprawa i prace Heyerdahla znacznie posun\'ea\'b3y badania naukowe w zakresie historii lud\'f3w Oceanu Spokojnego, za\-strzega si\'ea jednak przed przywi\'b9zywaniem do nich decyduj\'b9cego zna\-czenia. W szczeg\'f3lno\'9cci w\'b9tpi on w s\'b3uszno\'9c
\'e6 teorii g\'b3osz\'b9cej, \'bfe pre\-kursorzy kultury Aztek\'f3w, Ink\'f3w i May\'f3w przybyli z Europy. Wi\'eakszo\'9c\'e6 uczonych wskazuje na dowody zwi\'b9zk\'f3w kulturalnych Indian i Polinezyjczyk\'f3w z ludami Azji. Nie zaprzeczaj\'b9 oni mo\'bf
liwo\'9cci przy\-bycia grup ludno\'9cci z Ameryki, nie wykluczaj\'b9 jednak podr\'f3\'bfy ocea\-nicznych z zachodu na wsch\'f3d, co r\'f3wnie\'bf wyja\'9cni\'b3oby podobie\'f1\-stwa zabytk\'f3w kulturalnych Ameryki i Polinezji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Je\'9cli chodzi o przeniesienie palni kokosowych i s\'b3odkich kartofli (batat\'f3w) z Ameryki do Polinezji, jako dow\'f3d ameryka\'f1skiego po\-chodzenia Polinezyjczyk\'f3w, to zdaniem krytyk\'f3w nie nale\'bfy zapomi\-na\'e6 o tym, \'bf
e zwyk\'b3e kartofle r\'f3wnie\'bf przyby\'b3y do Irlandii z Amery\-ki, co wcale nie dowodzi ameryka\'f1skiego pochodzenia ludno\'9cci Irlandii. .}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Teoria Heyerdahla jest obecnie przedmiote}{\f58\fs24\cf1 m dyskusji naukowej, jakikolwiek b\'eadzie jednak jej rezultat, niew\'b9tpliwym owocem wy\-prawy pozostanie dobra ksi\'b9\'bfka, opis podr\'f3\'bfy ciekawej i awan\-
turniczej jak przygody bohater\'f3w Jules Verne'a.}{\fs24
\par }{\f58\fs24 Jerzy Pa\'f1ski\page
\par }{\fs24
\par {\listtext\pard\plain\cf1 \hich\af0\dbch\af0\loch\f0 I.\tab}}\pard \qj \fi-720\li1440\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\jclisttab\tx1440\faauto\ls1\adjustright\rin0\lin1440\itap0 \cbpat8 {\fs24\cf1 TEORIA
\par }\pard \qj \li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\fs24\cf1
\par }{\fs24
\par }\pard \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\f58\fs24\cf1 Rzut oka w przesz\'b3o\'9c\'e6 * Starzec z Fatuhivy * Wiatr i pr\'b9d * W poszukiwaniu Tiki * Kto zaludni\'b3 Polinezj\'ea? * Zagadka m\'f3rz po
\'b3udniowych * Teorie i fakty * Legenda o Kon-Tiki i bia\'b3ej rasie * Idzie wojna *
\par }{\fs24\cf1
\par }{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bywa czasem, \'bfe cz\'b3owiek znajdzie si\'ea w zupe\'b3nie niecodzien\-nej sytuacji, ale tak do niej przy wyka, \'bfe zaczyna j\'b9 uwa\'bfa\'e6'za zu\-pe\'b3nie normaln\'b9. Dopiero gdy ju\'bf
daleko zabrnie, ogarnia go naraz zdziwienie i pyta samego siebie, jakim cudem to wszystko si\'ea sta\'b3o.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Je\'bfeli, dajmy na to, wraz z papug\'b9 i pi\'eacioma towarzyszami wyruszysz tratw\'b9 na dalekomorsk\'b9 wypraw\'ea, to wcze\'9cniej czy p\'f3\'9fniej, zbudziwszy si\'ea rankiem na morzu, zaczniesz rozmy\'9cla\'e6 nad sytuacj\'b9.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnego takiego poranka siedzia\'b3em wpisuj\'b9c do wilgotnego od rosy dziennika okr\'eatowego:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'9317 maja. Norweskie \'8cwi\'eato Narodowe. Wzburzone morze. Pomy\'9clny wiatr. Jestem dzisiaj kucharzem i znalaz\'b3em na po\-k\'b3adzie siedem lataj\'b9cych ryb, na dachu sza\'b3asu o\'9cmiornic\'ea oraz jedn\'b9 nie znan\'b9
mi z nazwy ryb\'ea w \'9cpiworze Torsteina..."}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tutaj m\'f3j o\'b3\'f3wek zatrzyma\'b3 si\'ea i oto, co przysz\'b3o mi do g\'b3owy:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Rzeczywi\'9ccie niezwyk\'b3y dzie\'f1 siedemnasty maja. W gruncie rzeczy \'bfyjemy teraz jako\'9c bardzo niezwykle \emdash tylko niebo i mo\-rze. Jak si\'ea to wszystko zacz\'ea\'b3o?"}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy zwr\'f3ci\'b3em si\'ea w lewo, mia\'b3em przed sob\'b9 niczym nie zm\'b9cony widok na bezmiar b\'b3\'eakitnego oceanu z szumi\'b9cymi fa\-lami,, kt\'f3re toczy\'b3y si\'ea tu\'bf przede mn\'b9 w wiecznej pogoni za uciekaj\'b9
cym nieustannie horyzontem. Kiedy za\'9c spojrza\'b3em w prawo, widzia\'b3em wn\'eatrze cienistego sza\'b3asu, w kt\'f3rym brodaty osobnik le\'bfa\'b3 na wznak i czyta\'b3 Goethego, wczepiwszy palce n\'f3g w szczeliny niskiego bambusowego daszka tej \'9c
miechu wartej chatynki, kt\'f3ra by\'b3a naszym wsp\'f3lnym domem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Bengt \emdash rzek\'b3em odsuwaj\'b9c zielon\'b9 papug\'ea, kt\'f3ra chcia\'b3a usadowi\'e6 si\'ea na dzienniku okr\'eatowym. \emdash Czy mo\'bfesz mi powie\-dzie\'e6, jakie licho nas tu przynios\'b3o?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Goethe znik\'b3 pod z\'b3otofud\'b9 brod\'b9:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Do diab\'b3a, ty\'9c to powinien najlepiej wiedzie\'e6, to przecie\'bf tw\'f3j zwariowany pomys\'b3. Mnie on si\'ea zreszt\'b9 ogromnie podoba.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na zewn\'b9trz chaty trzech m\'ea\'bfczyzn pracowa\'b3o sma\'bf\'b9c si\'ea w s\'b3o\'f1cu na bambusowym pok\'b3adzie. Byli p\'f3\'b3nadzy, opaleni na br\'b9zowo, brodaci, ze smugami soli morskiej na grzbietach. Wy\-gl\'b9
dali, jakby przez ca\'b3e \'bfycie nie robili nic innego, tylko sp\'b3a\-wiali tratwy po Pacyfiku, ze wschodu na zach\'f3d. Erik wpe\'b3zn\'b9\'b3 przez otw\'f3r do sza\'b3asu z sekstansem i plikiem papier\'f3w w r\'eaku:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dziewi\'ea\'e6dziesi\'b9t osiem stopni, czterdzie\'9cci sze\'9c\'e6 minut d\'b3u\-go\'9cci zachodniej i osiem stopni, dwie minuty szeroko\'9cci po\'b3ud\-niowej. Kawa\'b3 drogi zrobili\'9cmy ostatniej doby, ch\'b3opcy!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wzi\'b9\'b3 m\'f3j o\'b3\'f3wek i narysowa\'b3 k\'f3\'b3eczko na mapie morskiej, wisz\'b9cej na bambusowej \'9ccianie; ko\'f1czy\'b3o ono \'b3a\'f1cuch dziewi\'eat\-nastu k\'f3\'b3eczek, biegn\'b9cy wygi\'eat\'b9 lini\'b9
przez ocean z portu Cal-lao na peruwia\'f1skim wybrze\'bfu. Herman, Knut i Torstein tak\'bfe podeszli \'bfwawo, \'bfeby spojrze\'e6 na ostatnie k\'f3\'b3eczko, oznaczaj\'b9ce nasz\'b9 pozycj\'ea na mapie o dobrych czterdzie\'9cci mil morskich bli\'bf
ej wysp Oceanii ni\'bf poprzednie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Sp\'f3jrzcie, ch\'b3opcy \emdash powiedzia\'b3 z dum\'b9 Herman. \emdash To znaczy, \'bfe jeste\'9cmy ju\'bf l 570 kilometr\'f3w od wybrze\'bfa Peru.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash I mamy tylko 6 430 kilometr\'f3w do najbli\'bfszej wyspy \emdash doda\'b3 ostro\'bfnie Knut.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash A\'bfeby by\'e6 zupe\'b3nie \'9ccis\'b3ym \emdash rzek\'b3 Torstein \emdash jeste\'9cmy 5 000 metr\'f3w ponad dnem morskim i par\'ea \'b3adnych wiorst poni\'bfej ksi\'ea\'bfyca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wiedzieli\'9cmy wi\'eac dok\'b3adnie, gdzie jeste\'9cmy, i wobec tego zn\'f3w mog\'b3em odda\'e6 si\'ea rozmy\'9claniom, sk\'b9de\'9cmy si\'ea tu wzi\'eali. Papuga by\'b3a r\'f3wnie weso\'b3a jak przedtem, tylko \'bfe chcia\'b3a dzio\-ba
\'e6 dziennik okr\'eatowy. A ocean by\'b3 wci\'b9\'bf tak samo kolisty, obrze\-\'bfony niebem i nasycony b\'b3\'eakitem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mo\'bfe zacz\'ea\'b3o si\'ea to wszystko poprzedniej zimy, w biurze nowo\-jorskiego muzeum, a mo\'bfe dziesi\'ea\'e6 lat wcze\'9cniej, na ma\'b3ej wy\-sepce Archipelagu Markiz\'f3w, po\'9crodku Oceanu Spokojnego. Mogliby\'9cmy i teraz wyl
\'b9dowa\'e6 na tej samej wysepce, gdyby nas p\'f3\'b3nocno-wschodni wiatr nie zni\'f3s\'b3 dalej na po\'b3udnie, w kierunku wysp Tahiti i Tuamotu. Przed oczyma mej wyobra\'9fni zjawi\'b3y si\'ea poszarpane brzegi, rdzawe g\'f3ry, zielona d\'bfungla sp
\'b3ywaj\'b9ca do morza i smuk\'b3e palmy, kt\'f3re powiewaj\'b9 wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa. Wyspa nazywa\'b3a si\'ea Fatuhiva i mimo \'bfe dzieli\'b3y nas od niej tysi\'b9ce mil morskich, nie by\'b3o l\'b9du mi\'eadzy ni\'b9 a nami. Ujrza\'b3em przed sob
\'b9 w\'b9sk\'b9 dolin\'ea Ouia, otwieraj\'b9c\'b9 si\'ea ku morzu, i przy\-pomnia\'b3em sobie dok\'b3adnie, jak co wiecz\'f3r siedzieli\'9cmy tam sa\-motnie na pla\'bfy i patrzyli\'9cmy na to samo bezbrze\'bfne morze. Znajdowa\'b3em si\'ea w\'f3
wczas w podr\'f3\'bfy po\'9clubnej i nie by\'b3o wok\'f3\'b3 mnie brodatych pirat\'f3w, jak teraz. Zajmowali\'9cmy si\'ea kolekcjono\-waniem wszelkiego rodzaju stworze\'f1, poga\'f1skich bo\'bfk\'f3w i innych szcz\'b9tk\'f3w prastarej kultury. Szczeg\'f3
lnie dobrze pami\'eatam pewien wiecz\'f3r. Cywilizowany \'9cwiat wydawa\'b3 si\'ea nam wtedy bardzo od\-leg\'b3y i nierealny. \'afyli\'9cmy na tej wyspie blisko rok jako jedyni biali ludzie i wyrzekli\'9cmy si\'ea z w\'b3asnej woli wszystkich dobro\-
dziejstw cywilizacji. Mieszkali\'9cmy w domku na palach, kt\'f3ry zbudowali\'9cmy sobie na brzegu pod palmami, i jedli\'9cmy to, co nam mog\'b3y ofiarowa\'e6 wody Pacyfiku i tropikalny las.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W twardej, praktycznej szkole wnikn\'eali\'9cmy w wiele cie\-kawych spraw Oceanu Spokojnego. Wydaje mi si\'ea, \'bfe zar\'f3wno fizycznie, jak i duchowo szli\'9cmy w \'9clady pierwotnych ludzi, kt\'f3\-rzy przybyli na te wyspy z nie
znanego kraju i kt\'f3rych poline-zyjscy potomkowie rz\'b9dzili bez przeszk\'f3d wyspiarskim kr\'f3le\-stwem, zanim nie przyszli ludzie naszej rasy z bibli\'b9 w jednej r\'eace, a prochem i w\'f3dk\'b9 w drugiej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tego wieczora siedzieli\'9cmy jak zwykle w ksi\'ea\'bfycowym \'9cwietle na pla\'bfy, zwr\'f3ceni twarz\'b9 ku morzu. Baczni na wszystko, czujni i pe\'b3ni otaczaj\'b9cej nas przyrody \'b3owili\'9cmy chciwie wra\'bfenia. Na\-
sze nozdrza wype\'b3nia\'b3 zapach bujnej d\'bfungli i s\'b3onego morza, s\'b3yszeli\'9cmy szum wiatru w listowiu i koronach palm. W regu\-larnych odst\'eapach czasu wielkie ba\'b3wany toczy\'b3y si\'ea prosto z mo\-rza, pieni\'b3y >u brzegu i dar\'b3
y na strz\'eapy w\'9cr\'f3d ob\'b3ych g\'b3az\'f3w wybrzeza g\'b3usz\'b9c wszystkie d\'9fwi\'eaki. Miliony b\'b3yszcz\'b9cych ka\-myk\'f3w toczy\'b3y si\'ea z chrz\'eastem i chrobotem, gdy woda morska cofala si\'ea z brzegu, zbieraj\'b9c si\'b3
y do nowego ataku na niezwyci\'ea\-\'bfony l\'b9d.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash To dziwne \emdash powiedzia\'b3a \'bfona \emdash ale nigdy nie widzia\'b3am podobnego przyboju po drugiej stronie wyspy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tak \emdash odpar\'b3em \emdash bo to jest nawietrzna, fale zawsze nad\-biegaj\'b9 z tej strony.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Siedzieli\'9cmy i podziwiali\'9cmy morze, kt\'f3re bij\'b9c o brzeg nie\-ustannie L uporczywie oznajmia\'b3o nam, \'bfe toczy swe fale ze wschodu, 'ze wschodu, ze wschodu. By\'b3 to odwieczny wschodni wiatr, pasat}{\cs17\fs24\cf1\super
\chftn {\footnote \pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Pasaty \emdash wiatry o niezmiennym kierunku, wiej\'b9
ce prawie stale w strefie podzwrotnikowej. Na p\'f3\'b3kuli p\'f3\'b3nocnej wiej\'b9 z p\'f3\'b3nocnego wscho\-du, a na p\'f3\'b3kuli po\'b3udniowej \emdash z po\'b3udniowego wschodu. Oddziela je pas ciszy r\'f3wnikowej.}}}{\f58\fs24\cf1 marszcz\'b9
cy powierzchni\'ea morza, faluj\'b9cy j\'b9 i p\'ea\-dz\'b9cy naprz\'f3d na zach\'f3d, poprzez horyzont, a\'bf do tych wysp. Tutaj nieprzerwany poch\'f3d morza rozbija\'b3 si\'ea w ko\'f1cu o ska\'b3y i rafy, podczas gdy wschodni wiatr wznosi\'b3 si\'ea
ponad wybrze\'bfem, ponad g\'f3rami i lasami, i bez przeszk\'f3d p\'eadzi\'b3 od wyspy do wyspy, w kierunku zachodu s\'b3o\'f1ca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ten spos\'f3b od zarania dziej\'f3w nap\'b3ywa\'b3y od wschodniego horyzontu fale i ob\'b3oki. Pierwsi ludzie, kt\'f3rzy dotarli do tych wysp, dobrze wiedzieli, \'bfe tak w\'b3a\'9cnie by\'b3o. Ptaki i owady wie\-dzia\'b3y o tym r\'f3
wnie\'bf, a ro\'9clinno\'9c\'e6 wysp by\'b3a ca\'b3kowicie zale\'bfna od tych warunk\'f3w. My za\'9c wiedzieli\'9cmy, \'bfe hen, daleko za hory\-zontem, na wschodzie, sk\'b9d p\'b3yn\'ea\'b3y ob\'b3oki, le\'bfa\'b3o otwarte wy\-brze\'bfe Ameryki Po\'b3
udniowej. Osiem tysi\'eacy kilometr\'f3w dzieli\'b3o nas pd l\'b9du i nic pr\'f3cz morza nie by\'b3o mi\'eadzy wybrze\'bfem a nami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Patrzyli\'9cmy na p\'eadz\'b9ce ob\'b3oki, rozko\'b3ysane morze zalane \'9cwiat\'b3em ksi\'ea\'bfyca i s\'b3uchali\'9cmy p\'f3\'b3nagiego starca, kt\'f3ry przy\-kucn\'b9\'b3 przed nami, wpatruj\'b9c si\'ea w zamieraj\'b9cy \'bfar ma\'b3
ego ogniska.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tiki \emdash m\'f3wi\'b3 cicho starzec \emdash by\'b3 i bogiem, i wodzem. To Tiki przywi\'f3d\'b3 moich przodk\'f3w na te wyspy, na kt\'f3rych dzisiaj \'bfyjemy. Przedtem mieszkali\'9cmy w wielkim kraju daleko za morzem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Poruszy\'b3 kijem w\'eagle, aby nie zgas\'b3y. Siedzia\'b3 zamy\'9clony. \'afy\'b3 przesz\'b3o\'9cci\'b9 i by\'b3 z ni\'b9 mocno zwi\'b9zany. Ub\'f3stwia\'b3 swoich przod\-k\'f3w i ich czyny z odleg\'b3ych czas\'f3w, kiedy \'bf
yli bogowie. Oczekiwa\'b3 te\'bf chwili, gdy si\'ea z nimi znowu po\'b3\'b9czy. Stary Tei Tetua by\'b3 ostatnim potomkiem wymar\'b3ych szczep\'f3w na wschodnim wybrze\'bfu Fatuhivy. Sam nie wiedzia\'b3, jak d\'b3ugo ju\'bf \'bf
yje, ale jego pomarszczona sk\'f3ra, br\'b9zowa niby kora, wygl\'b9da\'b3a, jakby j\'b9 su\-szono na s\'b3o\'f1cu i wietrze przez sto lat. By\'b3 z pewno\'9cci\'b9 jednym }{\i\fs24\cf1 i }{\f58\fs24\cf1 niewielu wyspiarzy pami\'eataj\'b9cych i wierz\'b9
cych w legendy swoich ojc\'f3w i dziad\'f3w o wielkim polinezyjskim wodzu-bogu Tiki, synu s\'b3o\'f1ca. Kiedy wsun\'eali\'9cmy si\'ea tej nocy do \'b3\'f3\'bfka w dom\-ku na palach, opowie\'9cci starego Tei Tetua o Tiki i zamorskiej praojczy\'9f
nie wyspiarzy nie dawa\'b3y mi spokoju. My\'9clom tym to\-warzyszy\'b3 st\'b3umiony huk przyboju, brzmi\'b9cy jak g\'b3os z zamie\-rzch\'b3ej przesz\'b3o\'9cci, kt\'f3ry w nocy chce si\'ea z czego\'9c zwierzy\'e6. Sen nie przychodzi\'b3
. Czas jakby przesta\'b3 istnie\'e6 i Tiki wraz ze swo\-imi \'bfeglarzami zn\'f3w po raz pierwszy l\'b9dowa\'b3 na brzegu wyspy w\'9cr\'f3d kipieli wodnej. Nagle uderzy\'b3a mnie pewna my\'9cl:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash S\'b3uchaj \emdash rzek\'b3em do \'bfony. \emdash Czy zauwa\'bfy\'b3a\'9c, \'bfe olbrzy\-mie, kamienne pos\'b9gi Tiki tam w d\'bfungli s\'b9 zadziwiaj\'b9co podob\-ne do wielkich figur, kt\'f3re pozosta\'b3
y po starych kulturach Ame\-ryki Po\'b3udniowej?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyra\'9fnie zdawa\'b3o mi si\'ea, \'bfe dobiega mnie potwierdzaj\'b9cy huk przyboju. A p\'f3\'9fniej huk si\'ea zmniejsza\'b3 \emdash usypia\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mo\'bfe w ten spos\'f3b zacz\'ea\'b3o si\'ea to wszystko. Taki przynajmniej by\'b3 pocz\'b9tek serii wydarze\'f1, dzi\'eaki kt\'f3rym znale\'9fli\'9cmy si\'ea w sze\'9cciu wraz z zielon\'b9 papug\'b9 na pok\'b3adzie tratwy dryfuj\'b9
cej od wybrze\'bfy Ameryki Po\'b3udniowej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pami\'eatam, jak przerazi\'b3em ojca, a zdumia\'b3em matk\'ea i przy\-jaci\'f3\'b3, kiedy po powrocie do Norwegii odda\'b3em Muzeum Zoolo\-gicznemu Uniwersytetu w Oslo moje zbiory ryb i owad\'f3w z Fa-tuhivy. Chcia\'b3em wtedy porzuci\'e6
studia zoologiczne i po\'9cwi\'eaci\'e6 si\'ea badaniom prymitywnych lud\'f3w. Urzek\'b3y mnie nie zbadane tajemnice Oceanii. Musia\'b3y one mie\'e6 jakie\'9c rozwi\'b9zanie. Posta\-nowi\'b3em wi\'eac dociec, kim by\'b3 legendarny Tiki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W nast\'eapnych latach szum przyboju i pos\'b9gi w d\'bfungli sta\'b3y si\'ea jakby dalekim nierealnym snem, kt\'f3ry towarzyszy\'b3 moim studiom nad ludami Oceanu Spokojnego. Badanie my\'9cli i czyn\'f3w lud\'f3w pierwotnych jedynie na p
odstawie ksi\'b9\'bfek i eksponat\'f3w muzealnych nic moze by\'e6 wystarczaj\'b9ce. Dzie\'b3a naukowe, dzien\-niki najwcze\'9cniejszych wypraw i niezliczone zbiory muze\'f3w w Europie; i Ameryce zawiera\'b3y bogaty materia\'b3 dla rozwi\'b9\-
zania interesuj\'b9cej mnie \'b3amig\'b3\'f3wki. Od czasu odkrycia Ameryki, kiedy biali dotarli po raz pierwszy do wysp Oceanii, badac/.e wszystkich ga\'b3\'eazi nauki zebrali olbrzymie zasoby wia\-domo\'9cci o mieszka\'f1cach Polinezji i przyleg\'b3
ych region\'f3w. Nie doszli jednak nigdy do zgody na temat pochodzenia tego odosob\-nionego ludu wyspiarzy, ani co do przyczyny faktu, \'bfe jedno plemi\'ea zaludni\'b3o wszystkie samotne wyspy we wschodniej cz\'ea\'9cci Oceanu Spokojnego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy pierwsi Europejczycy odwa\'bfyli si\'ea wreszcie wyruszy\'e6 na ,ten najwi\'eakszy }{\i\fs24\cf1 z }{\fs24\cf1 ocean\'f3w, odkryli ku swojemu zdumieniu w}{\f58\fs24\cf1 samym jego \'9crodku ca\'b3y archipelag ma\'b3ych, g\'f3
rzystych wyse\-pek i p\'b3askich raf koralowych, oddzielonych od siebie i reszty \'9cwiata olbrzymimi przestrzeniami morza. Ka\'bfda z tych wysepek by\'b3a ju\'bf zamieszka\'b3a. Pi\'eakne ros\'b3e plemi\'ea wita\'b3o przybysz\'f3w, wychodz\'b9c na
brzeg wraz z psami, prosi\'eatami i kurami. Sk\'b9d przyw\'eadrowali ci ludzie? M\'f3wili j\'eazykiem niezrozumia\'b3ym dla Europejczyk\'f3w. A ludzie naszej rasy, zw\'b9cy si\'ea dumnie odkryw\-cami wysp, zastali na ka\'bfdej zamieszka\'b3
ej wyspie uprawne pola i wioski z chatami i \'9cwi\'b9tyniami. Na niekt\'f3rych z nich znaleziono nawet stare piramidy, brukowane drogi i wyciosane z kamienia pos\'b9gi o wysoko\'9cci czteropi\'eatrowych kamienic w Europie. Ale nie wyja\'9c
niono, kim byli ci ludzie i sk\'b9d przyw\'eadrowali?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mo\'bfna stanowczo stwierdzi\'e6, \'bfe odpowiedzi na t\'ea zagadk\'ea by\'b3o r\'f3wnie wiele, jak prac naukowych na ten temat. Specjali\'9cci r\'f3\'bf\-nych dziedzin nauki wysuwali dziesi\'b9tki hipotez, lecz zawsze ich twierdzenia by
\'b3y zbijane przez logiczne argumenty znawc\'f3w innej ga\'b3\'eazi wiedzy. P\'f3\'b3wysep Malajski, Indie, Chiny, Japonia, Arabia, Egipt, Kaukaz, Atlantyda, a nawet Niemcy i Norwegia by\'b3y po kolei uwa\'bfane za przypuszczaln\'b9 ojczyzn\'ea
Polinezyjczy\-k\'f3w. Lecz zawsze jaki\'9c decyduj\'b9cy \'93haczyk" obala\'b3 ka\'bfd\'b9 tak\'b9 teori\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdzie za\'9c ko\'f1czy\'b3a si\'ea nauka, tam zaczyna\'b3a dzia\'b3a\'e6 fantazja. Tajemnicze monolity Wyspy Wielkanocnej i wszystkie inne za\-bytki kulturalne nieznanego pochodzenia znalezione na tej ma\'b3ej otwartej wysepce \emdash le
\'bf\'b9cej w zupe\'b3nym odosobnieniu, w p\'f3\'b3 drogi mi\'eadzy najbli\'bfsz\'b9 wysp\'b9 Oceanu a wybrze\'bfem Ameryki Poludniowej \emdash zach\'eaca\'b3y do na j do wolniej szych docieka\'f1. Wielu badaczy zauwa\'bfy\'b3o, \'bf
e znaleziska na Wyspie Wielkanocnej pod wieloma wzgl\'eadami przypominaj\'b9 zabytki przedhistorycznych cywilizacji Ameryki Po\'b3udniowej. Mo\'bfe kiedy\'9c istnia\'b3 pomost l\'b9dowy, kt\'f3ry p\'f3\'9fniej zosta\'b3 zatopiony przez ocean? A mo\'bf
e Wyspa Wielkanocna i inne wyspy Oceanii s\'b9 stercz\'b9cymi z morza resztkami zatopionego kontynentu?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ta popularna teoria dawa\'b3a wyja\'9cnienie laikom, lecz geologo\-wie i inni uczeni nie mogli si\'ea ni\'b9 zadowoli\'e6. Na dobitek zoolo\-gowie dowodzili jasno na podstawie studi\'f3w nad owadami i \'9cli\-makami wysp Polinezji, \'bf
e jak d\'b3ugo ludzko\'9c\'e6 istnieje, wyspy te by\'b3y oddzielone od siebie i od okolicznych kontynent\'f3w tak w\'b3a\'9cnie, jak to jest dzisiaj.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dlatego jeste\'9cmy pewni, \'bfe pierwotni mieszka\'f1cy Polinezji przybyli dryfuj\'b9c lub \'bfegluj\'b9c do tych odleg\'b3ych wysp, dobro\-wolnie lub wbrew swojej ch\'eaci. Bli\'bfsze spojrzenie na mieszka\'f1\-c\'f3w Oceanii wskazuje,
\'bfe niewiele stuleci min\'ea\'b3o od ich przybycia. Nu poszczeg\'f3lnych wyspach nie znajdujemy r\'f3\'bfnic j\'eazykowych, minio \'bfe Polinezyjczycy \'bfyj\'b9 rozproszeni na obszarze morskim czterokrotnie wi\'eakszym od Europy. Tysi\'b9
ce mil morskich dziel\'b9 Hawaje, po\'b3o\'bfone na p\'f3\'b3nocnym kra\'f1cu Oceanii, od Nowej Ze-landii na po\'b3udniowym oraz od Samoa na zachodzie i Wyspy Wielkanocnej na wschodzie. Ale wszystkie te odosobnione ple-miona, zamieszkuj\'b9
ce Wyspy Oceanii, m\'f3wi\'b9 dialektami wsp\'f3l-nego j\'eazyka zwanego przez nas polinezyjskini. Pismo by\'b3o nie znane na tych wyspach, je\'9cli nie liczy\'e6 drewnianych tablic przechowywanych przez, tubylc\'f3
w na Wyspie Wielkanocnej. Ta-blic tych, pokrytych niezrozumia\'b3ymi hieroglifami, nie umieli odcyfrowa\'e6 ani tubylcy, ani te\'bf nikt inny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na wyspach istnia\'b3y jednak szko\'b3y, a nauka upoetyzowanej historii, w Polinezji jednoznaczna z religi\'b9, by\'b3a najwa\'bfniejszym przedmiotem. Polinezyjczycy mieli kult dla przodk\'f3w i czcili swoich zmar\'b3ych wodz\'f3w pocz\'b9
wszy od Tiki, o kt\'f3rym m\'f3wiono, \'bfe by\'b3 synem s\'b3o\'f1ca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na ka\'bfdej prawie wysepce miejscowi m\'eadrcy mogli wyliczy\'e6}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 z pami\'eaci imiona wodz\'f3w a\'bf do czasu pierwszego ich przybycia na wysp\'ea. Dla utrwalenia ich w pami\'eaci, u\'bfywali \emdash podobnie jak Inkowie w Peru \emdash skomplikowanego systemu w\'eaze\'b3k\'f3w wi\'b9\'bf\'b9- }{
\fs24\cf1\sub v }{\f58\fs24\cf1 nych na rozga\'b3\'eazionych sznurkach. Wsp\'f3\'b3cze\'9cni badacze por\'f3w\-nali drzewa genealogiczne, przedstawione pismem w\'eaz\'b3owym na poszczeg\'f3lnych wyspach, i ustalili, \'bfe zachodzi zadziwiaj\'b9ca zgod\-no
\'9c\'e6 mi\'eadzy nimi co do imion i ilo\'9cci pokole\'f1. Licz\'b9c przeci\'eatnie po dwadzie\'9ccia pi\'ea\'e6 lat na ka\'bfde polinezyjskie pokolenie, mo\'bfna przypuszcza\'e6, \'bfe Oceania zosta\'b3a zaludniona dopiero oko\'b3o r
oku 500 naszej ery. Nowa fala kultury, wraz z nowymi imionami wodz\'f3w, wskazuje na innych, p\'f3\'9fniejszych przybysz\'f3w, kt\'f3rzy zdobyli wyspy oko\'b3o 1100 roku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sk\'b9d przyw\'eadrowa\'b3y te plemiona? Niewielu tylko uczonych uwzgl\'eadnia decyduj\'b9cy fakt, \'bfe ludzie, kt\'f3rzy przybyli na wyspy stosunkowo p\'f3\'9fno, byli rdzennym ludem epoki kamiennej. Mimo swej inteligencji i pod ka\'bf
dym wzgl\'eadem zadziwiaj\'b9co wysokiej kultury, \'bfeglarze ci przynie\'9cli ze sob\'b9 i rozpowszechnili na wyspach kamienne topory i inne narz\'eadzia w\'b3a\'9cciwe epoce }{\fs24\cf1 kamiennej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie zapominajmy, \'bfe pr\'f3cz pojedynczych, odosobnionych lud\'f3w puszczy i pewnych innych prymitywnych plemion w latach 500\emdash 1100 naszej ery nie by\'b3o \'bfadnych zdolnych do rozkrzewienia kul\-tur epoki kamiennej z wyj\'b9
tkiem Nowego \'8cwiata, gdzie nawet najwy\'bfej stoj\'b9ce kultury india\'f1skie zupe\'b3nie nie zna\'b3y zastoso\-wania \'bfelaza i u\'bfywa\'b3y kamiennych topor\'f3w i narz\'eadzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Te liczne kultury india\'f1skie by\'b3y najbli\'bfszymi s\'b9siadami wys\-piarzy na wschodzie. Na zachodzie \'bfy\'b3y jedynie czarnosk\'f3re, pierwotne szczepy Australii i Melanezji, dalecy krewni Murzy\-n\'f3w. A dalej, za Australi\'b9
i Melanezj\'b9, le\'bfa\'b3a Indonezja i wy\-brze\'bfe azjatyckie; epoka kamienna zako\'f1czy\'b3a si\'ea tam prawdo\-podobnie wcze\'9cniej ni\'bf gdziekolwiek indziej na \'9cwiecie. Uwaga moja odwraca\'b3a si\'ea zatem coraz bardziej od Starego \'8c
wiata, gdzie mimo licznych poszukiwa\'f1 dotychczas nic nie znaleziono, kiero-wa\'b3a si\'ea natomiast w stron\'ea nie znanych india\'f1skich cywilizacji Ameryki Po\'b3udniowej, nie branych dot\'b9d w rachub\'ea. Nie brak\'b3o przecie\'bf \'9clad\'f3
w na najbli\'bfszym od wschodu wybrze\'bfu, na obsza\-rach, gdzie od oceanu a\'bf do g\'f3r rozpo\'9cciera si\'ea teraz republika Peru. 2y\'b3 tam kiedy\'9c nie znany lud, kt\'f3ry stworzy\'b3 jedn\'b9 z naj\-ciekawszych kultur \'9cwiata, zanim zosta\'b3
jakby zmieciony nagle /. powierzchni ziemi przez nie znane nam wydarzenia. Pozostawi\'b3 on po sobie olbrzymie kamienne pos\'b9gi wyobra\'bfaj\'b9ce postacie ludzkie, podobne do monolit\'f3w znajduj\'b9cych si\'ea
na wyspach 1'itcairn, Markizach i Wyspie Wielkanocnej oraz pot\'ea\'bfne, tara\-sowo budowane piramidy zbli\'bfone do tych na Tahiti i Samoa. Lud ten wyciosywa\'b3 kamiennymi toporami bloki skalne wielko\'9cci wagon\'f3w kolejowych. Przeci\'b9gano je ca
\'b3ymi kilometrami, wznoszono pionowo lub umieszczano jedne na drugich formuj\'b9c portale, ogromne mury i tarasy, podobne do budowli, jakie mo\'bfna ujrze\'e6 r\'f3wnie\'bf na niekt\'f3rych wyspach Oceanu Spokojnego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W czasach, kiedy pierwsi Hiszpanie dotarli do Peru, w tym g\'f3rzystym kraju istnia\'b3o pot\'ea\'bfne pa\'f1stwo Ink\'f3w. Indianie opo\-wiadali przybyszom, \'bfe olbrzymie, opuszczone, monumentalne budowle zosta\'b3y wzniesione przez
plemi\'ea bia\'b3ych bog\'f3w \'bfyj\'b9cych w kraju przed opanowaniem go przez Ink\'f3w. Opisywali oni za\-ginionych budowniczych jako m\'b9drych, mi\'b3uj\'b9cych pok\'f3j nau\-czycieli ludu, kt\'f3rzy w zamierzch\'b3ych czasach przybyli z p\'f3\'b3
nocy i nauczyli prymitywnie \'bfyj\'b9cych przodk\'f3w Ink\'f3w budownictwa i uprawy roli, a tak\'bfe rozpowszechnili r\'f3\'bfne zwyczaje. R\'f3\'bfnili fii\'ea oni od Indian bia\'b3\'b9 sk\'f3r\'b9, wy\'bfszym wzrostem i d\'b3ugimi bro\-dami. Opu\'9c
cili Peru r\'f3wnie nagle, jak przybyli. Inkowie obj\'eali w\'b3adz\'ea w kraju, a biali nauczyciele znikn\'eali na zawsze z wybrze\-\'bfy Ameryki Po\'b3udniowej, oddalaj\'b9c si\'ea na zach\'f3d przez Ocean Spokojny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Europejczycy, przybyli do Oceanii, spostrzegli ku swemu zdu\-mieniu, \'bfe wielu tubylc\'f3w ma prawie bia\'b3\'b9 sk\'f3r\'ea i d\'b3ugie brody. Na niekt\'f3rych wyspach ca\'b3e rodziny wyr\'f3\'bfnia\'b3y si\'ea jasn\'b9 cer\'b9
, rudawymi w\'b3osami, szaroniebieskimi oczami, orlimi nosami i nie\-mal semickim wygl\'b9dem. Inni za\'9c Polinezyjczycy mieli z\'b3otawo-br\'b9zow\'b9 sk\'f3r\'ea, krucze w\'b3osy i p\'b3askie, mi\'easiste nosy. Rudow\'b3osi tubylcy zwali siebie }{
\i\fs24\cf1 urukehu i }{\f58\fs24\cf1 twierdzili, \'bfe pochodz\'b9 w prostej linii od pierwszych wodz\'f3w wysp \emdash bia\'b3ych bog\'f3w Tangaroa, Kano i Tiki. Po Oceanii kr\'b9\'bfy\'b3o wiele legend o tajemniczych bia\-\'b3
ych ludziach, przodkach polinezyjskich wyspiarzy. Roggeween, kt\'f3ry w roku 1772 odkry\'b3 Wysp\'b9 Wielkanocn\'b9, po\'9cr\'f3d tubylc\'f3w na brzegu zauwa\'bfy\'b3 ze zdziwieniem \'93bia\'b3ych ludzi". Mieszka\'f1cy Wyspy Wielkanocnej potrafili dok\'b3
adnie wyliczy\'e6 swoich bia\'b3ych przodk\'f3w wstecz a\'bf do czas\'f3w Tiki i Hotu Matua, kt\'f3rzy pierwsi przybyli przez morza z g\'f3rzystego kraju na wschodzie, wysuszo\-nego przez s\'b3o\'f1ce.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W miar\'ea poszukiwa\'f1 w Peru natrafi\'b3em na nieoczekiwane \'9cla\-dy w kulturze, mitologii i j\'eazyku tubylc\'f3w, kt\'f3re sk\'b3oni\'b3y mnie do pog\'b3\'eabienia bada\'f1 nad odnalezieniem miejsca pochodzenia polinezyjskiego bo
\'bfka plemiennego Tiki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 I wkr\'f3tce znalaz\'b3em to, czego szuka\'b3em. Legenda Ink\'f3w o kr\'f3\-lu s\'b3o\'f1ca, Virakocha, kt\'f3ry by\'b3 najwa\'bfniejszym wodzem zaginio\-nego szczepu bia\'b3ych ludzi w Peru, g\'b3osi\'b3a:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Virakocha jest to imi\'ea w j\'eazyku Ink\'f3w, pochodzi wi\'eac widocz\-nie z p\'f3\'9fniejszego okresu. Prawdziwe imi\'ea tego boga-s\'b3o\'f1ca, kt\'f3re by\'b3o w Peru cz\'easto u\'bfywane w dawnych czasach, brzmia\'b3
o Kon-Tiki albo Illa-Tiki, co znaczy \emdash S\'b3o\'f1ce-Tiki albo Ogie\'f1-Tiki. Kon-Tiki by\'b3 arcykap\'b3anem i kr\'f3lem-s\'b3o\'f1cem legendarnych bia\-\'b3ych ludzi, kt\'f3rzy pozostawili olbrzymie ruiny na brzegu jeziora Titicaca. Legenda g\'b3
osi, \'bfe Kon-Tiki zosta\'b3 napadni\'eaty przez wodza imieniem Cari, kt\'f3ry przyby\'b3 z doliny Co\'b9uimbo. W bitwie na wyspie, na jeziorze Titicaca, rozgromiono tajemniczych, bro\-datych bia\'b3ych ludzi, lecz sam Kon-Tiki wraz z najbli\'bfszym oto
\-czeniem ratowa\'b3 si\'ea ucieczk\'b9 i znalaz\'b3 si\'ea nad wybrze\'bfem Pacy\-fiku, sk\'b9d nast\'eapnie znik\'b3 udaj\'b9c si\'ea morzem na zach\'f3d".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie mia\'b3em ju\'bf teraz w\'b9tpliwo\'9cci, \'bfe bia\'b3y w\'f3dz \emdash b\'f3g Kon-Tiki, kt\'f3rego przodkowie Ink\'f3w wygnali z Peru na Ocean Spo\-kojny, by\'b3 w\'b3a\'9cnie bia\'b3ym wodzem \emdash bogiem Tiki, synem s\'b3o\'f1
ca, czczonym przez wyspiarzy polinezyjskich, za\'b3o\'bfycielem ich ple\-mienia. Szczeg\'f3\'b3y \'bfycia S\'b3o\'f1ca-Tiki w Peru, wraz z antycznymi nazwami miejscowo\'9cci po\'b3o\'bfonych wok\'f3\'b3 Titicaca, wyp\'b3ywa\'b3
y znowu z historycznych legend wyspiarzy. Jednak\'bfe wsz\'eadzie w Polinezji mo\'bfna by\'b3o }{\i\f58\fs24\cf1 znale\'9f\'e6 }{\f58\fs24\cf1 przyczynki wskazuj\'b9ce na fakt, i\'bf pokojowe plemi\'ea Kon-Tiki nie mog\'b3o utrzyma\'e6 przez d\'b3u\'bf
szy czas panowania nad wyspami. Przyczynki te wskazywa\'b3y, \'bfe india\'f1skie morskie \'b3odzie wojenne, powi\'b9zane parami i niemniejsze od okr\'eat\'f3w Wiking\'f3w, nios\'b3y p\'f3\'b3
nocno-zachodnich Indian przez morze do Wysp Hawajskich i dalej jeszcze na po\'b3udnie, na wyspy Oceanii. Zmieszali oni swoj\'b9 krew z plemieniem Kon-Tiki i przynie\'9cli now\'b9 cywilizacj\'ea do wyspiarskiego kr\'f3lestwa. By\'b3 t
o drugi z kolei lud epoki kamiennej, przybywaj\'b9cy do Poli\-nezji w roku 1100, nie znaj\'b9cy metali, sztuki garncarskiej, ko\'b3a, wrzeciona i uprawy zb\'f3\'bf.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zajmowa\'b3em si\'ea w\'b3a\'9cnie starymi rysunkami jaskiniowymi, wy\-konanymi w polinezyjskim .stylu przez p\'f3\'b3nocno-zachodnich Indian w Brytyjskiej Kolumbii, gdy do Norwegu wtargn\'eali Niemcy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 - W lewo zwrot! W prawo zwrot! W ty\'b3 zwrot! \emdash Mycie schod\'f3w w koszarach, czyszczenie but\'f3w, szko\'b3a radiotelegrafi\-st\'f3w, .spadochroniarzy i wreszcie murma\'f1ski konw\'f3j do p\'f3\'b3noc\-nej Norw
egii, gdzie wojenny b\'f3g techniki panowa\'b3 w czasie nie\-obecno\'9cci boga-s\'b3o\'f1ca przez d\'b3ug\'b9, ciemn\'b9 zim\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasta\'b3 pok\'f3j. Pewnego dnia moja teoria by\'b3a gotowa. Teraz mo\'bfna ju\'bf jecha\'e6 do Ameryki i przed\'b3o\'bfy\'e6 j\'b9 \'9cwiatu.
\par }{\fs24 \page
\par
\par }{\fs24\cf1 II. NARODZINY WYPRAWY}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par U znawc\'f3w }{\f58\fs24\cf1 * Punkt zwrotny * W Domu Marynarza * Ostat\-nie wyj\'9ccie * Klub Odkrywc\'f3w * Nowe wyposa\'bfenie * Znaj\-duj\'ea towarzysza wyprawy * Triumwirat * Malarz i dwaj sabota\'bfy\'9c
ci * Do Waszyngtonu * Spotkanie w Ministerstwie Wojny * Z list\'b9 \'bfycze\'f1 u Generalnego Kwatermistrza * Pro\-blemy pieni\'ea\'bfne * U dyplomat\'f3w w ONZ * Lecimy do Ekwa\-doru *}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Zacz\'ea\'b3o si\'ea to wi\'eac przy ognisku na tropikalnej wyspie, gdzie stary krajowiec opowiada\'b3 legendy swojego szczepu. Wiele lat p\'f3\'9fniej siedzia\'b3em z innym starcem, tym razem w ciemnym biu\-rze, na g\'f3rnym pi\'ea
trze wielkiego muzeum w Nowym Jorku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Doko\'b3a nas, w porz\'b9dnie ustawionych szklanych gablotach le\-\'bfa\'b3y znaleziska z zamierzch\'b3ych czas\'f3w gubi\'b9cych si\'ea we mgle staro\'bfytno\'9cci. \'8cciany by\'b3y zastawione ksi\'b9\'bfkami. Niekt\'f3re z nich mia\'b3
y nie wi\'eacej ni\'bf dziesi\'eaciu czytelnik\'f3w, nie licz\'b9c autora. Siwow\'b3osy i dobroduszny starzec, kt\'f3ry przeczyta\'b3 te wszystkie ksi\'b9\'bfki i napisa\'b3 niekt\'f3re z nich, siedzia\'b3 przy swoim biurku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dotkn\'b9\'b3em widocznie jego czu\'b3ej struny, gdy\'bf z\'b3apa\'b3 si\'ea za po\-r\'eacze fotela z takim wyrazem twarzy, jak gdybym mu przerwa\'b3 ulubionego pasjansa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nie! \emdash powiedzia\'b3. \emdash Nigdy!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tak m\'f3g\'b3by wygl\'b9da\'e6 \'9cwi\'eaty Miko\'b3aj, gdyby ktokolwiek \'9cmia\'b3 twierdzi\'e6, \'bfe w przysz\'b3ym roku Gwiazdka wypadnie na \'9cwi\'eatego Jana.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Pan si\'ea myli! Pan jest w b\'b3\'eadzie! \emdash powtarza\'b3 i potrz\'b9sa\'b3 z oburzeniem g\'b3ow\'b9, jak gdyby strz\'b9saj\'b9c z siebie m\'f3j pomys\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Przecie\'bf nie przeczyta\'b3 pan jeszcze moich argument\'f3w \emdash powiedzia\'b3em, wskazuj\'b9c na plik r\'eakopis\'f3w le\'bf\'b9cy na biurku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Argumenty! \emdash zawo\'b3a\'b3. \emdash Nie mo\'bfe pan przecie trakto\-wa\'e6 zagadnie\'f1 etnograficznych jako pewnego rodzaju kryminal\-nej zagadki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czemu nie? \emdash odpar\'b3em. \emdash Swoje wnioski opar\'b3em za\-r\'f3wno na w\'b3asnych spostrze\'bfeniach, jak i na faktach znanych nauce.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Zadaniem nauki jest tylko badanie \emdash powiedzia\'b3 spokojnie starszy }{\fs24\cf1 pan \emdash a nie dowodzenie takich czy innych hipotez.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przesun\'b9\'b3 ostro\'bfnie nie otwarty r\'eakopis na drug\'b9 stron\'ea biurka i pochyli\'b3 si\'ea nad nim.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Prawd\'b9 jest, \'bfe w Ameryce Po\'b3udniowej powsta\'b3y najory\-ginalniejsze cywilizacje staro\'bfytno\'9cci. Prawd\'b9 jest r\'f3wnie\'bf, \'bfe nie wiemy, sk\'b9d si\'ea one wzi\'ea\'b3y ani co si\'ea z nimi sta\'b3
o, kiedy In\-kowie doszli do w\'b3adzy. Jedna rzecz jest w ka\'bfdym razie zupe\'b3nie pewna: \'bfaden z po\'b3udniowo-ameryka\'f1skich lud\'f3w nie m\'f3g\'b3 do\-sta\'e6 si\'ea na wyspy Oceanii.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Spojrza\'b3 na mnie badawczo i ci\'b9gn\'b9\'b3 dale}{\fs24\cf1 j:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash A wie pan czemu? Odpowied\'9f jest prosta. Nie mieli oni mo\'bfliwo\'9cci przedostania si\'ea tam. Nie mieli \'bfadnych \'b3odzi!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Mieli za to tratwy \emdash odpar\'b3em niepewnie \emdash tratwy z drze\-wa balsa}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{ Balsa \emdash drzewo tropikalne, porowate i lekkie jak korek.}}}{\fs24\cf1 .}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Starszy pan }{\f58\fs24\cf1 u\'9cmiechn\'b9\'b3 si\'ea i rzek\'b3 spokojnie:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Doskonale, prosz\'ea spr\'f3bowa\'e6 odby\'e6 kiedy\'9c podr\'f3\'bf z Peru na wyspy Oceanu Spokojnego na tratwie z balsy!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Trudno by\'b3o na to znale\'9f\'e6 odpowied\'9f. Zrobi\'b3o si\'ea p\'f3\'9fno. Pod\-nie\'9cli\'9cmy si\'ea obaj. Towarzysz\'b9c mi do drzwi stary uczony pokle\-pa\'b3 mnie po ramieniu i powiedzia\'b3, \'bfe gdybym tylko potrzebowa\'b3
pomocy, zawsze got\'f3w mi jest jej udzieli\'e6. Doda\'b3 tak\'bfe, \'bfe na przysz\'b3o\'9c\'e6 winienem raczej specjalizowa\'e6 si\'ea w badaniach albo Polinezji albo Ameryki, a nie miesza\'e6 tych dwu spraw. Pochyli\'b3 si\'ea nad biurkiem:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Zapomnia\'b3 pan r\'eakopis \emdash rzek\'b3 wr\'eaczaj\'b9c mi moj\'b9 rozpra\-w\'ea \'93Polinezja i Ameryka. Problem przenikania kultur". Wetkn\'b9\-\'b3em to pod pach\'ea i ruszy\'b3em po schodach w d\'f3\'b3; zmiesza\'b3em si
\'ea z ulicznym t\'b3umem.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Tego wieczor}{\f58\fs24\cf1 a zastuka\'b3em do drzwi starej rudery w zapom\-nianym zau\'b3ku Greenwich Village}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{ Greenwich V i l l a g e \emdash dzielnica cyganerii artystycznej Nowe\-go Jorku.}}}{\f58\fs24\cf1 . Lubi\'b3em przychodzi\'e6 tam z moimi problemami, kiedy nie znajdowa\'b3
em wyj\'9ccia z sytuacji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Chudy, ma\'b3y cz\'b3owieczek z d\'b3ugim nosem uchyli\'b3 ostro\'bfnie drzwi, obejrza\'b3 mnie przez szpar\'ea, a nast\'eapnie otworzy\'b3 je na}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 o\'9ccie\'bf z szerokim u\'9cmiechem i wci\'b9gn\'b9\'b3 mnie do \'9crodka. Wpro\-wadzi\'b3 mnie do ma\'b3ej kuchenki i zap\'eadzi\'b3 do nakrywania sto\'b3u, sam za\'9c pocz\'b9\'b3 rozbe\'b3tywa\'e6 nieokre\'9clon\'b9, lecz mile pachn
\'b9c\'b9 mieszanin\'ea, kt\'f3r\'b9 podgrzewa\'b3 na gazie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \'a3adnie, \'bfe\'9c przyszed\'b3 \emdash powiedzia\'b3. \emdash Jak\'bfe ci idzie?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Paskudnie \emdash odpar\'b3em. \emdash Nikt nie chce czyta\'e6 mojego r\'ea\-kopisu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nape\'b3ni\'b3 talerze i zaj\'eali\'9cmy si\'ea gorliwie ich zawarto\'9cci\'b9.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Rzecz }{\f58\fs24\cf1 w tym \emdash oznajmi\'b3 gospodarz \emdash \'bfe ludzie, z kt\'f3rymi rozmawia\'b3e\'9c, uwa\'bfaj\'b9 to po prostu za twoj\'b9 }{\i\fs24\cf1 idee fixe. }{\f58\fs24\cf1 Wiesz sam, \'bfe w Ameryce pojawiaj\'b9
si\'ea ludzie z mn\'f3stwem dziwnych po\-mys\'b3\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jest jeszcze jedna rzecz -\emdash zauwa\'bfy\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Wiem \emdash powiedzia\'b3. \emdash Twoje podej\'9ccie do zagadnienia. Wszyscy oni s\'b9 specjalistami i nie wierz\'b9 w tak\'b9 metod\'ea pracy, kt\'f3ra pos\'b3uguje si\'ea wszelkimi ga\'b3\'eaziami wiedzy \emdash
od botaniki do archeologii. Ludzie ci ograniczaj\'b9 sw\'f3j zakres pracy, \'bfeby m\'f3c dok\'b3adniej zaj\'b9\'e6 si\'ea szczeg\'f3\'b3ami. Nowoczesne metody bada\'f1 wymagaj\'b9, aby ka\'bfda ga\'b3\'b9\'9f wiedzy grzeba\'b3a we w\'b3asnym do\'b3
ku. Nie s\'b9 przyzwyczajeni do sk\'b3adania ca\'b3o\'9cci z tego, co wydoby\-waj\'b9 z r\'f3\'bfnych dziur.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Carl wsta\'b3 i si\'eagn\'b9\'b3 po gruby manuskrypt.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Patrz \emdash rzek\'b3 \emdash oto moja ostatnia praca o ubarwieniu pta\-k\'f3w w chi\'f1skich haftach ludowych. Kosztowa\'b3o mnie to siedem lat pracy, lecz za to ksi\'b9\'bfk\'ea od razu wydano. Nasza epoka wymaga w\'b9
skiej specjalizacji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Carl mia\'b3 racj\'ea, \'b3atwiej jednak by\'b3oby u\'b3o\'bfy\'e6 wzorzyst\'b9 mo\-zaik\'ea z jednokolorowych kamyk\'f3w, ni\'bf rozwi\'b9za\'e6 zagadk\'ea Ocea\-nu Spokojnego, na\'9cwietlaj\'b9c j\'b9 tylko z jednej strony.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sprz\'b9tn\'eali\'9cmy ze sto\'b3u i zmyli\'9cmy naczynia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \'afadnych nowin z uniwersytetu w Chicago? \emdash spyta\'b3 gos\-podarz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \'afadnych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash A co ci powiedzia\'b3 dzisiaj tw\'f3j stary przyjaciel w muzeum?}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Jego to r}{\f58\fs24\cf1 \'f3wnie\'bf nie zainteresowa\'b3o. Powiedzia\'b3 mi, \'bfe z uwagi na to, i\'bf Indianie mieli tylko otwarte tratwy, nie ma co liczy\'e6 si\'ea z mo\'bfliwo\'9cci\'b9 odkrycia przez nich wysp Polinezji.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ma\'b3y cz\'b3owieczek zacz\'b9\'b3 energicznie wyciera\'e6 sw\'f3j talerz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tak \emdash rzek\'b3 w ko\'f1cu \emdash m\'f3wi\'b9c prawd\'ea, mnie si\'ea to te\'bf wydaje praktyczn\'b9 przeszkod\'b9 dla uznania twojej teorii.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Spojrza\'b3em ponuro na chudego etnologa, kt\'f3rego dotychczas uwa\'bfa\'b3em za wiernego sprzymierze\'f1ca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nie chcia\'b3bym by\'e6 \'9fle zrozumiany \emdash doda\'b3 po\'9cpiesznie. \emdash Z jednej strony wydaje mi si\'ea, \'bfe masz racj\'ea, z drugiej za\'9c \emdash s\'b9 tu pewne niejasno\'9cci. Zreszt\'b9
moja praca o ubarwieniu pi\'f3r pta\-sich popiera twoj\'b9 teori\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Carl \emdash powiedzia\'b3em \emdash jestem tak pewien tego, \'bfe Indianie przebyli Ocean Spokojny na tratwach, \'bfe got\'f3w jestem zbudowa\'e6 tak\'b9 tratw\'ea i przeby\'e6 na niej ocean po to tylko, aby udowodni\'e6, \'bf
e jest to mo\'bfliwe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czy\'9c ty oszala\'b3?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 M\'f3j przyjaciel uwa\'bfa\'b3 to za dobry \'bfart, lecz u\'9cmiecha\'b3 si\'ea tro\-ch\'ea niepewnie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jeste\'9c szalony! Na tratwie?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie wiedzia\'b3, co ma powiedzie\'e6, wi\'eac tylko patrza\'b3 na mnie dziwnie, jakby wyczekuj\'b9c u\'9cmiechu przecz\'b9cego szalonemu po\-mys\'b3owi. Nie znalaz\'b3 go jednak.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Widzia\'b3em teraz, \'bfe wobec niesko\'f1czonej przestrzeni wodnej, dziel\'b9cej Polinezj\'ea od Peru, w praktyce nikt nie uzna\'b3by mojej teorii. Trudno by\'b3o przerzuci\'e6 przez t\'ea przestrze\'f1
most w postaci przedhistorycznej tratwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Carl patrza\'b3 na mnie niepewnie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash S\'b3uchaj, chod\'9fmy na jednego \emdash powiedzia\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sko\'f1czy\'b3o si\'ea na czterech kieliszkach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W tym tygodniu up\'b3yn\'b9\'b3 termin op\'b3aty komornego. Jednocze\'9c\-nie pismo z Banku Norweskiego zawiadomi\'b3o mnie, \'bfe nie otrzy\-mam wi\'eacej dolar\'f3w. Ograniczenia dewizowe. Wzi\'b9\'b3em sw\'f3j kufer i pojecha\'b3
em metrem do Brooklynu. Tu uda\'b3o mi si\'ea za\-kwaterowa\'e6 w Norweskim Domu Marynarza, gdzie jedzenie by\'b3o smaczne i po\'bfywne, a ceny w lepszej zgodzie z portfelem. Dosta\-\'b3em ma\'b3y pokoik na pi\'eatrze, lecz jada\'b3em posi\'b3
ki razem z mary\-narzami }{\i\fs24\cf1 w }{\f58\fs24\cf1 wielkiej jadalni na parterze. Marynarze przyje\'bfd\'bfali i odje\'bfd\'bfali. R\'f3\'bfnili si\'ea od siebie typem, -wzrostem i stopniem trze\'9fwo\'9cci, lecz mieli jedn\'b9 wsp\'f3ln\'b9 cech\'ea
: je\'9cli m\'f3wili o morzu, to wiedzieli dobrze, o czym m\'f3wi\'b9. Dowiedzia\'b3em si\'ea od nich, }{\i\f58\fs24\cf1 \'bfe }{\f58\fs24\cf1 falowanie na morzu nie wzrasta wraz z g\'b3\'eaboko\'9cci\'b9 w\'f3d ani z od\-leg\'b3o\'9cci\'b9
od brzegu. Przeciwnie, szkwa\'b3y w pobli\'bfu l\'b9du bywaj\'b9 cz\'easto bardziej zdradzieckie ni\'bf na oceanie. Mielizny, przyboje i pr\'b9dy wok\'f3\'b3 brzeg\'f3w mog\'b9 powodowa\'e6 falowanie znacznie wi\'eaksze ni\'bf to, jakiego mo\'bf
na by oczekiwa\'e6 na pe\'b3nym morzu. Statek, kt\'f3ry da\'b3by sobie rad\'ea p\'b3yn\'b9c wzd\'b3u\'bf otwartego wybrze\-\'bfa, z pewno\'9cci\'b9 poradzi\'b3by sobie tak\'bfe na oceanie. Dowiedzia\-\'b3em si\'ea r\'f3wnie\'bf, \'bfe w czasie burzy du
\'bfe statki wrzynaj\'b9 si\'ea dzio\-bem albo; ruf\'b9 w zwa\'b3y w\'f3d tak, \'bfe tony wody przelewaj\'b9 si\'ea przez pok\'b3ad, skr\'eacaj\'b9c jak pi\'f3rka stalowe rury. Natomiast ma\'b3e lodzie w sztormow\'b9 pogod\'ea by\'b3y cz\'ea
sto w o wiele lepszej sytuacji, gdy\'bf znajduj\'b9c si\'ea pomi\'eadzy grzbietami zwalistych ba\'b3wan\'f3w ta\'f1czy\'b3y na wodzie swobodnie jak mewy. Byli tacy, kt\'f3rzy urato\-wali si\'ea w \'b3odziach ratunkowych, kiedy fale morskie rozbi\'b3
y i zatopi\'b3y ich statek. Marynarze, z kt\'f3rymi rozmawia\'b3em, ma\'b3o si\'ea jednak znali na tratwach. Tratwa nie by\'b3a statkiem; nie mia\'b3a przecie\'bf st\'eapki ani burt. By\'b3a tylko czym\'9c p\'b3ywaj\'b9cym, na czym m\'f3g\'b3 kto\'9c
przetrwa\'e6, zanim nie zabra\'b3 go ten czy inny statek. Jeden z marynarzy \'bfywi\'b3 jednak du\'bfy respekt dla tratw na wzburzonym morzu. Podczas wojny, gdy niemiecka torpeda zato\-pi\'b3a jego statek na \'9crodku Atlantyku, dryfowa\'b3
przez trzy tygod\-nie na otwartej tratwie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ale \'bfeglowa\'e6 na tratwie si\'ea nie da \emdash powiedzia\'b3. \emdash P\'b3ynie raz bokiem, raz ty\'b3em; w zale\'bfno\'9cci od wiatru.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 W bibli}{\f58\fs24\cf1 otece wygrzeba\'b3em opisy podr\'f3\'bfy pierwszych Europej\-czyk\'f3w, kt\'f3rzy dosi\'eagli zachodniego wybrze\'bfa Ameryki Po\'b3ud\-niowej. Nie brakowa\'b3o w nich ani szkic\'f3w, ani opis\'f3w wielkich tratw india
\'f1skich, budowanych z drzewa balsa. Mia\'b3y one rejowy \'bfagiel, wysuwany miecz i d\'b3ugie wios\'b3o sterowe na rufie. Mo\'bfna by\'b3o wi\'eac nimi manewrowa\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tygodnie mija\'b3y w Domu Marynarza. \'afadnej odpowiedzi z Chicago ni innych miast, do kt\'f3rych pos\'b3a\'b3em kopie mojej pracy. Nikt ich widocznie nie czyta\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnej soboty wzi\'b9\'b3em si\'ea w gar\'9c\'e6 i pomaszerowa\'b3em do }{\i\fs24\cf1 ship-chandlera}{\cs17\i\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Ship- chandler \emdash przedsi\'eabiorca zaopatruj\'b9cy statki w \'bfyw\-no\'9c\'e6, napoje, artyku\'b3y codziennego u\'bfytku, farby, liny itp.}}}{\i\fs24\cf1 }{
\f58\fs24\cf1 na Water-Street. Kupiec zacz\'b9\'b3 tytu\'b3owa\'e6 mnie uprzejmie \'93panem kapitanem", kiedy kupi\'b3em map\'ea morsk\'b9 Oce}{\fs24\cf1 -}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 anu Spokojnego. Z rulonem pod pach\'b9 uda\'b3em si\'ea na podmiejsk\'b9 kolejk\'ea do Ossining; od d\'b3u\'bfszego ju\'bf czasu sp\'eadza\'b3em }{\i\fs24\cf1 weekend }{\f58\fs24\cf1 u m\'b3odego norweskiego ma\'b3\'bfe\'f1stwa, kt\'f3
re mia\'b3o za miastem cza\-ruj\'b9c\'b9 will\'ea. M\'b9\'bf by\'b3 niegdy\'9c kapitanem okr\'eatu, a obecnie pracowa\'b3 jako kierownik biura firmy \'bfeglugowej }{\i\f58\fs24\cf1 Fred Olsen Lin\'ea w }{\fs24\cf1 New Yorku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wzi\'eali\'9cmy od\'9cwie\'bfaj\'b9c\'b9 k\'b9piel w basenie p\'b3ywackim, zapom\-nieli\'9cmy w mig o miejskim \'bfyciu i kiedy Ambjorg przyni\'f3s\'b3 tac\'ea z cocktailami, usiedli\'9cmy na trawniku pod pal\'b9cymi promieniami s\'b3o\'f1
ca. Nie mog\'b9c ju\'bf d\'b3u\'bfej powstrzyma\'e6 si\'ea, rozwin\'b9\'b3em map\'ea Pacyfiku i zapyta\'b3em Wilhelma, czy jego zdaniem da si\'ea przeby\'e6 na tratwie ocean z Peru do Polinezji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ambjorg, nieco zdziwiony, spojrza\'b3 raczej na mnie ni\'bf na map\'ea, lecz odrzek\'b3 potwierdzaj\'b9co. Poczu\'b3em si\'ea tak lekko, jakbym mia\'b3 balon pod koszul\'b9, gdy\'bf wiedzia\'b3em, \'bfe Wilhelm lubi\'b3 i rozu\-mia\'b3
wszystko, co by\'b3o zwi\'b9zane z \'bfeglarstwem i nawigacj\'b9. Zwierzy\'b3em mu si\'ea wi\'eac z moich plan\'f3w. Ku memu zdziwieniu uzna\'b3 je za czyste szale\'f1stwo.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Dopiero co powiedzia}{\f58\fs24\cf1 \'b3e\'9c przecie\'bf, \'bfe jest to ca\'b3kiem mo\'bfli\-we \emdash przerwa\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Zupe\'b3nie s\'b3usznie \emdash przyzna\'b3 \emdash ale r\'f3wnie dobrze mo\'bfe ci si\'ea to nie uda\'e6. Nigdy nie by\'b3e\'9c na \'bfadnej tratwie, a zamierzasz nagle przep\'b3yn\'b9\'e6 na niej Ocean Spokojny. Mo\'bfe da si
\'ea to zrobi\'e6, a mo\'bfe nie. India\'f1scy \'bfeglarze z Peru opierali si\'ea na do\'9cwiadcze\-niu pokole\'f1. Kto wie, ile dziesi\'b9tk\'f3w i setek tratw posz\'b3o na dno w ci\'b9gu stuleci, zanim zdobyto niezb\'eadne do\'9cwiadczenie \'bfeglar\-
skie. Jak m\'f3wisz, Inkowie wychodzili na pe\'b3ne morze ca\'b3ymi flotyllami takich tratw. A wi\'eac kiedy jedna uleg\'b3a awarii, inne ratowa\'b3y rozbitk\'f3w. Ale kto uratuje ciebie, je\'bfeli ci si\'ea co\'9c Stanie na \'9crodku oceanu? Nawet gdyby
\'9c mia\'b3 stacj\'ea radiow\'b9 dla przy\-wo\'b3ania pomocy, to nie my\'9cl, \'bfe \'b3atwo jest znale\'9f\'e6 ma\'b3\'b9 tratw\'ea o tysi\'b9ce mil od l\'b9du. W czasie sztormu fale mog\'b9 ci\'ea zmy\'e6 i utoniesz dziesi\'ea\'e6
razy, zanim nadejdzie pomoc. Lepiej poczekaj cierpliwie, a\'bf kto\'9c b\'eadzie mia\'b3 czas i przeczyta tw\'f3j r\'eakopis. Na\-pisz do nich znowu, nie daj im zapomnie\'e6 o sobie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nie mog\'ea d\'b3u\'bfej czeka\'e6 \emdash powiedzia\'b3em. \emdash Wkr\'f3tce nie b\'ead\'ea ju\'bf mia\'b3 ani centa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash To zamieszkaj z nami. Jak zreszt\'b9 zorganizujesz wypraw\'ea }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 Ameryki Po\'b3udniowej, je\'9cli nie masz pieni\'eadzy?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \'a3atwiej zainteresowa\'e6 ludzi wypraw\'b9, ni\'bf nie czytanym r\'eakopisem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ale co przez to osi\'b9gniesz?}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Ob}{\f58\fs24\cf1 al\'ea jeden z najwa\'bfniejszych argument\'f3w skierowanych przeciwko mojej teorii, }{\i\fs24\cf1 a }{\f58\fs24\cf1 poza tym nauka zainteresuje si\'ea ca\'b3\'b9 spraw\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash No, a je\'9cli ci si\'ea nie uda?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tak, wtedy nie udowodni\'ea niczego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash W oczach wszystkich obalisz w\'b3asn\'b9 teori\'ea, czy\'bf nie tak?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \bullet By\'e6 mo\'bfe, mam jednak jedn\'b9 szans\'ea na dziesi\'ea\'e6, jak sam powiedzia\'b3e\'9c, aby przeby\'e6 ocean w ten w\'b3a\'9cnie spos\'f3b.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dzieci przysz\'b3y gra\'e6 w krokieta i w tym dniu nie poruszali\'9cmy wi\'eacej tego tematu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ko\'f1cu nast\'eapnego tygodnia znowu przyjecha\'b3em do Ossi-ning z map\'b9, a kiedy wyje\'bfd\'bfa\'b3em, widnia\'b3a na niej d\'b3uga, nary\-sowana o\'b3\'f3wkiem linia \'b3\'b9cz\'b9ca wybrze\'bf
e Peru z wyspami Tuamo-tu na Pacyfiku. M\'f3j przyjaciel, kapitan, porzuci\'b3 nadziej\'ea wy\-perswadowania mi mojej idei. Siedzieli\'9cmy godzinami, razem wyliczaj\'b9c przypuszczalny}{\fs24\cf1 dryf tratwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dziewi\'ea\'e6dziesi\'b9t siedem dni \emdash powiedzia\'b3 Wilhelm \emdash lecz pami\'eataj, \'bfe to tylko w idealnych warunkach, przy stale sprzy\-jaj\'b9cym wietrze i przy za\'b3o\'bfeniu, \'bfe tratwa rzeczywi\'9ccie b\'ea
dzie \'bfeglowa\'b3a tak, jak to sobie wyobra\'bfasz. Powiniene\'9c zdecydowa\-nie liczy\'e6 si\'ea co najmniej z czterema miesi\'b9cami rejsu, a musisz by\'e6 przygotowany na znacznie wi\'eacej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Doskonale \emdash odpar\'b3em zadowolony \emdash liczmy si\'ea z cztere\-ma miesi\'b9cami podr\'f3\'bfy, a zrobimy go w dziewi\'ea\'e6dziesi\'b9t siedem dni!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy wr\'f3ci\'b3em do domu i usiad\'b3em z map\'b9 na brzegu \'b3\'f3\'bfka, ma\'b3y pokoik w Domu Marynarza wydawa\'b3 rni si\'ea tego wieczora w dw\'f3jnas\'f3b przytulny. Przemierza\'b3em go wzd\'b3u\'bf i wszerz o tyle, o ile \'b3
\'f3\'bfko i szafa pozwala\'b3y na to. O tak, tratwa by\'b3aby znacznie wi\'eaksza od pokoju. Wychyli\'b3em si\'ea przez okno, \'bfeby spojrze\'e6 na zapomniane, wygwie\'bfd\'bfone niebo wielkomiejskie, kt\'f3re by\'b3o wi\-doczne jedynie wprost nad g\'b3
ow\'b9, pomi\'eadzy murami podw\'f3rza.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Je\'bfeli nawet na tratwie b\'eadzie ciasno, b\'eadziemy przynaj\-mniej mie\'e6 gwia\'9fdziste niebo nad sob\'b9!}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Przy 72 ulic}{\f58\fs24\cf1 y West, ko\'b3o Central Parku, le\'bfy jeden z najbar\-dziej ekskluzywnych klub\'f3w New Yorku. Tylko ma\'b3a, po\'b3ysku\-j\'b9ca, mosi\'ea\'bfna tabliczka z napisem }{\i\fs24\cf1 Explorers Club }{\f58\fs24\cf1
zdradza prze\-chodniowi niezwyk\'b3o\'9c\'e6 wn\'eatrza. Po wej\'9cciu do \'9crodka mo\'bfna odnie\'9c\'e6 wra\'bfenie, \'bfe wyl\'b9dowa\'b3o si\'ea na spadochronie w obcym \'9cwiecie oddalonym o tysi\'b9ce mil od nowojorskich samochod\'f3
w i drapaczy chmur. Kiedy zamykaj\'b9 si\'ea za nami drzwi odcinaj\'b9ce New York, poch\'b3ania nas atmosfera polowa\'f1 na lwy, wspinaczki wysokog\'f3rskiej i \'bfycia polarnego, a jednocze\'9cnie mamy uczucie, \'bf
e siedzimy w salonie luksusowego jachtu podczas rejsu doko\'b3a \'9cwiata. Trofea z polowa\'f1 na hipopotamy i jelenie, strzelby na grubego zwierza, k\'b3y, tam-tamy i w\'b3\'f3cznie, idia\'f1skie derki, bo\'bfki i modele statk\'f3
w, flagi, fotografie i mapy tworzy\'b3y t\'b3o dla ucze\-stnik\'f3w klubu zbieraj\'b9cych si\'ea na przyj\'eacia lub odczyty o dalekich krajach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po mojej podr\'f3\'bfy na Wyspy Markizy zosta\'b3em rzeczywistym cz\'b3onkiem klubu, a jako nowicjusz rzadko opuszcza\'b3em posiedze\-nia w czasie pobytu w New Yorku. Przyszed\'b3szy zatem pewnego d\'bfd\'bf
ystego listopadowego wieczoru do klubu, spostrzeg\'b3em ze zdziwieniem, \'bfe dzieje si\'ea tam co\'9c niezwyk\'b3ego. Na \'9crodku poko\-ju le\'bfa\'b3a nad\'ea
ta powietrzem gumowa tratwa wraz z racjami szalupowymi i przyborami ratunkowymi, podczas gdy spado\-chrony, gumowe kombinezony, kamizelki ratunkowe i wyposa\-\'bfenie polarne pokrywa\'b3y \'9cciany i sto\'b3y, na kt\'f3rych sta\'b3
y balony do destylacji wody i inne zadziwiaj\'b9ce wynalazki. Nowoobrany cz\'b3onek klubu, pu\'b3kownik Haskin z Szefostwa Zaopatrzenia Lot\-nictwa, mia\'b3 wyg\'b3osi\'e6 odczyt i zademonstrowa\'e6 nowe wynalazki, kt\'f3rymi, jak przypuszcza\'b3, mog\'b3
yby si\'ea w przysz\'b3o\'9cci pos\'b3u\'bfy\'e6 wyprawy naukowe zar\'f3wno polarne, jak i tropikalne.}{\fs24
\par }\pard \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\tx3828\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\f58\fs24\cf1 Po odczycie rozwin\'ea\'b3a si\'ea o\'bfywiona i gor\'b9ca dyskusja. Znany du\'f1ski odkrywca polarny Peter Freuchen podni\'f3s\'b3 si\'ea
, wysoki i pot\'ea\'bfny, potrz\'b9saj\'b9c z pow\'b9tpiewaniem olbrzymi\'b9 brod\'b9. Nie , mia\'b3 on zaufania do tych nowomodnych wynalazk\'f3w. W czasie jednej ze swoich wypraw do Grenlandii u\'bfy\'b3 kiedy\'9c gumowej \'b3odzi i sk\'b3
adanego namiotu zamiast eskimoskiego kajaka i lodowego domku i omal nie przyp\'b3aci\'b3 tego \'bfyciem. Najpierw zamarz\'b3 prawie na \'9cmier\'e6 w czasie burzy \'9cnie\'bfnej, kiedy obmarzni\'eaty b\'b3yskawiczny zamek nie pozwoli\'b3 mu schroni\'e6 si
\'ea do namiotu. A potem, w czasie po\'b3owu ryb, haczyk przebi\'b3 pow\'b3ok\'ea pneuma\-tycznej gumowej \'b3odzi, kt\'f3ra zaton\'ea\'b3a pod nim jak mokra szmata. Freuchen wraz z przyjacielem, Eskimosem, dop\'b3yn\'eali do l\'b9du kajakiem, kt\'f3
ry przyszed\'b3 im na ratunek.}{\fs24
\par }\pard \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\f58\fs24\cf1 By\'b3 wi\'eac zdania, \'bfe \'bfaden m\'b9dry ndwoczesny wynalazca, sie\-dz\'b9c w swoim laboratorium, nie wymy\'9cli nic lepszego ni\'bf
to, czego tysi\'b9cletnie do\'9cwiadczenie nauczy\'b3o Eskimos\'f3w we w\'b3as\-nym kraju.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dyskusja zako\'f1czy\'b3a si\'ea nieoczekiwan\'b9 propozycj\'b9 ze strony pu\'b3kownika Haskina. Cz\'b3onkowie klubu mog\'b9 w czasie swoich najbli\'bfszych wypraw pos\'b3u\'bfy\'e6 si\'ea kt\'f3rym\'9c z nowoz
ademonstro-wanych przez niego wynalazk\'f3w \emdash pod warunkiem, \'bfe po po\-wrocie poinformuj\'b9 laboratorium o ich przydatno\'9cci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Niczego wi\'eacej nie pragn\'b9\'b3em. Tego wieczora wyszed\'b3em z klubu ostatni \emdash zbada\'b3em ka\'bfdy najmniejszy szczeg\'f3\'b3 nowiut\-kiego ekwipunku, kt\'f3ry tak nieoczekiwanie oddano 'do mojej dyspozycji. Potrzebowa\'b3em w
\'b3a\'9cnie przyrz\'b9d\'f3w ratunkowych, przecie\'bf tratwa \emdash wbrew moim przypuszczeniom \emdash mog\'b3a roz\-bi\'e6 si\'ea na pe\'b3nym morzu z dala od ludzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego ranka przy \'9cniadaniu w Domu Marynarza wci\'b9\'bf jeszcze my\'9cla\'b3em o tym ekwipunku, kiedy dobrze ubrany, m\'b3ody cz\'b3owiek o budowie atlety podszed\'b3 ze swoj\'b9 tac\'b9 \'9cniadaniow\'b9 i usiad\'b3
przy moim stole. Zacz\'eali\'9cmy pogaw\'eadk\'ea i okaza\'b3o si\'ea, \'bfe \emdash \bullet podobnie jak i ja \emdash nie by\'b3 marynarzem. Uko\'f1czy\'b3 poli\-technik\'ea w Trondheim i przebywa\'b3 w Ameryce dla zakupu r\'f3\'bf\-nych cz\'ea\'9c
ci maszyn. Odbywa\'b3 praktyk\'ea in\'bfyniersk\'b9 w zakresie techniki ch\'b3odniczej. Mieszka\'b3 w pobli\'bfu i wst\'eapowa\'b3 cz\'easto na posi\'b3ki do Domu Marynarza, kt\'f3ry s\'b3yn\'b9\'b3 z dobrej 'norweskiej kuchni. Zapyta\'b3
mnie, co porabiam, wi\'eac opowiedzia\'b3em mu po\-kr\'f3tce o moich planach. Mianowicie, gdybym nie dosta\'b3 w ci\'b9gu tygodnia pozytywnej odpowiedzi w sprawie wys\'b3anego r\'eakopisu, puszcz\'ea w ruch przygotowania do wyprawy tratw\'b9. M\'f3j wsp
\'f3\'b3\-biesiadnik milcza\'b3 i przys\'b3uchiwa\'b3 si\'ea z wielkim }{\fs24\cf1 zaciekawieniem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W cztery dni p\'f3\'9fniej natkn\'eali\'9cmy si\'ea na siebie w tej samej j.ulalni.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \emdash Zdecydowa\'b3 si\'ea pan na t\'ea jazd\'ea, czy nie? \emdash zapyta\'b3 mnie nowy znajomy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tak \emdash odpar\'b3em \emdash jad\'ea.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Kiedy?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jak najpr\'eadzej. Je\'bfeli b\'ead\'ea zwleka\'b3 zbyt d\'b3ugo, nadejd\'b9 sztormy znad Po\'b3udniowego Oceanu Lodowatego i na wyspach r\'f3wnie\'bf rozpocznie si\'ea sezon orkan\'f3w. Musz\'ea wyjecha\'e6 w po\-dr\'f3\'bf
z Peru w przeci\'b9gu najbli\'bfszych miesi\'eacy, ale przede wszyst\-kim potrzebuj\'ea pieni\'eadzy dla zorganizowania ca\'b3ego tego in\-teresu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ilu ludzi b\'eadzie liczy\'e6 wyprawa?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash My\'9cl\'ea, \'bfe nie wi\'eacej ni\'bf sze\'9cciu; pozwoli to na dostateczne urozmaicenie wsp\'f3\'b3\'bfycia na tratwie i wystarczy te\'bf dla cztero\-godzinnej wachty przy sterze przez ca\'b3\'b9 dob\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 M\'b3odzian sta\'b3 przez chwil\'ea, jakby prze\'bfuwaj\'b9c w\'b3asne my\'9cli, i nagle zawo\'b3a\'b3 \'bfywo:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Do diab\'b3a, jak\'bfe ch\'eatnie wzi\'b9\'b3bym udzia\'b3 w tej wyprawie! M\'f3g\'b3bym przeprowadza\'e6 techniczne pomiary i pr\'f3by. Musicie przecie\'bf poprze\'e6 wasze do\'9cwiadczenia dok\'b3adnymi pomiarami wiatr\'f3w, pr
\'b9d\'f3w i fal. Pami\'eatajcie, \'bfe macie przed sob\'b9 przeby\-cie olbrzymich przestrzeni morskich, prawie nieznanych, le\'bf\'b9cych daleko od szlak\'f3w \'bfeglugi. Taka w\'b3a\'9cnie wyprawa mo\'bfe prowa\-dzi\'e6 interesuj\'b9
ce badania hydrograficzne i meteorologiczne; m\'f3g\'b3\-bym znakomicie wykorzysta\'e6 moje umiej\'eatno\'9cci w zakresie ter\-modynam}{\fs24\cf1 iki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie wiedzia\'b3em nic o tym cz\'b3owieku, lecz jego szczera, ujmu\-j\'b9ca twarz przemawia\'b3a za nim.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Ali right \emdash }{\f58\fs24\cf1 powiedzia\'b3em. \emdash Jedziemy razem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nazywa\'b3 si\'ea Herman Watzinger i tak jak ja by\'b3 szczurem l\'b9\-dowym.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W kilka dni p\'f3\'9fniej wprowadzi\'b3em Hermana jako mojego go\'9ccia do Klubu Odkrywc\'f3w. Natrafili\'9cmy tam od razu na po\-larnego badacza, Petera Freuchena. Freuchen ma t\'ea b\'b3ogos\'b3awio\-n\'b9 w\'b3a\'9cciwo\'9c\'e6, \'bf
e w najwi\'eakszej ci\'bfbie nie traci si\'ea go z oczu. Wielki jak wierze j e stodo\'b3y, potrz\'b9saj\'b9cy olbrzymi\'b9 brod\'b9, przypomin\'b9 wys\'b3a\'f1ca z dalekiej tundry. Nie zdziwi\'b3bym si\'ea, gdybym go zobaczy\'b3 z szarym nied\'9f
wiedziem na smyczy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Podeszli\'9cmy z nim do du\'bfej mapy \'9cciennej i opowiedzieli\'9cmy o naszych planach przebycia Pacyfiku na india\'f1skiej tratwie. Jego niebieskie, ch\'b3opi\'eace oczy zrobi\'b3y si\'ea wielkie jak spodki. Przez chwil\'ea tarmosi\'b3
brod\'ea i nagle tupn\'b9\'b3 w pod\'b3og\'ea swoj\'b9 drew\-nian\'b9 nog\'b9, \'9cci\'b9gaj\'b9c pas o kilka dziurek.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Do pioruna, ch\'b3opcy! Chcia\'b3bym by\'e6 z wami!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Stary grenlandzki podr\'f3\'bfnik nape\'b3ni\'b3 nasze kufle piwem i za\-cz\'b9\'b3 opowiada\'e6 o swoim zaufaniu do statk\'f3w u\'bfywanych przez dzikie ludy. On sam podr\'f3\'bfowa\'b3 na tratwie po wielkich rzekach syberyjskich i holowa
\'b3 tratwy krajowc\'f3w za swoim statkiem wok\'f3\'b3 wybrze\'bfy Arktyki. Opowiadaj\'b9c o tym skuba\'b3 swoj\'b9 d\'b3ug\'b9 brod\'ea. Przepowiada\'b3 nam wspania\'b3\'b9 podr\'f3\'bf.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gor\'b9ce poparcie naszych plan\'f3w przez Freuchena nada\'b3o ca\'b3ej sprawie ostre tempo. Wypadki rozwija\'b3y si\'ea teraz z zadziwiaj\'b9c\'b9 szybko\'9cci\'b9 i zetkn\'ea\'b3y nas ze skandynawsk\'b9 pras\'b9. Ju\'bf nast\'ea
pnego ranka kto\'9c gwa\'b3townie zapuka\'b3 do drzwi w Domu Marynarza i wywo\'b3ano mnie na d\'f3\'b3 do telefonu. W wyniku tej rozmowy Herman i ja dzwonili\'9cmy tego samego wieczora do pewnego mieszkania w eleganckiej dzielnicy miasta. Przyj\'b9\'b3
nas wytworny m\'b3ody cz\'b3owiek w lakierkach i jedwabnym szlafroku okrywaj\'b9\-cym niebieskie ubranie. Sprawia\'b3 pocz\'b9tkowo wra\'bfenie s\'b3abeusza i skar\'bfy\'b3 si\'ea na zazi\'eabienie, zas\'b3aniaj\'b9c nos perfumowan\'b9 chu\-steczk\'b9
. Wiedzieli\'9cmy jednak, \'bfe facet zas\'b3yn\'b9\'b3 w Ameryce jako lotnik dzi\'eaki swym wyczynom w czasie wojny. Opr\'f3cz naszego zblazowanego gospodarza byli tam jeszcze dwaj m\'b3odzi i ener\-giczni dziennikarze tryskaj\'b9cy \'bf\'b9dz\'b9 dzia
\'b3ania i pomys\'b3ami. Jeden z nich cieszy\'b3 si\'ea opini\'b9 zdolnego korespondenta.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Przy butelce dobrej }{\i\fs24\cf1 whisky }{\f58\fs24\cf1 gospodarz wyja\'9cni\'b3, \'bfe jest zainte\-resowany nasz\'b9 wypraw\'b9. Zaproponowa\'b3, i\'bf uzyska potrzebne nam fundusze, je\'9cli zobowi\'b9\'bfemy si\'ea dawa\'e6 artyku\'b3
y do dzienni\-k\'f3w i odby\'e6 }{\i\fs24\cf1 tournee z }{\f58\fs24\cf1 odczytami po powrocie z naszej podr\'f3\'bfy. Ostatecznie doszli\'9cmy do porozumienia i wypili\'9cmy za dobr\'b9 wsp\'f3\'b3prac\'ea mi\'eadzy finansuj\'b9cymi wypraw\'ea
a jej uczestnikami. Od tej chwili wszystkie problemy pieni\'ea\'bfne mia\'b3y by\'e6 rozwi\'b9\-zane, przej\'eali je bowiem opiekunowie uwalniaj\'b9cy nas od zmartwie\'f1. Mogli\'9cmy z Hermanem natychmiast zaj\'b9\'e6 si\'ea zebraniem za\'b3
ogi i ekwipunku oraz zbudowaniem tratwy, by wyruszy\'e6 w drog\'ea, nim zacznie si\'ea okres huragan\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego dnia Herman wym\'f3wi\'b3 posad\'ea i wzi\'eali\'9cmy si\'ea po\-wa\'bfnie do roboty. Laboratorium badawcze Szefostwa Zaopatrzenia lotnictwa udzieli\'b3o narn obietnicy, \'bfe ca\'b3y potrzebny ekwipunek zostanie przys\'b3
any do Klubu Odkrywc\'f3w; powiedziano mi, \'bfe wy\-prawa b\'eadzie doskona\'b3\'b9 okazj\'b9 wypr\'f3bowania wyposa\'bfenia. By\'b3 to dobry pocz\'b9tek. Teraz z kolei sta\'b3o przed nami trudne zadanie wyszukania czterech odpowiednich ludzi, kt\'f3
rzy mieliby ochot\'ea wzi\'b9\'e6 udzia\'b3 w wyprawie na tratwie i pom\'f3c w zdobywaniu ek}{\fs24\cf1 wi\-punku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Grupa ludzi, kt\'f3ra wybra\'b3aby si\'ea w rejs na pok\'b3adzie tratwy, wymaga\'b3a starannego doboru. Miesi\'b9ce odosobnienia na morzu mog\'b3y spowodowa\'e6 przykro\'9cci, kwasy, a nawet wznieci\'e6 bunt za\'b3ogi. Nie chcia\'b3
em obsadza\'e6 tratwy marynarzami, gdy\'bf na ma\-newrowaniu tratw\'b9 znali si\'ea nielepiej od nas, poza tyra nie chcia\'b3em po sko\'f1czonej wyprawie us\'b3ysze\'e6 zarzutu, \'bfe podr\'f3\'bf uda\'b3a si\'ea, gdy\'bf byli\'9c
my lepszymi marynarzami od dawnych pe\-ruwia\'f1skich budowniczych tratw. Nale\'bfa\'b3o jednak\'bfe mie\'e6 na po-k\'b3adzie cz\'b3owieka, kt\'f3ry umia\'b3by obchodzi\'e6 si\'ea z sekstansem i wyznacza\'e6 na mapie nasz kurs jako podstaw\'ea
wszelkich spra\-wozda\'f1 naukowych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Znam pewnego malarza \emdash powiedzia\'b3em Hermanowi. \emdash }{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jest to niez\'b3y kawa\'b3 ch\'b3opa, umie gra\'e6 na gitarze i ma zawsze}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 dobry humor. Sko\'f1czy\'b3 szko\'b3\'ea morsk\'b9 i par\'ea razy okr\'b9\'bfy\'b3 \'9cwiat,}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 zanim wzi\'b9\'b3 si\'ea do p\'eadzla i palety. Znam go od ch\'b3opi\'eacych lat;}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 cz\'easto towarzyszy\'b3 mi w Norwegii podczas wycieczek g\'f3rskich.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Napisz\'ea do niego i jestem pewien, \'bfe przyjedzie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash B\'eadzio z niego po\'bfytek \emdash przyzna\'b3 Herman \emdash ale musimy jeszcze mie\'e6 kogo\'9c, kto potrafi obchodzi\'e6 si\'ea z radiostacj\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Radiostacj\'b9? \emdash spyta\'b3em zgorszony. \emdash Co, do diab\'b3a, b\'ea\-dziemy robi\'e6 z radiostacj\'b9? Nie ma dla niej miejsca na przedhi\-storycznej tratwie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czemu nie? Jest to po prostu \'9crodek ostro\'bfno\'9cci, kt\'f3ry nie b\'eadzie mia\'b3 \'bfadnego wp\'b3ywu na twoj\'b9 histori\'ea tak d\'b3ugo, p\'f3ki nie wy\'9clesz sygna\'b3u SOS \'bf\'b9daj\'b9
c pomocy. Radiostacja przyda si\'ea}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 nam do nadawania raport\'f3w meteorologicznych i innych mel\-dunk\'f3w. Za to ostrze\'bfe\'f1 sztormowych nie b\'eadziemy przyjmowa\'e6, gdy\'bf nie nadaj\'b9 ich w tej cz\'ea\'9cci oceanu, a zreszt\'b9 co by\'9cmy }{\i\fs24\cf1 z }{
\fs24\cf1 nimi zrobili na tratwie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jego argumenty przezwyci\'ea\'bfy\'b3y stopniowo wszystkie moje protesty wyp\'b3ywaj\'b9ce przede wszystkim z braku zami\'b3owania do wtyczek, \'9crubek i ga\'b3ek, kt\'f3rymi trzeba manewrowa\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dziwnie si\'ea sk\'b3ada \emdash przyzna\'b3em \emdash ale ja w\'b3a\'9cnie rnam kontakty z lud\'9fmi, kt\'f3rzy potrafi\'b9 uzyska\'e6 po\'b3\'b9czenie radiowe ma\'b3ymi aparatami na du\'bfe odleg\'b3o\'9c
ci. Przydzielono mnie w cza\-sie wojny do sekcji \'b3\'b9czno\'9cci radiowej. W\'b3a\'9cciwy cz\'b3owiek na w\'b3a\'9cciwym miejscu, co? Musz\'ea napisa\'e6 par\'ea s\'b3\'f3w do Knuta Hau-glanda i Torsteina Raaby.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Znasz ich?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tak. Po raz pierwszy spotka\'b3em Knuta w Anglii w 1944 roku. By\'b3 ju\'bf w\'f3wczas odznaczony przez brytyjskiego kr\'f3la za udzia\'b3 w akcji sabota\'bfowej przeciw zak\'b3adom \'93ci\'ea\'bfkiej }{\fs24\cf1 wody" w Rjukan}{
\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Zak\'b3ady \'93ci\'ea\'bfkiej wody" w Rjukan.
\emdash W czasie ostat\-niej wojny hitlerowcy czynili pr\'f3by wyprodukowania bomby atomowej. Jednym z surowc\'f3w potrzebnych do produkcji by\'b3a tzw. \'93ci\'ea\'bfka woda" wytwarzana przez norwesk\'b9 fabryk\'ea w Rjukan. Anglicy zrzucili w Nor\-
wegii desant spadochroniarzy, kt\'f3ry wysadzi\'b3 w powietrze fabryk\'ea \'93ci\'ea\'bf\-kiej wody", uniemo\'bfliwiaj\'b9c w ten spos\'f3b hitlerowcom produkcj\'ea bomby atomowej.}}}{\f58\fs24\cf1 . Kiedy go spotka\'b3em, wraca\'b3 w\'b3a\'9c
nie z innej roboty w Norwegii. Gestapo przy\'b3apa\'b3o go z tajn\'b9 radiostacj\'b9 w kominie kliniki po\'b3o\'bfniczej w Oslo. Hitlerowcy wykryli kr\'f3tkofal\'f3wk\'ea za pomoc\'b9 stacji pods\'b3uchowych, operuj\'b9cych antenami kierunko\-
wymi, i otoczyli ca\'b3y budynek stawiaj\'b9c wartownik\'f3w z automa\-tami przy ka\'bfdych drzwiach. Fehmer, szef gestapo, sta\'b3 na po\-dw\'f3rzu czekaj\'b9c, a\'bf wynios\'b9 Knuta. Tymczasem zamiast Knuta wyniesiono jego w\'b3
asnych ludzi. Knut bowiem z pistoletem w r\'eaku wywalczy\'b3 sobie drog\'ea ze strychu do piwnicy, a z piwnicy na tylne podw\'f3rko, sk\'b9d znikn\'b9\'b3 skacz\'b9c przez mur szpitalny pod gradem ku\'b3. Spotka\'b3
em go w tajnej bazie, w starym angielskim zamku; wr\'f3ci\'b3 tam, \'bfeby zorganizowa\'e6 konspiracyjn\'b9 \'b3\'b9czno\'9c\'e6 z wi\'eacej ni\'bf setk\'b9 tajnych radiostacji w okupowanej Norwegii.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zako\'f1czy\'b3em w\'b3a\'9cnie m\'f3j kurs spadochroniarski i planowali\'9c\-my z Knutem, \'bfe wyskoczymy gdzie\'9c w Nordmark ko\'b3o Oslo. Ale w\'b3a\'9cnie wtedy Rosjanie wkroczyli do rejonu Kirkenes i ma\'b3y oddzia\'b3
norweski zosta\'b3 wys\'b3any ze Szkocji do Finmark, dla przej\'eacia operacji od rosyjskich oddzia\'b3\'f3w. Zamiast do Nordmark, wys\'b3ano mnie wi\'eac do Finmark. Tam spotka\'b3em Torsteina.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W tych okolicach panowa\'b3a prawdziwa polarna zima i zorze}{\fs24
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 polarne rozja\'9cnia\'b3y niebo. Kiedy przyszli\'9cmy w okolice Finmark, zakutani w futra i zsiniali }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 zimna, weso\'b3y, b\'b3\'eakitnooki, jasno-w\'b3osy ch\'b3op wype\'b3z\'b3 z ma\'b3ej chatki w g\'f3rac
h. By\'b3 to Torstein Raaby, kt\'f3ry w swoim czasie uciek\'b3 do Anglii i sko\'f1czy\'b3 kurs ra\-diotelegrafist\'f3w, a nast\'eapnie zosta\'b3 przerzucony do Norwegii, W okolice Tromso. Tam ukrywa\'b3 si\'ea z ma\'b3ym nadajnikiem w po\-bli\'bf
u liniowca \'93Tirpitz" i przez dziesi\'ea\'e6 miesi\'eacy wysy\'b3a\'b3 codzien\-ne raporty do Anglii o wszystkim, co dzia\'b3o si\'ea na pok\'b3adzie Okr\'eatu. Wysy\'b3a\'b3 on swoje raporty w nocy, pod\'b3\'b9czaj\'b9c si\'ea do ante\-
ny radioodbiornika jednego z niemieckich oficer\'f3w. Z meldunk\'f3w tych korzysta\'b3y brytyjskie bombowce, kt\'f3re wyko\'f1czy\'b3y ostatecz\-nie okr\'eat \'93Tirpitz".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Torstein uciek\'b3 do Szwecji, a stamt\'b9d do Anglii. Nast\'eapnie wraz z now\'b9 radiostacj\'b9 wyl\'b9dowa\'b3 znowu na spadochronie w Norwegii, za niemieckimi liniami w Finmark. Kiedy Niemcy wycofali si\'ea, Torstein znalaz\'b3 si\'ea
za naszym frontem. .Wyszed\'b3 /. kryj\'f3wki ze swoim ma\'b3ym nadajnikiem, \'bfeby nam pom\'f3c, bo\-wiem nasza g\'b3\'f3wna radiostacja zosta\'b3a zniszczona przez min\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jestem got\'f3w za\'b3o\'bfy\'e6 si\'ea, \'bfe Knut i Torstein maj\'b9 po uszy odpoczynku w domu i z przyjemno\'9cci\'b9 udaliby si\'ea na ma\'b3\'b9 wy\-praw\'ea tratw\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Napisz i zapytaj ich \emdash zaproponowa\'b3 Herman.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Napisa\'b3em do Erika, Knuta i Torsteina kr\'f3tki list.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Wybieram si\'ea przez Pacyfik na tratwie, \'bfeby dowie\'9c\'e6 s\'b3usz\-no\'9cci teorii o zaludnieniu Oceanii przez ludy z Peru. Czy przy\'b3\'b9\-czycie si\'ea do mnie? Nie obiecuj\'ea wam nic opr\'f3cz bezp\'b3atnej podr\'f3\'bf
y do Peru, Oceanii i z powrotem. S\'b9dz\'ea, \'bfe wasze umie\-j\'eatno\'9cci znajd\'b9 odpowiednie zastosowanie w czasie podr\'f3\'bfy. Odpo\-wiedzcie natychmiast".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Od Torsteina otrzyma\'b3em niezw\'b3ocznie nast\'eapuj\'b9c\'b9 depesz\'ea:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Jad\'ea. Torstein".}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 P}{\f58\fs24\cf1 ozostali r\'f3wnie\'bf przyj\'eali zaproszenie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na sz\'f3stego cz\'b3onka za\'b3ogi typowali\'9cmy jedn\'b9 osob\'ea po dru\-giej, lecz za ka\'bfdym razem powstawa\'b3y jakie\'9c przeszkody. Tym\-czasem obaj musieli\'9cmy zaj\'b9\'e6 si\'ea spraw\'b9 zaopatrzenia w \'bfywno\'9c\'e6
. Nie mieli\'9cmy zamiaru je\'9c\'e6 w czasie podr\'f3\'bfy suszonego mi\'easa lub batat\'f3w, gdy\'bf nie chodzi\'b3o nam przecie\'bf o to, by dowie\'9c\'e6, \'bfe sami}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 kiedy\'9c byli\'9cmy Indianami. Zamierzali\'9cmy tylko sprawdzi\'e6 zdol\-no\'9c\'e6 do \'bfeglugi i no\'9cno\'9c\'e6 tratwy Ink\'f3w oraz przekona\'e6 si\'ea, czy \'bfywio\'b3y morskie donios\'b9 tratw\'ea do Polinezji z \'bfyw\'b9 za\'b3
og\'b9 na pok\'b3adzie. Nasi peruwia\'f1scy poprzednicy z pewno\'9cci\'b9 potrafiliby wy\'bfywi\'e6 si\'ea na tratwie suszonym mi\'easem, rybami i suszonymi batatami, czym \'bfywili si\'ea zazwyczaj na l\'b9dzie. My za\'9c chcieli\'9cmy zbada\'e6
w czasie podr\'f3\'bfy, czy p\'b3yn\'b9c przez ocean mo\'bfna by\'b3o uzy\-ska\'e6 \'9cwie\'bf\'b9 ryb\'ea i wod\'ea deszczow\'b9. Nasze wy\'bfywienie powinno by\'e6 takie, jak zwyk\'b3e polowe racje \'bfo\'b3nierskie, kt\'f3re znali\'9cmy z czas\'f3
w wojny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W tym czasie przyby\'b3 do Waszyngtonu nowy zast\'eapca norwes\-kiego }{\i\fs24\cf1 attache }{\f58\fs24\cf1 wojskowego. Zast\'eapowa\'b3em go, gdy dowodzi\'b3 kom\-pani\'b9 w Finmark. By\'b3 to cz\'b3owiek pe\'b3en ognia i niespo\'bf
ytej ener\-gii. Bjorn Rorholt nale\'bfa\'b3 do typu ludzi, kt\'f3rzy rozwi\'b9zuj\'b9c jedno zagadnienie musz\'b9 mie\'e6 w perspektywie drugie, inaczej bowiem czuliby si\'ea zgubieni.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zaznajomi\'b3em go listownie z sytuacj\'b9, prosz\'b9c o nawi\'b9zanie kontaktu z departamentem zaopatrzenia armii ameryka\'f1skiej. Mog\'b3y istnie\'e6 szans\'ea, \'bfe jakie\'9c laboratorium zajmuje si\'ea badaniem polowych racji \'bfo
\'b3nierskich, kt\'f3re mogliby\'9cmy wypr\'f3bowa\'e6 po\-dobnie jak wyposa\'bfenie dla laborato}{\fs24\cf1 rium wojsk lotniczych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po dw\'f3ch dniach Bjorn zatelefonowa\'b3 do nas }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 Waszyngtonu. Nawi\'b9za\'b3 on kontakt z sekcj\'b9 zagraniczn\'b9 ameryka\'f1skiego Mini\-sterstwa Wojny, kt\'f3re chcia\'b3oby mie\'e6 dok\'b3
adniejsze informacje, o co chodzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyjechali\'9cmy z Hermanem najbli\'bfszym poci\'b9giem, do Wa\-szyngtonu i znale\'9fli\'9cmy B j orna w jego pokoju w biurze }{\i\fs24\cf1 attache }{\fs24\cf1 wojskowego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash My\'9cl\'ea, \'bfe wszystko da si\'ea za\'b3atwi\'e6 \emdash powiedzia\'b3 Bjorn. \emdash Gdy tylko otrzymamy list polecaj\'b9cy od naszego pu\'b3kownika, zo\-staniemy przyj\'eaci jutro przez sekcj\'ea zagraniczn\'b9. ^*}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Pu\'b3kownikiem" by\'b3 Otto Munthe-Kaas, norweski }{\i\fs24\cf1 attache }{\f58\fs24\cf1 woj\-skowy. Odni\'f3s\'b3 si\'ea do nas przychylnie. Skoro tylko dowiedzia\'b3 si\'ea o naszej wyprawie, got\'f3w by\'b3 wystawi\'e6 potrzebn\'b9
nam reko\-mendacj\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy nast\'eapnego ranka przyszli\'9cmy odebra\'e6 pismo polecaj\'b9\-ce, pu\'b3kownik podni\'f3s\'b3 si\'ea nagle i oznajmi\'b3, \'bfe najlepiej b\'eadzie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \bullet ieli on sam pojedzie z nami. Pojechali\'9cmy wozem pu\'b3kownika do Pentagonu, mieszcz\'b9cego biura ameryka\'f1skiego Ministerstwa Wojny. Pu\'b3kownik i Bjorn siedzieli z przodu w swoich najlepszych mundurach, a Herman i ja zaj
\'eali\'9cmy miejsca z ty\'b3u i patrzyli\'9cmy}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 na olbrzymi gmach Pentagonu, wyrastaj\'b9cy na r\'f3wninie przed}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 nami. Gigantyczny biurowiec, wraz }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 trzydziestu tysi\'b9cami urz\'ead-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 nik\'f3w i dwudziestu pi\'eaciu kilometrami korytarzy, mia\'b3 tworzy\'e6}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 t\'b3o oczekuj\'b9cej nas konferencji z \'93grubymi rybami" armii na}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 temat tratwy. Nigdy przedtem ani potem nie wydawa\'b3a si\'ea tratwa}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 mnie i Hermanowi tak beznadziejnie nik\'b3a.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zdawa\'b3o si\'ea, \'bfe nie b\'eadzie ko\'f1ca w\'eadr\'f3wce po korytarzach i korytarzykach; dotarli\'9cmy wreszcie do drzwi sekcji zagranicz\-nej i po chwili zasiedli\'9cmy wok\'f3\'b3 wielkiego, mahoniowego sto\'b3
u w otoczeniu eleganckich mundur\'f3w, pod przewodnictwem same-go szefa sekcji zagranicznej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Szorstki, barczysty oficer z West-Point, rozparty przy ko\'f1cu sto\'b3u, nie m\'f3g\'b3 z pocz\'b9tku zrozumie\'e6, co mo\'bfe mie\'e6 wsp\'f3lnego ameryka\'f1skie Ministerstwo Wojny z drewnian\'b9 tratw\'b9. Lecz po wys\'b3uchaniu przemy
\'9clanych s\'b3\'f3w naszego pu\'b3kownika oraz na\-szych odpowiedzi na huragan pyta\'f1 zadawanych przez oficer\'f3w siedz\'b9cych wok\'f3\'b3 sto\'b3u, powoli nabra\'b3 do nas przekonania. Prze\-czyta\'b3 te\'bf
z zaciekawieniem pismo laboratorium Szefostwa Zaopa\-trzenia Lotniczego, kt\'f3re zajmowa\'b3o si\'ea badaniem wyposa\'bfenia. Potem wsta\'b3, da\'b3 swojemu personelowi kr\'f3tki rozkaz udzielenia nam pomocy w ramach istniej\'b9cych przepis\'f3
w i wymaszerowa\'b3 z}{\i\fs24\cf1 . }{\f58\fs24\cf1 pokoju, \'bfycz\'b9c nam powodzenia. Kiedy si\'ea za nim drzwi za\-mkn\'ea\'b3y, m\'b3ody kapitan sztabu szepn\'b9\'b3 rni do ucha:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 - }{\i\f58\fs24\cf1 Za\'b3o\'bf\'b9 }{\f58\fs24\cf1 si\'ea, \'bfe dostaniecie wszystko, czego tylko zapragnie\-cie. Wasza wyprawa wygl\'b9da jak jaka\'9c ma\'b3a wojenna operacja i wnosi nieco odmiany w szar\'b9 rutyn\'ea
naszej pracy w czasie po\-koju. Poza tym b\'eadzie to rzeczywi\'9ccie dobra okazja dla kontroli naszego wyposa\'bfenia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Biuro sekcji zainicjowa\'b3o zaraz spotkanie z pu\'b3kownikiem Le-wisem, kierownikiem do\'9cwiadczalnego laboratorium Generalnego Kwatermistrzostwa. Odstawiono nas tam samochodem. Pu\'b3
kownik Lewi s, dobroduszny olbrzym o postawie sportowca, zwo\'b3a\'b3 na\-tychmiast swoich ludzi kieruj\'b9cych badaniami w poszczeg\'f3lnych}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 dzia\'b3ach laboratorium. Wszyscy odnie\'9cli si\'ea do nas przyja\'9fnie i zaofiarowali nam mn\'f3stwo rzeczy, kt\'f3re mieli\'9cmy dok\'b3adnie wypr\'f3bowa\'e6. Przekracza\'b3o to nasze naj\'9c
mielsze oczekiwania. Proponowano nam wszystko, czego tylko mogli\'9cmy sobie }{\i\f58\fs24\cf1 \'bfyczy\'e6, }{\f58\fs24\cf1 od racji \'bfo\'b3nierskich a\'bf do kremu na opalenizn\'ea i wodoszczelnych \'9cpiwor\'f3w. Nast\'eapnie
pokazali nam wszystkie swoje zasoby. Skon\-trolowali\'9cmy specjalne porcje \'bfywno\'9cciowe w zmy\'9clnych opako\-waniach, wypr\'f3bowali\'9cmy zapa\'b3ki pal\'b9ce si\'ea nawet po zanurze\-niu w wodzie, nowe typy kuchenek naftowych i zbiornik\'f3
w na wod\'ea, gumowe worki i specjalne buty, przybory kuchenne i p\'b3y\-waj\'b9ce no\'bfe \emdash s\'b3owem wszystko, czego mog\'b3aby sobie }{\i\f58\fs24\cf1 \'bfyczy\'e6 }{\fs24\cf1 wyprawa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Spogl\'b9da\'b3em na Hermana. By\'b3 pe\'b3en oczekiwania jak grzeczny ch\'b3opczyk id\'b9cy z bogat\'b9 ciotk\'b9 przez sklep ze s\'b3odyczami. Wy\-soki pu\'b3kownik kroczy\'b3 na przedzie prezentuj\'b9c nam wszystkie wspania\'b3o\'9c
ci, a kiedy obch\'f3d zosta\'b3 zako\'f1czony, urz\'eadnicy za\-notowali sobie rodzaj i ilo\'9c\'e6 interesuj\'b9cego nas ekwipunku. My\-\'9cla\'b3em, \'bfe wygrali\'9cmy ju\'bf bitw\'ea, i chcia\'b3em jedynie dosta\'e6 si\'ea do hotelu, gdzie m\'f3g\'b3
bym przyj\'b9\'e6 poziom\'b9 pozycj\'ea i przemy\'9cle\'e6 sobie wszystko w ciszy i spokoju. Wtem ros\'b3y, dobroduszny pu\'b3\-kownik rzek\'b3:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tak, teraz trzeba p\'f3j\'9c\'e6 i pogada\'e6 ze \'93starym". Od niego za\-le\'bfy, czy dostaniecie to wszystko.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Udali\'9cmy si\'ea do szefa z dusz\'b9 na ramieniu. Wygl\'b9da\'b3o na to, \'bfe trzeba b\'eadzie rozpocz\'b9\'e6 nasz\'b9 agitacj\'ea od pocz\'b9tku, a nieba ra\-cz\'b9 wiedzie\'e6, jakim cz\'b3owiekiem oka\'bfe si\'ea szef.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Znale\'9fli\'9cmy si\'ea przed obliczem ma\'b3ego oficerka zachowuj\'b9cego grobow\'b9 powag\'ea. Siedzia\'b3 za biurkiem i lustrowa\'b3 nas przeszywa\-j\'b9cymi, niebieskimi oczyma. Poprosi\'b3 o zaj\'eacie miejsc.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Well, }{\fs24\cf1 czego }{\i\f58\fs24\cf1 \'bfycz\'b9 }{\f58\fs24\cf1 sobie ci panowie? \emdash zapyta\'b3 szorstko pu\'b3kownika Lewisa, nie spuszczaj\'b9c ze mnie wzroku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Oh, paru drobnostek \emdash po\'9cpiesznie odpowiedzia\'b3 Lewis, wy\-ja\'9cniaj\'b9c w kr\'f3tkich zarysach nasz\'b9 spraw\'ea. Szef s\'b3ucha\'b3 cierpli\-wie, z niewzruszon\'b9 min\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash A co otrzymamy w zamian? \emdash zapyta\'b3 oboj\'eatnie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash W\'b3a\'9cciwie \emdash rozpocz\'b9\'b3 Lewis pojednawczo \emdash marny na\-dziej\'ea, \'bfe wyprawa b\'eadzie mog\'b3a z\'b3o\'bfy\'e6 nam raport o warto\'9cci}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1 naszego nowego ekwipunku i \'bfywno\'9c
ci w szczeg\'f3lnie ci\'ea\'bfkich warunka}{\fs24\cf1 ch morskich.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'8cmiertelnie powa\'bfny oficer pochyli\'b3 si\'ea nad biurkiem i z ka\-mienn\'b9 twarz\'b9, nie przestaj\'b9c na mnie przenikliwie patrze\'e6, od\-rzek\'b3 zimno:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nie widz\'ea niczego, co by\'9cmy mogli otrzyma\'e6 od nich w za\-mian.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W pokoju zapanowa\'b3o milczenie. Czu\'b3em, \'bfe zapadam si\'ea w g\'b3\'ea\-boki, sk\'f3rzany fotel. Lewis poprawi\'b3 ko\'b3nierzyk. Nikt z nas nie wyrzek\'b3 ani s\'b3owa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jednak\'bfe \emdash powiedzia\'b3 nagle dono\'9cnie szef, z ironicznym b\'b3yskiem w oku \emdash odwaga i przedsi\'eabiorczo\'9c\'e6 maj\'b9 r\'f3wnie\'bf swoj\'b9 warto\'9c\'e6. Pu\'b3kowniku Lewis, niech pan im da to wyposa
\'bfe\-nie!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W taks\'f3wce odwo\'bf\'b9cej nas do hotelu siedzia\'b3em jeszcze , na wp\'f3\'b3 odurzony powodzeniem, podczas gdy obok mnie Herman \'9cmia\'b3 si\'ea do siebie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Kiedy\'9c si\'ea wstawi\'b3? \emdash zapyta\'b3em przestraszony.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Obliczy\'b3em \emdash \'9cmia\'b3 si\'ea bezwstydnie Herman \emdash \'bfe racje, kt\'f3re otrzymali\'9cmy, zawieraj\'b9 sze\'9c\'e6set osiemdziesi\'b9t cztery pu\-szki z ananasami, a to w\'b3a\'9cnie jest m\'f3j najwi\'ea
kszy przysmak.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Skoro sze\'9cciu ludzi zamierza si\'ea zebra\'e6 z drewnian\'b9 tratw\'b9 i \'b3adunkiem w pewnym punkcie peruwia\'f1skiego wybrze\'bfa, nale\'bfy przedtem za\'b3atwi\'e6 tysi\'b9c spraw, i to niemal jednocze\'9cnie. Mie\-li\'9c
my do dyspozycji tylko trzy miesi\'b9ce czasu i \'bfadnej czarodziej\-skiej lampy Aladyna.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wylecieli\'9cmy samolotem do New Yorku z rekomendacj\'b9 sekcji zagranicznej Ministerstwa Wojny, \'bfeby spotka\'e6 profesora Behre z Uniwersytetu Columbia. By\'b3 on szefem komitetu bada\'f1 geogra\-ficznych ministerstwa wojny i potrafi
\'b3 nacisn\'b9\'e6 odpowiednie gu\-ziki, dopomagaj\'b9c Hermanowi w uzyskaniu wszystkich Cen\-nych instrument\'f3w i aparat\'f3w s\'b3u\'bf\'b9cych do pomiar\'f3w nauko\-wych.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Nas}{\f58\fs24\cf1 t\'eapnie polecieli\'9cmy do Waszyngtonu, a\'bfeby spotka\'e6 admi\-ra\'b3a Glover z instytutu hydrograficznego marynarki wojennej. Poczciwy, stary wilk morski zwo\'b3a\'b3 swoich oficer\'f3w i przedsta\-wiaj\'b9
c nas, wskaza\'b3 na \'9ccienn\'b9 map\'ea Oceanu Spokojnego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ci m\'b3odzi ludzie pragn\'b9 skorygowa\'e6 nasze mapy pr\'b9d\'f3w morskich. Pom\'f3\'bfcie im.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy ca\'b3a ta historia rozkr\'eaci\'b3a si\'ea, angielski pu\'b3kownik Lums-den zwo\'b3a\'b3 konferencj\'ea w brytyjskiej misji wojskowej w Wa\-szyngtonie w celu przedyskutowania mo\'bfliwo\'9cci pomy\'9clnego za\-ko\'f1
czenia wyprawy. Otrzymali\'9cmy wiele dobrych rad i na do\-datek komplet brytyjskiego ekwipunku, kt\'f3ry przes\'b3ano nam sa\-molotem z Anglii. Brytyjski oficer sanitarny by\'b3 gorliwym rzecz\-nikiem tajemniczego \'93proszku na rekiny": szczypta rozsypa
\-na na wod\'ea mia\'b3a odegna\'e6 rekiny, gdyby okaza\'b3y si\'ea zbyt na\-tr\'eatne.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Sir \emdash }{\f58\fs24\cf1 zapytali\'9cmy uprzejmie \emdash czy mo\'bfna polega\'e6 na tym proszku?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tego w\'b3a\'9cnie \emdash odpowiedzia\'b3 Anglik z u\'9cmiechem \emdash chcie\-liby\'9cmy si\'ea od was dowiedzie\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy czasu jest niewiele i zamiast poci\'b9gu u\'bfywa si\'ea s}{\fs24\cf1 amo\-lotu, }{\i\fs24\cf1 a }{\f58\fs24\cf1 zamiast w\'b3asnych n\'f3g \emdash samochodu, portfel kurczy si\'ea jak zwi\'ead\'b3y li\'9c\'e6. Kiedy wydali\'9c
my pieni\'b9dze otrzymane za m\'f3j powrotny bilet do Norwegii, zapukali\'9cmy do drzwi naszych przy\-jaci\'f3\'b3 i opiekun\'f3w w New Yorku, a\'bfeby wyja\'9cni\'e6 kwesti\'ea fun\-dusz\'f3w. Tu spotka\'b3y nas nieoczekiwane i ponure trudno\'9cci. Kie\-
rownik finansowy ca\'b3ej akcji le\'bfa\'b3 z gor\'b9czk\'b9 w \'b3\'f3\'bfku, a dwaj je\-go koledzy byli bez niego bezsilni. Nie odst\'eapowali oni od umo\-wy, lecz na razie nie mogli nic zrobi\'e6. Prosili o od\'b3o\'bfenie ca\'b3ej wyprawy \emdash
\'bf\'b9danie bezcelowe, gdy\'bf nie mogli\'9cmy powstrzyma\'e6 wszystkich tryb\'f3w, kt\'f3re zacz\'ea\'b3y si\'ea ju\'bf obraca\'e6. Na zatrzymanie lub zahamowanie sprawy by\'b3o za p\'f3\'9fno, nale\'bfa\'b3o ci\'b9gn\'b9\'e6 j\'b9 dalej. Subwencjonuj
\'b9cy nas przyjaciele zgodzili si\'ea na rozwi\'b9zanie ca\'b3ej tej sp\'f3\'b3ki i pozostawienie nam wolnej r\'eaki w celu szybkiego i niezale\'bfnego od nich dzia\'b3ania.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Stali\'9cmy na ulicy z r\'eakoma w kieszeniach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Grudzie\'f1, stycze\'f1, luty \emdash powiedzia\'b3 Herman.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ostatecznie pocz\'b9tek marca \emdash doda\'b3em \emdash ale wtedy to ju\'bf po prostu musimy odbija\'e6 }{\fs24\cf1 od brzegu!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Je\'9cli wszystko wygl\'b9da\'b3o niepewnie, to jedna rzecz nie budzi\-\'b3a w nas w\'b9tpliwo\'9cci. Nasza wyprawa mia\'b3a zamierzony nauko\-wy cel. Nie chcieli\'9cmy, by nas zaliczano do akrobat\'f3w skacz\'b9
cych w beczce z wodospadu Niagara albo do ludzi siedz\'b9cych przez siedemna\'9ccie dni na szczycie masztu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nie zgodzimy si\'ea na reklamowanie coca-cola albo gumy do \'bfucia \emdash powiedzia\'b3 Herman.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Co do tego byli\'9cmy absolutnie jednomy\'9clni.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mogliby\'9cmy otrzyma\'e6 norwesk\'b9 walut\'ea. Po tej stronie Atlan\-tyku nie rozwi\'b9za\'b3oby to jednak zagadnienia. Mogli\'9cmy tak\'bfe prosi\'e6 o pieni\'b9dze }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1
fundacji naukowej, ale skoro nasza teoria by\'b3a nie udowodniona, otrzymanie ich by\'b3o w\'b9tpliwe. Po to chcieli\'9cmy w\'b3a\'9cnie wyruszy\'e6 na tratwie, \'bfeby dowie\'9c\'e6 s\'b3uszno\'9cci naszej koncepcji. Wkr\'f3tce zrozumieli\'9cmy, \'bf
e ani prasa, ani'pry\-watni mecenasi nie zaryzykuj\'b9 finansowania podr\'f3\'bfy, kt\'f3r\'b9 wszystkie towarzystwa ubezpieczeniowe uwa\'bfa\'b3y za samob\'f3jcz\'b9. Ba, gdyby wiadomo by\'b3o, \'bfe wr\'f3
cimy z wyprawy zdrowi i cali... Na razie jednak sytuacja przedstawia\'b3a si\'ea ponuro i przez wiele dni nie widzieli\'9cmy \'bfadnego wyj\'9ccia. W\'f3wczas pu\'b3kownik Munthe-Kaas zjawi\'b3 si\'ea w tej historii ponownie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Za\'b3atwione, ch\'b3opcy \emdash powiedzia\'b3 \emdash macie tu na pocz\'b9tek czek ode mnie. Oddacie mi, gdy wr\'f3cicie z m\'f3rz po\'b3udniowych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pu\'b3kownik poci\'b9gn\'b9\'b3 swym przyk\'b3adem innych i wkr\'f3tce pry\-watne po\'bfyczki wystarczy\'b3y do \'9cci\'b9gni\'eacia nas z mielizny bez po\-mocy agent\'f3w i innych }{\i\fs24\cf1 businessman\'f3w. }{\f58\fs24\cf1 Mogli\'9c
my teraz lecie\'e6 bezzw\'b3ocznie do Ameryki Po\'b3udniowej, by pu\'9cci\'e6 w ruch budo\-w\'ea tratwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Stare peruwia\'f1skie tratwy by\'b3y budowane z drzewa balsa, kt\'f3\-re \bullet 'w stanie suchym jest l\'bfejsze ni\'bf korek. Drzewa te rosn\'b9 w Pe\-ru, lecz oddzielone s\'b9 od morza \'b3a\'f1cuchem g\'f3rskim. Dlatego te\'bf \'bf
eglarze z czas\'f3w Ink\'f3w w\'eadrowali wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa do Ekwa\-doru, gdzie mogli \'9ccina\'e6 olbrzymie pnie balsy przy samym brze\-gu Pacyfiku. Zamierzali\'9cmy zrobi\'e6 to samo.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W naszych czasach problemy podr\'f3\'bfy s\'b9 zupe\'b3nie inne ni\'bf w czasach Ink\'f3w. My mamy samoloty, samochody i biura podr\'f3\-\'bfy, lecz by \'bfycie nie by\'b3o zbyt \'b3atwe, mamy r\'f3wnie\'bf granice strze\'bf
one przez wygalonowanych drab\'f3w, kt\'f3rzy w\'b9tpi\'b9 w nasz\'b9 identyczno\'9c\'e6, maltretuj\'b9 baga\'bf i przyt\'b3aczaj\'b9 nas ci\'ea\'bfarem stem\-plowanych formularzy, je\'bfeli ju\'bf w og\'f3le pozwol\'b9 na przej\'9c
cie. W obawie przed tymi osobnikami uznali\'9cmy, \'bfe nie mo\'bfemy wy-}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 4!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 l\'b9dowa\'e6 w Ameryce Po\'b3udniowej }{\i\fs24\cf1 ze }{\f58\fs24\cf1 skrzyniami i kuframi pe\'b3ny\-mi dziwnych przedmiot\'f3w, k\'b3aniaj\'b9c si\'ea grzecznie i prosz\'b9c \'b3a\-manym hiszpa\'f1skim j\'ea
zykiem o wpuszczenie nas w celu urz\'b9\-dzenia wyprawy na tratwie. Zamkni\'eato by nas po prostu w wi\'ea\-zieniu.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Nie \emdash powiedzi}{\f58\fs24\cf1 a\'b3 Herman. \emdash Musimy mie\'e6 jak\'b9\'9c oficjaln\'b9 rekomendacj\'ea.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Jeden }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 naszych przyjaci\'f3\'b3 z rozwi\'b9zanego triumwiratu by\'b3 dziennikarzem akredytowanym przy Organizacji Narod\'f3w Zjed\-noczonych i zabra\'b3 nas tam swoim samochodem. Imponuj\'b9ce wra\-\'bfenie zrobi
\'b3 na nas widok przedstawicieli wszystkich narod\'f3w, siedz\'b9cych obok siebie w fotelach w wielkiej sali i s\'b3uchaj\'b9cych uwa\'bfnie przem\'f3wienia czarnow\'b3osego Rosjanina, kt\'f3ry sta\'b3 przy olbrzymiej mapie \'9cwiata, zdobi\'b9cej tyln
\'b9 \'9ccian\'ea. Nasz przyjaciel-korespondent, wyczekawszy odpowiedni\'b9 chwil\'ea, z\'b3apa\'b3 najpierw jednego z delegat\'f3w Peru, a p\'f3\'9fniej cz\'b3onka reprezentacji Ekwa\-doru. Siedz\'b9c na g\'b3\'eabokiej sk\'f3
rzanej kanapie w palarni, przy\-s\'b3uchiwali si\'ea oni z zainteresowaniem naszym planom wyprawy przez ocean dla poparcia teorii, \'bfe przedstawiciele starej cywiliza\-cji z ich w\'b3asnego kraju, pierwsi dotarli do wysp Oceanu Spokoj\-
nego. Obydwaj obiecali powiadomi\'e6 swoje rz\'b9dy i zapewnili nam poparcie w swoich krajach. Trygve Lie, przechodz\'b9c przez palar\-ni\'ea, podszed\'b3 do nas us\'b3yszawszy, \'bfe jeste\'9cmy jego rodakami. Kto\'9c zaproponowa\'b3 mu nawet, \'bfe tak
\'bfe powinien wyruszy\'e6 na tratwie. Lecz jemu wystarczy\'b3o bujanie na l\'b9dzie... Zast\'eapca se\-kretarza ONZ, dr Beniamin Cohen z Chile, znany amator arche\-olog, da\'b3 mi list do prezydenta Peru, kt\'f3ry by\'b3 j
ego osobistym przyjacielem. Spotkali\'9cmy r\'f3wnie\'bf w sali ambasadora Norwegii, Wilhelma Morgenstierne, kt\'f3ry odt\'b9d udziela\'b3 wyprawie nieoce\-nionego poparcia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kupili\'9cmy dwa bilety do Ameryki Po\'b3udniowej. Kiedy cztery ci\'ea\'bfkie motory zacz\'ea\'b3y hucze\'e6 jeden po drugim, usiedli\'9cmy wy\-godnie w g\'b3\'eabokich fotelach, zm\'eaczeni tym wszystkim. Ogarn\'ea\'b3
o nas niewypowiedziane uczucie ulgi, \'bfe pierwsza cz\'ea\'9c\'e6 programu by\'b3a zako\'f1czona.}{\fs24
\par }\pard \ql \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\f58\fs24\cf1 P\'eadzili\'9cmy teraz prosto na spotkanie przygody.}{\fs24 \page
\par }\pard \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 {\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 III. DO AMERYKI PO\'a3UDNIOWEJ}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 L\'b9dujemy na r\'f3wniku * Sprawa balsy * Lot do Guito * Po\'b3awiacze g\'b3\'f3w i bandidos * Jeepem przez Andy * W g\'b3\'ea\-bi d\'bfungli * W Qnivedo * \'8ccinamy drzewa balsa * Tratw\'b9 w d\'f3\'b3 rzeki * N\'eac\'b9
cy port wojenny * W Ministerstwie Marynarki Wojennej w Limie * U prezydenta Peru * Przy\-bycie Daiiiel\'9cs\'f3na * Z powrotem do Waszyngtonu * Dwa\-na\'9ccie kilo papieru * Chrzest bojowy Hermana * Budujemy tratw\'ea w porcie wojennym * Ostrze\'bf
enia * Przed startem * Chrzest Kon-Tiki * Po\'bfegnanie Ameryki Po\'b3udniowej *}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy min\'eali\'9cmy r\'f3wnik, samolot zacz\'b9\'b3}{\fs24\cf1 }{\i\f58\fs24\cf1 zni\'bfa\'e6 }{\f58\fs24\cf1 lot przecinaj\'b9c warstw\'ea mlecznobia\'b3ych ob\'b3ok\'f3w, kt\'f3re dotychczas le\'bfa\'b3y pod nami w pal\'b9cym s\'b3o
\'f1cu, jak o\'9clepiaj\'b9ce zwa\'b3y \'9cniegu. We\'b3niste opary czepia\'b3y si\'ea okien samolotu, a\'bf wreszcie rozproszy\'b3y si\'ea i pozosta\'b3y w g\'f3rze, a pod nami zjawi\'b3 si\'ea soczy\'9ccie zielony dach faluj\'b9cej d\'bfungli. Lecieli
\'9cmy nad po\'b3udniowo-ameryka\'f1sk\'b9 repu\-blik\'b9 Ekwador i wyl\'b9dowali\'9cmy w tropikalnym porcie Guaya\'b9uil.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ci\'ea\'bfkich ubraniach podr\'f3\'bfnych \emdash marynarkach i kamizel\-kach, z zimowymi p\'b3aszczami na r\'eaku \emdash wyle\'9fli\'9cmy z samolotu ku rozgadanym po\'b3udniowcom. Czuli\'9cmy si\'ea jak w cieplarni. Koszule przykleja
\'b3y si\'ea nam do grzbiet\'f3w, niczym mokra bibu\'b3a. Dostali\'9cmy si\'ea w obj\'eacia urz\'eadnik\'f3w celnych i imigracyjnych \emdash i niemal na ramionach zaniesiono nas do taks\'f3wki, kt\'f3ra pomkn\'ea\'b3a do najlepszego w mie\'9c
cie hotelu. Tam ka\'bfdy z nas szybko znalaz\'b3 drog\'ea do wanny i rozp\'b3aszczy\'b3 si\'ea pod kranem z zimn\'b9 wod\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Byli\'9cmy wi\'eac w kraju, gdzie ro\'9cnie drzewo balsa, i mieli\'9cmy kupi\'e6 budulec do zbudowania tratwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pierwszy dzie\'f1 min\'b9\'b3 nam na poznawaniu systemu monetarne\-go i uczeniu si\'ea j\'eazyka hiszpa\'f1skiego, kt\'f3ry chcieli\'9cmy opanowa\'e6 przynajmniej na tyle, \'bfeby m\'f3c odnale\'9f\'e6 drog\'ea do hotelu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Drugiego dnia odwa\'bfyli\'9cmy si\'ea na oddalenie od naszych \'b3azie\-nek, w\'eadruj\'b9c stale rozszerzaj\'b9cymi si\'ea kr\'eagami. Kiedy wresz\-cie Herman dotkn\'b9\'b3 li\'9ccia prawdziwej palmy, urzeczywistniaj\'b9c w ten spos\'f3
b marzenia swego dzieci\'f1stwa, a ja zamieni\'b3em si\'ea w chodz\'b9c\'b9 waz\'ea sa\'b3atki owocowej, postanowili\'9cmy p\'f3j\'9c\'e6 i kupi\'e6 bals\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'a3atwiej by\'b3o to jednak powiedzie\'e6 ni\'bf zrobi\'e6. Mogli\'9cmy zaku\-pi\'e6 istotnie dowoln\'b9 ilo\'9c\'e6 balsy, lecz nie w postaci ca\'b3ych pni, kt\'f3re by\'b3y nam potrzebne, tylko w formie desek i kloc\'f3w. Min\'ea\-\'b3
y ju\'bf dni, kiedy rno\'bfna by\'b3o \'b3atwo dosta\'e6 pnie balsy na wybrze\-\'bfu. Ostatnia wojna wytrzebi\'b3a te drzewa. \'8ccinano je tysi\'b9cami i wysy\'b3ano do fabryki samolot\'f3w, gdy\'bf drzewo to by\'b3o lekkie i porowate. Powiedziano nam,
\'bfe jedynym miejscem, gdzie rosn\'b9 jeszcze teraz du\'bfe drzewa balsa, jest d\'bfungla we wn\'eatrzu kraju.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Pojedziemy wi\'eac tam i zetniemy je sami \emdash o\'9cwiadczyli\'9cmy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Niemo\'bfliwe \emdash odpar\'b3y w\'b3adze miejscowe. \emdash W\'b3a\'9cnie roz\-pocz\'ea\'b3a si\'ea pora deszczowa, kt\'f3ra drogi w d\'bfungli zamieni\'b3a w trz\'easawiska. Je\'bfeli potrzebujecie pni balsy, wr\'f3\'e6
cie do Ekwa\-doru za sze\'9c\'e6 miesi\'eacy. Minie pora deszczowa i drogi w kraju wyschn\'b9.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 W tej kiepskiej sytuacj}{\f58\fs24\cf1 i odwiedzili\'9cmy Don Gustayo von Buch-wald, kr\'f3la balsy w Ekwadorze. Herman rozwin\'b9\'b3 przed nim szkic tratwy z wymiarami potrzebnych nam pni. Chudy, drobny kr\'f3l balsy \'bfywo z\'b3apa\'b3 s
\'b3uchawk\'ea telefoniczn\'b9 i zaprz\'b9g\'b3 swoich agent\'f3w do poszukiwa\'f1. W ka\'bfdym tartaku znale\'9fli oni belki, deski i pojedyncze, kr\'f3tkie kloce drewna, lecz ani jednego przy\-datnego pnia. By\'b3y wprawdzie dwa wyschni\'ea
te na pieprz bale na sk\'b3adzie samego Don Gustavo, lecz zdawali\'9cmy sobie spra\-w\'ea, \'bfe daleko na nich nie zajedziemy. Poszukiwania by\'b3y naj\-wyra\'9fniej bezcelowe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Mam brata, kt\'f3ry posiada wielk\'b9 plantacj\'ea drzew balsa \emdash rzek\'b3 Don Gustavo. \emdash Na imi\'ea mu Don Federico, mieszka w Quivedo, ma\'b3ym miasteczku w \'9crodku d\'bf
ungli. Dostarczy wam wszystkiego, czego potrzebujecie, gdy tylko dostaniecie si\'ea do niego po zako\'f1czeniu pory deszczowej. Teraz nic }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 tego nie wyj\-dzie, na przeszkodzie stoj\'b9 ulewy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Je\'bfeli Don Gustavo powiedzia\'b3, \'bfe jest to nieosi\'b9galne, tego\'bf zdania musieli by\'e6 wszyscy eksperci balsy w Ekwadorze. Siedzie\-li\'9cmy wi\'eac w Guay\'b9uil, pozbawieni budulca na tratw\'ea i bez mo\-\'bfliwo\'9cci \'9cci
\'eacia pni przed up\'b3ywem sze\'9cciu miesi\'eacy, kiedy i tak ju\'bf b\'eadzie za p\'f3\'9fno na rozpocz\'eacie wyprawy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ma\'b3o mamy czasu \emdash rzek\'b3 Herman.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash A bals\'ea musimy dosta\'e6 \emdash doda\'b3em \emdash tratwa musi by\'e6 dok\'b3adn\'b9 kopi\'b9 tratwy Ink\'f3w, inaczej nie wyjdziemy z tego ca\'b3o.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ma\'b3a, szkolna mapa, znaleziona w hotelu, z zielon\'b9 d\'bfungl\'b9, br\'b9zowymi g\'f3rami i osiedlami ludzkimi zaznaczonymi czerwony\-mi k\'f3\'b3kami m\'f3wi\'b3a nam, \'bfe d\'bfungla ci\'b9gnie si\'ea
nieprzerwanie od Oceanu Spokojnego a\'bf do st\'f3p niebotycznych And\'f3w. Przyszed\'b3 mi do g\'b3owy pewien pomys\'b3. Podr\'f3\'bf z okolic wybrze\'bfa przez pu\-szcz\'ea do Quivedo i drzew balsa, by\'b3a najwyra\'9fniej nie do zreali\-zowania. Mo
\'bfna by\'b3o jednak spr\'f3bowa\'e6 dotrze\'e6 do nich z wn\'ea\-trza kraju, zst\'eapuj\'b9c w d\'bfungl\'ea ze zboczy g\'f3rskich od strony \'9cnie\'bfnych szczyt\'f3w And\'f3w. By\'b3a to jedyna mo\'bfliwo\'9c\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na lotnisku znale\'9fli\'9cmy ma\'b3y samolot transportowy, kt\'f3ry by\'b3 got\'f3w zabra\'e6 nas do Quito, stolicy tego dziwnego kraju le\'bf\'b9cej na wysokim p\'b3askowy\'bfu, trzy tysi\'b9ce metr\'f3w nad poziomem mo\-rza. Z
anim samolot znikn\'b9\'b3, w chmurach, zdo\'b3ali\'9cmy ujrze\'e6 k\'b9\-tem oka \emdash wt\'b3oczeni miedzy meble i skrzynie \emdash zielon\'b9 d\'bfungl\'ea i b\'b3yszcz\'b9ce rzeki. Kiedy znowu wynurzyli\'9cmy si\'ea z chmur, nizi\-ny ukry\'b3y si
\'ea pod niesko\'f1czonym morzem k\'b3\'eabi\'b9cych si\'ea ob\'b3o\-k\'f3w, a na wprost nas suche stoki g\'f3r i nagie ska\'b3y przebija\'b3y si\'ea przez opary ku promiennemu, b\'b3\'eakitnemu niebu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Samolot wspina\'b3 si\'ea na zbocza g\'f3r, jak gdyby na niewidzial\-nej kolejce linowej, i chocia\'bf r\'f3wnik by\'b3 w zasi\'eagu wzroku, wi\-dzieli\'9cmy doko\'b3a \'9cnie\'bfne pola iskrz\'b9ce si\'ea w s\'b3o\'f1cu. Nast\'eapnie ze
\'9clizn\'eali\'9cmy si\'ea pomi\'eadzy g\'f3rami nad soczy\'9ccie zielony p\'b3asko\-wy\'bf, gdzie wyl\'b9dowali\'9cmy w pobli\'bfu na j niezwykle j sze j stolicy na \'9cwiecie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Spo\'9cr\'f3d stu pi\'ea\'e6dziesi\'eaciu tysi\'eacy mieszka\'f1c\'f3w stolicy wi\'eak\-szo\'9c\'e6 stanowi\'b9 g\'f3rscy Indianie, cz\'ea\'9cciowo Metysi, kt\'f3rych przod\-kowie wznie\'9cli Quito na par\'ea wiek\'f3
w przed przybyciem do Ame\-ryki Kolumba i ludzi bia\'b3ej rasy. Stare klasztory, zawieraj\'b9ce bezcennej warto\'9cci dzie\'b3a sztuki oraz wspania\'b3e budynki z cza\-s\'f3w hiszpa\'f1skich, spi\'eatrzone ponad dachami niskich india\'f1skich domk\'f3
w zbudowanych z glinianych cegie\'b3 wysuszonych na s\'b3o\'f1\-cu, nadawa\'b3y miastu szczeg\'f3lny charakter. Labirynt zau\'b3k\'f3w wi\'b3 si\'ea mi\'eadzy glinianymi murami. Spotykali\'9cmy tam india\'f1skich}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1 g\'f3
rali ubranych w czerwono nakrapiane p\'b3aszcze i wielkie kape\-lusze w\'b3asnej roboty. Niekt\'f3rzy }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 nich szli na jarmark, prowadz\'b9c iuczne os\'b3y, inni siedzieli w kucki pod murami i drzemali w go-l\'b9cym s\'b3o\'f1
cu. Pojedyncze samochody, wioz\'b9ce arystokrat\'f3w hi-~ szpa\'f1skiego pochodzenia, ubranych w tropikalne stroje, przecis-* ka\'b3y si\'ea jad\'b9c zwolna i nieustannie daj\'b9c sygna\'b3y mi\'eadzy t\'b3umem dzieci, os\'b3\'f3
w i bosonogich Indian. Tu w g\'f3rze, na wysokim p\'b3a\-skowy\'bfu, powietrze by\'b3o tak kryszta\'b3owo przezroczyste, \'bfe g\'f3ry otaczaj\'b9ce miasto wydawa\'b3y si\'ea wkracza\'e6 w obraz ulicy stwarza\-j\'b9c atmosfer\'ea innego \'9c
wiata. Nasz przyjaciel z samolotu transpor\-towego, Jorge, przezywany \'93szalonym lotnikiem", nale\'bfa\'b3 do jed\-nego ze starych hiszpa\'f1skich rod\'f3w w Quito. Umie\'9cci\'b3 nas w Sta\-ro\'9cwieckim, zabawnym hoteliku, a potem wypad\'b3
do miasta, aby za\'b3atwi\'e6 przewiezienie nas przez g\'f3r-y i d\'bfungl\'ea do Quivedo. Spot\-kali\'9cmy si^ wieczorem w starej hiszpa\'f1skiej kawiarni. Jorge za\-sypa\'b3 nas z\'b3ymi wie\'9cciami. Podr\'f3\'bf' do Quivedo nale\'bfy wybi\'e6
sobie z g\'b3owy. Nie mo\'bfna dosta\'e6 ani ludzi, ani wozu, kt\'f3ry przetran\-sportowa\'b3by nas przez g\'f3ry, tym bardziej za\'9c przez d\'bfungl\'ea, gdzie rozpoczynaj\'b9 si\'ea ju\'bf deszcze i grozi uwi\'ea\'9fni\'eacie w b\'b3ocie. Istnieje tak
\'bfe niebezpiecze\'f1stwo napad\'f3w. W ubieg\'b3ym roku znaleziono dziesi\'eaciu ameryka\'f1skich in\'bfynier\'f3w wiertniczych, zabitych za\-trutymi strza\'b3ami we wschodniej cz\'ea\'9cci Ekwadoru, gdzie \'bfyje jeszcze znaczna ilo\'9c\'e6 le\'9c
nych Indian, kt\'f3rzy w\'b3\'f3cz\'b9 si\'ea nago po d\'bfungli i poluj\'b9 pos\'b3uguj\'b9c si\'ea t\'b9 \'9cmierteln\'b9 broni\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Niekt\'f3rzy z nich s\'b9 \'b3owcami g\'b3\'f3w \emdash powiedzia\'b3 Jorge g\'b3u\-chym g\'b3osem, widz\'b9c, \'bfe Herman niewzruszenie dolewa sobie wina i dok\'b3ada wo\'b3owiny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash S\'b9dzicie pewnie, \'bfe przesadzam \emdash doda\'b3 po chwili. \emdash Cho\-cia\'bf jest to surowo wzbronione, s\'b9 jeszcze w tym kraju ludzie za\-rabiaj\'b9cy na \'bfycie sprzeda\'bf\'b9 spreparowanych g\'b3\'f3
w ludzkich. Do dzi\'9c dnia Indianie z d\'bfungli urzynaj\'b9 g\'b3owy swoim przeciwni\-kom z koczowniczych plemion \emdash niespos\'f3b tego upilnowa\'e6. Roz\-bijaj\'b9 ko\'9cci czaszki, usuwaj\'b9 je, nast\'eapnie za\'9c nape\'b3niaj\'b9 pust\'b9 sk
\'f3r\'ea gor\'b9cym piaskiem tak, \'bfe ca\'b3a g\'b3owa kurczy si\'ea do wiel\-ko\'9cci kociego \'b3ba, nie trac\'b9c kszta\'b3tu i nie deformuj\'b9c rys\'f3w twa\-rzy. Spreparowane g\'b3owy wrog\'f3w by\'b3y dawniej cennymi tro\-feami, teraz za\'9c s
\'b9 rzadkim przedmiotem przemytu. Po\'9crednicy \emdash Metysi dostarczaj\'b9 ten towar przekupniom na wybrze\'bfu, kt\'f3rzy z kolei odprzedaj\'b9 je turystom za bajo\'f1skie sumy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jorge spojrza\'b3 na nas triumfuj\'b9co, nie wiedz\'b9c, \'bfe tego samego dnia wci\'b9gni\'eato mnie z Hermanem do klitki portiera i zapropo\-nowano nam dwie g\'b3owy po tysi\'b9c }{\i\fs24\cf1 sucre }{\f58\fs24\cf1 za sztuk\'ea. Cz\'ea
sto g\'b3owy takie s\'b9 dzi\'9c podrabiane i fabrykowane z ma\'b3pich \'b3b\'f3w, ale te dwa okazy by\'b3y niew\'b9tpliwie autentyczne i nale\'bfa\'b3y do czystej krwi Indian. By\'b3y to g\'b3owy m\'ea\'bfczyzny i kobiety, wielko\'9cci po\-mara\'f1
czy,, pe\'b3ne \'bfycia dzi\'eaki dok\'b3adnie zachowanym rysom twa\-rzy. Kobieta by\'b3a naprawd\'ea pi\'eakna, cho\'e6 tylko rz\'easy i d\'b3ugie, czarne w\'b3osy by\'b3y naturalnej wielko\'9cci. Zadr\'bfa\'b3em na to wspom\-nienie, lecz wyrazi\'b3em w
\'b9tpliwo\'9c\'e6, czy \'b3owcy g\'b3\'f3w przebywali na zach\'f3d od g\'f3r.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nigdy nie wiadomo \emdash rzek\'b3 Jorge ponuro. \emdash Co by\'9ccie po\-wiedzieli, gdyby wasz przyjaciel znik\'b3, a g\'b3owa jego zjawi\'b3a si\'ea w miniaturze na rynku? Prze\'bfy\'b3em ju\'bf tak\'b9 histori\'ea \emdash
doda\'b3 pa\-trz\'b9c przenikliwie na mnie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Opowiadaj \emdash rzek\'b3 Herman, \'bfuj\'b9c sw\'f3j befsztyk powoli }{\i\fs24\cf1 \\ }{\fs24\cf1 z umiarkowanym zadowoleniem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Od\'b3o\'bfy\'b3em przezornie na bok widelec, a Jorge zacz\'b9\'b3 opowia\-da\'e6. Oto, co us\'b3yszeli\'9cmy:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mieszka\'b3 on kiedy\'9c ze swoj\'b9 \'bfon\'b9 na odleg\'b3ej plac\'f3wce w d\'bfun\-gli, przemywaj\'b9c z\'b3oto i skupuj\'b9c zdobycz innych poszukiwaczy. Przyja\'9fnili si\'ea oni w tym czasie z pewnym krajowcem, kt\'f3ry re\-
gularnie przynosi\'b3 swoje z\'b3oto i wymienia\'b3 je na towary. Pewne\-go dnia cz\'b3owiek ten zosta\'b3 zabity w d\'bfungli. Jorge wytropi\'b3 mor\-derc\'ea i zagrozi\'b3 mu, \'bfe go za kar\'ea zastrzeli. Morderca by\'b3 w\'b3a\'9c\-
nie jednym z Indian podejrzanych o handel preparowanymi ludz\-kimi g\'b3owami, wi\'eac Jorge obieca\'b3 darowa\'e6 mu \'bfycie pod warun\-kiem natychmiastowego wydania g\'b3owy przyjaciela. Morderca dostarczy\'b3 g\'b3ow\'ea skurczon\'b9 do wielko\'9cci m
\'easkiej pi\'ea\'9cci. Jorge by\'b3 wstrz\'b9\'9cni\'eaty. Postanowi\'b3 zabra\'e6 g\'b3ow\'ea do domu. \'afona zemdla\'b3a ujrzawszy j\'b9 i Jorge musia\'b3 schowa\'e6 \'93przyjaciela" do kufra. W d\'bfungli jednak by\'b3o tak wilgotno, \'bfe g\'b3ow
\'ea pokry\'b3y zielonkawe plamy ple\'9cni. Jorge musia\'b3 wi\'eac wydobywa\'e6 j\'b9 od czasu do czasu, \'bfeby przesuszy\'e6 na s\'b3o\'f1cu. Wiesza\'b3o si\'ea j\'b9 za w\'b3osy na sznurku do suszenia bielizny. \'afona Jorge mdla\'b3a za ka\'bf
dym razem, gdy}{\fs24 }{\fs24\cf1 tylk}{\f58\fs24\cf1 o to zobaczy\'b3a. Lecz pewnego dnia do kufra dobra\'b3a si\'ea mysz i poci\'ea\'b3a \'93przyjaciela" na kawa\'b3ki. Jorge by\'b3 bardzo zmartwiony i pochowa\'b3 go ze wszystkimi honorami w ma\'b3
ym do\'b3ku na lot\-nisku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash By\'b3o to przecie\'bf mimo wszystko stworzenie ludzkie \emdash za\-ko\'f1czy\'b3 Jo}{\fs24\cf1 rge.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dzi\'eakuj\'ea za obiad \emdash powiedzia\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy wracali\'9cmy o zmierzchu do domu, mia\'b3em nieprzyjemne z\'b3udzenie, \'bfe kapelusz Hermana zsun\'b9\'b3 mu si\'ea a\'bf na uszy. W rze\-czywisto\'9cci Herman wepchn\'b9\'b3 go tylko g\'b3\'eabiej, aby uchroni\'e6 si\'ea
od zimnego g\'f3rskiego wiatru. Nast\'eapnego dnia siedzieli\'9cmy z na\-szym generalnym konsulem Bryhn i jego \'bfon\'b9 pod eukaliptusami w ich wielkiej haejendzie za miastem. Bryhn nie przypuszcza\'b3, \'bfeby nasza planowana podr\'f3\'bf
do Quivedo mia\'b3a zako\'f1czy\'e6 si\'ea drastyczn\'b9 zmian\'b9 wielko\'9cci numer\'f3w naszych kapeluszy, lecz w rejonach, kt\'f3re zamierzali\'9cmy w\'b3a\'9cnie przemierzy\'e6, grasowali rabusie. Konsul pokaza\'b3
nam wycinki z miejscowej prasy obwiesz\-czaj\'b9ce, \'bfe z nastaniem suchej pory roku b\'ead\'b9 wys\'b3ani \'bfo\'b3nierze ula wyt\'eapienia bandidos grasuj\'b9cych w okolicach Quivedo. By\-\'b3oby czystym szale\'f1stwem jecha\'e6
tam teraz; nie dostaliby\'9cmy zreszt\'b9 przewodnik\'f3w i \'9crodk\'f3w transportowych. W czasie roz\-mowy z konsulem zauwa\'bfyli\'9cmy p\'eadz\'b9cego drog\'b9 }{\i\fs24\cf1 willysa }{\f58\fs24\cf1 nale\-\'bf\'b9cego do ameryka\'f1skiego }{
\i\fs24\cf1 attache }{\f58\fs24\cf1 wojskowego i to natchn\'ea\'b3o nas pewn\'b9 my\'9cl\'b9. Poszli\'9cmy w towarzystwie generalnego konsula do ameryka\'f1skiej ambasady i dostali\'9cmy si\'ea do }{\i\fs24\cf1 attache }{\f58\fs24\cf1 wojskowe\-go. By\'b3
to spr\'ea\'bfysty m\'b3ody cz\'b3owiek o dziarskiej postawie, ubra\-ny w khaki i buty do konnej jazdy. }{\i\fs24\cf1 Attache }{\f58\fs24\cf1 zapyta\'b3 nas \'9cmiej\'b9c si\'ea, czemu b\'b3\'b9dzimy po szczytach And\'f3w, kiedy miejscowe dzien\-
niki poda\'b3y, \'bfe wybieramy si\'ea tratw\'b9 przez morze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyja\'9cnili\'9cmy mu, i\'bf nasz budulec stoi jeszcze na pniu w d\'bfun\-gli Quivedo. My za\'9c tkwimy na dachu tego kontynentu i nie mo\-\'bfemy dosta\'e6 si\'ea do d\'bfungli. Poprosili\'9cmy }{\i\fs24\cf1 attache o }{\f58\fs24\cf1 wypo
\'bfycze\-nie nam: a) samolotu i dw\'f3ch spadochron\'f3w lub te\'bf b) }{\i\fs24\cf1 jeepa z }{\f58\fs24\cf1 kierowc\'b9 znaj\'b9cym okolic\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasza pewno\'9c\'e6 siebie odebra\'b3a oficerowi mow\'ea, lecz po chwili pokiwa\'b3 g\'b3owa i odpar\'b3 z u\'9cmiechem, \'bfe all }{\i\fs24\cf1 right \emdash }{\f58\fs24\cf1 skoro nie da\-li\'9cmy mu trzeciej mo\'bfliwo\'9c
ci, wybiera drug\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kwutlrana po pi\'b9tej nast\'eapnego ranka }{\i\fs24\cf1 jeep }{\f58\fs24\cf1 podjecha\'b3 w mro-}{\fs24\cf1\super 1}{\f58\fs24\cf1 " pod branie; hotelu. Wyskoczy\'b3 z niego ekwadorski kapitan sa~ 6w i ofiarowa\'b3 nam swoje us\'b3
ugi. Otrzyma\'b3 on rozkaz odwie-iia nas do Quivedo, gdyby nawet droga zamieni\'b3a si\'ea w trze-\bullet Isko. }{\i\fs24\cf1 Jeep }{\f58\fs24\cf1 pe\'b3en by\'b3 blaszanek z benzyn\'b9, gdy\'bf po drodze nie li\'9cmy napotka\'e6 \'bf
adnej stacji benzynowej ani ucz\'easzczanych ik\'f3w. Z uwagi na meldunki o }{\i\fs24\cf1 bandidos }{\f58\fs24\cf1 nasz nowy przyjaciel, \bullet 'pitan Agurto Alexis Alvarez, by\'b3 uzbrojony po z\'eaby w sztylety l bro\'f1 paln\'b9
. My natomiast przybyli\'9cmy spokojnie do tego kraju w marynarkach i krawatach, aby za got\'f3wk\'ea kupi\'e6 drewno na wybrze\'bfu, i dlatego ca\'b3e nasze wyposa\'bfenie sk\'b3ada\'b3o si\'ea z worka konserw. W ostatniej chwili kupili\'9cmy jeszcze u
\'bfywany aparat fo\-tograficzny i po parze mocnych bryczes\'f3w. Pr\'f3cz tego konsul wcisn\'b9\'b3 nam swoje wielkie parabellum wraz z tak\'b9 ilo\'9cci\'b9 amuni\-cji, \'bfe wystarczy\'b3oby jej do wyt\'eapienia wszystkiego, co sta\'e6 b\'ea
dzie na naszej drodze. I tak oto }{\i\fs24\cf1 jeep }{\f58\fs24\cf1 wyruszy\'b3 z miasta przez puste zau\'b3ki z pobielonymi wapnem lepiankami, upiornie o\'9cwietlonymi przez ksi\'ea\'bfyc. Wyjechawszy za miasto pognali\'9cmy w szalonym tempie przez g\'f3
rzyst\'b9 okolic\'ea po dobrej, piaszczystej drodze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Droga wiod\'b3a a\'bf do g\'f3rskiej wioski Latakunga, gdzie india\'f1\-skie domki o \'9clepych \'9ccianach bez okien t\'b3oczy\'b3y si\'ea wok\'f3\'b3 bia\-\'b3ego ko\'9cci\'f3\'b3ka wiejskiego na placu pod palmami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnie skr\'eacili\'9cmy \'9ccie\'bfk\'b9 dla mu\'b3\'f3w, kt\'f3ra wi\'b3a si\'ea ser\-pentyn\'b9 na zach\'f3d przez g\'f3ry i doliny a\'bf do And\'f3w. Ukaza\'b3 nam si\'ea \'9cwiat, o jakim nawet nie \'9cnili\'9cmy. By\'b3 to w
\'b3asny \'9cwiat In-dian-g\'f3rali \'93na wsch\'f3d od s\'b3o\'f1ca i na zach\'f3d od ksi\'ea\'bfyca", \'9cwiat poza czasem i przestrzeni\'b9. W czasie ca\'b3ej jazdy nie widzieli\'9cmy ani jednego wozu, ani nawet \'9cladu ko\'b3a. Drog\'b9 w\'ea
drowali jedy\-nie bosonodzy pasterze w jaskrawych }{\i\fs24\cf1 poncho, }{\fs24\cf1 kt\'f3}{\f58\fs24\cf1 rzy p\'eadzili przed sob\'b9 sk\'b3\'eabione stada powa\'bfnych, sztywnonogich lam. Nie\-kiedy za\'9c sz\'b3y drog\'b9 ca\'b3e rodziny Indian. Ma\'b3
\'bfonek jecha\'b3 zwykle przodem na mule, podczas gdy \'bfona drepta\'b3a z ty\'b3u, z ca\'b3\'b9 ko-k-kcj\'b9 kapeluszy na g\'b3owie i najm\'b3odszym dzieckiem w w\'eaze\'b3ku na plecach, przez ca\'b3y czas pochodu zr\'eacznymi palcami prz\'ead\'b9c we
\'b3n\'ea. Os\'b3y i mu\'b3y kroczy\'b3y za nimi leniwie, ob\'b3adowane chru\-stem, sianem i glinianymi garnkami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Im dalej posuwali\'9cmy si\'ea, tym mniej Indian m\'f3wi\'b3o po hisz-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 pa\'f1sku, tak \'bfe wkr\'f3tce lingwistyczne zdolno\'9cci kapitana Agurto okaza\'b3y si\'ea r\'f3wnie bezu\'bfyteczne, jak nasze w\'b3asne. Tu i \'f3wdzie le\'bfa\'b3y w g\'f3rach grupki chat; coraz rzadziej by\'b3
y one budowane z gliny, a coraz cz\'ea\'9cciej z ga\'b3\'eazi i suchej trawy. Wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe zar\'f3wno chatki, jak opaleni ludzie o pomarszczonych twarzach wyro\'9cli z samej ziemi i zostali wypaleni przez g\'f3rskie s\'b3o\'f1
ce na zboczach And\'f3w. Byli oni zro\'9cni\'eaci ze ska\'b3ami i pastwiskami w spos\'f3b tak naturalny jak trawa g\'f3rska. Indianie z And\'f3w, drobni i biedni, odznaczali si\'ea zwierz\'eac\'b9 wytrzyma\'b3o\'9cci\'b9 i dzie\-ci\'eacym umys\'b3em lud
\'f3w natury. Im mniej potrafili rozmawia\'e6 tym wi\'eacej si\'ea u\'9cmiechali. Zewsz\'b9d b\'b3yska\'b3y ku nam promienie\-j\'b9ce twarze ze \'9cnie\'bfnobia\'b3ymi z\'eabami. Nic nie \'9cwiadczy\'b3o, a\'bfeby bia\'b3y cz\'b3owiek zarobi\'b3
czy straci\'b3 tu cho\'e6 jeden grosz. Nie by\'b3o ani reklam przydro\'bfnych, ani drogowskaz\'f3w; puszka od konserw czy skrawek papieru, rzucone na drog\'ea, by\'b3y natychmiast zbie\-rane jako przedmioty u\'bfyteczne dla gospodarstwa domowego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jechali\'9cmy w g\'f3r\'ea przez spalone od s\'b3o\'f1ca zbocza ogo\'b3ocone z drzew i krzak\'f3w, jechali\'9cmy przez doliny pokryte pustynnym piaskiem i kaktusami, a\'bf wreszcie wspi\'eali\'9cmy si\'ea na najwy\'bfszy grzbiet g\'f3
rski z zaspami \'9cniegu wok\'f3\'b3 szczyt\'f3w. Wiatr by\'b3 tak k\'b9\'9cliwie mro\'9fny, \'bfe musieli\'9cmy zmniejszy\'e6 szybko\'9c\'e6 wozu, a\'bfeby nie zamarzn\'b9\'e6 w naszych tropikalnych ubraniach. T\'easknili\'9cmy za \'bfarem d\'bfungli. D
\'b3ugo jechali\'9cmy mi\'eadzy ska\'b3ami poprzez kamie\-niste i trawiaste granie g\'f3rskie, szukaj\'b9c wzrokiem nast\'eapnego odcinka drogi. Gdy osi\'b9gn\'eali\'9cmy zachodnie zbocza \'b3a\'f1cucha g\'f3r\-skiego, gdzie Andy spadaj\'b9
pionowo na niziny, \'9ccie\'bfka nasza po\-bieg\'b3a wzd\'b3u\'bf taras\'f3w wykutych wprost w skale. Zewsz\'b9d ota\-cza\'b3y nas pionowe \'9cciany i urwiska skalne. Ca\'b3e zaufanie pok\'b3a\-dali\'9cmy w naszym przyjacielu Agurto, kt\'f3ry siedzia\'b3
zgarbiony nad kierownic\'b9 i skr\'eaca\'b3 gwa\'b3townie za ka\'bfdym razem, kiedy doje\'bfd\'bfali\'9cmy do kraw\'eadzi przepa\'9cci. Nagle owia\'b3 nas gwa\'b3towny powiew wichru. Dotarli\'9cmy do skrajnego grzbietu \'b3a\'f1cucha And\'f3w, gdzie g
\'f3ry spadaj\'b9 szeregiem uskok\'f3w do d\'bfungli le\'bf\'b9\-cej w bezdennej przepa\'9cci cztery tysi\'b9ce metr\'f3w pod nami. Zo\-stali\'9cmy jednak pozbawieni zapieraj\'b9cego dech w piersiach wi\-doku na morze d\'bfungli ogl\'b9danej ze szczyt\'f3
w g\'f3rskich, gdy\'bf g\'easte zwa\'b3y chmur, paruj\'b9ce jak gdyby z diabelskiego kot\'b3a, st\'b3oczy\'b3y si\'ea wok\'f3\'b3 rias. Nios\'b3o nas teraz niepowstrzymanie w d\'f3\'b3. P\'eadzili\'9cmy stromymi zboczami wzd\'b3u\'bf ska\'b3, szczyt\'f3
w i prze\'b3\'eaczy, a powietrze stawa\'b3o si\'ea coraz cieplejsze i wilgotniejsze i coraz bardziej nasycone sennym, cieplarnianym zapachem, kt\'f3ry wzno\-si\'b3 si\'ea z po\'b3o\'bfonej na dole d\'bfungli. W\'f3wczas zacz\'b9\'b3 pada\'e6 des
zcz. Z pocz\'b9tku m\'bfy\'b3 \'b3agodnie, potem zmieni\'b3 si\'ea w ulew\'ea i wali\'b3 w }{\i\fs24\cf1 jeep }{\f58\fs24\cf1 jak w b\'eaben. Wkr\'f3tce czekoladowa woda sp\'b3ywa\'b3a doko\'b3a strumieniami. Niemal sp\'b3ywali\'9cmy ni\'b9 w d\'f3\'b3
, pozostawiaj\'b9c za sob\'b9 suchy p\'b3askowy\'bf g\'f3rski i przenosz\'b9c si\'ea w inny \'9cwiat, gdzie kamienie, pnie i gliniane zbocza by\'b3y mi\'eakkie i soczyste od mchu i zielonych porost\'f3w. Zjawi\'b3y si\'ea wok\'f3\'b3 nas pierwsze li\'9c
cie, sta\-wa\'b3y si\'ea one coraz wi\'eaksze i wkr\'f3tce zacz\'ea\'b3y zwisa\'e6 jak du\'bfe, zielone parasole ociekaj\'b9ce wod\'b9. Pojawi\'b3y si\'ea pierwsze drzewa d\'bfungli, obwieszone ci\'ea\'bfkimi festonami lian i porost\'f3w. Wsz\'eadzie s
\'b3ycha\'e6 by\'b3o plusk ociekaj\'b9cej wody. Kiedy zbocza sta\'b3y si\'ea \'b3a\-godniejsze, puszcza rozwin\'ea\'b3a si\'ea naraz jak armia olbrzymich zielonych ro\'9clin, kt\'f3re poch\'b3on\'ea\'b3y ma\'b3ego }{\i\fs24\cf1 jeepa }{\f58\fs24\cf1 sun
\'b9cego po gli\-niastej, us\'b3anej traw\'b9 drodze. Powietrze by\'b3o ciep\'b3e i lepkie, prze\-sycone zapachem ro\'9clinno\'9cci. Byli\'9cmy w d\'bfungli.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy zapad\'b3 zmierzch, dotarli\'9cmy do gromady pierwszych chat krytych palmowymi li\'9c\'e6mi. Ociekaj\'b9c ciep\'b3\'b9 wod\'b9, umie\-\'9ccili\'9cmy }{\i\fs24\cf1 jeepa }{\fs24\cf1 na noc pod dachem.}{\f58\fs24\cf1 K\'b3uj\'b9
ce paso\'bfyty, kt\'f3re nas oblaz\'b3y, uton\'ea\'b3y nast\'eapnego dnia w potokach deszczu. Wozem, pe\'b3nym banan\'f3w i innych po\'b3udniowych owoc\'f3w, gnali\'9cmy da\-lej w d\'f3\'b3 i w d\'f3\'b3 przez puszcz\'ea, jakkolwiek wydawa\'b3o si\'ea
nam, \'bfe ju\'bf od dawna osi\'b9gn\'eali\'9cmy jej dno. B\'b3oto stawa\'b3o si\'ea coraz gorsze, ale nic nie mog\'b3o nas zatrzyma\'e6, a zb\'f3jcy jako\'9c trzymali si\'ea z dala. }{\i\fs24\cf1 Jeep }{\f58\fs24\cf1 nie podda\'b3 si\'ea a\'bf
do chwili, kiedy drog\'ea przegro\-dzi\'b3a nam szeroka rzeka tocz\'b9ca przez puszcz\'ea swoje b\'b3otniste wody. Utkn\'eali\'9cmy teraz, niezdolni ruszy\'e6 si\'ea ani w g\'f3r\'ea, ani w d\'f3\'b3 rzeki. Na otwieraj\'b9cej si\'ea por\'eabie sta\'b3
a ma\'b3a chatka, obok kt\'f3rej kilku metys\'f3w rozpo\'9cciera\'b3o sk\'f3r\'ea jaguara, podczas gdy psy i kury grzeba\'b3y w stosie ziarn kakao susz\'b9cych si\'ea w s\'b3o\'f1cu. Kiedy }{\i\fs24\cf1 jeep }{\f58\fs24\cf1 podskakuj\'b9c podjecha\'b3
tam, wszystko zawrza\'b3o \'bfyciem i ludzie m\'f3wi\'b9cy po hiszpa\'f1sku poinformowali nas, \'bfe rzeka na\-zywa si\'ea Palen\'b9ue, a miasto Quivedo le\'bfy na przeciwnym brzegu. Nie by\'b3o \'bfadnego mostu, a rzeka by\'b3a bystra i g\'b3\'ea
boka, lecz tubylcy gotowi byli przeprawi\'e6 nas i }{\i\fs24\cf1 jeepa }{\fs24\cf1 na tratwie. Cudac}{\f58\fs24\cf1 two to le\'bfa\'b3o przy brzegu rzeki. Krzywe pnie grubo\'9cci ramienia by\'b3y powi\'b9zane lianami i bambusami tak, \'bfe formowa\'b3
y niezgrabn\'b9 tratw\'ea dwa razy d\'b3u\'bfsz\'b9 i szersz\'b9 od }{\i\fs24\cf1 jeepa. Z }{\f58\fs24\cf1 desk\'b9 pod ka\'bfdym ko\'b3em samochodu i z dusz\'b9 na ramieniu, wprowadzili\'9cmy samo\-ch\'f3d na bale i chocia\'bf niekt\'f3re }{\i\fs24\cf1
z }{\f58\fs24\cf1 nich skry\'b3y si\'ea pod wod\'b9, unio\-s\'b3y nas, }{\i\fs24\cf1 jeepa i }{\f58\fs24\cf1 czterech p\'f3\'b3nagich ludzi o czekoladowej sk\'f3rze, kt\'f3rzy odepchn\'eali tratw\'ea z miejsca d\'b3ugimi tykami,}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Balsa? \emdash zapytali\'9cmy z Hermanem jednym g\'b3osem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Balsa \emdash skin\'b9\'b3 jeden z ludzi i pogardliwie kopn\'b9\'b3 pie\'f1. Pr\'b9d pochwyci\'b3 nas, zakr\'eaci\'b3 i pchn\'b9\'b3 w d\'f3\'b3 rzeki; przewo\'9fnicy za pomoc\'b9 tyk prowadzili tratw\'ea uko\'9c
nie przez nurt na cich\'b9 wo\-d\'ea przy drugim brzegu. By\'b3o to nasze pierwsze spotkanie z drze\-wem balsa i pierwszy rejs na tratwie z balsy. Dobili\'9cmy bezpie\-cznie do brzegu i wjechali\'9cmy triumfalnie do Quivedo.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dwa rz\'eady drewnianych, poci\'b9gni\'eatych dziegciem domk\'f3w, krytych dachami z li\'9cci palmowych, na kt\'f3rych nieruchomo siedzia\'b3y s\'eapy, formowa\'b3y rodzaj ulicy tworz\'b9c zreszt\'b9 ca\'b3\'b9 t\'ea osad\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mieszka\'f1cy porzucili, co kto mia\'b3 w r\'eaku, i ruszyli na nasze przywitanie; wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe czarni i br\'b9zowi, starzy i m\'b3odzi wychodz\'b9 ze wszystkich drzwi i okien. Rozgadany potok ludzki rzuci\'b3 si\'ea
na powitanie }{\i\fs24\cf1 jeepa. }{\f58\fs24\cf1 Otoczyli samoch\'f3d, byli ju\'bf to pod nim, ju\'bf to na nim i doko\'b3a niego. Trzymali\'9cmy mocno w r\'eaku nasze ruchomo\'9cci, Agurto za\'9c rozpaczliwie manewrowa\'b3 kierowni\-c\'b9. Wtedy nawali
\'b3a opona i samoch\'f3d siad\'b3 na przednich ko\'b3ach. Przybyli\'9cmy do Quivedo i musieli\'9cmy znie\'9c\'e6 cierpliwie powitalne u\'9cciski.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Plantacja Don Federico le\'bfa\'b3a tylko kawa\'b3ek dalej, w d\'f3\'b3 rze\-ki. Kiedy samoch\'f3d wioz\'b9cy Hermana, Agurto i mnie wpad\'b3, pod\-skakuj\'b9c, na przydro\'bfny placyk mi\'eadzy drzewami mango}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn
{\footnote \pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Drzewo mango \emdash drzewo tropikalne, pochodz\'b9ce z Azji po-\'b3
udniowo-wschodniej, o mi\'eakkim drewnie i jadalnych, soczystych owocach. }}}{\f58\fs24\cf1 , stary i zasuszony mieszkaniec d\'bfungli wybieg\'b3 na nasze spotkanie wraz ze swoim siostrze\'f1cem Angelo, ma\'b3ym ch\'b3opcem mieszka\-j\'b9
cym z nim razem w puszczy. Przekazali\'9cmy pozdrowienia od Don Gustayo i wkr\'f3tce n}{\fs24\cf1 asz }{\i\fs24\cf1 jeep }{\f58\fs24\cf1 sta\'b3 samotnie na podw\'f3rku, pod\-czas gdy nowa tropikalna ulewa run\'ea\'b3a na okolic\'ea
. W bungalowie Don Federico zastawiono uczt\'ea \emdash prosiaki i kurcz\'eata piek\'b3y si\'ea}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1 na ro\'bfnie, podczas gdy my, wyja\'9cniaj\'b9c cel naszego przybycia, siedzieli\'9cmy wok\'f3\'b3 tacy pe\'b3nej po\'b3udniowych owoc
\'f3w. B\'eabni\'b9cy w ziemi\'ea tropikalny deszcz s\'b3a\'b3 nam przez siatki w oknach cie~ p\'b3\'b9, s\'b3odk\'b9 wo\'f1 aromatycznych kwiat\'f3w i zapach gliny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Don Federico by\'b3 o\'bfywiony jak m\'b3ody ch\'b3opak. Tak, oczywi\'9c\-cie, zna\'b3 on tratwy z balsy jeszcze z czas\'f3w dzieci\'f1stwa. Pi\'ea\'e6\-dziesi\'b9t lat temu, kiedy mieszka\'b3 nad morzem, Indianie przyp\'b3y\-wali do Guaya
\'b9uil z Peru wzd\'b3u\'bf brzegu na du\'bfych tratwach z balsy, przywo\'bf\'b9c ryb\'ea na sprzeda\'bf. Mieli nieraz par\'ea ton suszo\-nej ryby w bambusowych sza\'b3asach zbudowanych na \'9crodku tratwy, w kt\'f3rych mieszka\'b3y cz\'easto \'bf
ony, dzieci, psy i kury. Trud\-no b\'eadzie znale\'9f\'e6 teraz, w czasie pory deszczowej, tak wielkie drzewa balsa, jakich u\'bfywali oni na swe tratwy, gdy\'bf powodzie i trz\'easawiska uniemo\'bfliwi\'b3y \emdash nawet konno \emdash dost\'eap do plan
\-tacji balsy w puszczy. Don Federico obieca\'b3 jednak zrobi\'e6 wszyst\-ko, co tylko b\'eadzie mo\'bfna. Mo\'bfliwe, \'bfe pojedyncze du\'bfe drzewa rosn\'b9 jeszcze dziko w lesie w pobli\'bfu bungalowu, a my przecie\'bf nie potrzebujemy ich tak wiele.}
{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pod wiecz\'f3r deszcz usta\'b3 na chwil\'ea, tak \'bfe mogli\'9cmy odby\'e6 przechadzk\'ea pod drzewami mango wok\'f3\'b3 bungalowu. Don Fede\-rico mia\'b3 tu wszystkie mo\'bfliwe gatunki dzikich storczyk\'f3w, kt\'f3re zwisa\'b3y wok\'f3
\'b3 z ga\'b3\'eazi, posadzone w \'b3upinach orzech\'f3w kokoso\-wych jak w doniczkach. W przeciwie\'f1stwie do storczyk\'f3w cie\-plarnianych rzadkie te kwiaty mia\'b3y cudowny aromat. Herman schyli\'b3 si\'ea, aby wsun\'b9\'e6 nos do jednego z kielich
\'f3w, gdy nagle co\'9c d\'b3ugiego, cienkiego i b\'b3yszcz\'b9cego jak w\'eagorz wychyli\'b3o si\'ea z li\-stowia. Szpicruta Angelo strzeli\'b3a niczym b\'b3yskawica i wij\'b9cy si\'ea w\'b9\'bf upad\'b3 na ziemi\'ea. W sekund\'ea p\'f3\'9fniej przygwo
\'bfd\'bfono go do ziemi rozwidlonym kijem, mia\'bfd\'bf\'b9c g\'b3ow\'ea gada.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jadowity \emdash powiedzia\'b3 Angelo i obna\'bfy\'b3 dwa zakrzywione jadowite z\'eaby w\'ea\'bfa, \'bfeby wyja\'9cni\'e6, o co mu chodzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mieli\'9cmy uczucie, \'bfe jadowite w\'ea\'bfe czyhaj\'b9 na nas zewsz\'b9d w listowiu. W\'9clizn\'eali\'9cmy si\'ea do domu ze zdobycz\'b9 Angelo, zwisa\-j\'b9c\'b9 na kiju. Herman zasiad\'b3 do \'9cci\'b9gania sk\'f3ry z zielonego po\-
twora, a Don Federico opowiada\'b3 nam fantastyczne historie o \'bfmi\-jach i boa~dusicielach, grubych jak pnie, gdy nagle zauwa\'bfyli\'9cmy na \'9ccianie cienie dw\'f3ch olbrzymich skorpion\'f3w wielko\'9cci homar\'f3w. Naciera\'b3y na siebie wymachuj
\'b9c kleszczami w walce na \'9cmier\'e6 i \'bfycie. Odw\'b3oki ich by\'b3y uniesione w g\'f3r\'ea, a zatrute kolce na ogonie by\'b3y gotowe do zadania przeciwnikowi \'9cmiertelnego ciosu. By\'b3 to niesamowity widok i dopiero gdy poruszyli\'9cmy oliw\-n
\'b9 lamp\'b9, zauwa\'bfyli\'9cmy, \'bfe to ona rzuca\'b3a nadnaturaln\'b3e wielkie cienie zwyk\'b3ych skorpion\'f3w wielko\'9cci palca, kt\'f3re walczy\'b3y na kraw\'eadzi komody.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Zostawmy je w spokoju \emdash powiedzia\'b3 Don Federico \emdash je\-den zabije drugiego, a zwyci\'eazca b\'eadzie trzyma\'b3 w szachu wszyst\-kie karaluchy w domu. Uwa\'bfajcie tylko, by wasza ochronna siat\-ka nad \'b3\'f3\'bf
kiem przylega\'b3a do niego szczelnie, no i wytrz\'b9sajcie ubranie przed w\'b3o\'bfeniem, a b\'eadziecie bezpieczni. Uci\'ea\'b3y mnie ona nie raz i jako\'9c \'bfyj\'ea jeszcze \emdash doda\'b3 u\'9cmiechaj\'b9c si\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Spa\'b3em dobrze i tylko gdy jaszczurki i nietoperze szele\'9cci\'b3y i trzepota\'b3y zbyt blisko mojej poduszki, budzi\'b3em si\'ea z my\'9cl\'b9 o jadowitych stworach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego ranka wstali\'9cmy wcze\'9cnie, aby wybra\'e6 si\'ea na po\-szukiwanie drzew balsa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Lepiej przetrz\'b9sn\'b9\'e6 ubranie \emdash zauwa\'bfy\'b3 Agurto. W tej w\'b3a\'9cnie chwili skorpion wyskoczy\'b3 z r\'eakawa jego koszuli i skry\'b3 si\'ea, w szparze pod\'b3ogi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wkr\'f3tce po wschodzie s\'b3o\'f1ca Don Federico wys\'b3a\'b3 swoich ludzi konno we wszystkich kierunkach, by szukali drzew balsa rosn\'b9\-cych w pobli\'bfu \'9ccie\'bfek. Nasz patrol, sk\'b3adaj\'b9cy si\'ea
z Hermana, Don Federico i mnie, wkr\'f3tce odnalaz\'b3 drog\'ea do wielkiego drze\-wa rosn\'b9cego na polanie, o kt\'f3rym wiedzia\'b3 nasz gospodarz. Drze\-wo pi\'eatrzy\'b3o si\'ea wysoko nad otaczaj\'b9cym lasera i mia\'b3o dobre trzy stopy \'9c
rednicy. Polinezyjskim zwyczajem ochrzcili\'9cmy je przed \'9cci\'eaciem, daj\'b9c mu imi\'ea Ku, polinezyjskiego bo\'bfka wywodz\'b9cego si\'ea z Ameryki. Wtedy zamachn\'eali\'9cmy si\'ea toporem i wbili\'9cmy go w pie\'f1 drzewa, a\'bf echo rozleg\'b3
o si\'ea po lesie. Lecz \'9ccinanie soczy\-stej balsy by\'b3o r\'f3wnie - trudne, jak r\'b9banie korka t\'eap\'b9 siekier\'b9. Top\'f3r po prostu odskakiwa\'b3 od drzewa i po kilku zamachach Her\-man musia\'b3 mnie zluzowa\'e6. Siekiera przechodzi\'b3
a co chwila z r\'b9k do r\'b9k, drzazgi lecia\'b3y, a pot sp\'b3ywa\'b3 nam z czo\'b3a w upale d\'bfungli.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W po\'b3udnie Ku sta\'b3 jak kogut na jednej nodze, dr\'bf\'b9c pod na\-szymi ciosami. Wkr\'f3tce drzewo zachwia\'b3o si\'ea i run\'ea\'b3o ci\'ea\'bfko}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1 w d\'f3\'b3, \'b3ami\'b9c otaczaj\'b9ce ga\'b3\'ea
zie i mniejsze drzewka. Okrzesali\'9cmy pi?\'f1 i zacz\'eali\'9cmy obdziera\'e6 kor\'ea zygzakiem, na india\'f1ski spos\'f3b, j.;dy nagle Herman wypu\'9cci\'b3 siekier\'ea i podskoczy\'b3 w g\'f3r\'ea jak w polinezyjskirn ta\'f1cu, z r\'eak\'b9 przyci\'9c
ni\'eat\'b9 do uda. Z nogawki spodni wypad\'b3a mu b\'b3yszcz\'b9ca mr\'f3wka wielko\'9cci skorpiona, z d\'b3u\-gim \'bf\'b9d\'b3em na odw\'b3oku. Mr\'f3wka musia\'b3a mie\'e6 pancerz twardy jak skorupa homara, nie mogli\'9cmy bowiem w \'bfaden spos\'f3
b roz\-gnie\'9c\'e6 jej na ziemi obcasem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Kongo \emdash wyja\'9cni\'b3 Don Federico wsp\'f3\'b3czuj\'b9co. \emdash To ma\'b3e \'9cwi\'f1stwo jest gorsze od skorpiona, lecz dla zdrowego cz\'b3owieka nie jest n}{\fs24\cf1 iebezpieczne.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Herman by\'b3 obola\'b3y i sztywny przez szereg dni, lecz nie prze\-szkodzi\'b3o mu to galopowa\'e6 z nami konno przez \'9ccie\'bfki le\'9cne w po\-szukiwaniu olbrzymich drzew balsa. Czasami s\'b3ycha\'e6 by\'b3o trzask, szum i \'b3
omot upadku gdzie\'9c w g\'b3\'eabi dziewiczej puszczy. Don Federico kiwa\'b3 g\'b3ow\'b9 z zadowoleniem. Znaczy\'b3o to, \'bfe jego metysi zn\'f3w zwalili drzewo na nasz\'b9 tratw\'ea. W ci\'b9
gu tygodnia po Ku przybyli nam Kane, Karna, Ilo, Mauri, Ra, Rangi, Papa, Taranga, Kura, Kukara i Hiti \emdash razem dwana\'9ccie pot\'ea\'bfnych pni balsy, ochrzczonych na cze\'9c\'e6 legendarnych postaci polinezyjskich, kt\'f3\-rych imiona przyni\'f3s
\'b3 kiedy\'9c Tiki przez morza z Peru. Pnie b\'b3yszcz\'b9ce \'bfywic\'b9 by\'b3y wleczone przez puszcz\'ea, z pocz\'b9tku konno, a p\'f3\'9fniej za pomoc\'b9 traktora, kt\'f3ry przyci\'b9ga\'b3 je nad brzeg rzeki przed}{\fs24\cf1 bungalow.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pe\'b3ne soku pnie nie by\'b3y wcale tak lekkie jak korek. Ka\'bfdy }{\i\scaps\f58\fs24\cf1 \bullet \'b3 }{\f58\fs24\cf1 nich wa\'bfy\'b3 co najmniej ton\'ea i oczekiwali\'9cmy w napi\'eaciu, jak b\'ead\'b9 si\'ea one unosi\'e6
na wodzie. Pod\'b3\'b9czali\'9cmy pnie jeden po dru\-gim a\'bf do urwiska brzegu, wi\'b9\'bf\'b9c ko\'f1ce bali lianami, \'bfeby nie do\-pu\'9cci\'e6 do porwania ich przez pr\'b9d. Potem stoczyli\'9cmy je kolejno / brzegu do rzeki. Pnie z pluskiem wpada
\'b3y do wody, obraca\'b3y \'abi<; wok\'f3\'b3 swej osi i wystawa\'b3y po\'b3ow\'b9 grubo\'9cci nad powierzchni\'ea wody. Mo\'bfna by\'b3o chodzi\'e6 po nich bez obawy, \'bfe si\'ea przekr\'eac\'b9. Powi\'b9zali\'9cmy je mocnymi lianami zwisaj\'b9
cymi z koron drzew, tworz\'b9c dwie tratwy tak, \'bfe jedna by\'b3a na holu drugiej. Za\'b3ado\-wali\'9cmy tedy na nie tyle bambusu i lian, ile nam by\'b3o trzeba, l weszli\'9cmy na pok\'b3ad razem z dwoma lud\'9fmi tajemniczej, mie\-szanej rasy, kt\'f3
rzy nie m\'f3wili \'bfadnym znanym nam j\'eazykiem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy przeci\'eali\'9cmy cumy przytrzymuj\'b9ce tratw\'ea, pochwyci\'b3y nas wiruj\'b9ce masy wodne i poci\'b9gn\'ea\'b3y ze znaczn\'b9 szybko\'9cci\'b9 w d\'f3\'b3 rzeki. Ostatnie, co widzieli\'9cmy w deszczowej szarudze, gdy znika\-li
\'9cmy za pierwszym zakr\'eatem, byli nasi wspaniali przyjaciele, kt\'f3rzy stoj\'b9c na brzegu rzeki przed bungalowem machali nam na po\'bfegnanie. Wpe\'b3zli\'9cmy p\'f3\'9fniej pod ma\'b3y daszek ze \'9cwie\'bfych bananowych li\'9c
ci, pozostawiwszy problemy sterowania naszym dwom br\'b9zowosk\'f3rym ekspertom. Ustawili si\'ea na przedzie i ru\-fie tratwy, trzymaj\'b9c w r\'eaku olbrzymie wios\'b3a i z \'b3atwo\'9cci\'b9 pro\-wadzili tratw\'ea w bystrym nurcie. Posuwali\'9cmy si\'ea
w d\'f3\'b3 ta\'f1cz\'b9c zakosami pomi\'eadzy zatopionymi drzewami i piaszczystymi mie\-liznami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Puszcza sta\'b3a wzd\'b3u\'bf brzeg\'f3w jak nieprzenikniony mur po obu stronach rzeki, a papugi i inne jaskrawo upierzone ptaki wylaty\-wa\'b3y z g\'eastego listowia, kiedy przemykali\'9cmy obok. Raz czy dwa razy rzuci\'b3 si\'ea
do rzeki aligator, znikaj\'b9c w zamulonej wodzie. Wkr\'f3tce u j r\'bfeli\'9cmy,, znacznie ciekawszy stw\'f3r. By\'b3 to iguan, jasz\-czur wielki jak krokodyl, z wielk\'b9 gardziel\'b9 i grzebieniastym grzbietem. Le\'bfa\'b3 i drzema\'b3 w b\'b3
ocie, tak jak gdyby spa\'b3 tu od przedhistorycznych czas\'f3w; nie ruszy\'b3 si\'ea nawet, gdy przep\'b3y\-wali\'9cmy obok. Flisacy dali znak, \'bfeby\'9cmy nie strzelali. Nied\'b3uga potem ujrzeli\'9cmy mniejszy okaz iguana, metrowej d\'b3ugo\'9cci, umy
\-kaj\'b9cy po ga\'b3\'eazi zwisaj\'b9cej nad tratw\'b9. Jaszczur ucieka\'b3, p\'f3ki nie poczu\'b3 si\'ea bezpieczny, a wtedy usiad\'b3 po\'b3yskuj\'b9c b\'b3\'eakitno i zie\-lono i wlepi\'b3 w nas swe zimne, w\'ea\'bfowe oczy. P\'f3\'9fniej min\'eali
\'9cmy niewielk\'b9, mulist\'b9 wysepk\'ea okryt\'b9 paprociami, na kt\'f3rej zn\'f3w zobaczyli\'9cmy olbrzymiego jaszczura. By\'b3a to jakby sylweta grze\-bieniastego chi\'f1skiego smoka, wykuta w kamieniu. Potw\'f3r le\'bfa\'b3 nieruchomo z podniesion
\'b9 g\'b3ow\'b9 i piersi\'b9, nie ruszaj\'b9c si\'ea. z miej\-sca, kiedy go mijali\'9cmy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'b3yn\'b9c w d\'f3\'b3 rzeki, poczuli\'9cmy dym. Min\'eali\'9cmy wiele chat kry\-tych s\'b3om\'b9, kt\'f3re sta\'b3y na por\'eabach przy rzece. My na tratwie byli\'9cmy przedmiotem bacznej uwagi podejrzanie wygl\'b9daj\'b9cych osobnik
\'f3w na l\'b9dzie, mieszka\'f1c\'f3w india\'f1sko-murzy\'f1sko-hiszpa\'f1-skiego pochodzenia. Ich \'b3odzie \emdash wielkie cz\'f3\'b3na z wydr\'b9\'bfonych pni drzewnych \emdash le\'bfa\'b3y wyci\'b9gni\'eate na brzeg.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy nadesz\'b3a pora obiadowa, zluzowali\'9cmy naszych przyjaci\'f3\'b3 przy sterowych wios\'b3ach; wzi\'eali si\'ea zaraz do pieczenia ryb i owoc\'f3w drzewa chlebowego u ma\'b3ego ogniska roznieconego na palenisku z mokrej gliny. Tak
\'bfe pieczone kurcz\'eata, jaja i po\'b3ud\-niowe owoce by\'b3y cz\'ea\'9cci\'b9 sk\'b3adow\'b9 \'93menu" na tratwie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pnie balsy przenosi\'b3y nas z wielk\'b9 szybko\'9cci\'b9 przez d\'bfungl\'ea ku morzu. C\'f3\'bf znaczy\'b3 dla nas szum i pluskanie deszczu? Ini wi\'eaksza by\'b3a ulewa, tym szybciej gna\'b3y nas pr\'b9dy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy nad rzek\'b9 zapad\'b3a ciemno\'9c\'e6, na brzegach rozpocz\'b9\'b3 si\'ea og\'b3uszaj\'b9cy koncert. \'afaby i ropuchy, cykady i moskity, rechota\'b3y, cyka\'b3y i brz\'eacza\'b3y w wielog\'b3osowym ch\'f3
rze. Od czasu do czasu roozlega\'b3 si\'ea w ciemno\'9cci przera\'9fliwy g\'b3os jaguar\'f3w, to znowu co\-raz to Inne g\'b3o\'aby ptak\'f3w wystraszonych przez nocnych drapie\'bf\-nych rozb\'f3jnik\'f3w d\'bfungli. Zdarza\'b3o si\'ea te\'bf, \'bf
e przemykaj\'b9c w\'9cr\'f3d nocy widzieli\'9cmy b\'b3yski ognia w tubylczej chacie i s\'b3yszeli\'9cmy ujadanie i wycie ps\'f3w. Lecz najcz\'ea\'9cciej siedzieli\'9cmy osamotnieni pod gwiazdami s\'b3uchaj\'b9c orkiestry d\'bfungli, dop\'f3ki deszcz i sen
\-no\'9c\'e6 nie zagna\'b3y nas do sza\'b3asu z li\'9cci, gdzie zasypiali\'9cmy z broni\'b9 przy boku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Im dalej p\'b3yn\'eali\'9cmy w d\'f3\'b3 rzeki, tym g\'ea\'9cciej trafia\'b3y si\'ea chaty i plantacje, a wkr\'f3tce ca\'b3e wioski-z jawi\'b3y si\'ea na obu brzegach. Po rzece porusza\'b3y si\'ea cz\'f3\'b3na z pni drzewnych, popychane d
\'b3ugimi tykami, a od czasu do czasu wida\'e6 by\'b3o tratw\'ea z balsy ze stosami zielonych banan\'f3w.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Tam}{\f58\fs24\cf1 gdzie Palen\'b9ue wpada\'b3a do Rio Guayas, stan wody by\'b3 tak wysoki, \'bfe parowce rzeczne mog\'b3y utrzymywa\'e6 \'bfywy ruch po\-mi\'eadzy Vinces a Guayaquil na wybrze\'bfu. Dla zaoszcz\'ea
dzenia cennego czasu, Herman i ja zam\'f3wili\'9cmy hamaki na parowcu i przez g\'easto zaludnion\'b9 r\'f3wnin\'ea ruszyli\'9cmy do morskiego wy\-brze\'bfa. Nasi br\'b9zowi przyjaciele mieli sami wraca\'e6 t\'b9 sam\'b9 drog\'b9 p\'b3yn\'b9
c wraz z budulcem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W Guayaquil rozsta\'b3em si\'ea z Hermanem. Pozosta\'b3 on przy uj\'9c\-ciu rzeki Guayas, \'bfeby zatrzyma\'e6 pnie balsy p\'b3yn\'b9ce z pr\'b9dem. Mia\'b3 je za\'b3adowa\'e6 na statek kabota\'bfowy }{\cs17\fs24\cf1\super \chftn
{\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Statek kabota\'bfowy - statek p\'b3ywaj\'b9cy w \'bfegludze przybrze\'bfnej.}}}{
\f58\fs24\cf1 id\'b9cy do Peru i tam pokierowa\'e6 budow\'b9 tratwy, robi\'b9c wiern\'b9 kopi\'ea tego starego india\'f1skiego statku. Ja wsiad\'b3em na samolot pasa\'bferski, udaj\'b9cy si\'ea do Limy, stolicy Peru, aby znale\'9f\'e6
odpowiednie miejsce dla budowy tratwy.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \'a77}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Samolot wzni\'f3s\'b3 si\'ea na wielk\'b9 wysoko\'9c\'e6, lec\'b9c przy brzegu Pa\-cyfiku ponad pustynnymi g\'f3rami Peru z jednej strony, a b\'b3ysz\-cz\'b9cym oceanem z drugiej. St\'b9d w\'b3a\'9cnie mieli\'9cmy wyruszy\'e6 na\-sz\'b9
tratw\'b9. Ocean, ogl\'b9dany z samolotu, wydawa\'b3 si\'ea bezkresny. Woda i niebo stapia\'b3y si\'ea w jedno wzd\'b3u\'bf nikn\'b9cego horyzontu daleko, daleko na zachodzie. Nie mog\'b3em uwolni\'e6 si\'ea od my\'9cli, \'bfe nawet za tym odleg\'b3
ym horyzontem setki podobnych prze\-strzeni morskich \'b3\'b9czy si\'ea w jedno op\'b3ywaj\'b9c pi\'b9t\'b9 cz\'ea\'9c\'e6 kuli ziemskiej, zanim pojawi si\'ea najbli\'bfszy l\'b9d \emdash Polinezja. Pr\'f3bo\-wa\'b3em my\'9cle\'e6 o tym, co b\'ea
dzie za par\'ea tygodni, kiedy na takiej drobince jak tratwa pop\'b3yniemy przez widniej\'b9cy w dole b\'b3\'eakit, ale szybko odsun\'b9\'b3em t\'ea my\'9cl, gdy\'bf wywo\'b3ywa\'b3a w \'bfo\'b3\'b9dku nie\-przyjemne \'b3
askotanie, tak jak przed skokiem spadochronowym.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po przybyciu do Limy pojecha\'b3em tramwajem do portu Callao, \'bfeby rozejrze\'e6 si\'ea i znale\'9f\'e6 miejsce odpowiednie do budowy tra\-twy. Ujrza\'b3em od razu, \'bfe ca\'b3y port zapchany by\'b3 statkami, d\'9fwi\-
gami i magazynami. By\'b3 tam tak\'bfe urz\'b9d celny, kapitanat portu i wszystko, co zwykle do tego nale\'bfy. Je\'bfeli nawet by\'b3a tu jaka\'9c otwarta pla\'bfa dalej wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa, to roi\'b3a si\'ea ona z pewno\'9cci\'b9 od pla\'bfuj\'b9
cych. Ciekawi i wsz\'eadobylscy ludzie rozdrapaliby na kawa\'b3eczki nasz\'b9 tratw\'ea i wyposa\'bfenie, gdy tylko zd\'b9\'bfyliby\'9cmy si\'ea odwr\'f3ci\'e6. Callao jest dzi\'9c najwa\'bfniejszym portem kraju za\-mieszkiwanego przez siedem milion\'f3
w bia\'b3ych i kolorowych. Tak... Dla dzisiejszych budowniczych tratw warunki w Peru zmie\-ni\'b3y si\'ea jeszcze bardziej ni\'bf w Ekwadorze. Widzia\'b3em jedn\'b9 tylko mo\'bfliwo\'9c\'e6: dosta\'e6 si\'ea za niebotyczne betonowe mury portu wo\-
jennego, gdzie uzbrojeni wartownicy stoj\'b9cy na stra\'bfy w \'bfelaznej bramie rzucali podejrzliwe spojrzenia na mnie i inne nieproszone osoby w\'b3\'f3cz\'b9ce si\'ea wok\'f3\'b3 mur\'f3w. Gdyby mo\'bfna si\'ea by\'b3o tam dosta\'e6, byliby\'9c
my w bezpiecznej przystani.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przypomnia\'b3em sobie, }{\i\f58\fs24\cf1 \'bfe }{\f58\fs24\cf1 w Waszyngtonie spotka\'b3em si\'ea z peru\-wia\'f1skim }{\i\fs24\cf1 attache }{\f58\fs24\cf1 morskim i dosta\'b3em od niego polecaj\'b9ce pismo. Z listem tym w r\'eace uda\'b3
em si\'ea nast\'eapnego dnia do Ministerstwa Marynarki i poprosi\'b3em o audiencj\'ea u ministra, Manuela Nieto. Przyjmowa\'b3 on przed po\'b3udniem w eleganckim empirowym salo\-nie ministerstwa, l\'9cni\'b9cym od luster i z\'b3oce\'f1. Po jakim\'9c
czasie wszed\'b3 minister, niski barczysty oficer w \'9cwietnym uniformie,}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1 wynios\'b3y jak Napoleon, prosty i zwi\'eaz\'b3y w mowie i manierach. Gdy wymienili\'9cmy nawzajem swoje \'93dlaczego" i \'93dlatego", po\-prosi\'b3
em go o zezwolenie na zbudowanie naszej drewnianej tra\-twy w stoczni marynarki wojennej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash M\'b3ody cz\'b3owieku \emdash rzek\'b3 minister, b\'eabni\'b9c niespokojnie pal\-cami. \emdash Wchodzi pan przez okno zamiast przez drzwi. Ch\'eatnie panu pomog\'ea, lecz musz\'ea mie\'e6 instrukcje od ministra spraw za\-
granicznych. Nie mog\'ea ot tak sobie pozwoli\'e6 cudzoziemcom na wej\'9ccie do rejonu wojskowego i u\'bfywanie stoczni. Prosz\'ea z\'b3o\'bfy\'e6 podanie na pi\'9cmie do Ministerstwa Spraw Zagranicznych. }{\i\f58\fs24\cf1 \'afycz\'b9 }{\fs24\cf1
powodzenia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pomy\'9cla\'b3em ze strachem o dokumentach kr\'b9\'bf\'b9cych drog\'b9 s\'b3u\'bf\-bow\'b9 i znikaj\'b9cych bez \'9cladu. Szcz\'ea\'9cliwe by\'b3y dobre, stare czasy Kon-Tiki, kiedy podania nie zatruwa\'b3y ludziom \'bfycia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Znacznie trudniej by\'b3o dosta\'e6 si\'ea do ministra spraw zagranicz\-nych. Norwegia nie mia\'b3a poselstwa w Peru i nasz uczynny kon\-sul generalny Bahr nie m\'f3g\'b3 skierowa\'e6 mnie wy\'bfej ni\'bf do jed\-nego z radc\'f3
w ministerstwa. Obawia\'b3em si\'ea, \'bfe nie posun\'ea si\'ea da\-lej. Pismo doktora Cohen do prezydenta republiki mog\'b3o si\'ea teraz przyda\'e6. Prosi\'b3em przez adiutanta o udzielenie mi audiencji u Je\-
go Ekscelencji Don Jose Bustamante y Riyero, prezydenta Peru. Dzie\'f1 czy dwa p\'f3\'9fniej poinformowano mnie, \'bfe mog\'ea przyby\'e6 do pa\'b3acu o godzinie dwunastej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lima jest nowoczesnym miastem maj\'b9cym p\'f3\'b3 miliona miesz\-ka\'f1c\'f3w i le\'bfy rozpostarta na zielonej r\'f3wninie u st\'f3p pustynnych g\'f3r. Miasto ze swoimi ogrodami i plantacjami jest z architektoni\-cznego punktu widzenia
z pewno\'9cci\'b9 jednym z najpi\'eakniejszych na \'9cwiecie; kawa\'b3ek nowoczesnej Kalifornii lub Rudery usianej starymi hiszpa\'f1skimi budowlami. Pa\'b3ac prezydenta le\'bfy w \'9crod\-ku miasta i jest bacznie strze\'bfony przez uzbrojonych wartowni
\-k\'f3w ubranych w barwne mundury. Audiencja jest w Peru powa\'bf\-n\'b9 spraw\'b9 i niewielu ludzi widzia\'b3o prezydenta na w\'b3asne oczy poza ekranem kinowym. \'afo\'b3nierze w b\'b3yszcz\'b9cych bandoletach poprowadzili mnie po schodach do ko\'f1
ca d\'b3ugiego korytarza, gdzie zosta\'b3em zarejestrowany przez trzech cywil\'f3w. Potem przez ol\-brzymie d\'eabowe drzwi wszed\'b3em do sali zastawionej d\'b3ugim sto\-\'b3em i rz\'eadami krzese\'b3. Tutaj przyj\'b9\'b3 mnie bia\'b3o ubrany cz\'b3owiek
}{\fs24 i}{\f58\fs24\cf1 poprosi\'b3 o zaj\'eacie miejsca, sam za\'9c znikn\'b9\'b3 bezszelestnie. Chwi\-l\'ea p\'f3\'9fniej ci\'ea\'bfkie drzwi otwar\'b3y si\'ea i wprowadzono mnie do zna\-cznie strojniejszej sali, gdzie podesz\'b3a do mnie imponuj\'b9
ca perso\-na w nienagannym uniformie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Prezydent" \emdash pomy\'9cla\'b3em, wypr\'ea\'bfaj\'b9c si\'ea przed nim. Lecz nie. Cz\'b3owiek ten, w lamowanym z\'b3otem mundurze, zaofiarowa\'b3 mi staro\'9cwieckie krzes\'b3o z prostym oparciem i ulotni\'b3 si\'ea. Siedzia\-\'b3
em na nim mo\'bfe minut\'ea, kiedy otwar\'b3y si\'ea inne drzwi i k\'b3aniaj\'b9\-cy si\'ea lokaj skierowa\'b3 mnie do nadzwyczaj eleganckiego, wielkie\-go pokoju, ze z\'b3oconymi meblami. Osobnik znikn\'b9\'b3 r\'f3wnie szyb\-ko, jak si\'ea pojawi\'b3
, a ja sam jak palec siedzia\'b3em teraz na sta\-ro\'9cwieckiej sofie, maj\'b9c przed sob\'b9 widok na amfilad\'ea pustych sal z pootwieranymi drzwiami. By\'b3o tak cicho, \'bfe s\'b3ysza\'b3em, jak kto\'9c kaszle dyskretnie o kilka sal dalej. Wtem zbli
\'bfy\'b3y si\'ea miaro\-we kroki. Podskoczy\'b3em i z wahaniem powita\'b3em okaza\'b3ego d\'bfen\-telmena w uniformie. Ale i on nie by\'b3 prezydentem. Z tego, co m\'f3wi\'b3, zrozumia\'b3em, \'bfe prezydent przesy\'b3a mi pozdrowienia i b\'ea\-
dzie wolny za chwil\'ea, po posiedzeniu rady ministr\'f3w. W dziesi\'ea\'e6 minut p\'f3\'9fniej cisza zosta\'b3a przerwana nowymi miarowymi kro\-kami i tym razem wszed\'b3 m\'ea\'bfczyzna wystrojony w z\'b3ote szame\-runki i epolety. Podnios\'b3em si\'ea
szybko z sofy i z\'b3o\'bfy\'b3em g\'b3\'eaboki uk\'b3on. Przyby\'b3y sk\'b3oni\'b3 si\'ea jeszcze ni\'bfej i powi\'f3d\'b3 mnie przez sze\-reg sal, a potem w g\'f3r\'ea po schodach wys\'b3anych grubymi dywa-^ nami. Zostawi\'b3 mnie w male\'f1
kim pokoiku wskazuj\'b9c mi mi\'eakki fotel, Do pokoju wszed\'b3 drobny cz\'b3owieczek w bia\'b3ym garniturze. Czeka\'b3em zrezygnowany, my\'9cl\'b9c nad tym, dok\'b9d te\'bf zamierza mnie on znowu zaprowadzi\'e6. Lecz tym razem nie zaprowadz
ono mnie nigdzie; ma\'b3y cz\'b3owieczek przywita\'b3 mnie przyja\'9fnie. By\'b3 to prezydent Bustamante Rivero.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Prezydent m\'f3wi\'b3 po angielsku tylko dwa razy lepiej ni\'bf ja po hiszpa\'f1sku, dlatego te\'bf kiedy przywitali\'9cmy si\'ea i gdy poprosi\'b3 ge\-stem, abym usiad\'b3, nasz zas\'f3b s\'b3\'f3w zosta\'b3 zu\'bfyty. Znaki i gestyku\-
lacja mog\'b9 wyrazi\'e6 wiele, lecz nie wystarcz\'b9 do uzyskania ze\-zwolenia na wst\'eap do wojennego portu w Peru. Jedyn\'b9 rzecz\'b9, kt\'f3r\'b9 zrozumia\'b3em, by\'b3o to, \'bfe prezydent nie bardzo wie, o co cho\-dzi, a poniewa\'bf on poj\'b9\'b3
to jeszcze ja\'9cniej, znikn\'b9\'b3 na chwil\'ea i wr\'f3ci\'b3 z ministrem lotnictwa. Minister lotnictwa, genera\'b3 Riveredo, energiczny, wysportowany m\'ea\'bfczyzna w lotniczym uni\-formie ozdobionym na piersi oznak\'b9 pilota, m\'f3wi\'b3 wytworn
\'b9 an\-gielszczyzn\'b9 z ameryka\'f1skim akcentem.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Przepro}{\f58\fs24\cf1 si\'b3em za nieporozumienie i powiedzia\'b3em, \'bfe chodzi mi o pozwolenie na wej\'9ccie do portu wojennego, a nie na lotnisko. Genera\'b3 u\'9cmiechn\'b9\'b3 si\'ea i odrzek\'b3, \'bfe wyst\'eapuje tu tylko jako t\'b3u
\-macz. Powoli moja teoria zosta\'b3a wyja\'9cniona prezydentowi, kt\'f3ry s\'b3ucha\'b3 uwa\'bfnie i z pomoc\'b9 genera\'b3a Riyeredo zadawa\'b3 mi zwi\'eaz\'b3e pytania.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Je\'9cli jest istotnie mo\'bfliwe, \'bfe wyspy Oceanu Wielkiego zo\-sta\'b3y odkryte najpierw przez Peruwia\'f1czyk\'f3w, to wyprawa ta ma dla nas du\'bfe znaczenie. Gotowi jeste\'9cmy wam pom\'f3c.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Poprosi\'b3em o wyznaczenie w porcie wojennym miejsca na bu\-dow\'ea tratwy, o dost\'eap do warsztat\'f3w marynarki, o magazyn i ulgi przy przewozie wyposa\'bfenia, nast\'eapnie o u\'bfyczenie nam suchego doku i kilku robotnik\'f3
w stoczniowych do pomocy w budowie, wreszcie o statek dla odholowania nas od wybrze\'bfa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash O co on prosi? \emdash zapyta\'b3 prezydent \'bfywo, tak \'bfe nawet ja go zrozumia\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Drobnostki \emdash odpowiedzia\'b3 Riveredo jednym s\'b3owem, a za\-dowolony prezydent zrobi\'b3 gest aprobaty.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zanim rozmowa si\'ea sko\'f1czy\'b3a, Riveredo obieca\'b3, \'bfe minister spraw zagranicznych otrzyma tego samego dnia odpowiednie po\-lecenia od prezydenta i \'bfe minister marynarki, Nieto, b\'eadzie m\'f3g\'b3 udzieli\'e6
nam wszelkiej mo\'bfliwej pomocy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Niech was B\'f3g ma w swej opiece \emdash rzek\'b3 genera\'b3 \'9cmiej\'b9c si\'ea i kr\'eac\'b9c g\'b3ow\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wszed\'b3 adiutant i przekaza\'b3 mnie oczekuj\'b9cemu wartownikowi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tego dnia dzienniki w Limie przynios\'b3y wiadomo\'9c\'e6 o norwes\-kiej wyprawie na tratwie, kt\'f3ra mia\'b3a wystartowa\'e6 z Peru, pisz\'b9c jednocze\'9cnie, \'bfe pewna szwedzko-fi\'f1ska ekspedycja naukowa za\-ko\'f1czy\'b3
a swoje badania w\'9cr\'f3d Indian w d\'bfungli w dorzeczu Ama\-zonki. Dwaj szwedzcy uczestnicy tej amazo\'f1skiej wyprawy po\-p\'b3yn\'eali na }{\i\fs24\cf1 canoe }{\f58\fs24\cf1 w g\'f3r\'ea rzeki do Peru i przybyli w\'b3a\'9cnie do Li\-
my. Jednym z nich by\'b3 Bengt Danielsson z uniwersytetu w Up-sali, kt\'f3ry zamierza\'b3 teraz studiowa\'e6 \'bfycie Ind}{\fs24\cf1 ian w g\'f3rach Peru.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyci\'b9\'b3em w hotelu ten artyku\'b3 i zacz\'b9\'b3em pisa\'e6 do Hermana}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1 o miejscu budowy tratwy, kiedy nagle rozleg\'b3o si\'ea stukanie do drzwi. Do pokoju wszed\'b3 wysoki, opalony cz\'b3
owiek w tropikalnym ubraniu. Gdy zdj\'b9\'b3 sw\'f3j bia\'b3y he\'b3m, wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe p\'b3omienna, ruda broda opali\'b3a mu twarz i wypali\'b3a w\'b3osy na g\'b3owie. Przy\-bywa\'b3 z puszczy, lecz wida\'e6 by\'b3o, \'bfe jego \'9c
rodowiskiem jest uni\-wersytecka czytelnia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Bengt Danielsson" \emdash pomy\'9cla\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Bengt Danielsson \emdash powiedzia\'b3 przedstawiaj\'b9c si\'ea. \'93S\'b3ysza\'b3 widocznie co\'9c o tratwie" \emdash pomy\'9cla\'b3em, prosz\'b9c go o zaj\'eacie miejsca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash S\'b3ysza\'b3em w\'b3a\'9cnie o wyprawie tratw\'b9 \emdash powiedzia\'b3 Szwed. \'93A teraz zamierza zjecha\'e6 moj\'b9 teori\'ea, gdy\'bf jest etnologiem".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash A teraz chcia\'b3bym prosi\'e6, \'bfeby\'9ccie mnie przyj\'eali na t\'ea wa\-sz\'b9 tratw\'ea \emdash rzek\'b3 spokojnie Szwed. \emdash Interesuje mnie teoria migracyjna.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wiedzia\'b3em o tym cz\'b3owieku tylko tyle, \'bfe by\'b3 naukowcem i przyszed\'b3 prosto z g\'b3\'eabi d\'bfungli. Lecz je\'9cli samotny Szwed ma dosy\'e6 odwagi, .aby podr\'f3\'bfowa\'e6 z pi\'eacioma Norwegami na jednej tratwie, to ni
e jest, wida\'e6, podszyty tch\'f3rzem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przy tym nawet imponuj\'b9ca broda nie kry\'b3a jego zr\'f3wnowa\-\'bfonego usposobienia i dobrego humoru.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bengt zosta\'b3 sz\'f3stym cz\'b3onkiem wyprawy, gdy\'bf miejsce by\'b3o jeszcze wolne. By\'b3 on te\'bf jedynym znaj\'b9cym hiszpa\'f1ski j\'eazyk.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Kilka dni}{\f58\fs24\cf1 p\'f3\'9fniej, kiedy pasa\'bferski samolot hucza\'b3 lec\'b9c wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa na p\'f3\'b3noc, znowu patrza\'b3em z respektem w d\'f3\'b3, na nie\-bieskie nie ko\'f1cz\'b9ce si\'ea morze. Mia\'b3em wra\'bf
enie, \'bfe rozp\'b3ywa si\'ea ono wisz\'b9c na firmamencie. Wkr\'f3tce b\'eadziemy w sz\'f3stk\'ea tam w dole, gdzie wody jest tak pe\'b3no, jakby przelewa\'b3a si\'ea ponad horyzontem. Mieli\'9cmy \'bfy\'e6 w bezludnym \'9cwiecie, sami, bez mo\'bfli\-wo
\'9cci oddalenia si\'ea od siebie dalej ni\'bf na par\'ea krok\'f3w. Na razie jednak nie potrzebowali\'9cmy si\'ea t\'b3oczy\'e6: Herman by\'b3 w Ekwado\-rze, czekaj\'b9c na budulec; Knut Haugland i Torstein Raaby l\'b9do\-wali w\'b3a\'9c
nie samolotem w New Yorku; Erik Hesselberg p\'b3yn\'b9\'b3 statkiem z Oslo do Panamy. Ja sam by\'b3em w drodze do Waszyng\-tonu, a Bengt tkwi\'b3 w hotelu w Limie, oczekuj\'b9c pozosta\'b3ych cz\'b3onk\'f3w wyprawy.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Moi towarzysze wypra}{\f58\fs24\cf1 wy nie znali si\'ea dotychczas i r\'f3\'bfnili si\'ea}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1 znacznie od siebie pod wieloma wzgl\'eadami. Z tego powodu nale\-\'bfa\'b3o oczekiwa\'e6, \'bf
e minie kilka tygodni na tratwie, zanim znudzi\-my si\'ea sobie. \'afaden sztorm czy cyklon lub burza nie stanowi\'b3y dla nas wi\'eakszego niebezpiecze\'f1stwa ni\'bf ewentualno\'9c\'e6 nieporo\-zumie\'f1 w\'9cr\'f3d sze\'9cciu m\'ea\'bfczyzn przebywaj
\'b9cych razem przez szen-g miesi\'eacy na dryfuj\'b9cej tratwie. W takich warunkach dobry \'bfart by\'b3 nieraz tyle\'bf wart, co pas ratunkowy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W Waszyngtonie panowa\'b3a jeszcze mro\'9fna i \'9cnie\'bfna zima, by\'b3 luty. Bj\'f3isi rozwi\'b9za\'b3 ju\'bf problem radiostacji i zdo\'b3a\'b3 zaintereso\-wa\'e6 ameryka\'f1skich amator\'f3w kr\'f3tkofalowc\'f3w nas\'b3
uchiwaniem raport\'f3w i meldunk\'f3w }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 tratwy. Knut i Torstein ca\'b3\'b9 par\'b9 przy\-gotowywali aparatur\'ea radiow\'b9, kt\'f3r\'b9 stanowi\'b3y cz\'ea\'9cciowo spe\-cjalne nadajniki kr\'f3tkofalowe, cz\'ea\'9cciowo za
\'9c nadajniki u\'bfywane w akcjach sabota\'bfowych podczas wojny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Planuj\'b9c wyjazd, trzeba by\'b3o my\'9cle\'e6 o tysi\'b9cu wielkich i ma\-\'b3ych spraw. P\'eacznia\'b3y pliki papier\'f3w w naszym archiwum. Mno\-\'bfy\'b3y si\'ea dokumenty wojskowe i cywilne, bia\'b3e, \'bf\'f3\'b3
te i niebieskie, w angielskim, hiszpa\'f1skim, francuskim i norweskim j\'eazyku. W naszych praktycznych czasach nawet na podr\'f3\'bf tratw\'b9 prze\-mys\'b3 papierniczy musi zu\'bfy\'e6 co najmniej p\'f3\'b3 sosny. Prawa i prze\-pisy wi\'b9za\'b3y wsz
\'eadzie r\'eace, trzeba by\'b3o rozpl\'b9tywa\'e6 w\'eaze\'b3 za w\'ea\-z\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Za\'b3o\'bf\'ea si\'ea, \'bfe nasza korespondencja wa\'bfy z dziesi\'ea\'e6 kilo \emdash rzek\'b3 pewnego dnia Knut z rozpacz\'b9, pochylony nad swoj\'b9 ma\-szyn\'b9 do pisania.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dwana\'9ccie \emdash odpar\'b3 sucho Torstein \emdash ju\'bf j\'b9 wa\'bfy\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Moja matka musia\'b3a mie\'e6 dobre wyczucie sytuacji, w kt\'f3rej znale\'9fli\'9cmy si\'ea w dramatycznych dniach przygotowa\'f1, kiedy pisa\'b3a do mnie:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Chcia\'b3abym tylko, \'bfeby ca\'b3a wasza sz\'f3stka znalaz\'b3a si\'ea ju\'bf nareszcie bezpiecznie na pok\'b3adzie tratwy".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wtedy przysz\'b3a nagle pilna depesza z Limy.' Herman zosta\'b3 porwany przez odbit\'b9 fal\'ea przyboju, kt\'f3ra wyrzuci\'b3a go na brzeg rannego, z wykr\'eaconym karkiem. By\'b3 w szpitalu w Limie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Torstein Raaby wylecia\'b3 natychmiast samolotem razem z Gerd Vold, popularn\'b9 w czasie wojny londy\'f1sk\'b9 sekretark\'b9 naszych norweskich spadochroniarzy, kt\'f3ra pomaga\'b3a nam w Waszyngtonie. Znale\'9fli oni Hermana ju\'bf
w stanie rekonwalescencji. Opo\-wiada\'b3 im, \'bfe musia\'b3 wisie\'e6 przez p\'f3\'b3 godziny z p\'eatl\'b9 na szyi, gdy doktorzy nastawiali mu kr\'eagi. Rentgenowskie zdj\'eacie wykaza\'b3o, \'bfe najwy\'bfszy kr\'eag w kr\'eagos\'b3upie by\'b3 p\'ea
kni\'eaty i zupe\'b3nie przekr\'ea\-cony. Nied\'9fwiedzia kondycja fizyczna Hermana ocali\'b3a mu \'bfycis i wkr\'f3tce wr\'f3ci\'b3 do pracy w stoczni marynarki, gdzie zebra\'b3 pnie balsy i pu\'9cci\'b3 w ruch robot\'ea, sztywny i obola\'b3
y, pokryty czarnymi i zielonymi si\'f1cami. Herman mia\'b3 pozosta\'e6 pod opiek\'b9 lekarza przez wiele tygodni i nie wiadomo by\'b3o, czy b\'eadzie m\'f3g\'b3 z nami wyruszy\'e6. On sam ani przez chwil\'ea w to nie w\'b9tpi\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnego dnia Erik przyby\'b3 samolotem z Panamy, a Knut i ja \emdash z Waszyngtonu; byli\'9cmy zatem wszyscy razem na miejscu startu, w Limie,}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W stoczni wojennej le\'bfa\'b3y wielkie pnie balsy z puszczy Quive-do. Widok by\'b3 zaiste wzruszaj\'b9cy. Nasz budulec \emdash okr\'b9g\'b3e, \'9cwie\-\'bfo zr\'b9bane pniaki, \'bf\'f3\'b3ty bambus, w\'b3\'f3kna i zielone li\'9ccie bana
\-n\'f3w \emdash le\'bfa\'b3 na kupie pomi\'eadzy rz\'eadami gro\'9fnych, szarych kontr-torpedowc\'f3w i \'b3odzi podwodnych. Sze\'9cciu jasnosk\'f3rych mieszka\'f1\-c\'f3w p\'f3\'b3nocy i dw\'f3ch br\'b9zowych marynarzy, w kt\'f3rych \'bfy\'b3ach p\'b3
yn\'ea\'b3a krew Ink\'f3w, wymachiwa\'b3o toporami i machetami}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn
}{\f58 Macheta- (machete, hiszp.) du\'bfy, ci\'ea\'bfki n\'f3\'bf o szerokiej klindze, u\'bfywany zw\'b3aszcza w Ameryce Po\'b3udniowej i w Indiach zachodnich do wycinania trzciny cukrowej, oczyszczania i wycinania \'9ccie\'bfek i przej\'9c\'e6 w d\'bf
ungli itp.}}}{\f58\fs24\cf1 , ci\'b9g\-n\'b9c za liny i w\'eaz\'b3y. Eleganccy oficerowie marynarki wojennej, ubrani w granatowe, wyz\'b3ocone uniformy, przechadzali si\'ea opo\-dal i spogl\'b9dali ze zdumieniem na niepozornych cudzoziemc\'f3w, kt\'f3
rzy zjawili si\'ea tu mi\'eadzy nimi w sercu portu wojennego, i na ich ro\'9clinny budulec.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Po raz pierwszy od setek lat budowano w zatoce Callao t}{\f58\fs24\cf1 ratw\'ea z drzewa balsa. Legenda m\'f3wi, \'bfe Indianie nauczyli si\'ea \'bfeglowa\'e6 na takich tratwach dopiero za czas\'f3w zaginionego rodu Kon-Tiki, a historia nowo
\'bfytna notuje, i\'bf ludzie biali zabronili Indianom u\'bfywania tych tratw; prymitywna i niezgrabna tratwa mo\'bfe bo\-wiem kosztowa\'e6 \'bfycie ludzkie. Potomkowie Ink\'f3w poszli z po\-st\'eapem czasu; maj\'b9
teraz zaprasowane spodnie marynarskie i ko\'b3nierze. Bambusy i balsa nale\'bf\'b9 do prymitywnej przesz\'b3o\'9cci, nasta\'b3y czasy pancerza i stali.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nowoczesna stocznia wojenna okaza\'b3a nam wspania\'b3\'b9 pomoc. Wraz z Bengtem jako t\'b3umaczem i Hermanem jako kierownikiem}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 budowy dysponowali\'9cmy warsztatem ciesielskim i \'bfaglomi-strzowskim, jak r\'f3wnie\'bf po\'b3ow\'b9 magazynu dla sk\'b3adania wyposa\-\'bfenia oraz ma\'b3ym pontonowym pomostem, przy kt\'f3rym wodowa\-li\'9cmy bale, kiedy zacz\'ea\'b3
o si\'ea wi\'b9zanie tratwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dziewi\'ea\'e6 najgrubszych pni wybrali\'9cmy dla zbudowania same\-go kad\'b3uba tratwy. Wyci\'eali\'9cmy w pniach g\'b3\'eabokie rowki dla lin, kt\'f3re mia\'b3y wi\'b9za\'e6 pnie i ca\'b3\'b9 tratw\'ea razern.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ca\'b3ej konstrukcji nie u\'bfyli\'9cmy ani jednego gwo\'9fdzia, haka czy drutu. Dziewi\'ea\'e6 wielkich bali spuszczono najpierw lu\'9fno na wod\'ea, tak aby mog\'b3y si\'ea one u\'b3o\'bfy\'e6 w naturalnej pozycji wzgl\'ea\-
dem siebie, zanim powi\'b9\'bfe si\'ea je linami. Najd\'b3u\'bfszy pie\'f1 czterna-stometrowej d\'b3ugo\'9cci umie\'9ccili\'9cmy w \'9crodku. Wystawa\'b3 on z obu stron. Coraz to kr\'f3tsze bale uk\'b3adali\'9c
my symetrycznie po obu stronach tego pnia, tak \'bfe tratwa mierzy\'b3a dziewi\'ea\'e6 metr\'f3w z ka\'bf\-dego boku, a dzi\'f3b wystawa\'b3 z przodu jak t\'eapy p\'b3ug. Tylny ko\-niec tratwy by\'b3 r\'f3wno uci\'eaty; wystawa\'b3y tylko trzy \'9c
rodkowe pnie podtrzymuj\'b9ce kr\'f3tki, gruby kloc balsy, po\'b3o\'bfony w poprzek dla umieszczenia na nim dulki wios\'b3a sterowego. Gdy ju\'bf dzie\-wi\'ea\'e6 najwi\'eakszych pni zwi\'b9zanych by\'b3o mocno razem konopnymi linami grubo\'9cci pi\'ea
\'e6 czwartych cala, po\'b3o\'bfono na nie w poprzek w metrowych odst\'eapach dziewi\'ea\'e6 cie\'f1szych pni balsy. Trzon tratwy by\'b3 ju\'bf teraz got\'f3w, mozolnie powi\'b9zany za pomoc\'b9 trzystu kawa\'b3k\'f3w lin r\'f3\'bfnej grubo\'9cci i d\'b3
ugo\'9cci. Na bale po\'b3o\'bfono pok\'b3ad z rozszczepionych pr\'eat\'f3w bambusa, kt\'f3ry przykryto matami z ple\-cionych w\'b3\'f3kien bambusowych. Na \'9crodku tratwy, bli\'bfej rufy, wznie\'9cli\'9cmy ma\'b3y, przewiewny sza\'b3
as z bambusowej trzciny, O \'9ccianach z plecionki, kryty mocnymi jak sk\'f3ra li\'9c\'e6mi banan\'f3w, wchodz\'b9cymi na siebie dach\'f3wkowato. Przed sza\'b3asem umie\'9cci-li\'9cmy dwa maszty, jeden obok drugiego. By\'b3y one wyciosane z twardego jak
\'bfelazo drzewa mangrowego}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58
Drzewo mangrowe - mocne, twarde drzewo tropikalne-o charakterystycznych korzeniach powietrznych, rosn\'b9ce g\'b3\'f3wnie wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfy.}}}{\f58\fs24\cf1 i pochyla\'b3y si\'ea ku sobie, krzy\'bfuj\'b9c swe powi\'b9zane wierzcho\'b3
ki. Wielki, czworok\'b9tny \'afagiel rejowy by\'b3 wci\'b9gni\'eaty na rej\'ea zrobion\'b9 z dw\'f3ch bambuso\-wych \'bferdzi zwi\'b9zanych razem dla zapewnienia podw\'f3jnej wy\-trzyma\'b3o\'9cci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dziewi\'ea\'e6 wielkich pni, kt\'f3re mia\'b3y przenie\'9c\'e6 nas przez ocean, zaostrzono na przednich ko\'f1cach, by tratwa mog\'b3a \'b3atwiej ci\'b9\'e6 wod\'ea, a na dziobie, nad lini\'b9 wodn\'b9, zamocowano nisk\'b9 os\'b3on\'ea}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 chroni\'b9c\'b9 od bryzg\'f3w. W r\'f3\'bfnych miejscach, gdzie mi\'eadzy balami by\'b3y wi\'eaksze szczeliny, wsun\'eali\'9cmy do wody pi\'ea\'e6 solidnych sosno\-wych desek, kt\'f3re rozmie\'9ccili\'9cmy bez \'bfadnego specjalnego po\-rz
\'b9dku: mia\'b3y one cal grubo\'9cci, dwie stopy d\'b3ugo\'9cci i wchodzi\'b3y w wod\'ea na p\'f3\'b3tora metra. Zamocowano je za pomoc\'b9 klin\'f3w i lin. S\'b3u\'bfy\'b3y one jako ma\'b3e, r\'f3wnoleg\'b3e st\'eapki}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn
{\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 St\'eapka - belka z \'bfelaza lub drzewa, stanowi\'b9ca podstaw\'ea konstrukcji}{
szkieletu statku,}}}{\f58\fs24\cf1 lub te\'bf wysuwane miecze}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super
\chftn }{\f58 Miecz - ruchoma deska lub blacha stalowa, wysuwana w wod\'b9 przez odpowiednio obudowan\'b9 szpar\'ea w st\'eapce \'b3odzi \'bfaglowej. Zwi\'eaksza op\'f3r statku przy bocznym spychaniu go przez wiatr.}}}{\f58\fs24\cf1
. Miecze tego rodzaju by\'b3y u\'bfywane na wszystkich trat\-wach z balsy w czasach Ink\'f3w, przed epok\'b9 odkry\'e6, i mia\'b3y za\-pobiec poprzecznemu dryfowaniu p\'b3askich tratw. Nie dali\'9cmy \'bfadnej por\'eaczy czy relingu}{\cs17\fs24\cf1\super
\chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 R e l i n g - ochronna por\'eacz biegn\'b9ca nad kraw\'eadzi\'b9 pok\'b3
adu wzd\'b3u\'bf burt statku.}}}{\fs24\cf1 dok}{\f58\fs24\cf1 o\'b3a tratwy, lecz po\'b3o\'bfyli\'9cmy tylko wok\'f3\'b3 kraw\'eadzi d\'b3ugie i cienkie pnie balsy, kt\'f3re s\'b3u\'bfy\'b3y jako oparcie dla st\'f3p po ka\'bfdej stronie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ca\'b3a konstrukcja by\'b3a wiern\'b9 kopi\'b9 starych statk\'f3w z Peru i Ekwadoru, z wyj\'b9tkiem falochronu na dziobie, kt\'f3ry p\'f3\'9fniej okaza\'b3 si\'ea zupe\'b3nie zb\'eadny. Poza tym wolno nam by\'b3o urz\'b9dzi\'e6 si\'ea
na pok\'b3adzie, jak si\'ea nam \'bfywnie podoba\'b3o, byle nie mia\'b3o to wp\'b3ywu na konstrukcj\'ea statku. Wiedzieli\'9cmy, \'bfe tratwa b\'eadzie przez jaki\'9c czas naszym ca\'b3ym \'9cwiatem i \'bfe w konsekwencji tego nawet najmniejszy szczeg
\'f3\'b3 stawa\'e6 si\'ea b\'eadzie dla nas z biegiem czasu coraz wa\'bfniejszy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dlatego urz\'b9dzili\'9cmy nasz ma\'b3y pok\'b3ad mo\'bfliwie r\'f3\'bfnorodnie. Bambusowe listewki nie pokrywa\'b3y ca\'b3ej tratwy, lecz formowa\'b3y pod\'b3og\'ea mi\'eadzy dziobem a sza\'b3asem oraz wzd\'b3u\'bf jego prawe
j strony, gdzie sza\'b3as sta\'b3 otworem. Pok\'b3ad na lewo od sza\'b3asu tworzy\'b3 jakby podw\'f3rko, zawalone skrzyniami i poprzywi\'b9zywa\-nymi cz\'ea\'9cciami wyposa\'bfenia. Po\'b3o\'bfyli\'9cmy tam w\'b9sk\'b9 desk\'ea, kt\'f3ra mia\'b3a s\'b3u
\'bfy\'e6 za chodnik. Z przodu na dziobie, jak r\'f3wnie\'bf z ty\'b3u za sza\'b3asem, olbrzymie pnie balsy nie by\'b3y w og\'f3le przykryte. Tak wi\'eac obchodz\'b9c doko\'b3a sza\'b3as, wchodzili\'9cmy z \'bf\'f3\'b3
tej bambusowej plecionki na szare pnie na rufie, a nast\'eapnie znowu na stosy \'b3a\-dunku po drugiej stronie. By\'b3o to tylko par\'ea krok\'f3w, lecz uroz\-maicenie \'93trasy" rekompensowa\'b3o nam ograniczon\'b9 swobod\'ea po\-ruszania si\'ea
. Na szczycie masztu umie\'9ccili\'9cmy ma\'b3\'b9 drewnian\'b9 platform\'ea obserwacyjn\'b9, nie tyle po to, by wypatrywa\'e6 zbli\'bfaj\'b9cy si\'ea l\'b9d, ile raczej \'bfeby m\'f3c wdrapywa\'e6 si\'ea tam w czasie podr\'f3\'bfy i spogl\'b9da\'e6
na morze z innej wysoko\'9cci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy tratwa zacz\'ea\'b3a nabiera\'e6 kszta\'b3tu i le\'bfa\'b3a ju\'bf mi\'eadzy wojennymi okr\'eatami, z\'b3otozielona od bambus\'f3w i listowia, przyszed\'b3 na inspekcj\'ea sam minister marynarki. Byli\'9cmy niezmiernie dum\-
ni z naszego stateczku. Ale minister by\'b3 przera\'bfony tym, co zoba\-czy\'b3. Wezwano mnie do ministerstwa marynarki dla podpisania dokumentu uwalniaj\'b9cego marynark\'ea od wszelkiej odpowiedzial\-no\'9cci za to, co\'9c
my zbudowali, a kapitan portu kaza\'b3 mi podpisa\'e6 o\'9cwiadczenie, \'bfe je\'bfeli wyjd\'ea w morze z lud\'9fmi i \'b3adunkiem, uczyni\'ea to ca\'b3kowicie na w\'b3asn\'b9 odpowiedzialno\'9c\'e6 i ryzyko.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tak\'bfe wielu zagranicznych ekspert\'f3w okr\'eatowych i dyploma\-t\'f3w uzyska\'b3o p\'f3\'9fniej dost\'eap do stoczni \emdash dla obejrzenia naszej tratwy. Nie dodawali oni nam otuchy, a w kilka dni p\'f3\'9fniej zo\-sta\'b3
em wezwany przez ambasadora jednego z wielkich mocarstw.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czy \'bfyj\'b9 jeszcze pa\'f1scy rodzice? \emdash zapyta\'b3, a kiedy odpo\-wiedzia\'b3em twierdz\'b9co, popatrzy\'b3 mi w oczy i rzek\'b3 g\'b3uchym, z\'b3o\-wieszczym g\'b3osem:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Pa\'f1ski ojciec i matka zmartwi\'b9 si\'ea bardzo, gdy dowiedz\'b9 si\'ea o pa\'f1skiej \'9cmierci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jako prywatna osoba prosi\'b3 mnie o zaniechanie podr\'f3\'bfy, p\'f3ki jeszcze jest czas. Pewien admira\'b3, kt\'f3ry obejrza\'b3 tratw\'ea, powie\-dzia\'b3 mu bowiem, \'bfe nie ujdziemy z \'bfyciem z tej wyprawy. Prze\-
de wszystkim wymiary tratwy by\'b3y \'9cmieszne. Z jednej strony jest ona tak ma\'b3a, \'bfe musi wywr\'f3ci\'e6 si\'ea na du\'bfej f.ali, z dru\-giej \emdash do\'9c\'e6 du\'bfa, \'bfeby unios\'b3y j\'b9 dwa du\'bfe grzebienie fal na raz, co przy obci
\'b9\'bfeniu lud\'9fmi i \'b3adunkiem musi doprowadzi\'e6 kruche pnie balsy do za\'b3amania. Co gorsza, najwi\'eakszy eksporter balsy w kraju wyja\'9cni\'b3 mu, \'bfe na porowatych balach mo\'bfemy przeby\'e6 na wodzie zaledwie czwart\'b9 cz\'ea\'9c\'e6
potrzebnej odleg\'b3o\'9cci. P\'f3\'9fniej bale nasi\'b9kn\'b9 wod\'b9 i zaton\'b9 pod nami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Brzmia\'b3o to nieprzyjemnie, poniewa\'bf jednak nie ust\'eapowali\-\'9cmy, podarowano nam bibli\'ea jako rzecz przydatn\'b9 w podr\'f3\'bfy. W ka\'bfdym razie eksperci, kt\'f3rzy widzieli tratw\'ea
, nie dodawali Dam otuchy. Sztormy i huragany mog\'b9 jak nic zmy\'e6 nas za bur\-t\'ea i rozbi\'e6 niski, otwarty statek bezwolnie dryfuj\'b9cy po oceanie we wszystkich kierunkach, p\'eadzony wiatrem i fal\'b9. Nawet naj\-zwyklejsze fale b\'ead\'b9
nas stale op\'b3ukiwa\'e6 s\'b3on\'b9 wod\'b9, kt\'f3ra ze\'bfre num sk\'f3r\'ea na nogach i zniszczy wszystko na pok\'b3adzie. Kiedy wstawili\'9cmy razem wszystkie uwagi znawc\'f3w, okaza\'b3o si\'ea, \'bfe nie}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1
ma ani jednego kawa\'b3ka sznura, w\'eaz\'b3a czy kawa\'b3ka drzewa, kt\'f3ry by nie spowodowa\'b3 naszej zguby na morzu. Zak\'b3adano si\'b9 o wyso\-kie sumy, ile dni wytrzyma nasza tratwa, a pewien lekkomy\'9clny }{\i\fs24\cf1 attache }{\f58\fs24\cf1
morski obieca\'b3 fundowa\'e6 cz\'b3onkom za\'b3ogi }{\i\fs24\cf1 whisky }{\f58\fs24\cf1 do ko\'f1\-ca \'bfycia, je\'9cli dojad\'b9 \'bfywi do wysp Oceanii.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Najgo}{\f58\fs24\cf1 rsze ze wszystkiego by\'b3o, kiedy przyszed\'b3 do portu nor\-weski statek i zaprosili\'9cmy kapitana oraz kilku z jego najbar\-dziej do\'9cwiadczonych wilk\'f3w morskich do stoczni. Byli\'9cmy cie\-
kawi ich praktycznych uwag. Ku naszemu rozczarowaniu wszys\-cy marynarze byli zgodni co do tego, \'bfe naszemu t\'eapodziobemu, niezgrabnemu statkowi \'bfagiel nic nie pomo\'bfe. Kapitan twierdzi\'b3 nawet, \'bfe je\'9cli utrzymamy si\'ea
na wodzie, tratwa b\'eadzie dryfowa\'e6 przez ocean rok czy dwa z Pr\'b9dem Humboldta. Bosman patrzy\'b3 na liny wi\'b9\'bf\'b9ce tratw\'ea i kr\'eaci\'b3 g\'b3ow\'b9. Nie ma si\'ea co martwi\'e6, gdy\'bf najdalej za dwa tygodnie liny trzasn\'b9
. Wielkie pnie b\'ead\'b9 si\'ea przecie\'bf na fali stale porusza\'e6 i przetr\'b9 wi\'b9zania. Nale\'bfa\'b3o u\'bfy\'e6 lin stalowych lub \'b3a\'f1cuch\'f3w, inaczej nie warto w og\'f3le za\-czyna\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3y to argumenty trudne do odparcia. Je\'bfeli chocia\'bf jeden }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 nich by\'b3 s\'b3uszny, nie mieli\'9cmy \'bfadnych szans. Tote\'bf wielokrot\-nie pyta\'b3em sam siebie, czy zdajemy sobie spraw\'ea, co w
\'b3a\'9cciwie robimy? Nie mog\'b3em przeciwstawi\'e6 nic tym ostrze\'bfeniom i zarzu\-tom, gdy\'bf nie by\'b3em marynarzem. By\'b3em jednak pewien, \'bfe przedhistoryczna cywilizacja rozprzestrzeni\'b3a si\'ea
z Peru na wyspy Oceanii w tym czasie, kiedy tratwy podobne do naszych by\'b3y jedynymi statkami na tym wybrze\'bfu. Wyci\'b9gn\'b9\'b3em z tego og\'f3lny wniosek, \'bfe je\'bfeli balsa nie ton\'ea\'b3a i liny wytrzymywa\'b3y w czasach Kon-Tiki, w roku pi
\'ea\'e6setnym naszej ery, to wytrzyma r\'f3wnie\'bf i teraz, zw\'b3aszcza, \'bfe nasza tratwa by\'b3a \'9clepym na\'9cladownictwem dawnych. Bengt i Herman przestudiowali dok\'b3adnie moj\'b9 teori\'ea i podczas gdy eksperci lamentowali, nasi ch\'b3opcy n
ie przejmowali si\'ea i bawili weso\'b3o w Limie. Pewnego wieczoru Torstein zapyta\'b3 mnie tylko z ciekawo\'9cci\'b9, czy jestem pewny, \'bfe pr\'b9dy morskie p\'b3yn\'b9 we w\'b3a\'9cciwym kierunku. Byli\'9cmy w kinie i widzieli\'9cmy Hawajki na \'9c
licznej wyspie Pacyfiku, oraz Dorothy Laniour w sp\'f3dnicy z trawy ta\'f1cz\'b9c\'b9 pomi\'eadzy palmami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Musimy si\'ea tam dosta\'e6 \emdash powiedzia\'b3 Torstein \emdash marne twoje widoki, je\'bfeli pr\'b9dy nie p\'b3yn\'b9 tak, jak m\'f3wisz!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy zbli\'bfy\'b3 si\'ea dzie\'f1 odjazdu, poszli\'9cmy do biura paszporto\-wego, \'bfeby otrzyma\'e6 pozwolenie na opuszczenie kraju. Bengt sta\'b3 w kolejce pierwszy, jako t\'b3umacz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jak si\'ea pan nazywa? \emdash zapyta\'b3 ma\'b3y urz\'eadnik-s\'b3u\'bfbista, patrz\'b9c podejrzliwie znad okular\'f3w na olbrzymi\'b9 brod\'ea Benfta.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Bengt Emmerik Danielsson \emdash odpowiedzia\'b3 z szacunkiem Bengt.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Urz\'eadnik wkr\'eaci\'b3 d\'b3ugi formularz w maszyn\'ea do pisania.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jakim statkiem przyby\'b3 pan do Peru?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Widzi pan \emdash t\'b3umaczy\'b3 Bengt pochylaj\'b9c si\'ea nad zasuszo\-nym cz\'b3owiekiem \emdash nie przyby\'b3em do Peru statkiem, lecz na }{\i\fs24\cf1 canoe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Urz\'eadnik spojrza\'b3 na Bengta z t\'eapym zdumieniem i wystuka\'b3}{\fs24\cf1 }{\i\fs24\cf1 canoe }{\fs24\cf1 w odpowiedniej rubryce formularza.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash A jakim statkiem opuszcza pan Peru?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ot\'f3\'bf, widzi pan \emdash powiedzia\'b3 znowu Bengt uprzejmie \emdash nie opuszczam Peru statkiem, lecz na tratwie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czy\'bfby?! \emdash zawo\'b3a\'b3 ze zdenerwowaniem urz\'eadnik, wydzie\-raj\'b9c formularz z maszyny. \emdash Mo\'bfe pan b\'eadzie \'b3askaw odpowia\-da\'e6 przyzwoicie na moje pytania?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na par\'ea dni przed odjazdem za\'b3adowali\'9cmy prowiant, wod\'ea i ca\'b3y ekwipunek na pok\'b3ad. Wzi\'eali\'9cmy \'bfywno\'9c\'e6 dla sze\'9cciu ludzi na cztery miesi\'b9ce w ma\'b3ych, mocnych, tekturowych pude\'b3kach, zawieraj\'b9
cych \'bfo\'b3nierskie racje. Herman wpad\'b3 na pomys\'b3 po\-krycia ka\'bfdego pud\'b3a wrz\'b9cym asfaltem. Nast\'eapnie posypali\'9cmy kartony piaskiem, \'bfeby uchroni\'e6 je od zlepienia, i u\'b3o\'bfyli\'9cmy ciasno pod bambusowym pok\'b3
adem, gdzie wype\'b3ni\'b3y miejsce mi\'eadzy dziewi\'eaciu poprzecznymi belkami podtrzymuj\'b9cymi pok\'b3ad.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przy kryszta\'b3owym \'9fr\'f3dle g\'f3rskim nape\'b3nili\'9cmy wod\'b9 pi\'ea\'e6dzie\-si\'b9t sze\'9c\'e6 ma\'b3ych baniek. Mieli\'9cmy wi\'eac tysi\'b9c sto litr\'f3w wody do picia. Ba\'f1ki umocowali\'9cmy sznurami r\'f3wnie\'bf mi\'ea
dzy pok\'b3ad-nikami, \'bfeby fale mog\'b3y je ch\'b3odzi\'e6. Na bambusowym pok\'b3adzie zamocowali\'9cmy reszt\'ea wyposa\'bfenia i umie\'9ccili\'9cmy wielkie kosze pe\'b3ne owoc\'f3w i kokos\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wewn\'b9trz sza\'b3asu Knut i Torstein otrzymali jeden z k\'b9t\'f3w dla zmontowania aparatury radiowej, a pod matami, pomi\'eadzy po\-przecznymi pok\'b3adnikami, zamocowali\'9cmy osiem drewnianych skrzy\'f1. Dwie zosta\'b3y zaj\'ea
te przez naukowe przyrz\'b9dy i filmy, sze\'9c\'e6 pozosta\'b3ych podzielili\'9cmy mi\'eadzy sob\'b9, zak\'b3adaj\'b9c, \'bfe ka\'bfdy mo\'bfe zabra\'e6 tyle prywatnego baga\'bfu, ile zmie\'9cci si\'ea w jego skrzy\-ni. Kiedy Erik wsadzi\'b3 kilka rulon
\'f3w papieru rysunkowego i gi\-tar\'ea, skrzynia jego by\'b3a tak pe\'b3na, \'bfe skarpetki musia\'b3 schowa\'e6 w skrzyni Torsteina. Skrzyni\'ea Bengta przytaszczy\'b3o czterech ma\-rynarzy. Nie mia\'b3 \'bfadnych rzeczy pr\'f3cz ksi\'b9\'bfek. Uda\'b3
o mu si\'ea wcisn\'b9\'e6 do skrzyni siedemdziesi\'b9t trzy dzie\'b3a etnograficzne i so\-cjologiczne. Po\'b3o\'bfyli\'9cmy na wierzch skrzy\'f1 plecione z w\'b3\'f3kien maty oraz nasze s\'b3omiane materace i byli\'9cmy gotowi do startu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tratwa zosta\'b3a wyholowana z portu wojennego. Wios\'b3owali\'9cmy na niej przez chwil\'ea po porcie, \'bfeby skontrolowa\'e6, czy \'b3adunek zosta\'b3 r\'f3wno roz\'b3o\'bfony. P\'f3\'9fniej przyholowali\'9cmy j\'b9 do }{\i\fs24\cf1
Callao Yachtclub, }{\f58\fs24\cf1 gdzie zaproszeni go\'9ccie i inni zainteresowani mogli by\'e6 obecni przy chrzcie tratwy na dzie\'f1 przed odjazdem.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 W dniu 27 kwietnia podniesiono norwesk}{\f58\fs24\cf1 \'b9 flag\'ea, a z rei powia\'b3y flagi pa\'f1stw, kt\'f3re okaza\'b3y wyprawie rzeczow\'b9 pomoc.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nabrze\'bfe by\'b3o a\'bf czarne od ludzi \emdash wszyscy chcieli zobaczy\'e6 chrzest dziwnej tratwy. Kolor sk\'f3ry i rysy wielu widz\'f3w zdradza\-\'b3y, \'bfe ich dalecy przodkowie \'bfeglowali wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa na trat\-
wach z balsy. Byli tu r\'f3wnie\'bf potomkowie dawnych Hiszpan\'f3w, z przedstawicielami rz\'b9du i marynarki na czele, a ponadto amba\-sadorzy i pos\'b3owie Stan\'f3w Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji, Chin, Argentyny i Kuby, by\'b3
y gubernator brytyjskich kolonii na Pacyfiku, pos\'b3owie \emdash szwedzki i belgijski oraz nasi przyjaciele z nielicznej norweskiej kolonii, z konsulem general\-nym Bahrem na czele. Roi\'b3o si\'ea od dziennikarzy, terkota\'b3y apa\-
raty filmowe, brakowa\'b3o tylko d\'eatej orkiestry i wielkiego b\'eabna. Co do jednej rzeczy nie mieli\'9cmy w\'b9tpliwo\'9cci: je\'bfeli tratwa roz\-leci si\'ea w kawa\'b3ki po wyj\'9cciu z zatoki, gotowi byli\'9cmy raczej wios\'b3owa\'e6
do Polinezji ka\'bfdy na swoim pniu, ni\'bf wraca\'e6 do portu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gerd Vold, sekretarka i \'b3\'b9czniczka wyprawy na sta\'b3ym l\'b9dzie, mia\'b3a chrzci\'e6 tratw\'ea mlekiem kokosowym; cz\'ea\'9cciowo po to, \'bfeby zachowa\'e6 styl epoki kamiennej, cz\'ea\'9cciowo za\'9c dlatego, \'bf
e wskutek nieporozumienia szampan zapakowano na dno skrzyni Tor\-steina. Kiedy ju\'bf po angielsku i hiszpa\'f1sku obwieszczono naszym przyjacio\'b3om, \'bfe tratwie nadaje si\'ea nazw\'ea ku czci wielkiego po\-przednika Ink\'f3w \emdash kr\'f3la-s\'b3o
\'f1ca, kt\'f3ry uciek\'b3 z Peru na zach\'f3d przez morza i zjawi\'b3 si\'ea w Polinezji tysi\'b9c pi\'ea\'e6set lat temu \emdash Gerd Vold ochrzci\'b3a statek imieniem \'93Kon-Tiki". Tak silnie przy tym uderzy\'b3a nadp\'eakni\'eaty
m orzechem kokosowym o dziobowy pie\'f1 tratwy, \'bfe mleko i kawa\'b3ki mi\'b9\'bfszu trysn\'ea\'b3y na g\'b3owy naj\-bli\'bfszych widz\'f3w przypatruj\'b9cych si\'ea ze skupieniem ceremonii.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Podniesiono tedy bambusow\'b9 rej\'ea i rozwini\'eato \'bfagiel z brodat\'b9 g\'b3ow\'b9 Kon-Tiki, namalowan\'b9 po\'9crodku \'bfagla czerwon\'b9 farba przez artyst\'ea malarza, Erika. By\'b3a to wierna kopia g\'b3owy kr\'f3la-s\'b3o\'f1
ca, wyrze\'9fbionej w czerwonym kamieniu w g\'f3rach, w ruinach miasta Tiahuanaco.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Ah! To }{\i\fs24\cf1 senor }{\f58\fs24\cf1 Danielsson! \emdash zawo\'b3a\'b3 brygadzista robotnik\'f3w stoczniowych, widz\'b9c na \'bfaglu brodat\'b9 twarz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dotychczas nazywa\'b3 on Bengta }{\i\fs24\cf1 \'93Senor }{\f58\fs24\cf1 Kon-Tiki" \emdash od czasu kiedy\'9cmy mu na kawa\'b3ku papieru pokazali brodat\'b9 twarz Kon-Tiki. Teraz poj\'b9\'b3 wreszcie, \'bfe prawdziwe nazwisko Bengta brzmia
\'b3o \emdash Danielsson.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przed odjazdem odbyli\'9cmy po\'bfegnaln\'b9 audiencj\'ea u prezydenta. P\'f3\'9fniej wybrali\'9cmy si\'ea na wycieczk\'ea w g\'f3ry, \'bfeby napatrze\'e6 si\'ea do syta na ska\'b3y i kamienie, zanim po\'bfeglujemy po niesko\'f1czo\-
nym oceanie. W czasie budowy tratwy na wybrze\'bfu mieszka\-li\'9cmy w pensjonacie, w palmowym gaju za miastem, i je\'9fdzili\'9cmy codziennie do Callao samochodem Ministerstwa Lotnictwa, pro\-wadzonym przez kierowc\'ea, kt\'f3rego Gerd \'93po\'bfyczy\'b3
a" dla wy\-prawy. Poprosili\'9cmy teraz kierowc\'ea, \'bfeby nas zawi\'f3z\'b3 prosto w g\'f3\-ry tak daleko, by mo\'bfna by\'b3o wr\'f3ci\'e6 tego samego dnia. Jechali\'9c-}{\fs24\cf1\super m}{\fs24\cf1 y po pustynn}{\f58\fs24\cf1 ych drogach, wzd\'b3u
\'bf starych nawadniaj\'b9cych ka\-na\'b3\'f3w z czas\'f3w Ink\'f3w, a\'bf dojechali\'9cmy do zawrotnej wysoko\'9cci czterech tysi\'eacy metr\'f3w ponad masztem tratwy. Tutaj formalnie ch\'b3on\'eali\'9cmy kamienie, ska\'b3y, szczyty g\'f3rskie i zielon
\'b9 traw\'ea roz\-\'9ccielaj\'b9c\'b9 si\'ea przed nami. Pr\'f3bowali\'9cmy nasyci\'e6 si\'ea na zapas wi\-dokiem pot\'ea\'bfnego masywu g\'f3rskiego, le\'bf\'b9cego na wprost nas. Wmawiali\'9cmy w siebie, \'bfe kamienie i suchy l\'b9d znudzi\'b3y si\'ea
nam ju\'bf tak dalece, i\'bf pragniemy opu\'9cci\'e6 ziemi\'ea i ruszy\'e6 na morze.}{\fs24
\par \page
\par
\par }{\fs24\cf1 IV. PEZEZ OCEAN SPOKOJNY (1)}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Dramatyczny start * Holuj\'b9 nas w morze * Wiatr wzmaga si\'ea * W walce z falami * \'afycie w Pr\'b9dzie Humboldta * Sa\-molot nie znajduje nas * Pnie nasi\'b9kaj\'b9 wod\'b9 * Drewno }{\i\fs24\cf1 w }{\fs24\cf1 walce }{\i\fs24\cf1 tz }{
\f58\fs24\cf1 linami * Lataj\'b9ce ryby na obiad * Niezwyk\'b3y to\-warzysz snu * Ryba-w\'b9\'bf pope\'b3nia omy\'b3k\'ea * Oczy w mo\-rzu * Historia o duchu morskim * Spotykamy najwi\'eaksz\'b9 ryb\'ea \'9cwiata * Polowanie na \'bf\'f3jwie morskie #}{
\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 W dniu kiedy Kon-Tiki mia\'b3 by\'e6 wyholowany w morze, w por\-cie Callao panowa\'b3 du\'bfy ruch. Minister marynarki, Nieto, rozkaza\'b3 holownikowi \'93Guardian Rio" wyholowa\'e6 nas z zatoki poza zasi\'eag \'bfeglugi przybrze\'bfnej a
\'bf tam, gdzie w dawnych cza\-sach Indianie na tratwach zwykli \'b3owi\'e6 ryb\'ea. Czerwonymi i czar\-nymi nag\'b3\'f3wkami dzienniki zawiadomi\'b3y o naszym odje\'9fdzie i w dniu 28 kwietnia ju\'bf od wczesnego rana zbiera\'b3y si\'ea na na\-brze\'bf
u t\'b3umy ludzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ostatniej chwili przed odjazdem ca\'b3a nasza sze\'9ccioosobowa za\'b3oga mia\'b3a wiele drobnych spraw do za\'b3atwienia, dlatego te\'bf schodz\'b9c do przystani zasta\'b3em tylko Hermana trzymaj\'b9cego war\-t\'ea na tratwie. Umy\'9c
lnie zatrzyma\'b3em m\'f3j samoch\'f3d daleko od molo, \'bfeby mie\'e6 okazj\'ea do d\'b3u\'bfszej przechadzki i rozprostowania n\'f3g; kto wie, kiedy mi si\'ea nast\'eapnym razem trafi taka gratka. W ko\'f1cu jednak wskoczy\'b3em na pok\'b3
ad tratwy, na kt\'f3rej pano\-wa\'b3 nies\'b3ychany chaos. P\'eaki banan\'f3w, kosze z owocami i worki wrzucone na pok\'b3ad w ostatnim momencie pi\'eatrzy\'b3y si\'ea wsz\'eadzie. Trzeba je b\'eadzie zapakowa\'e6 i u\'b3o\'bfy\'e6, jak tylko zdo\'b3
amy nieco uporz\'b9dkowa\'e6 sprz\'eat. W \'9crodku tego ba\'b3aganu siedzia\'b3 zrezygno\-wany Herman, trzymaj\'b9c na kolanach klatk\'ea z zielon\'b9 papug\'b9 podarowan\'b9 nam na po\'bfegnanie przez jak\'b9\'9c przyjazn\'b9 dusz\'ea w Limie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Popilnuj przez chwil\'ea papugi \emdash rzek\'b3 Herman. \emdash Musz\'ea wyskoczy\'e6 na ostatni kufel piwa. Holownik nie przyjdzie wcze\-\'9cniej ni\'bf za par\'ea godzin.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zaledwie Herman zd\'b9\'bfy\'b3 znikn\'b9\'e6 w t\'b3umie na przystani, gdy Judzie zacz\'eali krzycze\'e6 pokazuj\'b9c palcami w kierunku portu. Zza falochronu ukaza\'b3 si\'ea holownik \'93Guardian Rio" id\'b9cy pe\'b3n\'b9 pa\-r\'b9
. Statek rzuci\'b3 kotwic\'ea przed lasem ko\'b3ysz\'b9cych si\'ea maszt\'f3w jachtowych, blokuj\'b9cych jego drog\'ea do Kon-Tiki, i wys\'b3a\'b3 du\'bf\'b9 motor\'f3wk\'ea dla przyholowania tratwy mi\'eadzy \'bfagl\'f3wkami. By\'b3a ona pe\'b3
na marynarzy, oficer\'f3w i operator\'f3w filmowych; podczas gdy komendy krzy\'bfowa\'b3y si\'ea w powietrzu, a filmowe aparaty terkota\'b3y, przymocowano do dziobu tratwy lin\'ea holownicz\'b9.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash l/no }{\i\fs24\cf1 momento! \emdash }{\f58\fs24\cf1 zawo\'b3a\'b3em zdesperowany z miejsca, gdzie siedzia\'b3em z papug\'b9. \emdash Jeszcze za wcze\'9cnie, musimy czeka\'e6 na innych los }{\i\fs24\cf1 expedicionarios \emdash }{
\f58\fs24\cf1 wyja\'9cnia\'b3em wskazuj\'b9c w kierun\-ku miasta.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lecz nikt mnie nie rozumia\'b3. Oficerowie u\'9cmiechali si\'ea tylko uprzejmie i hol zosta\'b3 wzorowo zamocowany na tratwie. Zluzo\-wa\'b3em lin\'ea holownicz\'b9 i wyrzuci\'b3em j\'b9 za burt\'ea, t\'b3umacz\'b9c i ge\-stykuluj\'b9
c na wszystkie sposoby. Papuga wykorzysta\'b3a ca\'b3e to zamieszanie; wytkn\'ea\'b3a dzi\'f3b z klatki, wyci\'b9gn\'ea\'b3a haczyk i kiedy wr\'f3ci\'b3em, drepta\'b3a weso\'b3o po pok\'b3adzie. Pr\'f3bowa\'b3em j\'b9 z\'b3apa\'e6, lecz zakl\'ea\'b3
a brzydko po hiszpa\'f1sku i skoczy\'b3a dalej za p\'eak\'b3 bana\-n\'f3w. Z jednym okiem zwr\'f3conym na marynarzy, kt\'f3rzy pr\'f3bo\-wali znowu zarzuci\'e6 hol na dzi\'f3b, rozpocz\'b9\'b3em dzik\'b9 pogo\'f1 za uciekinierem. Papuga uciek\'b3
a z krzykiem do sza\'b3asu, gdzie zap\'ea\-dzi\'b3em j\'b9 w r\'f3g i z\'b3apa\'b3em za nog\'ea, podczas gdy pr\'f3bowa\'b3a prze-frun\'b9\'e6 nade mn\'b9. Kiedy wr\'f3ci\'b3em na pok\'b3ad i wepchn\'b9\'b3em moj\'b9 trzepocz\'b9c\'b9 si\'ea
zdobycz do klatki, marynarze na l\'b9dzie rzucili w\'b3a\'9cnie cumy i ta\'f1czyli\'9cmy teraz bezradnie na d\'b3ugiej, martwej fali bij\'b9cej o molo. W rozpaczy chwyci\'b3em kr\'f3tkie wios\'b3o, pr\'f3\-buj\'b9c odparowa\'e6 gwa\'b3towny cios gro\'bf
\'b9cy nam przy zderzeniu tratwy z drewnianymi palami nabrze\'bfa. Wtedy motor\'f3wka ru\-szy\'b3a, Kon-Tiki drgn\'b9\'b3 i rozpocz\'b9\'b3 swoj\'b9 d\'b3ug\'b9 podr\'f3\'bf. |Moim jedynym towarzyszem by\'b3a obra\'bfona, paplaj\'b9ca po hiszpa\'f1
sku papuga, ponuro \'b3ypi\'b9ca okiem w klatce. Ludzie na molo wiwa\-towali i powiewali nam na po\'bfegnanie, a czarniawi operatorzy filmowi na holowniku omal nie wypadli za burt\'ea w zapale uwiecznienia dramatycznego startu podr\'f3\'bfy. Sta\'b3
em na tratwie zrozpaczony i samotny, wygl\'b9daj\'b9c moich utraconych towarzyszy broni, lecz \'bfaden z nich si\'ea nie zjawia\'b3. Podholowano wi\'eac nas do \'93Guardian Rio", kt\'f3ry oczekiwa\'b3 pod par\'b9, przygotowany do pod\-nies
ienia kotwicy i wyj\'9ccia w morze. W mgnieniu oka skoczy\'b3em na sztorm-trap }{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {
\cs17\super \chftn }{\f58 Sztorm - trap - drabinka sznurowa wisz\'b9ca na burcie.}}}{\f58\fs24\cf1 i znalaz\'b3em si\'ea na holowniku, gdzie zrobi\'b3em tyle szumu, \'bfe od\'b3o\'bfono start i wys\'b3ano znowu szalup\'ea na molo. Nie by\'b3o jej dobr
\'b9 chwil\'ea, a kiedy powr\'f3ci\'b3a, pe\'b3no by\'b3o w niej uroczych }{\i\fs24\cf1 senoritas, }{\f58\fs24\cf1 lecz ani jednego z brakuj\'b9cych cz\'b3onk\'f3w za\-\'b3ogi Kon-Tiki. Wszystko to by\'b3o bardzo pi\'eakne, lecz nie rozwi\'b9\-zywa\'b3
o zagadnienia, i kiedy na tratwie r\'f3j no by\'b3o od wdzi\'eacznych }{\i\fs24\cf1 senoritas, }{\fs24\cf1 szalupa}{\f58\fs24\cf1 wysz\'b3a ponownie na poszukiwanie los }{\i\fs24\cf1 expedi~ cionarios noruegos.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tymczasem Erik i Bengt przywlekli si\'ea spokojnie na nabrze\'bfe z r\'eakoma pe\'b3nymi gazet i pakuneczk\'f3w. Spotkali po drodze t\'b3um ludzi wracaj\'b9cych z molo do domu i w ko\'f1cu natkn\'eali si\'ea na kordon pol
icji; uprzejmy policjant wyja\'9cni\'b3 im, \'bfe nie ma na co wi\'eacej patrze\'e6. Bengt t\'b3umaczy\'b3 posterunkowemu, gestykuluj\'b9c elegancko cygarem, \'bfe nie przyszli si\'ea gapi\'e6, lecz nale\'bf\'b9 do za\'b3o\-gi tratwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nic z tego \emdash powiedzia\'b3 niewzruszenie posterunkowy \emdash Kon-Tiki wyszed\'b3 godzin\'ea temu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Niemo\'bfliwe \emdash rzek\'b3 Erik pokazuj\'b9c pakunek \emdash tu jest la\-tarnia!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash A to jest nawigator \emdash oznajmi\'b3 Bengt \emdash ja za\'9c jestem ste\-wardem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przecisn\'eali si\'ea jako\'9c, lecz tratwa ju\'bf odesz\'b3a. Zdesperowani dreptali tam i z powrotem wzd\'b3u\'bf molo, gdzie spotkali reszt\'ea uczestnik\'f3w, r\'f3wnie\'bf na pr\'f3\'bfno szukaj\'b9cych zaginionego statku. Wkr\'f3
tce zobaczyli nadp\'b3ywaj\'b9c\'b9 szalup\'ea i ca\'b3a sz\'f3stka znalaz\'b3a si\'ea razem. Woda pieni\'b3a si\'ea wok\'f3\'b3 tratwy holowanej przez \'93Guardian Rio" na pe\'b3ne morze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Rozpocz\'eali\'9cmy podr\'f3\'bf p\'f3\'9fno po po\'b3udniu, a holownik mia\'b3 nam towarzyszy\'e6 a\'bf do nast\'eapnego ranka, do momentu wyj\'9ccia poza stref\'ea \'bfeglugi przybrze\'bfnej. Zaraz za falochronem spotka\'b3a nas do\'9c
\'e6 du\'bfa przeciwna fala i wszystkie towarzysz\'b9ce nam ma\'b3e \'b3o\-dzie, jedna za drug\'b9, wr\'f3ci\'b3y do portu. Tylko kilka wielkich jacht\'f3w sz\'b3o za nami a\'bf do wyj\'9ccia z zatoki, \'bfeby zobaczy\'e6, jak nam si\'ea powiedzie dalej.}
{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kon-Tiki szed\'b3 za holownikiem jak uparty kozio\'b3 na uwi\'eazi, nurzaj\'b9c si\'ea dziobem w fale, tak \'bfe woda pieni\'b3a si\'ea na pok\'b3adzie. Nie wygl\'b9da\'b3o to obiecuj\'b9co, gdy\'bf w por\'f3wnaniu z tym, czego mogli\'9c
my oczekiwa\'e6, morze by\'b3o spokojne. Po\'9crodku zatoki hol p\'eak\'b3 i nasz koniec liny zanurzy\'b3 si\'ea zwolna w wodzie, podczas gdy holownik szed\'b3 dalej. Rzucili\'9cmy si\'ea do kraw\'eadzi tratwy,- \'bfeby wy\'b3owi\'e6 lin\'ea, a jac
hty posz\'b3y naprz\'f3d, by zatrzyma\'e6 holownik. Parz\'b9ce meduzy }{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {
\cs17\super \chftn }{\f58 Parz\'b9ce meduzy - galaretowate jamoch\'b3ony morskie \'bfyj\'b9ce pojedynczo lub koloniami. Z kszta\'b3tu przypominaj\'b9 dzwon. Posiadaj\'b9 czu\'b3ki zaopatrzone w nitkowate narz\'b9dy do obrony i atakowania; podra\'bfnio
ne czu\'b3ki wydzielaj\'b9 piek\'b9c\'b9 ciecz.}}}{\f58\fs24\cf1 , wielkie jak miednice, p\'b3ywa\'b3y na falach obok tratwy, pokrywaj\'b9c wszystkie liny piek\'b9c\'b9, lepk\'b9 galaret\'b9. Kiedy tratwa podnios\'b3a si\'ea w g\'f3r\'ea, przewiesili\'9c
my si\'ea przez jej kra-! w\'ead\'9f zagarniaj\'b9c wod\'ea r\'eakoma, aby z\'b3apa\'e6 \'9clisk\'b9 lin\'ea. Za chwil\'ea tratwa zjecha\'b3a w d\'f3\'b3, a s\'b3one fale i olbrzymie parz\'b9ce meduzy przelewa\'b3y si\'ea nam przez plecy. Pluj\'b9c i kln
\'b9c, wyci\'b9gali\'9cmy galaretowat\'b9 mas\'ea z w\'b3os\'f3w, lecz kiedy holownik wr\'f3ci\'b3 do tratwy, koniec holu by\'b3 wydobyty i gotowy do splecenia. Gdy ju\'bf mieli\'9cmy rzuci\'e6 go na holownik, zdryfowa\'b3o nas nagle pod zwisa\-j\'b9c\'b9
nad nami ruf\'ea \'93Guardian Rio" i omal nie zostali\'9cmy zmia\'bf\-d\'bfeni o \'bfelazne burty statku. Rzucili\'9cmy wszystko, aby odepchn\'b9\'e6 si\'ea za pomoc\'b9 wiose\'b3 i tyk bambusowych. Nie dali\'9cmy jednak rady, gdy\'bf p\'f3ki tratwa by
\'b3a w dolinie fali, nie mogli\'9cmy dosi\'eagn\'b9\'e6 \'bferdziami \'bfelaznego pu\'b3apu nad nami, a gdy woda podnosi\'b3a nas, grozi\'b3o nam zmia\'bfd\'bfenie przez opuszczaj\'b9c\'b9 si\'ea ruf\'ea
statku. Nad nami na holowniku ludzie biegali i krzyczeli; ostatecznie za\-puszczono maszyn\'ea i \'9cruba okr\'eatowa zacz\'ea\'b3a obraca\'e6 si\'ea tu\'bf obok nas, odsuwaj\'b9c statek. W ten spos\'f3b w ostatniej sekundzie urato\-wali\'9cmy si\'ea
, tylko dzi\'f3b tratwy otrzyma\'b3 kilka silnych uderze\'f1 i wykrzywi\'b3 si\'ea nieco, lecz poma\'b3u wyprostowa\'b3 si\'ea znowu.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Kie}{\f58\fs24\cf1 dy pocz\'b9tek jest taki pechowy, koniec musi by\'e6 dobry \emdash powiedzia\'b3 Herman. \emdash Oby tylko sko\'f1czyli to holowanie, zanim roztrz\'eas\'b9 nam tratw\'ea na kawa\'b3ki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Holowanie trwa\'b3o przez ca\'b3\'b9 noc, na ma\'b3ej szybko\'9cci, z kilku niewielkimi przeszkodami. Jachty po\'bfegna\'b3y nas ju\'bf dawno, a os\-tatnie \'9cwiat\'b3a wybrze\'bfa znik\'b3y za ruf\'b9. Tylko kilka \'9cwiate\'b3 okr\'ea\-
towych min\'ea\'b3o nas w ciemno\'9cci. Podzielili\'9cmy noc na wachty, \'bfe\-by dopilnowa\'e6 holu, i ka\'bfdy z nas zd\'b9\'bfy\'b3 si\'ea troch\'ea zdrzemn\'b9\'e6.
\par Nast\'eapnego ranka, kiedy zacz\'ea\'b3o dnie\'e6, gruba mg\'b3a zakrywa\'b3a wybrze\'bfe Peru, my za\'9c mieli\'9cmy nad sob\'b9 wspania\'b3e, jasne nie\-bo ci\'b9gn\'b9ce si\'ea na zach\'f3d. D\'b3uga, spokojna martwa fala z ma\-\'b3
ymi, pienistymi grzebieniami przebiega\'b3a po morzu. Bale, ubra\-nia i wszystko, co mieli\'9cmy na tratwie, by\'b3o na wskro\'9c przesi\'b9k\-ni\'eate ros\'b9. By\'b3o ch\'b3odno; zielona woda wok\'f3\'b3 nas wydawa\'b3a si\'ea zadziwiaj\'b9
co zimna jak na dwunasty stopie\'f1 szeroko\'9cci po\'b3ud\-niowej. By\'b3 to Pr\'b9d Humboldta}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Pr\'b9d Humboldta - zimny pr\'b9d Oceanu Spokojnego, posuwaj\'b9cy si\'ea z w\'f3d Antarktydy ku r\'f3wnikowi wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa Ameryki Po\'b3udniowej. Zwany tak
\'bfe Pr\'b9dem Peruwia\'f1skim. Aleksander Humboldt (1769-1859), niemiecki przyrodnik i geograf, badacz geografii klimatycznej i morfologii ro\'9clin. W 1829 r. zosta\'b3 cz\'b3onkiem Warszawskiego Towarzystwa Przyjaci\'f3\'b3 Nauk.}}}{\fs24\cf1 , kt\'f3
}{\f58\fs24\cf1 ry ni\'f3s\'b3 masy zimnej wody z Antarktydy i omywa\'b3 wybrze\'bfa Peru, a nast\'eapnie skr\'eaca\'b3 na zach\'f3d w poprzek oceanu, nieco poni\'bfej r\'f3wnika. Tutaj w-\'b3a\'9cnie Pizarro, Zarate}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn
{\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Pizarro i Zarate - hiszpa\'f1scy konkwistadorzy (zdobywcy) i podr\'f3\'bf
nicy. W okresie od 1524 do 1532 r. Pizarro dokona\'b3 podboju Ekwadoru i Peru - pa\'f1stwa Ink\'f3w, morduj\'b9c ostatniego ich kr\'f3la, Ata-hualp\'ea.}}}{\f58\fs24\cf1 i inni \'f3wcze\'9cni odkrywcy hiszpa\'f1scy po raz pierwszy natkn\'eali si\'ea
na wielkie \'bfaglowe tratwy wychodz\'b9ce na 50\emdash 60 mil morskich od brzegu dla \'b3owienia tu\'f1czyk\'f3w i makreli w samym Pr\'b9dzie Humboldta. Przez ca\'b3y dzie\'f1 wia\'b3a tu l\'b9dowa bryza, lecz wieczorem nadchodzi\'b3a morka}{
\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Bryza, morka - kr\'f3tkotrwa\'b3e wiatry wywo\'b3
ywane zmian\'b9 warunk\'f3w termicznych oraz wst\'eapuj\'b9cymi i zst\'eapuj\'b9cymi ruchami powietrza po wschodzie i zachodzie s\'b3o\'f1ca.}}}{\f58\fs24\cf1 , kt\'f3ra u\'b3atwia\'b3a im powr\'f3t.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Holownik le\'bfa\'b3 obok nas, zatroszczyli\'9cmy si\'ea wi\'eac o utrzyma\-nie tratwy w bezpiecznej odleg\'b3o\'9cci od dziobu i spu\'9ccili\'9cmy na wod\'ea nasz\'b9 ma\'b3\'b9 nadmuchiwan\'b9 gumow\'b9 }{\i\fs24\cf1 dinghy}{
\cs17\i\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 D i n g h y - ma\'b3a otwarta \'b3\'f3dka.
Podczas ostatniej wojny \'9cwiatowej gumowe dinghy, wype\'b3nione powietrzem, stosowane by\'b3y przede wszystkim w ratownictwie morskim.}}}{\f58\fs24\cf1 . Ta\'f1czy\'b3a ona na falach jak futbalowa pi\'b3ka, nios\'b9
c Erika, Bengta i mnie do trapu holownika. Wdrapali\'9cmy si\'ea na pok\'b3ad i przy pomocy Ben\-gta jako t\'b3umacza ustalili\'9cmy na naszej mapie dok\'b3adn\'b9 pozycj\'ea. Znajdowali\'9cmy si\'ea w odleg\'b3o\'9cci 50 mil morskich na p\'f3\'b3nocny za
\-ch\'f3d od Callao i mieli\'9cmy wywiesza\'e6 \'9cwiat\'b3a pozycyjne przez kilka pierwszych nocy, \'bfeby nie zatopi\'b3y nas przechodz\'b9ce statki kabota\'bfowe. Dalej w morzu nie mieli\'9cmy spotka\'e6 ani jednego statku, gdy\'bf trasy \'bf
eglugowe nie przecina\'b3y tych stron Oceanu Spokojnego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po\'bfegnali\'9cmy uroczy\'9ccie wszystkich na pok\'b3adzie i odprowa\-dzani wieloma \'bfyczliwymi spojrzeniami ze\'9clizn\'eali\'9cmy si\'ea do ta\'f1\-cz\'b9cej na falach gumowej }{\i\fs24\cf1 dinghy, }{\f58\fs24\cf1 kt\'f3ra zanios\'b3
a nas z powro\-tem do Kon-Tiki. Wtedy rzucili\'9cmy hol i tratwa pozosta\'b3a sama. Trzydziestu pi\'eaciu ludzi na pok\'b3adzie holownika sta\'b3o przy relin-gu, powiewaj\'b9c nam na po\'bfegnanie tak d\'b3ugo, dop\'f3ki nie straci\-li\'9c
my ich z oczu. Siedzieli\'9cmy na skrzyniach na pok\'b3adzie, od\-prowadzaj\'b9c wzrokiem holownik i wpatruj\'b9c si\'ea w niego, p\'f3ki nie znikn\'b9\'b3 zupe\'b3nie. Dopiero kiedy kolumna czarnego dymu rozwia\'b3a si\'ea i tak\'bfe ukry\'b3
a za horyzontem, otrz\'b9sn\'eali\'9cmy si\'ea i spoj\-rzeli\'9cmy n}{\fs24\cf1 a siebie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \'afegnajcie \emdash rzek\'b3 Torstein. \emdash No, a teraz trzeba zapu\'9cci\'e6 maszyn\'ea, ch\'b3opcy!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Roze\'9cmieli\'9cmy si\'ea i sprawdzili\'9cmy kierunek wiatru. Wia\'b3a lek\-ka bryza odchodz\'b9ca od po\'b3udnia na po\'b3udniowy wsch\'f3d. Podnie\-\'9cli\'9cmy bambusow\'b9 rej\'ea z wielkim czworok\'b9tnym \'bfaglem. Zwi\-sa\'b3 lu
\'9fno w d\'f3\'b3, nadaj\'b9c twarzy Kon-Tiki zmarszczony, niezado\-wolony wygl\'b9d.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Staremu nie podoba si\'ea \emdash rzek\'b3 Erik. \emdash Za jego czas\'f3w wia\'b3y silniejsze wiatry.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Wygl\'b9da na to, \'bfe si\'ea cofamy \emdash zauwa\'bfy\'b3 Herman i rzu\-ci\'b3 kawa\'b3ek balsy na wod\'ea ko\'b3}{\fs24\cf1 o dziobu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sekunda, dwie, trzy... trzydzie\'9cci dziewi\'ea\'e6, czterdzie\'9cci, czter\-dzie\'9cci jeden...}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Drewienko ko\'b3ysa\'b3o si\'ea spokojnie obok tratwy, nie dochodz\'b9c jeszcze nawet do po\'b3owy jej d\'b3ugo\'9cci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash B\'eadziemy chyba szli razem przez morze \emdash zauwa\'bfy\'b3 opty\-mistycznie}{\fs24\cf1 Torstein.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mam nadziej\'ea, \'bfe wieczorna morka nie zepchnie nas z powro\-tem \emdash zauwa\'bfy\'b3 Bengt. \emdash Po\'bfegnanie w Callao by\'b3o bardzo mi\-\'b3e, lecz z przyjemno\'9cci\'b9 unikn\'b9\'b3bym powitania!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nareszcie kawa\'b3eczek drewna dosi\'eagn\'b9\'b3 rufy. Krzykn\'eali\'9cmy: \'93Hura!" i zacz\'eali\'9cmy uk\'b3ada\'e6 i mocowa\'e6 rzeczy rzucone w po\'9c\-piechu na pok\'b3ad w ostatniej chwili. Bengt umie\'9cci\'b3
prymus na dnie pustej skrzyni: wkr\'f3tce mogli\'9cmy si\'ea ju\'bf raczy\'e6 gor\'b9cym kakao }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 biszkoptami i otworzy\'e6 jeden ze \'9cwie\'bfych orzech\'f3w ko\-kosowych. Banany nie by\'b3y jeszcze zupe\'b3nie dojrza\'b3e.
}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Swoj\'b9 drog\'b9, dobrze si\'ea nam tu wiedzie \emdash b\'b9kn\'b9\'b3 Erik. Kr\'b9\'bfy\'b3 po tratwie z papug\'b9 na ramieniu, odziany w szerokie fu\-trzane spodnie i wielki india\'f1ski kapelusz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Jedna tylko rzecz mi si\'ea tu nie podoba \emdash doda\'b3 po chwili \emdash a mianowicie wszystkie te nieznane przeciwne pr\'b9dy, kt\'f3re mog\'b9 nas znie\'9c\'e6 na ska\'b3y przybrze\'bfne, je\'bfeli b\'ea
dziemy tak stali w miejscu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Rozwa\'bfali\'9cmy mo\'bfliwo\'9c\'e6 wios\'b3owania, lecz na razie zgodzili\'9c\-my si\'ea poczeka\'e6 na wiatr.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 I wiatr przyszed\'b3. Stopniowo zacz\'ea\'b3o .dmucha\'e6 od po\'b3udniowe\-go zachodu. Wkr\'f3tce \'bfagiel wype\'b3ni\'b3 si\'ea i g\'b3owa Kon-Tiki pro\-mienia\'b3a ochot\'b9 do walki. Tratwa zacz\'ea\'b3a si\'ea porusza\'e6. Wo\'b3ali
\'9cmy: \'93Hej, na zach\'f3d!" \emdash i ci\'b9gn\'eali\'9cmy szkoty i inne liny. Wios\'b3o sterowe zosta\'b3o osadzone na rufie i opuszczone w wod\'ea; prze\-szli\'9cmy na morskie wachty. Rzucali\'9cmy papierowe kulki i drzazgi do wody ko\'b3
o dziobu i czekali\'9cmy na rufie z zegarkami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Raz, dwa, trzy... osiemna\'9ccie, dziewi\'eatna\'9ccie, ju\'bf!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Papierki i drzazgi mija\'b3y sterowe wios\'b3o i wkr\'f3tce u\'b3o\'bfy\'b3y si\'ea jak per\'b3y nanizane na nitce, ko\'b3ysz\'b9c si\'ea w g\'f3r\'ea i w d\'f3\'b3 na falach za ruf\'b9. Posuwali\'9cmy si\'ea naprz\'f3
d, metr po metrze. Kon-Tiki nie rozorywa\'b3 fal, jak ostrodzioba \'b3\'f3d\'9f wy\'9ccigowa; szeroki i t\'eapy, ci\'ea\'bfki i solidny, spokojnie unosi\'b3 si\'ea na powierzchni morza. Nie spieszy\'b3 si\'ea, lecz kiedy ju\'bf ruszy\'b3, par\'b3
przed siebie z niez\'b3omn\'b9 energi\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na razie naszym najwi\'eakszym k\'b3opotem by\'b3o urz\'b9dzenie ste\-rowe. Tratwa by\'b3a zbudowana dok\'b3adnie tak, jak opisywali j\'b9 Hisz\-panie, lecz nie do\'bfy\'b3 naszych czas\'f3w nikt, kto m\'f3g\'b3by da\'e6 nam praktyczny kur
s \'bfeglowania india\'f1sk\'b9 tratw\'b9. Problem ten zosta\'b3 dok\'b3adnie om\'f3wiony przez ekspert\'f3w na l\'b9dzie, ale wyniki by\'b3y nik\'b3e. Znali si\'ea na tym r\'f3wnie ma\'b3o, jak my. Kiedy po\'b3udniowo-wschodni wiatr wzr\'f3s\'b3
na sile, musieli\'9cmy trzyma\'e6 tratw\'ea na takim kursie, \'bfeby wiatr wype\'b3nia\'b3 \'bfagiel od ty\'b3u. Je\'9cli tratwa zwr\'f3ci\'b3a si\'ea bokiem zbyt mocno do wiatru, \'bfagiel skr\'eaca\'b3 si\'ea nagle i uderza\'b3 o ludzi, sza\'b3as i
\'b3adunek, tratwa za\'9c obraca\'b3a si\'ea w k\'f3\'b3ko i sz\'b3a tym samym kursem, ruf\'b9 naprz\'f3d. By\'b3a to ci\'ea\'bfka walka. Trzech m\'ea\'bfczyzn zmaga\'b3o si\'ea z \'bfaglem, a trzech pozosta\-\'b3ych wios\'b3owa\'b3o d\'b3ugim wios\'b3
em sterowym, a\'bfeby trzyma\'e6 tratw\'ea ruf\'b9 do wiatru. A gdy tylko obr\'f3cili\'9cmy si\'ea na w\'b3a\'9cciwy kurs, sternik musia\'b3 dobrze uwa\'bfa\'e6, \'bfeby to samo nie powt\'f3rzy\'b3o si\'ea za chwil\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sze\'9cciometrowe wios\'b3o sterowe spoczywa\'b3o lu\'9fno na pot\'ea\'bfnym klocu na rufie, mi\'eadzy dwoma trzpieniami. By\'b3o to w\'b3a\'9cnie ta\-kie samo wios\'b3o, jakiego u\'bfywali nasi przyjaciele tubylcy, gdy sp\'b3awiali\'9c
my pnie w d\'f3\'b3 rzeki Palen\'b9ue w Ekwadorze. D\'b3ugi dr\'b9g z drzewa mangrowego by\'b3 twardy jak stal, lecz tak ci\'ea\'bfki, \'bfe uton\'b9\'b3by w wodzie, gdyby wypad\'b3 za burt\'ea. Na ko\'f1cu dr\'b9ga przymocowane by\'b3o linami wielkie pi
\'f3ro wios\'b3a z sosnowego drzewa. Trzeba by\'b3o wyt\'ea\'bfy\'e6 wszystkie si\'b3y, aby utrzyma\'e6 wios\'b3o stero\-we, gdy uderza\'b3y o nie fale; nasze palce m\'eaczy\'b3y si\'ea od kurczo\-wego chwytu, kt\'f3ry by\'b3 konieczny przy obracaniu wios
\'b3a tak, \'bfe\-by pi\'f3ro stercza\'b3o prostopadle w wodzie. Ten ostatni problem rozwi\'b9zali\'9cmy przywi\'b9zuj\'b9c kr\'f3tki dr\'b9\'bfek poprzecznie do r\'eako\-je\'9cci steru, dzi\'eaki czemu uzyskali\'9cmy rodzaj d\'9fwigni do kr\'eace\-
nia wios\'b3em. Tymczasem wiatr wzm\'f3g\'b3 si\'ea. Wcze\'9cnie po po\'b3ud\-niu pasat wia\'b3 ju\'bf ca\'b3\'b9 si\'b3\'b9. Wkr\'f3tce podni\'f3s\'b3 na oceanie grzmi\'b9\-ce ba\'b3wany \'9ccigaj\'b9ce nas od rufy. Teraz dopiero po raz pierwszy uzmys
\'b3owili\'9cmy sobie, \'bfe oto \'bfywio\'b3 morski i my wychodzimy sobie naprzeciw, \'bfe teraz to ju\'bf na serio, \'bfe mosty za nami s\'b9 ju\'bf spalone. Dalsze nasze losy zale\'bfe\'e6 b\'ead\'b9 tylko od tego, jak tra\-twa trzyma\'e6 si\'ea b\'ea
dzie na pe\'b3nym morzu. Wiedzieli\'9cmy, \'bfe odt\'b9d }{\fs24\cf1\super m}{\f58\fs24\cf1 gdy ju\'bf wi\'eacej nie b\'eadziemy mieli powrotnego wiatru ani in\-nej szansy powrotu. Weszli\'9cmy w prawdziwy pasat i ka\'bfdy dzie\'f1 b\'eadzie nas ni\'f3s
\'b3 dalej i dalej w morze. Nie pozostawa\'b3o nic inne\-go, jak p\'b3yn\'b9\'e6 naprz\'f3d pod pe\'b3nym \'bfaglem; gdyby\'9cmy usi\'b3owali zawr\'f3ci\'e6, wiatr i tak pcha\'b3by nas dalej w ocean, ruf\'b9 do przo\-du. Istnia\'b3
tylko jeden jedyny kurs \emdash \'bfeglowa\'e6 z wiatrem kieru\-j\'b9c dzi\'f3b wprost w zach\'f3d s\'b3o\'f1ca. Zreszt\'b9 by\'b3 to w\'b3a\'9cnie cel naszej podr\'f3\'bfy \emdash i\'9c\'e6 \'9cladem s\'b3o\'f1ca. Czynili tak, wed\'b3
ug naszych przypuszcze\'f1, Kon-Tiki i jego pradawni czciciele s\'b3o\'f1ca, kiedy wygnano ic}{\fs24\cf1 h z Peru na morze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Obserwowali\'9cmy z triumfem i ulg\'b9, jak nasza tratwa wspi\'ea\'b3a si\'ea na gro\'9fne grzbiety pierwszych ba\'b3wan\'f3w, kt\'f3re pieni\'b9c si\'ea nadbieg\'b3y ku nam. Sternik natomiast nie m\'f3g\'b3 utrzyma\'e6 wios\'b3
a: kiedy rycz\'b9ce fale wtacza\'b3y si\'ea na niego wyrywaj\'b9c wios\'b3o z dul\-ki lub odrzucaj\'b9c je w bok, miota\'b3 si\'ea zupe\'b3nie bezradnie. Nawet dw\'f3ch ludzi naraz nie mog\'b3o utrzyma\'e6 wios\'b3a, kiedy fale wznosi\'b3y si\'ea
od rufy i spada\'b3y na nich. Wpadli\'9cmy na pomys\'b3 przeci\'b9gni\'eacia lin od pi\'f3ra wios\'b3a do ka\'bfdego z bok\'f3w tratwy, podczas gdy inne liny utrzymywa\'b3y r\'eakoje\'9c\'e6 w dulkach. W ten spos\'f3b wios\'b3o mia\'b3o ograniczon\'b9
swobod\'ea poruszania si\'ea i mogli\'9cmy ignorowa\'e6 naj\-gorsze fale, je\'9cli tylko sami zdo\'b3ali\'9cmy si\'ea utrzyma\'e6. Kiedy doliny fal zacz\'ea\'b3y si\'ea robi\'e6 coraz g\'b3\'eabsze, sta\'b3o si\'ea jasne, \'bfe trafili\'9cmy w najszybsz
\'b9 cz\'ea\'9c\'e6 Pr\'b9du Peruwia\'f1skiego. Fale by\'b3y najwidoczniej wywo\'b3ywane przez pr\'b9d, a nie tylko przez wiatr. Woda by\'b3a zielona i zirnna, a z\'eabate g\'f3ry Peru znik\'b3y ju\'bf za nami w g\'eastych pasmach ob\'b3ok\'f3
w. Gdy nad morzeni zapad\'b3 zmrok, zacz\'b9\'b3 si\'ea nasz pierwszy pojedynek z \'bfywio\'b3ami. W rozpoczynaj\'b9cej si\'ea naszej bliskiej za\'bfy\'b3o\'9cci z \'bfywio\'b3ami nie byli\'9cmy jeszcze pewni morza; nie wiedzieli\'9cmy, czy oka\'bfe si
\'ea ono naszym przyjacielem, czy wrogiem. Kiedy s\'b3yszeli\'9cmy, pogr\'b9\'bfeni w mroku, \'bfe szum morza wok\'f3\'b3 nas zag\'b3uszany by\'b3 nagle przez syk nadchodz\'b9cego ba\'b3wa\-nu, a bia\'b3y grzebie\'f1 p\'eadzi\'b3 ku nam na wysoko\'9c
ci dachu sza\'b3asu \emdash przywierali\'9cmy mocno do tratwy oczekuj\'b9c z niepokojem, a\'bf masy w\'f3d zwal\'b9 si\'ea na nas. Lecz za ka\'bfdym razem, ku naszemu zdziwieniu i uldze, Kon-Tiki spokojnie podnosi\'b3 ruf\'ea i wznosi\'b3 si\'ea
bez przeszk\'f3d w g\'f3r\'ea na grzbiet fali, podczas gdy odm\'eaty wodne przetacza\'b3y si\'ea wzd\'b3u\'bf jego bok\'f3w. I znowu zapadali\'9cmy w do\-lin\'ea fali, oczekuj\'b9c nast\'eapnego wielkiego grzywacza. Najwi\'eaksze fale przychodzi\'b3
y zwykle po dwie lub trzy pod rz\'b9d, poprzedzone d\'b3ugim szeregiem mniejszych.. Niekiedy dwie wielkie fale toczy\'b3y si\'ea jedna za drug\'b9, a wtedy druga fala rozbija\'b3a si\'ea o tratw\'ea uno\-szon\'b9 jeszcze w g\'f3r\'ea przez pierwsz\'b9
. Dlatego sta\'b3o si\'ea niez\'b3om\-nym prawem, \'bfe sternicy przy wio\'9cle musieli obwi\'b9zywa\'e6 si\'ea w pasie lin\'b9, kt\'f3rej drugi koniec by\'b3 zamocowany na tratwie. Nie by\'b3o bowiem \'bfadnej por\'ea
czy czy relingu. Zadaniem wachtowych by\'b3o sterowanie z wiatrem wprost na ocean, z ruf\'b9 zwr\'f3con\'b9 na wiatr i fale.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Do sk}{\f58\fs24\cf1 rzyni na rufie przywi\'b9zali\'9cmy stary kompas szalupowy, aby Erik m\'f3g\'b3 kontrolowa\'e6 kurs i okre\'9cla\'e6 pozycj\'ea statku. Na razie nie mieli\'9cmy pewno\'9cci, gdzie si\'ea znajdujemy, gdy\'bf niebo chmurzy
\'b3o si\'ea, a horyzont by\'b3 chaosem ba\'b3wan\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dw\'f3ch ludzi po kolei trzyma\'b3o teraz wacht\'ea przy sterze. Mu\-sieli oni, rami\'ea przy ramieniu, dobywa\'e6 wszystkich si\'b3 do walki z rozta\'f1czonym wios\'b3em, pozostali za\'9c pr\'f3bowali zdrzemn\'b9\'e6 si\'ea
w otwartym bambusowym sza\'b3asie. Kiedy nadchodzi\'b3a napraw\-d\'ea ogromna fala, sternicy pozostawiali sterowanie linom i cze\-piali si\'ea mocno bambusowego dr\'b9\'bfka na dachu chatki, podczas gdy zwa\'b3y w\'f3d rwa\'b3
y na nich z grzmotem od strony rufy i zni\-ka\'b3y mi\'eadzy pniami, albo \'9ccieka\'b3y przez kraw\'eadzie tratwy. Mu\-sieli wtedy szybko rzuci\'e6 si\'ea znowu do wios\'b3a, aby rufa nie zd\'b9-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 /.y\'b3a odwr\'f3ci\'e6 si\'ea od wiatru, }{\i\fs24\cf1 a }{\f58\fs24\cf1 \'bfagiel nie zacz\'b9\'b3 \'b3opota\'e6. Je\'9cli tra-twa bra\'b3a fale z boku, z \'b3atwo\'9cci\'b9 mog\'b3y one wedrze\'e6 si\'ea do sza\-\'b3asu. Gdy nadchodzi
\'b3y z ty\'b3u, woda przecieka\'b3a mi\'eadzy balami r\'f3wnie szybko, jak nap\'b3ywa\'b3a i rzadko dochodzi\'b3a a\'bf do \'9cciany sza\'b3asu. Oczywist\'b9 zalet\'b9 tratwy by\'b3o w\'b3a\'9cnie to, \'bfe przecieka\'b3a; przez otwory w naszej pod\'b3
odze woda mog\'b3a tylko wylewa\'e6 si\'ea, a nigdy wlewa\'e6 do \'9crodka.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Oko\'b3o dwunastej godziny w nocy min\'ea\'b3y nas \'9cwiat\'b3a pozycyjne statku p\'b3yn\'b9cego na p\'f3\'b3noc. O trzeciej przeszed\'b3 inny tym sa\-mym kursem. Machali\'9cmy nasz\'b9 ma\'b3\'b9 parafinow\'b9 latark\'b9 i wy\-wo\'b3
ywali\'9cmy statek sygna\'b3ami kieszonkowej lampki elektrycz\-nej, lecz nie widzieli nas; \'9cwiat\'b3a powoli oddali\'b3y si\'ea ku p\'f3\'b3nocy i znikn\'ea\'b3y w ciemno\'9cci. Na pok\'b3adzie statku nie przypuszczano /.apewne, \'bf
e prawdziwa tratwa z czas\'f3w Ink\'f3w przechodzi\'b3a obok nich, ta\'f1cz\'b9c na falach. Tak samo i my nie przypuszczali\'9cmy, \'bfe by\'b3 to ostatni statek, kt\'f3ry widzieli\'9cmy po tej stronie oceanu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Niczym kleszcze czepiali\'9cmy si\'ea po dw\'f3ch sterowego wios\'b3a czuj\'b9c, jak ch\'b3odna woda morska \'9ccieka nam z w\'b3os\'f3w. Wios\'b3o t\'b3uk\'b3o nas dotkliwie to z przodu, to z ty\'b3u, a r\'eace sztywnia\'b3y z wysi\'b3
ku. W tych pierwszych dniach i nocach dostali\'9cmy dobr\'b9 szko\'b3\'ea, kt\'f3ra zmieni\'b3a szczury l\'b9dowe w marynarzy. Przez pierw\-sz\'b9 dob\'ea ka\'bfdy z nas nieprzerwanie przeplata\'b3 trzy godziny odpo\-czynku dwiema godzinami wachty. Urz
\'b9dzili\'9cmy to tak, \'bfeby co godzina \'9cwie\'bfy sternik zast\'eapowa\'b3 tego, kt\'f3ry ko\'f1czy swoje dwie godziny wachty. Ka\'bfdy mi\'easie\'f1 cia\'b3a by\'b3 napi\'eaty do ostateczno\-\'9cci, gdy w ci\'b9gu wachty trzeba by\'b3o dawa\'e6
sobie rad\'ea ze stero\-waniem. Kiedy zm\'eaczyli\'9cmy si\'ea popychaniem wios\'b3a, przechodzi\-li\'9cmy na drug\'b9 stron\'ea i ci\'b9gn\'eali\'9cmy je, a gdy ramiona i klatka piersiowa by\'b3y pot\'b3uczone od uderze\'f1, odwracali\'9cmy si\'ea
plecami do wios\'b3a, kt\'f3re nabija\'b3o nam si\'f1ce z ty\'b3u i z przodu. Kiedy na\-reszcie przychodzi\'b3a zmiana, wpe\'b3zali\'9cmy niemal og\'b3uszeni do bambusowej chatki, przywi\'b9zywali\'9cmy lin\'ea do n\'f3g i zapadali\'9c
my w sen, w przemoczonych s\'b3on\'b9 wod\'b9 ubraniach, zanim zdo\'b3ali\'9cmy wej\'9c\'e6 w nasze \'9cpiwory. Nieomal\'bfe w tym samym momencie przy\-chodzi\'b3o brutalne szarpni\'eacie liny; trzy godziny min\'ea\'b3y, trzeba by\'b3o znowu wychodzi\'e6
na pok\'b3ad i zmienia\'e6 jednego z dw\'f3ch to\-warzyszy przy wio\'9cle sterowym.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapna noc by\'b3a jeszcze gorsza i fale zamiast male\'e6, wzma\-ga\'b3y si\'ea. Dwie godziny walki ze sterowym wios\'b3em by\'b3y zbyt ci\'ea\'bfk\'b9 prac\'b9; cz\'b3owiek nie nadawa\'b3 si\'ea ju\'bf do niczego w drugiej po\'b3
owie wachty; fale uzyskiwa\'b3y przewag\'ea rzucaj\'b9c nami we wszystkie strony, a woda zalewa\'b3a pok\'b3ad. Przeszli\'9cmy wtedy na godzin\'ea wachty przy sterze i p\'f3\'b3torej godziny snu. Pierwszych sze\'9c\'e6dziesi\'b9t godzin min\'ea\'b3
o w ten spos\'f3b w nieprzerwanej walce z chaosem fal, kt\'f3re wali\'b3y si\'ea na nas jedna po drugiej bez prze\-rwy. Fale wysokie i niskie, zaokr\'b9glone i spiczaste, fale sko\'9cne i fale na szczytach innych fal. Tym, kt\'f3ry cierpia\'b3 najwi\'ea
cej z nas, by\'b3 Knut. Wolny by\'b3 od wachty sterowej, lecz musia\'b3 w za\-mian za to sk\'b3ada\'e6 ofiary Neptunowi i prze\'bfywa\'b3 m\'eaki w rogu sza\'b3asu. Papuga siedzia\'b3a skwaszona w swojej klatce zwisaj\'b9c na dziobie i trzepoc\'b9c skrzyd
\'b3ami za ka\'bfdym razem, kiedy tratwa robi\'b3a nieoczekiwany skok i fale chlusta\'b3y w rufow\'b9 \'9ccian\'ea chatki. Kon-Tiki nie ko\'b3ysa\'b3 si\'ea jednak znowu tak mocno. Trat\-wa trzyma\'b3a si\'ea na falach znacznie lepiej ni\'bf jakakolwiek
\'b3\'f3d\'9f tej samej wielko\'9cci, lecz nigdy nie mo\'bfna by\'b3o przewidzie\'e6, w kt\'f3r\'b9 stron\'ea pok\'b3ad kiwnie si\'ea w nast\'eapnej chwili. Nigdy te\'bf nie nauczy\-li\'9cmy si\'ea na tratwie sztuki swobodnego marynarskiego chodu, gdy\'bf
ko\'b3ysa\'b3a si\'ea r\'f3wnie mocno wzd\'b3u\'bf, jak i w poprzek.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Trzeciej nocy morze uspokoi\'b3o si\'ea nieco, chocia\'bf wiatr utrzy\-mywa\'b3 si\'ea nadal. O czwartej godzinie jaki\'9c grzywacz-maruder nadbieg\'b3 nieoczekiwanie, pieni\'b9c si\'ea w ciemno\'9cci, i \emdash zanim ster\-nik zorientowa
\'b3 si\'ea \emdash jednym uderzeniem odwr\'f3ci\'b3 tratw\'ea bo\-kiem. \'afagiel pocz\'b9\'b3 wali\'e6 o bambusowy domek, gro\'bf\'b9c rozdar\-ciem si\'ea i rozbiciem naszego mieszkania. Wszyscy musieli wyj\'9c\'e6 na pok\'b3ad, ratowa\'e6 \'b3
adunek i naci\'b9ga\'e6 liny i paduny}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{
Patrz przypis pod numerem 30.}}}{\f58\fs24\cf1 , a\'bfeby ustawi\'e6 tratw\'ea z powrotem na w\'b3a\'9cciwy kurs, tak by \'bfagiel m\'f3g\'b3 spokojnie wype\'b3ni\'e6 si\'ea i zaokr\'b9gli\'e6 do przodu. Ale tratwa nie chcia\'b3a si\'ea ruszy\'e6
\emdash pragn\'ea\'b3a teraz i\'9c\'e6 ty\'b3em i basta. Jedynym rezultatem ca\'b3ego hisowania}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Hisowa\'e6 - wci\'b9ga\'e6 do g\'f3ry rej lub \'bfagle.}}}{\i\fs24\cf1 , }{\f58\fs24\cf1 ci\'b9gni\'eacia i wios\'b3owania by\'b3o to, \'bf
e dwaj ludzie omal nie wylecieli za burt\'ea, kiedy zostali w ciem\-no\'9cci pchni\'eaci przez \'bfagiel. Lecz ocean wyra\'9fnie uspokaja\'b3 si\'ea. Sztywni i obolali, z d\'b3o\'f1mi odartymi ze sk\'f3ry i sennymi oczyma, nie byli\'9cmy ju\'bf
wiele warci. Lepiej by\'b3o zachowa\'e6 si\'b3y na wypa\-dek, gdyby pogoda postawi\'b3a nas wobec nowej pr\'f3by.}{\fs24\cf1 Nigdy nie}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 mo\'bfna przewidzie\'e6... Spu\'9ccili\'9cmy wi\'eac \'bfagiel i zwin\'eali\'9cmy go do\-ko\'b3a bambusowej rei. Kon-Tiki odwr\'f3ci\'b3 si\'ea bokiem do fal i za\-cz\'b9\'b3 bra\'e6 je jak korek. Na pok\'b3adzie wszystko by\'b3
o zamocowane, odtr\'b9bili\'9cmy wi\'eac wachty i ca\'b3a sz\'f3stka wczo\'b3ga\'b3a si\'ea do male\'f1\-kiej chatki, gdzie \'9ccisn\'eali\'9cmy si\'ea razem i zasn\'eali\'9cmy jak mumie w puszce od sardynek.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie mieli\'9cmy jeszcze wtedy poj\'eacia, \'bfe prze\'bfyli\'9cmy w\'b3a\'9cnie najtwardsz\'b9 pr\'f3b\'ea sterowania w ca\'b3ej podr\'f3\'bfy. Dopiero daleko na oceanie odkryli\'9cmy genialn\'b9 i prost\'b9 metod\'ea sterowania tra\-tw
\'b9 na spos\'f3b Ink\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zbudzili\'9cmy si\'ea ju\'bf za dnia, gdy papuga zacz\'ea\'b3a pokrzykiwa\'e6, gwizda\'e6 i ta\'f1czy\'e6 na swym patyku. Fale by\'b3y jeszcze du\'bfe, lecz teraz toczy\'b3y swe d\'b3ugie grzbiety r\'f3
wno, a nie tak chaotycznie i dziko jak poprzedniego dnia. Pierwsz\'b9 rzecz\'b9, jak\'b9 spostrzegli\'9c\-my, by\'b3o to, \'bfe s\'b3o\'f1ce ogrzewa \'bf\'f3\'b3ty, bambusowy pok\'b3ad nasze\-go statku i nadaje morzu wok\'f3\'b3 nas weso\'b3
y i przyjemny wygl\'b9d. C\'f3\'bf z tego, \'bfe fale pieni\'b3y si\'ea i wzbija\'b3y wysoko, je\'bfeli zostawia\-\'b3y nas na tratwie w spokoju. C\'f3\'bf nam szkodzi\'b3o, \'bfe ba\'b3wany wy\-rasta\'b3y przed naszymi nosami, je\'bfeli wiedzieli\'9cmy,
\'bfe w nast\'eap\-nej sekundzie tratwa przewinie si\'ea na grzbiecie szumi\'b9cej fali, sp\'b3aszczaj\'b9c j\'b9 jak walec parowy, a gro\'9fna g\'f3ra wodna uniesie nas jedynie w powietrze i przetoczy si\'ea rycz\'b9c i pluszcz\'b9c pod pok\'b3
adem? Starzy majstrowie z Peru wiedzieli, co robi\'b9, unikaj\'b9c pustego kad\'b3uba, kt\'f3ry m\'f3g\'b3 by\'e6 zalany wod\'b9, lub d\'b3ugiego statku bior\'b9cego dwie fale naraz. Korkowy walec parowy \emdash oto czym by\'b3a nasza tratwa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Erik okre\'9cli\'b3 w po\'b3udnie nasz\'b9 pozycj\'ea wed\'b3ug s\'b3o\'f1ca i stwier\-dzi\'b3, \'bfe niezale\'bfnie od przebytej drogi zostali\'9cmy zdryfowani na p\'f3\'b3noc, wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa. P\'b3yn\'eali\'9cmy jeszcze w Pr
\'b9dzie Peru\-wia\'f1skim oko\'b3o 100 mil morskich od l\'b9du. Niepokoili\'9cmy si\'ea, czy nie wejdziemy w rejon zdradzieckich pr\'b9d\'f3w wirowych na po\-\'b3udnie od Galapagos. Mog\'b3oby to mie\'e6 fatalne nast\'eapstwa, gdy\'bf byliby\'9c
my tam miotani na wszystkie strony przez silne pr\'b9dy morskie p\'b3yn\'b9ce ku wybrze\'bfom Ameryki \'8crodkowej. Lecz je\'9cli wszystko p\'f3jdzie dalej tak, jak przewidujemy, g\'b3\'f3wny pr\'b9d powinien zdryfowa\'e6 nas na zach\'f3
d, prosto przez ocean, zanim Jeszcze osi\'b9gniemy Galapagos. Wiatr wia\'b3 ci\'b9gle z po\'b3udniowego}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 wschodu. Wci\'b9gn\'eali\'9cmy \'bfagiel, obr\'f3cili\'9cmy tratw\'ea ruf\'b9 do fali i rozpocz\'eali\'9cmy znowu wachty przy sterze. Knut zapomnia\'b3 ju\'bf o torturach choroby morskiej i wdrapa\'b3 si\'ea na rozko\'b3
ysany szczyt masztu robi\'e6 eksperymenty z tajemniczymi antenami radiowymi, wypuszczanymi w powietrze za pomoc\'b9 balonu lub latawca. Nagle Torstein zawo\'b3a\'b3 z radiowego k\'b9ta sza\'b3asu, \'bfe s\'b3yszy nawo\'b3uj\'b9c\'b9 nas radiostacj\'ea
marynarki wojennej w Limie. Poinformowa\'b3a nas ona, \'bfe samolot ameryka\'f1skiego ambasadora wylecia\'b3 z wybrze\'bfa, \'bfeby przekaza\'e6 nam ostatnie po\'bfegnanie i zobaczy\'e6, jak nam si\'ea wiedzie na morzu. Wkr\'f3tce potem uzyskali\'9c
my bezpo\'9credni kon\-takt z radiotelegrafist\'b9 samolotu, a za chwil\'ea prowadzili\'9cmy prawdziwie nieoczekiwan\'b9 pogaw\'eadk\'ea z Gerd Vold, kt\'f3ra by\'b3a w samolocie. Podali\'9cmy im nasz\'b9 pozycj\'ea tak dok\'b3adnie, jak tylko by\'b3o mo
\'bfna, i godzinami nadawali\'9cmy sw\'f3j sygna\'b3 wywo\'b3awczy. G\'b3os w eterze wzmaga\'b3 si\'ea lub cich\'b3, w miar\'ea jak poszukuj\'b9cy nas samolot kr\'b9\'bfy\'b3 bli\'bfej lub dalej. Nie us\'b3yszeli\'9cmy jednak po\-mruku maszyn i nigdy te
\'bf nie ujrzeli\'9cmy samolotu. Nie tak \'b3atwo by\'b3o }{\i\f58\fs24\cf1 znale\'9f\'e6 }{\f58\fs24\cf1 nisk\'b9 tratw\'ea w dolinach fal, a nasz w\'b3asny widnokr\'b9g by\'b3 bardzo ograniczony. W ko\'f1cu samolot musia\'b3 da\'e6 za wygran\'b9 i zawr
\'f3ci\'b3 do brzegu. By\'b3y to ostatnie poszukiwania nas, jakie ktokolwiek pr\'f3bowa\'b3 przeprowadzi\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ci\'b9gu nast\'eapnych dni morze by\'b3o wzburzone, lecz szumi\'b9ce fale sun\'ea\'b3y r\'f3wniutko z po\'b3udniowego wschodu i sterowanie sz\'b3o \'b3atwiej. Wiatr i fale uderza\'b3y teraz na ukos w ruf\'ea i lew\'b9 burt\'ea, tak \'bf
e sternika omywa\'b3o znacznie rzadziej ni\'bf przedtem, a tra\-twa p\'b3yn\'ea\'b3a spokojnie i nie obraca\'b3a si\'ea w k\'f3\'b3ko. W napi\'eaciu obserwowali\'9cmy, jak po\'b3udniowo-zachodni pasat i Pr\'b9d Humbold-ta dzie\'f1 po dniu nios\'b3y nas p
\'f3\'b3kolem ku wyspom Galapagos. Pcha\'b3o nas na p\'f3\'b3nocny-zach\'f3d tak szybko, \'bfe nasza dzienna prze\-ci\'eatna wynosi\'b3a w tym czasie 55\emdash 60 mil morskich. Rekord usta\-nowili\'9cmy robi\'b9c przez jedn\'b9 dob\'ea
71 mil, czyli 130 kilometr\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czy \'b3adnie jest na Galapagos? \emdash zapyta\'b3 ostro\'bfnie Knut i spojrza\'b3 na map\'ea, gdzie k\'f3\'b3eczka naszych pozycji uk\'b3ada\'b3y si\'ea w kszta\'b3t palca, wskazuj\'b9cego z\'b3o\'9cliwie w kierunku szata\'f1
skich wysp.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Nie bardzo \emdash od}{\f58\fs24\cf1 par\'b3em \emdash m\'f3wi\'b9, \'bfe Inka Tupac Yupan\'b9ui przep\'b3yn\'b9\'b3 z Ekwadoru na Galapagos w przeddzie\'f1 przybycia Kolumba do Ameryki, lecz. ani on, ani \'bfaden inny z krajowc\'f3
w nie osiedli\'b3 si\'ea tam z powodu braku wody.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dobra \emdash odpowiedzia\'b3 Knut. \emdash Zatem za choler\'ea nie je\-dziemy tam. To jest \emdash mam nadziej\'ea, \'bfe nie jedziemy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Byli\'9cmy ju\'bf teraz tak przyzwyczajeni mie\'e6 wok\'f3\'b3 nas rozta\'f1\-czone morze, \'bfe nic sobie z tego nie robili\'9cmy. C\'f3\'bf nam szkodzi\-\'b3o, \'bfe hu\'9ctali\'9cmy si\'ea maj\'b9c tysi\'b9c s\'b9\'bf
ni wody pod nami, skoro trzymali\'9cmy si\'ea sta}{\fs24\cf1 le na wierzchu?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tylko \'bfe wy\'b3oni\'b3o si\'ea tu jednak inne zagadnienie: Jak d\'b3ugo mogli\'9cmy liczy\'e6 na to, \'bfe tratwa b\'eadzie si\'ea trzyma\'b3a na wierz\-chu?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'a3atwo by\'b3o spostrzec, \'bfe pnie balsy nasi\'b9kaj\'b9 wod\'b9. Tylny po\-przeczny pie\'f1 by\'b3 gorszy ni\'bf inne; mogli\'9cmy wcisn\'b9\'e6 ca\'b3y koniec palca w g\'b9bczaste drewno, a\'bf pojawia\'b3a si\'ea woda. U\'b3ama\'b3
em ukradkiem kawa\'b3ek przesi\'b9kni\'eatego wod\'b9 pnia i wyrzuci\'b3em za burt\'ea. Drewienko posz\'b3o spokojnie pod powierzchni\'ea wody i znikn\'ea\'b3o powoli w g\'b3\'eabinie. P\'f3\'9fniej zauwa\'bfy\'b3em, \'bfe koledzy ro\-bili a
kurat tak samo, kiedy my\'9cleli, \'bfe nikt ich nie widzi. Z za\-partym oddechem stali patrz\'b9c na nasi\'b9kni\'eaty wod\'b9 kawa\'b3eczek drewna, ton\'b9cy zwolna w zielonej wodzie. Zaznaczyli\'9cmy przy starcie lini\'ea wodn\'b9
tratwy, lecz przy niespokojnym morzu nie mo\'bfna by\'b3o zobaczy\'e6 jak g\'b3\'eaboko si\'ea zanurzamy, gdy\'bf bale na przemian to unosi\'b3y si\'ea w g\'f3r\'ea, to zapada\'b3y g\'b3\'eaboko w wod\'ea. Kiedy jednak wbili\'9cmy w pie\'f1 n\'f3\'bf
, zobaczyli\'9cmy ku naszej rado\-\'9cci, \'bfe drewno by\'b3o mokre tylko cal pod powierzchni\'b9, wewn\'b9trz za\'9c by\'b3o dotychczas suche. Obliczyli\'9cmy, \'bfe je\'bfeli nasi\'b9kanie b\'ea\-dzie si\'ea odbywa\'b3o z t\'b9 sam\'b9 szybko\'9cci\'b9
co dot\'b9d, to tratwa zanu\-rzy si\'ea pod powierzchni\'b9 wody w momencie, kiedy dop\'b3yniemy na drug\'b9 stron\'ea oceanu. Mieli\'9cmy jednak nadziej\'ea, \'bfe \'bfywica we\-wn\'b9trz pni b\'eadzie dzia\'b3a\'e6 jak impregnacja i powstrzyma nasi\'b9
\-kanie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3a te\'bf i druga gro\'9fba, kt\'f3ra zak\'b3\'f3ca\'b3a nasz spok\'f3j ducha przez pierwsze tygodnie. Liny! W ci\'b9gu dnia byli\'9cmy tak zaj\'eaci, \'bfe ma\'b3o mieli\'9cmy czasu na zastanawianie si\'ea nad tym, lecz gdy zapad\'b3
a ciemno\'9c\'e6 i wsuwali\'9cmy si\'ea do naszych pos\'b3a\'f1 na pod\'b3o\-dze sza\'b3asu, mieli\'9cmy wi\'eacej czasu na s\'b3uchanie i rozmy\'9clanie. Kiedy le\'bfeli\'9cmy tak, ka\'bfdy na swoim sienniku, czuli\'9cmy, jak maty pok\'b3adu ko\'b3ysz
\'b9 si\'ea pod nami w takt poruszaj\'b9cych si\'ea pni balsy. Opr\'f3cz ruch\'f3w tratwy ka\'bfdy z dziesi\'eaciu pni mia\'b3 w\'b3asne faliste ruchy. Gdy jeden unosi\'b3 si\'ea w g\'f3r\'ea, inne opuszcza\'b3y si\'ea \'b3a\-godnie w d\'f3\'b3. Nie rusza
\'b3y si\'ea one wiele; tyle tylko, \'bfe ka\'bfdy z nas mia\'b3 uczucie, jak gdyby le\'bfa\'b3 na grzbiecie wielkiego, oddychaj\'b9\-cego zwierz\'eacia. Tote\'bf woleli\'9cmy k\'b3a\'9c\'e6 si\'ea wzd\'b3u\'bf bali. Najgor\-sze by\'b3
y pierwsze dwie noce, p\'f3\'9fniej byli\'9cmy zbyt zm\'eaczeni, \'bfe\-by troszczy\'e6 si\'ea o to. Z czasem liny nasi\'b9k\'b3y wod\'b9, skurczy\'b3y si\'ea i mocniej \'9ccisn\'ea\'b3y pnie. Lecz mimo to na tratwie nigdy nie by\'b3o r\'f3wnej, p\'b3
askiej powierzchni le\'bf\'b9cej spokojnie w stosunku do otoczenia. Kiedy podstawa tratwy wygina\'b3a si\'ea w d\'f3\'b3 i w g\'f3r\'ea w swoich wi\'b9zaniach, wszystko inne porusza\'b3o si\'ea razem z ni\'b9. Bambusowy pok\'b3ad, podw\'f3
jny maszt, cztery plecione \'9cciany i daszek z pr\'eat\'f3w bambusa pokryty li\'9c\'e6mi \emdash wszystko to by\'b3o tylko powi\'b9zane linami, wi\'eac skr\'eaca\'b3o si\'ea te\'bf i podnosi\'b3o w prze\-ciwleg\'b3ych kierunkach. Ruchy te by\'b3
y nieznaczne, ale zupe\'b3nie wyra\'9fne. Gdy jeden r\'f3g szed\'b3 w g\'f3r\'ea, drugi odchyla\'b3 si\'ea w d\'f3\'b3; gdy jedna po\'b3owa dachu skr\'eaca\'b3a bambusowe pr\'eaty do przodu, druga ci\'b9gn\'ea\'b3a je wstecz. A je\'9cli wyjrzeli\'9c
my przez otwarte drzwi sza\'b3asu, widzieli\'9cmy tam jeszcze wi\'eacej ruchu i \'bfycia, gdy\'bf nie\-bo przesuwa\'b3o si\'ea spokojnie i koli\'9ccie wok\'f3\'b3 nas, a morze falowa\'b3o bez przerwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Liny i sznury bra\'b3y na siebie ca\'b3y ten nacisk. Przez ca\'b3\'b9 noc s\'b3ycha\'e6 by\'b3o, jak skrzypi\'b9 i trzeszcz\'b9, j\'eacz\'b9 i skar\'bf\'b9 si\'ea. By\'b3 to jak gdyby zawodz\'b9cy w ciemno\'9cci ch\'f3r wok\'f3\'b3
nas, gdzie ka\'bfda lina brzmia\'b3a innym g\'b3osem, zale\'bfnie od grubo\'9cci i napr\'ea\'bfenia. Ka\'bfdego ranka dok\'b3adnie przegl\'b9dali\'9cmy wi\'b9zania, wsadzali\'9cmy r\'f3wnie\'bf g\'b3owy do wody \emdash
podczas gdy towarzysze trzymali nas mocno za kostki \emdash \'bfeby obejrze\'e6, czy liny pod spodem tratwy s\'b9 w porz\'b9dku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ale wi\'b9zania trzyma\'b3y. Czterna\'9ccie dni \emdash powiedzieli mary\-narze \emdash a wszystkie liny b\'ead\'b9 przetarte. Pomimo tej \'9cpiewki, nie znale\'9fli\'9cmy jednak jak dot\'b9d najmniejszego \'9cladu przeciera\-nia si\'ea
lin. Rozwi\'b9zanie tej zagadki odkryli\'9cmy dopiero daleko w morzu. Drzewo balsa by\'b3o tak mi\'eakkie, \'bfe liny wrzyna\'b3y si\'ea we\'f1 zwolna, i to os\'b3ania\'b3o je od tarcia pomi\'eadzy pniami.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Po}{\f58\fs24\cf1 o\'9cmiu dniach morze by\'b3o ju\'bf spokojniejsze i zauwa\'bfyli\'9cmy, \'bfe barwa oceanu przesz\'b3a z zieleni w b\'b3\'eakit. Kierunek dryfu za\-cz\'b9\'b3 si\'ea zmienia\'e6; p\'b3yn\'eali\'9cmy o rumb bli\'bf
ej zachodu, zamiast jak dot\'b9d \emdash na p\'f3\'b3nocny zach\'f3d. Potraktowali\'9cmy to z otuch\'b9 jako pierwszy s\'b3aby znak, \'bfe wychodzimy z przybrze\'bfnego pr\'b9du i \'bfe zaczniemy dryfowa\'e6 prosto przez ocean.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ju\'bf pierwszego dnia, kiedy zostali\'9cmy sarni na morzu, widzie\-li\'9cmy ryby wok\'f3\'b3 tratwy, lecz byli\'9cmy zbyt zaj\'eaci sterowaniem, \'bfeby my\'9cle\'e6 o rybo\'b3\'f3wstwie. Drugiego dnia weszli\'9cmy prosto w g\'east\'b9
\'b3awic\'ea sardynek, a wkr\'f3tce potem podszed\'b3 b\'b3\'eakitny rekin d\'b3ugi na osiem st\'f3p, odwr\'f3ci\'b3 si\'ea na falach wystawiaj\'b9c na wierzch sw\'f3j bia\'b3y brzuch i otar\'b3 si\'ea o ruf\'ea tratwy, gdzie Her\-man i Bengt steruj\'b9
c stali boso w wodzie. Rekin igra\'b3 wok\'f3\'b3 nas przez chwil\'ea, lecz znikn\'b9\'b3, kiedy przygotowali\'9cmy harpun do miotania.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego dnia odwiedzi\'b3y nas tu\'f1czyki, bonity i z\'b3ote ma\-krele, a kiedy t\'b3usta lataj\'b9ca ryba wyl\'b9dowa\'b3a na pok\'b3adzie, u\'bfy\-li\'9cmy jej jako przyn\'eaty i wyci\'b9gn\'eali\'9cmy zaraz dwie wielkie ma\-
krele wa\'bf\'b9ce 10 do 15 kilo ka\'bfda. By\'b3a to \'bfywno\'9c\'e6 na wiele dni. Na wachcie sterowej mo\'bfna by\'b3o zobaczy\'e6 wiele ryb, nie zna\-nych nam wcale, a pewnego dnia weszli\'9cmy w ogromne stado del\-fin\'f3w. Czarne grzbiety t\'b3oczy
\'b3y si\'ea ciasno tu\'bf przy bokach tratwy, wyskakuj\'b9c tu i tam z wody \emdash trwa\'b3o to bardzo d\'b3ugo.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Im bardziej post\'eapowali\'9cmy ku r\'f3wnikowi, a oddalali\'9cmy si\'ea od brzegu, tym wi\'eacej by\'b3o lataj\'b9cych ryb. Kiedy nareszcie weszli\'9c\-my na b\'b3\'eakitne wody, gdzie powierzchnia morza falowa\'b3a maje\-statycznie, sk
\'b9pana w s\'b3o\'f1cu i pomarszczona wiatrem, widzie\-li\'9cmy je, gdy przeb\'b3yskiwa\'b3y jak deszcz pocisk\'f3w strzelaj\'b9cych z wody i szybowa\'b3y w prostej linii, a\'bf p\'ead wyczerpywa\'b3 si\'ea i ryby znika\'b3y w toni.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy wystawiali\'9cmy w nocy ma\'b3\'b9 parafinow\'b9 latark\'ea, wielkie i ma\'b3e lataj\'b9ce ryby przyci\'b9gane przez \'9cwiat\'b3o skaka\'b3y przez tra\-tw\'ea. Cz\'easto trafia\'b3y w \'9ccian\'ea bambusowego domku lub w \'bf
agiel i pada\'b3y bezsilnie na pok\'b3ad. Niezdolne do odp\'b3yni\'eacia le\'bfa\'b3y bez\-w\'b3adnie, przypominaj\'b9c wielkookie \'9cledzie. Czasami mo\'bfna by\'b3o na pok\'b3adzie us\'b3ysze\'e6 dob\'f3r soczystych przekle\'f1stw \'bf ust ster\-
nika, kt\'f3rego rozp\'eadzona, zimna lataj\'b9ca ryba trafia\'b3a prosto w nos. Nadlatywa\'b3y one zawsze z wielk\'b9 szybko\'9cci\'b9 i wali\'b3y g\'b3ow\'b9 w twarz, a\'bf \'9cwieczki stawa\'b3y w oczach. Lecz poszkodowany szybko zapomina\'b3
o nieoczekiwanym ataku, bo by\'b3a to rnimo wszystko morska \'93kraina szcz\'ea\'9cliwo\'9cci", gdzie wspania\'b3e dania rybne \emdash zamiast pieczonych kurcz\'b9t \emdash same spada\'b3y z powie\-trza. Podawali\'9cmy je na \'9cniadanie i czy to zas
\'b3uga kucharza, ryb czy te\'bf naszego apetytu \emdash do\'9c\'e6, \'bfe po oskrobaniu z \'b3usek sma\-kowa\'b3y jak pstr\'b9gi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Z rana pierwszym obowi\'b9zkiem kucharza by\'b3o wyj\'9c\'e6 na pok\'b3ad i pozbiera\'e6 lataj\'b9ce ryby, kt\'f3re wyl\'b9dowa\'b3y na tratwie w ci\'b9gu nocy. Zwyk\'b3e le\'bfa\'b3o ich tam z p\'f3\'b3 tuzina lub wi\'ea
cej, a pewnego ranka znale\'9fli\'9cmy na tratwie a\'bf dwadzie\'9ccia sze\'9c\'e6 t\'b3ustych la\-taj\'b9cych ryb. Kt\'f3rego\'9c ranka Knut by\'b3 bardzo oburzony, \'bfe lataj\'b9ca ryba trafi\'b3a go w d\'b3o\'f1, zamiast wyl\'b9dowa\'e6
prosto na wysmarowanej t\'b3uszczem patelni. Torstein dop\'f3ty nie u\'9cwiado\-mi\'b3 sobie nale\'bfycie naszego intymnego s\'b9siedztwa z morzem, dop\'f3ki pewnego rana nie obudzi\'b3 si\'ea z sardynk\'b9 na poduszce (w sza\'b3asie by\'b3o tak ma\'b3
o miejsca, \'bfe Torstein le\'bfa\'b3 z g\'b3ow\'b9 w drzwiach i gryz\'b3 w nog\'ea tych, kt\'f3rzy przez nieuwag\'ea nast\'ea\-powali mu na twarz, kiedy musieli wychodzi\'e6 w nocy). Z\'b3apa\'b3 sardynk\'ea za ogon i zwierzy\'b3 si\'ea
jej z sympatii, jak\'b9 \'bfywi do wszystkich jej si\'f3str. Odt\'b9d sumiennie kulili\'9cmy nogi, \'bfeby Tor-ste\'b3n mia\'b3 wi\'eacej miejsca, lecz nagle sta\'b3o si\'ea co\'9c, co zmusi\'b3o go do sypiania na utensyliach kuchennych, przy k\'b9cik}{
\fs24\cf1 u radiowym.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sta\'b3o si\'ea to w kilka nocy p\'f3\'9fniej. Noc by\'b3a pochmurna i czarna jak smo\'b3a, wi\'eac Torstein postawi\'b3 sobie ko\'b3o g\'b3owy latark\'ea, \'bfeby sternicy widzieli, gdzie st\'b9paj\'b9, gdy wy\'b3azili nad jego g\'b3ow
\'b9 na zmian\'ea wachty. Oko\'b3o czwartej Torsteina obudzi\'b3 \'b3oskot spa\-daj\'b9cej lampy, co\'9c zimnego i wilgotnego zatrzepota\'b3o ko\'b3o jego uszu. \'93Lataj\'b9ca ryba" \emdash pomy\'9cla\'b3 i namaca\'b3 w ciemno\'9cci, \'bfeby odrzuci\'e6
j\'b9 w bok. Chwyci\'b3 co\'9c d\'b3ugiego i mokrego, wij\'b9cego si\'ea jak w\'b9\'bf, i pu\'9cci\'b3 to jak oparzony. Niewidzialny go\'9c\'e6 podpe\'b3zn\'b9\'b3 do Hermana, podczas gdy Torstein pr\'f3bowa\'b3 zapali\'e6 lamp\'ea. Her\-man r\'f3wnie
\'bf podskoczy\'b3 w g\'f3r\'ea, ja za\'9c obudzi\'b3em si\'ea i przysz\'b3a mi na my\'9cl o\'9cmiornica, kt\'f3ra mog\'b3a }{\i\f58\fs24\cf1 znale\'9f\'e6 }{\f58\fs24\cf1 si\'ea w nocy na tych wodach. Gdy zapalili\'9cmy latark\'ea, Herman siedzia\'b3
trzymaj\'b9c z triumfem za kark cienk\'b9 ryb\'ea wij\'b9c\'b9 si\'ea w r\'eaku jak w\'eagorz. Mia\'b3a oko\'b3o metra d\'b3ugo\'9cci, by\'b3a gibka jak w\'b9\'bf, z t\'eapymi czarnymi oczyma i d\'b3ugim, drapie\'bfnym pyskiem, pe\'b3nym mocnych z\'eab
\'f3w. By\'b3y one ostre jak no\'bfe i mog\'b3y odchyla\'e6 si\'ea w ty\'b3 dla przepuszczenia po\'b3ykanej zdobyczy. W u\'9ccisku r\'b9k Hermana dziwna ryba wyplu\'b3a nagle bia\'b3\'b9, wielkook\'b9 ryb\'ea d\'b3ugo\'9cci dwu\-dziestu centymetr\'f3
w, a po chwili jeszcze jedn\'b9, tak\'b9 sam\'b9. By\'b3y to wyra\'9fnie ryby g\'b3\'eabinowe, mocno poszarpane z\'eabami ryby-w\'ea\'bfa. Cienka jej sk\'f3ra by\'b3a b\'b3\'eakitno fioletowa na grzbiecie a stalo\-woniebieska pod spodem i z \'b3atwo\'9cci
\'b9 mo\'bfna j\'b9 by\'b3o \'9cci\'b9gn\'b9\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ca\'b3y ten ha\'b3as obudzi\'b3 nareszcie Bengta, kt\'f3remu podsun\'ea\-li\'9cmy pod nos latark\'ea i nasz\'b9 ryb\'ea. Usiad\'b3 sennie w swoim, \'9cpi\-worze i rzek\'b3 uroczy\'9ccie:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\f58\fs24\cf1 Nieee, takich zwierz\'b9t nie ma. \emdash Po czym odwr\'f3ci\'b3 si\'ea spo\-kojnie i usn\'b9\'b3 znowu. Nie pope\'b3ni\'b3 zreszt\'b9 wielkiej omy\'b3ki. Oka\-za\'b3o si\'ea p\'f3\'9fniej, \'bfe byli\'9c
my pierwszymi lud\'9fmi, kt\'f3rzy widzieli na w\'b3asne oczy t\'ea ryb\'ea \'bfyw\'b9; jedynie szkielety podobnych okaz\'f3w znaleziono parokrotnie na wybrze\'bfach Ameryki Po\'b3ud\-niowej i Wysp \'af\'f3\'b3wich. Ichtiologowie nazwali j\'b9 }{
\i\fs24\cf1 Gempylus }{\f58\fs24\cf1 albo \'93w\'ea\'bfowata makrela" i przypuszczali, \'bfe \'bfyje ona na dnie morza, na wielkich g\'b3\'eaboko\'9cciach. Mo\'bfliwe, \'bfe }{\i\fs24\cf1 Gempylus }{\f58\fs24\cf1 kryje si\'ea w g\'b3\'eabinach w dzie\'f1
, kiedy o\'9clepiaj\'b9 go promienie s\'b3oneczne. W ka\'bfdym razie podczas ciemnych nocy w\'ea\'bfowata makrela by\-wa\'b3a na powierzchni morza \emdash nie mieli\'9cmy co do tego \'bfadnej w\'b9tpliwo\'9cci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W osiem dni po wyl\'b9dowaniu tej rzadkiej ryby w \'9cpiworze Torsteina mieli\'9cmy now\'b9 wizyt\'ea. Znowu by\'b3a godzina czwarta nad ranem, m\'b3ody ksi\'ea\'bfyc ju\'bf zaszed\'b3, lecz gwiazdy \'9cwieci\'b3y jasno. Tratwa sterowa\'b3
a lekko i kiedy moja wachta sko\'f1czy\'b3a si\'ea, obszed\'b3em statek, \'bfeby zobaczy\'e6, czy wszystko jest w po\-rz\'b9dku przed zmian\'b9 dy\'bfuru. Obwi\'b9zany \emdash jak wszyscy ster\-nicy \emdash lin\'b9 w pasie, balansowa\'b3em ostro\'bf
nie po tratwie trzymaj\'b9c w r\'eaku lamp\'ea. Pnie by\'b3y mokre i \'9cliskie, wi\'eac rozz\'b3o\'9cci\'b3em si\'ea porz\'b9dnie, kiedy zupe\'b3nie nieoczekiwanie kto\'9c z\'b3apa\'b3 za mn\'b9 lin\'ea i poci\'b9gn\'b9\'b3 j\'b9 tak, \'bf
e omal nie straci\'b3em r\'f3wnowagi. Odwr\'f3ci\'b3em si\'ea gniewnie i po\'9cwieci\'b3em latark\'b9, lecz nie zobaczy\'b3em ani \'bfywej duszy. Wtedy nast\'b9pi\'b3o ponowne szarpni\'eacie za link\'ea i ujrza\'b3em, \'bfe co\'9c b\'b3yszcz\'b9
cego wije si\'ea na pok\'b3adzie. By\'b3 to nowy }{\i\fs24\cf1 Gempylus, }{\f58\fs24\cf1 kt\'f3ry wrazi\'b3 z\'eaby w lin\'ea tak g\'b3\'eaboko, \'bfe wiele z nich si\'ea z\'b3ama\'b3o, zanim go oderwa\'b3em. Najwidoczniej \'9cwiat\'b3o latarki musia\'b3
o odbija\'e6 si\'ea od bia\'b3ej, wij\'b9cej si\'ea liny i nasz go\'9c\'e6 z g\'b3\'eabiny mor\-skiej skoczy\'b3 i z\'b3apa\'b3 za ni\'b9 w nadziei upolowania szczeg\'f3lnie poka\'9fnego i \'b3akomego k\'easa. Sko\'f1czy\'b3 on swoje dni w ba\'f1ce z
formalin\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Morze kryje wiele niespodzianek dla cz\'b3owieka, kt\'f3ry ma pod\'b3og\'ea na wysoko\'9cci powierzchni wody i posuwa si\'ea powoli i bezg\'b3o\'9cnie. My\'9cliwy, kt\'f3ry z ha\'b3asem przedziera si\'ea przez las, mo\'bf
e po powrocie opowiedzie\'e6, \'bfe nie spostrzeg\'b3 tam ani \'9cladu zwierzyny. Inny usadowi si\'ea cicho na pie\'f1ku i czeka \emdash cz\'easto wtedy zaczyna co\'9c w lesie szele\'9cci\'e6, trzeszcze\'e6 i zza krzak\'f3w wyzieraj\'b9
ciekawe oczy. Tak samo bywa na morzu. Zwykle p\'ea\-dzimy przez nie z hukiem motor\'f3w i \'b3omotem t\'b3ok\'f3w, rozprysku\-j\'b9c wod\'ea wok\'f3\'b3 dziobu, a potem wracamy i m\'f3wimy, \'bfe na oceanie nie ma co ogl\'b9da\'e6. Kiedy jednak p\'b3yn
\'eali\'9cmy spokojnie na powierzchni oceanu, sk\'b3adali nam codziennie wizyty ciekawi go\'9ccie. Niekt\'f3rzy z nich, jak z\'b3ote makrele i ryby-piloty, tak si\'ea do nas przyzwyczaili, \'bfe towarzyszyli tratwie przez morze, trzy\-maj\'b9c si\'ea
w pobli\'bfu dniami i nocami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy noc zapad\'b3a i gwiazdy mruga\'b3y na ciemnym, podzwrotni\-kowym niebie, morze fosforyzowa\'b3o wok\'f3\'b3 nas id\'b9c w zawody z gwiazdami, a \'9cwiec\'b9cy plankton tak \'bfywo przypomina\'b3 \'bfarz\'b9ce si\'ea w\'eagielki, \'bf
e mimo woli unosili\'9cmy bose stopy, gdy gorej\'b9ce kulki omywa\'b3y nam nogi na rufie tratwy. Wy\'b3owione \emdash by\'b3y po prostu ma\'b3ymi, \'9cwiec\'b9cymi skorupiakami. W takie noce zdarza\'b3o si\'ea, \'bfe z oceanu wynurza\'b3o si\'ea
znienacka przy tratwie dwoje okr\'b9g\'b3ych, \'9cwiec\'b9cych oczu, kt\'f3re uparcie wlepia\'b3y w nas hipno\-tyczne spojrzenie, jak jaki\'9c diabe\'b3 morski. Cz\'easto by\'b3y to wiel\-kie o\'9cmiornice; wyp\'b3ywa\'b3y one na powierzchni\'ea morza,
\'9cwie\-c\'b9c w ciemno\'9cci swymi szata\'f1skimi, zielonymi \'9clepiami. Lecz zdarza\'b3o si\'ea te\'bf, \'bfe by\'b3y to \'9cwietliste oczy ryby g\'b3\'eabinowej, kt\'f3ra tylko w nocy wychodzi\'b3a na powierzchni\'ea i le\'bfa\'b3
a urzeczona blaskiem lampy. W paru przypadkach, kiedy morze by\'b3o spo\-kojne, ciemna woda wok\'f3\'b3 tratwy wype\'b3nia\'b3a si\'ea cz\'easto okr\'b9g\'b3y\-mi g\'b3owami o dw\'f3ch \emdash trzech stopach \'9crednicy, trwaj\'b9cymi bez ruchu i patrz
\'b9cymi na nas wielkimi, p\'b3on\'b9cymi oczyma. W inne noce widnia\'b3y pod wod\'b9 \'9cwietlane kule o \'9crednicy jednego metra lub wi\'eacej i mruga\'b3y w nier\'f3wnych odst\'eapach czasu, jak ele\-ktryczne lampy zapalane co chwila.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Stopniowo przyz}{\f58\fs24\cf1 wyczajali\'9cmy si\'ea do obecno\'9cci pod pod\'b3og\'b9 wszelkich podwodnych stwor\'f3w, lecz zawsze byli\'9cmy zaskoczeni, kiedy pojawia\'b3a si\'ea
tam nowa odmiana... Pewnej pochmurnej nocy, o drugiej godzinie, kiedy sternik z trudno\'9cci\'b9 odr\'f3\'bfnia\'b3 czarne niebo od czarnej wody, zobaczy\'b3 nagle w morzu niewy\-ra\'9fn\'b9 iluminacj\'ea, kt\'f3ra wkr\'f3tce przybra\'b3a kszta\'b3
t wielkiego zwierz\'eacia. Trudno by\'b3o okre\'9cli\'e6, czy samo zwierz\'ea fosforyzowa\'b3o, czy te\'bf \'9cwieci\'b3 plankton osiad\'b3y na powierzchni jego cia\'b3a. B\'b3yski w dole, w czarnej wodzie, nadawa\'b3y upiornemu stworowi nie\-
jasne, chwiejne kontury. Zrazu by\'b3y okr\'b9g\'b3e, to zn\'f3w tr\'f3jk\'b9tne lub owalne, a\'bf nagle stw\'f3r podzieli\'b3 si\'ea na dwie odr\'eabne cz\'ea\'9cci p\'b3ywaj\'b9ce tam i z powrotem pod tratw\'b9. W ko\'f1cu by\'b3y to ju\'bf
trzy wielkie, \'9cwiec\'b9ce widziad\'b3a ko\'b3uj\'b9ce powoli pod nami. By\'b3y to prawdziwe potwory, gdy\'bf same tylko kad\'b3uby mierzy\'b3y 6\emdash 8 metr\'f3w. Zjawili\'9cmy si\'ea wszyscy szybko na pok\'b3adzie, \'bfeby za\-obserwowa\'e6
ten taniec upior\'f3w, kt\'f3ry trwa\'b3 godzinami, posu\-waj\'b9c si\'ea razem z tratw\'b9. Nasi \'9cwiec\'b9cy towarzysze jazdy poru\-szali si\'ea tajemniczo i cicho, trzymaj\'b9c si\'ea na do\'9c\'e6 znacznej g\'b3\'eabo\-ko\'9cci, przewa\'bf
nie po prawej burcie, gdzie sta\'b3a latarnia. Nie\-kiedy jednak tkwili pod tratw\'b9 lub przesuwali si\'ea na lew\'b9 stro\-n\'ea. B\'b3yski \'9cwiat\'b3a na grzbietach dowodzi\'b3y, \'bfe bestie by\'b3y wi\'eaksze od s\'b3oni; nie by\'b3
y to jednak wieloryby, gdy\'bf nie wycho\-dzi\'b3y nigdy na powierzchni\'ea, aby zaczerpn\'b9\'e6 powietrza. Mo\'bfe bj'\'b3y to olbrzymie p\'b3aszczki zmieniaj\'b9ce kszta\'b3ty przy obraca\-niu si\'ea w wodzie? Nie zwraca\'b3
y one na nas uwagi nawet wtedy, kiedy trzymali\'9cmy latarni\'ea tu\'bf nad powierzchni\'b9 wody, dla zwa\-bienia i przyjrzenia si\'ea im. Jak wszystkie szanuj\'b9ce si\'ea upiory i widma, zapad\'b3y w g\'b3\'eabiny, kiedy zacz\'ea\'b3o dnie\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nigdy nie uda\'b3o si\'ea nam wyja\'9cni\'e6 tej nocnej wizyty trzech kwiec\'b9cych potwor\'f3w, chyba \'bfeby uwa\'bfa\'e6 za wyja\'9cnienie inne odwiedziny z\'b3o\'bfone nam p\'f3\'9fniej, w\'9cr\'f3d bia\'b3ego dnia. By\'b3
o to dwudziestego czwartego maja. Dryfowali\'9cmy leniwie, znoszeni przez martw\'b9 fal\'ea }{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Martwa fala - fala tocz\'b9ca si\'ea po morzu w bezwietrzn\'b9 pogod\'ea. Powstaje ona w strefie burz, a nast\'eapnie przebiega wielkie odleg\'b3o\'9cci marszcz\'b9
c spokojn\'b9 wod\'ea.}}}{\f58\fs24\cf1 , na mniej wi\'eacej 7\'b0 szeroko\'9cci po\'b3udniowej i 95\'b0 d\'b3ugo\'9cci zachodniej. Zbli\'bfa\'b3o si\'ea ju\'bf po\'b3udnie i wyrzuci\-li\'9cmy w\'b3a\'9cnie za burt\'ea wn\'eatrzno\'9cci dw\'f3
ch wielkich makreli z\'b3owionych z rana. Skoczy\'b3em z dziobu do morza i trzymaj\'b9c si\'ea ko\'f1ca liny za\'bfywa\'b3em od\'9cwie\'bfaj\'b9cej k\'b9pieli, bacznie obserwuj\'b9c doko\'b3a wod\'b9. Wtem spostrzeg\'b3em wielk\'b9, br\'b9zow\'b9 ryb\'ea
d\'b3ugo\'9cci 2 metr\'f3w, p\'b3yn\'b9c\'b9 z zaciekawieniem ku mnie przez kryszta\'b3owo przezroczyst\'b9 wod\'ea. Wdrapa\'b3em si\'ea szybko na kraw\'ead\'9f tratwy i usiad\'b3em w pal\'b9cym s\'b3o\'f1cu, spogl\'b9daj\'b9c na ryb\'ea, kt\'f3ra spokoj
\-nie przep\'b3yn\'ea\'b3a obok nas, gdy us\'b3ysza\'b3em nagle dziki okrzyk bojowy Knuta siedz\'b9cego na rufie za bambusowym sza\'b3asem. \'93Rekin!" wrzeszcza\'b3 g\'b3osem za\'b3amuj\'b9cym si\'ea w falset, a ponie\-wa\'bf rekiny niemal codziennie p
\'b3ywa\'b3y ko\'b3o tratwy nie wywo\-\'b3uj\'b9c takiego podniecenia, zrozumieli\'9cmy wszyscy, \'bfe musi to by\'e6 co\'9c szczeg\'f3lnego, i po\'9cpieszyli\'9cmy Knutowi na odsiecz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Knut siedzia\'b3 w kucki i pra\'b3 swe szorty w wodzie morskiej. W pewnej chwili spojrza\'b3 na morze i ujrza\'b3 na wprost siebie najwi\'eaksz\'b9 i najbrzydsz\'b9 mord\'ea, jak\'b9 kiedykolwiek widzia\'b3 w swym \'bfyciu. By\'b3a to g
\'b3owa prawdziwego potwora morskiego, tak wielka i szpetna, \'bfe sam legendarny w\'b9\'bf morski, gdyby kiedykolwiek wyszed\'b3 na powierzchni\'ea morza, nie zrobi\'b3by na nas podobnego wra\'bfenia. \'a3eb by\'b3 szeroki i sp\'b3aszczony jak u \'bfa\-
by, z par\'b9 ma\'b3ych oczu po bokach i ropusz\'b9 paszcz\'b9 p\'f3\'b3tora\-metrowej szeroko\'9cci, z kt\'f3rej zwisa\'b3y d\'b3ugie fr\'eadzle. G\'b3owa prze\-chodzi\'b3a w olbrzymie cielsko ko\'f1cz\'b9ce si\'ea d\'b3ugim, cienkim ogo\-
nem z ostro zako\'f1czon\'b9 pionow\'b9 p\'b3etw\'b9 ogonow\'b9, wskazuj\'b9c\'b9, \'bfe ten morski stw\'f3r nie nale\'bfa\'b3 do \'bfadnego z gatunk\'f3w wielo\-ryb\'f3w. Pod wod\'b9 tu\'b3\'f3w wydawa\'b3 si\'ea brunatny, lecz podobnie jak g\'b3
owa usiany by\'b3 g\'easto bia\'b3ymi plamami. Potw\'f3r zwolna zbli\'bfa\'b3 si\'ea do nas od strony rufy. Marszczy\'b3 si\'ea jak buldog i od niechce\-nia macha\'b3 ogonem. Wielka, okr\'b9g\'b3a p\'b3etwa grzbietowa wysta\-wa\'b3a zupe\'b3
nie z wody, niekiedy wynurza\'b3a si\'ea r\'f3wnie\'bf p\'b3etwa ogonowa, a kiedy gigant le\'bfa\'b3 w dolinie fali, woda sp\'b3ywa\'b3a z szerokiego grzbietu, jak z podwodnej ska\'b3y. Przed ogromn\'b9 paszcz\'b9 p\'b3ywa\'b3 niczym wachlarz ca\'b3y r
\'f3j pr\'eagowanych jak zebry ryb-pilot\'f3w, a du\'bfe tarczog\'b3owy i inne paso\'bfyty tkwi\'b3y mocno przyssane do olbrzymiego cielska, podr\'f3\'bfuj\'b9c z nim razem przez wody. Ca\'b3o\'9c\'e6 przybiera\'b3a wygl\'b9d dziwacznej kolekcji zoologicz
\-nej, zgromadzonej wok\'f3\'b3 czego\'9c, co wygl\'b9da\'b3o jak p\'b3ywaj\'b9ca rafa podwodna.
\par Dziesi\'eaciokilowa z\'b3ota makrela, nadziana na sze\'9c\'e6 najwi\'eak\-szych haczyk\'f3w na ryby, wisia\'b3a za ruf\'b9 jako przyn\'eata dla reki\-n\'f3w. R\'f3j ryb-pilot\'f3w rzuci\'b3 si\'ea naprz\'f3d, wyczu\'b3 makrel\'ea i nie dotykaj\'b9c jej po
\'9cpieszy\'b3 z powrotem do swego w\'b3adcy i pana, kr\'f3la m\'f3rz, kt\'f3ry jak mechaniczny potw\'f3r wprawi\'b3 w ruch swoje mechanizmy i podp\'b3yn\'b9\'b3 leniwie do ryby, mizernego k\'b9ska dla jego olbrzymiej paszczy. Starali\'9cmy si\'ea wci\'b9
gn\'b9\'e6 z\'b3ot\'b9 ma\-krel\'ea na pok\'b3ad i nasz morski stw\'f3r podszed\'b3 za ni\'b9 powoli a\'bf do kraw\'eadzi tratwy. Nie rozwar\'b3 w\'b3a\'9cciwie paszczy, tylko pozwoli\'b3 makreli w\'9clizn\'b9\'e6 si\'ea
zwolna do niej, jak gdyby otwarcie wr\'f3t dla takiej kruszynki nie by\'b3o warte zachodu. Kiedy potw\'f3r pod\-p\'b3yn\'b9\'b3 ju\'bf do tratwy i otar\'b3 si\'ea o ci\'ea\'bfkie wios\'b3o sterowe, kt\'f3re unios\'b3o si\'ea z wody, mogli\'9cmy przyjrze
\'e6 mu si\'ea z bliska; wygl\'b9d mia\'b3 taki, \'bfe m\'b9ci\'b3o nam si\'ea w g\'b3owie. Ryczeli\'9cmy, za\'9cmiewaj\'b9c si\'ea g\'b3upio i krzycz\'b9c z wielkiego podniecenia, w jakie wprawi\'b3 nas ten zupe\'b3
nie niewiarygodny widok. Sam Walt Disney }{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58
Walt Disney - autor i re\'bfyser kolorowych film\'f3w rysunkowych.}}}{\f58\fs24\cf1 z ca\'b3\'b9 swoj\'b9 si\'b3\'b9 wyobra\'9fni nie m\'f3g\'b3by wymy\'9cle\'e6 bardziej przera\'bfaj\'b9\-cego potwora morskiego ni\'bf ten, kt\'f3ry teraz niemal\'bf
e Opiera\'b3 si\'ea paszcz\'b9 o pnie tratwy i gapi\'b3 si\'ea na nas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3 to rekin wielorybi, najwi\'eakszy \'bfar \'b3\'b9cz i najwi\'eaksza ze znanych dzi\'9c ryb na \'9cwiecie. Jest on niezmiernie rzadkim stwo\-rzeniem i tylko pojedyncze okazy s\'b9 czasem widywane tu i tam na woda
ch podzwrotnikowych. Rekin wielorybi mierzy oko\'b3o 15 metrowi jak m\'f3wi\'b9 zoologowie \emdash wa\'bfy przesz\'b3o 15 ton. Nie\-kt\'f3re szczeg\'f3lnie wielkie okazy osi\'b9gaj\'b9 nawet 20 metr\'f3w d\'b3u\-go\'9cci, a pewien m\'b3
ody osobnik upolowany harpunem mia\'b3 w\'b9\-trob\'ea wagi 300 kilogram\'f3w i kolekcj\'ea trzech tysi\'eacy z\'eab\'f3w w szerokiej paszczy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Potw\'f3r by\'b3 tak wielki, \'bfe kiedy pocz\'b9\'b3 zatacza\'e6 kr\'eagi doko\'b3a tratwy i przep\'b3ywa\'e6 pod ni\'b9, g\'b3owa znajdowa\'b3a si\'ea po jednej stronie, a ca\'b3y ogon po drugiej. Wygl\'b9da\'b3 przy tym tak niewia\-
rygodnie groteskowo, g\'eab\'ea mia\'b3 tak apatyczn\'b9 i g\'b3upaw\'b9, \'bfe za\-ch\'b3ystywali\'9cmy si\'ea \'9cmiechem, chocia\'bf by\'b3o jasne, \'bfe gdyby ryba rhcia\'b3a nas zaatakowa\'e6, mog\'b3aby rozbi\'e6
ogonem w drzazgi pnie halsy razem z takielunkiem i wi\'b9zaniami. Opisywa\'b3a ona coraz wy\'bfsze ko\'b3a wok\'f3\'b3 tratwy, my za\'9c stali\'9cmy oczekuj\'b9c dalszych wydarze\'f1. \'afar\'b3acz przep\'b3yn\'b9\'b3 na drug\'b9 stron\'ea statku, prze
\'9clizguj\'b9\'e6 si\'ea delikatnie pod wios\'b3em sterowym, kt\'f3re unios\'b3o si\'ea w g\'f3r\'ea, podczas gdy pi\'f3ro przesun\'ea\'b3o si\'ea po grzbiecie stworzenia. Stali\'9cmy na kraw\'eadziach tratwy, z gotowymi do rzutu harpu\-nami, kt\'f3
re wygl\'b9da\'b3y jak wyka\'b3aczki wobec pot\'ea\'bfnej bestii. Nic nie wskazywa\'b3o, aby \'bfar\'b3acz zamierza\'b3 nas opu\'9cci\'e6; zatacza\'b3 ko\'b3a trzymaj\'b9c si\'ea blisko tratwy jak wierny pies. Nikt z nas nie prze\'bfy\'b3
nigdy, ani nawet nie marzy\'b3 o prze\'bfyciu czego\'9c podobne\-go. Ca\'b3a ta przygoda z besti\'b9 morsk\'b9, p\'b3ywaj\'b9c\'b9 wok\'f3\'b3 tratwy, wydawa\'b3a si\'ea nam tak nierealna, \'bfe nie mogli\'9cmy bra\'e6 jej na serio.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W rzeczywisto\'9cci olbrzymi rekin kr\'b9\'bfy\'b3 wok\'f3\'b3 statku zaledwie godzin\'ea, a nam si\'ea wydawa\'b3o, \'bfe ca\'b3y dzie\'f1. W ko\'f1cu napi\'eacie sta\'b3o si\'ea zbyt silne dla Erika, kt\'f3ry stoj\'b9
c na rogu tratwy z trzymetrowym harpunem w r\'eaku, podniecony naszymi nie\-rozwa\'bfnymi okrzykami, wzni\'f3s\'b3 drzewce nad g\'b3ow\'ea. Kiedy za\'9c \'bfar\'b3acz sun\'b9c zwolna przybli\'bfy\'b3 si\'ea, a \'b3eb jego znalaz\'b3 si\'ea pod rogiem
tratwy, Erik cisn\'b9\'b3 harpun z ca\'b3\'b9 si\'b3\'b9 w czaszk\'ea pot\'ea\'bfnego rekina. Min\'ea\'b3a sekunda czy dwie, zanim gigant poj\'b9\'b3, co si\'ea w\'b3a\-\'9cciwie sta\'b3o. Wtedy w mgnieniu oka potulny, apatyczny mato\'b3ek zamieni\'b3 si
\'ea w g\'f3r\'ea stalowych mi\'ea\'9cni. Us\'b3yszeli\'9cmy, jak \'9cwisn\'ea\-\'b3a linka od harpuna ocieraj\'b9c si\'ea w p\'eadzie o kraw\'ead\'9f tratwy i ujrzeli\'9cmy kaskad\'ea wody, gdy potw\'f3r stan\'b9\'b3 na g\'b3owie i run\'b9\'b3 w g\'b3
\'eabin\'ea. Gruba linka, tak mocna, \'bfe mog\'b3aby utrzyma\'e6 szalup\'ea, prysn\'ea\'b3a momentalnie jak nitka, a w kilka sekund p\'f3\'9fniej wy\-p\'b3yn\'ea\'b3o z\'b3amane drzewce harpuna, ko\'b3ysz\'b9c si\'ea na wodzie o dwie\-\'9ccie metr\'f3
w od statku. \'a3awica przestraszonych ryb-pilot\'f3w rzuci\'b3a si\'ea naprz\'f3d w desperackim wysi\'b3ku dop\'eadzenia swego pana i mistrza. Przez d\'b3u\'bfszy czas oczekiwali\'9cmy, \'bfe potw\'f3r powr\'f3ci p\'eadz\'b9c jak w\'9cciek\'b3a \'b3\'f3d
\'9f podwodna, lecz nigdy nie ujrzeli\'9cmy go wi\'eacej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'b3yn\'eali\'9cmy teraz w po\'b3udniowym Pr\'b9dzie R\'f3wnikowym, po\-suwaj\'b9c .si\'ea na zach\'f3d, 400 mil morskich na po\'b3udnie od Gala-pagos. Nie by\'b3o ju\'bf niebezpiecze\'f1stwa zdryfowania w sfer\'ea pr\'b9\-d\'f3w p\'b3yn
\'b9cych wok\'f3\'b3 tych wysp, odwiedza\'b3y nas natomiast wiel\-kie \'bf\'f3\'b3wie morskie, kt\'f3re niew\'b9tpliwie z wysp Galapagos zab\'b3\'b9\-ka\'b3y si\'ea tak daleko w morze. Pewnego dnia zobaczyli\'9cmy pot\'ea\'bf\-nego \'bf\'f3\'b3wia machaj
\'b9cego g\'b3ow\'b9 i p\'b3etwami na powierzchni wody.
\par Kiedy fale unios\'b3y go, ujrzeli\'9cmy z\'b3otozielone b\'b3yski w wodzie i odkryli\'9cmy, \'bfe \'bf\'f3\'b3w toczy\'b3 walk\'ea na \'9cmier\'e6 i \'bfycie ze z\'b3otymi makrelami. Walka by\'b3a zupe\'b3nie jednostronna; dwana\'9ccie czy pi\'eatna\'9c
cie du\'bfych, wielkog\'b3owych, \'9cwietnie ubarwionych z\'b3otych makreli atakowa\'b3o \'b3eb i p\'b3etwy gada. Stara\'b3y si\'ea one zapewne wyci\'b9gn\'b9\'e6 je na zewn\'b9trz, gdy\'bf napadni\'eaty \'bf\'f3\'b3w nie m\'f3g\'b3 ca\'b3ymi dniami le
\'bfe\'e6 z g\'b3ow\'b9 i p\'b3etwami wci\'b9gni\'eatymi do skorupy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy \'bf\'f3\'b3w zauwa\'bfy\'b3 tratw\'ea, zanurzy\'b3 si\'ea w wod\'ea i ruszy\'b3 prosto do nas. Prze\'9cladowany przez b\'b3yszcz\'b9ce ryby gad pod\-p\'b3yn\'b9\'b3 do kraw\'eadzi i chcia\'b3 wdrapa\'e6 si\'ea na tratw\'ea
, gdy nagle ujrza\'b3 stoj\'b9cych na niej ludzi. Gdyby\'9cmy mieli nieco wi\'eacej praktyki, mogliby\'9cmy go bez trudu z\'b3apa\'e6 za pomoc\'b9 lin, gdy\'bf wielka jego skorupa znajdowa\'b3a si\'ea tu\'bf obok tratwy. Przegapi\-li\'9cmy jednak w\'b3a
\'9cciwy moment, a gdy przygotowali\'9cmy lasso, \'bf\'f3\'b3w min\'b9\'b3 ju\'bf dzi\'f3b statku, Spu\'9ccili\'9cmy na wod\'ea gumow\'b9 tra\-tewk\'ea. Bengt, Herman i Torstein rzucili si\'ea w pogo\'f1 w naszej owalnej skorupce od orzecha, niewiele wi
\'eakszej od \'bf\'f3\'b3wiej. Bengt jako steward widzia\'b3 ju\'bf oczyma duszy niesko\'f1czone ilo\'9cci da\'f1 mi\'easnych i delikatne zupy \'bf\'f3\'b3wiowe, lecz im szybciej wios\'b3owali, tym szybciej p\'b3yn\'b9\'b3 \'bf\'f3\'b3w. Zanim prze\'9c
ladowcy oddalili si\'ea od tratwy na sto metr\'f3w, uciekinier znikn\'b9\'b3 bez \'9cladu. W ka\'bfdym razie spe\'b3nili\'9cmy dobry uczynek. Kiedy bowiem nasza ma\'b3a i \'bf\'f3\'b3ta jak mas\'b3o \'b3\'f3deczka wr\'f3ci\'b3a ta\'f1cz\'b9c na falach, ca
\'b3e stado b\'b3yszcz\'b9\-cych z\'b3otych makreli p\'b3yn\'ea\'b3o za ni\'b9. Okr\'b9\'bfy\'b3y one tego nowego \'bf\'f3\'b3wia, a najzuchwalsza z\'b3apa\'b3a za wios\'b3a zanurzaj\'b9ce si\'ea w wo\-dzie jak p\'b3etwy; tymczasem dobroduszny \'bf\'f3
\'b3w morski uciek\'b3 szcz\'ea\'9cliwie od wszystkich swoich natr\'eatnych prze\'9cladowc\'f3w.}{\fs24
\par \page
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 V. W PO\'a3OWIE DEOGI}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Codzienne \'bfycie i do\'9cwiadczenia * Woda do picia dla za\'b3o\-gi * Bataty i dynia zdradzaj\'b9 tajemnic\'ea * Kraby i kokosy * Johannes * \'afeglujemy w rybnej zupie * Plankton * Jadalna fosforescencja * Obcowanie z wielorybami * Mr
\'f3wki i sko\-rupiaki * P\'b3ywaj\'b9cy faworyci * Z\'b3ota makrela jako towa\-rzysz * \'a3owienie rekin\'f3w * Kon-Tiki staje si\'ea potworem morskim * Lataj\'b9ce o\'9cmiornice * Nieznany go\'9c\'e6 * Kosz nur\-kowy * Tu\'f1czyki i bonity w swoim \'bf
ywiole * Fa\'b3szywa ra\-fa * Rozwi\'b9zujemy zagadk\'ea miecza * W po\'b3owie drogi *}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 JYlija\'b3y tygodnie. Nie widzieli\'9cmy ani \'9cladu statku czy p\'b3ywa\-j\'b9cych przedmiot\'f3w, kt\'f3re wskazywa\'b3yby na istnienie innych ludzi na \'9cwiecie. Ca\'b3e morze nale\'bfa\'b3o do nas i wszystkie drogi a\'bf
po horyzont sta\'b3y przed nami otworem, a spok\'f3j i swoboda sp\'b3ywa\'b3y z firmamentu. Wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe czysty b\'b3\'eakit i prze\-sycaj\'b9ca powietrze s\'f3l morska oczy\'9cci\'b3y nasze cia\'b3a i dusze. Przesta\'b3y dla nas istnie\'e6
wszelkie problemy cywilizowanych ludzi. Znaczenie mia\'b3y tylko \'bfywio\'b3y. A te zdawa\'b3y si\'ea ignorowa\'e6 ma\'b3\'b9 tratw\'ea. Mo\'bfe uzna\'b3y one stateczek za cz\'ea\'9c\'e6 natury, nie zak\'b3\'f3ca\-j\'b9c\'b9
harmonii morza, lecz przystosowuj\'b9c\'b9 si\'ea do pr\'b9du i fal, jak ryby i ptaki morskie. \'afywio\'b3y nie by\'b3y rzucaj\'b9cym si\'ea na nas spienionym wrogiem, lecz niezawodnym przyjacielem, stale i pewnie pchaj\'b9cym nas naprz\'f3
d. Podczas gdy wiatr i fale pcha\'b3y tratw\'ea, pr\'b9dy oceaniczne ci\'b9gn\'ea\'b3y nas prosto do celu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdyby kt\'f3regokolwiek dnia przeci\'b9\'b3 nam kurs okr\'eat, zna\-laz\'b3by nas hu\'9ctaj\'b9cych si\'ea spokojnie w g\'f3r\'ea i w d\'f3\'b3 na d\'b3ugiej, tocz\'b9cej si\'ea zwolna fali pokrytej ma\'b3
ymi grzebieniami, podczas gdy pasat wypina\'b3 rdzawo\'bf\'f3\'b3ty \'bfagiel w kierunku Polinezji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Z pok\'b3adu takiego okr\'eatu ludzie ujrzeliby na rufie tratwy na\-giego, opalonego brodacza zmagaj\'b9cego si\'ea desperacko z d\'b3u\-gim wios\'b3em sterowym i ci\'b9gn\'b9cego jednocze\'9cnie spl\'b9tan\'b9 lin\'ea albo te\'bf \emdash
w dobr\'b9 pogod\'ea \emdash siedz\'b9cego na skrzyni i drzemi\'b9\-cego w \'bfarze s\'b3onecznym, z wios\'b3em przytrzymywanym bez\-trosko palcami n\'f3g.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bengt \emdash je\'9cli to nie on by\'b3 sternikiem \emdash - le\'bfa\'b3by z pewno\'9cci\'b9 na brzuchu w drzwiach domku, czytaj\'b9c jedn\'b9 ze swoich siedem\-dziesi\'eaciu trzech socjologicznych ksi\'b9\'bfek. Bengt zosta\'b3 r\'f3wnie
\'bf mianowany stewardem i odpowiada\'b3 za podzia\'b3 racji dziennych. Hermana mo\'bfna by\'b3o znale\'9f\'e6 w r\'f3\'bfnych miejscach, zale\'bfnie od pory dnia: na szczycie masztu z instrumentami meteorologiczny\-
mi, pod dnem tratwy, jak w nurkowych okularach sprawdza\'b3 dzia\'b3anie wysuwanych miecz\'f3w lub te\'bf p\'b3yn\'b9cego na holu w gumowej }{\i\fs24\cf1 dinghy, }{\f58\fs24\cf1 zaj\'eatego balonami i dziwnymi aparatami pomiarowymi. By\'b3
on naszym szefem technicznym i odpowiada\'b3 za obserwacje meteorologiczne i hydrograficzne.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Knut i Torstein byli zawsze zaj\'eaci swoimi wilgotnymi \'93suchy\-mi bateriami", lutownicami i schematami po\'b3\'b9cze\'f1. Utrzymanie w ruchu, o stop\'ea nad poziomem wody, ma\'b3ej radiostacji stale zwil\'bfanej pian\'b9 i ros\'b9
, wymaga\'b3o ca\'b3ej ich umiej\'eatno\'9cci nabytej w czasie wojny. Ka\'bfdej nocy dy\'bfurowali kolejno, nadaj\'b9c ra\-porty i obserwacje meteorologiczne wy\'b3apywane przez przypad\-kowych radioamator\'f3w, kt\'f3rzy przesy\'b3a
li je dalej, do instytutu meteorologicznego w Waszyngtonie i do innych odbiorc\'f3w. Erik zazwyczaj \'b3ata\'b3 \'bfagle, splata\'b3 liny albo te\'bf rze\'9fbi\'b3 w 'drzewie i rysowa\'b3 szkice brodatych ludzi i rzadkich ryb.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Co dzie\'f1 w po\'b3udnie bra\'b3 sekstans i w\'b3azi\'b3 na skrzyni\'ea, sk\'b9d obserwowa\'b3 s\'b3o\'f1ce; mierzy\'b3 jego wysoko\'9c\'e6 nad horyzontem i oblicza\'b3, jak daleko posun\'eali\'9cmy si\'ea w ci\'b9gu dnia. Ja mia\'b3em do
\'9c\'e6 roboty prowadz\'b9c dziennik okr\'eatowy, zbieraj\'b9c plankton, \'b3owi\'b9c ryby i filmuj\'b9c. Ka\'bfdy z nas mia\'b3 sw\'f3j zakres pracy i nie wtr\'b9ca\'b3 si\'ea
w sprawy innych. Wszystkie nieprzyjemne roboty, jak sterowanie i kucharzenie, wykonywali\'9cmy kolejno. Ka\'bfdy cz\'b3onek za\'b3ogi przez dwie godziny w dzie\'f1 i dwie w nocy pe\'b3ni\'b3 wacht\'ea przy wio\'9cle sterowym. Kucharzyli\'9c
my codziennie po kolei. Niewiele by\'b3o praw i przepis\'f3w na tym statku; chyba tylko te, \'bfe wachtowi musz\'b9 by\'e6 opasani lin\'b9, \'bfe lina ratunkowa musi le\'bfe\'e6 na swoim miejscu, \'bfe wszystkie posi\'b3ki maj\'b9 by\'e6 spo\'bf
ywane na pok\'b3adzie i \'bfe \'93pewne miejsce" jest tylko na skrajnych ko\'f1\-cach pni na rufie. Je\'bfeli chcieli\'9cmy powzi\'b9\'e6 wa\'bfn\'b9 decyzj\'ea, zwo\'b3ywali\'9cmy \'93rad\'ea wojenn\'b9" w india\'f1skim stylu i przed po\-wzi\'ea
ciem postanowienia omawiali\'9cmy spraw\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zwyk\'b3y dzie\'f1 na pok\'b3adzie Kon-Tiki zaczyna\'b3 si\'ea od budzenia kucharza przez ostatniego nocnego wachtowego. Kucharz wy\'b3azi\'b3 sennie na mokry od rosy pok\'b3ad b\'b3yszcz\'b9cy w porannym s\'b3o\'f1cu i zaczyna\'b3 zbiera
\'e6 lataj\'b9ce ryby. Zamiast je\'9c\'e6 ryby surowe we\-d\'b3ug polinezyjskiej i peruwia\'f1skiej recepty, sma\'bfyli\'9cmy je na ma\'b3ej kuchence naftowej, kt\'f3r\'b9 ustawili\'9cmy na dnie skrzynki przymocowanej do pok\'b3adu w pobli\'bfu drzwi sza
\'b3asu; skrzynka ta by\'b3a nasz\'b9 kuchni\'b9. Tu mo\'bfna by\'b3o schroni\'e6 si\'ea przed po\'b3udniowo-wschodnim pasatem, kt\'f3ry regularnie wia\'b3 w baksztag}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain
\s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Wiatr wieje w baksztag - wiatr wieje na ukos z ty\'b3u.}}}{\f58\fs24\cf1 lewej burty. Niekiedy wiatr d\'b9
\'b3 zbyt ostro i drewniana skrzynka za\-czyna\'b3a si\'ea pali\'e6, a raz, kiedy kucharz si\'ea zdrzemn\'b9\'b3, skrzynia stan\'ea\'b3a w p\'b3omieniach. Ogie\'f1 dotar\'b3 a\'bf do \'9cciany domku, lecz gdy tylko dym przedosta\'b3 si\'ea do sza\'b3
asu, ugasili\'9cmy szybko po\'bfar; po wod\'ea na Kon-Tiki nie trzeba by\'b3o daleko chodzi\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zapach sma\'bfonej ryby rzadko kiedy budzi\'b3 brodaczy chrapi\'b9\-cych w sza\'b3asie, kucharz wi\'eac cz\'easto musia\'b3 k\'b3u\'e6 ich widelcem lub te\'bf tak fa\'b3szywie wy\'9cpiewywa\'b3: \'93\'8cniadanie gotowe!", \'bfe nikt nie m
\'f3g\'b3 znie\'9c\'e6 d\'b3ugo jego krzyku. Je\'bfeli w pobli\'bfu tratwy nie by\'b3o wida\'e6 p\'b3etw rekina, dzie\'f1 zaczyna\'b3 si\'ea szybkim nurkiem \bullet w wody Pacyfiku, a nast\'eapnie \'9c
niadaniem na otwartym powietrzu. ' Jedzenie na tratwie by\'b3o bez zarzutu. Kuchni\'ea prowadzili\'9cmy wypr\'f3bowuj\'b9c dwie metody od\'bfywiania: jedn\'b9 kucharza z dwu\-dziestego stulecia, a drug\'b9 \emdash Kon-Tiki z pi\'b9
tego. Torstein i Bengt byli obiektami pierwszego eksperymentu, ograniczaj\'b9c si\'ea do spo\'bfywania specjalnego prowiantu zawartego w ma\'b3ych paczkach, kt\'f3re umie\'9ccili\'9cmy mi\'eadzy pniami a pok\'b3adem tratwy. Ryby i skorupiaki nie nale\'bfa
\'b3y bowiem do ich ulubionych da\'f1. Co par\'ea tygodni oblu\'9fniali\'9cmy liny przytrzymuj\'b9ce bambusowy pok\'b3ad, i wyci\'b9gali\'9cmy \'9cwie\'bfy prowiant, mocuj\'b9c go na pok\'b3a\-dzie przy dziobowej \'9ccianie sza\'b3asu. Trwa\'b3
a warstwa asfaltu, pokrywaj\'b9ca tektur\'ea, okaza\'b3a si\'ea wytrzymalsza od hermetycz\-nie zamkni\'eatych puszek le\'bf\'b9cych luzem, kt\'f3re zosta\'b3y zniszczone przez wod\'ea morsk\'b9, omywaj\'b9c\'b9 stale nasz\'b9 spi\'bfarni\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ale chocia\'bf Kon-Tiki nie mia\'b3 w swej zamierzch\'b3ej wyprawie przez ocean ani asfaltu, ani szczelnie zamkni\'eatych puszek \emdash nie do\'9cwiadcza\'b3 powa\'bfniejszych trudno\'9cci z od\'bfywianiem. W tamtych czasach zapasy r\'f3
wnie\'bf sk\'b3ada\'b3y si\'ea z \'bfywno\'9cci wzi\'eatej z l\'b9du}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 i uzyskanej w czasie podr\'f3\'bfy. Mo\'bfna przypuszcza\'e6, \'bfe kiedy Kon-Tiki opuszcza\'b3 wybrze\'bfe Peru po kl\'easce nad jeziorem Titicaca, mia\'b3 do dyspozycji jedno z tych dw\'f3ch \'9fr\'f3de\'b3 zaopatrzenia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tiki odwa\'bfy\'b3 si\'ea na podr\'f3\'bf przez ocean, \'bfeby i\'9c\'e6 \'9cladem s\'b3o\'f1ca; prawdopodobnie w nadziei odnalezienia nowego, spokojnego kraju. Mia\'b3 on te\'bf drug\'b9 mo\'bfliwo\'9c\'e6 \emdash \'bfeglowa\'e6 tratw
\'b9 w g\'f3r\'ea wybrze\'bfa Ameryki Po\'b3udniowej, \'bfeby wyl\'b9dowa\'e6 wy\'bfej na p\'f3\'b3noc i za\'b3o\'bfy\'e6 nowe pa\'f1stwo poza zasi\'eagiem dzia\'b3ania prze\'9cladowc\'f3w. Odsun\'b9wszy si\'ea od niebezpiecznego, skalistego wybrze\'bf
a i wrogich szczep\'f3w na l\'b9dzie sta\'e6 si\'ea m\'f3g\'b3 jednak Kon-Tiki \emdash jak i my \emdash \'b3atwym \'b3upem Pr\'b9du Humboldta i po\'b3udniowo-wschodniego pa\-satu, a gdy znalaz\'b3 si\'ea w mocy tych \'bfywio\'b3\'f3w, m\'f3g\'b3 dryfowa
\'e6 do\-k\'b3adnie takim samym du\'bfym p\'f3\'b3kolem w kierunku zachodu s\'b3o\'f1ca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jakie by nie by\'b3y zamierzenia wyznawc\'f3w s\'b3o\'f1ca opuszczaj\'b9\-cych sw\'b9 ojczyzn\'ea, z pewno\'9cci\'b9 zatroszczyli si\'ea oni o prowiant na podr\'f3\'bf morsk\'b9. Suszone mi\'easo, ryby i bataty by\'b3y najwa\'bf\-
niejszymi sk\'b3adnikami ich prymitywnego wy\'bfywienia. Kiedy \'f3wcze\'9cni \'bfeglarze zapuszczali si\'ea tratwami w morze wzd\'b3u\'bf pustynnych wybrze\'bfy Peru, mieli oni wystarczaj\'b9ce zapasy wody do picia na pok\'b3adzie. Zamiast naczy\'f1
glinianych u\'bfywali zwykle du\'bfych, wydr\'b9\'bfonych tykw odpornych na wstrz\'b9sy i ude\-rzenia; jeszcze wygodniejsze do u\'bfycia na tratwie by\'b3y grube rury wielkich bambus\'f3w. Przewiercali wszystkie kolanka, we\-wn\'b9
trz trzciny i nalewali wody przez ma\'b3\'b9 dziurk\'ea na ko\'f1cu, kt\'f3r\'b9 zatykali czopem lub \'bfywic\'b9. Trzydzie\'9cci czy czterdzie\'9cci grubych trzcin bambusowych wi\'b9zano na tratwach pod pok\'b3a\-dem, gdzie le\'bfa\'b3
y one zacienione i ch\'b3odzone .\'9cwie\'bf\'b9 wod\'b9 mor\-sk\'b9, kt\'f3ra w pr\'b9dzie r\'f3wnikowym ma oko\'b3o 26\emdash 27 stopni ciep\'b3a. \'93Cysterny" te zawiera\'b3y dwa razy tyle wody s\'b3odkiej, ile my sami zu\'bfyli\'9cmy w ci\'b9gu ca
\'b3ej podr\'f3\'bfy. Mo\'bfna by\'b3o zabra\'e6 jeszcze wi\'eacej wody, przymocowuj\'b9c wi\'eacej bambusowych rur pod tratw\'b9; nie obci\'b9\'bfa\'b3y one statku i nie zajmowa\'b3y miejsca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zauwa\'bfyli\'9cmy, \'bfe po dw\'f3ch miesi\'b9cach woda do picia zrobi\'b3a si\'ea st\'each\'b3a i niesmaczna. Lecz do tego czasu tratwa przeby\'b3a ju\'bf r/.\'ea\'9c\'e6 morza ubog\'b9 w deszcze, i wchodzi\'b3a w stref\'ea
, gdzie ulewy tropikalne obficie wyr\'f3wnywa\'b3y zas\'f3b wody. Przydzielali\'9cmy}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 pi\'b9\'e6 czwartych litra wody na cz\'b3owieka dziennie. Racja ta nie zawsze by\'b3a zu\'bfywana.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Je\'bfeli nawet nasi poprzednicy odbili od l\'b9du z niewystarcza\-j\'b9cymi zapasami \'bfywno\'9cci, dawali sobie z pewno\'9cci\'b9 rad\'ea, \'bfe\-gluj\'b9c z pr\'b9dem obfituj\'b9cym w ryby w ci\'b9gu ca\'b3ej podr\'f3\'bfy; do\-ko\'b3
a tratwy by\'b3o pe\'b3no ryb, kt\'f3re dawa\'b3y si\'ea \'b3atwo z\'b3owi\'e6. Nie by\'b3o prawie dnia, aby dwie-trzy lataj\'b9ce ryby nie wpada\'b3y sa\-me na pok\'b3ad. Zdarza\'b3o si\'ea nawet czasami, \'bfe wielkie, delikatne bonity sp\'b3ywa\'b3
y na tratw\'ea z masami wody nadbiegaj\'b9cymi z rufy. Gdy woda sp\'b3ywa\'b3a mi\'eadzy pniami jak przez sito, le\'bfa\'b3y one i trzepota\'b3y si\'ea na pok\'b3adzie. \'8cmier\'e6 z g\'b3odu by\'b3a niemo\'bfli\-wa. Starzy krajowcy wiedzieli r\'f3wnie
\'bf dobrze o tym, na co wpa\-dli rozbitkowie z czas\'f3w wojny, a mianowicie, \'bfe dla ugaszenia pragnienia mo\'bfna \'bfu\'e6 surowe mi\'easo ryb. Mo\'bfna te\'bf otrzymywa\'e6 p\'b3yn przez wyciskanie kawa\'b3k\'f3w ryby przez p\'b3\'f3tno, a je\'9c
li ryba jest du\'bfa, wystarczy nawet wyci\'b9\'e6 w niej otwory, kt\'f3re wkr\'f3tce wype\'b3ni\'b9 si\'ea ciecz\'b9 z gruczo\'b3\'f3w limfatycznych. Nie smakuje to nadzwyczajnie, zw\'b3aszcza je\'bfeli ma si\'ea co\'9c
lepszego do picia, lecz pragnienie mo\'bfna ugasi\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Potrzeba picia wody zmniejsza\'b3a si\'ea znacznie, .kiedy za\'bfywa\-li\'9cmy cz\'easto k\'b9pieli i k\'b3adli\'9cmy si\'ea mokrzy w cienistym sza\'b3asie. Je\'bfeli rekin patrolowa\'b3 majestatycznie wok\'f3\'b3 nas, przeszkadzaj\'b9
c nurkowaniu z kraw\'eadzi tratwy, k\'b3adli\'9cmy si\'ea po prostu na balach rufy, trzymaj\'b9c si\'ea wi\'b9za\'f1 palcami r\'b9k i n\'f3g. La\'b3y si\'ea wtedy na nas co par\'ea sekund ca\'b3e wanny krzyszta\'b3owo czystej wody Oceanu Spokojnego.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Cz\'b3owiek trapiony pragnieniem w czasie upa\'b3u cz\'easto w spos\'f3b nieumiarkowany wykorzystuje racje wody, nie odczuwaj\'b9c \'bfadnej ulgi. W upalny dzie\'f1 w strefie podzwrotnikowej mo\'bfna wlewa\'e6 w siebie litrami letni\'b9
wod\'ea a\'bf po dziurki od nosa, nie zaspoka\-jaj\'b9c pragnienia. Nie p\'b3yn jest w\'f3wczas tym, czego potrzebuje organizm, lecz, rzecz szczeg\'f3lna, s\'f3l. Specjalne racje \'bfywno\'9cciowe na statku zawiera\'b3y tak\'bfe tabletki soli, kt\'f3
re nale\'bfa\'b3o bra\'e6 w cza\-sie upa\'b3\'f3w, kiedy pocenie si\'ea pozbawia organizm soli..}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Prze\'bfywali\'9cmy dnie, kiedy wiatr zamiera\'b3, a s\'b3o\'f1ce pra\'bfy\'b3o tratw\'ea bez mi\'b3osierdzia. Wypijali\'9cmy wydzielane racje wody, a\'bf bulgota\'b3o w \'bfo\'b3\'b9dkach, lecz gard\'b3a z\'b3o\'9cliwie domaga\'b3y si\'ea
wi\'eacej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dodawali\'9cmy wtedy do wody s\'b3odkiej 20 do 40 procent gorzko-s\'b3onej wody morskiej i stwierdzali\'9cmy ku naszemu zdziwieniu, \'bfe ta mieszanka zaspokaja\'b3a nasze pragnienie. Przez d\'b3ugi czas pozostawa\'b3
w ustach smak wody morskiej, lecz nigdy nie czu\-li\'9cmy si\'ea \'9fle. Zmniejsza\'b3o to r\'f3wnie\'bf tempo zu\'bfywania naszego zapasu wody.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Pewnego ranka, kiedy sie}{\f58\fs24\cf1 dzieli\'9cmy przy \'9cniadaniu, nieocze\-kiwanie chlusn\'ea\'b3a do owsianki fala i wtedy przekonali\'9cmy si\'ea, \'bfe p\'b3atki owsiane usuwa\'b3y przykry smak wody morskiej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Polinezyjczycy zachowali ciekawe podania m\'f3wi\'b9ce, \'bfe gdy ich dawni przodkowie przybyli z morza, mieli ze sob\'b9 li\'9ccie pew\-nej ro\'9cliny, kt\'f3r\'b9 \'bfuli i kt\'f3ra gasi\'b3a pragnienie. Wskutek jej dzia\'b3
ania mogli oni r\'f3wnie\'bf pi\'e6 wod\'ea morsk\'b9 bez szkody dla zdrowia. Takich ro\'9clin nie ma na wyspach Oceanii, musia\'b3y one pochodzi\'e6 z ojczyzny ich przodk\'f3w. Historycy polinezyjscy obsta\-wali tak uparcie przy swoich opowie\'9cciach,
\'bfe nowocze\'9cni bada\-cze zaj\'eali si\'ea t\'b9 spraw\'b9 bardziej szczeg\'f3\'b3owo. Doszli do wniosku, i\'bf jedyn\'b9 znan\'b9 ro\'9clin\'b9 o podobnym dzia\'b3aniu mog\'b3a by\'e6 coca, rosn\'b9ca tylko w Peru. W przedhistorycznym Peru ta w\'b3a
\'9cnie ro\'9clina, zawieraj\'b9ca kokain\'ea, by\'b3a powszechnie u\'bfywana przez Ink\'f3w i ich zaginionych przodk\'f3w, na co wskazuj\'b9 odkrycia dokonane w wykopaliskach sprzed czas\'f3w Ink\'f3w. Podczas wy\-czerpuj\'b9cych podr\'f3\'bfy g\'f3
rskich i morskich mieli oni ze sob\'b9 wi\'b9zki li\'9cci coca i \'bfuli je ca\'b3ymi dniami, \'bfeby pozby\'e6 si\'ea uczucia zm\'eaczenia i pragnienia. Na kr\'f3tki okres czasu \'bfucie li\'9cci coca umo\'bfliwia r\'f3wnie\'bf
bezkarne picie wody morskiej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie pr\'f3bowali\'9cmy na tratwie li\'9cci coca, lecz mieli\'9cmy ze sob\'b9 wielkie kosze pe\'b3ne r\'f3\'bfnych innych ro\'9clin, kt\'f3re odgrywa\'b3y wa\'bf\-n\'b9 rol\'ea na wyspach Oceanii. Kosze sta\'b3y uwi\'b9zane na pok\'b3
adzie, w miejscu os\'b3oni\'eatym od wiatru sza\'b3asem; z czasem \'bf\'f3\'b3te p\'eady i zielone li\'9ccie wystrzela\'b3y z nich coraz wy\'bfej. By\'b3 to jakby pod\-zwrotnikowy ogr\'f3d na drewnianej tratwie.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 K}{\f58\fs24\cf1 iedy pierwsi Europejczycy przybyli na wyspy Oceanu Spo\-kojnego, znale\'9fli na Wyspie Wielkanocnej, na Hawajach i w No\-wej Zelandii wielkie plantacje batat\'f3w. Te same bulwy by\'b3y uprawiane r\'f3wnie\'bf
na innych wyspach, lecz jedynie w obr\'eabie Polinezji. Nie by\'b3y one wcale znane w cz\'ea\'9cci \'9cwiata le\'bf\'b9cej dalej}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 na zach\'f3d. Bataty by\'b3y jedn\'b9 z najwa\'bfniejszych ro\'9clin kultywo\-wanych na wyspach Polinezji, gdzie ludzie od\'bfywiali si\'ea prze\-wa\'bfnie rybami, i wiele legend polinezyjskich m\'f3wi o tej ro\'9clinie. Z niekt\'f3
rych legend wynika, \'bfe bataty zosta\'b3y przywiezione nie przez kogo innego, jak przez samego Tiki, kiedy przyby\'b3 ze swoj\'b9 \'bfon\'b9 Pani z pierwotnej ojczyzny przodk\'f3w, w kt\'f3rej te s\'b3odkie bulwy by\'b3y wa\'bfnym sk\'b3adnikiem po\'bf
ywienia. Legendy nowo\-zelandzkie utrzymuj\'b9, \'bfe bataty przyby\'b3y zza morza na statkach, kt\'f3re nie by\'b3y \'b3odziami, lecz sk\'b3ada\'b3y si\'ea z \'93pni powi\'b9zanych linami".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jak wiadomo, Ameryka by\'b3a jedynym miejscem na \'9cwiecie, gdzie ros\'b3y ziemniaki, zanim dosta\'b3y si\'ea do Europy. S\'b3odki karto\-fel \emdash hipomaea batatas \emdash kt\'f3ry Tiki przywi\'f3z\'b3 ze sob\'b9 na wyspy \emdash
Jest w\'b3a\'9cnie bulw\'b9 hodowan\'b9 przez Indian w Peru od najdawniejszych czas\'f3w. Suszone bataty by\'b3y najwa\'bfniejszym podr\'f3\'bfnym prowiantem, zar\'f3wno dla \'bfeglarzy polinezyjskich, jak i dla krajowc\'f3
w w Peru. Na wyspach Oceanii bataty rosn\'b9 tylko dzi\'eaki starannej uprawie, a poniewa\'bf nie znosz\'b9 one s\'b3onej wody morskiej, trudno by\'b3oby wyja\'9cni\'e6 ich rozpowszechnienie na rozproszonych wyspach bez po\'9crednictwa cz\'b3
owieka. Nie mog\'b3y one bowiem przeby\'e6 oceanu, niesione pr\'b9dami morskimi 8 000 kilometr\'f3w z Peru. Takie wyja\'9cnienie by\'b3oby szczeg\'f3lnie bezsensowne wobec faktu, na kt\'f3ry wskazuj\'b9 j\'eazykoznawcy, a mianowicie \emdash \'bf
e na wszystkich tak bardzo rozproszonych wy\-spach Oceanii rozpowszechni\'b3a si\'ea inna nazwa batat\'f3w, }{\i\fs24\cf1 kumam, a }{\f58\fs24\cf1 tak w\'b3a\'9cnie nazywali ziem}{\fs24\cf1 niaki dawni Indianie w Peru. Nazwa }{\i\fs24\cf1 kumara }{
\f58\fs24\cf1 posz\'b3a za batatami przez ocean.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Inn\'b9 bardzo wa\'bfn\'b9 uprawn\'b9 ro\'9clin\'b9 polinezyjsk\'b9, kt\'f3r\'b9 mie\-li\'9cmy na pok\'b3adzie K\'f3n-Tiki, by\'b3a tykwa, }{\i\fs24\cf1 lagenaria vulgaris. }{\f58\fs24\cf1 R\'f3wnie u\'bfyteczna jak mi\'b9\'bfsz by\'b3
a jej \'b3upina suszona przez Poli\-nezyjczyk\'f3w nad ogniem i u\'bfywana do przechowywania wody. Ta typowa ro\'9clina ogrodowa, kt\'f3ra r\'f3wnie\'bf nie mo\'bfe sama roz\-przestrzenia\'e6 si\'ea dziko i przenosi\'e6 przez morza, jest znana zar\'f3
wno przez starych Polinezyjczyk\'f3w, jak i przez pradawn\'b9 ludno\'9c\'e6 Peru. Tykwy przerobione na naczynia do wody znaleziono w przedhistorycznych pustynnych grobach na wybrze\'bfu Peru. By\'b3y one u\'bfywane przez ryback\'b9 ludno\'9c\'e6
setki lat przed dotarciem pierwszych bia\'b3ych do wysp Oceanu Spokojnego. Poline\-zyjsk\'b9 nazw\'ea tego gatunku tykwy, }{\i\fs24\cf1 kimi, }{\f58\fs24\cf1 odnajdujemy u Indian Ameryki \'8crodkowej, gdzie tkwi\'b9 korzenie kultury peruwia\'f1skiej. Opr
\'f3cz r\'f3\'bfnych owoc\'f3w po\'b3udniowych, kt\'f3re zjedli\'9cmy, zanim zd\'b9\'bfy\'b3y si\'ea zepsu\'e6, mieli\'9cmy ze sob\'b9 na tratwie trzeci\'b9 ro\'9clin\'ea, kt\'f3ra razem z batatami odegra\'b3a najwi\'eaksz\'b9 rol\'ea w historii Pa\-
cyfiku. Posiadali\'9cmy mianowicie setki orzech\'f3w kokosowych, kt\'f3re dawa\'b3y nam orze\'9fwiaj\'b9cy nap\'f3j. Niekt\'f3re orzechy zacz\'ea\'b3y szybko kie\'b3kowa\'e6 i po dziesi\'eaciu tygodniach pobytu na morzu mieli\'9cmy na pok\'b3adzie p\'f3
\'b3 tuzina ma\'b3ych palni, wysokich na stop\'ea, wypuszczaj\'b9cych ju\'bf p\'eady i formuj\'b9cych grube zielone li\'9ccie. Orzechy kokosowe ros\'b3y przed Kolumbem zar\'f3wno na Przesmyku Panamskim, jak i w Ameryce Po\'b3
udniowej. Kronikarz Oviedo pisze, \'bfe w okresie przybycia Hiszpan\'f3w palma kokosowa ros\'b3a w wielkiej ilo\'9cci w Peru wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa Oceanu Spokoj\-nego. W tym czasie istnia\'b3a ju\'bf
ona od dawna na wszystkich wyspach Pacyfiku. Botanicy nie maj\'b9 jeszcze \'bfadnego pewnego dowodu na to, jak\'b9 drog\'b9 palmy kokosowe rozpowszechni\'b3y si\'ea na tych wyspach. Ustalono tylko jedno: nawet orzech kokosowy ze swoj\'b9 s\'b3ynn\'b9
z twardo\'9cci skorup\'b9 nie m\'f3g\'b3 przeby\'e6 oceanu bez pomocy cz\'b3owieka. Orzechy, kt\'f3re mieli\'9cmy na pok\'b3adzie, pozosta\'b3y jadalne i zdolne do kie\'b3kowania przez ca\'b3\'b9 drog\'ea. Te natomiast, kt\'f3re z\'b3o\'bfyli\'9c
my pod pok\'b3adem razem ze specjalnym prowiantem, omywane przez fale zepsu\'b3y si\'ea co do jednego. \'afa\-den za\'9c kokos nie mo\'bfe przep\'b3yn\'b9\'e6 oceanu pr\'eadzej ni\'bf tratwa, kt\'f3rej pomaga wiatr. Oczka orzech\'f3w mi\'eak\'b3y tak,
\'bfe woda mor\-ska zaczyna\'b3a przedostawa\'e6 si\'ea do \'9crodka. Byli ponadto na ca\'b3ym oceanie \'93inspektorzy higieny", kt\'f3rzy dbali o to, aby nic jadal\-nego nie przep\'b3yn\'ea\'b3o z jednego kra\'f1ca na drugi. Niekiedy w spo\-
kojne dnie, unosz\'b9c si\'ea na powierzchni oceanu, przep\'b3ywa\'b3y obok nas na wodzie samotne, bia\'b3e ptasie pi\'f3ra. Kiedy spojrza\'b3o si\'ea na nie uwa\'bfnie, mo\'bfna by\'b3o dostrzec dw\'f3ch, trzech pasa\'bfer\'f3w wdzi\'eacznie \'bfegluj
\'b9cych z wiatrem. Gdy Kon-Tiki niczym Goliat przep\'b3ywa\'b3 obok, \'93\'bfeglarze" widz\'b9c szerszy i obszerniejszy statek, sun\'eali szybko po powierzchni wody i wdrapywali si\'ea na tratw\'ea, pi\'f3rko za\'9c w\'eadrowa\'b3o swoj\'b9 drog\'b9. Wkr
\'f3tce te\'bf na po\-k\'b3adzie Kon-Tiki zaroi\'b3o si\'ea od \'93pasa\'bfer\'f3w na gap\'ea". By\'b3y to ma\'b3e kraby pelagiczne}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Strefa pelagiczna - masa w\'f3d otwartego morza, odgraniczona od brzegu przez stref\'ea przybrze\'bfn\'b9. Obejmuje ona obszar w\'f3d na\'9cwietlonych, tj. do g\'b3\'ea
boko\'9cci oko\'b3o 350 m i dzieli si\'ea na warstw\'ea g\'f3rn\'b9 (oko\'b3o 80 m) i warstw\'ea doln\'b9 o \'9cwietle rozproszonym. Stref\'ea pelagiczna zamieszkuje plankton - zesp\'f3\'b3 drobnych organizm\'f3w ro\'9clinnych \'b3 zwierz\'eacych, unosz
\'b9cych si\'ea w wodzie. Kraby, o kt\'f3rych mowa, nale\'bf\'b9 do planktonu zwierz\'eacego strefy pelagicznej - st\'b9d nazwa.}}}{\f58\fs24\cf1 wielko\'9cci paznokcia lub pi\'eaciogro-sz\'f3wki. Stanowi\'b3y one przysmak dla \'93Goliat\'f3w", je\'bf
eli tylko dawa\'b3y si\'ea z\'b3apa\'e6. Ma\'b3e te kraby pe\'b3ni\'b3y funkcje patroli sanitar\-nych i nigdy nie przegapia\'b3y okazji do zdobycia czego\'9c jadal\-nego. Je\'bfeli kt\'f3rego\'9c dnia kucharz nie zauwa\'bfy\'b3 lataj\'b9
cej ryby ukrytej mi\'eadzy balami \emdash nazajutrz by\'b3a ona pokryta przez kraby dzielnie pracuj\'b9ce kleszczami. Na og\'f3\'b3 ba\'b3y si\'ea one ludzi uciekaj\'b9c, gdy tylko zbli\'bfali\'9cmy si\'ea do nich. Na rufie jednak, w ma\'b3
ym otworze przy klocu sterowym, mieszka\'b3 jeden ma\'b3y krab zupe\'b3nie oswojony. Nazywali\'9cmy go Johannes i tak jak papug\'ea, kt\'f3ra by\'b3a og\'f3lnym faworytem, uznali\'9cmy go za cz\'b3onka za\'b3ogi. Kiedy sternik zwr\'f3cony plecami do sza
\'b3asu siedzia\'b3 i ste\-rowa\'b3 w s\'b3oneczne dnie bez towarzystwa Johannesa, czu\'b3 si\'ea zu\-pe\'b3nie samotny na wielkim, niebieskim morzu. Podczas gdy inne kraby zmyka\'b3y szybko i podkrada\'b3y \'bfywno\'9c\'e6 jak zwyk\'b3e kara\-
luchy na statku, Johannes siedzia\'b3 godnie rozparty w drzwiach swego domku, z wytrzeszczonymi oczami, i czeka\'b3 na zmian\'ea wachty. Ka\'bfdy nowy dy\'bfurny mia\'b3 dla niego okruch biszkopta lub kawa\'b3eczek ryby i gdy tylko schylali\'9cmy si\'ea
nad otworem, Johannes wychodzi\'b3 na schody i wyci\'b9ga\'b3 \'b3apki. Bra\'b3 kleszczami okruch z palc\'f3w i mkn\'b9\'b3 z powrotem do dziury, gdzie siada\'b3 na progu i zajada\'b3 \'b3apczywie niczym uczniak. Kraby tkwi\'b3y jak kleszcze na przemok
\'b3ych orzechach kokosowych, kt\'f3re fermen\-towa\'b3y i p\'eaka\'b3y, albo te\'bf \'b3apa\'b3y plankton i \'bfyj\'b9tka znoszone przez fale. Te najdrobniejsze organizmy morskie by\'b3y zreszt\'b9 dobrym po\'bfywieniem nawet dla nas, gdy nauczyli\'9c
my si\'ea zbiera\'e6 ich tyle naraz, a\'bfeby mie\'e6 co w\'b3o\'bfy\'e6 do ust.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jest rzecz\'b9 oczywist\'b9, \'bfe niewidzialna prawie masa planktonu, niesiona pr\'b9dami morskimi w niesko\'f1czonych ilo\'9cciach, jest bar\-dzo po\'bfywna. Nie ma bowiem ani jednego stworzenia w morzu, kt\'f3re by nie budowa\'b3
o swojej egzystencji na planktonie. Te ryby i ptaki morskie, kt\'f3re same nie \'bfywi\'b9 si\'ea planktonem, zjadaj\'b9 z kolei inne ryby i zwierz\'eata morskie najr\'f3\'bfniejszej wielko\'9cci, dla kt\'f3rych plankton stanowi podstaw\'ea po\'bf
ywienia. Plankton \emdash to zbiorowa nazwa dla tysi\'eacy gatunk\'f3w widzialnych i niewi\-dzialnych organizm\'f3w, p\'b3ywaj\'b9cych pod powierzchni\'b9 morza. Nale\'bf\'b9 tu ro\'9cliny }{\i\fs24\cf1 (fitoplankton), }{\f58\fs24\cf1 rybia ikra i ma\'b3
e, \'bfywe stworzonka (zooplanfcton). Zwierz\'eacy plankton \'bfywi si\'ea ro\'9clinnym, a ro\'9clinny z kolei \emdash azotanami i zwi\'b9zkami, kt\'f3re powstaj\'b9 jako produkt rozk\'b3adu zwierz\'eacego planktonu. \'afywi\'b9c si\'ea sob\'b9 wza\-
jemnie, organizmy te s\'b9 jednocze\'9cnie pokarmem dla wszystkiego, co porusza si\'ea w morzu i ponad nim. Niewielki ich rozmiar kom\-pensuje ilo\'9c\'e6. W wodach bogatych w plankton tysi\'b9ce organiz\-m\'f3w mie\'9cci si\'ea
w jednej szklance wody. Ludzie nieraz umierali z g\'b3odu na morzu, nie mog\'b9c znale\'9f\'e6 nic, co by si\'ea da\'b3o z\'b3apa\'e6 w sieci lub nadzia\'e6 na haczyk. Nie wiedzieli o tym, \'bfe \'bfegluj\'b9 w mocno rozcie\'f1
czonej surowej zupie rybnej. Gdyby pr\'f3cz sieci i haczyk\'f3w rozbitkowie mieli naczynie do odcedzania tej zupy, w kt\'f3rej p\'b3ywali, mieliby si\'ea czym \'bfywi\'e6. Kiedy\'9c w przysz\'b3o\'9cci ludzie zaczn\'b9 prawdopodobnie my\'9cle\'e6
o zbieraniu tego wspania\-\'b3ego po\'bfywienia na morzach, podobnie jak teraz zbieraj\'b9 ziarno na l\'b9dzie. Pojedyncze ziarenko r\'f3wnie\'bf nie przydaje si\'ea na nic, dopiero nagromadzone w wielkich ilo\'9cciach staje si\'ea \'bfywno\'9cci\'b9.}{
\fs24
\par }{\fs24\cf1 Biolog morski dr A. D. Bajkow podda}{\f58\fs24\cf1 \'b3 nam przed wyjazdem pomys\'b3 chwytania tych \'bfyj\'b9tek i przys\'b3a\'b3 nam sie\'e6 odpowiedni\'b9 do takiego po\'b3owu. \'93Sie\'e6" by\'b3a jedwabn\'b9 siatk\'b9 o prawie trzech tysi
\'b9cach oczek na cal kwadratowy. Uszyta by\'b3a w kszta\'b3cie wo\-reczka podobnego do komina, z okr\'b9g\'b3ym otworem, usztywnio\-nym metalowym pier\'9ccieniem p\'f3\'b3metrowej \'9crednicy. Siatk\'ea t\'ea wlekli\'9cmy za tratw\'b9
. Podobnie jak przy innych rodzajach rybo\-\'b3\'f3wstwa, po\'b3\'f3w zmienia\'b3 si\'ea w zale\'bfno\'9cci od miejsca i czasu. Zmniejsza\'b3 si\'ea, kiedy morze stawa\'b3o si\'ea coraz cieplejsze, im dalej posuwali\'9cmy si\'ea na zach\'f3
d. W naszej podr\'f3\'bfy po\'b3\'f3w dawa\'b3 naj\-lepsze rezultaty w nocy, gdy\'bf wiele gatunk\'f3w \'bfyj\'b9tek zanu\-rza si\'ea w ci\'b9gu dnia g\'b3\'eabiej w wodzie, chowaj\'b9c si\'ea przed s\'b3o\'f1cem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy nie mieli\'9cmy nic ciekawszego do roboty, wsadzali\'9cmy nosy w \'9cwie\'bfy po\'b3\'f3w planktonu, co by\'b3o ju\'bf wystarczaj\'b9c\'b9 roz\-rywk\'b9. Zapach nie by\'b3 co prawda zach\'eacaj\'b9cy, a widok nie budzi\'b3
apetytu, lecz zawarto\'9c\'e6 siatki, rozpostarta na deseczce, przedsta\-wia\'b3a nawet dla nie uzbrojonego oka fantastyczny widok nie\-sko\'f1czonej rozmaito\'9cci kszta\'b3t\'f3w i kolor\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przewa\'bfnie by\'b3y to ma\'b3e \'bfyj\'b9tka, skorupiaki podobne do racz\-k\'f3w lub rybia ikra p\'b3ywaj\'b9ca luzem, lecz by\'b3y tu r\'f3wnie\'bf larwy ryb i krab\'f3w skorupiak\'f3w, niezwyk\'b3e miniaturowe kraby wszyst\-kich kolor
\'f3w, meduzy i niesko\'f1czona rozmaito\'9c\'e6 ma\'b3ych stwo\-rzonek, kt\'f3re wygl\'b9da\'b3y jak zaczerpni\'eate z \'93Fantazji" Walta Disney'a. Niekt\'f3re wygl\'b9da\'b3y jak fr\'eadzlowate, trzepocz\'b9ce si\'ea upiory wyci\'ea
te z celofanu. Inne zn\'f3w przypomina\'b3y ma\'b3e, czer-wonodziobe ptaszki z tward\'b9 skorup\'b9 zamiast pi\'f3r. W \'9cwiecie planktonu nie by\'b3o granic dla wymy\'9clnej wynalazczo\'9cci natury. Surrealistyczny artysta nie wytrzyma\'b3
by tu konkurencji z przy\-rod\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tu\'bf pod r\'f3wnikiem, gdzie zimny Pr\'b9d Peruwia\'f1ski skr\'eaca na zach\'f3d, mogliby\'9cmy wybiera\'e6 z siatki par\'ea kilo papki plankto-nowej co par\'ea godzin. Masa ta le\'bfa\'b3a w siatce sprasowana jak przek\'b3adaniec sk\'b3
adaj\'b9cy si\'ea z kolorowych warstw \emdash czerwo\-nych, br\'b9zowych, szarych i zielonych, zale\'bfnie od rozmaitych \'b3awic planktonu, przez kt\'f3re przep\'b3ywali\'9cmy. W nocy, kiedy wyst\'eapowa\'b3a fosforescencja morza, \'b3
owienie planktonu by\'b3o jakby wyci\'b9ganiem iskrz\'b9cych si\'ea klejnot\'f3w. Lecz kiedy *zdo-bycz by\'b3a ju\'bf wydobyta, skarby pirat\'f3w zamienia\'b3y si\'ea w milio\-ny b\'b3yszcz\'b9cych, drobniutkich raczk\'f3w i fosforyzuj\'b9
cych larw rybich, kt\'f3re jarzy\'b3y si\'ea w ciemno\'9cci jak kupka \'bfarz\'b9cych si\'ea w\'eagielk\'f3w. Gdy wlewali\'9cmy to wszystko do wiadra, masa la\'b3a si\'ea jak magiczna kasza ugotowana ze \'9cwietlik\'f3w. Nasz nocny po\'b3\'f3w wygl\'b9da
\'b3 r\'f3wnie brzydko z bliska, jak \'b3adnie z daleka, a pachnia\'b3 tak samo nieprzyjemnie, jak dobrze smakowa\'b3, je\'bfeli tylko zdobyli\'9cmy si\'ea na odwag\'ea wlania do ust \'9cwiec\'b9cych ogni\-k\'f3w. Kiedy w masie by\'b3o du\'bfo kar\'b3
owatych raczk\'f3w, plankton mia\'b3 smak sa\'b3atki z homar\'f3w, rak\'f3w lub krab\'f3w. Po\'b3\'f3w sk\'b3ada\-j\'b9cy si\'ea z pelagicznej ikry przypomina\'b3 w smaku kawior, a nie\-kiedy ostrygi. Ro\'9clinny plankton albo by\'b3 tak drobny, \'bf
e prze\-nika\'b3 z wod\'b9 przez oczka siatki, albo by\'b3 tak du\'bfy, \'bfe mo\'bfna go by\'b3o wybiera\'e6 palcami. O\'9cci\'b9 w gardle stawa\'b3y galaretowate jamoch\'b3ony podobne do ma\'b3ych szklanych kulek, a tak\'bfe me\-duzy. By\'b3y gorzkie
i trzeba je by\'b3o usuwa\'e6. Poza tym ca\'b3\'b9 reszt\'ea mo\'bfna by\'b3o je\'9c\'e6 albo na surowo, albo ugotowan\'b9 w s\'b3odkiej wo\-dzie, jako kasz\'ea lub zup\'ea. Sk\'b3onno\'9cci i gusty s\'b9 jak wiadomo r\'f3\'bfne. Dw\'f3ch z nas uwa\'bfa
\'b3o plankton za przysmak, dw\'f3ch innych znosi\'b3o go ca\'b3kiem dobrze, dwaj pozostali mieli do\'9c\'e6 ju\'bf samego widoku. Z punktu widzenia warto\'9cci od\'bfywczej plankton nie ust\'eapuje wi\'eakszym skorupiakom, a dobrze przyrz\'b9dzony i przy
\-prawiony z pewno\'9cci\'b9 rno\'bfe stanowi\'e6 pierwszorz\'eadne danie dla wszystkich amator\'f3w przysmak\'f3w morskic}{\fs24\cf1 h.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wieloryb fiszbinowy, najwi\'eaksze zwierz\'ea na \'9cwiecie, \'bfywi si\'ea planktonem, co dowodzi, \'bfe drobne te organizmy daj\'b9 dosy\'e6 po\-trzebnych kalorii. Nasza metoda po\'b3owu za pomoc\'b9 siatki, cz\'ea
sto przegryzanej przez g\'b3odne ryby, wydawa\'b3a si\'ea nam \'bfa\'b3o\'9cnie pry\-mitywna, kiedy siedz\'b9c na tratwie obserwowali\'9cmy przep\'b3ywa\-j\'b9cego wieloryba, kt\'f3ry wydmuchiwa\'b3 kaskady wody odcedzonej z planktonu przez celuloidow\'b9
brod\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnego dnia stracili\'9cmy nasz\'b9 sie\'e6 w morzu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czemu nie robicie tak, jak on, planktono\'bfercy? \emdash zapytali pogardliwie Torstein i Bengt, wskazuj\'b9c na tryskaj\'b9ce fontanny wieloryba.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nabierzcie pe\'b3ne usta wody i wydmuchujcie przez w\'b9sy!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Widywa\'b3em ju\'bf wieloryby z daleka, widzia\'b3em je r\'f3wnie\'bf z odleg\'b3o\'9cci p\'f3\'b3 kroku w muzeum, lecz nigdy nie uwa\'bfa\'b3em tych olbrzymich cielsk za normalne ciep\'b3okrwiste zwierz\'eata, jak na przyk\'b3
ad konia albo s\'b3onia. Z biologicznego punktu widzenia uznawa\'b3em zreszt\'b9, \'bfe wieloryb jest ssakiem, lecz w gruncie }{\i\fs24\cf1 rzeczy }{\f58\fs24\cf1 by\'b3a to du\'bfa, zimna ryba. Doznali\'9cmy jednak zupe\'b3nie innego wra\'bf
enia, kiedy wielkie wieloryby przewala\'b3y si\'ea tu\'bf obok na\-szej tratwy. Pewnego dnia siedzieli\'9cmy jak zwykle na kraw\'eadzi, spo\'bfywaj\'b9c posi\'b3ek tak blisko wody, \'bfe wystarczy\'b3o pochyli\'e6 si\'ea wstecz, \'bfeby wyp\'b3uka\'e6
nasze kubki, kiedy nagle co\'9c prychn\'ea\'b3o za nami g\'b3o\'9cno jak p\'b3yn\'b9cy ko\'f1. Wielki wieloryb podp\'b3yn\'b9\'b3 pa\-trz\'b9c na nas z tak bliska, \'bfe widzieli\'9cmy b\'b3ysk jego wilgotnych nozdrzy \'9cwiec\'b9
cych jak lakierowany but. By\'b3o to tak niezwyk\'b3e s\'b3ysze\'e6 prawdziwy oddech tu, na morzu, gdzie wszystkie \'bfywe stworzenia przewija\'b3y si\'ea cicho, wachluj\'b9c skrzelami \emdash \'bfe na\-prawd\'ea mieli\'9c
my w tej chwili serdeczne uczucia dla naszego dalekiego kuzyna, kt\'f3ry podobnie jak i my b\'b3\'b9dzi\'b3 tak daleko od l \'b9du. Zamiast zimnego, podobnego do ropuchy wielorybiego re-kina, kt\'f3ry nie mia\'b3 nawet do\'9c\'e6 rozumu, \'bfeby wytkn\'b9
\'e6 nos dla /uczerpni\'eacia \'9cwie\'bfego powietrza, odwiedzi\'b3o nas tu co\'9c, co przy\-pomina\'b3o jowialnego hipopotama w ogrodzie zoologicznym, co\'9c, co oddycha\'b3o. Zrobi\'b3o to na mnie ogromnie sympatyczne wra\-\'bfenie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wieloryby odwiedza\'b3y nas wielokrotnie. Najcz\'ea\'9cciej by\'b3y to ma\'b3e delfiny i kaszaloty, kt\'f3re pluska\'b3y si\'ea obok nas du\'bfymi stadami, ale od czasu do czasu zjawia\'b3y si\'ea wielkie p\'b3etwale i inne giganty p\'b3yn
\'b9ce ma\'b3ymi stadkami. Niekiedy przeci\'b9ga\'b3y one obok jak statki na horyzoncie, wydmuchuj\'b9c w powietrze kaskady wody, lecz zdarza\'b3o si\'ea czasami, \'bfe sterowa\'b3y prosto na nas. Gdy po raz pierwszy wielki wieloryb zmieni\'b3
kurs i zdecy\-dowanie ruszy\'b3 prosto na tratw\'ea, byli\'9cmy przygotowani na nie\-bezpieczne zderzenie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy olbrzym zbli\'bfa\'b3 si\'ea, s\'b3yszeli\'9cmy jego ci\'ea\'bfki, d\'b3ugi wy\-dech za ka\'bfdym razem, gdy podnosi\'b3 g\'b3ow\'ea z wody. Wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe nadchodzi olbrzymie, grubosk\'f3re, niezgrabne zwierz\'ea l\'b9\-
dowe, kt\'f3re przepycha si\'ea przez fale i ma r\'f3wnie ma\'b3o wsp\'f3lnego}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 2 ryb\'b9, co nietoperz z ptakiem. Wieloryb podszed\'b3 do nas z lewej burty, gdzie stali\'9cmy wszyscy na kraw\'eadzi tratwy, jeden za\'9c z wsp\'f3\'b3towarzyszy, kt\'f3ry siedzia\'b3 na maszcie, zawo\'b3a\'b3, \'bf
e widzi jeszcze siedem czy osiem sztuk p\'b3yn\'b9cych ku nam.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wielki i l\'9cni\'b9cy czarny \'b3eb pierwszego wieloryba by\'b3 nie dalej ni\'bf dwa metry od tratwy, kiedy zanurzy\'b3 si\'ea nagle i ujrzeli\'9cmy w\'f3wczas olbrzymi czarnob\'b3\'eakitny grzbiet wieloryba prze\'9clizgu\-j\'b9cy si\'ea
pod balami tu\'bf obok naszych st\'f3p. Potw\'f3r spoczywa\'b3 tam przez chwil\'ea, ciemny i nieruchomy, a my wstrzymywali\'9cmy oddech w piersi, patrz\'b9c na gigantyczne plecy zwierz\'eacia, znacz\-nie wi\'eaksze od ca\'b3ej tratwy. Wtedy wieloryb zag
\'b3\'eabi\'b3 si\'ea powoli w b\'b3\'eakitnaw\'b9 wod\'ea i znikn\'b9\'b3 nam z oczu. Po chwili mieli\'9cmy ju\'bf na karku ca\'b3e stado, lecz nie zwraca\'b3o ono na nas \'bfadnej uwagi. Wieloryby, kt\'f3re nadu\'bfywa\'b3y swej pot\'ea\'bfnej si\'b3
y zata\-piaj\'b9c uderzeniem ogona \'b3odzie wielorybnik\'f3w, musia\'b3y by\'e6 prawdopodobnie najpierw same zaatakowane. Ca\'b3e przedpo\'b3udnie wieloryby dmucha\'b3y i prycha\'b3y wok\'f3\'b3 nas tryskaj\'b9
c fontannami wody w najbardziej nieoczekiwanych miejscach, ale nie otar\'b3y si\'ea nawet o tratw\'ea ani o wios\'b3o sterowe. Igra\'b3y po prostu swo\-bodnie na falach, wygrzewaj\'b9c si\'ea na s\'b3o\'f1cu. Oko\'b3o po\'b3udnia ca\'b3
e stado jakby na sygna\'b3 da\'b3o nurka i znikn\'ea\'b3o na dobre.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie tylko wieloryby widywali\'9cmy pod nasz\'b9 tratw\'b9. Kiedy unosili\'9cmy mat\'ea, na kt\'f3rej sypiali\'9cmy, w szparach mi\'eadzy pnia\-mi wida\'e6 by\'b3o kryszta\'b3owob\'b3\'eakitn\'b9 wod\'ea. Patrz\'b9c tak przez chwil\'ea mo
\'bfna by\'b3o zauwa\'bfy\'e6 srebrzyst\'b9 p\'b3etw\'ea piersiow\'b9 lub ogonow\'b9, a niekiedy widzia\'b3o si\'ea i ca\'b3\'b9 ryb\'ea. Gdyby szpary by\'b3y odrobin\'ea szersze, mogliby\'9cmy \'b3owi\'e6 ryby le\'bf\'b9c wygodnie w \'b3\'f3\'bfku z w
\'eadk\'b9 w r\'eaku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Najbardziej trzyma\'b3y si\'ea nas z\'b3ote makrele i ryby-piloty. Od momentu gdy pierwsza z\'b3ota makrela przy\'b3\'b9czy\'b3a si\'ea do nas ko\-\'b3o Callao, nie by\'b3o ani jednego dnia, w kt\'f3rym te wielkie ryby nie przewija\'b3
yby si\'ea wok\'f3\'b3 nas. Nie wiem, co przyci\'b9ga\'b3o je do tratwy \emdash chcia\'b3y p\'b3ywa\'e6 z ruchomym dachem nad g\'b3ow\'b9, czy te\'bf n\'eaci\'b3o je po\'bfywienie \'b3atwe do zdobycia w naszym ogrodzie warzywnym sk\'b3adaj\'b9cym si\'ea
z glon\'f3w, wodorost\'f3w i ma\'b3\'bf\'f3w, zwisaj\'b9cych girlandami ze wszystkich pni i wios\'b3a sterowego. Najpierw pojawi\'b3a si\'ea na pniach cienka warstwa zieleni, lecz zielone fr\'eadzle glon\'f3w ros\'b3y z tak zadziwiaj\'b9c\'b9 szybko\'9c
ci\'b9, \'bfe Kon-Tiki upodobni\'b3 si\'ea do brodatego gnoma morskiego, przele\-waj\'b9cego si\'ea mi\'eadzy falami. W g\'eastwinie porost\'f3w chroni\'b3y si\'ea ma\'b3e rybki i nasi \'93pasa\'bferowie na gap\'ea" \emdash kraby.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3y chwile, kiedy przewag\'ea na tratwie pocz\'ea\'b3y uzyskiwa\'e6 mr\'f3wki. Te ma\'b3e, czarne owady \'bfy\'b3y w niekt\'f3rych pniach i kie\-dy wyszli\'9cmy w morze, a wilgo\'e6 zaczyna\'b3a przenika\'e6 drewno, mr\'f3wki wyroi\'b3
y si\'ea z pni i wlaz\'b3y do naszych \'9cpiwor\'f3w. Rozpe\'b3z\'b3y si\'ea wsz\'eadzie gryz\'b9c i dokuczaj\'b9c nam tak, i\'bf s\'b9dzili\'9cmy ju\'bf, \'bfe wygnaj\'b9 nas z tratwy. Lecz stopniowo na tratwie robi\'b3o si\'ea co\-raz wilgotniej; mr\'f3
wki zrozumia\'b3y, \'bfe nie-jest to ich w\'b3a\'9cciwy \'bfywio\'b3 i zaledwie kilka pojedynczych egzemplarzy wytrzyma\'b3o z nami do ko\'f1ca podr\'f3\'bfy. Je\'bfeli nie liczy\'e6 krab\'f3w, najlepiej po\-wodzi\'b3o si\'ea na tratwie skorupiakom, kt
\'f3re mia\'b3y 3\emdash 4 centyme\-tr\'f3w d\'b3ugo\'9cci. Wyrasta\'b3y one setkami, szczeg\'f3lnie na os\'b3oni\'eatej od wiatru stronie, i chocia\'bf wrzucali\'9cmy stare do kot\'b3a z zup\'b9, przybywa\'b3y ci\'b9gle nowe. Skorupiaki mia\'b3y \'9cwie
\'bfy i delikatny smak. Zbierali\'9cmy na sa\'b3atk\'ea r\'f3wnie\'bf wodorosty, ale by\'b3y one mniej smaczne. Nie zauwa\'bfyli\'9cmy nigdy, aby z\'b3ote makrele \'bfero\-wa\'b3y w naszym ogrodzie warzywnym, lecz widzieli\'9cmy, jak odwraca\'b3y one w g
\'f3r\'ea swoje b\'b3yszcz\'b9ce brzuchy i nurkowa\'b3y pod pnie. Z\'b3ota makrela jest wspaniale ubarwion\'b9 tropikaln\'b9 ryba, mierzy zwykle metr lub p\'f3\'b3tora, ma sp\'b3aszczone boki i sto\-sunkowo wielk\'b9 g\'b3ow\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wci\'b9gn\'eali\'9cmy kiedy\'9c na pok\'b3ad okaz p\'f3\'b3torametrowy z g\'b3ow\'b9 o d\'b3ugo\'9cci 37 centymetr\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W wodzie z\'b3ote makrele mieni\'b3y si\'ea zieleni\'b9 i b\'b3\'eakitem i b\'b3ysz\-cza\'b3y \'bf\'f3\'b3toz\'b3otymi p\'b3etwami. Lecz gdy wydostali\'9cmy je na tratw\'ea, przedstawia\'b3y dziwny widok. Ryba zasypiaj\'b9c ciemnia\'b3
a i stawa\'b3a si\'ea srebrnoszara z czarnymi plamami, a w ko\'f1cu robi\'b3a si\'ea ca\'b3a srebrnobia\'b3a. Trwa\'b3o to cztery czy pi\'ea\'e6 minut, p\'f3\'9fniej dawne kolory zwolna pojawia\'b3y si\'ea znowu. Nawet w wodzie z\'b3ote ma\-krele zmienia
\'b3y niekiedy z byle powodu barwy jak kameleony i cz\'easto spostrzegali\'9cmy \'93nowy rodzaj" b\'b3yszcz\'b9cej miedzi\'b9 ryby, kt\'f3ra po bli\'bfszym przyjrzeniu si\'ea okazywa\'b3a si\'ea naszym starym przyjacielem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'b3aski pysk, upodobniaj\'b9cy z\'b3ot\'b9 makrel\'ea do buldoga, zawsze przecina\'b3 powierzchni\'ea wody, kiedy drapie\'bfna ryba rzuca\'b3a si\'ea jak torpeda za \'b3awic\'b9 uciekaj\'b9cych ryb. Gdy makrela by\'b3a w do\-
brym -humorze, przewraca\'b3a si\'ea na bok, nabiera\'b3a szybko\'9cci, wyskakiwa\'b3a wysoko w powietrze i jak p\'b3aski nale\'9cnik, spada\'b3a z pluskiem na powierzchni\'ea, wzbijaj\'b9c fontanny. Zaledwie do\-tkn\'b9wszy wody, powtarza\'b3
a skok poprzez fale, jeszcze jeden i je\-szcze jeden. Ale kiedy by\'b3a w z\'b3ym humorze, na przyk\'b3ad gdy wyci\'b9gali\'9cmy j\'b9 na tratw\'ea, rzuca\'b3a si\'ea i gryz\'b3a. Torstein kula\'b3 przez jaki\'9c czas chodz\'b9c z zabanda\'bf
owanym wielkim palcem u no\-gi, gdy\'bf postawi\'b3 kiedy\'9c przypadkowo stop\'ea w pobli\'bfu paszczy ryby, kt\'f3ra wykorzysta\'b3a okazj\'ea do zwarcia szcz\'eak i ugryz\'b3a mocniej ni\'bf zwykle. Po powrocie z wyprawy s\'b3yszeli\'9cmy, \'bfe z\'b3
ote makrele atakuj\'b9, a nawet po\'bferaj\'b9 k\'b9pi\'b9cych si\'ea ludzi. Nie by\'b3o to zbyt pochlebne dla nas, jako \'bfe pluskali\'9cmy si\'ea codziennie mi\'eadzy nimi, a jednak nie wykazywa\'b3y one \'bfadnego zaintereso\-wania si\'ea nami. Z\'b3
ote makrele s\'b9 istotnie strasznymi drapie\'bfni\-kami; znajdowali\'9cmy w ich \'bfo\'b3\'b9dkach o\'9cmiornice i lataj\'b9ce ryby.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Te ostatnie by\'b3y ulubion\'b9 potraw\'b9 z\'b3otych makreli. Je\'bfeli cokolwiek pluska\'b3o na powierzchni wody, makrele rzuca\'b3y si\'ea na o\'9clep w nadziei, \'bfe jest to lataj\'b9ca ryba. Cz\'easto w senne go\-
dziny poranne, gdy na wp\'f3\'b3 jeszcze drzemi\'b9c wychodzili\'9cmy z sza\'b3asu i zanurzali\'9cmy w morzu szczoteczki do z\'eab\'f3w, trze\'9fwieli\'9cmy na dobre, gdy pi\'eatnastokilowa ryba wystrzela\'b3a jak b\'b3yskawica 'spod tratwy i rzuca\'b3
a si\'ea na szczoteczk\'ea. A kiedy siadali\'9cmy spokojnie do \'9cniadania na brzegu tratwy, zdarza\'b3o Fi\'ea, \'bfe z\'b3ote makrele wyskakiwa\'b3y w powietrze prezentuj\'b9c jed\-no ze swoich energiczniejszych bocznych plu\'9cni\'ea\'e6, tak \'bf
e woda morska la\'b3a si\'ea nam na plecy i na jedzenie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnego dnia, gdy siedzieli\'9cmy przy obiedzie, Torstein urze\-czywistni\'b3 najfantastyczniejsz\'b9 ze wszystkich przechwa\'b3ek ry\-backich. Od\'b3o\'bfy\'b3 nagle widelec, wsadzi\'b3 r\'eak\'ea do morza i zanim ktokolwiek zrozumia\'b3
, o co chodzi, woda zakot\'b3owa\'b3a si\'ea i wielka z\'b3ota makrela wpad\'b3a pomi\'eadzy nas. Sta\'b3o si\'ea to w ten spos\'f3b, \'bfe Torstein z\'b3apa\'b3 za koniec linki prze\'9clizguj\'b9cej si\'ea obok w wodzie; na drugim jej ko\'f1cu wisia\'b3
a mocno zdziwiona ryba, kt\'f3ra urwa\'b3a si\'ea Erikowi z w\'eadki par\'ea dni temu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie by\'b3o dnia, aby sze\'9c\'e6 czy siedem z\'b3otych makreli nie to\-warzyszy\'b3o nam zataczaj\'b9c ko\'b3a i podp\'b3ywaj\'b9c pod tratw\'ea. W gorsze dnie zdarza\'b3o si\'ea, \'bfe by\'b3o ich tylko dwie lub trzy, ale ju\'bf w dzie
\'f1 p\'f3\'9fniej zjawia\'b3o si\'ea ich trzydzie\'9cci lub czterdzie\'9cci. Je\'bfeli chcieli\'9cmy mie\'e6 \'9cwie\'bf\'b9 ryb\'ea na obiad, z regu\'b3y wystarczy\-\'b3o uprzedzi\'e6 kucharza dwadzie\'9ccia minut wcze\'9cniej, wtedy bra\'b3 on kr\'f3tk
\'b9 bambusow\'b9 tyczk\'ea, przywi\'b9zywa\'b3 do niej link\'ea i na\-wleka\'b3 na haczyk p\'f3\'b3 lataj\'b9cej ryby. W oka mgnieniu zjawia\'b3a si\'ea z\'b3ota makrela, pruj\'b9c powierzchni\'ea wody g\'b3ow\'b9 i goni\'b9c za przyn\'eat\'b9, a za ni
\'b9 p\'eadzi\'b3y dwie, trzy inne. By\'b3a to wspania\'b3a ry\-ba dla w\'eadkarza, }{\i\fs24\cf1 a }{\f58\fs24\cf1 \'9cwie\'bfo z\'b3owiona mia\'b3a mi\'easo j\'eadrne i deli\-katne \emdash co\'9c po\'9credniego mi\'eadzy dorszem a \'b3ososiem. Mo\'bf
na je by\'b3o przechowywa\'e6 przez dwa dni, i to nam wystarcza\'b3o, bo ryb w morzu by\'b3o dosy\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Z rybami-pilotami zaznajomili\'9cmy si\'ea w inny spos\'f3b: przy\-prowadza\'b3y je rekiny i pozostawia\'b3y nam do zaadoptowania po swej \'9cmierci. Wkr\'f3tce po wyj\'9cciu w morze rekiny z\'b3o\'bfy\'b3y nam wizyt\'ea i sta\'b3y si\'ea
niemal codziennym zjawiskiem. Niekiedy \'bfar-\'b3acz zbli\'bfa\'b3 si\'ea podp\'b3ywaj\'b9c jakby tylko dla zlustrowania tra\-twy i po zatoczeniu kilku k\'f3\'b3 znika\'b3 w pogoni za zdobycz\'b9. Naj\-cz\'ea\'9cciej jednak drapie\'bfnik zajmowa\'b3
pozycj\'ea na czatach tu\'bf za wios\'b3em sterowym, gdzie bezszelestnie przesuwa\'b3 si\'ea z prawej strony na lew\'b9 i od czasu do czasu lekko porusza\'b3 ogonem, by nad\'b9\'bfy\'e6 za ruchem tratwy. Wielki, szaroniebieski kad\'b3ub \'bfar\'b3
a-cza wydawa\'b3 si\'ea brunatny w prze\'9cwietlonej s\'b3o\'f1cem wodzie tu\'bf pod powierzchni\'b9 i porusza\'b3 si\'ea w g\'f3r\'ea i w d\'f3\'b3 na fali, tak \'bfe p\'b3etwa grzbietowa zawsze z\'b3owieszczo stercza\'b3
a z wody. Czasem silna fala podnosi\'b3a ryb\'ea powy\'bfej poziomu tratwy i mogli\'9cmy j\'b9 zobaczy\'e6 dok\'b3adnie z boku. Majestatycznie sun\'ea\'b3a ku nam jakby za szklan\'b9 \'9ccian\'b9, otoczona p\'b3ochliw\'b9 \'9cwit\'b9 ma\'b3ych ryb-pilot
\'f3w, p\'b3ywaj\'b9cych ko\'b3o jej paszczy. Przez kilka sekund wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe zar\'f3wno \'bfar\'b3acz, jak i jego pr\'b9\'bfkowani towarzysze zamierzaj\'b9 wp\'b3yn\'b9\'e6 prosto na pok\'b3ad, po czym statek przechyla\'b3 si\'ea
na nawietrzn\'b9 stron\'ea, wzbija\'b3 si\'ea ponad grzebie\'f1 fal i ze\'9clizgiwa\'b3 si\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Z pocz\'b9tku mieli\'9cmy wielki respekt dla \'bfar\'b3aczy z powodu ich reputacji i straszliwego wygl\'b9du. Wielkie cia\'b3o o op\'b3ywowym kszta\'b3cie by\'b3o jednym w\'eaz\'b3em stalowych mi\'ea\'9cni, obrazem nie-ujarzmionej si\'b3
y, a szeroka, p\'b3aska g\'b3owa z ma\'b3ymi, zielonymi, jakby kocimi oczkami i olbrzymim pyskiem, kt\'f3ry m\'f3g\'b3 prze\'b3k\-n\'b9\'e6 pi\'b3k\'ea no\'bfn\'b9, przedstawia\'b3a obraz okrutnej drapie\'bfno\'9cci. Kiedy s\'b3ycha\'e6 by\'b3o g\'b3
os sternika: \'93Rekin po lewej burcie" albo: \'93Rekin po prawej burcie" \emdash wychodzili\'9cmy na pok\'b3ad chwy\-taj\'b9c harpuny i o\'9ccienie i ustawiali\'9cmy si\'ea wzd\'b3u\'bf kraw\'eadzi tra\-twy. \'afar\'b3acz zwykle prze\'9clizgiwa\'b3 si
\'ea obok, z p\'b3etw\'b9 grzbieto\-w\'b9 tu\'bf przy pniach. Nasz respekt dla rekina wzr\'f3s\'b3, kiedy zoba\-czyli\'9cmy, \'bfe o\'9ccienie zwijaj\'b9 si\'ea jak }{\i\fs24\cf1 spaghetti}{\cs17\i\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain
\s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Spaghetti - d\'b3ugi, cienki makaron, popularne danie kuchni w\'b3oskiej.}}}{\i\fs24\cf1 }{\f58\fs24\cf1
przy uderzeniu o pancerz grzbietowy ryby, szorstki jak papier \'9ccierny, a ostrza harpun\'f3w \'b3ami\'b9 si\'b9 w ogniu walki. Jedynym efektem, je\'9cli uda\'b3o si\'ea nam przebi\'e6 sk\'f3r\'ea i dobra\'e6 do czaszki lub mi\'ea\'9cni, by\'b3a w\'9c
ciek\'b3a walka, od kt\'f3rej woda gotowa\'b3a si\'ea doko\'b3a tratwy, do\-p\'f3ki rekin nie wyrwa\'b3 si\'ea i nie umkn\'b9\'b3 pozostawiaj\'b9c na wo\-dzie rozszerzaj\'b9c\'b9 si\'ea plam\'ea tranu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 A\'bfeby nie straci\'e6 naszego ostatniego harpuna, zwi\'b9zali\'9cmy ra\-zem p\'b9k najwi\'eakszych haczyk\'f3w na ryby i umie\'9ccili\'9cmy je w ciele z\'b3owionej makreli. Przyn\'eat\'ea umocowan\'b9 na kilku stalo\-wych linkach, przywi
\'b9zanych do liny ratunkowej, wyrzucili\'9cmy za burt\'ea. Rekin nadp\'b3yn\'b9\'b3 pewnie i spokojnie, wynurzy\'b3 pysk z wody, otworzy\'b3 sw\'b9 wielk\'b9, p\'f3\'b3ksi\'ea\'bfycowat\'b9 paszcz\'ea i prze\'b3\-kn\'b9\'b3 g\'b3adko ca\'b3\'b9 makrel
\'ea. I tu\'9cmy go mieli. Rozpocz\'ea\'b3a si\'ea wal\-ka, podczas kt\'f3rej \'bfar\'b3acz miota\'b3 si\'ea w spienionej wodzie, lecz}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 my trzymali\'9cmy lin\'ea mocno i mimo zaci\'eatego oporu podci\'b9gn\'ea\-li\'9cmy draba a\'bf do rufowych bali tratwy, gdzie drapie\'bfnik le\'bfa\'b3 spokojnie i wyczekuj\'b9co i tylko rozdziawia\'b3 paszcz\'ea, jak gdyby chc\'b9
c nas przestraszy\'e6 rz\'eadami z\'eab\'f3w podobnych do ostrza pi\-\'b3y. Tutaj, wykorzystuj\'b9c wielk\'b9 fal\'ea, wci\'b9gn\'eali\'9cmy \'bfar\'b3acza na mokre i \'9cliskie od porost\'f3w pnie i po zarzuceniu p\'eatli na p\'b3etw\'ea ogonow\'b9
, uciekli\'9cmy z zasi\'eagu uderze\'f1 ogona, dop\'f3ki nie sko\'f1czy\'b3 .si\'ea taniec wojenny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W czaszce pierwszego z\'b3owionego rekina tkwi\'b3o ostrze nasze\-go w\'b3asnego harpuna i s\'b9dzili\'9cmy z pocz\'b9tku, \'bfe to by\'b3o przy\-czyn\'b9 jego s\'b3abego zapa\'b3u do walki. Lecz p\'f3\'9fniej \'b3owili\'9cmy jednego \'bf
ar\'b3acza za drugim i za ka\'bfdym razem sz\'b3o nam r\'f3w\-nie \'b3atwo. Je\'bfeli nawet rekin ci\'b9gn\'b9\'b3 i szarpa\'b3 lin\'ea i bywa\'b3 na\-der trudny do schwytania, to skoro tylko potrafili\'9cmy utrzy\-ma\'e6 lin\'ea naci\'b9gni\'eat\'b9
sztywno, nie ust\'eapuj\'b9c w tych zawodach ani na cal, stawa\'b3 si\'ea uleg\'b3y i nigdy nie pr\'f3bowa\'b3 wykorzysta\'e6 ca\'b3ej swej olbrzymiej si\'b3y. \'afar\'b3acze, kt\'f3re wyci\'b9gali\'9cmy na po\-k\'b3ad, mierzy\'b3y zwykle od dw\'f3
ch do trzech metr\'f3w i by\'b3y b\'b3\'ea\-kitne lub br\'b9zowe. Te ostatnie mia\'b3y mi\'ea\'9cnie pokryte tak twar\-d\'b9 sk\'f3r\'b9, \'bfe nie mogli\'9cmy jej przebi\'e6 nawet ostrym no\'bfem. Sk\'f3ra na brzuchu by\'b3a r\'f3wnie twarda, a pi\'ea
\'e6 otwor\'f3w skrzelowych po ka\'bfdej stronie za g\'b3ow\'b9 stanowi\'b3o jedynie wra\'bfliwe miejsca. Kie\-dy wyci\'b9gali\'9cmy \'bfar\'b3acza z wody, tkwi\'b3y na nim \'9cliskie, czarne tarczog\'b3owy. Przyczepione by\'b3y tak mocno za pomoc\'b9
owalnych tarczowatych przyssawek na p\'b3askich g\'b3owach, \'bfe nie mogli\'9cmy ich oderwa\'e6, nawet kiedy ci\'b9gn\'eali\'9cmy mocno za ogony. Same jednak potrafi\'b3y odczepi\'e6 si\'ea w ci\'b9gu sekundy, \'bfeby przyssa\'e6 si\'ea do innych \'bf
ywicieli. Kiedy ju\'bf im si\'ea znudzi\'b3o trzymanie si\'ea starego gospodarza, kt\'f3ry nie wraca\'b3 do wody, odskakiwa\'b3y i zni\-ka\'b3y w szparach mi\'eadzy balami, \'bfeby odp\'b3yn\'b9\'e6 i poszuka\'e6 so\-bie innego rekina. Je\'9cli za\'9c
tarczog\'b3\'f3w nie trafia\'b3 na rekina, przysysa\'b3 si\'ea do pierwszej lepszej ryby. Wielko\'9c\'e6 tarczog\'b3owa waha si\'ea od d\'b3ugo\'9cci palca do d\'b3ugo\'9cci stopy. Pr\'f3bowali\'9cmy tarego, u\'bfywanego przez krajowc\'f3
w sposobu: kiedy z\'b3api\'b9 oni .ywego tarczog\'b3owa, przywi\'b9zuj\'b9 sznurek do ogona ryby i pu-/czaj\'b9 j\'b9 do wody. Tarczog\'b3\'f3w przyczepia si\'ea wtedy do pierw-/.ej lepszej ryby i chwyta si\'ea jej tak mocno, \'bfe szcz\'ea\'9cliwy ry-}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 bak, ci\'b9gn\'b9c za sznurek, wyci\'b9ga dwie ryby na raz. Nam si\'ea to nigdy nie udawa\'b3o. Za ka\'bfdym razem gdy puszczali\'9cmy do wo\-dy tarczog\'b3owa ze sznurkiem uwi\'b9zanym wok\'f3\'b3 ogona, przysy-sa\'b3 si\'ea
on natychmiast do jednego z pni tratwy w przekonaniu, \'bfe znalaz\'b3 szczeg\'f3lnie wielkiego rekina, i wisia\'b3 tam, cho\'e6by\'9cmy nie wiem jak mocno ci\'b9gn\'eali za sznurek. Stopniowo zebrali\'9cmy w ten spos\'f3b ca\'b3\'b9 kolekcj\'ea ma\'b3
ych tarczog\'b3ow\'f3w, kt\'f3re upar\-cie wisia\'b3y mi\'eadzy skorupiakami na spodniej stronie tratwy i je\-cha\'b3y z nami przez ca\'b3y Pacyfik.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ale tarczog\'b3\'f3w by\'b3 g\'b3upi, brzydki i nigdy nie sta\'b3 si\'b9 tak mi\-\'b3ym cz\'b3onkiem naszej trz\'f3dki, jak jego weso\'b3y towarzysz, ryba-pilot. Te ma\'b3e rybki o kszta\'b3cie cygara, pr\'eagowane jak zebra, pomykaj\'b9
szybko i gromadnie przed pyskiem rekina. Otrzyma\'b3y one nazw\'ea pilot\'f3w, gdy\'bf przypuszczano, \'bfe pilotuj\'b9 one swego \'9clepawego przyjaciela, rekina, przez morza. W rzeczywisto\'9cci p\'b3yn\'b9 one po prostu z \'bfar\'b3aczem, a je\'9c
li pilotuj\'b9 go, to tylko w\'f3wczas kiedy zocz\'b9 co\'9c do jedzenia w swoim w\'b3asnym polu widzenia. Ryba-pilot towarzyszy\'b3a swemu panu i w\'b3adcy do ostatniej chwili, poniewa\'bf jednak nie mog\'b3a ona czepia\'e6 si\'ea sk\'f3ry \'bfar\'b3
acza jak tarczog\'b3\'f3w, by\'b3a zupe\'b3nie oszo\'b3omiona, kie\-dy rekin znika\'b3 w powietrzu unoszony pa tratw\'ea i nie powra\-ca\'b3 wi\'eacej. Rybki-piloty miota\'b3y si\'ea w\'f3wczas na wszystkie stro\-ny w poszukiwaniach i'powraca\'b3
y stale ido miejsca na}{\fs24\cf1\super 1}{\f58\fs24\cf1 rufie, gdzie rekina wyci\'b9gni\'eato z wody. Gdy za\'9c czas mija\'b3, a rekin nie wraca\'b3, rybki musia\'b3y ogl\'b9da\'e6 si\'ea za nowym panem i w\'b3adc\'b9. A kt\'f3ry\'bf by\'b3 bli\'bf
ej ni\'bf Kon-Tiki?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy przewieszali\'9cmy si\'ea przez kraw\'ead\'9f tratwy zanurzaj\'b9c g\'b3owy w kryszta\'b3owo czystej wodzie, sp\'f3d tratwy wydawa\'b3 si\'ea nam brzuchem potwora morskiego. Wios\'b3o sterowe przypomina\'b3
o ogon, a wysuwane miecze zwisa\'b3y jak szerokie p\'b3etwy. Po\'9crodku tego wszystkiego zaadoptowane rybki p\'b3yn\'ea\'b3y stadkiem bok przy boku, nie zwracaj\'b9c niemal uwagi na g\'b3owy ludzkie bulgoc\'b9ce p\'eacherzykami powietrza; jedyni
e ta i owa zbli\'bfa\'b3a si\'ea szybko ku naszym nosom, w\'easz\'b9c doko\'b3a, ale zaraz powraca\'b3a, aby zaj\'b9\'e6 z powrotem miejsce w szeregach \'bfwawych p\'b3ywak\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasi piloci patrolowali zwykle w dw\'f3ch grupach: cz\'ea\'9c\'e6 z nich przewija\'b3a si\'ea mi\'eadzy mieczami, pozosta\'b3e za\'9c p\'b3yn\'ea\'b3y wdzi\'eacznym}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 wachlarzem przed dziobem. Od czasu do czasu rzuca\'b3y si\'ea one przed siebie, \'bfeby z\'b3apa\'e6 jakie\'9c jadalne resztki mijane po drodze, a po posi\'b3ku, gdy myli\'9cmy naczynia w wodzie, zdawa\'b3o si\'ea nam, \'bfe wysypywali\'9c
my do morza ca\'b3e pude\'b3ko cygarowatych pr\'eago-wanych rybek. Nie by\'b3o ani jednego kawa\'b3ka, kt\'f3rego by szybkie rybki nie zd\'b9\'bfy\'b3y zbada\'e6 i po\'b3kn\'b9\'e6, chyba \'bfe by\'b3y to potrawy ro\'9clinne. Te mi\'b3e rybki schroni\'b3
y si\'ea pod nasze opieku\'f1cze skrzy\-d\'b3a z takim dziecinnym zaufaniem, \'bfe podobnie jak rekin trosz\-czyli\'9cmy si\'b9 o nie po ojcowsku. Sta\'b3y si\'ea one morsk\'b9 trz\'f3dk\'b9 Kon-Tiki i \'b3owienie ryb-pilot\'f3w by\'b3
o na tratwie niedozwolone.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mieli\'9cmy w naszej \'9cwicie ryby, kt\'f3re wesz\'b3y dopiero w wiek m\'b3odzie\'f1czy i nie dosi\'eaga\'b3y cala d\'b3ugo\'9cci, podczas gdy doros\'b3e mierzy\'b3y oko\'b3o p\'f3\'b3 stopy. Kiedy wieloryb! rekin unikn\'b9\'b3 z szyb\-ko
\'9cci\'b9 b\'b3yskawicy trafiony w czaszk\'ea harpunem Erika, niekt\'f3\-re z ryb-pilot\'f3w posz\'b3y za zwyci\'eazc\'b9; mia\'b3y one ze dwie stopy d\'b3ugo\'9cci. Po dalszych zwyci\'eastwach nad rekinami, Kon-Tiki zwi\'eakszy\'b3 wkr\'f3tce swoj\'b9
\'9cwit\'ea do czterdziestu czy pi\'ea\'e6dziesi\'ea\-ciu ryb-pilot\'f3w. Wi\'eakszo\'9c\'e6 z nich tak polubi\'b3a nasz\'b9 spokojn\'b9 \'bfeglug\'ea i codzienne och\'b3apy, \'bfe sz\'b3a za nami tysi\'b9ce mil przez ocean.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lecz zdarzali si\'ea i zdrajcy. Pewnego dnia stoj\'b9c przy wio\'9cle sterowym zauwa\'bfy\'b3em, \'bfe na po\'b3udnie od nas morze nagle za-kipia\'b3o, i ujrza\'b3em wielk\'b9 \'b3awic\'ea z\'b3otych makreli p\'eadz\'b9
cych przez fale jak srebrne torpedy. Nie p\'b3yn\'ea\'b3y one jak zwykle, pluskaj\'b9c si\'ea na p\'b3askich bokach, lecz gna\'b3y w\'9cciekle, bardziej w powietrzu ni\'bf w wodzie. B\'b3\'eakitne fale zbiela\'b3y od piany roz\-bryzgiwanej }{\i\fs24\cf1
przez }{\f58\fs24\cf1 t\'b3um uciekinier\'f3w, a za nimi gna\'b3 jaki\'9c czar\-ny grzbiet przecinaj\'b9cy drog\'ea zygzakami, niczym \'9ccigacz. Zroz\-paczone makrele strzeli\'b3y przez fale wprost ku tratwie i po\-gr\'b9\'bfy\'b3y si\'ea pod ni\'b9
, a oko\'b3o setki zbi\'b3o si\'ea w ciasn\'b9 \'b3awic\'ea i pomkn\'ea\'b3o na wsch\'f3d, a\'bf ca\'b3e morze za tratw\'b9 rozb\'b3ys\'b3o kolo\-rami. L\'9cni\'b9cy grzbiet prze\'9cladowcy wynurzy\'b3 si\'ea do po\'b3owy K wody, wszed\'b3 wdzi\'eacznym
\'b3ukiem pod tratw\'ea i pomkn\'b9\'b3 za \'b3awic\'b9 makreli. By\'b3 to diabelnie wielki niebieski rekin, co naj\-mniej sze\'9cciometrowej d\'b3ugo\'9cci. Kiedy drapie\'bfnik znikn\'b9\'b3, wiele ryb-pilot\'f3w posz\'b3o za nim. Znalaz\'b3
y ciekawszego od nas przy\-w\'f3dc\'ea i bohatera morza.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Stworzenia morskie, przed kt\'f3rymi jednak najcz\'ea\'9cciej ostrze\-gali nas znawcy, to olbrzymie o\'9cmiornice; mog\'b3y one bowiem dosta\'e6 si\'ea na pok\'b3
ad tratwy, W Towarzystwie Geograficznym w Waszyngtonie pokazywano nam opisy i dramatyczne zdj\'eacia robione przy \'9cwietle magnezji na tych obszarach Pr\'b9du Hum-boldta, gdzie potwory mia\'b3y ulubione schronisko i wychodzi\'b3y w nocy na powierzchni
\'ea wody. O\'9cmiornice by\'b3y tak \'bfar\'b3oczne, \'bfe je\'bfeli jedna z nich przyssa\'b3a si\'ea do kawa\'b3ka mi\'easa-przyn\'eaty i zawis\'b3a na haku, inne rzuca\'b3y si\'ea i zaczyna\'b3y j\'b9 po\'bfera\'e6. G\'b3o\-wonogi mia\'b3y macki, kt
\'f3re mog\'b3y wyko\'f1czy\'e6 rekina i zostawia\'b3y brzydkie \'9clady na bokach wieloryb\'f3w, a ponadto posiada\'b3y zb\'f3\-jecki, ,s\'eapi dzi\'f3b ukryty pomi\'eadzy mackami. Wyja\'9cniano nam, \'bfe o\'9cmiornice le\'bf\'b9 na wodzie \'9cwiec\'b9
c fosforyzuj\'b9cymi oczyma i maj\'b9 do\'9c\'e6 d\'b3ugie ramiona, \'bfeby dosi\'eagn\'b9\'e6 najdalszego zak\'b9t\-ka tratwy, nawet gdyby nie zamierza\'b3y wej\'9c\'e6 na ni\'b9. Poczu\'e6 wok\'f3\'b3 szyi zimne rami\'ea, kt\'f3re w nocy wyci\'b9ga nas
\'bfe \'9cpiwo\-r\'f3w \emdash nie, ta perspektywa nie podoba\'b3a si\'ea nam ani troch\'ea. Tote\'bf ,ka\'bfdy z nas zaopatrzy\'b3 si\'ea w podobn\'b9 do szabli mache-t\'ea, na wypadek gdyby\'9cmy si\'ea mieli obudzi\'e6 w obj\'eaciach gro\'9f\-
nych ramion g\'b3owonoga. Gdy rozpoczynali\'9cmy podr\'f3\'bf, morscy eksperci w Peru opowiadali wiele o o\'9cmiornicach i pokazywali mapy najniebezpieczniejszych obszar\'f3w w\'b3a\'9cnie w samym Pr\'b9\-dzie Humboldta.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przez -d\'b3u\'bfszy czas nie widzieli\'9cmy \'bfadnej o\'9cmiornicy ani w morzu, ani na pok\'b3adzie. Pewnego ranka jednak otrzymali\'9cmy pierwsze ostrze\'bfenie o ich obecno\'9cci w tych wodach. Po wscho\-dzie s\'b3o\'f1ca znale\'9fli
\'9cmy na pok\'b3adzie pomiot o\'9cmiornicy; by\'b3o to male\'f1stwo nie wi\'eaksze od kota, kt\'f3re dosta\'b3o si\'ea w ci\'b9gu no\-cy ha pok\'b3ad i le\'bfa\'b3o teraz martwe z ramionami oplecionymi wok\'f3\'b3 bambusa, przed wej\'9cciem do sza\'b3
asu. G\'easty i czarny atramentowy p\'b3yn rozla\'b3 si\'ea na pok\'b3adzie i tworzy\'b3 ka\'b3u\'bf\'ea wo\-k\'f3\'b3 g\'b3owonoga. Zapisali\'9cmy w dzienniku okr\'eatowym stron\'ea czy dwie tym atramentem podobnym do tuszu i ku 'zadowoleniu z\'b3
otych makreli, wyrzucili\'9cmy przybysza za burt\'ea. . Widzieli\'9cmy w tym nieznacznym incydencie zapowied\'9f noc\-nych wizyt znacznie wi\'eakszych go\'9cci. Je\'bfeli dosta\'b3o si\'ea na po\-k\'b3ad takie male\'f1stwo, z pewno\'9cci\'b9 mogli uczyni
\'e6 to samo jego g\'b3odni rodzice. Nasi przodkowie musieli mie\'e6 podobne uczucie, kiedy siedz\'b9c w \'b3odziach Wiking\'f3w my\'9cleli o smoku morskim. Lecz nast\'eapny wypadek zaskoczy\'b3 nas zupe\'b3nie. Kt\'f3rego\'9c ran\-ka znale\'9fli\'9cmy ma
\'b3ego g\'b3owonoga na palmowych li\'9cciach na da\-chu sza\'b3asu. Nie m\'f3g\'b3 wle\'9f\'e6 tam po \'9ccianie, gdy\'bf atramentowe \'9clady widnia\'b3y tylko na \'9crodku dachu wok\'f3\'b3 zwierz\'eacia. Nie m\'f3g\'b3 go te\'bf upu\'9cci\'e6
ptak morski, gdy\'bf o\'9cmiornica by\'b3a zupe\'b3\-nie nie uszkodzona, bez \'9cladu szpon\'f3w i dzioba. Doszli\'9cmy do wniosku, \'bfe o\'9cmiornica zosta\'b3a wyrzucona na dach przez wiel\-ki ba\'b3wan, chocia\'bf \'bfaden z nocnych wachtowych nie m
\'f3g\'b3 so\-bie przypomnie\'e6 takiej fali. Z up\'b3ywem dalszych nocy znajdo\-wali\'9cmy coraz to wi\'eacej m\'b3odych o\'9cmiornic na pok\'b3adzie; naj\-mniejsze z nich by\'b3y wielko\'9cci palca.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Wkr\'f3tce}{\f58\fs24\cf1 m\'b3ode g\'b3owonogi, le\'bf\'b9ce rankami na pok\'b3adzie obok ryb lataj\'b9cych, nawet przy dobrej pogodzie sta\'b3y si\'ea zjawiskiem codziennym. By\'b3y to m\'b3ode osobniki, z prawdziwie szata\'f1
skiego gatunku, maj\'b9ce osiem d\'b3ugich ramion pokrytych przyssawkami i dwa, jeszcze d\'b3u\'bfsze, ze zrogowacia\'b3ymi hakami na ko\'f1cach. Ale wielkie o\'9cmiornice nigdy nie pokaza\'b3y si\'ea na pok\'b3adzie. Wi\-dzieli\'9cmy fosforyzuj\'b9
ce oczy tych potwor\'f3w, kr\'b9\'bf\'b9cych na po\-wierzchni wody w ciemne noce. Raz za dnia zobaczyli\'9cmy ko\-t\'b3uj\'b9ce si\'ea i spienione morze, podczas gdy co\'9c podobnego do wielkiego ko\'b3a wyskoczy\'b3o kr\'eac\'b9c si\'ea nad powierzchni
\'b9; nasze z\'b3ote makrele pr\'f3bowa\'b3y ucieczki rozpaczliwym skokiem w po\-wietrze. Nie wiedzieli\'9cmy wtedy, czemu ma\'b3e o\'9cmiornice by\'b3y naszymi sta\'b3ymi -nocnymi go\'9c\'e6mi, a wielkie nigdy nie zjawia\'b3y si\'ea na pok\'b3
adzie. Rozwi\'b9zanie tej zagadki znale\'9fli\'9cmy dopiero w dwa miesi\'b9ce p\'f3\'9fniej \emdash a by\'b3y to miesi\'b9ce bogate w do\'9cwiad\-czenia \emdash kiedy wyszli\'9cmy ju\'bf ze strefy os\'b3awionych o\'9cmior\-nic.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 M\'b3ode g\'b3owonogi w dalszym ci\'b9gu pokazywa\'b3y si\'ea na tra\-twie. Pewnego s\'b3onecznego poranka ujrzeli\'9cmy wszyscy \'b3awic\'ea czego\'9c, co wyskakiwa\'b3o z wody i lecia\'b3o w powietrzu jak wiel\-
kie krople deszczu, podczas gdy morze kot\'b3owa\'b3o si\'ea od goni\'b9\-cych makreli. Z pocz\'b9tku s\'b9dzili\'9cmy, \'bfe mamy do czynienia z \'b3a\-wic\'b9 lataj\'b9cych ryb, kt\'f3rych trzy rodzaje mieli\'9cmy ju\'bf na po\-k\'b3adzie. Lecz kiedy l
\'9cni\'b9ca \'b3awica podesz\'b3a bli\'bfej, niekt\'f3re stworzenia zacz\'ea\'b3y przelatywa\'e6 nad tratw\'b9 na wysoko\'9cci oko\'b3o p\'f3\'b3\-tora metra, a jedno plasn\'ea\'b3o w pier\'9c Bengta i upad\'b3o na pok\'b3ad. By\'b3a to, ku naszemu
wielkiemu zdziwieniu, ma\'b3a o\'9cmiornica. Wrzucili\'9cmy j\'b9 do brezentowego wiadra z wod\'b9 morsk\'b9, sk\'b9d pr\'f3bowa\'b3a wyskoczy\'e6, lecz nie mog\'b3a na tak ma\'b3ej przestrzeni rozwin\'b9\'e6 dostatecznej szybko\'9cci i wychyli\'e6 si
\'ea z wody wi\'eacej ni\'bf do po\'b3owy cia\'b3a. Znan\'b9 rzecz\'b9 jest, \'bfe o\'9cmiornice poruszaj\'b9 si\'ea na tej samej zasadzie co samolot odrzutowy. Pompuj\'b9 one z wielk\'b9 si\'b3\'b9 wod\'ea przez rurk\'ea id\'b9c\'b9 wzd\'b3u\'bf ca\'b3
ego cia\'b3a i mo\-g\'b9 w ten spos\'f3b porusza\'e6 si\'ea z wielk\'b9 szybko\'9cci\'b9, p\'b3yn\'b9c ty\'b3em posuwistymi skokami. Jednocze\'9cnie g\'b3owon\'f3g sk\'b3ada swoje ma\-cki p\'eakiem wok\'f3\'b3 g\'b3owy, uzyskuj\'b9c \emdash jak ryba
\emdash op\'b3ywow\'b9 lini\'ea. Po obu stronach cia\'b3a o\'9cmiornica ma dwie okr\'b9g\'b3e mi\'easi\-ste fa\'b3dy u\'bfywane zwykle dla sterowania i spokojnego, wolnego p\'b3ywania. Okaza\'b3o si\'ea zatem, \'bfe bezbronne ma\'b3e o\'9cmiornice, zwyk
\'b3e po\'bfywienie wielu wielkich ryb, mog\'b9 umkn\'b9\'e6 swoim prze\'9cladowcom wyskakuj\'b9c w powietrze, podobnie jak to czy\-ni\'b9 lataj\'b9ce ryby. Urzeczywistni\'b3y one zasad\'ea lotu rakietowego na d\'b3ugo przedtem, zanim geniusz ludzki wpad
\'b3 na ten pomys\'b3. Pompuj\'b9c przez siebie wod\'ea o\'9cmiornice nabieraj\'b9 wielkiej szyb\-ko\'9cci i uko\'9cnie steruj\'b9 ku powierzchni wody rozpinaj\'b9c swoje fa\'b3dy sk\'f3rne jak skrzyd\'b3a. Podobnie jak lataj\'b9ce ryby, g\'b3owoncgi \'bf
egluj\'b9 w\'f3wczas lotem \'9clizgowym nad falami tak daleko, jak im na to pozwala nabyta szybko\'9c\'e6. Od czasu kiedy zwr\'f3cili\'9cmy na nie uwag\'ea, widzieli\'9cmy cz\'easto o\'9cmiornice szybuj\'b9ce na odleg\'b3o\'9c\'e6 pi\'ea\'e6dziesi\'ea
ciu, sze\'9c\'e6dziesi\'eaciu metr\'f3w pojedynczo albo po dwie i po trzy naraz. Fakt, \'bfe o\'9cmiornice mog\'b9 uprawia\'e6 lot \'9clizgowy, by\'b3 nowo\'9cci\'b9 dla wszystkich zoolog\'f3w spotkanych przez nas p\'f3\'9fniej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jako go\'9c\'e6 krajowc\'f3w na wyspach Oceanu Spokojnego, jada\-\'b3em cz\'easto o\'9cmiornice; smakuj\'b9 one jak mieszanina homara z kauczukiem. Na Kon-Tiki o\'9cmiornice figurowa\'b3y w jad\'b3ospi\-sie na ostatnim miejscu. Spadaj\'b9
ce na pok\'b3ad g}{\f65\fs24\cf1 \'f9owonogi wy\-mieniali\'famy natychmiast na co\'fa lepszego. Zamian\'e6 robili\'famy na\-dziewaj\'e0c o\'famiornice na haczyk jako przyn\'e6t\'e6 i wyci\'e0gaj\'e0c je \'a3 powrotem razem z wielk\'e0 smakowit\'e0 ryb\'e0
. Tu\'f1czyki i bonity lubi\'f9y w\'f9a\'fanie m\'f9ode o\'famiornice, a by\'f9y to ryby zajmuj\'e0ce hon}{\f58\fs24\cf1 orowe miejsce w naszym jad\'b3ospisie. Lecz nie tylko na te zna\-ne ryby natykali\'9cmy si\'ea kr\'b9\'bf\'b9c po p\'b3aszczy\'9f
nie oceanu. Dzien\-nik nasz zawiera wiele notatek tego rodzaju:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 11.V. \'93Dzisiaj wielkie zwierz\'ea morskie dwukrotnie wysz\'b3o na powierzchni\'ea wody, kiedy siedzieli\'9cmy na kraw\'eadzi tratwy przy kolacji. Zakot\'b3owa\'b3o si\'ea straszliwie i znik\'b3o. Nie mamy poj\'eacia, co to mog\'b3o by
\'e6".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 6.VI. \'93Herman widzia\'b3 dzisiaj grub\'b9 ryb\'ea z ciemnym grzbie\-tem, szerokim bia\'b3ym tu\'b3owiem i cienkim ogonem z kolcami. Wyskoczy\'b3a ona kilka raz}{\fs24\cf1 y z morza po prawej burcie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 16.VI. \'93Ciekaw\'b9 ryb\'ea zauwa\'bfyli\'9cmy z lewa od dziobu. D\'b3ugo\'9c\'e6 dwa metry, w najszerszym miejscu trzydzie\'9cci centymetr\'f3w, d\'b3ugi br\'b9zowy cienki \'b3eb, wielka p\'b3etwa grzbietowa blisko g\'b3o\-
wy i druga mniejsza w \'9crodku grzbietu, gruba p\'b3etwa ogonowa w kszta\'b3cie sierpa. Ryba p\'b3ywa\'b3a blisko powierzchni wody wi\-j\'b9c si\'ea jak w\'eagorz. Da\'b3a nurka, kiedy Herman i ja wybrali\'9cmy si\'ea po ni\'b9
na gumowej tratewce z harpunami w r\'eaku. Zjawi\'b3a si\'ea znowu p\'f3\'9fniej, lecz zanurzy\'b3a si\'ea i znik\'b3a".}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 17.VI. \'93Erik si}{\f58\fs24\cf1 edzia\'b3 na maszcie o dwunastej w po\'b3udnie i spostrzeg\'b3 trzydzie\'9cci czy czterdzie\'9cci d\'b3ugich, cienkich ryb te\-go gatunku co wczoraj. P\'b3yn\'ea\'b3y one teraz z wielk\'b9 szybko\'9cci\'b9
z lewej burty i znika\'b3y za ruf\'b9, jak wielki br\'b9zowy cie\'f1".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 18.YI. \'93Knut zaobserwowa\'b3 stworzenie podobne do w\'ea\'bfa, d\'b3u\-gie i wysmuk\'b3e, stoj\'b9ce pionowo w wodzie pod sam\'b9 powierzch\-ni\'b9; da\'b3o ono nurka w g\'b3\'b9b, sun\'b9c jak w\'b9\'bf".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W kilku wypadkach przesuwali\'9cmy si\'ea obok ogromnej ciem\-nej masy le\'bf\'b9cej nieruchomo pod powierzchni\'b9 wody jak ukry\-ta rafa podwodna. By\'b3a to prawdopodobnie os\'b3awiona p\'b3aszczka olbrzymia. Nie rusza\'b3a si\'ea
ona nigdy, my za\'9c byli\'9cmy za daleko, aby m\'f3c dok\'b3adnie zaobserwowa\'e6 jej kontury.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Z takim towarzystwem w wodzie czas si\'ea nam nie d\'b3u\'bfy\'b3. Go\-rzej bywa\'b3o, kiedy sami musieli\'9cmy nurkowa\'e6, aby obejrze\'e6 wi\'b9\-zania na spodniej stronie tratwy. Pewnego dnia oderwa\'b3 si\'ea je\-
den z wysuwanych mieczy i ze\'9clizn\'b9\'b3 si\'ea pod tratw\'ea, gdzie ugrz\'b9z\'b3 mi\'eadzy linami tak, \'bfe nie \'b3atwo go by\'b3o wydosta\'e6. Naj\-lepszymi nurkami byli Herman i Knut. Herman dwa razy wchodzi\'b3 pod tratw\'ea i le\'bfa\'b3
tam mi\'eadzy makrelami i pilotami, szarpi\'b9c i ci\'b9gn\'b9c miecz. Wyszed\'b3 w\'b3a\'9cnie z wody po raz drugi i usiad\'b3 na kraw\'eadzi tratwy, aby zaczerpn\'b9\'e6 tchu, gdy nagle ujrzeli\'9cmy o\'9cmiostopowego rekina wynurzaj\'b9cego si\'ea
powoli i p\'b3yn\'b9cego w kierunku st\'f3p Hermana nie dalej ni\'bf o trzy me\-try. Mo\'bfliwe, \'bfe skrzywdzili\'9cmy rekina, podejrzewaj\'b9c go o z\'b3e zamiary, lecz na wszelki wypadek wbili\'9cmy mu harpun w cza\-szk\'ea. \'afar\'b3
acz istotnie poczu\'b3 si\'ea dotkni\'eaty i zacz\'ea\'b3a si\'ea walka, w wyniku kt\'f3rej ryba znikn\'ea\'b3a pozostawiaj\'b9c na placu boju plam\'ea tranu. Miecz pozosta\'b3 pod tratw\'b9, zapl\'b9tany w liny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wtedy Erik wpad\'b3 na pomys\'b3 zbudowania kosza do nurko\-wania. Mieli\'9cmy niewiele surowc\'f3w na sk\'b3adzie, lecz u\'bfyli\'9cmy bambusa, sznur\'f3w i starego wiklinowego kosza po orzechach kokosowych. Nadbudowali\'9c
my kosz za pomoc\'b9 bambusa i ple\-cionki ze sznura, a nast\'eapnie na linach opuszczali\'9cmy si\'ea w nim pod wod\'ea. Nasze nogi wabi\'b9ce drapie\'bfnik\'f3w by\'b3y teraz chro\-nione koszem i je\'bfeli nawet plecionka z lin mia\'b3a tylko psycho\-
logiczny wp\'b3yw na nas i na ryby, to jednak w razie napadu mo\-gli\'9cmy momentalnie przykucn\'b9\'e6 w \'9crodku kosza i towarzysze bezpiecznie wyci\'b9gali nas na pok\'b3ad.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasza os\'b3ona okaza\'b3a si\'ea nie tylko u\'bfyteczn\'b9, lecz z czasem sta\'b3a si\'ea \'9fr\'f3d\'b3em rozrywek. Dawa\'b3a nam ona pierwszorz\'eadn\'b9 okazj\'ea do studiowania p\'b3ywaj\'b9cego akwarium, kt\'f3re mieli\'9cmy pod pod
\'b3og\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy po morzu toczy\'b3a si\'ea spokojna d\'b3uga fala. w\'b3azili\'9cmy po kolei do kosza i pozwalali\'9cmy si\'ea opuszcza\'e6 pod wod\'ea, jak d\'b3u\-go starcza\'b3o oddechu. \'8cwiat by\'b3 tam osobliwie rozja\'9cniony po\-tokami \'9c
wiat\'b3a bez cieni. Pod powierzchni\'b9 wody promienie \'9cwietlne traci\'b3y okre\'9clony kierunek, kt\'f3ry mia\'b3y w naszym \'9cwiecie nadwodnym. Za\'b3amuj\'b9ce si\'ea \'9cwiat\'b3o przychodzi\'b3o za\-r\'f3wno z do\'b3u, jak i z g\'f3ry, s\'b3o
\'f1ce nie \'9cwieci\'b3o ju\'bf nad nami, lecz by\'b3o wszechobecne. Gdy patrzyli\'9cmy na dno tratwy, pro\-mieniowa\'b3o ono na ca\'b3ej powierzchni wraz z dziewi\'eaciu wiel\-kimi balami i ca\'b3\'b9 sieci\'b9 wi\'b9za\'f1; wszystko by\'b3o sk\'b9
pane w ma\-gicznej po\'9cwiacie. Wiosenno-zielone wodorosty powiewa\'b3y wie\'f1\-cem wok\'f3\'b3 wszystkich kraw\'eadzi tratwy i na ca\'b3ej d\'b3ugo\'9cci ste\-rowego wios\'b3a. Ryby-piloty porusza\'b3y si\'ea w szeregach jak ze\-
bry w rybiej postaci, a wielkie z\'b3ote makrele zatacza\'b3y ko\'b3a, p\'b3yn\'b9c niespokojnymi, porywistymi ruchami w poszukiwaniu zdobyczy. Gdzieniegdzie \'9cwiat\'b3o pada\'b3o na \'bfywiczne, czerwone drzewo miecza, kt\'f3ry wystawa\'b3 od do\'b3
u ze szczeliny; siedzia\'b3y na nim spokojne kolonie bia\'b3ych wicionog\'f3w, rytmicznie nap\'ea\-dzaj\'b9cych tlen i \'bfywno\'9c\'e6 swoimi \'bf\'f3\'b3tawymi fr\'eadzlami. Je\'bfeli ktokolwiek zanadto si\'ea do nich zbli\'bfy\'b3, zwiera\'b3y cze
rwono i \'bf\'f3\'b3\-to obrze\'bfone skorupki i zamyka\'b3y drzwi, a\'bf niebezpiecze\'f1stwo si\'ea nie oddali\'b3o. \'8cwiat\'b3o tu w dole by\'b3o cudownie czyste i ko\-j\'b9ce dla nas, przyzwyczajonych do tropikalnego s\'b3o\'f1ca na po\-k\'b3
adzie. Nawet gdy patrzyli\'9cmy w d\'f3\'b3, w bezdenne g\'b3\'eabie mor\-skie, gdzie panuje wieczna czarna noc, ciemno\'9c\'e6 wydawa\'b3a si\'ea nam przyjemnie b\'b3\'eakitna, rozja\'9cniona odbitymi promieniami s\'b3o\'f1ca. Skoro tylko wchodzili\'9c
my pod wod\'ea, w czystej, b\'b3\'eakitnej otch\'b3ani widzieli\'9cmy ku naszemu zdumieniu tak\'bfe g\'b3\'eaboko p\'b3y\-n\'b9ce ryby. Mog\'b3y to by\'e6 bonity lub inne gatunki ryb, kt\'f3re p\'b3yn\'ea\'b3y na takiej g\'b3\'eaboko\'9cci, \'bf
e nie mogli\'9cmy ich odr\'f3\'bfni\'e6. Niekiedy sz\'b3y one w olbrzymich \'b3awicach. Zapytywali\'9cmy siebie wtedy, czy ca\'b3y ocean jest pe\'b3en ryb, czy te\'bf wszystkie ryby ze\-bra\'b3y si\'ea w\'b3a\'9cnie pod Kon-Tiki, a\'bfeby dotrzymywa\'e6
nam towa\-rzystwa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Najwi\'eaksz\'b9 popularno\'9cci\'b9 cieszy\'b3o si\'ea nurkowanie w\'f3wczas, kiedy odwiedza\'b3y nas wielkie z\'b3otop\'b3etwe tu\'f1czyki. Zdarza\'b3o si\'ea, \'bfe ryby te podchodzi\'b3y do tratwy du\'bfymi \'b3awicami, lecz najcz\'ea
\'9cciej tylko po dwie albo trzy p\'b3ywa\'b3y wok\'f3\'b3 nas przez sze\-reg dni, chyba \'bfe uda\'b3o si\'ea nam zwabi\'e6 je na haczyk. Z tratwy wygl\'b9da\'b3y one po prostu jak wielkie, br\'b9zowe, ci\'ea\'bfkie ryby nie odznaczaj\'b9ce si\'ea
elegancj\'b9. Lecz kiedy schodzili\'9cmy do nich w d\'f3\'b3, do ich w\'b3a\'9cciwego \'bfywio\'b3u, zmienia\'b3y one natychmiast zar\'f3wno kszta\'b3t, jak i kolor. Przemiana by\'b3a tak osza\'b3amiaj\'b9ca, \'bfe wiele razy wychodzili\'9c
my na powierzchni\'ea, aby sprawdzi\'e6 czy rzeczy\-wi\'9ccie by\'b3a to ta sarna ryba. W wodzie nie zwraca\'b3y na nas \'bfadnej uwagi; niezm\'b9cenie kontynuowa\'b3y swoje majestatyczne manewry, lecz zyskiwa\'b3y teraz dziwn\'b9 wytworno\'9c\'e6 kszta
\'b3t\'f3w. Ich barwa za\'9c stawa\'b3a si\'ea metaliczna, mieni\'b9ca si\'ea bladofioletowym odcieniem. Te pot\'ea\'bfne torpedy z b\'b3yszcz\'b9cej stali i srebra, o doskona\'b3ych proporcjach i op\'b3ywowych kszta\'b3tach wprawia\'b3
y w ruch swoje siedemdziesi\'b9t\emdash osiemdziesi\'b9t kilo lekko poruszaj\'b9c jedn\'b9 czy dwiema p\'b3etwami. Prze\'9clizgiwa\'b3y si\'ea w wodzie z nieposzlakowan\'b9 gracj\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Im bli\'bfej wchodzili\'9cmy w kontakt z oceanem i wszystkim, co do niego nale\'bfa\'b3o, tym mniej by\'b3 dla nas obcy. Coraz bardziej czuli\'9cmy si\'ea w domu. Nauczyli\'9cmy si\'ea powa\'bfa\'e6 stare, prymityw\-ne ludy z\'bf
yte z Oceanem Spokojnym i znaj\'b9ce morze znacznie lepiej ni\'bf my. My, biali, obliczyli\'9cmy zawarto\'9c\'e6 soli w wodzie i dali\'9cmy tu\'f1czykom i makrelom \'b3aci\'f1skie nazwy. Oni tego nie uczynili. S\'b9dz\'ea jednak, \'bf
e te ludy natury posiada\'b3y prawdziwszy obraz morza ni\'bf my.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Oko ludzkie nie mia\'b3o prawie na czym spocz\'b9\'e6 na morzu. Fa\-le i ryby, s\'b3o\'f1ce i gwiazdy zjawia\'b3y si\'ea i odchodzi\'b3y. Na prze\-strzeni 8 000 kilometr\'f3w, kt\'f3re oddzielaj\'b9 Oceani\'ea od Peru, nie ma \'bf
adnego sta\'b3ego l\'b9du. Dlatego te\'bf byli\'9cmy mocno zdziwie\-ni, kiedy zbli\'bfaj\'b9c si\'ea do setnego stopnia d\'b3ugo\'9cci geograficz\-nej odkryli\'9cmy, \'bfe na mapie Oceanu Spokojnego w\'b3a\'9cnie na na\-szym kursie by\'b3
a naniesiona rafa. Zaznaczono j\'b9 ma\'b3ym k\'f3\'b3e\-czkiem, a poniewa\'bf mapa by\'b3a wydana niedawno, zajrzeli\'9cmy do locji}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{ L o c j a - opis morza i brzeg\'f3w morskich.}}}{\f58\fs24\cf1 Ameryki Po\'b3udniowej. Przeczytali\'9cmy tam: \'93W roku 1906, a p\'f3\'9f
niej w roku 1926, raportowano o istnieniu kipieli 600 mil morskich na po\'b3udniowy zach\'f3d od Galapagos, na szeroko\'9cci po\-\'b3udniowej 6\'b042' i d\'b3ugo\'9cci zachodniej 99\'b013'. W roku 1927 pewien parowiec przechodzi\'b3 o mil\'ea na zach\'f3
d od tej pozycji, lecz kipieli nie zaobserwowa\'b3. W roku 1934 inny statek przeszed\'b3 o jedn\'b9 mil\'ea na po\'b3udnie od domniemanej rafy i r\'f3wnie\'bf nic nie zauwa\-\'bfy\'b3. Statek motorowy \'93Cowrie", sonduj\'b9
c w 1935 roku w tym miejscu do g\'b3\'eaboko\'9cci 160 s\'b9\'bfni, nie si\'eagn\'b9\'b3 dna".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zgodnie z map\'b9 miejsce to w dalszym ci\'b9gu uwa\'bfano wido\-cznie za niebezpieczne dla \'bfeglugi, a poniewa\'bf okr\'eaty o du\'bfym zanurzeniu podchodz\'b9c blisko do mielizny ryzykuj\'b9 znacznie bardziej ni\'bf
my na tratwie, postanowili\'9cmy sterowa\'e6 prosto na punkt zaznaczony na mapie i zobaczy\'e6, co tam znajdziemy. Rafa by\'b3a oznaczona troch\'ea dalej na p\'f3\'b3noc od naszego kursu, po\'b3o\-\'bfyli\'9cmy wi\'eac ster na praw\'b9 burt\'ea
i zrefowali\'9cmy \'bfagiel, tak \'bfe dzi\'f3b wskazywa\'b3 na p\'f3\'b3noc, a wiatr i fale nadchodzi\'b3y z pra\-wej burty. Zaraz te\'bf troch\'ea wi\'eacej wody ni\'bf zwykle zacz\'ea\'b3o obryzgiwa\'e6 \'9cpiwory, zw\'b3aszcza \'bfe wiatr }{
\i\fs24\cf1 zaczai }{\f58\fs24\cf1 si\'ea wzmaga\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zauwa\'bfyli\'9cmy jednak ku naszej satysfakcji, \'bfe Kon-Tiki m\'f3g\'b3 manewrowa\'e6 pewnie i bezpiecznie pod nieoczekiwanie wielkim k\'b9tem do wiatru, je\'bfeli tylko wiatr wia\'b3 z rufowej \'e6wiartki}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn
{\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{ }{\f58\fs24\cf1 To znaczy, \'bfe k\'b9t mi\'ea
dzy kursem tratwy a kierunkiem wiatru nie by\'b3 wi\'eakszy od 45"}}}{\fs24\cf1 . W prz}{\f58\fs24\cf1 eciwnym wypadku \'bfagiel okr\'eaca\'b3 si\'ea wok\'f3\'b3 masztu i mie\-li\'9c
my znowu ten sam zwariowany cyrk z opanowaniem tratwy. Przez dwa dni i dwie noce utrzymywali\'9cmy tratw\'ea na kursie p\'f3\'b3nocno-zachodnim. Ros\'b3y grzebienie fal, kt\'f3re stawa\'b3y si\'ea wprost niemo\'bfliwe do okre\'9clenia, kiedy pasat zacz
\'b9\'b3 oscylowa\'e6 mi\'eadzy po\'b3udniowym wschodem a wschodem. Ko\'b3ysali\'9cmy si\'ea na falach biegn\'b9cych ze wszystkich mo\'bfliwych kierunk\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 U szczytu masztu stale tkwi\'b3 obserwator, a nasz horyzont roz\-szerza\'b3 si\'ea znacznie, kiedy wchodzili\'9cmy na grzbiet fali. Grze\-bienie ba\'b3wan\'f3w si\'eaga\'b3y o dwa metry ponad poziom dachu bam\-busowego sza\'b3
asu, a gdy dwie fale energicznie zwiera\'b3y si\'ea w pojedynku, ros\'b3y one jeszcze wy\'bfej i wystrzela\'b3y w strz\'eapia\-st\'b9 wie\'bf\'ea wodn\'b9, kt\'f3ra wali\'b3a si\'ea w d\'f3\'b3 we wszystkich kierun\-kach. W nocy barykadowali\'9cmy otw\'f3
r sza\'b3asu skrzynkami z pro\-wiantem, lecz i tak legowisko bywa\'b3o mokre. Zaledwie usn\'eali\'9cmy, gdy fala waln\'ea\'b3a po raz pierwszy w bambusow\'b9 \'9ccian\'ea. Tysi\'b9ce strumyk\'f3w wody trysn\'ea\'b3o jak fontanna przez bambusow\'b9 ple\-
cionk\'ea, a pieni\'b9cy si\'ea wodospad wpad\'b3 na skrzynki i sp\'b3ywa\'b3 na nas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Telefonuj po hydraulika \emdash us\'b3ysza\'b3em senn\'b9 uwag\'ea, kie\-dy kulili\'9cmy si\'ea, \'bfeby pozwoli\'e6 wodzie sp\'b3yn\'b9\'e6 przez pod\'b3og\'ea. Ale hydraulika nie by\'b3o i nie by\'b3a to jedyna k\'b9
piel tej nocy. Na\-wet wielka s\'b3ota makrela dosta\'b3a si\'ea na pok\'b3ad podczas wachty Hermana. Nast\'eapnego dnia fale by\'b3y jinniej skot\'b3owane, gdy\'bf pasat zdecydowa\'b3 si\'ea teraz wia\'e6 jaki\'9c czas prosto ze 'wschodu. Luzowali\'9c
my si\'ea nawzajem na szczycie masztu, spodziewaj\'b9c si\'ea po po\'b3udniu osi\'b9gni\'eacia zaznaczonego punktu. Zauwa\'bfyli\'9cmy te\-go dnia na oceanie wi\'eaksze o\'bfywienie ni\'bf zwykle; mo\'bfe zreszt\'b9 by\'b3
o to wynikiem baczniejszej obserwacji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ci\'b9gu popo\'b3udnia zobaczyli\'9cmy wielk\'b9 ryb\'ea-miecz zbli\'bfa\-j\'b9c\'b9 si\'ea do tratwy tu\'bf pod powierzchni\'b9 wody. Dwie ostro zako\'f1czone p\'b3etwy wystawa\'b3y z wody w odleg\'b3o\'9cci dw\'f3ch me\-tr\'f3
w jedna od drugiej, a miecz ryby by\'b3 niemal tak d\'b3ugi jak jej kad\'b3ub. Ryba przemkn\'ea\'b3a \'b3ukiem niedaleko sternika i znikn\'ea\'b3a za grzbietem fali.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy siedzieli\'9cmy przy nieco mokrym i s\'b3onym obiedzie, wiel\-ki \'bf\'f3\'b3w morski, wystawiaj\'b9cy ze skorupy g\'b3ow\'ea i machaj\'b9cy p\'b3etwami, wzni\'f3s\'b3 si\'ea na grzbiecie ba\'b3wanu tu\'bf
przed naszymi nosami. Kiedy fala ust\'b9pi\'b3a miejsca dwom innym, \'bf\'f3\'b3w znik\-n\'b9\'b3 r\'f3wnie nagle, jak si\'ea ukaza\'b3. Tak\'bfe i tym razem ujrzeli\'9cmy b\'b3yszcz\'b9ce bia\'b3ozielone brzuchy z\'b3otych makreli przewracaj\'b9\-
cych si\'ea w wodzie w pobli\'bfu opancerzonego gada. Morze na tym obszarze obfitowa\'b3o w ma\'b3e lataj\'b9ce rybki oko\'b3o cala d\'b3ugo\'9cci, kt\'f3re szybowa\'b3y du\'bfymi \'b3awicami i cz\'easto trafia\'b3y na tratw\'ea. Widzieli\'9cmy r\'f3wnie
\'bf pojedyncze wydrzyki, a ju\'bf stale odwie\-dza\'b3y nas fregaty, kt\'f3re z rozwidlonymi ogonami kr\'b9\'bfy\'b3y nad tratw\'b9 jak olbrzymie jask\'f3\'b3ki. Fregaty s\'b9 zwykle uwa\'bfane za oznak\'ea blisko\'9cci l\'b9du, wi\'ea
c optymizm na statku wzr\'f3s\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Mo\'bfe jednak jest tam rafa albo jaka\'9c piaszczysta \'b3awica \emdash rzuci\'b3 kt\'f3ry\'9c z nas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 A najwi\'eakszy optymista doda\'b3:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Mo\'bfe znajdziemy tam ma\'b3\'b9 zielon\'b9 \'b3\'b9czk\'ea; wszystko jest mo\'bfliwe, je\'bfeli tak niewielu ludzi by\'b3o tu dotychczas. Wtedy oka\'bfe si\'ea, \'bfe odkryli\'9cmy nowy l\'b9d \emdash Wysp\'ea Kon-Tiki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Poczynaj\'b9c od po\'b3udnia Erik coraz pilniej wchodzi\'b3 na ku\-chenn\'b9 skrzyni\'ea i \'b3apa\'b3 s\'b3o\'f1ce przez sekstans. O godzinie osiem\-nastej dwadzie\'9ccia okre\'9cli\'b3 on nasz\'b9 pozycj\'ea na 6\'b042' po\'b3udnio\-
wej szeroko\'9cci i 99\'b042' zachodniej d\'b3ugo\'9cci. Znajdowali\'9cmy si\'ea w odleg\'b3o\'9cci jednej mili na wsch\'f3d od rafy oznaczonej na mapie. Bambusowa reja zosta\'b3a spuszczona i \'bfagiel zwini\'eaty. Wiatr wia\'b3
prosto ze wschodu i powinien by\'b3 zdryfowa\'e6 nas na raf\'ea. Kiedy s\'b3o\'f1ce szybko schowa\'b3o si\'ea w morzu, pe\'b3na tarcza ksi\'ea\'bfyca po\-cz\'ea\'b3a \'9cwieci\'e6 ca\'b3ym swym blaskiem o\'9cwietlaj\'b9c powierzchni\'ea morza, kt\'f3
ra falowa\'b3a czerni\'b9 i srebrem od horyzontu do hory\-zontu. Widzialno\'9c\'e6 ze szczytu masztu by\'b3a dobra. Wsz\'eadzie do\-strzegali\'9cmy za\'b3amuj\'b9ce si\'ea fale id\'b9ce w d\'b3ugich szeregach, lecz nie zauwa\'bfyli\'9cmy \'bf
adnego prawdziwego przyboju, kt\'f3ry wskazy\-wa\'b3by na istnienie \'b3awicy lub rafy. Nikt nie chcia\'b3 k\'b3a\'9c\'e6 si\'ea spa\'e6; stali\'9cmy wszyscy na pok\'b3adzie wygl\'b9daj\'b9c l\'b9du i ka\'bfdy z nas wspina\'b3 si\'ea co jaki\'9c
czas na maszt. W czasie dryfowania, ponad miejscem oznaczonym na mapie, sondowali\'9cmy ca\'b3y czas w po\-szukiwaniu dna. Wszystkie ci\'ea\'bfarki o\'b3owiane, jakie mieli\'9cmy na pok\'b3adzie, zosta\'b3y przymocowane do ko\'f1ca pi\'ea\'e6dziesi\'ea
ciocztero-pokr\'eatkowej jedwabnej linki o d\'b3ugo\'9cci o\'9cmiuset metr\'f3w, a je\'bfeli nawet lina zwisa\'b3a uko\'9cnie z powodu dryfu tratwy, to w ka\'bfdym razie o\'b3owianka znajdowa\'b3a si\'ea na jakich\'9c sze\'9cciuset metrach g\'b3\'eaboko
\'9cci. Nie stwierdzili\'9cmy jednak obecno\'9cci \'bfadnego gruntu; ani na wsch\'f3d od naniesionego miejsca, ani w samym jego \'9crodku, ani te\'bf na zach\'f3d. Rzucili\'9cmy ostatnie spojrzenie na powierzchni\'ea morza, a kiedy upewnili\'9cmy si\'ea,
\'bfe mo\'bfemy spokojnie ca\'b3y obszar uzna\'e6 za zbadany i nie kryj\'b9cy mielizn, wci\'b9gn\'eali\'9cmy \'bfagiel i prze\'b3o\'bfyli\'9cmy wios\'b3o sterowte na swoje miejsce, tak \'bfe wiatr i fale zn\'f3w nadchodzi\'b3y od ty\'b3
u z lewej burty. Nios\'b3o nas wi\'eac znowu dawnym, normalnym kursem. Fale nadchodzi\'b3y i znika\'b3y mi\'eadzy pniami na rufie tak jak dawniej. Mogli\'9cmy teraz znowu je\'9c\'e6 i spa\'e6 na suchym miejscu, nawet je\'9cli rozko\'b3ysane fale bu\-rzy
\'b3y si\'ea ca\'b3kiem serio i szala\'b3y ca\'b3ymi dniami, kiedy pasat skr\'ea\-ca\'b3 ze wschodu na po\'b3udniowy wsch\'f3d.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W czasie tego ma\'b3ego rejsu ku rzekomej rafie nauczyli\'9cmy si\'ea wiele o dzia\'b3aniu miecza jako st\'eapki, a kiedy p\'f3\'9fniej w cza\-sie podr\'f3\'bfy Herman i Knut nurkuj\'b9c pod tratw\'b9 wyci\'b9gn\'eali pi\'b9\-
ty miecz, nauczyli\'9cmy si\'ea jeszcze czego\'9c o tym dziwnym ka\-wa\'b3ku deski; co\'9c, czego nie pojmowa\'b3 nikt, od czasu kiedy In\-dianie porzucili sport \'bfeglowania na tratwach. To, \'bfe miecz dzia\'b3a\'b3 jak st\'eapka i pozwala\'b3
tratwie na poruszanie si\'ea pod k\'b9\-tem do wiatru, by\'b3o rzecz\'b9 jasn\'b9. Ale twierdzenie dawnych Hi\-szpan\'f3w, \'bfe Inkowie \'93sterowali" swoimi tratwami za pomoc\'b9 rzekomych mieczy, kt\'f3re wsuwali w szczeliny mi\'eadzy pniami, brzmia
\'b3o niezrozumiale zar\'f3wno dla nas, jak i dla wszystkich, kt\'f3rzy zajmowali si\'ea tym zagadnieniem. Z uwagi na to, \'bfe miecz by\'b3 mocno \'9cci\'9cni\'eaty w w\'b9skiej szparze, nie m\'f3g\'b3 by\'e6 on przecie\'bf obracany na boki i s\'b3u\'bfy
\'e6 jako ster.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Odkryli\'9cmy sekret w nast\'eapuj\'b9cy spos\'f3b: wiatr wia\'b3 jedno\-stajnie i ocean znowu uspokoi\'b3 si\'ea. Kon-Tiki trzyma\'b3 si\'ea swo\-jego kursu przez szereg dni, nawet gdy nie ruszali\'9cmy uwi\'b9zanym wios\'b3
em sterowym. Kiedy jednak wetkn\'eali\'9cmy odzyskany miecz w szpar\'ea na rufie, Kon-Tiki w jednej chwili zmieni\'b3 kurs o wie\-le stopni \emdash z zachodniego na p\'f3\'b3nocno-zachodni \emdash po czym po-\'bfeglowa\'b3
spokojnie i statecznie nowym kursem. Gdy wyci\'b9gn\'ea\-li\'9cmy miecz znowu do g\'f3ry, tratwa skr\'eaci\'b3a z powrotem na dawny kurs. Je\'bfeli jednak wsuwali\'9cmy miecz tylko do po\'b3owy d\'b3ugo\'9cci, tratwa r\'f3wnie\'bf zmienia\'b3a kurs o po
\'b3ow\'ea k\'b9ta. Przez zwyk\'b3e opuszczanie i podnoszenie miecza uzyskiwali\'9cmy wi\'eac zmian\'ea kursu, nie tykaj\'b9c sterowego wios\'b3a. To w\'b3a\'9cnie by\'b3 ge\-nialny sekret Ink\'f3w. Opracowali oni prosty system zr\'f3wnowa\-\'bf
enia statku, przy kt\'f3rym ci\'9cnienie wiatru na \'bfagiel czyni\'b3o maszt osi\'b9 obrotu. Dwie cz\'ea\'9cci tratwy, przed masztem i za ma\-sztem, stanowi\'b3y dwoje ramion d\'9fwigni. Je\'bfeli ca\'b3kowita po\-
wierzchnia zanurzonych do wody mieczy na rufie by\'b3a wi\'eaksza, dzi\'f3b obraca\'b3 si\'ea do wiatru, lecz je\'9cli wi\'eaksza by\'b3a powierzchnia mieczy z przodu, rufa obraca\'b3a si\'ea do wiatru. Miecze znajduj\'b9\-ce si\'ea najbli\'bf
ej masztu dzia\'b3a\'b3y oczywi\'9ccie najs\'b3abiej, ze wzgl\'ea\-du na kr\'f3tkie rami\'ea si\'b3y. Je\'bfeli wiatr d\'b9\'b3 prosto z rufy, miecze przestawa\'b3y dzia\'b3a\'e6 i wtedy nie mo\'bfna by\'b3o utrzyma\'e6 tratwy na kursie bez pomocy wios
\'b3a sterowego. Kiedy nasz statek mia! wiatr prosto z rufy, nie mie\'9cci\'b3 si\'ea mi\'eadzy dwiema falami, a po\-niewa\'bf wej\'9ccie do sza\'b3asu i miejsce, gdzie jadali\'9cmy posi\'b3ki, znaj\-dowa\'b3o si\'ea na prawej burcie, ustawiali\'9c
my tratw\'ea zawsze tak, \'bfeby wiatr d\'b9\'b3 nam w lew\'b9 burt\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mogli\'9cmy teraz w dalszym ci\'b9gu podr\'f3\'bfy sterowa\'e6 wyci\'b9ga\-j\'b9c i wsuwaj\'b9c miecze w szpary zamiast manewrowa\'e6 wios\'b3em, ale tak ju\'bf zd\'b9\'bfyli\'9cmy si\'ea przyzwyczai\'e6 do sterowania, \'bfe zmie\-niali
\'9cmy kurs za pomoc\'b9 mieczy tylko z grubsza, a utrzymywa\-li\'9cmy si\'ea potem na kursie pos\'b3uguj\'b9c si\'ea wios\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapny wielki etap naszej podr\'f3\'bfy by\'b3 r\'f3wnie niedostrzegal\-ny dla oka, jak rafa egzystuj\'b9ca tylko na mapie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3" to czterdziesty pi\'b9ty dzie\'f1 w morzu; posun\'eali\'9cmy si\'ea od 78\'b0 d\'b3ugo\'9cci do 108\'b0 i przebyli\'9cmy dok\'b3adnie po\'b3ow\'ea drogi do najbli\'bfszej wysepki przed nami. Mi\'eadzy nami a wybrze\'bfem Ameryki Po
\'b3udniowej na wschodzie by\'b3o teraz 4 000 km; taka sama odleg\'b3o\'9c\'e6 dzieli\'b3a nas od Polinezji na zachodzie. Najbli\'bf\-szym l\'b9dem by\'b3y Wyspy \'af\'f3\'b3wie (Galapagos) na p\'f3\'b3nocnym}{\fs24 }{\f58\fs24\cf1
wschodzie i Wyspa Wielkanocna na po\'b3udniu, obydwie w odle\-g\'b3o\'9cci ponad l 000 kilometr\'f3w, za bezkresnymi wodami oceanu Nie widzieli\'9cmy dot\'b9d \'bfadnego statku i nie zobaczyli\'9cmy go do ko\'f1ca podr\'f3\'bfy, poniewa\'bf znajdowali\'9c
my si\'ea daleko od wszystkich normalnych tras \'bfeglugowych na Oceanie Spokojnym}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W rzeczywisto\'9cci nie odczuwali\'9cmy tych olbrzymich odleg\'b3o\-\'9cci, gdy\'bf horyzont porusza\'b3 si\'ea niepostrze\'bfenie razem z nami a nasz w\'b3asny p\'b3yn\'b9cy \'9cwiat pozostawa\'b3 zawsze ten sam: kolisk\'f3 wody zwr\'f3
cone ku sklepieniu nieba z tratw\'b9 jako \'9crodkiem i te same gwiazdy przetaczaj\'b9ce si\'ea nad nami noc po nocy
\par }{\fs24 \page }{\fs24\cf1
\par }{\fs24
\par }{\fs24\cf1 VI. PRZEZ OCEAN SPOKOJNY (2)}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Zabawny statek * Na gumowej flinghy * Niepowstrzymana jazda * Brak sta\'b3ych punkt\'f3w * Na morzu w bambusowym sza\'b3asie * Na d\'b3ugo\'9cci geograficznej Wyspy Wielkanocnej * Tajemnice Wyspy Wielkanocnej * Olbrzymie bo\'bf
ki i kolosy kamienne * Peruki z czerwonego kamienia * Majstersztyk \'93d\'b3ugich uszu" * Tiki przerzuca most * Wymowne nazwy miejscowo\'9cci * \'a3owienie rekin\'f3w go\'b3ymi r\'eakoma * Papuga * L-I-2-B wo\'b3a * \'afegluga wed\'b3
ug gwiazd * Trzy wielkie fa\-le * Sztorm * Rze\'9f w morzu i na tratwie * Cz\'b3owiek za bur\-t\'b9 * Jeszcze jeden sztorm * Kon-Tiki zaczyna si\'ea rozlaty\-wa\'e6 * Zwiastuny Polinezji *
\par }{\fs24\cf1
\par }{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Hiedy morze nie by\'b3o zbyt wzburzone, wypuszczali\'9cmy si\'ea cz\'easto na ma\'b3ej gumowej }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 i robili\'9cmy zdj\'eacia. Pami\'eatam, jak pierwszy raz \emdash morze by\'b3o w\'f3wczas szczeg\'f3
lnie spokojne \emdash dw\'f3ch z nas nabra\'b3o ochoty do rzucenia na wod\'ea okr\'b9g\'b3ej jak balonik tratewki i powios\'b3owania na falach. Oddaliwszy si\'ea nieco od tratwy usiedli i wypu\'9ccili z r\'b9k wiose\'b3ka rycz\'b9c ze \'9c
miechu. Kiedy za\'9c d\'b3uga fala podnosi\'b3a ich i opuszcza\'b3a}{\fs24\cf1 , a }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 znika\'b3a i pojawia\'b3a si\'ea ponownie, \'9cmiali si\'ea tak g\'b3o\'9cno, ilekro\'e6 nas mijali, \'bfe g\'b3osy ich rozlega\'b3y si
\'ea szeroko ponad bezludnym Pacyfikiem. Rozgl\'b9dali\'9cmy si\'ea ze zmieszanymi minami, ale opr\'f3cz naszych zaro\'9cni\'eatych twarzy nie widzieli\'9cmy nic komicznego; poniewa\'bf ci dwaj na }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 powinni byli ju\'bf
si\'ea do nich przyzwyczai\'e6, za\-cz\'eali\'9cmy podejrzewa\'e6, \'bfe nasi towarzysze nagle zwariowali. Kto wie, mo\'bfe udar s\'b3oneczny? Dwaj wio\'9clarze wle\'9fli z powrotem na pok\'b3ad maj\'b9c ze \'9cmiechu oczy pe\'b3ne \'b3ez i natychmias
t zacz\'eali nas namawia\'e6, aby\'9cmy sami wypu\'9ccili si\'ea na \'b3\'f3deczce i zobaczyli, o co chodzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dw\'f3ch z nas wskoczy\'b3o na ta\'f1cz\'b9c\'b9 dinghy, kt\'f3r\'b9 fale 'po\-chwyci\'b3y i unios\'b3y od tratwy. Natychmiast gruchn\'eali\'9cmy na sie\-dzenia, zanosz\'b9c si\'ea od \'9cmiechu. Musieli\'9cmy wdrapa\'e6 si\'ea co pr\'ea\-
dzej na pok\'b3ad i uspokoi\'e6 dw\'f3ch pozosta\'b3ych, kt\'f3rzy jeszcze nie byli poza tratw\'b9 i przypuszczali, \'bfe wszyscy czterej zwariowa\-li\'9cmy. To w\'b3a\'9cnie nasz dumny statek wprawia\'b3 nas w ob\'b3\'b9ka\'f1
czy humor, kiedy po raz pierwszy spojrzeli\'9cmy na\'f1 z pewnej odleg\'b3o\'9cci. Nigdy dotychczas nie widzieli\'9cmy sami siebie na pe\'b3nym morzu. Pnie balsy znika\'b3y za najmniejsz\'b9 fal\'b9 i je\'9cli w og\'f3le by\'b3o co\'9c wida\'e6
, to tylko niski sza\'b3as z szerokim wej\-\'9cciem i dachem z li\'9cci, kt\'f3ry 'wynurza\'b3 si\'ea z morza. Wygl\'b9da\'b3o to zupe\'b3nie jak stara norweska szopa na siano bezw\'b3adnie dry\-fuj\'b9ca po morzu; v/ykrzywiona szopa pe\'b3
na opalonych, brudnych w\'b3\'f3cz\'eag\'f3w. Gdyby kto\'9c zjawi\'b3 si\'ea w pobli\'bfu wios\'b3uj\'b9c przez ocean w wannie, mieliby\'9cmy ten sam pow\'f3d do spontaniczne\-go \'9cmiechu. Nawet zwyk\'b3a martwa fala si\'eaga\'b3a do po\'b3owy wy\-soko
\'9cci chatki i wygl\'b9da\'b3a tak, 'jakby mia\'b3a si\'ea wla\'e6 za chwil\'ea przez szerokie wej\'9ccie, w kt\'f3rym sterczeli brodaci faceci. Lecz wtedy zwariowany statek zn\'f3w wynurza\'b3 si\'ea na powierzchni\'ea i w\'b3\'f3cz\'eadzy le\'bf
eli tam r\'f3wnie brodaci, nie zmoczeni i oboj\'eatni jak przedtem. Kiedy nadbieg\'b3a wi\'eaksza fala, sza\'b3as, \'bfagiel i ca\-\'b3y maszt znika\'b3y za wodn\'b9 g\'f3r\'b9, by w nast\'eapnym momencie zn\'f3w ukaza\'e6 si\'ea naszym oczom.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wygl\'b9da\'b3o to niebezpiecznie i trudno by\'b3o zrozumie\'e6, dlacze\-go sprawy sz\'b3y tak dobrze na pok\'b3adzie tego dziwnego statku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnym razem, kiedy odp\'b3yn\'eali\'9cmy nieco, \'bfeby si\'ea troch\'ea po\'9cmia\'e6 z siebie samych, omal \'bfe nie sko\'f1czy\'b3o si\'ea to tragicz\-nie. Wiatr i fale by\'b3y silniejsze, ni\'bf si\'ea wydawa\'b3
o, i Kon-Tiki przebija\'b3 si\'ea przez nie znacznie szybciej, ni\'bf przypuszczali\'9cmy. Musieli\'9cmy na }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 dos\'b3ownie walczy\'e6 o \'bfycie i z ca\'b3ej si\'b3y wios\'b3owa\'e6, a\'bfeby do\'9ccign\'b9\'e6 trudn\'b9
do sterowania tratw\'ea, kt\'f3ra nie mog\'b3a zatrzyma\'e6 si\'ea i czeka\'e6, a ju\'bf w \'bfadnym razie \emdash za\-wr\'f3ci\'e6. Nawet kiedy ch\'b3opcy na Kon-Tiki spu\'9ccili \'bfagiel, wiatr z tak\'b9 si\'b3\'b9 d\'b9\'b3 w \'9ccian\'ea sza\'b3
asu, tratwa dryfowa\'b3a na zach\'f3d tak szybko, \'bfe nie mogli\'9cmy jej dop\'eadzi\'e6 na naszej ma\'b3ej, ta\'f1cz\'b9cej \'b3\'f3deczce z wiose\'b3kami jak zabawki. Wszyscy my\'9cleli\'9cmy tylko o jednym: nie wolno nam si\'ea roz\'b3\'b9cza\'e6
. Prze\'bfyli\'9cmy straszne minuty na morzu, zanim dop\'eadzili\'9cmy uciekaj\'b9cy statek i wdra\-pali\'9cmy si\'ea na pok\'b3ad.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Od tego dnia nikt nie mia\'b3 prawa odp\'b3ywa\'e6 na gumowej \'b3\'f3d\-ce bez d\'b3ugiej liny zamocowanej do dziobu, tak \'bfe pozostali na tratwie mogli przyci\'b9gn\'b9\'e6 }{\i\fs24\cf1 dinghy, }{\fs24\cf1 g}{\f58\fs24\cf1 dy okaza
\'b3o si\'ea to koniecz\-ne. Dlatego te\'bf nigdy nie oddalali\'9cmy si\'ea zbytnio od statku, chyba \'bfe by\'b3a \'b3adna pogoda i Pacyfik marszczy\'b3 si\'ea jedynie lekk\'b9 fal\'b9. Taka w\'b3a\'9cnie pogoda nasta\'b3a, kiedy tratwa przesz\'b3a ju
\'bf p\'f3\'b3 drogi do Polinezji i wszechobecny ocean rozpostar\'b3 si\'ea \'b3ukiem wok\'f3\'b3 kuli ziemskiej we wszystkich kierunkach \'9cwiata. Wtedy mogli\'9cmy spokojnie opuszcza\'e6 Kon-Tiki i wios\'b3owa\'e6 w b\'b3\'eakit\-nej przestrzeni mi\'ea
dzy niebem a ziemi\'b9. Kiedy widzieli\'9cmy, jak sylwetka naszego statku maleje wraz ze zwi\'eakszaj\'b9c\'b9 si\'ea od\-leg\'b3o\'9cci\'b9, a wielki \'bfagiel kurczy si\'ea w nieokre\'9clon\'b9, czarn\'b9 kre\-sk\'ea na horyzoncie, ogarnia\'b3
o nas uczucie samotno\'9cci. Morze zaokr\'b9gla\'b3o si\'ea pod nami r\'f3wnie ciemnob\'b3\'eakitne jak niebo i oba b\'b3\'eakity w miejscu zetkni\'eacia stapia\'b3y si\'ea w jedno\'9c\'e6. Czuli\'9cmy si\'ea niemal zawieszeni w przestrzeni; ca\'b3y nasz
\'9cwiat by\'b3 pusty i b\'b3\'eakitny, nie by\'b3o na nim \'bfadnego sta\'b3ego punktu opr\'f3cz z\'b3o\-tego i ciep\'b3ego tropikalnego s\'b3o\'f1ca opalaj\'b9cego nam karki. Od\-leg\'b3y \'bfagiel na samotnej tratwie przyci\'b9ga\'b3 nas wtedy jak ma\-
gnes. Wios\'b3owali\'9cmy szybko, by wej\'9c\'e6 na pok\'b3ad, i czuli\'9cmy, \'bfe wracamy do naszego w\'b3asnego \'9cwiata na sta\'b3ym i bezpiecznym gruncie. Wewn\'b9trz chatki znajdowali\'9cmy cie\'f1, zapach bambu\-s\'f3w i zwi\'ead\'b3ych li\'9c
ci. Pe\'b3na s\'b3o\'f1ca, czysta i b\'b3\'eakitna przestrze\'f1 by\'b3a tu dawkowana w dostatecznych dozach przez otw\'f3r w \'9ccia\-nie chatki. Do takiej byli\'9cmy przyzwyczajeni i tak by\'b3o nam dobrze przez chwil\'ea, dop\'f3ki ogromny, czysty b
\'b3\'eakit nie skusi\'b3 nas znowu do wyj\'9ccia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ten lekki sza\'b3as bambusowy odgrywa\'b3 w naszym \'bfyciu szcze\-g\'f3ln\'b9 rol\'ea. Mierzy\'b3 on zaledwie 8 na 14 st\'f3p i dla zmniejszenia ci\'9cnienia wiatru i fali by\'b3 tak niski, \'bfe nie mogli\'9cmy sta\'e6
w nim wyprostowani. \'8cciany i sufit by\'b3y zbudowane z mocnej trzciny bambusowej, pokrytej solidn\'b9 plecionk\'b9 z rozszczepionych bam\-bus\'f3w. Te zielone i \'bf\'f3\'b3te szczebelki z fr\'eadzl\'b9 listowia zwisaj\'b9c\'b9 z dachu dawa\'b3
y oczom ca\'b3kiem inne wytchnienie ni\'bf bia\'b3a \'9cciana i mimo \'bfe bambusowy domek by\'b3 po prawej burcie otwarty, a przez dach i \'9cciany wida\'e6 by\'b3o s\'b3o\'f1ce i ksi\'ea\'bfyc, ta prymitywna budowla dawa\'b3a wi\'eaksze
poczucie bezpiecze\'f1stwa ni\'bf malowane na bia\'b3o \'9cciany kajuty i zamkni\'eate iluminatory. Pr\'f3bowali\'9cmy zanalizowa\'e6 ten dziwny fakt i doszli\'9cmy do nast\'eapuj\'b9cych wnio\-sk\'f3w: nasza \'9cwiadomo\'9c\'e6 nie przyzwyczai\'b3a si
\'ea do kojarzenia bambusowej chatki z podr\'f3\'bf\'b9 morsk\'b9. Nie by\'b3o naturalnej harmonii mi\'eadzy wielkim, rozko\'b3ysanym oceanem, a przewiewnym domkiem palmowym, p\'b3yn\'b9cym w\'9cr\'f3d fal. Dlatego wi\'eac albo sza\-\'b3as wydawa\'b3 si
\'ea nie na miejscu pomi\'eadzy falami, albo te\'bf fale by\'b3y nie na swoim miejscu wok\'f3\'b3 sza\'b3asu. Im d\'b3u\'bfej trwa\'b3a po\-dr\'f3\'bf, tym pewniej czuli\'9cmy si\'ea w naszym przytulnym k\'b9ciku i spogl\'b9dali\'9cmy na imponuj\'b9
ce pieniste grzbiety ba\'b3wan\'f3w ta\'f1\-cz\'b9cych przed naszymi drzwiami, jakby\'9cmy je widzieli na filmie, jak gdyby nie przedstawia\'b3y one dla nas \'bfadnej gro\'9fby. Otwarta \'f1ciana domku le\'bfa\'b3a tylko metr od nie os\'b3oni\'eatej kraw
\'eadzi tra\-twy i zaledwie p\'f3\'b3 metra nad lini\'b9 wodn\'b9. Skoro jednak zna\-le\'9fli\'9cmy si\'ea wewn\'b9trz naszej chatki, czuli\'9cmy si\'ea, jakby\'9cmy odjechali wiele mil od morza i zajmowali domek w d\'bfungli, da\-leko od niebezpiecze\'f1
stw morskich. Mogli\'9cmy tu le\'bfe\'e6 na plecach, patrz\'b9c na zabawny dach wyginaj\'b9cy si\'ea jak ga\'b3\'eazie na wietrze, rozkoszuj\'b9c si\'ea le\'9cnymi zapachami surowego drewna, bambusa i zwi\'ead\'b3ych li\'9cci palmowych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Niekiedy wyp\'b3ywali\'9cmy na gumowej \'b3\'f3deczce, aby spojrze\'e6 na siebie samych w nocy. Czarne jak w\'eagiel fale wznosi\'b3y si\'ea ze wszystkich stron, a b\'b3yszcz\'b9ce miriady podzwrotnikowych gwiazd znajdowa\'b3
y odbicie w fosforyzuj\'b9cym planktonie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'8cwiat by\'b3 prosty \emdash gwiazdy i ciemno\'9c\'e6. Nie mia\'b3o znacze\-nia, czy by\'b3 to rok 1947 przed, czy po Chrystusie. Wiedzieli\'9cmy, xo \'bfyjemy, i odczuwali\'9cmy to z niezwyk\'b3\'b9 intensywno\'9cci\'b9. Poj\-mowali
\'9cmy te\'bf, \'bfe ludzie przed naszym wiekiem techniki \'bfyli pe\'b3niejszym \'bfyciem ni\'bf teraz. Czas zdawa\'b3 si\'ea nie istnie\'e6; wszystko, co by\'b3o prawdziwe i mia\'b3o znaczenie, by\'b3o dzi\'9c takie sumo jak niegdy\'9c i jak b\'ea
dzie zawsze. Byli\'9cmy zawieszeni w przestrzeni i historii, w niesko\'f1czonej i nieprzerwanej ciem\-no\'9cci, pod rojami gwiazd. Przed nami, w mroku, Kon-Tiki wzno-Nif si\'ea z morza, \'bfeby }{\i\f58\fs24\cf1 znikn\'b9\'e6 }{\fs24\cf1
znowu po chwili za}{\f58\fs24\cf1 czarn\'b9 mas\'b9 wody pi\'eatrz\'b9cej si\'ea mi\'eadzy nami a tratw\'b9. \'8cwiat\'b3o ksi\'ea\'bfyca wy\-wo\'b3ywa\'b3o wok\'f3\'b3 tratwy szczeg\'f3ln\'b9 atmosfer\'ea. Grube, l\'9cni\'b9
ce od wody bale, pokryte porostami, czworok\'b9tny }{\i\fs24\cf1 A czarny }{\f58\fs24\cf1 jak noc profil \'bfagla Wiking\'f3w, nastroszona, bambusowa chatka, kt\'f3r\'b9 o\'9cwietla\'b3o \'bf\'f3\'b3te \'9cwiat\'b3o parafinowej lampy \emdash
wszystko to stwa\-rza\'b3o obrazek raczej z ksi\'b9\'bfki przyg\'f3d ni\'bf z konkretnej rzeczy\-wisto\'9cci, Od czasu do czasu tratwa znika\'b3a za czarnymi falami, p\'f3\'9fniej podnosi\'b3a si\'ea znowu i rysowa\'b3a ostr\'b9 sylwet\'b9 na tle gwiazd,
z dali za\'9c sp\'b3ywa\'b3y po\'b3yskuj\'b9ce strugi wody.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wczuwaj\'b9c si\'ea w atmosfer\'ea otaczaj\'b9c\'b9 samotn\'b9 tratw\'ea, wi\-dzieli\'9cmy oczyma duszy ca\'b3\'b9 flotyll\'ea takich stateczk\'f3w, rozsia\-nych w szyku wachlarzowym a\'bf po horyzont, aby zwi\'eakszy\'e6 szans\'ea
ujrzenia l\'b9du, i nios\'b9cych naszych poprzednik\'f3w przeby\-waj\'b9cych ten ocean po raz pierwszy. Tu\'bf przed przybyciem Hi\-szpan\'f3w Inka Tupa\'e6 Yupan\'b9ui, kt\'f3ry zagarn\'b9\'b3 w\'b3adz\'ea w Peru i Ekwadorze, \'bfeglowa\'b3
przez morze na tratwach z balsy z armad\'b9 licz\'b9c\'b9 wiele tysi\'eacy ludzi w poszukiwaniu na Pacyfiku wysp, o kt\'f3rych m\'f3wi\'b3y podania. Znalaz\'b3 on dwie wyspy \emdash niekt\'f3rzy uwa\'bfaj\'b9, i\'bf by\'b3y to wyspy Galapagos \emdash
i po o\'9cmiu miesi\'b9cach pobytu przedar\'b3 si\'ea przy pomocy swoich licznych wio\'9clarzy z powrotem do Ekwadoru, walcz\'b9c z przeciwnymi wiatrami. Kon-Tiki i jego towarzysze \'bfeglowali z pewno\'9cci\'b9 o kilkaset lat wcze\'9c
niej w podobnym szyku, lecz nie mieli powodu, by prze\-bywa\'e6 t\'ea drog\'ea r\'f3wnie\'bf w odwrotnym kierunku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po powrocie na tratw\'ea siadali\'9cmy cz\'easto na pok\'b3adzie wok\'f3\'b3 lampy i gaw\'eadzili\'9cmy o \'bfeglarzach z Peru, kt\'f3rzy prze\'bfyli to wszystko tysi\'b9c pi\'ea\'e6set lat przed nami. Lampa rzuca\'b3a na \'bfa\-
giel olbrzymie cienie brodatych ludzi, a my rozmy\'9clali\'9cmy o bia\-\'b3ych brodaczach z Peru, kt\'f3rych drog\'ea \'9cledzi\'e6 mo\'bfemy w mito\-logii i architekturze na ca\'b3ej trasie z Meksyku do Ameryki \'8crod\-kowej i dalej na p\'f3\'b3
nocno-zachodnich obszarach Ameryki Po\-\'b3udniowej a\'bf do Peru. Tutaj tajemnicza ta kultura jakby za do\-tkni\'eaciem r\'f3\'bfd\'bfki czarodziejskiej znika\'b3a tu\'bf przed przyj\'9cciem Ink\'f3w i zjawia\'b3a si\'ea r\'f3wnie nagle na samotny
ch wysepkach Oceanii, do kt\'f3rych zbli\'bfali\'9cmy si\'ea teraz. Mo\'bfe ci w\'eadruj\'b9cy mi\-strzowie i nauczyciele byli cywilizowanym ludem \'9cr\'f3dziemno\-morskim, kt\'f3ry w zamierzch\'b3ych czasach w ten sam prosty spo\-s\'f3b przyby\'b3
z zachodnim pr\'b9dem i pasatem z Wysp Kanar y j -skich do Zatoki Meksyka\'f1skiej?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie wierzyli\'9cmy ju\'bf w morze jako czynnik izoluj\'b9cy. Wielu uczonych utrzymywa\'b3o na podstawie wa\'bfkich argument\'f3w, \'bfe wielkie cywilizacje india\'f1skie, od Aztek\'f3w w Meksyku do In\-k\'f3w w Peru, pojawia\'b3y si\'ea
jakby w gotowej formie zza oceanu, ze wschodu, podczas gdy wszystkie zwyk\'b3e szczepy india\'f1skie by\'b3y azjatyckimi ludami my\'9cliwych }{\i\fs24\cf1 i }{\f58\fs24\cf1 rybak\'f3w, kt\'f3re w ci\'b9gu dwudziestu tysi\'eacy lat s\'b9czy\'b3y si\'ea
po trochu z Syberii do Ame\-ryki. Przemawia\'b3by za tym uderzaj\'b9cy fakt, \'bfe nie mamy ani \'9cladu stopniowego rozwoju tych wysokich cywilizacji, kt\'f3re kie\-dy\'9c rozpo\'9cciera\'b3y si\'ea od Meksyku do Peru. Im g\'b3\'eabiej grzebi\'b9
archeologowie, tym wi\'eacej znajduj\'b9 oczywistych dowod\'f3w, \'bfe stare cywilizacje pojawi\'b3y si\'ea w pewnym momencie bez \'bfadnego fundamentu w\'9cr\'f3d pr}{\fs24\cf1 ymitywnych szczep\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kultury te za\'9c wyros\'b3y tam, gdzie pr\'b9dy atlantyckie podcho\-dz\'b9 do obszar\'f3w d\'bfungli i pusty\'f1 tropikalnej Ameryki \'8crodko\-wej i Po\'b3udniowej, miast rozwin\'b9\'e6 si\'ea w strefach bardziej umiar\-
kowanych, gdzie cywilizacje zar\'f3wno dawniej, jak i teraz mia\'b3y \'b3atwiejsze warunki rozkwitu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 To samo widzimy na wyspach Oceanii. Le\'bf\'b9ca najbli\'bfej Pe\-ru Wyspa Wielkanocna, nosz\'b9ca g\'b3\'eabokie \'9clady cywilizacji, jest niepozorn\'b9 wysepk\'b9, bezwodn\'b9, nieurodzajn\'b9
i ze wszystkich wysp Pacyfiku najbardziej oddalon\'b9 od }{\fs24\cf1 Azji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy zako\'f1czyli\'9cmy pierwsz\'b9 po\'b3ow\'ea naszej podr\'f3\'bfy, prze\-byli\'9cmy ju\'bf odleg\'b3o\'9c\'e6 z Peru do Wyspy Wielkanocnej i znajdo\-wali\'9cmy si\'ea na p\'f3\'b3noc od tej osnutej legendami wyspy. Wystar\-towali\'9c
my z wybrze\'bfa kontynentu ameryka\'f1skiego w przypadko\-wym punkcie na brzegu peruwia\'f1skim, aby znale\'9f\'e6 si\'ea w takiej sytuacji jak przeci\'eatna tratwa Ink\'f3w, wyruszaj\'b9ca kiedy\'9c przez morze. Gdyby\'9cmy wyruszyli z punktu le\'bf\'b9
cego bli\'bfej do Tia-huanaco \emdash zrujnowanego miasta Kon-Tiki \emdash a wi\'eac dalej na po\'b3udnie, mieliby\'9cmy ten sam wiatr, lecz s\'b3abszy pr\'b9d; w re\-zultacie tratwa wyl\'b9dowa\'b3aby na Wyspie Wielkanocnej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy przekroczyli\'9cmy 110\'b0 d\'b3ugo\'9cci zachodniej, znale\'9fli\'9cmy si\'ea w obr\'eabie m\'f3rz polinezyjskich, gdy\'bf polinezyjska Wyspa Wielkanocna by\'b3a teraz bli\'bfej Peru ni\'bf my. Znajdowali\'9cmy si\'ea na wysoko\'9c
ci najdalej na wsch\'f3d wysuni\'eatej wyspy Oceanii, cen\-trum najstarszej wyspiarskiej cywilizacji. A kiedy nasz p\'b3on\'b9cy przewodnik zsun\'b9\'b3 si\'ea z nieba i z ca\'b3ym swoim t\'eaczowym blas\-kiem zgin\'b9\'b3 za morzem na zachodzie, \'b3
agodny powiew pasatu o\'bfy\-wi\'b3 histori\'ea niezwyk\'b3ych tajemnic Wyspy Wielkanocnej,}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nocne niebo zatarto wszelkie poj\'eacie czasu, a olbrzymie cie\-nie brodatych g\'b3\'f3w znowu pojawi\'b3y si\'ea na \'bfaglu. Daleko na po\'b3udnie od nas, na Wyspie Wielkanocnej, sta\'b3y wykute w kamieniu, dumaj\'b9c nad zagadk\'b9
stuleci, pos\'b9gi jeszcze wi\'eakszych olbrzym\'f3w, o ostrych podbr\'f3dkach, z d\'b3ugim zaro\-stem i o rysach twarzy jak u bia\'b3ych ludzi. Sta\'b3y ju\'bf tam one, kiedy pierwsi Europejczycy odkryli wysp\'ea w roku 1722, i w tym samym miejscu sta
\'b3y te\'bf o dwadzie\'9ccia dwie generacje polinezyj-skie wcze\'9cniej, kiedy to ojcowie obecnych -mieszka\'f1c\'f3w wyspy wyl\'b9dowali na swoich \'b3odziach, wyrzynaj\'b9c w pie\'f1 wszystkich doros\'b3ych m\'ea\'bfczyzn, jacy znajdowali si\'ea w\'9cr
\'f3d tajemniczego l\'b9\-du wyspiarskiego, posiadaj\'b9cego w\'b3asn\'b9 kultur\'ea. Od tego czasu g\'b3owy kamiennych bo\'bfk\'f3w sta\'b3y si\'ea symbolem nierozwi\'b9zalnej zagadki dawnej przesz\'b3o\'9cci. Tu i \'f3wdzie na stokach g\'f3r bez\-le\'9c
nej wyspy wznosi\'b3y si\'ea ku niebu gigantyczne figury kamien\-ne, zmy\'9clnie wyciosane na kszta\'b3t postaci m\'easkich, wzniesione jak monolity wysoko\'9cci trzypi\'eatrowych czy czteropi\'ea
trowych kamienic. Jak ci przedhistoryczni ludzie potrafili kszta\'b3towa\'e6, przewozi\'e6 i wznosi\'e6 takie gigantyczne pos\'b9gi? Jak gdyby pro\-blem ten nie nastr\'eacza\'b3 dostatecznych trudno\'9cci, ustawiali oni jeszcze na g\'b3owach fi
gur, na wysoko\'9cci dwunastu metr\'f3w nad ziemi\'b9, bloki z czerwonego kamienia, podobne do wielkich ru\-dych peruk. Co to wszystko znaczy\'b3o i jakie umiej\'eatno\'9cci me\-chaniczne posiadali wymarli budowniczowie, kt\'f3
rzy opanowali zagadnienia, trudne do rozwi\'b9zania nawet dla naszych czo\'b3owych in\'bfynier\'f3w? Je\'bfeli z\'b3o\'bfymy razem wszystkie kamyki tei mo\-zaiki, to na tle wypraw \'bfeglarzy peruwia\'f1skich zagadka Wyspy Wielkanocnej nie jest, by\'e6 mo
\'bfe, nie do rozwi\'b9zania. Ta stara cywilizacja pozostawi\'b3a na wyspie \'9clady, kt\'f3rych z\'b9b czasu nie potrafi\'b3 zupe\'b3nie skruszy\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyspa Wielkanocna jest szczytem z dawien dawna wygas\'b3e\-go wulkanu. Brukowane drogi, zbudowane przez dawnych cy\-wilizowanych mieszka\'f1c\'f3w, prowadz\'b9 do dobrze zachowanych przystani na wybrze\'bfu i wskazuj\'b9, \'bfe poziom ocea
nu by\'b3 w\'f3w\-czas dok\'b3adnie taki sam jak dzisiaj. Wyspa Wielkanocna nie jest jak\'b9\'9c resztk\'b9 zatopionego kontynentu, lecz ma\'b3\'b9, pust\'b9, wulka\-niczn\'b9 wysepk\'b9, kt\'f3ra by\'b3a r\'f3wnie niewielka i samotna w cza\-
sach, gdy stanowi\'b3a centrum cywilizacyjne Oceanu Spokoj\-neg}{\fs24\cf1 o.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W \'9crodku wysepki maj\'b9cej kszta\'b3t sto\'bfka le\'bfy krater wyga\-s\'b3ego wulkanu, a wewn\'b9trz krateru znajduj\'b9 si\'ea zdumiewaj\'b9ce kamienio\'b3omy i warsztaty \'f3wczesnych rze\'9f
biarzy. Odnajdujemy je w tych samych miejscach, w kt\'f3rych opu\'9ccili je dawni bu\-downiczowie i rze\'9fbiarze, uciekaj\'b9c w pop\'b3ochu na wschodni kraniec wyspy, gdzie \emdash zgodnie z legend\'b9 \emdash nowoprzybyli na\-pastnicy wyr\'bfn\'ea
li co do nogi wszystkich m\'ea\'bfczyzn. To w\'b3a\'9cnie nag\'b3e przerwanie pracy artyst\'f3w daje nam przekr\'f3j zwyk\'b3ego dnia roboczego w kraterze na Wyspie Wielkanocnej. Kamienne topory rze\'9fbiarzy, twarde jak \'bfelazo, le\'bfa\'b3
y porozrzucane na miejscu pracy i wskazywa\'b3y, \'bfe ten cywilizowany nar\'f3d r\'f3wnie ma\'b3o zna\'b3 u\'bfytek metalu, jak lud Kon-Tiki zmuszony do ucieczki z Peru, gdzie pozostawi\'b3 na p\'b3askowy\'bfu And\'f3w setki podobnych gigant\'f3
w. W obu miejscach mo\'bfna }{\i\f58\fs24\cf1 znale\'9f\'e6 }{\f58\fs24\cf1 kamienio\'b3omy, gdzie legendarni ludzie, biali i brodaci, wykuwali wprost ze skalnego }{\i\fs24\cf1 zbocza }{\f58\fs24\cf1 kamienne bloki, d\'b3ugie na dwana\'9ccie metr\'f3
w, za pomoc\'b9 topor\'f3w z jeszcze twardszego kamienia. W obu te\'bf miejscach olbrzymie bloki ska\'b3y, wa\'bf\'b9ce wiele ton, transportowano kilo\-metrami po bezdro\'bfach, a nast\'eapnie wznoszono pionowo jako ogromne pos\'b9gi ludzkie, lub te\'bf
ustawiano jedne na drugich, formuj\'b9c tajemnicze mury i tarasy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wiele na wp\'f3\'b3 gotowych kolos\'f3w kamiennych le\'bfy w \'9ccianach krateru na Wyspie Wielkanocnej, tam gdzie rozpocz\'eato ich wy\-kuwanie. Wskazuj\'b9 one, jak przebiega\'b3a praca na r\'f3\'bfnych eta\-pach. Najwi\'eakszy pos\'b9
g ludzki, bliski ju\'bf uko\'f1czenia w chwili, kiedy kamieniarze musieli ratowa\'e6 si\'ea ucieczk\'b9, mia\'b3 22 metry wysoko\'9cci. Gdyby go uko\'f1czono i postawiono pionowo, g\'b3owa tego olbrzyma wznosi\'b3aby si\'ea na wysoko\'9cci o\'9cmiopi\'ea
trowego do\-mu. Ka\'bfda poszczeg\'f3lna figura by\'b3a wykuwana z jednolitego bloku skalnego. Robocze nisze dla rze\'9fbiarzy, rozmieszczone wo\-k\'f3\'b3 le\'bf\'b9cych figur, wskazuj\'b9, \'bfe nie tak wielu ludzi pracowa\'b3o jednocze\'9cnie przy ka
\'bfdej z nich. Le\'bf\'b9ce na plecach, z r\'eakoma umieszczonymi na brzuchu figury, podobnie jak pos\'b9gi w Peru, by\'b3y wyka\'f1czane a\'bf do najmniejszych szczeg\'f3\'b3\'f3w, a dopiero po\-tem przenoszono je
z warsztatu i transportowano do miejsc prze\-znaczenia w r\'f3\'bfnych punktach wyspy. W ostatnim stadium bu\-dowy le\'bf\'b9cy gigant po\'b3\'b9czony by\'b3 ze ska\'b3\'b9 jedynie rodzajem w\'b9skiej st\'eapki wzd\'b3u\'bf grzbietu. W ko\'f1cu usuwano r
\'f3wnie\'bf i to po\'b3\'b9czenie, zast\'eapuj\'b9c je podporami z g\'b3az\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wielkie ilo\'9cci takich figur zosta\'b3y przeniesione tylko na dno krateru i ustawione tam na zboczu. Najwi\'eaksze z nich przeci\'b9\-gni\'eato przez \'9ccian\'ea krateru i przetransportowano wiele kilome\-tr\'f3
w przez trudny teren. W ko\'f1cu stawiano je pionowo na ka\-miennej platformie, umieszczaj\'b9c na g\'b3owie dodatkowy blok kamienny, wykuty z czerwonej lawy. Ju\'bf sam transport tych pot\'ea\'bfnych blok\'f3w mo\'bfe wydawa\'e6 si\'ea zupe\'b3n\'b9
zagadk\'b9. Nie mo\'bf\-na jednak zaprzeczy\'e6 temu, \'bfe odby\'b3 si\'ea on rzeczywi\'9ccie, ani te\-mu, \'bfe budowniczowie, kt\'f3rzy znikn\'eali z Peru, pozostawili w An\-dach pos\'b9gi tej samej wielko\'9cci. Najwi\'eaksze i najliczniejsze mo\-
nolity wykuto na Wyspie Wielkanocnej, tworz\'b9c tutaj pewien w\'b3asny, indywidualny styl. Jednak\'bfe i na innych wyspach Oceanii, le\'bf\'b9cych bli\'bfej Ameryki, ta sama zaginiona cywilizacja wznios\'b3a podobne giganty o ludzkiej postaci, wsz\'ea
dzie za\'9c mo\-nolity te transportowane by\'b3y do miejsc kultu z odleg\'b3ych ka\-mienio\'b3om\'f3w. Na Markizach s\'b3ysza\'b3em legendy o sposobie prze\-noszenia blok\'f3w skalnych. Odpowiada\'b3y one w zupe\'b3no\'9cci opo\-wiadaniom krajowc\'f3
w o transporcie filar\'f3w kamiennych dla olbrzymiego portalu na Tongatahu. Mo\'bfna wi\'eac przyj\'b9\'e6, \'bfe tych s metod u\'bfywano dla przesuwania monolit\'f3w na Wyspie Wielka\-nocnej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Praca rze\'9fbiarzy w kamienio\'b3omie trwa\'b3a d\'b3ugi czas, lecz wy\-maga\'b3a wysi\'b3ku tylko niewielu mistrz\'f3w. Przenoszenie gotowe\-go pos\'b9gu by\'b3o wykonywane znacznie szybciej, lecz wymaga\'b3o udzia\'b3
u wielkiej gromady ludzi. Ma\'b3a Wyspa Wielkanocna, sto\-j\'b9ca w tych czasach na wysokim poziomie cywilizacyjnym, bo\-gata by\'b3a w ryb\'ea i plantacje peruwia\'f1skich batat\'f3w. Tote\'bf znaw\-cy s\'b9 zdania, \'bfe w czasach swej \'9cwietno\'9c
ci ten skrawek l\'b9du m\'f3g\'b3 wy\'bfywi\'e6 siedem czy osiem tysi\'eacy mieszka\'f1c\'f3w. Oko\'b3o tysi\'b9ca ludzi wystarcza\'b3o w zupe\'b3no\'9cci dla przeci\'b9gni\'eacia pos\'b9\-gu przez strom\'b9 \'9ccian\'ea krateru, podczas gdy pi\'ea
ciuset mog\'b3o ju\'bf przesuwa\'e6 figur\'ea dalej do miejsca przeznaczenia. Z w\'b3\'f3kien ro\-\'9clinnych umiano splata\'e6 mocne liny, za pomoc\'b9 kt\'f3rych groma\-da przeci\'b9ga\'b3a pos\'b9g spoczywaj\'b9cy na drewnianych podk\'b3
adach, przesuwaj\'b9c go na drewnianych wa\'b3kach i okr\'b9g\'b3ych kamieniach smarowanych korzeniami taro}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Taro - tropikalna ro\'9clina o jadalnych m\'b9czystych korzeniach.}}}{\f58\fs24\cf1 O tym, \'bfe ludy tej daw\-nej kultury by\'b3
y mistrzami w splataniu grubych lin i powro\-z\'f3w, wiemy dobrze cho\'e6by z tego, \'bfe na wyspach Oceanii, a zw\'b3a\-szcza w Peru, pierwsi Europejczycy znale\'9fli wisz\'b9ce mosty roz\-pi\'eate nad w\'b9wozami i strumieniami, d\'b3
ugie na kilkaset metr\'f3w i powi\'b9zane ze skr\'eaconych lin grubo\'9cci cia\'b3a ludzkiego.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy kolosy kamienne znajdowa\'b3y si\'ea ju\'bf na wybranym miejscu i mia\'b3y by\'e6 podniesione, powstawa\'b3 nowy problem. Gro\-mada ludzi budowa\'b3a wtedy tymczasow\'b9 pochylni\'ea z kamieni i piasku i wci\'b9ga\'b3a olbrzyma po
\'b3agodniejszym jej zboczu, nogami naprz\'f3d. Kiedy statua dosi\'eaga\'b3a szczytu pochylni, zsuwano j\'b9 przez kraw\'ead\'9f stromego zbocza, tak aby podstawa ze\'9clizn\'ea\'b3a si\'ea do wykopanego do\'b3u. Figura sta\'b3
a teraz wsparta plecami o stromy stok pochylni z g\'b3ow\'b9 na wysoko\'9cci szczytu. W tej pozycji ustawiano na g\'b3owie jeszcze dodatkowy blok skalny, a nast\'eapnie usuwano pochylni\'ea. Kilka takich gotowych pochyl\-ni stoi dotychczas w r\'f3\'bf
nych punktach Wyspy Wielkanocnej i czeka na kamienne olbrzymy, kt\'f3re nie zjawi\'b3y si\'ea ju\'bf nigdy. Technika pracy by\'b3a godna podziwu, lecz w \'bfadnym wypadku nie tajemnicza, je\'bfeli tylko nale\'bfycie docenimy inteligencj\'ea ludz
i dawnych czas\'f3w oraz ilo\'9c\'e6 czasu i si\'b3, jak\'b9 rozporz\'b9\-dzali.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Powstaje pytanie, dlaczego w og\'f3le wznoszono takie figury? I czemu zadawano sobie trud szukania w innym kamienio\'b3omie, odleg\'b3ym cz\'easto o kilka kilometr\'f3w, specjalnego rodzaju czer\-wonego kamienia, kt\'f3ry umieszczano na g
\'b3owie pos\'b9gu? Zar\'f3w\-no w Ameryce Po\'b3udniowej, jak i na Markizach wykuwano cz\'ea\-sto ca\'b3e pos\'b9gi }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 czerwonego kamienia, \'9cci\'b9gaj\'b9c go z wielkich odleg\'b3o\'9cci. Czerwone przybrania g\'b3owy by
\'b3y dla os\'f3b wysokiej rangi wa\'bfnym szczeg\'f3\'b3em ceremonia\'b3u tak w Polinezji, ' jak i w Peru.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zobaczmy najpierw, kogo przedstawia\'b3y te figury. Kiedy pierwsi Europejczycy odwiedzili wysp\'ea, ujrzeli oni na wybrze\-\'bfu tajemniczych \'93bia\'b3ych" ludzi; w przeciwie\'f1stwie do innych podobnych lud\'f3w, ludzie ci mieli d\'b3
ugie, rozwiane brody. Byli to potomkowie mieszka\'f1c\'f3w wyspy nale\'bf\'b9cych do pierwotnej rasy, pozostawionych przez naje\'9fd\'9fc\'f3w przy \'bfyciu. Krajowcy podawali sami, \'bfe niekt\'f3rzy z ich przodk\'f3w byli biali, podczas gdy inni
\emdash br\'b9zowi. Obliczali oni dok\'b3adnie, \'bfe br\'b9zowosk\'f3rzy przybyli z innych wysp Polinezji dwadzie\'9ccia dwa pokolenia te\-mu, podczas gdy ci o bia\'b3ej sk\'f3rze zjawili si\'ea ze wschodu na du\'bfych statkach ju\'bf pi\'ea\'e6dziesi
\'b9t siedem pokole\'f1 temu, to zna\-czy oko\'b3o 400 \emdash 500 roku naszej ery. Rasa przyby\'b3a ze wschodu otrzyma\'b3a miano \'93d\'b3ugich uszu", poniewa\'bf ludzie tej rasy pod\-wieszali u muszli ucha ci\'ea\'bfarki, tak \'bfe uszy zwisa\'b3
y im a\'bf do ramion. Te tajemnicze \'93d\'b3ugie uszy" zosta\'b3y wymordowane przez \'93kr\'f3tkie uszy" przyby\'b3e na wysp\'ea. Wszystkie figury na Wyspie Wielkanocnej maj\'b9 du\'bfe uszy zwisaj\'b9ce a\'bf do ramion, gdy\'bf takie w\'b3a\'9c
nie uszy mieli rze\'9fbiarze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 I oto okazuje si\'ea, \'bfe legendy Ink\'f3w w Peru m\'f3wi\'b9, i\'bf kr\'f3l s\'b3o\'f1ca Kon-Tiki panowa\'b3 nad narodem bia\'b3ych, brodatych lu\-dzi zwanych przez Ink\'f3w \'93wielkie uszy"; ludzie ci bowiem przed\'b3u\'bf
ali sobie sztucznie uszy. Inkowie podkre\'9clali, \'bfe \'93wiel\-kie uszy", ludzie kr\'f3la Kon-Tiki, wznie\'9cli samotne, gigantycz\-ne kamienne pos\'b9gi w Andach, zanim zostali wyt\'eapieni lub wy\-gnani przez Ink\'f3
w po bitwie na jednej z wysp jeziora Titi-caca.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 A zatem}{\f58\fs24\cf1 : bia\'b3y lud Kon-Tiki \emdash \'93wielkie uszy" \emdash znikn\'b9\'b3 z Peru i uszed\'b3 na zach\'f3d, unosz\'b9c ze sob\'b9 bogate do\'9cwiadczenie we wznoszeniu olbrzymich kamiennych pos\'b9g\'f3w. \'93D\'b3
ugie uszy" Tiki przysz\'b3y ze wschodu na Wysp\'ea Wielkanocn\'b9, wyposa\'bfone w t\'ea w\'b3a\'9cnie umiej\'eatno\'9c\'e6. \'afadne za\'9c \'9clady nie wskazuj\'b9 na stopniowy rozw\'f3j umiej\'eatno\'9cci na wyspie, prowadz\'b9cy do pow\-
stania tych arcydzie\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nale\'bfy tu powiedzie\'e6, \'bfe wi\'eaksze podobie\'f1stwo zachodzi mi\'ea\-dzy monolitami peruwia\'f1skimi a figurami na niekt\'f3rych wys\-pach Oceanii, ni\'bf mi\'eadzy pos\'b9gami na poszczeg\'f3lnych wyspach ca\'b3
ej Oceanii. Na Markizach i Tahiti kolosy te by\'b3y znane pod wsp\'f3ln\'b9 nazw\'b9 Tiki. Przedstawia\'b3y one przodk\'f3w zas\'b3u\'bfonych w historii wysp, kt\'f3rzy po \'9cmierci zostali bogami. Tu niew\'b9tpli\-wie le\'bfy rozwi\'b9
zanie tajemnicy dziwnych czerwonych peruk na figurach z Wyspy Wielkanocnej. Jak powiedzieli\'9cmy, na wszyst\-kich wyspach polinezyjskich \'bfyli rozproszeni ludzie, odznaczaj\'b9cy si\'ea rudymi w\'b3osami i ja\'9cniejsz\'b9 sk\'f3r\'b9
. Wyspiarze opowiadali, \'bfe ci wyr\'f3\'bfniaj\'b9cy si\'ea jasnosk\'f3rzy pochodz\'b9 od pierwotnych mieszka\'f1c\'f3w tych wysp \emdash bia\'b3ych ludzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na niekt\'f3rych wyspach urz\'b9dza si\'ea \'9cwi\'eata religijne, w czasie kt\'f3rych krajowcy farbuj\'b9 sobie sk\'f3r\'ea na bia\'b3o, a w\'b3osy na czer\-wono, aby upodobni\'e6 si\'ea do swych dawnych przodk\'f3
w. W czasie dorocznych uroczysto\'9cci na Wyspie Wielkanocnej g\'b3\'f3wna osoba ceremonia\'b3u goli g\'b3ow\'ea, farbuj\'b9c j\'b9 na czerwono. Pot\'ea\'bfne pe\-ruki z czerwonego kamienia na gigantycznych statuach Wyspy Wielkanocnej by\'b3y rze\'9f
bione w kszta\'b3cie tradycyjnego miejsco\-wego uczesania stosowanego przez m\'ea\'bfczyzn. Mia\'b3y one okr\'b9\-g\'b3y w\'eaze\'b3 na \'9crodku g\'b3owy, noszony przez krajowc\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pos\'b9gi na Wyspie Wielkanocnej mia\'b3y d\'b3ugie uszy, takie jak ich rze\'9fbiarze. Zdobi\'b3y je czerwone kamienie, przypominaj\'b9ce fryzury, gdy\'bf ich tw\'f3rcy mieli rude w\'b3osy. Podbr\'f3dki figur by\'b3
y wyciosane w ostro wystaj\'b9cy szpic, gdy\'bf arty\'9cci sami byli bro\-daci. Mia\'b3y one wreszcie typowe twarze ludzi bia\'b3ej rasy: w\'b9s\-kie, wysuni\'eate nosy i cienkie, zaci\'9cni\'eate wargi, gdy\'bf rze\'9fbiarze nie nale\'bfeli do br\'b9
zowej rasy. Je\'9cli za\'9c pos\'b9gi posiada\'b3y wielkie g\'b3owy, ma\'b3e nogi i splecione na brzuchu r\'eace, to dlatego, \'bfe tak budowano pos\'b9gi w Peru. Jedyn\'b9 ozdob\'b9 figur na Wyspie Wiel\-kanocnej jest pas wyrze\'9fbiony zawsze wok\'f3
\'b3 brzucha. T\'ea sam\'b9 symboliczn\'b9 opask\'ea mo\'bfna znale\'9f\'e6 na ka\'bfdym pos\'b9gu w ruinach antycznego miasta Kon-Tiki, na brzegu jeziora Titicaca. Jest to legendarny symbol boga-s\'b3o\'f1ca, pas t\'eaczowy. Na Mangarewie istnia\'b3
mit g\'b3osz\'b9cy, \'bfe b\'f3g-s\'b3o\'f1ca zdj\'b9\'b3 z siebie t\'eacz\'ea, kt\'f3r\'b9 by\'b3 opasany, i zsun\'b9\'b3 si\'ea po niej z nieba na Mangarew\'ea, aby zalud\-ni\'e6 j\'b9 swoimi bia\'b3osk\'f3rymi dzie\'e6mi. S\'b3o\'f1ce by\'b3o kiedy
\'9c uwa\'bfa\-ne za praojca plemion na wszystkich wyspach Oceanii, jak r\'f3w\-nie\'bf w Peru.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Siadywali\'9cmy na pok\'b3adzie pod gwia\'9fdzistym niebem, prze\'bfy\-waj\'b9c na nowo dziwn\'b9 histori\'ea Wyspy Wielkanocnej, mimo \'bfe tratwa nios\'b3a nas prosto do serca Polinezji i \emdash pr\'f3cz nazwy na mapie \emdash
nie mieli\'9cmy ujrze\'e6 tej odleg\'b3ej wysepki. Tak wiele jednak jest na tym skrawku l\'b9du \'9clad\'f3w imigracji ze wschodu, \'bfe nawet jej nazwa wskazuje na to: \'93Wyspa Wielkanocna" wid\-nieje na mapie, poniewa\'bf jaki\'9c p
rzypadkowy Holender \'93odkry\'b3" j\'b9 w wielkanocn\'b9 niedziel\'ea. Zapominamy, \'bfe krajowcy, mieszka\-j\'b9cy tu od dawna, nadali swojej siedzibie nazw\'ea znacznie wy\-mowniejsz\'b9 i bardziej pouczaj\'b9c\'b9. Ukochane dziecko wiele ma imion
\emdash a ta szczeg\'f3lna wyspa posiada w j\'eazyku poliriezyjskini nie mniej ni\'bf trzy nazwy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pierwsze imi\'ea to: Te-Pito-te-Henua, co oznacza \'93P\'eapek Wysp". Poetyczne okre\'9clenie wyra\'9fnie umieszcza t\'ea star\'b9 siedzib\'ea cywi\-lizacji w specjalnej pozycji w stosunku do innych, le\'bf\'b9cych da\-lej na zach\'f3
d, i zgodnie z tradycj\'b9 polinezyjsk\'b9 jest najdawniej\-szym okre\'9cleniem. We wschodniej cz\'ea\'9cci wyspy, ko\'b3o legendar\-nego miejsca l\'b9dowania \'93d\'b3ugich uszu", le\'bfy starannie rze\'9fbiony okr\'b9g\'b3y kamie\'f1 zwany \'93Z\'b3
otym P\'eapkiem", uwa\'bfany z kolei za centralny punkt wyspy. Ka\'bfdy, kto zna poetyczne usposobienie Polinezyjczyk\'f3w, zrozumie, \'bfe to symboliczne oznaczenie doty\-czy powstania kr\'f3lestwa wyspiarskiego, czyli jego \'93urodzenia", a wysuni\'ea
ta na wsch\'f3d Wyspa Wielkanocna by\'b3a zaszczycona nazw\'b9 upami\'eatniaj\'b9c\'b9 jej znaczenie jako cz\'b3onu \'b3\'b9cz\'b9cego wy\-spiarzy z ich macierzystym krajem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Druga nazwa wyspy brzmi \'93Rapa-nui", co oznacza \emdash \'93Wielka Rapa", podczas gdy inna wysepka tej samej wielko\'9cci, po\'b3o\'bfona znacznie dalej na zach\'f3d, nosi imi\'ea \'93Rapa-iti", czyli \'93Ma\'b3a Ra\-pa". Wiemy, \'bf
e wiele lud\'f3w stosuje praktyk\'ea nadawania swej pierwotnej siedzibie nazwy na przyk\'b3ad \'93Stara Rapa" lub \'93Wiel\-ka Rapa", podczas gdy nowa siedziba jest zwykle chrzczona \'93Nowa Rapa" albo \'93Ma\'b3a Rapa". Na \'93Ma\'b3
ej Rapie" tubylcy piel\'eagnuj\'b9 podanie, \'bfe ich praojcowie przyszli tu z \'93Wielkiej Rapy" \emdash Wyspy Wielkanocnej le\'bf\'b9cej najbli\'bfej Ameryki. Wszystko to wskazuje znowu na pierwotny kierunek imigracji \emdash ze wschodu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Trzecie i ostatnie imi\'ea tej kluczowej wyspy brzmi \'93Mata-Kite-Rani", to znaczy \'93Oko (kt\'f3re) Patrzy (w) Niebo". Na pierw\-szy rzut oka nazwa ta wydaje si\'ea by\'e6 do\'9c\'e6 osobliwa, gdy\'bf stosun\-
kowo nizinna Wyspa Wielkanocna wcale nie wi\'eacej spogl\'b9da w niebo ni\'bf inne, bardziej wynios\'b3e i g\'f3rzyste wyspy, jak na przyk\'b3ad Tahiti, Markizy czy Hawaje. Lecz \'93Rani" (niebo) ma po polinezyjsku podw\'f3jne znaczenie. Okre\'9cla ono r
\'f3wnie\'bf ojczy\-zn\'ea ich praojc\'f3w, \'9cwi\'eaty kraj boga-s\'b3o\'f1ca, utracone g\'f3rskie}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 kr\'f3lestwo Tiki. Szczeg\'f3lne znaczenie ma tu fakt, \'bfe w\'b3a\'9cnie ten wysuni\'eaty na wsch\'f3d posterunek, jakim jest Wyspa Wielkanocna, zosta\'b3 spo\'9cr\'f3d tysi\'eacy wysepek na oceanie nazwany \'93Okiem pa\-trz\'b9
cym w niebo". Jest to tym bardziej uderzaj\'b9ce, \'bfe imi\'ea \'93Mata-Rani", kt\'f3re po polinezyjsku oznacza \'93Oko nieba", jest zarazem staroperuwia\'f1sk\'b9 nazw\'b9 miejscowo\'9cci le\'bf\'b9cej na wy\-brze\'bfu Oceanu Spokojnego, naprzeciw Wy}{
\fs24\cf1 spy Wielkanocnej, niemal u st\'f3p starego, zrujnowanego miasta Kon-Tiki w Andach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ta tajemnicza wyspa sama ju\'bf dostarcza\'b3a nam wielu tema\-t\'f3w do rozm\'f3w, kiedy siedzieli\'9cmy na pok\'b3adzie pod gwia\'9fdzi\-stym niebem i czuli\'9cmy si\'ea jakby uczestnikami ca\'b3ej tej dawnej historii. Wydawa\'b3o si\'ea
nam niemal, \'bfe od czas\'f3w Tiki nie robi\-my nic innego, tylko \'bfeglujemy wci\'b9\'bf po oceanie pod ju\'bf to s\'b3onecznym, ju\'bf to gwia\'9fdzistym niebem Pacyfiku w poszukiwa\-niu nowych l\'b9d\'f3w. Nie mieli\'9c
my teraz tak wielkiego respektu dla morza i fal. Poznali\'9cmy te \'bfywio\'b3y i ich wp\'b3yw na tratw\'ea. Nawet rekin sta\'b3 si\'ea cz\'ea\'9cci\'b9 naszego powszedniego kolorytu; zna\-li\'9cmy jego zwyczaje i charakter. Nie my\'9cleli\'9cmy wi\'ea
cej o har\-punach i nie oddalali\'9cmy si\'ea od kraw\'eadzi pok\'b3adu, kiedy \'bfar\'b3acz wychodzi\'b3 tu\'bf przy nas na powierzchni\'ea wody. Przeciwnie raczej, nauczyli\'9cmy si\'ea \'b3apa\'e6 go za p\'b3etw\'ea ogonow\'b9, prze\'9clizguj\'b9c\'b9
si\'ea wzd\'b3u\'bf kraw\'eadzi tratwy. Rozwin\'b9\'b3 si\'ea z tego nowy rodzaj sportu, mocowanie si\'ea z rekinem bez pomocy harpuna i linki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zacz\'eali\'9cmy zupe\'b3nie skromnie. \'a3owili\'9cmy o wiele wi\'eacej z\'b3o\-tych makreli, ni\'bf mogli\'9cmy zje\'9c\'e6. \'afeby mie\'e6 dobr\'b9 zabaw\'ea bez marnowania \'bfywno\'9cci, wymy\'9clili\'9cmy komiczne rybo\'b3\'f3
wstwo bez haczyka, dla wsp\'f3lnej rozrywki nas samych i naszych makreli. Przywi\'b9zali\'9cmy zbywaj\'b9c\'b9 lataj\'b9c\'b9 ryb\'ea do sznurka i przeci\'b9\-gali\'9cmy j\'b9 po powierzchni wody. Z\'b3ote makrele wyskakiwa\'b3y na powierzchni\'ea i rzuca
\'b3y si\'ea na ryb\'ea; ci\'b9gn\'eali\'9cmy j\'b9 wtedy ka\'bfdy w swoj\'b9 stron\'ea i mieli\'9cmy wspania\'b3e przedstawienie cyrkowe, bo kiedy jedna z\'b3ota makrela zm\'eaczy\'b3a si\'ea, druga przychodzi\'b3a na jej miejsce. My mieli\'9cmy zabaw
\'ea, a makrele dostawa\'b3y w ko\'f1cu \'b3akomy k\'eas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'f3\'9fniej rozpocz\'eali\'9cmy podobn\'b9 zabaw\'ea z \'bfar\'b3aczami. Do ko\'f1ca liny przyczepiali\'9cmy kawa\'b3 ryby albo woreczek z resztkami obiadu i wyrzucali\'9cmy za burt\'ea. Zamiast obr\'f3ci\'e6 si\'ea na grz
biet rekin wysuwa\'b3 \'b3eb ponad powierzchni\'ea i p\'b3yn\'b9\'b3 z rozwart\'b9 pasz\-cz\'b9 gotow\'b9 do po\'b3kni\'eacia smako\'b3yku. Nie mogli\'9cmy powstrzy\-ma\'e6 si\'ea od poci\'b9gania za lin\'ea w\'b3a\'9cnie wtedy, kiedy ryba zamie\-rza\'b3
a zewrze\'e6 szcz\'eaki. Oszukany drapie\'bfnik p\'b3yn\'b9\'b3 dalej z nie\-wymownie g\'b3upim i cierpliwym wyrazem pyska. Rozwiera\'b3 na nowo szcz\'eaki dla prze\'b3kni\'eacia przyn\'eaty, ale ta zawsze w ostatniej chwili wyskakiwa\'b3a mu z g\'ea
by. Ko\'f1czy\'b3o si\'ea zwykle tym, \'bfe rekin wychodzi\'b3 na powierzchni\'ea obok tratwy i jak pies skaka\'b3 w powietrze po \'bfarcie zawieszone w worku przed jego nosem. Przypomina\'b3o to karmienie hipopotama rozdziawiaj\'b9cego paszcz\'ea
w zoologicznym ogrodzie. Pewnego dnia w ko\'f1cu lipca, po trzech miesi\'b9cach pobytu na tratwie, w dzienniku okr\'eatowym pojawi\'b3a si\'ea notatka:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Zaprzyja\'9fnili\'9cmy si\'ea z rekinem p\'b3yn\'b9cym dzisiaj za tratw\'b9. Przy obiedzie karmili\'9cmy go resztkami jedzenia, kt\'f3re wtyka\-li\'9cmy prosto w otwart\'b9 paszcz\'ea. Rekin wydawa\'b3 si\'ea by\'e6 na wp\'f3\'b3
dobrodusznym i przyjaznym, a na wp\'f3\'b3 dzikim psem, kiedy tak p\'b3ywa\'b3 ko\'b3o nas. Nie mo\'bfna zaprzeczy\'e6, \'bfe rekiny mog\'b9 wygl\'b9\-da\'e6 do\'9c\'e6 sympatycznie, p\'f3ki sami nie wpadamy im w paszcz\'ea. S\'b9
przyjemnymi towarzyszami zabaw, z wyj\'b9tkiem wsp\'f3lnych k\'b9pieli".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bambusowa tyczka z torebk\'b9 \'bfarcia dla rekin\'f3w przyczepion\'b9 na sznurku le\'bfa\'b3a pewnego dnia na pok\'b3adzie, kiedy nagle na\-desz\'b3a fala i zmy\'b3a wszystko za burt\'ea. Tyczka p\'b3yn\'ea\'b3a ju\'bf par\'ea-set metr
\'f3w za ruf\'b9, gdy zauwa\'bfyli\'9cmy, \'bfe w pewnym momencie wznios\'b3a si\'ea pionowo w wodzie i pop\'eadzi\'b3a za nami, jak gdyby zamierzaj\'b9c grzecznie wskoczy\'e6 na swoje dawne miejsce. Kiedy podesz\'b3a bli\'bfej, zobaczyli\'9cmy, \'bf
e tyczka wystaje jak peryskop z pyska p\'b3yn\'b9cego pod wod\'b9 rekina, kt\'f3ry po\'b3kn\'b9\'b3 worek. Wkr\'f3tce min\'ea\'b3a nas, wyprzedzi\'b3a statek i znikn\'ea\'b3a przed dziobem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ale nawet w\'f3wczas, kiedy zacz\'eali\'9cmy ju\'bf patrze\'e6 na rekiny innymi oczyma, nie pozbyli\'9cmy si\'ea nigdy respektu przed pi\'eaciu czy sze\'9cciu rz\'eadami ostrych jak brzytwy z\'eab\'f3w czyhaj\'b9cych w pot\'ea\'bf
nej paszczy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kt\'f3rego\'9c dnia Knut odby\'b3 mimowoln\'b9 rund\'ea p\'b3ywania w to\-warzystwie \'bfar\'b3acza. Nikomu z nas nie wolno by\'b3o odp\'b3ywa\'e6 od tratwy, zar\'f3
wno z powodu dryfu statku, jak i z obawy przed rekinami. W tym dniu morze by\'b3o wyj\'b9tkowo spokojne, wyci\'b9g\-n\'eali\'9cmy te\'bf na pok\'b3ad prze\'9claduj\'b9ce nas \'bfar\'b3acze, mogli\'9cmy wi\'eac sobie pozwoli\'e6 na kr\'f3
tkie nurki do morza. Knut plusn\'b9\'b3 w wod\'ea i min\'ea\'b3a do\'9c\'e6 d\'b3uga chwila, zanim znowu pokaza\'b3 si\'ea na powierzchni, aby powr\'f3ci\'e6 }{\i\fs24\cf1 crawlem }{\f58\fs24\cf1 do tratwy. W tym momencie ujrzeli\'9cmy z masztu wielki cie
\'f1 wynurzaj\'b9cy si\'ea z g\'b3\'eabi za p\'b3y\-wakiem. Ostrzegli\'9cmy go mo\'bfliwie cicho, \'bfeby nie stwarza\'e6 pa\-niki, i Knut rzuci\'b3 si\'ea ku kraw\'eadzi tratwy. Lecz cie\'f1 w g\'b3\'eabinie porusza\'b3 si\'ea
znacznie szybciej. Rekin wystrzeli\'b3 z g\'b3\'eabi i zatrzy\-ma\'b3 si\'ea niemal przy naszym towarzyszu. Dop\'b3yn\'eali do statku jednocze\'9cnie. Kiedy Knut wdrapywa\'b3 si\'ea na pok\'b3ad, dwume\-trowy \'bfar \'b3\'b9cz prze\'9clizn\'b9\'b3 mu si
\'ea pod brzuchem, dobijaj\'b9c do burty tratwy. Dali\'9cmy mu smakowity \'b3eb z\'b3otej makreli jako podzi\'eakowanie za to, \'bfe nie po\'b3kn\'b9\'b3 Knuta.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przekonali\'9cmy si\'ea, \'bfe to raczej w\'each ni\'bf wzrok budzi drapie\'bf\-no\'9c\'e6 rekina. Bywa\'b3o, \'bfe siadywali\'9cmy na kraw\'eadzi pok\'b3adu z no\-gami zanurzonymi w wodzie, \'bfeby sprawdzi\'e6 drapie\'bfno\'9c\'e6
tych ryb, a one podp\'b3ywa\'b3y do nas na blisk\'b9 odleg\'b3o\'9c\'e6 i spokojnie odwraca\'b3y si\'ea ogonami. Lecz je\'9cli w wodzie }{\i\f58\fs24\cf1 znalaz\'b3a }{\f58\fs24\cf1 si\'ea naj\-mniejsza kropla krwi, jak to si\'ea na przyk\'b3ad zdarza
\'b3o przy patro\-szeniu ryby, p\'b3etwy drapie\'bfnik\'f3w zaczyna\'b3y porusza\'e6 si\'ea szyb\-ciej i potwory zlatywa\'b3y si\'ea do nas z wielkich odleg\'b3o\'9cci. Kiedy wyrzucali\'9cmy za burt\'ea wn\'eatrzno\'9cci z\'b3
owionego rekina, jego krewni szaleli w wodzie i rzucali si\'ea wok\'f3\'b3 tratwy w \'9clepej w\'9cciek\'b3o\'9cci. \'afar\'b3acze rozdziera\'b3y na sztuki w\'b9trob\'ea swego kolegi i je\'bfeli wtedy zanurzyli\'9cmy stopy w wodzie \emdash rzuca\'b3y si
\'ea na nas p\'eadz\'b9c jak rakiety i wpija\'b3y garnitur z\'eab\'f3w w drzewo, tam gdzie przed chwil\'b9 spoczywa\'b3y nasze nogi. Jak wida\'e6, rekin rekinowi nie r\'f3wny, gdy\'bf drapie\'bfnik ten jest na \'b3asc}{\fs24\cf1 e swoich od\-ruch\'f3w.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ostatnim stadium naszego obcowania z \'bfar\'b3aczami zacz\'eali\-\'9cmy ci\'b9gn\'b9\'e6 je za ogony. \'a3apanie zwierz\'b9t za ogony uchodzi za sport gorszego gatunku prawdopodobnie dlatego, \'bfe nikt dotych\-czas nie pr\'f3bowa\'b3
go na rekinach. Z\'b3apanie rekina za o}{\fs24\cf1 gon jest wyczynem nie byle jakim.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Najpierw trzeba mu da\'e6 co\'9c dobrego na przyn\'eat\'ea; ch\'eatnie wystawia \'b3eb z wody, aby otrzyma\'e6 smako\'b3yk. Zwykle dawali\-\'9cmy rekinom resztki jedzenia dyndaj\'b9ce w torbie na sznurze. Karmienie rekin\'f3w z r\'ea
ki jest zabawne tylko za pierwszym ra\-zem. Gdy si\'ea karmi w ten spos\'f3b psy albo oswojone nied\'9fwie\-dzie, wsadzaj\'b9 one z\'eaby w mi\'easo, gryz\'b9 je i szarpi\'b9, a\'bf urw\'b9 kawa\'b3ek albo dostan\'b9 ca\'b3\'b9 sztuk\'ea
. Lecz kiedy trzymamy wielk\'b9 makrel\'ea w pewnej odleg\'b3o\'9cci od g\'b3owy rekina, potw\'f3r podchodzi bli\'bfej, zwiera szcz\'eaki i bez \'bfadnego szarpania po\'b3owa dorady znika nagle w paszczy, a my pozostajemy ze szcz\'b9tkiem ogona w r\'ea
ku. Przekrojenie z\'b3otej makreli ostrym no\'bfem by\'b3o dla nas nie lada prac\'b9, lecz rekin robi\'b3 to w u\'b3amku sekundy. Odcina\'b3 kr\'eagos\'b3up tr\'f3jk\'b9tnymi z\'eabami niczym elektryczna maszynka do mi\'easa. Kiedy \'bfar\'b3
acz spokojnie sun\'b9\'b3 dalej, aby da\'e6 nurka, jego p\'b3etwa ogonowa wysuwa\'b3a si\'ea na powierzchni\'ea wody i nie trudno by\'b3o j\'b9 uchwyci\'e6. Sk\'f3ra rekina by\'b3a szorstka jak tarka, a w \'9crodku g\'f3rnej cz\'ea\'9cci ogona widnia\'b3
o zag\'b3\'eabienie jakby stwo\-rzone do chwytania. Je\'bfeli si\'ea od razu dobrze z\'b3apa\'b3o za to miejsce, zdobycz by\'b3a pewna. Trzeba by\'b3o szybko \emdash zanim rekin zebra\'b3 si\'b3y \emdash szarpn\'b9\'e6 i wyci\'b9gn\'b9\'e6
ogon z wody przeginaj\'b9c go przez pie\'f1 burtowy tratwy. Rekin traci\'b3 na chwil\'ea orientacj\'ea, a p\'f3\'9fniej zaczyna\'b3 wi\'e6 si\'ea i rzuca\'e6 przedni\'b9 cz\'ea\'9cci\'b9 cia\'b3a, zreszt\'b9 do\'9c\'e6 niemrawo, gdy\'bf
bez pomocy ogona ryba nie ma swobody ruchu. P\'b3etwy s\'b9 bowiem raczej tylko aparatem sterowym \'bfar-\'b3acza i pomagaj\'b9 w utrzymaniu r\'f3wnowagi. Po kilku rozpaczli\-wych szarpni\'eaciach, w czasie kt\'f3rych nale\'bfa\'b3o mocno trzyma\'e6
ogon, zaskoczony rekin wpada\'b3 w apati\'ea; kiedy za\'9c lu\'9fny worek \'bfo\'b3\'b9dka osuwa\'b3 si\'ea w rybie w kierunku g\'b3owy, rekin cich\'b3 zu\-pe\'b3nie jak sparali\'bfowany. Poskromiony \'bfar\'b3acz wisia\'b3 teraz \'b3bem do do\'b3
u, oczekuj\'b9c dalszego rozwoju wypadk\'f3w. Trzeba by\'b3o wyt\'ea\'bfy\'e6 wszystkie si\'b3y, \'bfeby wci\'b9gn\'b9\'e6 go na pok\'b3ad. Rzadko udawa\'b3o si\'ea nam od razu wydoby\'e6 ci\'ea\'bfk\'b9 ryb\'ea z wody. Zanim wyci\'b9gn\'eali\'9cmy j\'b9
do po\'b3owy, ryba o\'bfywa\'b3a i sama gwa\'b3townymi szarpni\'eaciami wyrzuca\'b3a \'b3eb na bale. Wtedy trzeba by\'b3o tylko trzyma\'e6 si\'ea z daleka, odskakuj\'b9c w bok \emdash i to szybko \emdash \'bfeby ocali\'e6 nogi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Teraz rekin nie by\'b3 ju\'bf bowiem w \'b3agodnym humorze. Ciska\-j\'b9c si\'ea na pok\'b3adzie, m\'b3\'f3ci\'b3 ogonem \'9ccian\'ea sza\'b3asu, nie szcz\'eadz\'b9c swoich stalowych mi\'ea\'9cni. Pot\'ea\'bfne szcz\'eaki chwyta\'b3
y wszystko, czego mogfy dosi\'eagn\'b9\'e6. Niekiedy taniec wojenny ko\'f1czy\'b3 si\'ea powrotem rekina za burt\'ea \emdash i znikni\'eaciem na zawsze po takim haniebnym upokorzeniu. Lecz najcz\'ea\'9cciej ryba rzuca\'b3a si\'ea cha\-
otycznie na pniach rufy, dop\'f3ki nie zarzucili\'9cmy jej p\'eatli na ogon albo te\'bf dop\'f3ki nie usta\'b3o na zawsze zgrzytanie jej diabel\-skich z\'eab\'f3w. Papuga by\'b3a zawsze zafrapowana widokiem rekina na pok\'b3adzie. Wyskakiwa\'b3a z sza\'b3
asu i wdrapywa\'b3a si\'ea w szalo\-nym p\'eadzie po \'9ccianie domku, dop\'f3ki nie znalaz\'b3a bezpiecznego punktu obserwacyjnego na palmowym dachu, gdzie siadywa\'b3a i spogl\'b9da\'b3a przekrzywiaj\'b9c \'b3ebek lub te\'bf podskakiwa\'b3a i po\-
krzykiwa\'b3a z podniecenia. Ptak bardzo szybko sta\'b3 si\'ea dobrym marynarzem i tryska\'b3 zawsze humorem i dowcipem. By\'b3o nas wi\'eac siedmioro na pok\'b3adzie: sze\'9cciu ludzi i zielona papuga. Krab Johannes musia\'b3 zadowoli\'e6 si\'ea tym,
\'bfe uznali\'9cmy go za zimno\-krwisty dodatek do rodziny. W nocy papuga w\'b3azi\'b3a do klatki pod dachem, a w dzie\'f1 drepta\'b3a po pok\'b3adzie albo wiesza\'b3a si\'ea na padu}{\fs24\cf1 nach i sztagach}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote
\pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Paduny i sztagi - liny podtrzymuj\'b9ce maszty.}}}{\f58\fs24\cf1 wykonuj\'b9c fascynuj\'b9ce
\'b3ama\'f1ce akro\-batyczne. Na pocz\'b9tku mieli\'9cmy na sztagach podtrzymuj\'b9cych maszt \'9cci\'b9gacze, lecz przeciera\'b3y one liny i trzeba je by\'b3o zast\'b9\-pi\'e6 zwyczajnymi w\'eaz\'b3ami. Kiedy sztagi wskutek s\'b3o\'f1ca i deszczu rozci
\'b9gn\'ea\'b3y si\'ea i obluzowa\'b3y, wszyscy musieli\'9cmy naci\'b9ga\'e6 takie-lunek tak, aby maszt z twardego i ci\'ea\'bfkiego jak \'bfelazo drzewa mangrowego nie rwa\'b3 lin i \'bfeby si\'ea nie przewr\'f3ci\'b3. Gdy\'9cmy na\-ci\'b9
gali i utwierdzali liny, w naj krytycznie j szych momentach pa\-puga wo\'b3a\'b3a swoim b\'b3aze\'f1skim g\'b3osem: \'93Ci\'b9gnij! }{\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 Hej raaz! Ho-ho-ho-ho, ha-ha-ha!" }{\f58\fs24\cf1 Kiedy zaczynali\'9cmy si\'ea
z tego \'9cmia\'e6, ptak za\'9cmiewa\'b3 si\'ea r\'f3wnie\'bf ze swego dowcipu i kr\'eaci\'b3 si\'ea wiruj\'b9c wok\'f3\'b3 sztag\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Z .pocz\'b9tku papuga boczy\'b3a si\'ea}{\fs24\cf1 na naszych radiotelegrafist\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bywa\'b3o, \'bfe siadywali oni spokojnie w k\'b9ciku radiowym, z magicznymi s\'b3uchawkami an uszach, szcz\'ea\'9cliwi i pogr\'b9\'bfeni w rozmowie z jakim\'9c radioamatorem w Oklahomie. Nagle g\'b3os w s\'b3uchawkach zamiera\'b3 i nie mo
\'bfna by\'b3o z\'b3apa\'e6 \'bfadnego d\'9fwi\'eaku, mimo manewrowania ga\'b3kami i drutami. To papuga odgryza\'b3a anten\'ea. Zdarza\'b3o si\'ea to szczeg\'f3lnie cz\'easto w pierwszym okresie podro\'bfy, kiedy antena wisia\'b3
a na baloniku. Lecz pewnego dnia ptak powa\'bfnie zachorowa\'b3. Siedzia\'b3 w klatce nastroszony i oso\-wia\'b3y i nie rusza\'b3 jedzenia przez dwa dni, a jego \'93wizyt\'f3wki" l\'9cniiy z\'b3otymi kawa\'b3kami drutu od anteny. Wtedy radiotelegra\-fi
\'9cci po\'bfa\'b3owali swoich gniewnych s\'b3\'f3w, a papuga swoich psot. Od tego dnia Torstein i Knut stali si\'ea jej najlepszymi przyja\-ci\'f3\'b3mi. Ptak zacz\'b9\'b3 sypia\'e6 tylko w k\'b9ciku radiowym. Kiedy papuga przyby\'b3a na tratw\'ea
, jej ojczystym j\'eazykiem by\'b3 hiszpa\'f1\-ski. Bengt twierdzi\'b3, \'bfe ptak zacz\'b9\'b3 m\'f3wi\'e6 po hiszpa\'f1sku z nor\-weskim akcentem na d\'b3ugo przedtem, zanim nauczy\'b3 si\'ea na\'9cla\-dowa\'e6 ulubione przekle\'f1st
wa Torsteina w rdzennym, norweskim j\'eazyku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Cieszyli\'9cmy si\'ea dobrym humorem i jaskrawym upieczeniem papugi }{\i\fs24\cf1 przez }{\f58\fs24\cf1 dwa miesi\'b9ce, a\'bf kt\'f3rego\'9c razu przysz\'b3a z rufy wielka fala w\'b3a\'9cnie w chwili, kiedy ptak schodzi\'b3
po sztagu ze szczytu. Gdy odkryli\'9cmy, \'bfe papuga znalaz\'b3a si\'ea za burt\'b9, by\'b3o ju\'bf za p\'f3\'9fno. Nie ujrzeli\'9cmy jej wi\'eacej. Kon-Tiki nie mo\'bfna by\'b3o zatrzyma\'e6 lub zawr\'f3ci\'e6; je\'bfeli cokolwiek znalaz\'b3o si\'ea
za burt\'b9, gin\'ea\'b3o na zawsze. O tym wiedzieli\'9cmy ju\'bf z do\'9cwiadczenia. Pierwszego wieczoru utrata papugi zrobi\'b3a na nas deprymuj\'b9ce wra\'bfenie; wiedzieli\'9cmy teraz dok\'b3adnie, \'bfe to samo stanie si\'ea z nami, je\'9cli kt\'f3
ry\'9c }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 nas wypadnie za burt\'ea w czasie samotnej wachty nocnej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zaostrzyli\'9cmy nasze przepisy bezpiecze\'f1stwa, lin\'ea ratunkow\'b9 dla nocnej zmiany zmienili\'9cmy na now\'b9 i przekonywali\'9cmy jeden drugiego, \'bfe nie powinni\'9cmy czu\'e6 si\'ea bezpieczni, mimo \'bfe przez pierwsze dwa miesi
\'b9ce wszystko sz\'b3o nam dobrze. Jeden nie\-ostro\'bfny krok, jeden nieopatrzny ruch i mogli\'9cmy \emdash nawet w bia\'b3y dzie\'f1 \emdash znale\'9f\'e6 si\'ea tam, gdzie zielona papuga. Wiele razy obserwowali\'9cmy du\'bfe, bia\'b3e torebki jaj o
\'9cmiornicy, podobne do trupich czaszek, p\'b3ywaj\'b9ce na powierzchni b\'b3\'eakitnych fal. Kt\'f3rego\'9c razu zauwa\'bfyli\'9cmy o\'9cmiornic\'ea wij\'b9c\'b9 si\'ea tu\'bf obok tratwy pod powierzchni\'b9 wody. Widzieli\'9cmy \'9cnie\'bfnobia\'b3
e kule p\'b3yn\'b9ce ko\'b3o nas i s\'b9dzili\'9cmy z pocz\'b9tku, \'bfe nie. trudno b\'eadzie je wy\'b3owi\'e6 p\'b3yn\'b9c po nie na gumowej }{\i\fs24\cf1 dinghy. }{\f58\fs24\cf1 To samo my\'9cle\-li\'9cmy, kiedy podar\'b3a si\'ea sie\'e6 do \'b3
owienia planktonu tak, \'bfe ca\'b3y worek oderwa\'b3 si\'ea i ko\'b3ysa\'b3 za nami na falach. Spu\'9ccili\'9cmy na wod\'ea }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 uwi\'b9zan\'b9 na linie, zamierzaj\'b9c odp\'b3yn\'b9\'e6 wstecz,}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 lecz ku naszemu zdumieniu wiatr i fale odrzuca\'b3y }{\i\fs24\cf1 dinghy, a }{\f58\fs24\cf1 lina z Kon-Tiki ci\'b9gn\'ea\'b3a tratewk\'ea tak gwa\'b3townie, \'bfe nigdy nie mogli\'9cmy wr\'f3ci\'e6 do miejsca opuszczonego przed chwil\'b9
. Nie\-kiedy znajdowali\'9cmy si\'ea zaledwie w odleg\'b3o\'9cci kilku metr\'f3w pd przedmiotu, kt\'f3ry chcieli\'9cmy dosi\'eagn\'b9\'e6, lecz w tej chwili lina rozwija\'b3a si\'ea do ko\'f1ca i Kon-Tiki ci\'b9gn\'b9\'b3 nas gwa\'b3townie na za\-ch\'f3
d. \'93Raz za burt\'b9 \emdash na zawsze za burt\'b9" \emdash t\'ea lekcj\'ea \'bfycie wypali\'b3o niezatarcie w naszej \'9cwiadomo\'9cci. Kto chcia\'b3 pozosta\'e6 w\'9cr\'f3d towarzyszy, musia\'b3 trzyma\'e6 si\'ea tratwy, dop\'f3
ki nasz statek nie dotknie dziobem l\'b9du po przeciwnej stronie oceanu,}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Papuga pozostawi\'b3a po sobie pustk\'ea w k\'b9ciku radiowym, lecz kiedy nazajutrz tropikalne s\'b3o\'f1ce za\'9cwieci\'b3o znowu nad Pacy\-fikiem, \'bfa\'b3obny nastr\'f3j min\'b9\'b3. W ci\'b9gu nast\'eapnego dnia wyci\'b9g\-n\'eali\'9c
my na pok\'b3ad wiele \'bfar\'b3aczy, znajduj\'b9c stale w ich \'bfo\'b3\'b9d\-kach opr\'f3cz g\'b3\'f3w tu\'f1czyk\'f3w i innych osobliwo\'9cci czarne, zakrzy\-wione papuzie dzioby. Po dok\'b3adniejszym przyjrzeniu okazywa\'b3o si\'ea jednak zawsze, \'bf
e czarne dzioby nale\'bfa\'b3y do strawionych o\'9cmiornic.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasi dwaj radiotelegrafi\'9cci mieli ci\'ea\'bfki los. Ju\'bf pierwszego dnia w Pr\'b9dzie Humboldta baterie ocieka\'b3y wod\'b9 morsk\'b9 tak, \'bfe musieli wra\'bfliwy k\'b9cik radiowy przykry\'e6 brezentami, \'bfeby uratowa\'e6
przed spienionymi falami, co si\'ea jeszcze da\'b3o. K\'b3opot by\'b3 te\'bf z urz\'b9dzeniem odpowiednio d\'b3ugiej anteny na ma\'b3ej tratwie. Usi\'b3owali rozpina\'e6 anten\'ea w powietrzu za pomoc\'b9 la\-tawca, ale porywy wiatru zbija\'b3y go w d
\'f3\'b3. W ko\'f1cu zanurzy\'b3 si\'ea w wod\'ea i znik\'b3. Wtedy spr\'f3bowali pu\'9cci\'e6 w g\'f3r\'ea balonik z anten\'b9, lecz tropikalne s\'b3o\'f1ce wypali\'b3o w nim dziur\'ea. Balon p\'eak\'b3 i zaton\'b9\'b3 w morzu. Potem przysz\'b3y k\'b3
opoty z papug\'b9. W do\-datku do tych wszystkich zmartwie\'f1 up\'b3yn\'ea\'b3y dwa tygodnie \'bfeglugi w Pr\'b9dzie Peruwia\'f1skim, zanim wyszli\'9cmy z martwej strefy wok\'f3\'b3 \'b3a\'f1cucha And\'f3w, w kt\'f3rej kr\'f3tkie fale by\'b3y tak g\'b3
uche, jak powietrze w hermetycznej puszce od konserw.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wreszcie pewnej nocy kr\'f3tkie fale przedar\'b3y si\'ea przez eter j sygna\'b3 wywo\'b3awczy Torsteina us\'b3ysza\'b3 radioamator w Los Angeles, kt\'f3ry siedzia\'b3 i majstrowa\'b3 przy swoim nadajniku, \'bfeby nawi\'b9za\'e6
kontakt z innym kr\'f3tkofalowcem w Szwecji. Chcia\'b3 naj\-pierw wiedzie\'e6, jaki mamy rodzaj radiostacji, a gdy otrzyma\'b3 odpowied\'9f, zapyta\'b3 z kolei Torsteina, kim jest i gdzie mieszka. Gdy us\'b3ysza\'b3, \'bf
e mieszkaniem Torsteina jest bambusowy sza\'b3as na Oceanie Spokojnym, w s\'b3uchawkach rozleg\'b3 si\'ea szereg dziwnych trzask\'f3w klucza. Kiedy po us\'b3yszeniu dalszych szczeg\'f3\'b3\'f3w od Torsteina rozm\'f3wca w eterze zdo\'b3a\'b3 si\'ea opanowa
\'e6, powiedzia\'b3 nam, \'bfe na imi\'ea mu Hal, \'bfe ma \'bfon\'ea, kt\'f3rej na imi\'ea Anna i kt\'f3ra jest szwedzkiego pochodzenia, i \'bfe zawiadomi nasze rodziny, \'bfe \'bfyjemy i czujemy si\'ea dobrze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Dziwne to \emdash my\'9cleli\'9cmy tego wieczoru \emdash \'bfe obcy cz\'b3owiek imieniem Hal, operator kinowy zagubiony w\'9cr\'f3d rojowiska ludz\-kiego w Los Angeles, by\'b3 opr\'f3cz nas samych jedyn\'b9 osob\'b9 na \'9cwiecie, kt
\'f3ra wiedzia\'b3a o tym, i\'bf \'bfyjemy i czujemy si\'ea dobrze. Poczynaj\'b9c od tej nocy, Hal \emdash alias Harold Kempel \emdash i jego przyjaciel Frank Cuevas dy\'bfurowali na zmian\'ea nocami i nas\'b3u\-chiwali sygna\'b3\'f3
w z tratwy. Herman za\'9c otrzyma\'b3 od szefa ame\-ryka\'f1skiego instytutu meteorologicznego depesz\'ea z podzi\'eakowa\-niem za swoje codzienne raporty nadawane z obszaru nie obj\'ea\-tego dotychczas statystyk\'b9 meteorologiczn\'b9. P\'f3\'9f
niej Knut i Tor-stein prawie ka\'bfdej nocy nawi\'b9zywali kontakty z innymi radio\-amatorami, ci za\'9c przekazywali nasze pozdrowienia do Norwegii za po\'9crednictwem radioamatora Egila Berga w Notondden.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na \'9crodku oceanu do k\'b9cika radiowego dosta\'b3o si\'ea po paru dniach zbyt wiele s\'b3onej wody i aparat zamar\'b3. Telegrafi\'9cci sta\-wali na g\'b3owach pracuj\'b9c dnie i noce za pomoc\'b9 \'9crubokr\'eat\'f3
w i lutownic, a radioamatorzy przypuszczali, \'bfe dni tratwy zosta\'b3y ju\'bf policzone. Lecz pewnej nocy znowu sygna\'b3 L-I-2-B pomkn\'b9\'b3 przez eter i za chwil\'ea k\'b9cik radiowy hucza\'b3 jak gniazdo os, kiedy setki ameryka\'f1skich radioamator
\'f3w pr\'f3bowa\'b3o jednocze\'9cnie od\-powiedzie\'e6 na nasz sygna\'b3 wywo\'b3awczy. I rzeczywi\'9ccie, w k\'b9\-ciku radiowym czuli\'9cmy si\'ea czasem naprawd\'ea jak w gnie\'9fdzie os, je\'9cli kt\'f3ry\'9c z nas zapu\'9cci\'b3 si\'ea na zastrze
\'bfony teren radiow\-c\'f3w. Wszystko by\'b3o tam tak wilgotne od morskiej wody, kt\'f3ra przesi\'b9ka\'b3a przez drzewo, \'bfe chocia\'bf pie\'f1, na kt\'f3rym siedzia\'b3 radiotelegrafista, pokryty by\'b3 kawa\'b3kiem surowego kauczuku, to przy dotkni
\'eaciu do klucza nadajnika intruza \'b3apa\'b3 pr\'b9d ele\-ktryczny zar\'f3wno w siedzenie, jak i w ko\'f1ce palc\'f3w. Ile razy kto\'9c z niepowo\'b3anych pr\'f3bowa\'b3 ukra\'9c\'e6 o\'b3\'f3wek z dobrze wyposa\'bfonego k\'b9cika, w\'b3osy stawa\'b3
y mu d\'eaba na g\'b3owie, a z o\'b3\'f3wka wyskakiwa\'b3y d\'b3ugie, k\'b3uj\'b9ce iskry. Tylko Torstein, Knut i pa\-puga .mogli bez obawy porusza\'e6 si\'ea w swoim k\'b9cie; postawili\'9cmy wi\'eac arkusz tektury, \'bfeby oznaczy\'e6 niebezpieczn\'b9
stref\'ea dla pozosta\'b3ych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnej p\'f3\'9fnej nocy Knut siedzia\'b3 majstruj\'b9c przy latarni w k\'b9ciku radiowym, kiedy nagle poci\'b9gn\'b9\'b3 mnie za nog\'ea m\'f3wi\'b9c, \'bfe wszed\'b3 w kontakt z facetem, kt\'f3ry mieszka ko\'b3o Oslo i na\-zywa si\'ea
Christian Amundsen. By\'b3 to nie lada rekord, gdy\'bf na\-sza kr\'f3tkofal\'f3wka ze swoimi 13 990 Kc/sek. nie mia\'b3a wi\'eakszej mocy ni\'bf sze\'9c\'e6 wat\'f3w, czyli tyle co kieszonkowa latarka ele\-ktryczna. By\'b3o to 2 sierpnia, kiedy mieli\'9c
my ju\'bf za sob\'b9 przesz\'b3o 60 stopni geograficznych, wi\'eac Oslo znajdowa\'b3o si\'ea po przeciw\-nej stronie globu ziemskiego. Nast\'eapnego dnia przypada\'b3o sie-demdziesi\'eaciopi\'eaciolecie urodzin kr\'f3la Haakona, pos\'b3ali\'9cmy mu wi\'ea
c gratulacje z tratwy. Nast\'eapnego dnia Christian zjawi\'b3 si\'ea znowu na antenie i nades\'b3a\'b3 nam odpowied\'9f od kr\'f3la, kt\'f3ry \'bfyczy\'b3 nam szcz\'ea\'9ccia i powodzenia w podr\'f3\'bfy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pami\'eatamy te\'bf inny wypadek kontrastuj\'b9cy z trybem \'bfycia na tratwie. Mieli\'9cmy na statku dwa aparaty fotograficzne, a Erik zabra\'b3 ze sob\'b9 przyrz\'b9dy do wywo\'b3ywania zdj\'ea\'e6 w czasie po\-dr\'f3\'bfy, aby mo\'bf
na by\'b3o ponawia\'e6 te zdj\'eacia, kt\'f3re si\'ea nie uda\'b3y. Po odwiedzinach wielorybiego rekina nie m\'f3g\'b3 si\'ea ju\'bf d\'b3u\'bfej powstrzyma\'e6 i pewnego wieczoru zmiesza\'b3 chemikalia z wod\'b9 dok\'b3adnie wed\'b3ug przepisu i wywo\'b3
a\'b3 dwa filmy. Negatywy wy\-gl\'b9da\'b3y jak zdj\'eacia przesy\'b3ane drog\'b9 iskrow\'b9 \emdash nie wida\'e6 by\'b3o nic opr\'f3cz m\'eatnych plamek i zmarszczek. Film by\'b3 zniszczony. Nawi\'b9zali\'9c
my telegraficzny kontakt z radioamatorami prosz\'b9c o rad\'ea. Nasze pytania odebra\'b3 kr\'f3tkofalowiec z Hollywood, kt\'f3ry /atelefonowa\'b3 do laboratorium fotograficznego, a wkr\'f3tce potem po\'b3\'b9czy\'b3 si\'ea z nami i przekaza\'b3 informacj
\'ea, \'bfe nasz wywo\'b3ywacz by\'b3 za ciep\'b3y; nie nale\'bfa\'b3o u\'bfywa\'e6 wody o temperaturze ponad 16\'b0, inaczej negatywy marszcz\'b9 si\'ea. Podzi\'eakowali\'9cmy mu za do\-br\'b9 rad\'ea i stwierdzili\'9cmy, \'bfe najni\'bf
sza temperatura w naszym utoczeniu, to jest temperatura wody w pr\'b9dzie morskim, liczy\'b3a 27\'b0. Herman by\'b3 przecie\'bf in\'bfynierem techniki ch\'b3odniczej, za\'bf\'b9\-da\'b3em wi\'eac od niego \'bfartem, \'bfeby obni\'bfy\'b3 temperatur\'ea
wody do 16\'b0. Poprosi\'b3 o cylinder z dwutlenkiem w\'eagla, s\'b3u\'bf\'b9cy do nadmuchiwania naszej }{\i\fs24\cf1 dinghy, i }{\f58\fs24\cf1 zacz\'b9\'b3 robi\'e6 sztuki magiczne w kocio\'b3ku przykrytym \'9cpiworem i koszulk\'b9
. Po paru hokus-pokusach zjawi\'b3 si\'ea rzeczywi\'9ccie z du\'bfym kawa\'b3em lodu w ko\-cio\'b3ku i \'9cladami \'9cniegu na nie ogolonej brodzie. Erik na nowo wywo\'b3a\'b3 zdj\'eacia i uzyska\'b3 doskona\'b3y rezultat.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ale nawet je\'9cli znaki klucza telegraficznego w eterze, rozszy\-frowywane przez Torsteina i Knuta, by\'b3y luksusem nieznanym w czasach Kon-Tiki, to fale oceanu pod nami pozosta\'b3y te same. Nios\'b3y one tratw\'ea
z balsy wytrwale na zach\'f3d, podobnie jak to si\'ea dzia\'b3o l 500 lat temu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pogoda zacz\'ea\'b3a si\'ea psu\'e6. Zjawi\'b3y si\'ea szkwa\'b3y}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {
\cs17\super \chftn }{\f58 Szkwa\'b3 - nag\'b3y, porywisty wiatr lub nag\'b3y wzrost si\'b3y wiatru.}}}{\f58\fs24\cf1 deszczowe, a gdy zbli\'bfali\'9cmy si\'ea do obszar\'f3w Oceanii, pasat zmieni\'b3 sw\'f3j kierunek. Dop\'f3ki byli\'9cmy w Pr\'b9dzie R
\'f3wnikowym, wia\'b3 on stale i pewnie z po\'b3udniowego wschodu. P\'f3\'9fniej zmieni\'b3 powoli kie\-runek i zaszed\'b3 od wschodu. 10 czerwca osi\'b9gn\'eali\'9cmy najdalej wysuni\'eat\'b9 na p\'f3\'b3noc pozycj\'ea na 6\'b019' po\'b3udniowej szeroko
\'9cci. Byli\'9cmy tak blisko r\'f3wnika, i\'bf wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe \'bfeglujemy na p\'f3\'b3noc od Archipelagu Markiz\'f3w i zupe\'b3nie zgubimy si\'ea w mo\-rzu nie znajduj\'b9c l\'b9du. Lecz wtedy w\'b3a\'9cnie wiatr zacz\'b9\'b3 d\'b9\'e6 }{
\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 p\'f3\'b3nocnego wschodu i pop\'eadzi\'b3 nas \'b3ukiem ku szeroko\'9cciom geograficznym wysp Oceanii. Cz\'easto zdarza\'b3o si\'ea, \'bfe wiatr i fala nie zmienia\'b3y si\'ea przez szereg dni, wtedy zapominali\'9cmy zu\-pe
\'b3nie, komu z kolei wypada\'b3a sterowa wachta. Wyj\'b9tek stano\-wi\'b3y noce, kiedy wachtowy sternik dy\'bfurowa\'b3 samotnie na po\-k\'b3adzie. Przy sta\'b3ym wietrze wios\'b3o sterowe sztywno uwi\'b9zane spoczywa\'b3o za ruf\'b9, a \'bf
agiel Kon-Tiki wype\'b3nia\'b3 si\'ea sam. W takie noce wachtowy m\'f3g\'b3 siedzie\'e6 spokojnie przy drzwiach sza\'b3asu obserwuj\'b9c gwiazdy. Je\'bfeli gwiazdozbiory zaczyna\'b3y zmienia\'e6 swoje pozycje na niebie, by\'b3 to znak, \'bfe nale\'bfa\'b3
o wyj\'9c\'e6 na po\-k\'b3ad i sprawdzi\'e6, czy to wiatr zmieni\'b3 kierunek, czy wios\'b3o ste\-rowe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'afeglowanie wed\'b3ug gwiazd by\'b3o nieprawdopodobnie \'b3atwe, je\'bfeli ogl\'b9da\'b3o si\'ea je przez szereg tygodni z rz\'eadu, jak zakre\-\'9cla\'b3y \'b3uki na sklepieniu niebieskim. W nocy zreszt\'b9 nic poza gwiazdami nie by\'b3
o wida\'e6. Widzieli\'9cmy, \'bfe w miar\'ea jak statek posuwa si\'ea na zach\'f3d, gwiazdy nad nami zmieniaj\'b9 si\'ea ci\'b9gle, a kiedy zbli\'bfyli\'9cmy si\'ea do r\'f3wnika, Wielka Nied\'9fwiedzica wznio\-s\'b3a si\'ea po p\'f3\'b3
nocnej stronie horyzontu. Gwiazdozbi\'f3r ten \'9cwieci\'b3 tak jasno, i\'bf oczekiwali\'9cmy z napi\'eaciem wzej\'9ccia Gwiazdy Po\-larnej widzialnej na p\'f3\'b3nocnej p\'f3\'b3kuli, lecz wtedy w\'b3a\'9cnie zacz\'b9\'b3 wia\'e6 p\'f3\'b3
nocno-wschodni pasat i Wielka Nied\'9fwiedzica znik\'b3a }{\i\fs24\cf1 za }{\fs24\cf1 horyzontem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dawni Polinezyjczycy byli doskona\'b3ymi nawigatorami. W dzie\'f1 brali oni namiary s\'b3o\'f1ca, a w nocy okre\'9clali pozycj\'ea wed\'b3ug gwiazd. Ich znajomo\'9c\'e6 cia\'b3 niebieskich by\'b3a zadziwiaj\'b9ca. Wie\-dzieli, \'bf
e ziemia jest kulista, i mieli nazwy dla tak abstrakcyj\-nych poj\'ea\'e6, jak r\'f3wnik, ekliptyka i zwrotniki \emdash p\'f3\'b3nocny i po\-\'b3udniowy. Na Wyspach Hawajskich wycinali oni mapy morskie na ogr\'b9g\'b3ych dyniach. Na innych zn\'f3
w wyspach wyrabiali z ple\-cionki szczeg\'f3\'b3owe mapy, na kt\'f3rych wysepki oznaczano kawa\-\'b3eczkami masy per\'b3owej, a pr\'b9dy morskie \emdash ga\'b3\'b9zkami. Poli\-nezyjczycy znali pi\'ea\'e6 planet nazywanych w\'eadruj\'b9cymi gwiaz\-
dami i odr\'f3\'bfniali je od sta\'b3ych gwiazd, dla kt\'f3rych mieli oko\'b3o trzystu nazw. Dobry nawigator w dawnej Polinezji wiedzia\'b3, w kt\'f3rej stronie nieba wschodz\'b9 poszczeg\'f3lne gwiazdy, zna\'b3 te\'bf ich pozycje o r\'f3\'bf
nych godzinach nocy i w r\'f3\'bfnych porach roku. Wyspiarze dobrze si\'ea orientowali, kt\'f3re gwiazdy kulminowa\'b3y nad poszczeg\'f3lnymi wyspami, cz\'easto nadawali wyspom nazwy wed\'b3ug gwiazd kulminuj\'b9cych nad nimi noc po nocy i rok p}{
\fs24\cf1 o roku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy Polinezyjczycy zbadali i podporz\'b9dkowali sobie morze po\'b3o\'bfone najbli\'bfej Ameryki, utrzymywali oni przez wiele pokoie\'f1 komunikacj\'ea mi\'eadzy niekt\'f3rymi wyspami. Historyczne tradycje m\'f3wi\'b9, \'bf
e gdy wodzowie z Tahiti pojechali w odwiedziny na Hawaje, le\'bf\'b9ce przesz\'b3o 2000 mil morskich na p\'f3\'b3noc i szereg ;t.opni geograficznych na zach\'f3d, sternik \'bfeglowa\'b3 najpierw prosto na p\'f3\'b3noc wed\'b3ug gwiazd i s\'b3o\'f1ca, p
\'f3ki gwiazdy nad g\'b3o\-w\'b9 nie powiedzia\'b3y mu, \'bfe znajduje si\'ea na szeroko\'9cci Wysp fawajskich. Wtedy zmieni\'b3 kurs o 90\'b0 i po\'bfeglowa\'b3 prosto ria Mch\'f3d, a\'bf podszed\'b3 tak blisko, \'bfe ptaki i chmury wskaza\'b3y mu iolo
\'bfenie grupy wysp.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdzie wyspiarze zdobyli tak wielk\'b9 wiedz\'ea astronomiczn\'b9 i kalendarz obliczony ze zdumiewaj\'b9c\'b9 dok\'b3adno\'9cci\'b9? Z pewno\'9cci\'b9 nie od melanezyjskich i malajskich lud\'f3w na zachodzie. Znamienne jest, \'bf
e to samo stare, zaginione, cywilizowane ple\-mi\'ea \'93brodatych, bia\'b3ych ludzi", kt\'f3re przekaza\'b3o swoj\'b9 zadziwia\-j\'b9c\'b9 kultur\'ea Aztekom, Inkom i Mayom w Ameryce, opracowa\'b3o taki w\'b3a\'9cnie kalendarz i podobn}{\fs24\cf1
y system astronomiczny, nie znany jeszcze w \'f3wczesnej Europie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W Peru, gdzie kontynent pochyla si\'ea ku Oceanowi Spokojnemu, po dzi\'9c dzie\'f1 stoj\'b9 w piasku pustynnym ruiny obserwatorium astronomicznego z pradawnych czas\'f3w, pozosta\'b3ego po tym sa\-mym tajemniczym ludzie, kt\'f3ry wykuwa
\'b3 kolosy kamienne, wznosi\'b3 piramidy oraz uprawia\'b3 dynie i s\'b3odkie kartofle.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 2 lipca wachta nocna nie mog\'b3a ju\'bf d\'b3u\'bfej siedzie\'e6 w spokoju, patrz\'b9c na gwiazdy. Po kilku dniach lekkiej, p\'f3\'b3nocno-zachodniej bryzy przyszed\'b3 silny wiatr, burz\'b9c spokojne dotychczas morze. Noc by\'b3
a wietrzna i ksi\'ea\'bfycowa, tratwa \'bfwawo sun\'ea\'b3a naprz\'f3d. Mierzyli\'9cmy szybko\'9c\'e6 naszego statku, licz\'b9c sekundy, w ci\'b9gu kt\'f3rych patyk wyrzucony za burt\'ea przep\'b3ywa\'b3 wzd\'b3u\'bf kraw\'eadzi tratwy, i obliczyli\'9c
my, \'bfe tej nocy osi\'b9gn\'eali\'9cmy nasz rekord szybko\'9cci. Podczas gdy przeci\'eatna szybko\'9c\'e6 wynosi\'b3a w \'bfargonie u\'bfywanym na tratwie dwana\'9ccie do osiemnastu \'93patyk\'f3w", tej nocy wzros\'b3a ona do sze\'9cciu \'93patyk\'f3
w" i fosforyzuj\'b9ca piana wi\-rowa\'b3a za ruf\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Czterech ludzi le\'bfa\'b3o i chrapa\'b3o w bambusowej chatce, Torstein stuka\'b3 kluczem Morsego, a ja pe\'b3ni\'b3em wacht\'ea przy sterze. Na kr\'f3tko przed p\'f3\'b3noc\'b9 zauwa\'bfy\'b3em niezwykle wielki ba\'b3wan nad\-biegaj\'b9
cy od rufy i zas\'b3aniaj\'b9cy mi ca\'b3e wzburzone pole widzenia. Za nim wida\'e6 by\'b3o pieni\'b9ce si\'ea grzebienie dw\'f3ch innych olbrzy\-mich wa\'b3\'f3w wodnych nast\'eapuj\'b9cych sobie na pi\'eaty. Gdyby\'9cmy nie przep\'b3yn\'eali przed chwil
\'b9 nad tym miejscem, by\'b3bym prze\-konany, \'bfe widz\'ea przyb\'f3j rozbijaj\'b9cy si\'ea o niebezpieczn\'b9 mie\-lizn\'ea. Kiedy nadesz\'b3a pierwsza fala podobna do d\'b3ugiej \'9cciany goni\'b9cej nas w ksi\'ea\'bfycowym \'9cwietle, wyda\'b3
em ostrzegawczy okrzyk i ustawi\'b3em tratw\'ea ruf\'b9 do ba\'b3wan\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy grzywacz nadbieg\'b3, tratwa unios\'b3a nas nad \'b3ami\'b9cy si\'ea grzbiet fali. Grzebie\'f1 zasycza\'b3. P\'eadzili\'9cmy przez wiry kipi\'b9cej piany, kt\'f3ra przelewa\'b3a si\'ea po obu stronach tratwy, podczas gdy ci\'ea\'bf
ka fala toczy\'b3a si\'ea pod nami. Na koniec fala przesz\'b3a, dzi\'f3b statku polecia\'b3 do g\'f3ry, a rufa ze\'9clizn\'ea\'b3a si\'ea w szerok\'b9 dolin\'ea. Zaraz te\'bf nadlecia\'b3 nast\'eapny wa\'b3 wodny, podnosz\'b9
c nas znowu elegancko w powietrze, a w chwili kiedy przerzynali\'9cmy szczyt grzywacza, przezroczyste masy wody zwali\'b3y si\'ea na ruf\'ea tratwy. W rezultacie tratwa odwr\'f3ci\'b3a si\'ea bokiem do wiatru i nie \'b3atwo j\'b9 by\'b3o naprowadzi\'e6
na w\'b3a\'9cciwy kurs. Nadbieg\'b3a nast\'eapna fala narastaj\'b9ca strz\'eapami piany i dosi\'eagn\'b9wszy statku pochyli\'b3a swoj\'b9 g\'f3rn\'b9 kraw\'ead\'9f nad nami. Widz\'b9c, \'bfe masy wodne rzucaj\'b9 si\'ea na tratw\'ea, z\'b3apa\'b3em si
\'ea mocno bambusowej \'bferdzi na dachu sza\'b3asu, wstrzymuj\'b9c oddech. Czu\'b3em jednocze\'9cnie, \'bfe tratwa wzlatuje w powietrze, a wszystko wok\'f3\'b3 rnnie p\'eadzi w szumi\'b9\-cych fontannach piany. W sekund\'ea p\'f3\'9fniej byli\'9c
my wraz z Kon-Tiki znowu ponad wod\'b9 i ze\'9clizn\'eali\'9cmy si\'ea spokojnie w d\'f3\'b3 \'b3ad\-nego zbocza grzywacza, na drug\'b9 stron\'ea. Teraz fale uspokoi\'b3y si\'ea. Trzy wielkie wa\'b3y wodne p\'eadzi\'b3y daleko przed nami, a za ruf\'b9 s
\'b3a\'b3 si\'ea sznur kokos\'f3w ko\'b3ysz\'b9c si\'ea na falach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ostatni ba\'b3wan zada\'b3 chatce tak pot\'ea\'bfny cios, \'bfe Torstein po\-lecia\'b3 na \'b3eb na szyj\'ea w swoim k\'b9ciku radiowym, a inni obudzili si\'ea przestraszeni \'b3oskotem, podczas gdy woda wlewa\'b3a si\'ea stru\-mieniami mi
\'eadzy balami i przez \'9cciany sza\'b3asu. Z przodu, po lewej stronie, bambusowa plecionka pok\'b3adu by\'b3a rozdarta two\-rz\'b9c jakby ma\'b3y krater wulkanu, a kosz nurkowy le\'bfa\'b3 sp\'b3asz\-czony na dziobie; poza tym nie ponie\'9cli\'9cmy wi
\'eakszych szk\'f3d. Nigdy nie potrafili\'9cmy wyja\'9cni\'e6, sk\'b9d przysz\'b3y te trzy wielkie grzywacze; mo\'bfna by\'b3o jedynie przypuszcza\'e6, \'bfe powsta\'b3y one w rezultacie ruch\'f3w dna morskiego, kt\'f3re nie s\'b9
rzadkie w tych okolicach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W dwa dni p\'f3\'9fniej prze\'bfyli\'9cmy pierwszy sztorm. Zacz\'ea\'b3o si\'ea cd tego, \'bfe pasat zamar\'b3 zupe\'b3nie, a lekkie, pierzaste ob\'b3oczki pasatowe p\'eadz\'b9ce nad naszymi g\'b3owami po b\'b3\'eakitnym niebie /.osta\'b3
y nagle zas\'b3oni\'eate przez ci\'ea\'bfkie, czarne zwa\'b3y chmur, kt\'f3re nadci\'b9ga\'b3y z po\'b3udniowej strony horyzontu. P\'f3\'9fniej z najmniej oczekiwanych kierunk\'f3w nadesz\'b3y porywy wiatru, tak \'bfe wachto\-wi przy sterze nie mogli da
\'e6 sobie zupe\'b3nie rady. Jak tylko obra\-cali\'9cmy statek ruf\'b9 do wiatru wiej\'b9cego z nowego kierunku i \'bfa\-giel wybrzusza\'b3 si\'ea sztywno, wiatr uderza\'b3 z innej strony, \'bfagiel obraca\'b3 si\'ea i \'b3opota\'b3 tak mocno, a\'bf strac
h bra\'b3 o statek i \'b3adunek.
\par Nagle wiatr uderzy\'b3 prosto z po\'b3udnia, a kiedy czarne chmury przewala\'b3y si\'ea nad nami, bryza wzmog\'b3a si\'ea do wichury, kt\'f3ra z kolei rozwin\'ea\'b3a si\'ea w prawdziwy sztorm.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ci\'b9gu nieprawdopodobnie kr\'f3tkiego czasu ba\'b3wany wok\'f3\'b3 nas wzbi\'b3y si\'ea do wysoko\'9cci pi\'eaciu metr\'f3w, a poszczeg\'f3lne grzebienie sycza\'b3y nawet siedem, osiem metr\'f3w powy\'bfej dolin fal, tak \'bf
e kiedy statek le\'bfa\'b3 w dolinie, grzebienie dosi\'eaga\'b3y szczytu masztu. Musieli\'9cmy si\'ea wszyscy porusza\'e6 na pok\'b3adzie zgi\'eaci wp\'f3\'b3, podczas gdy wicher wstrz\'b9sa\'b3 bambusowymi \'9ccia\-nami, gwizda\'b3 i wy\'b3 w olinowaniu.
}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Rozpostarli\'9cmy brezent na tylnej i lewej \'9ccianie domku, aby os\'b3oni\'e6 nasz\'b9 radiostacj\'ea. Wszystkie lu\'9fne \'b3adunki uwi\'b9zali\'9cmy mocno, a \'bfagiel spu\'9ccili\'9cmy i owin\'eali\'9cmy doko\'b3a bambusowej rei.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy tylko niebo zachmurzy\'b3o si\'ea, morze sta\'b3o si\'ea ciemne i gro\'9fne i w ca\'b3ym polu widzenia ocean zabieli\'b3 si\'ea grzebieniami ba\'b3wan\'f3w. Rozleg\'b3e smugi opad\'b3ej piany le\'bfa\'b3y pasmami na zbo\-czach d\'b3
ugich fal, a wsz\'eadzie, gdzie grzywacze z\'b3ama\'b3y si\'ea i opa\-d\'b3y, plamy zielonej wody zia\'b3y jak otwarte rany na czarnonie-bieskim morzu. Wicher zwiewa\'b3 \'b3ami\'b9ce si\'ea szczyty ba\'b3wan\'f3w i bryzgi fal unosi\'b3y si\'ea
nad morzem, jak s\'b3ony deszcz. Tropikalna ulewa zwala\'b3a si\'ea na nas w poziomych szkwa\'b3ach i ch\'b3osta\'b3a powierzchni\'ea oceanu zaciemniaj\'b9c wszystko wok\'f3\'b3. Woda lej\'b9ca si\'ea nam z w\'b3os\'f3w i br\'f3d mia\'b3a s\'b3
onawy smak; potykali\'9cmy si\'ea na pok\'b3adzie zgi\'eaci we dwoje, nadzy i zmarzni\'eaci, sprawdzaj\'b9c, czy sprz\'eat i \'b3adunek s\'b9 przygotowane na spotkanie burzy. Kiedy burza przekroczy\'b3a horyzont i ogarn\'ea\'b3a nas po raz pierw\-
szy, w oczach za\'b3ogi mo\'bfna by\'b3o odczyta\'e6 niepok\'f3j. Lecz gdy sztorm ju\'bf na dobre rozszala\'b3 si\'ea nad statkiem, a Kon-Tiki za\-cz\'b9\'b3 lekko i wdzi\'eacznie wzbija\'e6 si\'ea ponad ba\'b3wany, burza sta\'b3a si\'ea podniecaj\'b9
cym sportem. Towarzysze rozkoszowali si\'ea teraz dzikim \'bfywio\'b3em, z kt\'f3rym tratwa tak swobodnie dawa\'b3a sobie rad\'ea, wzlatuj\'b9c zawsze na szczyty fal jak korek, podczas kiedy g\'b3\'f3wna masa szalej\'b9cej wody przelewa\'b3a si\'ea
stale kilka cali nad narni. W tak\'b9 burz\'ea morze mia\'b3o wiele wsp\'f3lnego z g\'f3rami. Odbywali\'9cmy jak gdyby wspinaczk\'ea w\'9cr\'f3d burzy na najwy\'bf\-szych, nagich i szarych graniach. Chocia\'bf byli\'9cmy w sercu tropi\-k\'f3w, tratwa
\'9clizgaj\'b9ca si\'ea w d\'f3\'b3 i w g\'f3r\'ea po kurz\'b9cej si\'ea py\'b3em wodnym pustyni morskiej, przypomina\'b3a nam zjazdy ze \'9cnie\'bf\-nych zboczy i \'bfleb\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sternicy mieli si\'ea na baczno\'9cci w tak\'b9 pogod\'ea. Gdy najwy\'bfsze wa\'b3y wodne przechodzi\'b3y pod przedni\'b9 cz\'ea\'9cci\'b9 tratwy, belki na rufie wyskakiwa\'b3y z wody, ale ju\'bf w nast\'eapnej chwili wali\'b3y si\'ea w d
\'f3\'b3, by wspi\'b9\'e6 si\'ea znowu na nadchodz\'b9cy grzebie\'f1. Za ka\'bfdym razem, kiedy ba\'b3wany sz\'b3y tak blisko siebie, \'bfe drugi zabiera\'b3 si\'ea ju\'bf do nas od strony rufy, a pierwszy trzyma\'b3 jeszcze dzi\'f3
b tratwy w powietrzu, ci\'ea\'bfkie masy wodne wali\'b3y si\'ea na sternik\'f3w ze straszliwym grzmotem. Lecz ju\'bf w nast\'eapnej sekundzie belki rufy podnosi\'b3y si\'ea i pow\'f3d\'9f ust\'eapowa\'b3a sp\'b3ywaj\'b9c mi\'eadzy pniami tratwy jak mi\'ea
dzy z\'eabami widelca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Obliczyli\'9cmy, \'bfe przy normalnie spokojnym morzu, kiedy przerwa mi\'eadzy grzbietami najwy\'bfszych fal trwa\'b3a mniej wi\'eacej siedem sekund, przelewa\'b3o si\'ea przez ruf\'ea oko\'b3o 200 ton wody na dob\'ea
. Niewielkie potoki wody przelewa\'b3y si\'ea w spokojn\'b9 pogod\'ea mi\'eadzy bosymi nogami sternik\'f3w, znikaj\'b9c szybko w szparach pok\'b3adu. W czasie burzy natomiast, w ci\'b9gu jednej doby przela\'b3o si\'ea przez pok\'b3
ad tratwy ponad 10 000 ton wody, kt\'f3ra w ilo\'9cciach od kilku litr\'f3w do 2\emdash 3 metr\'f3w sze\'9cciennych wali\'b3a si\'ea co pi\'ea\'e6 sekund na pok\'b3ad statku. Niekiedy ba\'b3wany \'b3ama\'b3y si\'ea na trat\-wie z takim og\'b3uszaj\'b9
cym hukiem i impetem, \'bfe sternik sta\'b3 w wodzie do pasa i czu\'b3 si\'ea, jak gdyby szed\'b3 pod pr\'b9d w bystrej r/ece. Tratwa dr\'bfa\'b3a przez chwil\'ea, a\'bf ogromny ci\'ea\'bfar, przewa\-laj\'b9cy jej ruf\'ea w d\'f3\'b3, znika\'b3
wreszcie za burt\'b9 w wielkich kas\-kadach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Herman mierzy\'b3 regularnie anemometrem szczytowe nasilenie sztormu, kt\'f3re utrzymywa\'b3o si\'ea ca\'b3\'b9 dob\'ea. Stopniowo sztorm zmniejszy\'b3 si\'ea przechodz\'b9c w silny wiatr przeplatany ulewami, kt\'f3ry nadal ch\'b3osta\'b3
wok\'f3\'b3 nas powierzchni\'ea wody. Tratwa \'bfwa\-wo sun\'ea\'b3a na zach\'f3d. A\'bfeby mi\'eadzy pi\'eatrz\'b9cymi si\'ea ba\'b3wanami mo\'bfna by\'b3o otrzyma\'e6 dok\'b3adne pomiary wiatru, Herman musia\'b3 wykorzystywa\'e6
odpowiednie chwile i wdrapywa\'e6 si\'ea na rozko-\'b3ysany szczyt masztu, na kt\'f3rym nie \'b3atwo by\'b3o si\'ea utrzyma\'e6.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Kiedy wiatr }{\i\f58\fs24\cf1 zel\'bfa\'b3, }{\f58\fs24\cf1 wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe wielkie ryby wok\'f3\'b3 statku oszala\'b3y zupe\'b3nie. Morze okalaj\'b9ce tratw\'ea by\'b3o pe\'b3ne rekin\'f3w, tu\'f1czyk\'f3w, makreli i oszo\'b3
omionych bonit\'f3w, wij\'b9cych si\'ea pod belkami tratwy i na najbli\'bfszych falach. W oceanie toczy\'b3a si\'ea walka na \'9cmier\'e6 i \'bfycie. Grzbiety wielkich ryb stawa\'b3y raz po raz nad powierzchni\'b9 wody i wystrzela\'b3
y z niej jak rakiety, pod\-czas gdy omywaj\'b9ca nas woda zabarwia\'b3a si\'ea g\'east\'b9 krwi\'b9. Naj\-cz\'ea\'9cciej walczy\'b3y ze sob\'b9 tu\'f1czyki i z\'b3ote makrele, kt\'f3re nadcho\-dzi\'b3y w wielkich \'b3awicach i porusza\'b3y si\'ea
szybciej i \'bfywiej ni\'bf zwykle. Atakowa\'b3y tu\'f1czyki ciskaj\'b9c wysoko w powietrze swoje siedemdziesi\'eaciokilowe cielska. Wyskakiwa\'b3y wysoko w powie\-trze, z zakrwawionymi \'b3bami makreli w pysku. Pojedyncze z\'b3ote makrele zmyka\'b3
y wprawdzie przed prze\'9cladowcami, lecz \'b3awica nie ust\'eapowa\'b3a, cho\'e6 wiele makreli kr\'b9\'bfy\'b3o ju\'bf z wielkimi ra\-nami na grzbietach. Raz po raz wpada\'b3y tak\'bfe rekiny w \'9clepej pasji i napada\'b3y na wielkie tu\'f1czyki, kt\'f3
re nie mog\'b3y mierzy\'e6 si\'ea z silniejszym przeciwnikiem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie wida\'e6 by\'b3o ani jednej ryby-pilota. Mo\'bfe zosta\'b3y po\'bfarte przez szalej\'b9ce tu\'f1czyki, mo\'bfe skry\'b3y si\'ea w szparach tratwy albo uciek\'b3y daleko z pola bitwy. Nie wa\'bfyli\'9cmy si\'ea wsadza\'e6 g\'b3\'f3
w pod wod\'ea, \'bfeby si\'ea o tym przekona\'e6. I tak mia\'b3em dusz\'ea na ramieniu \emdash potem musia\'b3em \'9cmia\'e6 si\'ea z w\'b3asnego przestrachu \emdash kiedy oddawa\'b3em raz ho\'b3d naturze. Zdo\'b3ali\'9cmy si\'ea ju\'bf przyzwy\-czai
\'e6 do fal w naszym \'93waterklozecie", lecz nie potrafi\'b3em si\'ea opanowa\'e6, kiedy nieoczekiwanie co\'9c wielkiego, ci\'ea\'bfkiego i zim\-nego jak \'b3eb rekina uderzy\'b3o mnie tam, gdzie ko\'f1cz\'b9 si\'ea plecy. Zanim si\'ea opami\'eata\'b3
em, by\'b3em ju\'bf przy sztagu czuj\'b9c niemal rekina uczepionego tylnej cz\'ea\'9cci cia\'b3a. Herman, kt\'f3ry ze \'9cmiechu zgi\'b9\'b3 si\'ea w p\'f3\'b3 przy sterowym wio\'9cle, zaledwie zdo\'b3a\'b3 wykrztusi\'e6, \'bfe by\'b3 to olbrzymi tu\'f1
czyk; wyskoczy\'b3 z wody wal\'b9c mnie swymi osiemdziesi\'eaciu kilogramami w go\'b3y ty\'b3ek. P\'f3\'9fniej, gdy na wacht\'ea stan\'eali Herman i Torstein, ta sama ryba pr\'f3bowa\'b3a skoczy\'e6 z fal\'b9 na pok\'b3ad. Dwukrotnie t\'b3
uste drabisko opada\'b3o na ko\'f1ce pni tratwy, lecz za ka\'bfdym razem zd\'b9\'bfy\'b3o przerzuci\'e6 si\'ea znowu za burt\'ea, zanim zdo\'b3ali\'9cmy chwyci\'e6- \'9clisk\'b9 zdobycz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'f3\'9fniej za\'9c jaki\'9c gruby, oszo\'b3omiony tu\'f1czyk wpad\'b3 na pok\'b3ad tratwy razem z ba\'b3wanem \emdash i to przebra\'b3o miar\'ea naszej cier\-pliwo\'9cci. Postanowili\'9cmy zrobi\'e6 porz\'b9dek w otaczaj\'b9
cym nas chaosie krwi i walki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasz dziennik okr\'eatowy m\'f3wi:
\par ,,Z pocz\'b9tku zahaczyli\'9cmy dwumetrowego rekina i wci\'b9gn\'ea\-li\'9cmy go na pok\'b3ad. Ponownie wyrzucony hak zosta\'b3 zaraz po\'b3\-kni\'eaty przez rekina trzymetrowej d\'b3ugo\'9cci, kt\'f3rego wci\'b9gn\'ea\-li\'9cmy na tratw\'ea. Hak poszed
\'b3 zn\'f3w za burt\'ea i nowy dwumetrowy \'bfar\'b3acz zjawi\'b3 si\'ea nad wod\'b9, ale urwa\'b3 si\'ea w ostatniej chwili i da\'b3 nurka. Spr\'f3bowali\'9cmy jeszcze raz i wkr\'f3tce ci\'b9gn\'eali\'9cmy innego trzymetrowego rekina. Sprawi\'b3
nam niema\'b3o k\'b3opotu. Wci\'b9gn\'eali\'9cmy go ju\'bf \'b3bem na pnie, kiedy wszystkie cztery sta\-lowe liny zosta\'b3y przegryzione i rekin znikn\'b9\'b3 w g\'b3\'eabinie. Wyrzu\-cili\'9cmy nowy hak, holuj\'b9c tym razem dwumetrow\'b9 ryb\'ea
. Teraz ju\'bf niebezpiecznie by\'b3o \'b3owi\'e6 ryby stoj\'b9c na o\'9cliz\'b3ych belkach rufy, gdy\'bf trzy z\'b3owione rekiny rzuca\'b3y \'b3bami i k\'b3apa\'b3y szcz\'ea\-kami nawet wtedy, kiedy przez d\'b3u\'bfszy czas uwa\'bfali\'9cmy je ju\'bf
za nie\'bfywe. Po\'9cci\'b9gali\'9cmy \'bfar\'b3acze za ogony na kup\'ea przy dzio\-bie. Wkr\'f3tce potem na hak z\'b3apa\'b3 si\'ea wielki tu\'f1czyk i zanim dostali\'9cmy go na pok\'b3ad, stoczy\'b3 z nami walk\'ea znacznie bardziej za\'bfart\'b9 ni
\'bf jakikolwiek rekin. Ryba by\'b3a tak t\'b3usta i ci\'ea\'bfka, \'bfe \'bfaden z nas nie m\'f3g\'b3 jej unie\'9c\'e6 za ogon.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Morze by\'b3o ci\'b9gle pe\'b3ne szalej\'b9cych rybich grzbiet\'f3w. Z\'b3owi\-li\'9cmy jeszcze jednego rekina, ale urwa\'b3 si\'ea przy wyci\'b9ganiu na pok\'b3ad. Potem z\'b3apali\'9cmy i wyci\'b9gn\'eali\'9cmy na pok\'b3ad dwumetro\-
wego \'bfar \'b3\'b9cza. Po chwili przyby\'b3 jeszcze jeden rekin d\'b3ugi na p\'f3\'b3tora metra. Potem dwumetrowy, a kiedy hak ponownie po-.szed\'b3 w morze, wyci\'b9gn\'eali\'9cmy \'bfar\'b3acza d\'b3ugo\'9cci dwa i p\'f3\'b3 metra".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdzie tylko si\'ea ruszyli\'9cmy na pok\'b3adzie, wsz\'eadzie le\'bfa\'b3y wiel\-kie rekiny i wali\'b3y konwulsyjnie w p. ok\'b3ad pot\'ea\'bfnymi ogonami lub m\'b3\'f3ci\'b3y bambusowe \'9cciany sza\'b3asu k\'b3api\'b9c wok\'f3\'b3
siebie szcz\'ea\-kami. Sztormowe noce zm\'eaczy\'b3y nas i stera\'b3y, zanim jeszcze rozpocz\'eali\'9cmy to krwawe rybo\'b3\'f3wstwo, teraz za\'9c zupe\'b3nie ju\'bf pomiesza\'b3o si\'ea nam, kt\'f3re ryby by\'b3y naprawd\'ea martwe, kt\'f3re zgrzyta\'b3
y jeszcze spazmatycznie z\'eabami, gdy si\'ea przechodzi\'b3o obok, a kt\'f3re z nich by\'b3y pe\'b3ne \'bfycia i le\'bfa\'b3y jak w zasadzce \'9cwiec\'b9c swoimi zielonymi, kocimi oczyma. Kiedy dziewi\'ea\'e6 \'bfar\'b3a-czy leg\'b3o mi\'eadzy nami wzd
\'b3u\'bf i w poprzek pok\'b3adu, byli\'9cmy ju\'bf tak zm\'eaczeni wyci\'b9ganiem ci\'ea\'bfkich lin i walk\'b9 z opornymi reki\-nami, \'bfe po pi\'eaciogodzinnej walce poddali\'9cmy si\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego dnia by\'b3o mniej tu\'f1czyk\'f3w i z\'b3otych makreli, lecz za to wiele rekin\'f3w. Zacz\'eali\'9cmy zn\'f3w \'b3owi\'e6 je na haki i wy\-ci\'b9ga\'e6 na pok\'b3ad, lecz wkr\'f3tce przerwali\'9cmy polowanie, gdy\'bf zauwa
\'bfyli\'9cmy, \'bfe \'9cwie\'bfa krew \'bfar\'b3aczy, sp\'b3ywaj\'b9ca z tratwy, przyci\'b9ga\'b3a coraz to nowe drapie\'bfne hordy. Wyrzucili\'9cmy za burt\'ea cielska rekin\'f3w i zmyli\'9cmy z krwi pok\'b3ad do czysta. Te maty, kt\'f3re by\'b3
y najbardziej zakrwawione i rozdarte z\'eabami oraz szorstk\'b9 sk\'f3r\'b9 \'bfar\'b3aczy, znalaz\'b3y si\'ea za burt\'b9, a zast\'b9pili\'9cmy je nowymi z\'b3ocisto\'bf\'f3\'b3tymi plecionkami, kt\'f3re przechowywali\'9cmy u\'b3o\'bf
one warstwami na przednim pok\'b3adzie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wieczorem, gdy poszli\'9cmy spa\'e6, majaczy\'b3y si\'ea nam drapie\'bfne, z\'b3e paszcze rekin\'f3w i g\'easta krew. Zapach mi\'easa \'bfar\'b3aczy tkwi\'b3 w nozdrzach. Mi\'easo to by\'b3o jadalne i mia\'b3o smak w\'b9t\'b3usza, je\'bf
eli wymoczy\'b3o si\'ea je uprzednio w wodzie morskiej przez dwadzie\-\'9ccia cztery godziny. O wiele smaczniejsze jednak by\'b3y tu\'f1czyki i bonity.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tego wieczoru po raz pierwszy s\'b3ysza\'b3em, jak jeden z towa\-rzyszy m\'f3wi\'b3, \'bfe przyjemnie by\'b3oby rozci\'b9gn\'b9\'e6 si\'ea na zielonej trawce pod palmami; mi\'b3o by by\'b3o tak\'bfe zobaczy\'e6 nareszcie co\'9c innego ni
\'bf zimne ryby i wzburzone morze. Pogoda znowu si\'ea ustali\'b3a, lecz nigdy nie by\'b3a ju\'bf tak trwa\'b3a i niezawodna jak przedtem. Wi\'eaksza cz\'ea\'9c\'e6 naszego zapasu wody zepsu\'b3a si\'ea i na\-bra\'b3a zgni\'b3
ego smaku i zapachu, dlatego te\'bf cieszyli\'9cmy si\'ea wi\-dz\'b9c, \'bfe niespodziane, gwa\'b3towne porywy wiatru przynosz\'b9 ze sob\'b9 silne ulewy. Kiedy pada\'b3 deszcz, stawali\'9cmy na pok\'b3adzie nago i zbierali\'9cmy wod\'ea z dachu sza\'b3
asu, za\'bfywaj\'b9c luksusu k\'b9pieli w s\'b3odkiej wodzie, kt\'f3ra zmywa\'b3a z naszych cia\'b3 s\'f3l morsk\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ryby-piloty ta\'f1czy\'b3y teraz znowu pod tratw\'b9 na swoich zwy\-k\'b3ych miejscach. Nie wiedzieli\'9cmy jednak, czy byli to nasi starzy towarzysze wracaj\'b9cy po krwawej rzezi, czy te\'bf nowi, przej\'eaci przez nas w ogniu walki.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 21 lipca znowu nagle zamar\'b3 wiatr. Powietrze sta\'b3o si\'ea duszne, wok\'f3\'b3 panowa\'b3a cisza. Teraz ju\'bf wiedzieli\'9cmy, co to oznacza. I rzeczywi\'9ccie, po kilku gwa\'b3townych podmuchach ze wschodu, zachodu i po\'b3
udnia zacz\'ea\'b3a wia\'e6 bryza z po\'b3udnia i czarne, gro\'9f\-ne chmury znowu zakry\'b3y niebo. Herman tkwi\'b3 na pok\'b3adzie }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 anemometrern i stwierdzi\'b3 szybko\'9c\'e6 w granicach 14 do 16 me\-tr\'f3w na sekund\'ea
, gdy nagle \'9cpiw\'f3r Torsteina polecia\'b3 za burt\'ea. To, co si\'ea sta\'b3o w ci\'b9gu kilku nast\'eapnych sekund, odby\'b3o si\'ea znacznie szybciej ni\'bf mo\'bfna opowiedzie\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Herman, kt\'f3ry pr\'f3bowa\'b3 z\'b3apa\'e6 uciekaj\'b9cy worek, zrobi\'b3 nie\-ostro\'bfny krok i wypad\'b3 za burt\'ea. Us\'b3yszeli\'9cmy s\'b3abe wo\'b3anie o pomoc zag\'b3uszone szumem fal i ujrzeli\'9cmy g\'b3ow\'ea Hermana i jedn
\'b9 wymachuj\'b9c\'b9 r\'eak\'ea, obok niego co\'9c zielonego i nieokre\-\'9clonego przewija\'b3o si\'ea w wodzie. Herman walczy\'b3 o \'bfycie stara\-j\'b9c si\'ea dop\'b3yn\'b9\'e6 do tratwy poprzez pi\'eatrz\'b9ce si\'ea grzywacze, kt\'f3re unosi\'b3
y go w g\'f3r\'ea po lewej burcie statku. Torstein steruj\'b9cy wio-s\'b3em i ja na dziobie spostrzegli\'9cmy go pierwsi. Z przera\'bfenia mr\'f3z nam przeszed\'b3 po sk\'f3rze. Rycz\'b9c; \'93Cz\'b3owiek za burt\'b9"! \emdash pognali\'9cmy do najbli\'bf
szego sprz\'eatu ratunkowego. Inni nie us\'b3y\-szeli wcale krzyku Hermana, zag\'b3uszonego szumem fal, lecz mo\-mentalnie na pok\'b3adzie zrobi\'b3 si\'ea ruch i gwa\'b3t. Wiedzieli\'9cmy, \'bfe chodzi tu o \'bfycie Hermana, i chocia\'bf by\'b3 \'9c
wietnym p\'b3ywakiem, mieli\'9cmy s\'b3ab\'b9 nadziej\'ea, \'bfe zd\'b9\'bfy dop\'b3yn\'b9\'e6 }{\i\fs24\cf1 crawlem }{\f58\fs24\cf1 do kraw\'eadzi tratwy. Torstein, kt\'f3ry by\'b3 najbli\'bfej, rzuci\'b3 si\'ea na le\'bf\'b9c\'b9'pod r\'eak\'b9 bambusow
\'b9 szpul\'ea z lin\'b9 u\'bfywan\'b9 do naszej \'b3odzi ratunkowej. Jeden jedyny raz w czasie ca\'b3ej podr\'f3\'bfy \emdash teraz w\'b3a\'9cnie \emdash lina popl\'b9ta\'b3a si\'ea. Wszystko to odby\'b3o si\'ea w ci\'b9gu sekundy. Herman p\'b3yn\'b9
\'b3 teraz na wysoko\'9cci rufy tratwy i jego ostatni\'b9 nadziej\'b9 by\'b3o \emdash dop\'b3yn\'b9\'e6 do wios\'b3a sterowego i uczepi\'e6 si\'ea mocno pi\'f3ra. Nie uda\'b3o si\'ea \emdash si\'eagn\'b9\'b3 do pi\'f3ra wios\'b3a, ale odsun\'ea\'b3o si
\'ea od niego. P\'b3yn\'b9\'b3 teraz w nurcie tratwy, z kt\'f3rego, jak wiedzieli\'9cmy dobrze, nic ju\'bf nie wraca na pok\'b3ad. Zanim Bengt i ja spu\'9ccili\-\'9cmy tratewk\'ea, Knut i Erik rzucili do wody pas ratunkowy, gotowy do u\'bfytku, z przywi
\'b9zan\'b9 do\'f1 d\'b3ug\'b9 lin\'b9. Ale wiatr wia\'b3 tak gwa\'b3townie, \'bfe wyrzucana za ruf\'ea kamizelka wraca\'b3a zdmu\-chiwana z powrotem na pok\'b3ad. Po kilku nieudanych rzutach Herman pozosta\'b3 ju\'bf daleko za wios\'b3
em sterowym, rozpaczliwie staraj\'b9c si\'ea dop\'eadzi\'e6 statek. Odleg\'b3o\'9c\'e6 mi\'eadzy nami wzrasta\'b3a za ka\'bfdym podmuchem wiatru. P\'b3ywak rozumia\'b3, \'bfe odleg\'b3o\'9c\'e6 ta b\'eadzie si\'ea z ka\'bfd\'b9 chwil\'b9 zwi\'eaksza\'e6
, lecz liczy\'b3 jeszcze na tra\-tewk\'ea, kt\'f3r\'b9 w\'b3a\'9cnie spu\'9ccili\'9cmy na wod\'ea. Bez liny, hamuj\'b9cej ruch }{\i\fs24\cf1 dinghy, }{\f58\fs24\cf1 istnia\'b3a mo\'bfliwo\'9c\'e6 dop\'b3yni\'eacia do Hermana. W\'b9tpliwa by\'b3a tylko mo
\'bfliwo\'9c\'e6 powrotu \emdash dop\'eadzenia \'b3\'f3dk\'b9 Kon-Tiki. W ka\'bfdym razie trzech ludzi w }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 'mia\'b3o jak\'b9\'9c szans\'ea \emdash samotny p\'b3ywak w morzu nie mia\'b3 \'bfadnej. Nagle ujrzeli\'9c
my, jak Knut poderwa\'b3 si\'ea i da\'b3 nurka do wody. W r\'eace mia\'b3 pas ratun\-kowy i par\'b3 naprz\'f3d ku Hermanowi. Za ka\'bfdym razem, kiedy g\'b3owa Hermana wynurza\'b3a si\'ea unoszona fal\'b9, Knut by\'b3 pod wo\-d\'b9, a gdy widzieli\'9c
my Knuta \emdash Herman znika\'b3. W pewnej chwili obie g\'b3owy zjawi\'b3y si\'ea tu\'bf obok siebie; p\'b3ywaj\'b9cy dop\'b3yn\'eali do siebie }{\i\fs24\cf1 crawlem }{\f58\fs24\cf1 i po chwili obaj trzymali si\'ea zbawczej kamizelki. Knut pomacha\'b3 r
\'eak\'b9, a poniewa\'bf tratewka w tym czasie by\'b3a ju\'bf wyci\'b9gni\'eata, wszyscy czterej z\'b3apali\'9cmy za lin\'ea przymocowan\'b9 do kamizelki ratunkowej, ci\'b9gn\'b9c j\'b9 ze wszystkich si\'b3, ze wzro\-
kiem utkwionym w wielki, ciemny przedmiot kr\'eac\'b9cy si\'ea na fa\-lach za naszymi przyjaci\'f3\'b3mi. P\'b3yn\'b9c do Hermana przed chwil\'b9 Knut dozna\'b3 wstrz\'b9su na widok czarnego tr\'f3jk\'b9ta za plecami ko\-legi, gdy\'bf
tylko ten ostatni wiedzia\'b3, \'bfe tr\'f3jk\'b9t nie by\'b3 p\'b3etw\'b9 \'bfadnego rekina czy innego potwora morskiego, a po prostu \emdash wyd\'eatym' rogiem \'9cpiwora Torsteina. W chwil\'ea po wci\'b9gni\'eaciu obu p\'b3ywak\'f3w \'bf
ywych i zdrowych na pok\'b3ad, \'9cpiw\'f3r znikn\'b9\'b3. To co\'9c, co wci\'b9gn\'ea\'b3o go do wody, straci\'b3o w\'b3a\'9cnie dwa smacz\-niejsze k\'b9ski.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dobrze, \'bfe mnie nie by\'b3o w tym \'9cpiworze \emdash powiedzia\'b3 Torstein chwytaj\'b9c znowu opuszczone wios\'b3o sterowe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tego wieczoru s\'b3yszeli\'9cmy jednak niewiele weso\'b3ych \'bfart\'f3w; przez d\'b3u\'bfszy czas wszyscy czuli\'9cmy jeszcze zimne dreszcze prze\-biegaj\'b9ce po plecach. Miesza\'b3y si\'ea one z ciep\'b3ym uczuciem rado\'9cci, \'bf
e znowu }{\i\fs24\cf1 wszyscy }{\f58\fs24\cf1 byli\'9cmy razem na tratwie; Knut us\'b3ysza\'b3 w tym dniu od Hermana i od nas wiele przyjemnych s\'b3\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Niewiele czasu mieli\'9cmy jednak na rozmy\'9clania o tym, co si\'ea zdarzy\'b3o. Niebo ciemnia\'b3o nad naszymi g\'b3owami, porywy wia\-tru krzep\'b3y i zanim zapad\'b3a noc, mieli\'9cmy ju\'bf nowy sztorm. Te\-raz wyrzucili\'9c
my pas ratunkowy na d\'b3ugiej linie do wody, tak \'bfe p\'b3yn\'b9\'b3 on za wios\'b3em sterowym. Gdyby kto\'9c z nas zosta\'b3 zmy\-ty do morza przez nag\'b3y szkwa\'b3, mia\'b3by mo\'bfliwo\'9c\'e6 ratunku. Gdy nadesz\'b3a noc, ciemno\'9c\'e6 sta\'b3
a si\'ea nieprzenikniona. Ko\'b3ysz\'b9c si\'ea w mroku czarnym jak smo\'b3a s\'b3yszeli\'9cmy i czuli\'9cmy tylko wichur\'ea \'9cwiszcz\'b9c\'b9 w olinowaniu; , porywy wiatru wali\'b3y z mia\'bf\-d\'bf\'b9c\'b9 si\'b3\'b9 w wiotk\'b9 \'9ccian\'ea
chatki, kt\'f3rej w ka\'bfdej chwili gro\-zi\'b3o zwianie za burt\'ea. Na szcz\'ea\'9ccie sza\'b3as by\'b3 okryty brezentem i zamocowany linami do pok\'b3adu. Czuli\'9cmy, jak Kon-Tiki unosi si\'ea na spienionych ba\'b3wanach, a pnie balsy poruszaj\'b9
si\'ea w g\'f3r\'ea i w d\'f3\'b3 jak klawisze. Dziwili\'9cmy si\'ea zawsze, \'bfe z odst\'eap\'f3w mi\'ea\-dzy pniami nie tryskaj\'b9 kaskady wody, lecz szpary dzia\'b3a\'b3y tyl\-ko jak miechy pompuj\'b9ce wilgotne powietrze tam i z powrotem. Przez ca
\'b3ych pi\'ea\'e6 dni i nocy pogoda waha\'b3a si\'ea mi\'eadzy praw\-dziwym sztormem a lekkim wichrem; morze pokry\'b3o si\'ea szero\-kimi dolinami wype\'b3nionymi wodn\'b9 kurzaw\'b9 powsta\'b3\'b9 z pieni\'b9\-cych si\'ea szarob\'b3\'eakitnych fal, kt
\'f3re wiatr zdawa\'b3 si\'ea p\'b3aszczy\'e6 }{\i\fs24\cf1 i }{\f58\fs24\cf1 wyd\'b3u\'bfa\'e6. Pi\'b9tego dnia pomi\'eadzy chmurami ujrzeli\'9cmy skra\-wek b\'b3\'eakitu i z\'b3owieszcze, czarne opary chmur ust\'b9pi\'b3y miej-sca zwyci\'ea
skiemu, wiecznie b\'b3\'eakitnemu niebu. Uszli\'9cmy burzy ta\-nim kosztem. Wios\'b3o sterowe zosta\'b3o z\'b3amane, \'bfagiel poszarpa\-ny, a miecze wisia\'b3y lu\'9fno i t\'b3uk\'b3y si\'ea bezw\'b3adnie o belki, gdy\'bf fale zerwa\'b3y liny, kt\'f3
re je usztywnia\'b3y. \'a3adunek zosta\'b3 nie\-tkni\'eaty.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dwa kolejne sztormy os\'b3abi\'b3y z\'b3\'b9cza Kon-Tiki. Wszystkie wi\'b9\-zania napinane przy ka\'bfdym wej\'9cciu tratwy na strome zbocza fal rozci\'b9gn\'ea\'b3y si\'ea, nieustanny ruch pni spowodowa\'b3, \'bfe liny przy\-trzymuj\'b9
ce belki w\'bfar\'b3y si\'ea w drewno. Dzi\'eakowali\'9cmy losowi, \'bfe id\'b9c za przyk\'b3adem Ink\'f3w nie u\'bfyli\'9cmy stalowych lin, kt\'f3re w czasie burzy porzn\'ea\'b3yby ca\'b3\'b9 tratw\'ea na drzazgi. Gdyby\'9cmy za\'9c przy starcie u\'bf
yli zupe\'b3nie suchych pni balsy, ledwie zanurzaj\'b9\-cych si\'ea w wodzie, tratwa od dawna nasi\'b9k\'b3aby wod\'b9 i zaton\'ea\'b3a pod naszym ci\'ea\'bfarem w morzu. Sok przesycaj\'b9cy wn\'eatrze \'9cwie\-\'bfych pni impregnowa\'b3
drewno i zapobiega\'b3 przes\'b9czaniu si\'ea wo\-dy do wn\'eatrza porowatych bali. Wi\'b9zania tratwy obluzowa\'b3y si\'ea tak bardzo, \'bfe obsuni\'eacie si\'ea stopy w szpar\'ea grozi\'b3o zmia\'bfd\'bfe\-niem przez gwa\'b3townie uderzaj\'b9
ce o siebie belki. Na dziobie i na rufie, gdzie nie by\'b3o bambusowego pok\'b3adu, musieli\'9cmy zgi\-na\'e6 kolana, stoj\'b9c stopami jednocze\'9cnie na dw\'f3ch belkach. Ru\-fowe d\'b3u\'bfyce pokryte by\'b3y przez zielone porosty morskie, wsku\-
tek czego sta\'b3y si\'ea \'9cliskie jak li\'9ccie banan\'f3w. Wydeptali\'9cmy co prawda na rufie \'9ccie\'bfk\'ea w\'9cr\'f3d zieleni i po\'b3o\'bfyli\'9cmy szerok\'b9 desk\'ea jako oparcie dla sternika, lecz mimo to nie \'b3atwo by\'b3o utrzy\-ma\'e6 si
\'ea na nogach, gdy fale bi\'b3y w tratw\'ea. Na lewej burcie jeden z dziesi\'eaciu olbrzymich pni dniami i nocami wali\'b3 z g\'b3uchym \'b3o\-motem i pluskiem o poprzeczne belki. S\'b3ycha\'e6 by\'b3o r\'f3wnie\'bf ja\-kie\'9c nowe, gro\'9f
ne skrzypienie lin \'b3\'b9cz\'b9cych szczyty dw\'f3ch po\-chy\'b3ych maszt\'f3w, kt\'f3rych stopy porusza\'b3y si\'ea niezale\'bfnie od siebie, gdy\'bf spoczywa\'b3y na dw\'f3ch r\'f3\'bfnych pniach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Naprawili\'9cmy i obwi\'b9zali\'9cmy wios\'b3o sterowe, wzmacniaj\'b9c je d\'b3ugimi \'b3atami z drzewa mangrowego, twardego jak \'bfelazo. Przy pomocy naszych \'bfaglomistrz\'f3w, Erika i Bengta, Kon-Tiki wkr\'f3tce znowu podni\'f3s\'b3 g
\'b3ow\'ea na \'bfaglu i wypi\'b9\'b3 pier\'9c w kierun\-ku Polinezji, podczas gdy wios\'b3o pl\'b9sa\'b3o za ruf\'b9 na \'b3agodnych falach ko\'b3ysanych przez lekki wietrzyk. Nie zdo\'b3ali\'9cmy jednak doprowadzi\'e6
do dawnego stanu wysuwanych mieczy. Wisia\'b3y one lu\'9fno pod tratw\'b9, t\'b3uk\'b9c o belki i nie stawiaj\'b9c wodzie dostate\-cznego oporu. Wi\'b9zania na spodzie tratwy by\'b3y tak pokryte wo\-dorostami, \'bfe nie mo\'bfna by\'b3o sprawdzi\'e6
, czy s\'b9 w porz\'b9dku. Zdj\'eali\'9cmy bambusowy pok\'b3ad i zauwa\'bfyli\'9cmy, \'bfe p\'eak\'b3y tylko trzy g\'b3\'f3wne wi\'b9zania przekr\'eacone i przetarte przez \'b3adunek. Ba\-le nasi\'b9k\'b3y wod\'b9 i sta\'b3y si\'ea ci\'ea\'bf
sze; natomiast ci\'ea\'bfar \'b3adunku zmniejszy\'b3 si\'ea, gdy\'bf wi\'eaksza cz\'ea\'9c\'e6 prowiantu, wody i baterii dla radiostacji zosta\'b3a zu\'bfyta, tak \'bfe og\'f3lna waga tratwy nie zmie\-ni\'b3a si\'ea wiele.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ka\'bfdym razie by\'b3o teraz jasne, \'bfe statek utrzyma si\'ea na powierzchni wody po ostatnim sztormie i nie rozpadnie si\'ea pod nami na niewielkiej przestrzeni dziel\'b9cej nas jeszcze od Oceanii. Na czo\'b3o wysun\'b9\'b3 si\'ea
natomiast inny problem: jak zako\'f1czy si\'ea}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 nasza podr\'f3\'bf?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kon-Tiki b\'eadzie nieustannie d\'b9\'bfy\'e6 na zach\'f3d, p\'f3ki nie uderzy dziobem o ska\'b3\'ea czy inn\'b9 przeszkod\'ea, kt\'f3ra powstrzyma nasz dryf. Podr\'f3\'bf nie mo\'bfe si\'ea sko\'f1czy\'e6, zanim ca\'b3a za\'b3oga nie wyl
\'b9\-duje zdrowo i bezpiecznie na jednej z licznych wysp Polinezji le\'bf\'b9cych przed nami. Byli\'9cmy teraz r\'f3wnie daleko od Archipe\-lagu Markiz\'f3w, jak od grupy wysp Tuamotu, i znajdowali\'9cmy si\'ea w takiej pozycji, \'bfe mogli\'9cmy przej
\'9c\'e6 pomi\'eadzy tymi grupami wysp, nie ujrzawszy nawet \'bfadnej z nich. Najbli\'bfsza wysepka z Archipelagu Markiz\'f3w le\'bfa\'b3a 300 mil morskich na p\'f3\'b3nocny zach\'f3d, a najbli\'bfsza wyspa Archipelagu Tuamotu \emdash 500 mil mor\-
skich na po\'b3udniowy zach\'f3d. Wiatr za\'9c wia\'b3 z zachodniej \'e6wiar\-tki horyzontu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Od p\'f3\'b3nocnego zachodu najbli\'bfsza by\'b3a Fatuhira, ma\'b3a, g\'f3\-rzysta wysepka pokryta d\'bfungl\'b9. Mieszka\'b3em tam kiedy\'9c na wy\-brze\'bfu w chatce na palach i s\'b3ucha\'b3em ciekawych opowiada\'f1
starca o jego prarodzicu i bogu Tiki. Gdyby Kon-Tiki wyl\'b9do\-wa\'b3 na tym samym wybrze\'bfu, spotka\'b3bym wielu znajomych, mo\-\'bfe z wyj\'b9tkiem starca, kt\'f3ry prawdopodobnie od dawna ju\'bf od\-szed\'b3 w wieczno\'9c\'e6 z niep\'b3onn\'b9
nadziej\'b9 spotkania si\'ea z bogiem Tiki. By\'e6 mo\'bfe, \'bfe nasza tratwa zd\'b9\'bfa\'b3a w kierunku skalistych wysepek Archipelagu Markiz\'f3w, po\'b3o\'bfonych daleko od siebie, gdzie fale wali\'b3y nieustannie o pionowe ska\'b3
y. Nasi sternicy mu\-sieliby tam pilnie baczy\'e6, \'bfeby nie omin\'b9\'e6 uj\'9ccia nielicznych do\-lin ko\'f1cz\'b9cych si\'ea w\'b9skim skrawkiem pla\'bfy.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Mo}{\f58\fs24\cf1 \'bfe te\'bf dryfowali\'9cmy w kierunku koralowych raf Archipe\-lagu Tuamotu, gdzie liczne wysepki g\'easto pokrywa\'b3y ogromny obszar oceanu. Ta grupa wysp jest znana tak\'bfe jako \'93Niskie" albo \'93
Niebezpieczne Wyspy", gdy\'bf ca\'b3a ta formacja zbudowana jest przez polipy koralowe. Archipelag \'f3w sk\'b3ada si\'ea ze zdra\-dzieckich raf podwodnych i poro\'9cni\'eatych palmami atoli}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain
\s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Atol - wyspa koralowa na morzach podzwrotnikowych o kszta\'b3cie pier\'9ccienia.}}}{\f58\fs24\cf1 , kt\'f3
re wznosz\'b9 si\'ea zaledwie 2\emdash 3 metry nad powierzchni\'b9 morza. Nie\-bezpieczne pier\'9ccienie raf otaczaj\'b9 tu ka\'bfdy atol i zagra\'bfaj\'b9 \'bfe\-gludze. Lecz wszystkie te > wyspy, zar\'f3wno atole Tuarnotu zbu\-
dowane przez korale, jak i wyspy Markizy zdradzaj\'b9ce wulka\-niczne pochodzenie \emdash s\'b9 zaludnione przez to samo polinezyjskie plemi\'ea, a w rodach w\'b3adc\'f3w obu archipelag\'f3w Tiki uwa\'bfany jest za praojca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ju\'bf 3 lipca, kiedy od Polinezji dzieli\'b3o nas jeszcze l 000 mil morskich, sama przyroda wskaza\'b3a nam \emdash podobnie jak kiedy\'9c ludom pierwotnym z Peru \emdash \'bfe istotnie gdzie\'9c tam za oceanem znajduje si\'ea l\'b9
d. Kiedy oddalili\'9cmy si\'ea o dobre tysi\'b9c mil mor\-skich od Peru, zauwa\'bfyli\'9cmy ma\'b3e stadko fregat}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Fregata - du\'bfy ptak na Wodach podzwrotnikowych, spokrewniony z pelikanem. Nale\'bfy do najlepiej lataj\'b9cych ptak\'f3w morskich.}}}{\f58\fs24\cf1 . Znikn\'ea\'b3
y one, kiedy osi\'b9gn\'eali\'9cmy 100\'b0 zachodniej d\'b3ugo\'9cci geograficznej, i p\'f3\'9f\-niej widywali\'9cmy tylko ma\'b3e petrele}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Petrele - niewielkie ptaki morskie. Odznaczaj\'b9 si\'ea d\'b3ugimi skrzyd\'b3ami i potrafi\'b9 odlatywa\'e6 daleko od l\'b9du.}}}{\f58\fs24\cf1 \'bfyj\'b9
ce na morzu. Lecz 8 lipca, na 125\'b0 d\'b3ugo\'9cci zachodniej, fregaty zjawi\'b3y si\'ea znowu i odt\'b9d widzieli\'9cmy cz\'easto ma\'b3e stadka tych ptak\'f3w szybuj\'b9cych wysoko na niebie lub pikuj\'b9cych nad grzebienie fal, aby z\'b3a\-pa\'e6
lataj\'b9ce ryby, kt\'f3re skaka\'b3y w powietrze w ucieczce przed makrelami. Poniewa\'bf ptaki te nie przylecia\'b3y z Ameryki le\'bf\'b9\-cej za ruf\'b9 tratwy, musia\'b3y one przyby\'e6 z kraju le\'bf\'b9cego przed nami. 16 lipca natura da\'b3
a nam jeszcze wyra\'9fniejsze oznaki zbli\-\'bfania si\'ea do l\'b9du. W tym dniu wyci\'b9gn\'eali\'9cmy na pok\'b3ad trzy\-metrowego \'bfar\'b3acza, kt\'f3ry wyrzuci\'b3 z \'bfo\'b3\'b9dka wielk\'b9, nie stra\-wion\'b9 rozgwiazd\'ea po\'bfart\'b9
niedawno na jakim\'9c wybrze\'bfu oceanu. Nast\'eapnego za\'9c dnia mieli\'9cmy pierwsze odwiedziny go\'9cci przy\-bywaj\'b9cych prosto z wysp Oceanii.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3a to wielka chwila na tratwie: zobaczyli\'9cmy nad horyzon\-tem dwa wielkie g\'b3uptaki}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0
\fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 G\'b3uptaki - morskie ptaki p\'b3etwonogie, gnie\'bfd\'bf\'b9ce si\'ea gromadnie na nadmorskich ska\'b3ach. Od\'bfywiaj\'b9 si\'ea rybami, na kt\'f3re rzucaj\'b9 si\'ea
z lotu. \'afyj\'b9 w krajach tropikalnych i nad p\'f3\'b3nocnym Atlantykiem.}}}{\f58\fs24\cf1 lec\'b9ce z zachodu; po chwili szybo\-wa\'b3y one na niewielkiej wysoko\'9cci nad naszym masztem. Wiel\-kie ptaki o dwumetrowej rozpi\'eato\'9cci skrzyde\'b3
okr\'b9\'bfy\'b3y wielo\-krotnie tratw\'ea, a nast\'eapnie z\'b3o\'bfy\'b3y skrzyd\'b3a i usiad\'b3y obok nas na wodzie. Z\'b3ote makrele pomkn\'ea\'b3y do nich natychmiast i kr\'b9\-\'bfy\'b3y z zaciekawieniem doko\'b3a wielkich ptak\'f3w, lecz \'bfa
dna ze stron nie zaatakowa\'b3a drugiej. Byli to pierwsi \'bfywi wys\'b3a\'f1cy przynosz\'b9cy nam pozdrowienie z Polinezji. Nie powr\'f3ci\'b3y one tego wieczoru na l\'b9d, lecz odpoczywa\'b3y na wodzie i jeszcze po p\'f3\'b3nocy s\'b3yszeli\'9c
my ich ochryp\'b3e krzyki i szelest skrzyde\'b3 nad mas}{\fs24\cf1 ztem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lataj\'b9ce ryby, kt\'f3re spada\'b3y teraz na pok\'b3ad, nale\'bfa\'b3y do in\-nego, wi\'eakszego ni\'bf dot\'b9d gatunku; zna\'b3em je ju\'bf, kiedy \'b3owi\-\'b3em ryby z krajowcami na wybrze\'bfu Fatuhiva.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przez trzy dni i trzy noce zd\'b9\'bfali\'9cmy prosto ku tej wyspie, lecz w ko\'f1cu nadszed\'b3 mocny, p\'f3\'b3nocno-wschodni wiatr, kt\'f3ry p\'eadzi\'b3 nas w kierunku atoli Tuamotu. Gnani wiatrem wyszli\'9cmy teraz z obszar\'f3w Po
\'b3udniowego Pr\'b9du R\'f3wnikowego, wchodz\'b9c w stref\'ea dzia\'b3ania pr\'b9d\'f3w zmiennych, kt\'f3re jednego dnia da\-wa\'b3y si\'ea odczu\'e6, drugiego \emdash znika\'b3y, krzy\'bfowa\'b3y si\'ea i rozga\'b3\'ea\-zia\'b3
y, jak niewidzialne rzeki p\'b3yn\'b9ce w morzu. W szybkim pr\'b9\-dzie woda by\'b3a zwykle nieco zimnie j sza, a martwa fala wy\'bfsza ni\'bf w otaczaj\'b9cym morzu. Mierzyli\'9cmy ka\'bfdego dnia kierunek i si\'b3\'ea pr\'b9du, uwzgl\'eadniaj\'b9c r\'f3
\'bfnic\'ea mi\'eadzy pozycjami }{\fs24\cf1 prawdzi\-wymi, a obliczonymi przez Erika.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na progu Polinezji wiatr powiedzia\'b3 \'93stop", przekazuj\'b9c nas s\'b3abemu odga\'b3\'eazieniu pr\'b9du p\'b3yn\'b9cemu ku naszemu przera\'bfe\-niu w kierunku Antarktydy. Mimo wszystko pasat nie zrobi\'b3
nam zawodu w ostatniej chwili. Zameldowa\'b3 si\'ea do s\'b3u\'bfby na\-st\'eapnego dnia, popychaj\'b9c i posuwaj\'b9c rozklekotany statek przy\-gotowuj\'b9cy si\'ea na wej\'9ccie do nowej, niezwyk\'b3ej cz\'ea\'9cci \'9cwiata. Nale\'bfy doda\'e6, \'bf
e w ci\'b9gu podr\'f3\'bfy nie mieli\'9cmy ani jednego dnia absolutnej ciszy, a kiedy wiatr by\'b3 s\'b3aby, rozpinali\'9cmy wszystkie posiadane szmaty, \'bfeby pom\'f3c \'bfaglom i zwi\'eakszy\'e6 nasz\'b9 szyb\-ko\'9c\'e6. Ani jednego dnia nie dryfowa
\'b3o nas z powrotem do Amery\-ki i najmniejszy przebieg dzienny wynosi\'b3 9 mil morskich, czyli oko\'b3o 17 kilometr\'f3w, a przeci\'eatny przebieg na przestrzeni ca\-\'b3ej podr\'f3\'bfy wyni\'f3s\'b3 42,5 mili morskiej, czyli 78,5 kilometra na dob\'ea
.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Teraz ka\'bfdego dnia nadlatywa\'b3y wielkie stada ptak\'f3w mor\-skich i kr\'b9\'bfy\'b3y nad nami we wszystkich kierunkach. Pewnego wieczora, kiedy s\'b3o\'f1ce mia\'b3o zanurzy\'e6 si\'ea w morzu, zauwa\'bfyli\'9c\-my wyra\'9fnie, \'bf
e ptaki uleg\'b3y jakiemu\'9c gwa\'b3townemu impulso\-wi. Odlatywa\'b3y na zach\'f3d, nie zwracaj\'b9c uwagi na nas ani na la\-taj\'b9ce ryby. Ze szczytu masztu mogli\'9cmy zobaczy\'e6, \'bfe wszyst\-kie lecia\'b3y prosto, dok\'b3
adnie w tym samym kierunku. Z wyso\-ko\'9cci lotu mog\'b3y one widzie\'e6 rzeczy niedost\'eapne dla naszego oka. Mo\'bfe te\'bf dzia\'b3a\'b3y pod wp\'b3ywem instynktu. W ka\'bfdym razie ptactwo lecia\'b3o w planowym ordynku, powracaj\'b9
c do swoich gniazd na najbli\'bfszej wysepce.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Prze\'b3o\'bfyli\'9cmy ster i obrali\'9cmy kurs wed\'b3ug lotu ptak\'f3w. Kie\-dy ju\'bf zapad\'b3 zmrok, s\'b3yszeli\'9cmy krzyk maruder\'f3w lec\'b9cych nad nami pod wygwie\'bfd\'bfonym niebem, dok\'b3adnie tym samym kur\-
sem, jakim sterowali\'9cmy teraz. By\'b3a to cudowna noc.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego dnia zjawi\'b3o si\'ea nad nami jeszcze wi\'eacej ptak\'f3w, ale tym razem nie potrzebowali\'9cmy czeka\'e6, a\'bf wieczorem zno\-wu wska\'bf\'b9 nam drog\'ea. Odkryli\'9cmy bowiem ponad horyzontem niezwyk\'b3\'b9, nieruchom
\'b9 chmurk\'ea. Inne ob\'b3oki wygl\'b9da\'b3y jak nie\-wielkie, pierzaste k\'b3\'eaby z we\'b3ny, kt\'f3re zjawia\'b3y si\'ea na wscho\-dzie, przechodzi\'b3y przez sklepienie niebieskie, gnane pasatem, a w ko\'f1cu znika\'b3y na zachodzie. Takie ob\'b3
oczki p\'eadzone przez pasat widzia\'b3em ju\'bf kiedy\'9c na Fatuhiva. Te same pasatowe chmurki p\'b3yn\'ea\'b3y nad nami dniami i nocami w czasie podr\'f3\'bfy na Kon-Tiki. Lecz samotny ob\'b3ok nad po\'b3udniowo-wschodnim ho\-ryzontem by\'b3
nieruchomy; wznosi\'b3 si\'ea on jak s\'b3up dymu po\'9cr\'f3d dryfuj\'b9cych pasatowych chmurek. Takie chmury maj\'b9 \'b3aci\'f1sk\'b9 nazw\'ea }{\i\fs24\cf1 cumulunimbus. }{\f58\fs24\cf1 Polinezyjczycy nie znali tej nazwy, ale wiedzieli, \'bf
e pod takimi chmurami le\'bfy l\'b9d. Gdy tropikalne s\'b3o\'f1\-ce pra\'bfy gor\'b9cy piasek, strumienie ciep\'b3ego i wilgotnego powie\-trza wznosz\'b9 si\'ea do g\'f3ry, gdzie zg\'easzczaj\'b9 si\'ea w zimniej szych warstwach atmosfery.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sterowali\'9cmy w kierunku ob\'b3oku, p\'f3ki nie znikn\'b9\'b3 po zacho\-dzie s\'b3o\'f1ca. Wiatr ustali\'b3 si\'ea teraz i Kon-Tiki sam trzyma\'b3 si\'ea na kursie, z wios\'b3em sterowym uwi\'b9zanym na sta\'b3e, jak cz\'easto robili\'9c
my w morzu podczas dobrej pogody. Zadaniem sternik\'f3w by\'b3o teraz siedzie\'e6 godzinami na wypolerowanej od cz\'eastego u\'bfy\-wania deseczce u szczytu masztu i wypatrywa\'e6 wszystko, co wskazywa\'b3oby obecno\'9c\'e6 l\'b9du.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tej nocy s\'b3yszeli\'9cmy przez ca\'b3y czas og\'b3uszaj\'b9cy krzyk pta\-k\'f3w lec\'b9cych nad nami, a ksi\'ea\'bfyc \emdash po raz trzeci od pocz\'b9tku wyprawy \emdash by\'b3 niemal w pe\'b3ni.}{\fs24
\par \page
\par
\par }{\fs24\cf1 VII. DO WYSP OCEANII}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Dostrzegamy l\'b9d * Dryfujemy z Puka-Puka * Festyn przy rafie Angatau * U progu raju * Pierwsi krajowcy * Nowa za\'b3oga Kon-Tiki * Wolny dzie\'f1 Knuta na l\'b9dzie * W walce z przemo\'bfn\'b9 sil\'b9
* Znowu dryfujemy w morze * Na niebez\-piecznych wodach * Od Takumi do Raroia * W stron\'ea dia\-belskiej kipieli * Na \'b3asce przyboju * Awaria * Rozbitkowie na koralowej rafie * Znajdujemy bezludn\'b9 wysp\'ea #}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 W nocy na 30 lipca wok\'f3\'b3 Kon-Tiki wyczuwa\'b3o si\'ea now\'b9, nie\-zwyk\'b3\'b9 atmosfer\'ea. Mo\'bfe wp\'b3ywa\'b3 na to og\'b3uszaj\'b9cy krzyk pta\-k\'f3w morskich, lec\'b9cych nad nami, kt\'f3ry oznacza\'b3, \'bfe dzieje si\'ea
co\'9c nowego. Ich wielog\'b3o\'9cne wo\'b3anie by\'b3o bowiem niezwykle \'bfywe i bardzo zwi\'b9zane z ziemi\'b9, w odr\'f3\'bfnieniu od martwego skrzy\-pienia wi\'b9za\'f1, towarzysz\'b9cego \'b3oskotowi fal w ci\'b9gu trzech mie\-si\'eacy naszej podr
\'f3\'bfy. Tak\'bfe i ksi\'ea\'bfyc wydawa\'b3 si\'ea szczeg\'f3lnie du\'bfy i okr\'b9g\'b3ej szy ni\'bf zwykle, kiedy p\'b3yn\'b9\'b3 wok\'f3\'b3 naszego obser\-watora siedz\'b9cego w bocianim gnie\'9fdzie masztu. W naszej wy\-obra\'9fni \'9cwiat\'b3
o ksi\'ea\'bfyca wywo\'b3ywa\'b3o obrazy pierzastych palm i gor\'b9cych amor\'f3w; takiego \'bf\'f3\'b3tego, ciep\'b3ego blasku nie roztacza\'b3 ksi\'ea\'bfyc nad zimnymi rybami w morzu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 O godzinie sz\'f3stej Bengt zeszed\'b3 z masztu, obudzi\'b3 Hermana i zda\'b3 mu wacht\'ea. Kiedy Herman wdrapa\'b3 si\'ea na trzeszcz\'b9cy, ko\-\'b3ysz\'b9cy si\'ea maszt, ju\'bf dnia\'b3o. W dziesi\'ea\'e6 minut p\'f3\'9fniej zbieg\'b3
on szybko po drabince sznurowej i poci\'b9gn\'b9\'b3 mnie za nog\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Wyjd\'9f i popatrz na twoj\'b9 wysp\'ea!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Twarz Hermana promienia\'b3a. Razem z Bengtem, kt\'f3ry jeszcze nie zd\'b9\'bfy\'b3 zasn\'b9\'e6, wyskoczyli\'9cmy na pok\'b3ad. Nast\'eapuj\'b9c sobie na pi\'eaty, wdrapali\'9cmy si\'ea na bocianie gniazdo i skulili\'9cmy si\'ea
w miejscu skrzy\'bfowania maszt\'f3w. Wok\'f3\'b3 nas lata\'b3o wiele pta\-k\'f3w, b\'b3\'eakitnofioletowy brzask nieba odbija\'b3 si\'ea w morzu niczym resztka odchodz\'b9cej nocy. Wzd\'b3u\'bf ca\'b3ego horyzontu na wscho\-dzie widnia\'b3
czerwonawy, rozszerzaj\'b9cy si\'ea brze\'bfek, kt\'f3ry na po\'b3udniowym wschodzie formowa\'b3 krwiste, czerwone t\'b3o dla lekkiego cienia; przypomina\'b3o to kresk\'ea namalowan\'b9 b\'b3\'eakitnym o\'b3\'f3wkiem na horyzoncie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 L\'b9d! Wyspa! Po\'bferali\'9cmy j\'b9 chciwie oczyma i obudzili\'9cmy in\-nych, kt\'f3rzy wyszli na pok\'b3ad potykaj\'b9c si\'ea i patrz\'b9c we wszyst\-kie strony, jak gdyby dzi\'f3b statku mia\'b3 si\'ea ju\'bf zderzy\'e6 z brze\-
giem. Krzycz\'b9ce ptaki morskie wygl\'b9da\'b3y na niebie jak most roz\-pi\'eaty mi\'eadzy nami a dalek\'b9 wysp\'b9, kt\'f3ra rysowa\'b3a si\'ea coraz ostrzej na horyzoncie, podczas kiedy czerwone t\'b3o rozszerza\'b3o si\'ea i \'bf\'f3\'b3k\'b3o w miar
\'ea podnoszenia si\'ea s\'b3o\'f1ca. Pierwsz\'b9 nasz\'b9 my\-\'9cl\'b9 by\'b3o, \'bfe wyspa le\'bfy nie tam, gdzie powinna. Poniewa\'bf za\'9c l\'b9d nie m\'f3g\'b3 zdryfowa\'e6, tratwa zosta\'b3a widocznie zniesiona w ci\'b9gu nocy przez p\'f3\'b3
nocny pr\'b9d. Wystarczy\'b3o rzuci\'e6 okiem na morze, by z kierunku fal zorientowa\'e6 si\'ea, \'bfe w nocy straci\-li\'9cmy wszystkie szans\'ea l\'b9dowania. Wiatr uniemo\'bfliwia\'b3 teraz skierowanie tratwy na kurs do wyspy. Obszary wok\'f3\'b3
Archipela\-gu Tuamotu by\'b3y pe\'b3ne silnych, lokalnych pr\'b9d\'f3w biegn\'b9cych we wszystkie strony i zmieniaj\'b9cych kierunki przy zetkni\'eaciu si\'ea z l\'b9dem; wiele za\'9c z nich zmienia\'b3o si\'ea wskutek 'dzia\'b3ania przyp\'b3yw\'f3
w przelewaj\'b9cych si\'ea przez rafy i laguny }{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58
Laguna - obszar w\'f3d wewn\'b9trz koralowej wyspy zamkni\'eaty pier\'9ccieniem atolu.}}}{\fs24\cf1 .}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po\'b3o\'bfyli\'9cmy ster na burt\'ea, wiedz\'b9c zreszt\'b9, \'bfe nie da to \'bfadne\-go rezultatu. O wp\'f3\'b3 do si\'f3dmej s\'b3o\'f1ce wynurzy\'b3o si\'ea z morza i wzbi\'b3o w g\'f3r\'ea, jak zwykle w tropikach. Wyspa le\'bfa\'b3
a zaledwie o kilka mil morskich od nas i wygl\'b9da\'b3a teraz jak niskie pasem\-ko lasu, ledwo widzialne na horyzoncie. Drzewa skupia\'b3y si\'ea cia\-sno za w\'b9sk\'b9, jasn\'b9 pla\'bf\'b9, kt\'f3ra by\'b3a po\'b3o\'bfona tak nisko, \'bfe sta\-
le zakrywa\'b3y j\'b9 fale. Zgodnie z pozycj\'b9 geograficzn\'b9, okre\'9clon\'b9 przez Erika, by\'b3a to wyspa Puka-Puka, czo\'b3owa forpoczta Archi\-pelagu Tuamotu. Locja Wysp Pacyfiku z roku 1940, dwie mapy morskie i obserwacje astronomiczne Erika
\emdash dawa\'b3y nam w su\-mie cztery r\'f3\'bfne pozycje geograficzne, poniewa\'bf jednak w s\'b9\-siedztwie nie znajdowa\'b3a si\'ea \'bfadna inna wyspa, nie mieli\'9cmy w\'b9tpliwo\'9cci, \'bfe to by\'b3a Puka-Puka.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie zrobi\'b3o to na nas szczeg\'f3lniejszego wra\'bfenia. Po obr\'f3ce\-niu \'bfagla i prze\'b3o\'bfeniu wios\'b3a, wszyscy zgrupowali si\'ea przy masz\-cie i stali na pok\'b3adzie z oczyma wlepionymi w l\'b9d, kt\'f3ry nagle wynurzy\'b3
si\'ea z niesko\'f1czonego, wszechobecnego morza. Nareszcie mieli\'9cmy naoczny dow\'f3d, \'bfe tratwa rzeczywi\'9ccie poru\-sza\'b3a si\'ea w ci\'b9gu tych trzech miesi\'eacy, \'bfe nie le\'bfa\'b3a ko\'b3ysz\'b9c si\'ea w \'9c
rodku wiecznie tego samego pola widzenia. Przepe\'b3nia\'b3o nas koj\'b9ce zadowolenie, \'bfe dotarli\'9cmy a\'bf do samej Polinezji. Uczu\-cie to zaprawione by\'b3o przez chwil\'ea \'bfalem, \'bfe musimy bezsilnie spogl\'b9da\'e6 na wysp\'ea, kt\'f3
ra mija\'b3a nas jak fata morgana}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Fatamorgana - z\'b3
udzenie optyczne polegaj\'b9ce na pozornym widzeniu odleg\'b3ych krajobraz\'f3w w miejscu bliskim. Inaczej mira\'bf. Wyst\'eapuje przede wszystkim na pustyniach i na morzu.}}}{\fs24\cf1 , pod\-c}{\f58\fs24\cf1 zas gdy kontynuowali\'9c
my nasz wieczny dryf na zach\'f3d.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zaraz po wschodzie s\'b3o\'f1ca ci\'ea\'bfki, czarny s\'b3up dymu uni\'f3s\'b3 si\'ea nad wierzcho\'b3kami drzew, na lewo od \'9crodka wyspy. \'8cledzili\'9cmy go my\'9cl\'b9c, \'bfe krajowcy ju\'bf wstali i gotuj\'b9 sobie \'9c
niadanie. Nie mieli\'9cmy wtedy poj\'eacia o tym, i\'bf wyspiarze spostrzegli nas i za\-praszali sygna\'b3ami dymnymi do l\'b9dowania. Oko\'b3o godziny si\'f3d\-mej dym pocz\'b9\'b3 \'b3askota\'e6 nasze nozdrza. Wywo\'b3a\'b3o to we mnie u\'9c
pione wspomnienia o ogniu na wybrze\'bfu Fatuhiva. W p\'f3\'b3 go\-dziny p\'f3\'9fniej poczuli\'9cmy zapach lasu i \'9cwie\'bfo \'9cci\'eatego drzewa. Wyspa zacz\'ea\'b3a teraz male\'e6 w naszych oczach i przesun\'ea\'b3a si\'ea za ruf\'ea, wysy\'b3aj\'b9
c do nas podmuchy l\'b9dowej bryzy. Przez kwadrans Herman i ja czepiali\'9cmy si\'ea szczytu masztu \'b3owi\'b9c nozdrzami ciep\'b3y zapach li\'9cci i zieleni. To by\'b3a Polinezja, wspania\'b3y, \'bfycio\-dajny zapach \'bfyznego l\'b9du, po dziewi\'ea
\'e6dziesi\'eaciu trzech s\'b3onych dniach sp\'eadzonych w\'9cr\'f3d fal. Bengt chrapa\'b3 ju\'bf w swoim \'9cpiwo\-rze, Erik i Torstein le\'bfeli na plecach w sza\'b3asie i rozmy\'9clali, a Knut biega\'b3 tam i z powrotem, w\'b9cha\'b3 zapach li\'9c
ci i pisa\'b3 co\'9c w swoim dzienniku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 O wp\'f3\'b3 do dziesi\'b9tej Puka-Puka znik\'b3a w morzu za ruf\'b9, lecz jeszcze o godzinie jedenastej mo\'bfna by\'b3o ujrze\'e6 z masztu ledwie widoczn\'b9, niebiesk\'b9 kresk\'ea na wschodniej stronie horyzontu. P\'f3\'9fniej znik\'b3
o i to \emdash tylk}{\fs24\cf1 o wysoka chmura }{\i\fs24\cf1 cumulunimbus, }{\f58\fs24\cf1 wzno\-sz\'b9ca si\'ea w g\'f3rze, wskazywa\'b3a po\'b3o\'bfenie wyspy. Ptaki tak\'bfe zni\-k\'b3y. Trzyma\'b3y si\'ea
zwykle nawietrznej strony wyspy tak, aby szybowa\'e6 z wiatrem, kiedy b\'ead\'b9 wraca\'b3y do domu z pe\'b3nym \'bfo\-\'b3\'b9dkiem. Z\'b3ote makrele r\'f3wnie\'bf pojawia\'b3y si\'ea rzadziej, a i pod tratw\'b9 by\'b3o znowu mniej ryb-pilot\'f3w.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tej nocy Bengt zwierzy\'b3 si\'ea nam, \'bfe t\'easkni za sto\'b3em i krze\-s\'b3em, gdy\'bf m\'eaczy\'b3o go przewracanie si\'ea z plec\'f3w na brzuch przy czytaniu. Poza tym rad by\'b3, \'bfe napotkali\'9cmy l\'b9d \emdash mia\'b3
bowiem jeszcze tylko trzy ksi\'b9\'bfki do przeczytania. Torstein poczu\'b3 nagle apetyt na jab\'b3ko, ja za\'9c obudzi\'b3em si\'ea w nocy, gdy\'bf poczu\'b3em zapach befsztyka z cebulk\'b9. Okaza\'b3o si\'ea, \'bfe by\'b3a to tylko brudna koszula.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego ranka odkryli\'9cmy dwa nowe ob\'b3oki wznosz\'b9ce si\'ea zza horyzontu, jak s\'b3upy pary z dw\'f3ch lokomotyw. Mapa wy\-ja\'9cni\'b3a nam, \'bfe ob\'b3oki wskazuj\'b9 na koralowe wyspy Fangahina i Angatau. Ob\'b3
ok nad Angatau le\'bfa\'b3 na podwietrznej, dlatego te\'bf z \'b3atwo\'9cci\'b9 wzi\'eali\'9cmy kierunek na wysp\'ea, uwi\'b9zali\'9cmy wio\-s\'b3o sterowe i za\'bfywali\'9cmy czarownego spokoju i swobody na Oceanie Spokojnym. W pi\'eakn\'b9 pogod\'ea
\'bfycie na bambusowym po\-k\'b3adzie Kon-Tiki by\'b3o tak cudowne, \'bfe tym bardziej upajali\'9cmy si\'ea wra\'bfeniami przewiduj\'b9c szybkie zako\'f1czenie podr\'f3\'bfy nieza\-le\'bfnie od tego, co nas jeszcze czeka\'b3o.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Prz}{\f58\fs24\cf1 ez trzy dni i trzy noce sterowali\'9cmy na ob\'b3ok ponad Anga\-tau; pogoda by\'b3a wspania\'b3a, wios\'b3o samo trzyma\'b3o kurs, a pr\'b9d nie szcz\'eadzi\'b3 swej pomocy. Czwartego ranka Torstein zluzowa\'b3
Hermana po wachcie mi\'eadzy godzin\'b9 czwart\'b9 a sz\'f3st\'b9 i dowie\-dzia\'b3 si\'ea, \'bfe w \'9cwietle ksi\'ea\'bfycowym dostrzegalne by\'b3y zarysy niskiej wyspy. Kiedy wkr\'f3tce potem wzesz\'b3o s\'b3o\'f1ce, Torstein wsadzi\'b3 g\'b3ow\'ea
w drzwi sza\'b3asu i zawo\'b3a\'b3:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash L\'b9d na kursie!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyskoczyli\'9cmy wszyscy jak jeden m\'b9\'bf na pok\'b3ad, a to, co\'9cmy ujrzeli, zmusi\'b3o nas do wywieszenia wszystkich flag. Na rufie podnie\'9cli\'9cmy norwesk\'b9 bander\'ea, na maszcie \emdash francusk\'b9, gdy\'bf zd\'b9\'bfali
\'9cmy do francuskiej kolonii. Wkr\'f3tce ca\'b3y nasz zas\'f3b flag powiewa\'b3 na rze\'9ckim wietrze: ameryka\'f1ska, peruwia\'f1ska, szwedz\-ka i brytyjska oraz proporczyk Klubu Odkrywc\'f3w \emdash nie by\-\'b3o wi\'eac w\'b9tpliwo\'9cci, \'bf
e Kon-Tiki p\'b3yn\'b9\'b3 w pe\'b3nej gali. Tym ra\-zem wyspa le\'bfa\'b3a idealnie wprost na naszym kursie, troch\'ea dalej ni\'bf Puka-Puka, kt\'f3ra cztery dni temu wynurzy\'b3a si\'ea zza hory\-zontu o wschodzie s\'b3o\'f1ca. Kiedy s\'b3o\'f1
ce podnios\'b3o si\'ea na niebie prosto w g\'f3r\'ea, za ruf\'b9 ujrzeli\'9cmy .jasnozielony odblask na zam\-glonym niebie ponad wysp\'b9. By\'b3o to odbicie cichej, zielonej la\-guny wewn\'b9trz pier\'9ccienia raf. Niekt\'f3re z atoli rzucaj\'b9
tego rodzaju lustrzane odbicia na tysi\'b9ce metr\'f3w w g\'f3r\'ea, wskazuj\'b9c w ten spos\'f3b po\'b3o\'bfenie wyspy tubylczym \'bfeglarzom na wiele dni przedtem, nim. l\'b9d wynurzy si\'ea zza horyzontu.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 no}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Oko\'b3o dziewi\'b9tej wzi\'eali\'9cmy si\'ea za wios\'b3o sterowe i musieli\'9cmy zdecydowa\'e6, do kt\'f3rej cz\'ea\'9cci wyspy chcemy przybi\'e6. Mo\'bfna by\'b3o ju\'bf rozr\'f3\'bfni\'e6 korony pojedynczych drzew i rz\'eady sk\'b9
panych w s\'b3o\'f1cu pni, wyra\'9fnie rysuj\'b9ce si\'ea n\'bb tle g\'eastego, ciemnego listowia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wiedzieli\'9cmy, \'bfe gdzie\'9c mi\'eadzy nami a wysp\'b9 le\'bfy niebezpie\-czna podwodna rafa, kt\'f3ra czyha na wszystko, co zbli\'bfa si\'ea do niewinnej wyspy. Rafa ta podcina\'b3a olbrzymie, g\'b3\'eabokie fale id\'b9
ce ze wschodu', a kiedy wielkie masy w\'f3d za\'b3amywa\'b3y si\'ea nad p\'b3y\-cizn\'b9, fale pi\'eatrzy\'b3y si\'ea w\'f3wczas i opada\'b3y spienione na koralow\'b9 raf\'ea. Wiele statk\'f3w wci\'b9gn\'ea\'b3y ju\'bf straszliwe wiry wok\'f3\'b3 podwod\-
nych raf Archipelagu Tuamotu; rozbi\'b3y sig tam na kawa\'b3ki o ostry koral.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ta zdradziecka pu\'b3apka nie by\'b3a widoczna z morza. \'afeglowa\-li\'9cmy w kierunku fal i widzieli\'9cmy zakrzywione, l\'9cni\'b9ce grzbie\-ty ba\'b3wan\'f3w biegn\'b9cych w kierunku wyspy. Szerokie grzywy fal zakrywa\'b3y
przed naszym wzrokiem zar\'f3wno raf\'ea, jak i ca\'b3e to piekielne kot\'b3owisko kipieli. Tylko na obu ko\'f1cach wyspy, gdzie pla\'bfa rysowa\'b3a si\'ea z profilu od p\'f3\'b3nocy i po\'b3udnia, widzie\-li\'9cmy, jak o kilkaset metr\'f3w od l\'b9
du bia\'b3e masy wodne goto\-wa\'b3y si\'ea i pieni\'b3y zderzaj\'b9c si\'ea i pi\'eatrz\'b9c w powietrzu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wytyczyli\'9cmy nasz kurs tak, aby zaledwie dotkn\'b9\'e6 kipieli na po\'b3udniowym cyplu wyspy, i mieli\'9cmy nadziej\'ea, \'bfe uda si\'ea nam sterowa\'e6 wzd\'b3u\'bf atolu. Chcieli\'9cmy doj\'9c\'e6 do podwietrznej strony wyspy, a w ka
\'bfdym razie wej\'9c\'e6 na p\'b3ycizn\'ea, gdzie mo\'bfna by by\-\'b3o prowizorycznie zakotwiczy\'e6 i czeka\'e6 zmiany wiatru, kt\'f3ry zni\'f3s\'b3by nas na podwietrzn\'b9 wyspy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Oko\'b3o po\'b3udnia mo\'bfna by\'b3o rozr\'f3\'bfni\'e6 przez lornet\'ea m\'b3ode, zielone palmy kokosowe tkwi\'b9ce ciasn.0, korona przy koronie, ponad faluj\'b9c\'b9 g\'eastwin\'b9 bujnego podszycia. Na pla\'bfy le\'bfa\'b3y wiel\-
kie bloki koralowe, rozsiane na jasnym piasku. Poza bia\'b3ymi ptakami, szybuj\'b9cymi nad koronami drzew, nie by\'b3o wida\'e6 \'9cla\-du \'bfycia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 O drugiej zbli\'bfyli\'9cmy si\'ea do wyspy o tyle, \'bfe zacz\'eali\'9cmy ste\-rowa\'e6 wzd\'b3u\'bf brzegu, tu\'bf obok czyhaj\'b9cej rafy. Zbli\'bfaj\'b9c si\'ea stopniowo, s\'b3yszeli\'9cmy ryk przyboju rozbijaj\'b9cego si\'ea jak wo\-
dospad o raf\'ea. Wkr\'f3tce \'b3oskot ba\'b3wan\'f3w upodobni\'b3 si\'ea do szumu i \'b3oskotu ekspresu p\'eadz\'b9cego stale r\'f3wnolegle do nas, o par\'ea-set metr\'f3w od prawej burty. Wida\'e6 ju\'bf by\'b3o fontanny bia\'b3
ej piany wyrzucanej wysoko w powietrze poza k\'eadzierzawe grze\-bienie fal nad raf\'ea, gdzie grzmia\'b3 przelatuj\'b9cy \'93poci\'b9g".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Teraz ju\'bf dw\'f3ch ludzi sterowa\'b3o wios\'b3em. Znajdowali si\'ea oni za bambusowym domkiem i nie widzieli, co si\'ea dzieje przed dzio\-bem. Erik sta\'b3 na kuchennej skrzyni i jako nawigator rzuca\'b3 komendy dw\'f3m ludziom ci\'b9
gn\'b9cym ci\'ea\'bfkie sterowe wios\'b3o. Za\-mierzali\'9cmy dop\'b3yn\'b9\'e6 tak blisko niebezpiecznej rafy, jak tylko to by\'b3o mo\'bfliwe. Obserwator z masztu wypatrywa\'b3 przej\'9ccia w rafie, przez kt\'f3re mo\'bfna by by\'b3o wprowadzi\'e6 tratw
\'ea do laguny. Pr\'b9d p\'b3yn\'b9\'b3 teraz naszym kursem i pomaga\'b3 nam w tym przedsi\'ea\-wzi\'eaciu. Lu\'9fne miecze pozwala\'b3y na sterowanie najwy\'bfej pod k\'b9tem 20\'b0 do wiatru, kt\'f3ry wia\'b3 wzd\'b3u\'bf rafy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Podczas gdy Erik wytycza\'b3 kurs podchodz\'b9c zakosami do rafy na tyle, na ile pozwala\'b3o ss\'b9ce dzia\'b3anie wir\'f3w, Herman i ja usadowili\'9cmy si\'ea w gumowej }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 uwi\'b9zanej na linie za ruf
\'b9 statku. Kiedy tratwa sz\'b3a halsem}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58
Hals - lina naci\'b9gaj\'b9ca dolny r\'f3g \'bfagla rejowego. Kon-Tiki szed\'b3 na przemian, to prawym to lewym halsem, to znaczy zmienia\'b3 kierunek w stosunku do wiatru, kt\'f3ry dzia\'b3a\'b3 na statek raz z prawej, drugi raz z lewej burty.}}}{
\f58\fs24\cf1 zbli\'bfaj\'b9cym nas do wyspy, ta\'f1czyli\'9cmy za ni\'b9 na holu i podchodzili\'9cmy tak blisko grzmi\'b9cej rafy, \'bfe mo\'bfna by\'b3o widzie\'e6 szklistozielon\'b9 \'9ccian\'ea wodn\'b9, przeta\-czaj\'b9c\'b9 si\'ea obok. Wida\'e6 te
\'bf by\'b3o, jak fale cofaj\'b9c si\'ea na p\'b3yci\'9fnie obna\'bfaj\'b9 raf\'ea podobn\'b9 do wyszczerbionej barykady zbudowanej ze stosu zardzewia\'b3ego \'bfelastwa. Jak daleko si\'eaga\'b3 wzrok, nie wida\'e6 by\'b3o przej\'9cc
ia ani przesmyku. Erik obrasowa\'b3}{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain \s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Obrasowa\'e6 \'bf
agiel - obr\'f3ci\'e6 go wraz z rej\'b9 doko\'b3a osi pionowej, kt\'f3r\'b9 stanowi maszt, dla ustawienia \'bfagla pod innym k\'b9tem do wiatru.}}}{\f58\fs24\cf1 \'bfagiel, luzu j\'b9\'e6 lewe szkoty i naci\'b9gaj\'b9c prawe, a sternicy pomogli mu wios
\'b3em, tak \'bfe Kon-Tiki odwr\'f3ci\'b3 dzi\'f3b i pokula\'b3, oddalaj\'b9c si\'ea od niebezpiecznej mielizny, a\'bf do nast\'eapnego halsu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Za ka\'bfdym razem gdy statek zbli\'bfa\'b3 si\'ea do wyspy i robi\'b3 zwrot przechodz\'b9c na przeciwny hals, gumow\'b9 tratewk\'ea, w kt\'f3rej sie\-dzieli\'9cmy, odrzuca\'b3o tak blisko kipieli, \'bfe s\'b3yszeli\'9cmy, jak ro\'9cnie
\'b3oskot fal zderzaj\'b9cych si\'ea ze sob\'b9 i wznosz\'b9cych si\'ea coraz wy\'bfej. Za ka\'bfdym razem byli\'9cmy przekonani, \'bfe tym razem Erik posun\'b9\'b3 si\'ea za daleko, \'bfe teraz nie uda mu si\'ea ju\'bf wyprowadzi\'e6 Kon-Tiki z obj\'ea
\'e6 przyboju p\'eadz\'b9cego nas na diabelsk\'b9, rud\'b9 raf\'ea. Ale nasz nawigator wykonywa\'b3 zwinny manewr i statek wybiega\'b3 bez\-piecznie w otwarte morze, uciekaj\'b9c ze szpon\'f3w kot\'b3owiska. Ca\'b3y czas kr\'b9\'bfyli\'9cmy wok\'f3\'b3
wyspy na tak niewielkiej odleg\'b3o\'9cci, \'bfe wida\'e6 by\'b3o ka\'bfdy szczeg\'f3\'b3 na l\'b9dzie \emdash a jednak te rajskie uroki pozostawa\'b3y niedost\'eapne, oddzielone od nas spienion\'b9 fos\'b9. Oko\'b3
o godziny trzeciej gaje palmowe na brzegu przerzedzi\'b3y si\'ea i przez szerok\'b9 przerw\'ea mo\'bfna by\'b3o ujrze\'e6 b\'b3\'eakitn\'b9, lustrzan\'b9 lagun\'ea. Lecz rafa le\'bfa\'b3a wci\'b9\'bf r\'f3wnie zwarta i z\'b3owieszczo szczerzy\'b3
a swe krwawe z\'eaby w\'9cr\'f3d piany. Przej\'9ccia nie by\'b3o i kiedy dalej posuwali\'9cmy si\'ea wzd\'b3u\'bf wyspy, \'bfegluj\'b9c z pomy\'9clnym wiatrem, las palmowy znowu przes\'b3oni\'b3 nam widok. Stopniowo jednak palmy znowu zrzed\'b3y i ods\'b3
oni\'b3y wn\'eatrze wyspy przedstawiaj\'b9ce przepi\'eakn\'b9, czyst\'b9 lagun\'ea przypominaj\'b9c\'b9 wielkie, ciche jezioro otoczone rozchwianymi kokosowymi palmami i \'9cwietlistymi pla\-\'bfami. Czaruj\'b9
ca' wysepka, pokryta zielonymi drzewami, otacza\'b3a go\'9ccinn\'b9 lagun\'ea szerokim, piaszczystym pier\'9ccieniem. Drugi ze\-wn\'eatrzny pier\'9ccie\'f1 biegn\'b9cy wok\'f3\'b3 ca\'b3ej wyspy tworzy\'b3a rafa, kt\'f3ra przypomina\'b3a zardzewia\'b3
y miecz broni\'b9cy dost\'eapu do wr\'f3t raju.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ca\'b3y dzie\'f1 \'bfeglowali\'9cmy zakosami wzd\'b3u\'bf Angatau i wspa\-nia\'b3o\'9cci tej wyspy mieli\'9cmy tu\'bf przed drzwiami naszej chatki. S\'b3o\'f1ce pra\'bfy\'b3o palmy, raj na l\'b9dzie dysza\'b3 rado\'9cci\'b9
i spokojem. Kiedy nabrali\'9cmy wprawy w naszych manewrach pod \'bfaglem, Erik wyci\'b9gn\'b9\'b3 gitar\'ea i stan\'b9\'b3 na pok\'b3adzie w olbrzymim peru\-wia\'f1skim }{\i\fs24\cf1 sombrero, }{\f58\fs24\cf1 graj\'b9c i \'9cpiewaj\'b9
c sentymentalne piosenki m\'f3rz po\'b3udniowych, Bengt za\'9c poda\'b3 na kraw\'eadzi tratwy sma\-kowity obiad.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Otworzyli\'9cmy stary orzech kokosowy zabrany z Peru i pili\'9c\-my mlekiem zdrowie m\'b3odych, \'9cwie\'bfych orzech\'f3w wisz\'b9cych nie opodal na koralowym atolu. Ca\'b3a atmosfera doko\'b3a wysepki, spok\'f3j panuj\'b9cy nad zielonym
gajem palmowym mocno wros\'b3ym korzeniami w sta\'b3y l\'b9d, spok\'f3j, z jakim bia\'b3e ptactwo szybowa\'b3o nad koronami drzew, cisza lustrzanej laguny i mi\'eakkiego piasku pla\'bfy oraz z\'b3o\'9cliwo\'9c\'e6 czerwonej rafy otoczonej grzmotem kano\-
nady \emdash wszystko to zrobi\'b3o olbrzymie wra\'bfenie na naszej sz\'f3stce przybywaj\'b9cej prosto z morza. Wra\'bfenie, kt\'f3re nie zatar\'b3o si\'ea nigdy w naszej pami\'eaci. Nie ulega\'b3o w\'b9tpliwo\'9cci, \'bfe jeste\'9cmy ju\'bf
po drugiej stronie oceanu; trudno by\'b3o o autentycznie j sz\'b9 wysp\'ea m\'f3rz po\'b3udniowych. Nie wiedzieli\'9cmy jeszcze, jak nam si\'ea uda l\'b9dowanie, ale przybyli\'9cmy do Polinezji; otch\'b3anie wodne oceanu pozosta\'b3y za nami na zawsze.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przypadek zrz\'b9dzi\'b3, \'bfe pi\'eakny dzie\'f1 ko\'b3o Angatau by\'b3 dzie\-wi\'ea\'e6dziesi\'b9tym si\'f3dmym dniem podr\'f3\'bfy, a w\'b3a\'9cnie na dzie\-wi\'ea\'e6dziesi\'b9t siedem dni oceniali\'9cmy w New Yorku czas podr\'f3\'bf
y potrzebny w idealnych warunkach dla osi\'b9gni\'eacia najbli\'bfszej wyspy Oceanii.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Oko\'b3o pi\'b9tej min\'eali\'9cmy dwie chatki kryte palmowymi li\'9c\'e6mi, stoj\'b9ce mi\'eadzy drzewami na wybrze\'bfu. Nie wida\'e6 by\'b3o dymu ani innego znaku \'bfycia ludzkie}{\fs24\cf1 go.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 O wp\'f3\'b3 do sz\'f3stej znale\'9fli\'9cmy si\'ea znowu przy rafie; zbli\'bfa\-li\'9cmy si\'ea teraz do zachodniego kra\'f1ca wyspy i zamierzali\'9cmy ostatni raz rozejrze\'e6 si\'ea doko\'b3a, w nadziei odnalezienia jakiego\'9c przej
\'9ccia. S\'b3o\'f1ce sta\'b3o ju\'bf tak nisko na niebie, \'bfe razi\'b3o oczy, lecz w miejscu gdzie fale uderza\'b3y o ska\'b3\'ea, kilkaset metr\'f3w od najdalszego przyl\'b9dka wyspy, wida\'e6 by\'b3o w powietrzu niewiel\-k\'b9 t\'eacz\'ea
. Sylwetka przyl\'b9dka le\'bfa\'b3a przed nami. Na pla\'bfy w la\-gunie odkryli\'9cmy grupk\'ea nieruchomych czarnych plamek. Jed\-na z nich poruszy\'b3a si\'ea nagle, zbli\'bfaj\'b9c si\'ea poma\'b3u do wody, podczas gdy kilka innych rzuci\'b3o si\'ea
do lasu. To byli ludzie! Ste\-rowali\'9cmy teraz wzd\'b3u\'bf rafy tak blisko, jak si\'ea tylko da\'b3o. Wiatr os\'b3ab\'b3 i wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe przechodzimy na podwietrzn\'b9 wyspy. Na pla\'bfy ujrzeli\'9cmy teraz cz\'f3\'b3no spuszczane na wod
\'ea; wskoczy\'b3y do\'f1 dwie postacie i powios\'b3owa\'b3y ku rafie. Oddaliwszy si\'ea od brzegu \'b3\'f3d\'9f zawr\'f3ci\'b3a i za chwil\'ea ujrzeli\'9cmy, jak przechodzi przez przesmyk w rafie, gdzie fale unios\'b3y j\'b9 w g\'f3r\'ea i opu\'9cci\'b3
y za kipiel\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tam wi\'eac le\'bfa\'b3o przej\'9ccie przez mielizn\'ea \emdash nasza jedyna na\-dzieja. Teraz wida\'e6 by\'b3o tak\'bfe ca\'b3\'b9 wiosk\'ea le\'bf\'b9c\'b9 po\'9cr\'f3d drzew palmowych, kt\'f3rych cienie zacz\'ea\'b3y si\'ea ju\'bf wyd
\'b3u\'bfa\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dwaj wio\'9clarze w cz\'f3\'b3nie machali ku nam r\'eakami. Odpowie\-dzieli\'9cmy im zaraz tak samo i \'b3\'f3d\'9f pomkn\'ea\'b3a szybciej. By\'b3o to polinezyjskie cz\'f3\'b3no, w kt\'f3rym siedzia\'b3y dwie brunatne postacie i wios\'b3
owa\'b3y z pochylonymi g\'b3owami. Spodziewali\'9cmy si\'ea trud\-no\'9cci j\'eazykowych; jedyny z ca\'b3ej za\'b3ogi zna\'b3em kilka s\'b3\'f3w miej\-scowego j\'eazyka z czasu pobytu na Markizach, lecz narzecze polinezyjskie nie jest \'b3atwe, zw\'b3
aszcza \'bfe niezbyt cz\'easto go si\'ea u\'bfywa w naszych p\'f3\'b3nocnych krajach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tote\'bf l\'bfej si\'ea nam zrobi\'b3o na duszy, kiedy cz\'f3\'b3no uderzy\'b3o o kraw\'ead\'9f tratwy i wio\'9clarze wskoczyli na pok\'b3ad, a jeden z nich u\'9cmiechn\'b9\'b3 si\'ea szeroko i wyci\'b9gaj\'b9c br\'b9zow\'b9 r\'eak\'ea
zawo\'b3a\'b3 po angielsku:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 \emdash Good }{\i\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 night!}{\fs24\lang1033\langfe1045\langnp1033
\par }{\i\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 \emdash Good night \emdash }{\f58\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 odpar\'b3em zdumiony. Do }{\i\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 you speak English? }{\f58\fs24\cf1 Cz\'b3owiek u\'9cmiechn\'b9
\'b3 si\'ea znowu i skin\'b9\'b3 g\'b3ow\'b9.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 \emdash Good }{\i\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 night \emdash }{\f58\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 powt\'f3rzy\'b3 \emdash }{\i\fs24\cf1\lang1033\langfe1045\langnp1033 good night!}{
\fs24\lang1033\langfe1045\langnp1033
\par }{\f58\fs24\cf1 Na tym jednak ko\'f1czy\'b3a si\'ea jego znajomo\'9c\'e6 j\'eazyk\'f3w obcych, skromniejszy za\'9c krajowiec sta\'b3 milcz\'b9c z ty\'b3u i u\'9cmiecha\'b3 si\'ea z szacunkiem widz\'b9c wyst\'b9pienie bardziej do\'9cwiadczonego to\-
warzysza.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Angatau? \emdash zapyta\'b3em wskazuj\'b9c na wysp\'ea.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 H'angatau }{\f58\fs24\cf1 \emdash odpowiedzia\'b3 wyspiarz potwierdzaj\'b9co. Erik mia\'b3 dumn\'b9 min\'ea. Jego nawigacja zda\'b3a egzamin; by\-li\'9cmy istotnie na tej pozycji, kt\'f3r\'b9 okre\'9cli\'b3o nam s\'b3o
\'f1ce.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Meimai hee iuta \emdash }{\f58\fs24\cf1 rzuci\'b3em, co na podstawie znajomo\'9cci j\'eazyka zdobytej na Fatuhiya mia\'b3o mniej wi\'eacej oznacza\'e6: \'93Chc\'ea i\'9c\'e6 na l\'b9d".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Obaj przybysze wskazali na niewidzialne przej\'9ccie w rafie, chwycili\'9cmy wi\'eac za ster pr\'f3buj\'b9c nowego manewru.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W tym momencie wion\'ea\'b3o ze \'9crodka wyspy \'9cwie\'bfe tchnienie wiatru. Nad lagun\'b9 p\'b3yn\'ea\'b3a ma\'b3a chmurka deszczowa. Wiatr grozi\'b3 nam odrzuceniem od rafy, a ponadto zauwa\'bfyli\'9cmy, \'bfe Kon-Tiki zbyt s\'b3
abo reaguje na ster, aby da\'b3o si\'ea dotrze\'e6 do uj\'9ccia przesmyku w rafie. Pr\'f3bowali\'9cmy zakotwiczy\'e6, lecz lina kotwiczna nie dosi\'eag\'b3a dna. Teraz nale\'bfa\'b3o wzi\'b9\'e6 si\'ea za wios\'b3
a i to szybko, zanim wiatr nie zacznie znosi\'e6 nas na dobre. Momentalnie spu\'9ccili\'9cmy \'bfagiel i ka\'bfdy z nas chwyci\'b3 za wios\'b3o.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Chcia\'b3em da\'e6 zapasowe wios\'b3a krajowcom, kt\'f3rzy stali na po\-k\'b3adzie rozkoszuj\'b9c si\'ea naszymi papierosami. Tubylcy potrz\'b9sn\'eali jednak \'bfywo g\'b3owami i wskazuj\'b9c w kierunku naszego kurs
u, zrobili zdziwione miny. Pokazywa\'b3em na migi, \'bfe musimy wio\-s\'b3owa\'e6 wszyscy, i powtarza\'b3em s\'b3owa: \'93Chc\'ea i\'9c\'e6 na l\'b9d". Wtedy bardziej do\'9cwiadczony spo\'9cr\'f3d nich pochyli\'b3 si\'ea w prz\'f3d, zakr\'eaci\'b3
?.'J w powietrzu praw\'b9 r\'eak\'b9 i rzek\'b3:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Brrrrrrrrr!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3o jasne jak s\'b3o\'f1ce, \'bfe chcia\'b3, aby\'9cmy pu\'9ccili w ruch mo\-tor. Wydawa\'b3o im si\'ea, \'bfe stoj\'b9 na pok\'b3adzie niezwyk\'b3ego, g\'b3\'eabo\-ko za\'b3adowanego statku. Wzi\'eali\'9cmy krajowc\'f3w na ruf\'ea
i poka\-zali\'9cmy im, \'bfe nie mamy pod balami \'bfadnej \'9cruby okr\'eatowej ani kad\'b3uba statku. Wydawali si\'ea by\'e6 zaskoczeni, zgasili papierosy i przycupn\'eali na kraw\'eadzi tratwy, gdzie siedzieli\'9cmy we czterech, ka\'bf
dy na swoim pniu, przebieraj\'b9c w wodzie wios\'b3ami. W tej chwili s\'b3o\'f1ce znikn\'ea\'b3o za cyplem wyspy i powiew l\'b9dowej bryzy wzm\'f3g\'b3 si\'ea. Nie wygl\'b9da\'b3o na to, \'bfeby\'9cmy si\'ea mieli posun\'b9\'e6 chocia\'bf o cal.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Krajowcy wskoczyli z powrotem do cz\'f3\'b3na i znikli. Zapada\'b3 zmrok, byli\'9cmy teraz znowu samotni i rozpaczliwie machali\'9cmy wios\'b3ami, aby nie da\'e6 si\'ea zepchn\'b9\'e6 na nowo w morze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy nad wysp\'b9 zapad\'b3a ciemno\'9c\'e6, zza rafy wy\'b3oni\'b3y si\'ea cztery cz\'f3\'b3na ta\'f1cz\'b9ce na fali i za chwil\'ea mieli\'9cmy na pok\'b3a\-dzie Polinezyjczyk\'f3w pragn\'b9cych powitalnego u\'9ccisku r\'eaki i pa\-
pieros\'f3w. Maj\'b9c na statku ludzi obeznanych z miejscowymi wa\-runkami, mogli\'9cmy si\'ea niczego nie obawia\'e6; tubylcy nie zezwo\-liliby przecie\'bf na zdryf owanie nas w morze. Tego wieczora b\'ea\-dziemy wi\'eac na l\'b9dzie!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Szybko przywi\'b9zali\'9cmy linami rufy \'b3odzi do dziobu Kon-Tiki i cztery mocne cz\'f3\'b3na jak psi zaprz\'eag rozesz\'b3y si\'ea w szyku wa\-chlarzowym przed tratw\'b9. Knut wskoczy\'b3 }{\fs24\cf1 do }{\i\fs24\cf1 dinghy }{
\f58\fs24\cf1 i zaj\'b9\'b3 miejsce \'93czo\'b3owego psa" pomi\'eadzy cz\'f3\'b3nami, a my rozmie\'9cci\-li\'9cmy si\'ea z wios\'b3ami na skrajnych pniach Kon-Tiki. W ten spos\'f3b zacz\'ea\'b3y si\'ea zapasy ze wschodnim wiatrem, kt\'f3ry dotychczas by
\'b3 naszym sprzymierze\'f1cem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 D\'ea\'b3a mocna bryza i a\'bf do wzej\'9ccia ksi\'ea\'bfyca ciemno by\'b3o jak w smole. Na l\'b9dzie mieszka\'f1cy wioski rozpalili wielkie ognisko, \'bfeby wskaza\'e6 nam kierunek wej\'9ccia. Grzmoty kipieli otacza\'b3y nas w ciemno\'9c
ci, jak wieczny, coraz g\'b3o\'9cniej hucz\'b9cy wodospad.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W mroku nie wida\'e6 by\'b3o ci\'b9gn\'b9cych nas \'b3odzi, s\'b3ycha\'e6 by\'b3o tylko wio\'9clarzy \'9cpiewaj\'b9cych na ca\'b3e gard\'b3o podniecaj\'b9ce poli-nezyjskie pie\'9cni wojenne. S\'b3yszeli\'9cmy r\'f3wnie\'bf wt\'f3ruj\'b9
cego im}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Knuta, gdy\'bf jak tylko przerywa\'b3a si\'ea polinezyjska melodia, do uszu naszych dochodzi\'b3 pojedynczy g\'b3os \'9cpiewaj\'b9cy norwesk\'b9 pie\'9c\'f1 ludow\'b9: \'93W\'eadrujemy odwa\'bfnie naprz\'f3d". Dla dope\'b3
nienia kakofonii my na tratwie zanucili\'9cmy angielsk\'b9 piosenk\'ea: \'93Brzd\'b9c Toma Browna mia\'b3 b\'b9bel na nosie" \emdash i tak br\'b9zowi jak i biali wio\'9clarze ze \'9cmiechem i pie\'9cniami pochylali si\'ea nad wios\'b3ami. Byli\'9cmy w
\'9cwietnych humorach. Dziewi\'ea\'e6dziesi\'b9t siedem dni. Przybyli\'9cmy do Polinezji. Wie\'9c urz\'b9dzi wieczorem festyn.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Krajowcy krzyczeli i \'9cpiewali. Statki zachodzi\'b3y na Angatau tylko raz do roku, kiedy szkuner z Tahiti przybija\'b3 dla za\'b3ado\-wania kopry }{\cs17\fs24\cf1\super \chftn {\footnote \pard\plain
\s16\ql \li0\ri0\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\cs17\super \chftn }{\f58 Kopr\'b9 - suszone j\'b9dra orzech\'f3w kokosowych bogate w t\'b3uszcz. Wyrabia si\'ea
z nich olej kokosowy.}}}{\f58\fs24\cf1 . Teraz z pewno\'9cci\'b9 urz\'b9dz\'b9 ta\'f1ce wok\'f3\'b3 ogniska.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lecz z\'b3o\'9cliwy wiatr stawa\'b3 si\'ea uparty. Pracowali\'9cmy a\'bf do b\'f3\-lu we wszystkich mi\'ea\'9cniach. Nie pozwalali\'9cmy si\'ea znie\'9c\'e6, lecz ogie\'f1 na wybrze\'bfu nie przybli\'bfa\'b3 si\'ea ani na jot\'ea
, a grzmot z ra\-fy nie wzmaga\'b3 si\'ea. Po trochu \'9cpiew przycich\'b3. Wszyscy mieli ju\'bf dosy\'e6 wios\'b3owania. Ogie\'f1 by\'b3 wci\'b9\'bf daleko i unosi\'b3 si\'ea tylko w d\'f3\'b3 i w g\'f3r\'ea, w miar\'ea naszego ko\'b3
ysania na falach. Min\'ea\'b3y trzy godziny, by\'b3a ju\'bf dziewi\'b9ta. Zm\'eaczeni, zwolna zacz\'eali\'9cmy si\'ea cofa\'e6. .}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyja\'9cnili\'9cmy krajowcom, \'bfe potrzebujemy pomocy }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 l\'b9du. Powiedziano nam, i\'bf na l\'b9dzie by\'b3o wielu ludzi, lecz wie\'9c ma tylko te cztery cz\'f3\'b3na zdolne do wyj\'9ccia na otwarte morze.}{
\fs24
\par }{\fs24\cf1 Wtedy K}{\f58\fs24\cf1 nut wynurzy\'b3 si\'ea z ciemno\'9cci w }{\i\fs24\cf1 dinghy. }{\f58\fs24\cf1 Przyszed\'b3 mu do g\'b3owy nowy pomys\'b3; nale\'bfa\'b3o wios\'b3owa\'e6 na wysp\'ea i przy\-wie\'9f\'e6 stamt\'b9d w }{\i\fs24\cf1 dinghy }
{\f58\fs24\cf1 wi\'eacej wyspiarzy. Pi\'eaciu lub sze\'9cciu lu\-dzi mog\'b3o w ostateczno\'9cci st\'b3oczy\'e6 si\'ea na naszej gumowej \'b3\'f3dce.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pomys\'b3 wyda\'b3 nam si\'ea ryzykowny. Knut nie zna\'b3 okolicy i w tej nieprzeniknionej ciemno\'9cci m\'f3g\'b3 nie trafi\'e6 do przesmy\-ku. Zaproponowa\'b3 wtedy, \'bfe zabierze ze sob\'b9 przyw\'f3dc\'ea krajow\-c\'f3
w jako przewodnika. Ten plan r\'f3wnie\'bf nie wyda\'b3 mi si\'ea do\-bry, gdy\'bf tubylcy nie maj\'b9 do\'9cwiadczenia w manewrowaniu nie\-zgrabn\'b9 gumow\'b9 tratw\'b9 przez w\'b9skie i niebezpieczne przej\'9ccia. Prosi\'b3em Knuta, \'bfeby \'9cci\'b9
gn\'b9\'b3 przyw\'f3dc\'ea, kt\'f3ry wios\'b3owa\'b3 przed nami w ciemno\'9cci \emdash chcia\'b3em om\'f3wi\'e6 z nim spraw\'ea. Sta\'b3o si\'ea jasne, \'bfe nie oprzemy si\'ea d\'b3u\'bfej dryfowi.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Knut znikn}{\f58\fs24\cf1 \'b9\'b3 w ciemno\'9cci, \'bfeby odszuka\'e6 wodza. Kiedy mi\-n\'ea\'b3a d\'b3u\'bfsza chwila i \'bfaden z nich nie wraca\'b3, zawo\'b3a\'b3em Knu-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 ta, lecz nie otrzyma\'b3em \'bfadnej odpowiedzi. Knut znikn\'b9\'b3 w ciem\-no\'9cciach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W tej chwili poj\'eali\'9cmy, co si\'ea w\'b3a\'9cciwie sta\'b3o. W ca\'b3ym tym szumie i zam\'eacie Knut nie zrozumia\'b3 moich instrukcji i powio-s\'b3owa\'b3 na l\'b9d razem z przyw\'f3dc\'b9. Nasze okrzyki by\'b3y bezowo\-cne, gdy\'bf
w miejscu gdzie by\'b3a teraz }{\i\fs24\cf1 dinghy, }{\f58\fs24\cf1 wszystkie d\'9fwi\'eaki t\'b3umi\'b3 grzmot przy bo j u.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Szybko wyci\'b9gn\'b9wszy lamp\'ea sygnalizacyjn\'b9 zacz\'eali\'9cmy nada\-wa\'e6 b\'b3yskami znaki Morsego, a jeden z nas wdrapa\'b3 si\'ea na maszt sygnalizuj\'b9c: \'93Wracaj! Wracaj!"}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lecz nikt nie wraca\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasz dryf w kierunku rafy zwi\'eakszy\'b3 si\'ea}{\fs24\cf1\super -}{\f58\fs24\cf1 i reszta wio\'9clarzy po\-czu\'b3a si\'ea porz\'b9dnie zm\'eaczona. Rzucaj\'b9c za burt\'ea patyki, przeko\-nali\'9cmy si\'ea, \'bfe posuwamy si\'ea
powoli, lecz stale wstecz. Ogie\'f1 na wybrze\'bfu zmniejszy\'b3 si\'ea, a szum kipieli wydawa\'b3 si\'ea przyg\'b3uszony. Im dalej odsuwali\'9cmy si\'ea od os\'b3ony, kt\'f3r\'b9 tworzy\'b3 palmowy lasek, tym mocniej chwyta\'b3
nas odwieczny wschodni wiatr. Czuli\'9cmy teraz, \'bfe wiatr ,wieje ju\'bf niemal tak jak na pe\'b3nym morzu. Stop\-niowo doszli\'9cmy do przekonania, \'bfe nie ma ju\'bf \'bfadnej nadziei. Znosi\'b3o nas na ocean. Lecz nie wolno nam by\'b3o zmniejsza
\'e6 wy\-si\'b3k\'f3w. Nale\'bfa\'b3o wios\'b3owa\'e6 dalej i powstrzymywa\'e6 dryf, ile si\'ea tylko da, dop\'f3ki Knut nie powr\'f3ci bezpiecznie na pok\'b3ad.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Up\'b3yn\'ea\'b3o pi\'ea\'e6 minut. Dziesi\'ea\'e6 minut. P\'f3\'b3 godziny. Ogie\'f1 ma\-la\'b3 znikaj\'b9c chwilami zupe\'b3nie, kiedy statek stacza\'b3 si\'ea w doli\-n\'ea fali. Szum przyboju \'9ccich\'b3, zmieni\'b3 si\'ea w odleg\'b3
e mruczenie. Wzeszed\'b3 ksi\'ea\'bfyc \emdash widzieli\'9cmy przeb\'b3yski jego tarczy za ko\-ronami palm na l\'b9dzie, lecz niebo by\'b3o mgliste i do po\'b3owy za\-kryte chmurami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Krajowcy zacz\'eali szepta\'e6 i naradza\'e6 si\'ea. Nagle zauwa\'bfyli\'9cmy, \'bfe jedno z cz\'f3\'b3en rzuci\'b3o hol do morza i znik\'b3o. Ludzie w trzech innych \'b3odziach byli zm\'eaczeni, przestraszeni i nie wios\'b3owali ju\'bf
z ca\'b3ych si\'b3. Kon-Tiki dryfowa\'b3 teraz na pe\'b3ne morze. Wkr\'f3tce trzy pozosta\'b3e liny holownicze zwis\'b3y lu\'9fno i trzy \'b3odzie stukn\'ea\-\'b3y o kraw\'ead\'9f tratwy. Jeden z krajowc\'f3w wszed\'b3 na pok\'b3ad i po\-wiedzia\'b3
spokojnie, potrz\'b9saj\'b9c g\'b3ow\'b9:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash luta! Na l\'b9d!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyspiarz spojrza\'b3 zmartwiony na ognisko znikaj\'b9ce teraz na}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 d\'b3u\'bfszy przeci\'b9g czasu i b\'b3yskaj\'b9ce tylko niekiedy jak iskierka. Znosi\'b3o nas szybko. Przyb\'f3j ucich\'b3, s\'b3ycha\'e6 by\'b3o tylko zwyk\'b3y szum fal, a wszystkie wi\'b9zania tratwy trzeszcza\'b3y i skrzypia\'b3y.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dali\'9cmy krajowcom du\'bfo papieros\'f3w, a ja nagryzmoli\'b3em po\-\'9cpiesznie kilka s\'b3\'f3w na karteczce, kt\'f3r\'b9 mieli odda\'e6 Knutowi, gdyby go spotkali. Napisa\'b3em:}{\fs24
\par }{\i\f58\fs24\cf1 \'93We\'9f ze }{\f58\fs24\cf1 sob\'b9 dw\'f3ch krajowc\'f3w w cz\'f3\'b3nie, z }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\fs24\cf1 na holu. Nie wracaj sam w }{\i\fs24\cf1 dinghy".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Liczyli\'9cmy na to, \'bfe uczynni wyspiarze wezm\'b9 ze sob\'b9 Knuta do \'b3odzi, je\'bfeli wyj\'9ccie w morze b\'eadzie mo\'bfliwe. Gdyby tego nie uczynili, samotna jazda w gumowej \'b3\'f3dc\'b9 za zbieg\'b3\'b9 tratw\'b9 by\-\'b3
aby ze strony naszego towarzysza czystym szale\'f1stwem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyspiarze wzi\'eali \'9cwistek, skoczyli do cz\'f3\'b3en i znikn\'eali w\'9cr\'f3d nocy. Ostatnim d\'9fwi\'eakiem, jaki s\'b3yszeli\'9cmy, by\'b3 przenikliwy g\'b3os naszego pierwszego przyjaciela, kt\'f3ry wo\'b3a\'b3 uprzejmie:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Good }{\i\fs24\cf1 night!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dobieg\'b3 nas jeszcze pomruk uznania ze strony mniej zaawan\-sowanych lingwist\'f3w, a p\'f3\'9fniej nast\'b9pi\'b3a cisza.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Byli\'9cmy znowu tak samo odci\'eaci od odg\'b3os\'f3w zewn\'eatrznego \'9cwiata, jak w\'f3wczas, kiedy znajdowali\'9cmy si\'ea o dwa tysi\'b9ce mil od najbli\'bfszego l\'b9du.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wios\'b3owanie pod wiatr w otwartym morzu by\'b3o ju\'bf bezcelo\-we, wysy\'b3ali\'9cmy jednak w dalszym ci\'b9gu sygna\'b3y \'9cwietlne ze szczytu masztu. Nie wa\'bfyli\'9cmy si\'ea wi\'eacej sygnalizowa\'e6: \'93Wra\-caj", nadawali\'9c
my tylko regularne b\'b3yski. Doko\'b3a panowa\'b3a nie\-przenikniona ciemno\'9c\'e6. Ksi\'ea\'bfyc pojawia\'b3 si\'ea tylko chwilami w pojedynczych przerwach mi\'eadzy chmurami. Musia\'b3 to by\'e6 }{\i\fs24\cf1 cumuluriimbus }{\f58\fs24\cf1
nad Angatau, kt\'f3ry teraz wisia\'b3 nad nami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 O dziesi\'b9tej stracili\'9cmy ostatni\'b9 nadziej\'ea ujrzenia Knuta. Usie\-dli\'9cmy w ciszy na kraw\'eadzi tratwy i \'bfuli\'9cmy biszkopty; ka\'bfdy z nas po kolei nadawa\'b3 sygna\'b3y \'9cwietlne z masztu, kt\'f3ry wyda\-wa\'b3 si
\'ea dziwnie go\'b3y bez szerokiego \'bfagla Kon-Tiki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Postanowili\'9cmy sygnalizowa\'e6 przez ca\'b3\'b9 noc tak d\'b3ugo, a\'bf si\'ea dowiemy, gdzie jest Knut. Nie chcieli\'9cmy dopuszcza\'e6 do siebie my\'9cli, \'bfe pochwyci\'b3y go ba\'b3wany kipieli. Knut zawsze pada\'b3 na cztery \'b3
apy. Poradzi\'b3 sobie z \'93ci\'ea\'bfk\'b9 wod\'b9", poradzi i z przybo-jem. Nie zgin\'b9\'b3 na pewno. G\'b3upio nam by\'b3o zostawia\'e6 go mi\'eadzy Polinezyjczykami, na odleg\'b3ej wyspie zagubionej na Oceanie Spokojnym. Co za historia! Po tak d\'b3
ugiej podr\'f3\'bfy zostawi\'e6 cz\'b3o\-wieka na zatraconej wysepce! Zaledwie u\'9cmiechni\'eaci Polinezyj\-czycy zd\'b9\'bfyli zjawi\'e6 si\'ea na tratwie, a ju\'bf musieli ratowa\'e6 si\'ea ucieczk\'b9, \'bfeby unikn\'b9\'e6 towarzyszenia nam w tym p
\'eadzie na za\-ch\'f3d. Sytuacja by\'b3a diabelna. Wi\'b9zania skrzypia\'b3y tej nocy z\'b3o\-wieszczo. Nikt z nas nie mia\'b3 nawet zamiaru zmru\'bfy\'e6 oka.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3o ju\'bf wp\'f3\'b3 do jedenastej. Bengt zako\'f1czy\'b3 sw\'f3j dy\'bfur i schodzi\'b3 z ko\'b3ysz\'b9cego si\'ea bocianiego gniazda. Naraz skoczyli\'9c\-my na r\'f3wne nogi. Us\'b3yszeli\'9cmy najwyra\'9fniej g\'b3osy dobiegaj\'b9
ce nas z ciemno\'9cci. Rozmawiano po polinezyjsku. Krzykn\'eali\'9cmy z ca\'b3ej si\'b3y. Odpowiedziano nam z mroku \emdash us\'b3yszeli\'9cmy g\'b3os Knuta! Szaleli\'9cmy z podniecenia, nasze zm\'eaczenie min\'ea\'b3o od ra\-zu, zniech\'eacenie \emdash
znik\'b3o. C\'f3\'bf z tego, \'bfe wiatr odegna\'b3 nas od Angatau? By\'b3y przecie\'bf inne wyspy na morzu. Teraz, gdy ca\'b3a sz\'f3stka by\'b3a znowu razem, rozmi\'b3owane w podr\'f3\'bfy pnie balsy \bullet mog\'b3y nas nie\'9c\'e6 gdzie tylko chcia
\'b3y.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Trzy cz\'f3\'b3na z drewnianymi p\'b3ywakami wynurza\'b3y si\'ea z ciemno\-\'9cci jad\'b9c okrakiem na fali i Knut na czele sze\'9cciu br\'b9zowych lu\-dzi pierwszy wskoczy\'b3 na pok\'b3ad kochanego, starego Kon-Tiki. Niewiele mieli\'9c
my czasu na wyja\'9cnienia. Krajowcy czekali na prezenty, \'bfeby odbi\'e6 od tratwy i rozpocz\'b9\'e6 karko\'b3omny powr\'f3t na wysp\'ea. Bez pomocy, jak\'b9 daje widok \'9cwiat\'b3a, l\'b9du, czy gwiazd musieli odnale\'9f\'e6 drog\'ea i zmaga\'e6 si
\'ea z wiatrem i falami, dop\'f3ki nie zab\'b3y\'9cnie im \'9cwiate\'b3ko ogniska. Obdarzyli\'9cmy ich hojnie prowiantem, papierosami i innymi drobiazgami, a ka\'bfdy z nich potrz\'b9sa\'b3 nam serdecznie r\'eace na po\'bfegnanie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3o wida\'e6, \'bfe obawiaj\'b9 si\'ea o nasz los. Wskazuj\'b9c na zach\'f3d, ostrzegali, \'bfe zd\'b9\'bfamy w kierunku niebezpiecznych raf. Przy\-w\'f3dca mia\'b3 \'b3zy w oczach i uca\'b3owa\'b3 mnie w policzki tak czule, }{
\i\f58\fs24\cf1 \'bfe }{\f58\fs24\cf1 dzi\'eakowa\'b3em opatrzno\'9cci za moj\'b9 d\'b3uga brod\'ea. Potem krajow\-cy usadowili si\'ea Iw cz\'f3\'b3nach, a my, sze\'9cciu przyjaci\'f3\'b3, znowu tkwili\'9cmy sami na tratwie.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Poz}{\f58\fs24\cf1 ostawili\'9cmy statek w\'b3asnemu losowi i s\'b3uchali\'9cmy opo\-wiadania Knuta.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Knut pe\'b3en dobrych my\'9cli uda\'b3 si\'ea na l\'b9d w }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 w to\-warzystwie przyw\'f3dcy wyspiarzy. Krajowiec usiad\'b3 do wiose\'b3}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 i prowadzi\'b3 }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 w kierunku przesmyku. W pewnej chwili Knut spostrzeg\'b3 }{\fs24\cf1 ku sv^}{\fs24\cf1\super e}{\f58\fs24\cf1 mu zdziwieniu sygna\'b3y z Kon-Tiki, zle\-caj\'b9ce mu powr\'f3t. Poprosi\'b3
na migi wio\'9clarza, \'bfeby go odwie\'9f\'e6 z powrotem _ lecz b6}{\fs24\cf1\super z}{\f58\fs24\cf1 skutecznie. Knut pr\'f3bowa\'b3 wi\'eac odebra\'e6 wios\'b3a wyspiarzowi, za\'9c ten odepchn\'b9\'b3 go, a w tak niebezpie\-cznej sytuacji pomi\'ea
dzy rafami nie mo\'bfna by\'b3o rozpoczyna\'e6 wal\-ki. }{\i\fs24\cf1 Dinghy }{\f58\fs24\cf1 wskoczy\'b3a prosto w przesmyk, wp\'b3yn\'ea\'b3a do \'9crodka, a fale przyboju unios\'b3y j\'b9 i z\'b3o\'bfy\'b3y na pla\'bf
y, na wielkim bloku koralowca. Gromada wyspiarzy z\'b3apa\'b3a }{\i\fs24\cf1 dinghy }{\f58\fs24\cf1 odci\'b9gaj\'b9c j\'b9 od wody i Knut zosta\'b3 oto^ony przez wielki t\'b3um krajowc\'f3w papla\-j\'b9cych nieznanym mu narzeczem. Br\'b9zowi bosonodzy m
\'ea\'bfczy\'9fni, kobiety i dzieci w r\'f3\'bfnym wieku, st\'b3oczyli si\'ea wok\'f3\'b3 niego, ma\-caj\'b9c palcami materia\'b3 koszuli i spodni. Wyspiarze byli odziani w stare, zniszczone, eU}{\fs24\cf1\super r}{\fs24\cf1 \'b0pejskie ubrania, lecz}{
\f58\fs24\cf1 na wyspie nie by\-\'b3o ani jednego Europej}{\fs24\cf1\super Cz}{\fs24\cf1 yka.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Knut zwr\'f3ci\'b3 si\'ea do kilku okazalszych m\'ea\'bfczyzn perswaduj\'b9c im na migi, \'bfeby go od}{\fs24\cf1\super wiezli}{\fs24\cf1 }{\fs24\cf1\super w}{\fs24\cf1 }{\i\fs24\cf1 dinghy. }{\f58\fs24\cf1 Wtedy ko\'b3ysz\'b9c si\'ea
, pod\-szed\'b3 wielki, t\'b3usty ch\'b3\'b0P, kt\'f3ry zdaniem Knuta musia\'b3 by\'e6 wo\-dzem, gdy\'bf nosi\'b3 star\'b9 wo}{\f65\fs24\cf1 jskow\'e0 czapk\'e6 i przemawia\'f9 silnym, w\'f9adczym g\'f9osem. Wszyscy ust\'e6powali mu z drogi. Knut pr\'f3bo
\-wa\'f9 wyt\'f9umaczy\'e3 wod\'a3\'b0wi po norwesku i angielsku, \'fde potrze\-buje ludzi, kt\'f3rzy mogliby go odwie\'ea\'e3 na tratw\'e6, zanim wiatr zdryfuje Kon-Tiki w r^Orze. W\'f3dz rozpromie}{\f58\fs24\cf1 ni\'b3 si\'ea, ale nie zro\-zumia\'b3
ani s\'b3owa. Mim}{\fs24\cf1\super 0}{\f58\fs24\cf1 gwa\'b3townych protest\'f3w Knut zosta\'b3 za\-ci\'b9gni\'eaty przez ca\'b3\'b9 t\'ea krzycz\'b9c\'b9 gromad\'ea do wioski. Tam przy\-j\'ea\'b3y go psy, \'9cwinie, \'b3f}{\fs24\cf1\super ur}{
\f58\fs24\cf1 y i pi\'eakne dziewcz\'eata M\'f3rz Po\'b3udnio\-wych, kt\'f3re nadesz\'b3y pios\'b9c \'9cwie\'bfe owoce. Wida\'e6 by\'b3o, \'bfe kra\-jowcy chc\'b9 w miar\'ea rA}{\fs24\cf1\super Q}{\f58\fs24\cf1 \'bfliwo\'9cci umili\'e6
mu pobyt, lecz nasz to\-warzysz nie da\'b3 si\'ea skosi\'e6, my\'9cl\'b9c ze smutkiem o dryfuj\'b9cej na zach\'f3d tratwie. Zamiaf7 wyspiarzy by\'b3y oczywiste. Pragn\'eali to\-warzystwa go\'9ccia i wie}{\fs24\cf1\super dzi}{\f58\fs24\cf1 eli, \'bf
e na statku bia\'b3ych ludzi przywie\-ziono wiele dobrych rzeczy. Je\'9cli uda im si\'ea zatrzyma\'e6 Knuta we wsi, to reszta za\'b3ogi i dziwny statek z pewno\'9cci\'b9 przyb\'ead\'b9 na wysp\'ea. \'afaden okr\'eat ^ie zostawi przecie\'bf bia\'b3ego cz
\'b3owieka na tak odci\'eatej od \'9cwiata Wyspie, jak Angatau.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po r\'f3\'bfnych zabawnych perypetiach Knut wyszed\'b3 ze wsi i po\-\'9cpieszy\'b3 do }{\i\fs24\cf1 dinghy, }{\f58\fs24\cf1 otoczony przez wielbicieli obu p\'b3ci. Jego mi\'ea-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 dzynarodowe s\'b3owa i gesty zosta\'b3y w ko\'f1cu zrozumiane; wyspia\-rze poj\'eali, \'bfe przybysz musi powr\'f3ci\'e6 na dziwny statek zgubiony w ciemno\'9cci.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Wtedy krajowcy}{\f58\fs24\cf1 zdobyli si\'ea na kawa\'b3. Powiedzieli mu na mi\-gi, \'bfe reszta za\'b3ogi Kon-Tiki l\'b9duje w\'b3a\'9cnie po drugiej stronie przyl\'b9dka. Knut przez chwil\'ea nie wiedzia\'b3, co robi\'e6, gdy nagle rozleg
\'b3a si\'ea wrzawa na pla\'bfy, gdzie kobiety i dzieci podsyca\'b3y gasn\'b9ce ognisko. Trzy \'b3odzie wr\'f3ci\'b3y na wysp\'ea przywo\'bf\'b9c kar\-tk\'ea do Knuta. Nasz towarzysz znalaz\'b3 si\'ea w rozpaczliwej sytua\-cji. Otrzyma\'b3 instrukcj\'ea
, by nie wraca\'e6 samotnie na tratw\'ea, a kra\-jowcy odmawiali mu wszelkiej pomocy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tubylcy rozpocz\'eali g\'b3o\'9cn\'b9, krzykliw\'b9 dyskusj\'ea. Ci z nich, kt\'f3\-rzy byli na tratwie, rozumieli doskonale, \'bfe zatrzymywanie Knu\-ta nie przyda si\'ea na nic. Kon-Tiki nie m\'f3g\'b3 wr\'f3ci\'e6 na wysp\'ea. W ko\'f1
cu obietnice i gro\'9fby Knuta wypowiedziane za pomoc\'b9 gest\'f3w sk\'b3oni\'b3y za\'b3og\'ea trzech \'b3odzi do odwiezienia go na sta\-tek. Pu\'9ccili si\'ea w morze w pogoni za nami gumow\'b9 tratewk\'b9 ko\'b3ysz\'b9c\'b9 si\'ea na holu, pozostali za
\'9c mieszka\'f1cy wsi stali nieru\-chomo obok gasn\'b9cego ogniska, patrz\'b9c na odjazd nowego, ja\-snow\'b3osego przyjaciela, kt\'f3ry znika\'b3 r\'f3wnie pr\'eadko, jak si\'ea po\-jawi\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na pe\'b3nym morzu wiod\'b3y Knuta s\'b3abe sygna\'b3y \'9cwietlne z tra\-twy, w chwilach kiedy fale unosi\'b3y \'b3odzie. D\'b3ugie, w\'b9skie cz\'f3\'b3\-na Polinezyjczyk\'f3w, wsparte na zaostrzonych p\'b3ywakach, prze\-cina\'b3y wod
\'ea jak no\'bfe, lecz Knutowi wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe up\'b3yn\'ea\'b3a wieczno\'9c\'e6, zanim stopy jego znowu dotkn\'ea\'b3y okr\'b9g\'b3ych pni Kon-Tiki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Dobrze si\'ea bawi\'b3e\'9c na l\'b9dzie? \emdash zapyta\'b3 z zazdro\'9cci\'b9 Tor-stein.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Ach, \'bfeby\'9c ty widzia\'b3 tamtejsze tancerki }{\i\fs24\cf1 hula}{\fs24\cf1\super 41}{\f58\fs24\cf1 \emdash dra\'bf\-ni\'b3 go Knut.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Spu\'9ccili\'9cmy \'bfagiel, wci\'b9gn\'eali\'9cmy na pok\'b3ad wios\'b3o sterowe i wle\'9fli\'9cmy wszyscy do sza\'b3asu. Spali\'9cmy twardo jak bloki skalne na wybrze\'bfu Angatau.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przez trzy dni dryfowali\'9cmy przez morze, nie widz\'b9c \'9cladu l\'b9du.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dryfowali\'9cmy prosto na os\'b3awione rafy Takuma i Raroia, kto-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 re razem tworzy\'b3y przed nami barykad\'ea d\'b3ugo\'9cci 70\emdash 80 kilo\-metr\'f3w. Robili\'9cmy rozpaczliwe wysi\'b3ki sterowania na p\'f3\'b3noc od tych niebezpiecznych raf i sz\'b3o nam jaki\'9c czas dobrze, a\'bf pew\-
nej nocy wachtowy wpad\'b3 do sza\'b3asu i obudzi\'b3 wszystkich.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wiatr zmieni\'b3 si\'ea. Nios\'b3o nas prosto na raf\'ea Takuma. Zacz\'ea\'b3o d\'bfd\'bfy\'e6 i widzialno\'9c\'e6 by\'b3a bardzo s\'b3aba. Rafa musia\'b3a by\'e6 gdzie\'9c w pobli\'bfu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W \'9crodku nocy zwo\'b3ali\'9cmy rad\'ea wojenn\'b9. Chodzi\'b3o teraz o ura\-towanie naszego \'bfycia. Nie mieli\'9cmy ju\'bf wi\'eacej mo\'bfliwo\'9cci op\'b3y-ni\'eacia rafy od p\'f3\'b3nocy, nale\'bfa\'b3o pr\'f3bowa\'e6
forsowania jej od po\-\'b3udnia}{\fs24\cf1 .}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Obrasowali\'9cmy \'bfagiel, prze\'b3o\'bfyli\'9cmy wios\'b3o sterowe i rozpo\-cz\'eali\'9cmy niebezpieczn\'b9 \'bfeglug\'ea z niepewnym wiatrem p\'f3\'b3noc\-nym, kt\'f3ry wia\'b3 nam w plecy. Gdyby wiatr wschodni powr\'f3ci\'b3, zanim zd
\'b9\'bfyliby\'9cmy omin\'b9\'e6 osiemdziesi\'eaciokilometrow\'b9 fasad\'ea rafy, byliby\'9cmy wp\'eadzeni w kipiel i zdani na jej \'b3ask\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Uzgodnili\'9cmy, co nale\'bfy zrobi\'e6 w razie awarii. Nale\'bfa\'b3o za wszelk\'b9 cen\'ea trzyma\'e6 si\'ea pok\'b3adu Kon-Tiki. Gdy fale przyboju rzuc\'b9 si\'ea na nas, nie b\'eadziemy w\'b3azi\'e6 na maszt, sk\'b9d spadliby\'9c\-
my jak zgni\'b3e owoce z drzewa, lecz mocno uczepimy si\'ea szta-g\'f3w. Na pok\'b3adzie przygotowali\'9cmy nasz\'b9 gumow\'b9 \'b3\'f3dk\'ea i za\-mocowali\'9cmy na niej ma\'b3y, wodoszczelny nadajnik radiowy, tro\-ch\'ea prowiantu, butle z wod\'b9
i apteczk\'ea. Wszystko to zosta\'b3oby zniesione przez fal\'ea na l\'b9d niezale\'bfnie od nas, gdyby\'9cmy mu\-sieli ratowa\'e6 si\'ea wp\'b3aw. Na rufie Kon-Tiki zamocowali\'9cmy d\'b3u\-g\'b9 link\'ea z p\'b3ywakiem, kt\'f3ry zosta\'b3by r\'f3wnie
\'bf zmyty na l\'b9d. Mo\-gliby\'9cmy ewentualnie pr\'f3bowa\'e6 przeci\'b9gn\'b9\'e6 ca\'b3\'b9 tratw\'ea, je\'9cli uwi\'ea\'9fnie na rafie. Potem wpe\'b3zli\'9cmy do \'9cpiwor\'f3w pozostawiaj\'b9c na pok\'b3adzie mokn\'b9cego sternika.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dop\'f3ki wia\'b3 p\'f3\'b3nocny wiatr, p\'b3yn\'eali\'9cmy wolno, lecz pewnie wzd\'b3u\'bf frontu koralowej rafy, kt\'f3ra le\'bfa\'b3a zaczajona za hory\-zontem. Lecz pewnego popo\'b3udnia wiatr zamar\'b3 zupe\'b3nie, a kie\-dy }{
\i\f58\fs24\cf1 zacz\'b9\'b3 }{\f58\fs24\cf1 znowu wia\'e6, pojawi\'b3 si\'ea od wschodu. Wed\'b3ug oblicze\'f1 Erika, zaszli\'9cmy ju\'bf tak daleko na po\'b3udnie, \'bfe mieli\'9cmy na\-dziej\'ea op\'b3yni\'eacia po\'b3udniowego cypla rafy Raroia. Nale
\'bfa\'b3o spr\'f3bowa\'e6 op\'b3yn\'b9\'e6 j\'b9 doko\'b3a i dosta\'e6 si\'ea na podwietrzn\'b9 przed zdryfowaniem na inne rafy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Min\'b9\'b3 nasz setny dzie\'f1 na oceanie. P\'f3\'9fn\'b9 noc\'b9 obudzi\'b3em si\'ea ze z\'b3ym samopoczuciem, by\'b3em niespokojny. W ruchu fal by\'b3o co\'9c niezwyk\'b3ego. Kon-Tiki porusza\'b3 si\'ea jakby troch\'ea inaczej ni\'bf
zwykle w takich okoliczno\'9cciach. Byli\'9cmy wra\'bfliwi na zmian\'ea rytmu pni balsy. Pomy\'9cla\'b3em zaraz o fali odbitej przez zbli\'bfa\-j\'b9cy si\'ea l\'b9d i stale wychodzi\'b3em na pok\'b3ad lub w g\'f3r\'ea na maszt. Nie wida\'e6 by\'b3
o nic opr\'f3cz morza. Ale spa\'e6 spokojnie nie mog\'b3em. Czas up\'b3ywa\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy ju\'bf przed sz\'f3st\'b9 pocz\'ea\'b3o szarze\'e6, Torstein spiesznie ze\-\'9clizn\'b9\'b3 si\'ea ze szczytu masztu. Zobaczy\'b3 przed sob\'b9 w dali szereg ma\'b3ych, poro\'9cni\'eatych palmami wysepek. Przede wszystkim po\'b3o\-
\'bfyli\'9cmy wios\'b3o na po\'b3udniow\'b9 burt\'ea tak daleko, jak tylko by\'b3o mo\'bfna. Torstein widzia\'b3 koralowe wysepki nanizane jak per\'b3y na nitk\'ea za raf\'b9 Raroia. Widocznie zni\'f3s\'b3 nas znowu jaki\'9c p\'f3\'b3nocny pr\'b9d.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 O wp\'f3\'b3 do \'f3smej zjawi\'b3 si\'ea \'b3a\'f1cuch pokrytych palmami wy\-sepek wzd\'b3u\'bf ca\'b3ego horyzontu od zachodu. Wysepka le\'bf\'b9ca naj\-dalej na po\'b3udnie znajdowa\'b3a si\'ea wprost na naszym kursie, a dalej widnia
\'b3y wysepki i grupki palm wzd\'b3u\'bf ca\'b3ego hory\-zontu po prawej burcie, malej\'b9c i znikaj\'b9c w p\'f3\'b3nocnym kie\-runku. Najbli\'bfsza z nich le\'bfa\'b3a cztery czy pi\'ea\'e6 mil morskich od nas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jeden rzut oka ze szczytu masztu wyja\'9cni\'b3 nam, \'bfe chocia\'bf po\-\'b3udniowa wyspa le\'bfa\'b3a przed dziobem, to dryf boczny jest tak wielki, i\'bf nie posuwamy si\'ea w tym kierunku. Znosi\'b3o nas po prze\-k\'b9
tnej prosto na raf\'ea. Z dobrze umocowanymi mieczami mieli\-by\'9cmy pewn\'b9 szans\'ea na obej\'9ccie przeszkody. Rekiny sz\'b3y jednak tu\'bf za statkiem, tak \'bfe nie mo\'bfna by\'b3o nurkowa\'e6 pod tratw\'ea, by usztywni\'e6 lu\'9fne miecze.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wiedzieli\'9cmy, \'bfe pozosta|o nam tylko par\'ea godzin na pok\'b3adzie Kon-Tiki. Nale\'bfa\'b3o ten czas wykorzysta\'e6 w celu przygotowania si\'ea do nieuniknionej awarii na koralowej rafie. Ka\'bfdy z nas do\-wiedzia\'b3 si\'ea
, co do niego nale\'bfy, gdy nadejdzie decyduj\'b9ca chwila. Ka\'bfdy z nas zna\'b3 swoj\'b9 \'9cci\'9cle zakre\'9clon\'b9 stref\'ea odpowiedzialno\'9cci, tak \'bfe nie potrzebowali\'9cmy nast\'eapowa\'e6 sobie wzajemnie na pi\'ea
ty, gdy nadejdzie czas i o wszystkim b\'ead\'b9 decydowa\'e6 sekundy. Kon--Tiki ko\'b3ysa\'b3 si\'ea w g\'f3r\'ea i w d\'f3\'b3, a wiatr spycha\'b3 nas coraz bli\'bfej}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 "rafy. Nie ulega\'b3o w\'b9tpliwo\'9cci, \'bfe kot\'b3owisko fal pochodzi\'b3o st\'b9d, \'bfe fale odbija\'b3y si\'ea od rafy po bezsilnym ataku na koralowy mur.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'b3yn\'eali\'9cmy ci\'b9gle pod pe\'b3nym \'bfaglem, maj\'b9c nadziej\'ea, \'bfe jeszcze si\'ea wydostaniemy. W miar\'ea bowiem jak znosi\'b3o nas coraz bli\'bfej, widzieli\'9cmy z masztu, \'bfe ca\'b3y ten naszyjnik z pere\'b3 \'b3\'b9
czy si\'ea z koralow\'b9 raf\'b9 le\'bf\'b9c\'b9 cz\'ea\'9cciowo pod wod\'b9. By\'b3o to jakby molo, o kt\'f3re bi\'b3y fale pieni\'b9c si\'ea i wzlatuj\'b9c w g\'f3r\'ea. Rafa Raroia ma owalny kszta\'b3t i \'9crednica jej wynosi oko\'b3
o czterdziestu kilome\-tr\'f3w. D\'b3u\'bfsz\'b9 stron\'b9 jest obr\'f3cona na wsch\'f3d, sk\'b9d w\'b3a\'9cnie nad\-chodzi\'b3a rozko\'b3ysana tratwa. Sama rafa ma par\'easet metr\'f3w szero\-ko\'9cci, a poza ni\'b9 le\'bf\'b9 wewn\'b9
trz cichej laguny idylliczne wysepki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Z niepokojem patrzyli\'9cmy na b\'b3\'eakitny Pacyfik bezlito\'9cnie unoszony w powietrze na ca\'b3ym horyzoncie przed nami. Zdawa\-\'b3em sobie spraw\'ea z tego, co nas czeka. Odwiedzi\'b3em ju\'bf przedtem grup\'ea wysp Tuamotu i patrza
\'b3em tam bezpiecznie z l\'b9du na gro\'9fne widowisko na wschodzie, gdzie przyb\'f3j z otwartego oceanu prze\-latywa\'b3 przez raf\'ea. Stopniowo na po\'b3udniu ukazywa\'b3y si\'ea nowe wysepki i rafy. Musieli\'9cmy znajdowa\'e6 si\'ea chyba po\'9c
rodku ca\'b3ego tego koralowego muru.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na pok\'b3adzie Kon-Tiki przygotowano si\'ea do zako\'f1czenia po\-dr\'f3\'bfy. Wszystko, co przedstawia\'b3o jak\'b9\'9c szczeg\'f3ln\'b9 warto\'9c\'e6, zosta\'b3o zniesione do sza\'b3
asu i zamocowane linami. Dokumenty i papiery zapakowali\'9cmy w wodoszczelne worki, razem z filmami i innymi przedmiotami, kt\'f3re trzeba by\'b3o chroni\'e6 przed wod\'b9. Ca\'b3y sza\'b3as pokryli\'9cmy \'bfaglowym p\'b3\'f3tnem i \'9cci\'b9gn\'eali\'9c
my szcze\-g\'f3lnie mocnymi linami. Kiedy zobaczyli\'9cmy, \'bfe znik\'b3a ju\'bf nadzieja obej\'9ccia rafy, podnie\'9cli\'9cmy bambusowy pok\'b3ad i przeci\'eali\'9cmy machetarni wszystkie wi\'b9zania przytrzymuj\'b9ce wysuwane mie\-cze. Nie \'b3atwo by
\'b3o wyci\'b9gn\'b9\'e6 miecze pokryte obficie ma\'b3\'bfami.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Z wyci}{\f58\fs24\cf1 \'b9gni\'eatymi mieczami tratwa zanurza\'b3a si\'ea nie g\'b3\'eabiej, ni\'bf si\'eaga\'b3y pnie, \'b3atwiej wi\'eac mog\'b3a by\'e6 przerzucona przez raf\'ea. Bez mieczy i ze spuszczonymi \'bfaglami p\'b3yn\'ea\'b3
a ona bokiem i by\'b3a ca\'b3\-kowicie na \'b3asce wiatru i fal.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przywi\'b9zali\'9cmy najd\'b3u\'bfsz\'b9 z posiadanych lin-do kotwicy zmaj\-strowanej na tratwie; drugi koniec liny przymocowali\'9cmy do pod\-n\'f3\'bfa masztu. W razie Wyrzucenia kotwicy za burt\'ea, Kon-Tiki po\-winien dryfowa\'e6
na kipiel ruf\'b9 naprz\'f3d. Kotwica sk\'b3ada\'b3a si\'ea z pustych baniek na wod\'ea, wype\'b3nionych zu\'bfytymi bateriami radiowymi i ci\'ea\'bfkim z\'b3omem, przy czym wystawa\'b3y z niej osa\-dzone na krzy\'bf solidne bale z drzewa mangrowego.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Rozkaz numer jeden, kt\'f3ry by\'b3 naszym pierwszym i ostatnim, brzmia\'b3: \'93Trzyma\'e6 si\'ea mocno tratwy!" W ka\'bfdym wypadku mie\-li\'9cmy mocno przywrze\'e6 do tratwy, pozwalaj\'b9c dziewi\'eaciu wielkim balom przyj\'b9\'e6
na siebie uderzenie o raf\'ea. Gdyby\'9cmy skoczyli za burt\'ea, staliby\'9cmy si\'ea bezbronnymi ofiarami wir\'f3w, kt\'f3re wci\'b9g\-n\'ea\'b3yby nas i rzuci\'b3y o ostry koral. Gumowa tratewka wywr\'f3ci\'b3aby si\'ea na stromych falach, a obci\'b9
\'bfona, "zosta\'b3aby podarta na strz\'eapy o raf\'ea. Lecz drewniane bale musia\'b3y by\'e6 wcze\'9cniej czy p\'f3\'9fniej wyrzucone na l\'b9d \emdash a my z nimi, je\'bfeli tylko potrafimy si\'ea na nich utrzyma\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnie ca\'b3a za\'b3oga mia\'b3a w\'b3o\'bfy\'e6 buty po raz pierwszy od stu dni i przygotowa\'e6 pasy ratunkowe. Te ostatnie nie mia\'b3y zreszt\'b9 wi\'eakszego znaczenia \emdash cz\'b3owiekowi za burt\'b9 grozi\'b3o je\'9c
li nie utoni\'eacie, to zmia\'bfd\'bfenie. Mieli\'9cmy te\'bf do\'9c\'e6 czasu na roz\-mieszczenie po kieszeniach naszych paszport\'f3w i niewielu pozo\-sta\'b3ych nam jeszcze dolar\'f3w. Lecz nie brak czasu martwi\'b3 nas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ci\'b9gu pe\'b3nych napi\'eacia godzin dryfowali\'9cmy bezradnie bo\-kiem w kierunku rafy. Na pok\'b3adzie panowa\'b3a pe\'b3na skupienia cisza; wszyscy kr\'b9\'bfyli\'9cmy po pok\'b3adzie tam i z powrotem wcho\-dz\'b9
c w milczeniu do sza\'b3asu i wykonuj\'b9c swoj\'b9 robot\'ea. Nasze skupione twarze wskazywa\'b3y, \'bfe nikt nie mia\'b3 w\'b9tpliwo\'9cci co do powagi oczekuj\'b9cych nas wydarze\'f1, a brak zdenerwowania wskazywa\'b3, i\'bf wszyscy mieli\'9c
my niewzruszalne zaufanie do trat\-wy, nabyte stopniowo w czasie podr\'f3\'bfy. Je\'bfeli przeprawi\'b3a nas przez morza, przeniesie nas r\'f3wnie\'bf \'bfywych na l\'b9d.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wewn\'b9trz sza\'b3asu, w\'9cr\'f3d pude\'b3 z prowiantem i przywi\'b9zanego \'b3adunku, panowa\'b3 zupe\'b3ny chaos. Torstein siedzia\'b3 ci\'b9gle w k\'b9\-ciku radiotelegraficznym, gdzie pracowa\'b3a kr\'f3tkofal\'f3wka. Znaj\-dowali
\'9cmy si\'ea teraz w odleg\'b3o\'9cci 8 000 kilometr\'f3w od naszej starej bazy w Callao \emdash gdzie peruwia\'f1ska Szko\'b3a Marynarki Wojennej utrzymywa\'b3a z nami sta\'b3y kontakt radiowy \emdash i dalej jeszcze od kr\'f3tkofalowc\'f3
w w Stanach Zjednoczonych. Przypadek chcia\'b3, \'bfe poprzedniego dnia weszli\'9cmy w kontakt z pewnym do\'9cwiadczonym radioamatorem, kt\'f3ry przebywa\'b3 ze swoj\'b9 stacj\'b9}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 w Rarotonga na Wyspach Cooka i nasi radiotelegrafi\'9cci wbrew zwyk\'b3ej praktyce um\'f3wili si\'ea na temat dodatkowego kontaktu tego ranka. Przez ca\'b3y czas, kiedy dryfowali\'9cmy coraz to bli\'bfej i bli\'bfej rafy, Torstein siedzia
\'b3 stukaj\'b9c kluczem i nawo\'b3uj\'b9c Rarotonga.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zapisy w dzienniku okr\'eatowym Kon-Tiki brzmia\'b3y:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Godz. 8.15.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Zbli\'bfamy si\'ea zwolna do l\'b9du. Mo\'bfna teraz rozr\'f3\'bfni\'e6 go\'b3ym okiem poszczeg\'f3lne palmy po prawej burcie".}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Godz. 8.45.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Wiatr wieje obecnie z jeszcze bardziej niekorzystnego dla nas kierunku, nie mamy wi\'eac nadziei wydostania si\'ea. Na pok\'b3adzie \'bfadnej nerwowo\'9cci, opr\'f3cz gor\'b9czkowych przygotowa\'f1. Na rafie przed nami le\'bfy co\'9c
, co wygl\'b9da jak wrak \'bfaglowca, ale mo\'bfe jest to}{\fs24\cf1 tylko sterta naniesionego drewna".}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Godz. 9.45.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Wiatr znosi nas teraz w kierunku przedostatniej wysepki wi\-docznej za raf\'b9. Widzimy ju\'bf wyra\'9fnie ca\'b3\'b9 raf\'ea koralow\'b9. Wy\-gl\'b9da ona jak bia\'b3o i czerwono nakrapiany mur, kt\'f3ry jak okiem si\'eagn\'b9\'e6
wystaje z wody, przed pasmem wysp. Wzd\'b3u\'bf ca\'b3ej rafy bia\'b3a, pieni\'b9ca si\'ea linia przyboju wzbija si\'ea ku niebu. Bengt cz\'ea\-stuje nas w\'b3a\'9cnie krzepi\'b9cym, gor\'b9cym posi\'b3kiem \emdash
ostatnim przed wielkim wydarzeniem! Wewn\'b9trz rafy le\'bfy jednak wrak. Jeste\'9cmy ju\'bf tak blisko, \'bfe mo\'bfemy rozr\'f3\'bfni\'e6 zarysy innych wysp po drugiej stronie laguny".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 G\'b3uchy huk przyboju zbli\'bfy\'b3 si\'ea znowu; szed\'b3 od ca\'b3ej rafy rozci\'b9gaj\'b9cej si\'ea przed nami i wype\'b3nia\'b3 powietrze jak podnie\-caj\'b9cy werbel b\'eabna, zapowiadaj\'b9cego niezwyk\'b3y fina\'b3 Kon-Tiki.}{
\fs24
\par }{\fs24\cf1 Godz. 9.50.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \'93}{\f58\fs24\cf1 Jeste\'9cmy ju\'bf bardzo blisko. Dryfujemy wzd\'b3u\'bf rafy. Ju\'bf tylko oko\'b3o 100 metr\'f3w. Torstein wci\'b9\'bf rozmawia z go\'9cciem na Ra\-rotonga. Wszystko gotowe. Musz\'ea ju\'bf pakowa\'e6 dziennik. Wszyscy s
\'b9 w dobrym nastroju. Sytuacja przedstawia si\'ea gro\'9fnie, lecz damy sobie rad\'ea".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W kilka minut p\'f3\'9fniej kotwica posz\'b3a za burt\'ea i zaczepi\'b3a o dno, a Kon-Tiki obr\'f3ci\'b3 si\'ea ruf\'b9 do kipieli. Wstrzyma\'b3o nas to przez kilka cennych minut; Torstein tymczasem wali\'b3 jak szalony kluczem Morsego. Z
\'b3apa\'b3 wreszcie Rarotonga. Ryk przyboju wy\-pe\'b3ni\'b3 powietrze, a fale wznosi\'b3y si\'ea i opada\'b3y z sykiem. Na pok\'b3adzie wszyscy byli w ruchu, a Torstein nada\'b3 wreszcie sw\'f3j komunikat. Uprzedzi\'b3 on, \'bfe gna nas na raf\'ea
Raroia i prosi\'b3 Rarotong\'ea o nas\'b3uch na tej samej fali co godzin\'ea. Gdyby\'9cmy nie dali znaku \'bfycia w ci\'b9gu trzydziestu sze\'9cciu godzin, nale\'bfa\'b3o zawiadomi\'e6 norwesk\'b9 ambasad\'ea w Waszyngtonie. Ostatnie s\'b3
owa Torsteina brzmia\'b3y: \'93Wszystko w porz\'b9dku. Zosta\'b3o 50 metr\'f3w. Idziemy naprz\'f3d. Do widzenia". \emdash Potem zamkn\'b9\'b3 aparat. Knut zapiecz\'eatowa\'b3 papiery i obydwaj wyle\'9fli pr\'eadko do nas na pok\'b3ad, gdy\'bf by\'b3o ju
\'bf jasne, \'bfe kotwica nie utrzyma nas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Fale ros\'b3y coraz wi\'eaksze, podzielone g\'b3\'eaboko dolinami, i czuli\-\'9cmy, \'bfe tratwa leci w g\'f3r\'ea i w d\'f3\'b3, w g\'f3r\'ea i w d\'f3\'b3, coraz wy\'bfej i wy\'bfej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Znowu zabrzmia\'b3 rozkaz: \'93Trzyma\'e6 si\'ea, mniejsza o \'b3adunek, trzyma\'e6 si\'ea!"}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Byli\'9cmy teraz tak blisko wodospadu fal, \'bfe nie s\'b3yszeli\'9cmy ju\'bf r\'f3wnomiernego grzmotu z rafy doko\'b3a nas. S\'b3ycha\'e6 by\'b3o teraz tylko oddzielne \'b3oskoty za ka\'bfdym razem, kiedy najbli\'bfszy ba\'b3wan wali\'b3
si\'ea na raf\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Za\'b3oga sta\'b3a w pogotowiu, ka\'bfdy mocno uczepi\'b3 si\'ea swojej liny, kt\'f3ra wyda\'b3a mu si\'ea najpewniejsza. Tylko Erik wpe\'b3z\'b3 jeszcze w ostatniej chwili do sza\'b3asu. Nie wype\'b3ni\'b3 bowiem ostat\-
niego punktu programu \emdash nie znalaz\'b3 dotychczas swoich but\'f3w! Nikt z nas nie sta\'b3 na rufie, gdy\'bf z tamtej strony w\'b3a\'9cnie spo\-dziewali\'9cmy si\'ea uderzenia o raf\'ea. Nie by\'b3y r\'f3wnie\'bf bezpieczne dwa mocne sztagi biegn
\'b9ce ze szczytu masztu w d\'f3\'b3 do rufy. Gdyby maszt upad\'b3, musia\'b3yby one zwisn\'b9\'e6 za burt\'ea, nad raf\'b9. Herman, Bengt i Torstein wdrapali si\'ea na jakie\'9c skrzynie zamo\-cowane przed przedni\'b9 \'9ccian\'b9 domku, Herman uczepi
\'b3 si\'ea gai biegn\'b9cej u szczytu dachu, a dwaj pozostali trzymali si\'ea lin, kt\'f3rymi przedtem wci\'b9gali\'9cmy \'bfagiel na szczyt masztu. Knut i ja wybrali\'9cmy sztag biegn\'b9cy od dziobu do szczytu, gdy\'bf s\'b9dzi\-li\'9cmy, \'bfe je\'bf
eli maszt, sza\'b3as i wszystko inne mog\'b3o p\'f3j\'9c\'e6 za burt\'ea \emdash to liny na dziobie pozostan\'b9 na pok\'b3adzie; byli\'9cmy bo\-wiem teraz odwr\'f3ceni dziobem do fal. Kiedy zmiarkowali\'9cmy, \'bfe fale przyboju pochwyci\'b3
y nas, przeci\'eali\'9cmy kotwiczn\'b9 lin\'ea i ruszyli\'9cmy w drog\'ea. Fala wznios\'b3a si\'ea prosto pod nami i pocz\'eali\'9cmy wraz z Kon-Tiki unosi\'e6 si\'ea w po\-wietrze. Nadszed\'b3 wielki moment; gnali\'9cmy na grzbiecie fal w tak szalonym p
\'eadzie, \'bfe rozklekotany statek trzeszcza\'b3, st\'eaka\'b3 i dygo\-ta\'b3. Krew zawrza\'b3a nam w \'bfy\'b3ach z podniecenia. Pami\'eatam, \'bfe nie maj\'b9c innych pomys\'b3\'f3w, macha\'b3em r\'eak\'b9 rycz\'b9c: \'93Hura!" na ca\'b3e gard\'b3
o; dawa\'b3o mi to pewne odpr\'ea\'bfnie, a w ka\'bfdym razie nie czy\-ni\'b3o szkody. By\'e6 mo\'bfe, i\'bf inni my\'9cleli, \'bfe zwariowa\'b3em, ale twarze ich ja\'9cnia\'b3y entuzjastycznym u\'9cmiechem. P\'eadzili\'9cmy, a\'bf gwizda\'b3o za nami; by
\'b3 to ogniowy chrzest Kon-Tiki; wszystko na pewno p\'f3jdzie dobrze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lecz nasze upojenie bliskim zwyci\'eastwem zosta\'b3o wkr\'f3tce przyt\'b3umione. Nowa fala wyros\'b3a wysoko za nami jak l\'9cni\'b9ca, zielona, szklana \'9cciana i kiedy opuszczali\'9cmy si\'ea w d\'f3\'b3, zacz\'ea\'b3a wali\'e6 si\'ea
na nas. W tej samej sekundzie ujrza\'b3em j\'b9 wysoko nad sob\'b9, odczu\'b3em gwa\'b3towne pchni\'eacie i zgin\'b9\'b3em w masach wod\-nych. Ca\'b3ym cia\'b3em czu\'b3em, jak woda ci\'b9gnie mnie z tak\'b9 ogro\-mn\'b9 si\'b3\'b9, \'bfe musia\'b3
em napr\'ea\'bfy\'e6 ka\'bfdy mi\'easie\'f1 i my\'9cle\'e6 tylko o jednej rzeczy: trzyma\'e6 si\'ea, trzyma\'e6 si\'ea! S\'b9dz\'ea, \'bfe w takiej roz\-paczliwej sytuacji raczej ramiona i nogi zosta\'b3yby wyrwane ze staw\'f3w, nim umys\'b3 zgodzi\'b3
by si\'ea na zwolnienie chwytu. Wtem wyczu\'b3em, \'bfe g\'f3ra wodna przechodzi i zwalnia sw\'f3j diabelski chwyt, w kt\'f3rym mnie trzyma\'b3a. Kiedy sun\'ea\'b3a ju\'bf dalej z og\'b3u\-szaj\'b9cym hukiem i grzmotem, zobaczy\'b3em Knuta zwini\'ea
tego w k\'b3\'eabek i wisz\'b9cego obok mnie. Widziana z ty\'b3u, wielka fala by\'b3a prawie p\'b3aska i szara; tocz\'b9c si\'ea dalej przesz\'b3a ponad zr\'ea\-bem dachu, kt\'f3ry wynurzy\'b3 si\'ea z wody. Wisieli tam trzej pozo\-stali, przyci\'9cni\'ea
ci do dachu sza\'b3asu, podczas gdy woda przelewa\'b3a si\'ea nad nimi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wci\'b9\'bf jeszcze byli\'9cmy na powierzchni.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W nast\'eapnej chwili ponowi\'b3em m\'f3j chwyt obejmuj\'b9c r\'eakami i nogami grub\'b9 lin\'ea. Knut ze\'9clizn\'b9\'b3 si\'ea w d\'f3\'b3 i tygrysim skokiem znalaz\'b3 si\'ea z innymi na skrzyniach, gdzie sza\'b3as odbiera\'b3
nacisk wody. Us\'b3ysza\'b3em ich uspokajaj\'b9ce okrzyki, lecz jednocze\'9cnie ujrza\'b3em, jak nowy, zielony wa\'b3 wodny wznosi si\'ea i pi\'eatrzy nad nami. Krzykn\'b9\'b3em ostrzegawczo i skurczy\'b3em si\'ea, jak tylko mo\-g\'b3
em, przy mojej linie. W jednej chwili piek\'b3o znowu rozszala\'b3o si\'ea nad nami, a Kon-Tiki znikn\'b9\'b3 zupe\'b3nie pod masami w\'f3d. Morze napiera\'b3o z ca\'b3\'b9 si\'b3\'b9. Sz\'b3a ju\'bf nad nami druga fala, a za ni\'b9 ruszy\'b3
a trzecia tej samej wielko\'9cci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wtedy us\'b3ysza\'b3em triumfuj\'b9cy okrzyk Knuta, kt\'f3ry wisia\'b3 teraz na sztorm-trapie:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Patrzcie na tratw\'ea, trzyma si\'ea!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po przej\'9cciu trzech fal jedynie podw\'f3jny maszt i sza\'b3as zosta\'b3y troch\'ea zwichrowane. Znowu doznali\'9cmy uczucia triumfu i to do\-da\'b3o nam nowych si\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wtedy zobaczy\'b3em nast\'eapn\'b9 wielk\'b9 fal\'ea, jak nadchodzi\'b3a pi\'ea\-trz\'b9c si\'ea wy\'bfej ni\'bf pozosta\'b3e i znowu rzuci\'b3em ostrze\'bfenie dla innych, wdrapuj\'b9c si\'ea jednocze\'9c
nie na sztag tak wysoko, jak tylko si\'ea da\'b3o. Przywar\'b3em mocno do liny i za chwil\'ea znikn\'b9\-\'b3em we wn\'eatrzu zielonego wa\'b3u wodnego, wznosz\'b9cego si\'ea nad nami. Inni, kt\'f3rzy byli bli\'bfej rufy i widzieli, jak znika\'b3em pierw
\-szy, ocenili wysoko\'9c\'e6 fali na osiem metr\'f3w, ale pieni\'b9cy si\'ea grzebie\'f1 ba\'b3wanu przeszed\'b3 o pi\'ea\'e6 metr\'f3w ponad tym punktem, w kt\'f3rym znikn\'b9\'b3em. Zaraz te\'bf \'9cciana wodna dosi\'eagn\'ea\'b3a pozosta\-\'b3
ych. Wszyscy \'bfywili\'9cmy tylko jedn\'b9 jedyn\'b9 my\'9cl: \'93Wytrzyma\'e6, wytrzyma\'e6, wytrzyma\'e6!" *}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Musieli\'9cmy tym razem uderzy\'e6 o raf\'ea. Poczu\'b3em, jak sztag napi\'b9\'b3 si\'ea od wielkiego nacisku w\'f3d, ugi\'b9\'b3 si\'ea i poddawa\'b3 stop\-niowo. Nie potrafi\'b3bym jednak okre\'9cli\'e6, czy uderzenia przycho\-dzi\'b3
y z do\'b3u, czy te\'bf z g\'f3ry. Wszystko to trwa\'b3o tylko przez kilka sekund, lecz wymaga\'b3o ogromnego wysi\'b3ku. Na szcz\'ea\'9ccie pr\'f3cz mocy mi\'ea\'9cni cz\'b3owiek ma jeszcze inne si\'b3y. Postanowi\'b3em, \'bfe je\'9cli mam umrze\'e6
, to umr\'ea w tej w\'b3a\'9cnie pozycji. Morze grzmia\-\'b3o nad nami, przed nami i za nami, a cofaj\'b9c si\'ea ods\'b3ania\'b3o okropny widok. Kon-Tiki jak gdyby za uderzeniem czarodziej\-skiej r\'f3\'bfd\'bfki uleg\'b3 ca\'b3kowitej zmianie. Nie mieli
\'9cmy ju\'bf statku, kt\'f3ry znali\'9cmy od tygodni i miesi\'eacy sp\'eadzonych w morzu; w ci\'b9gu kilku sekund nasz przytulny domek sta\'b3 si\'ea zharatanym wrakiem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Spostrzeg\'b3em tylko jednego cz\'b3owieka na pok\'b3adzie. Le\'bfa\'b3 przyci\'9cni\'eaty p\'b3asko do dachu sza\'b3asu twarz\'b9 w d\'f3\'b3, z rozpostar\-tymi ramionami, sama za\'9c chatka by\'b3
a od strony rufy i prawej burty zgnieciona jak domek z kart. T\'b9 nieruchom\'b9 figur\'b9 by\'b3}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Herman. Poza nim nikogo nie dostrzeg\'b3em, a g\'f3ra wodna wali\'b3a ju\'bf znowu przez raf\'ea. Twardy jak \'bfelazo maszt po prawej burcie by\'b3 z\'b3amany niczym zapa\'b3ka, a g\'f3rny jego koniec przebi\'b3 dach domku; ca\'b3
y takielunek wisia\'b3 z prawej burty uko\'9cnie nad raf\'b9. Na rufie kloc sterowy by\'b3 przekr\'eacony, g\'f3rny poprzeczny pie\'f1 z\'b3amany, a sterowe wios\'b3o rozbite w drzazgi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Mocne deski sosnowe na dziobie by\'b3y strzaskane jak pude\'b3ko od cygar, a ca\'b3y bambusowy pok\'b3ad zdarty i przylepiony jak mokry papier do przedniej \'9cciany domku, a z nim skrzynie, ba\'f1ki, p\'b3\'f3tno \'bfaglowe i inny \'b3
adunek. Zewsz\'b9d stercza\'b3y bambu\-sowe tyki i ko\'f1ce lin. Wszystko razem sprawia\'b3o wra\'bfenie zu\-pe\'b3nego ch}{\fs24\cf1 aosu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Czu\'b3em, jak ogarnia mnie lodowate przera\'bfenie. Co mi przyj\-dzie z trzymania si\'ea? Je\'9clibym tu straci\'b3 cho\'e6 jednego cz\'b3owieka, wszystko by\'b3oby na nic, a w\'b3a\'9cnie po ostatnim uderzeniu fali mo\'bfna by\'b3
o dostrzec zaledwie jedn\'b9 istot\'ea ludzk\'b9. W tej sekun\-dzie skurczona posta\'e6 Torsteina ukaza\'b3a si\'ea zza chatki. Wisia\'b3 uczepiony jak ma\'b3pa lin zwisaj\'b9cych ze szczytu masztu i kiedy uda\'b3o mu si\'ea znowu zej\'9c\'e6 na pnie pok
\'b3adu, wczo\'b3ga\'b3 si\'ea na kup\'ea rupieci przed sza\'b3asem. Herman odwr\'f3ci\'b3 teraz g\'b3ow\'ea i z wysi\'b3\-kiem pos\'b3a\'b3 mi u\'9cmiech otuchy nie ruszaj\'b9c si\'ea z miejsca. Pocz\'b9\-\'b3em wywo\'b3ywa\'e6 innych i us\'b3ysza\'b3
em spokojny g\'b3os Bengta oznaj\-miaj\'b9cy, \'bfe ca\'b3a }{\i\f58\fs24\cf1 za\'b3oga }{\f58\fs24\cf1 jest na pok\'b3adzie. Le\'bfeli za barykad\'b9 utworzon\'b9 }{\i\fs24\cf1 przez }{\f58\fs24\cf1 mocn\'b9 plecionk\'ea'z bambusa i trzymali si\'ea wi
\'b9za\'f1 tratwy.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Wszys}{\f58\fs24\cf1 tko to odby\'b3o si\'ea w ci\'b9gu kilku sekund, w kt\'f3rych Kon-Tiki wychyn\'b9\'b3 z diabelskiego kot\'b3a fal i wir\'f3w, ale ju\'bf nowy ba\'b3wan zwala\'b3 si\'ea na nas. W\'9cr\'f3d grzmot\'f3
w przyboju po raz ostatni zarycza\'b3em z ca\'b3ej si\'b3y: \'93Trzyma\'e6 si\'ea!" Znikn\'b9\'b3em w ma\-sach wodnych, przelewaj\'b9cych si\'ea przez statek w ci\'b9gu nie ko\'f1\-cz\'b9cych si\'ea 2\emdash 3 sekund. Mia\'b3em ju\'bf tego do\'9c\'e6
. Widzia\'b3em, jak ko\'f1ce pni wali\'b3y i t\'b3uk\'b3y si\'ea o ostry pr\'f3g koralowej rafy, przez kt\'f3r\'b9 tratwa nie mog\'b3a przej\'9c\'e6. Znowu wiry poci\'b9gn\'ea\'b3y nas za sob\'b9. Ponownie ujrza\'b3em tych dw\'f3ch, kt\'f3rzy le\'bf
eli rozpostarci w poprzek dachu chatki, lecz \'bfaden z nas nie \'9cmia\'b3 si\'ea ju\'bf wi\'eacej. Spoza sterty bambusu us\'b3ysza\'b3em spokojne wo\'b3anie: \'93Nic z tego nie b\'eadzie!"}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ja sam r\'f3wnie\'bf czu\'b3em, \'bfe upadam na duchu. W miar\'ea jak szczyt masztu przechyla\'b3 si\'ea coraz dalej na praw\'b9 burt\'ea, zawi\-s\'b3em w ko\'f1cu na lu\'9fnej linie poza kraw\'eadzi\'b9 tratwy. Nadesz\'b3a nast\'eapna g
\'f3ra wody. Kiedy wreszcie przesz\'b3a, czu\'b3em si\'ea ju\'bf \'9cmiertelnie zm\'eaczony i moim jedynym \'bfyczeniem by\'b3o wej\'9c\'e6 na bale i po\'b3o\'bfy\'e6 si\'ea za barykad\'b9. Kiedy odbita fala odesz\'b3a, zobaczy\'b3
em po raz pierwszy pod nami nag\'b9, poszarpan\'b9, rdzaw\'b9 raf\'ea i zauwa\'bfy\'b3em, \'bfe Torstein zgi\'eaty wp\'f3\'b3 sta\'b3 na czerwonych, b\'b3yszcz\'b9cych koralach i trzyma\'b3 si\'ea p\'eaku lin zwisaj\'b9cych z ma\-sztu. Knut stoj\'b9
c na rufie szykowa\'b3 si\'ea do skoku. Krzykn\'b9\'b3em, \'bfe musimy wszyscy trzyma\'e6 si\'ea na tratwie, wi\'eac Torstein, zmyty za burt\'ea przez nap\'f3r wody, wskoczy\'b3 z powrotem jak kot.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jeszcze dwa czy trzy ba\'b3wany przewali\'b3y si\'ea przez nas, lecz ju\'bf z mniejszym impetem. Nie pami\'eatam, co si\'ea dzia\'b3o p\'f3\'9fniej, wiem tylko, \'bfe spieniona woda zalewa\'b3a tratw\'ea, a ja zsuwa\'b3em si\'ea coraz ni
\'bfej i ni\'bfej ku czerwonej rafie, na kt\'f3r\'b9 nas wyrzu\-ci\'b3o. Wreszcie pojawia\'b3y si\'ea ju\'bf tylko p\'b3aty piany, wiruj\'b9ce w powietrzu. Wydosta\'b3em si\'ea na tratw\'ea, gdzie wszyscy posuwa\-li\'9cmy si\'ea ku rufowej cz\'ea\'9c
ci pni, kt\'f3ra le\'bfa\'b3a na rafie najwy\'bfej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W tym samym momencie Knut przykucn\'b9\'b3 i zeskoczy\'b3 na ska\'b3\'ea, trzymaj\'b9c koniec liny zwini\'eatej na rufie. Kiedy odbita fala odp\'b3yn\'ea\'b3a z tratwy, przebieg\'b3 p\'eadem ze trzydzie\'9cci metr\'f3w i stan\'b9\'b3
w bezpiecznym miejscu, z ko\'f1cem liny w r\'eakach. Na\-st\'eapna fala podbieg\'b3a ku niemu, zapieni\'b3a si\'ea, opad\'b3a i jak sze\-roki strumie\'f1 sp\'b3yn\'ea\'b3a z p\'b3askiej rafy z powrotem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dopiero teraz wyczo\'b3ga\'b3 si\'ea z rozbitego sza\'b3asu Erik w butach. Gdyby\'9cmy wszyscy zrobili tak jak on, kosztowa\'b3oby nas to mniej wysi\'b3ku. Poniewa\'bf sza\'b3as nie zosta\'b3 zmyty za burt\'ea, lecz le\'bfa\'b3 rozp\'b3
aszczony pod \'bfaglowym p\'b3\'f3tnem, Erik rozpostar\'b3 si\'ea do\-godnie mi\'eadzy \'b3adunkiem i s\'b3ucha\'b3 hucz\'b9cego ponad nim grzmotu fal, podczas gdy zapadni\'eate bambusowe \'9cciany ugina\'b3y si\'ea pod naporem wody. Bengt dozna\'b3
lekkiego wstrz\'b9su m\'f3zgu od upa\-daj\'b9cego masztu, lecz uda\'b3o mu si\'ea wczo\'b3ga\'e6 pod zawalony sza\'b3as do Erika. Tam powinni\'9cmy byli le\'bfe\'e6 wszyscy, gdyby\'9cmy z g\'f3ry wiedzieli, \'bfe tak dobrze b\'ead\'b9 si\'ea trzyma\'e6
pod naporem wody pnie balsy, wi\'b9zania i plecione maty bambusowe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Erik sta\'b3 teraz w pogotowiu na rufowych pniach i kiedy fala}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 oddali\'b3a si\'ea, r\'f3wnie\'bf i on skoczy\'b3 na raf\'ea. Teraz nadesz\'b3a kolej na Hermana, a p\'f3\'9fniej na Bengta.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Za ka\'bfdym razem tratw\'ea popycha\'b3o troch\'ea g\'b3\'eabiej na raf\'ea, a kiedy przysz\'b3a kolej na Torsteina i na mnie, tratwa le\'bfa\'b3a ju\'bf daleko na rafie, tak \'bfe nie by\'b3o powodu opuszczania jej. Ca\'b3a za\'b3oga wzi
\'ea\'b3a si\'ea teraz do prac ratowniczych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Znajdowali\'9cmy si\'ea wi\'eac na rafie o dwadzie\'9ccia metr\'f3w od diabelskiego progu, zza kt\'f3rego bieg\'b3y ku nam d\'b3ugim szeregiem grzywacze, jeden za drugim. Polipy koralowe zbudowa\'b3y atol tak wysoko, \'bf
e tylko same wierzcho\'b3ki ba\'b3wan\'f3w zasila\'b3y nowymi strumieniami wody lagun\'ea obfituj\'b9c\'b9 w ryby. Tu, po drugiej stro\-nie rafy, istnia\'b3 w\'b3asny \'9cwiat korali o najdziwniejszych kszta\'b3tach i kolorach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Daleko na rafie ch\'b3opcy odnale\'9fli dryfuj\'b9c\'b9, gumow\'b9 tratewk\'ea pe\'b3n\'b9 wody. Opr\'f3\'bfnili j\'b9 i przyci\'b9gn\'eali z powrotem do wraku, gdzie na\'b3adowali\'9cmy j\'b9 do pe\'b3na najwa\'bf
niejszymi przedmiotami: radiostacj\'b9, prowiantem i butlami z wod\'b9. Przeci\'b9gn\'eali\'9cmy to wszystko w g\'b3\'b9b rafy i u\'b3o\'bfyli\'9cmy w stos na szczycie wielkiego, koralowego bloku, kt\'f3ry le\'bfa\'b3 samotnie jak wielki meteoryt. Po\-
tem wr\'f3cili\'9cmy do wraku po nowy \'b3adunek. Trudno by\'b3o przewi\-dzie\'e6, jak wysoko wzniesie si\'ea poziom wody, kiedy ogarnie nas przyp\'b3yw.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na p\'b3ytkiej wodzie wewn\'b9trz rafy zauwa\'bfyli\'9cmy co\'9c jasnego, b\'b3yszcz\'b9cego w s\'b3o\'f1cu. Kiedy brodz\'b9c po wodzie podeszli\'9cmy bli\'bfej, okaza\'b3o si\'ea ku naszemu zdumieniu, \'bfe by\'b3
y to dwie puste puszki od konserw. Nie to spodziewali\'9cmy si\'ea znale\'9f\'e6 na kora\-lowej rafie. Nasze zdziwienie wzros\'b3o jeszcze bardziej, kiedy zobaczyli\'9cmy, \'bfe puszki by\'b3y nowiutkie, \'9cwie\'bfo otwarte i mia\'b3y napis \'93ananasy"
\emdash taki sam, jaki widywali\'9cmy na racjach polo\-wych, kt\'f3re mieli\'9cmy wypr\'f3bowa\'e6 dla kwatermistrzostwa. By\'b3y to nasze w\'b3asne puszki, wyrzucone za burt\'ea po ostatnim posi\'b3ku na Kon-Tiki. P\'b3yn\'eali\'9cmy za nimi a\'bf
do rafy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bloki korala, na kt\'f3rych znajdowali\'9cmy si\'ea, by\'b3y ostre i po\-szarpane. Brodzili\'9cmy po nier\'f3wnym dnie, zanurzaj\'b9c si\'ea po kostki, a niekiedy a\'bf do piersi, gdy\'bf w rafie by\'b3y kana\'b3y i \'b3o\'bfy\-ska pr\'b9d
\'f3w. Algi, anemony i korale nadawa\'b3y rafie wygl\'b9d skal\-nego ogrodu pokrytego mchem, kaktusami, czerwonymi, zielo-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 nymi, \'bf\'f3\'b3tymi i bia\'b3ymi skamienia\'b3ymi ro\'9clinami. Korale, muszle, porosty i dziwaczne ryby morskie mieni\'b3y si\'ea we wszystkich kolorach. W g\'b3\'eabszych kana\'b3ach ma\'b3e, metrowe rekiny skrada\'b3y si\'ea
ku nam w kryszta\'b3owo czystej wodzie. Wystarczy\'b3o jednak uderzy\'e6 d\'b3oni\'b9 o powierzchni\'ea wody, a robi\'b3y w ty\'b3 zwrot i trzy\-ma\'b3y si\'ea w pewnej odleg\'b3o\'9cci.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Ta}{\f58\fs24\cf1 m gdzie nas wyrzuci\'b3o, wida\'e6 by\'b3o tylko du\'bfe ka\'b3u\'bfe wody i k\'eapy mokrych korali, dalej za\'9c le\'bfa\'b3a spokojna, niebieska lagu\-na. By\'b3 to w\'b3a\'9cnie odp\'b3yw i widzieli\'9c
my, jak stopniowo coraz wi\'eacej korali wystaje doko\'b3a nas z wody, podczas gdy przyb\'f3j wal\'b9cy bezustannie o raf\'ea jak gdyby obni\'bfy\'b3 si\'ea o jedno pi\'eatro. Nie wiadomo, co b\'eadzie si\'ea dzia\'e6
na rafie, kiedy morze znowu zacznie podnosi\'e6 sw\'f3j poziom. Nale\'bfa\'b3o zabiera\'e6 si\'ea st\'b9d.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Rafa rozci\'b9ga\'b3a si\'ea na p\'f3\'b3noc i po\'b3udnie jak na wp\'f3\'b3 zatopiony mur forteczny. Hen na po\'b3udnie le\'bfa\'b3a druga wyspa, g\'easto poro\-\'9cni\'eata lasem palmowym. Tu\'bf przed nami, na p\'f3\'b3noc, w odleg\'b3o
\'9cci zaledwie 600\emdash 700 metr\'f3w, znajdowa\'b3a si\'ea inna, znacznie mniej\-sza wysepka palmowa. Le\'bfa\'b3a ona po wewn\'eatrznej stronie rafy, ze szczytami palni wznosz\'b9cymi si\'ea ku niebu i z bia\'b3ymi jak \'9cnieg piaszczystymi pla\'bf
ami wchodz\'b9cymi w cich\'b9 lagun\'ea. Ca\'b3a wyspa wygl\'b9da\'b3a jak zielony kosz p\'eaczniej\'b9cy od kwiat\'f3w albo kawa\'b3eczek skoncentrowanego raju.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wybrali\'9cmy t\'ea wysp\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Herman sta\'b3 obok mnie i brodata jego twarz ja\'9cnia\'b3a jak s\'b3o\'f1\-ce. Nie wyrzek\'b3 ani s\'b3owa, wyci\'b9gn\'b9\'b3 tylko r\'eak\'ea ku wyspie i u\'9cmiecha\'b3 si\'ea uszcz\'ea\'9cliwiony. Kon-Tiki le\'bfa\'b3 wci\'b9\'bf
daleko na rafie, otoczony lataj\'b9cymi wok\'f3\'b3 bryzgami piany. By\'b3 to wrak, lecz wrak dostojny. Wszystko na pok\'b3adzie zosta\'b3o rozbite, ale dziewi\'ea\'e6 pni balsy z puszczy Quivedo w Ekwadorze by\'b3o nie\-tkni\'ea
tych jak przedtem. One uratowa\'b3y nam \'bfycie. Morze zabra\'b3o nam nieco \'b3adunku, ale wszystko, co za\'b3adowali\'9cmy do sza\'b3asu, pozosta\'b3o na swoim miejscu. Ogo\'b3ocili\'9cmy tratw\'ea z wszystkiego, co mia\'b3o jak\'b9kolwiek warto\'9c
\'e6; le\'bfa\'b3o to teraz w bezpiecznym miejscu na szczycie wielkiej, spieczonej przez s\'b3o\'f1ce ska\'b3y, we\-wn\'b9trz rafy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy zeskoczy\'b3em z tratwy, straci\'b3em z oczu widok ryb-pilot\'f3w wij\'b9cych si\'ea przed dziobem statku. Teraz grube pnie balsy le\'bfa\'b3y wprost na rafie, na p\'f3\'b3 stopy w wodzie; brunatne porosty morskie wi\'b3y si\'ea
pod dziobem. Odesz\'b3y ryby-piloty. Ode\-sz\'b3y z\'b3ote makrele. Tylko nieznana nam p\'b3aska ryba, wzorzysta jak paw i z ogonem jak welon, przewija\'b3a si\'ea z zaciekawieniem pomi\'eadzy balami. Weszli\'9cmy w nowy \'9cwiat. Johannes opu\'9cci\'b3
swoj\'b9 dziur\'ea. Znalaz\'b3 on tutaj niew\'b9tpliwie inne schowki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Rzuci\'b3em ostatnie spojrzenie na pok\'b3ad statku i na dnie zgnie\-cionego kosza zobaczy\'b3em ma\'b3\'b9 palm\'ea. Stercza\'b3a ona z oka ko\-kosu na jakie p\'f3\'b3 metra, a poni\'bfej wystawa\'b3y dwa korzenie. Z orzechem w d\'b3
oni ruszy\'b3em w br\'f3d ku wyspie. Niedaleko ujrza\'b3em Knuta, jak z modelem tratwy pod pach\'b9 \emdash zrobionym z wielkim mozo\'b3em podczas podr\'f3\'bfy \emdash szed\'b3 weso\'b3o ku l\'b9dowi. Wkr\'f3tce min\'eali\'9cmy Bengta. By\'b3
on doskona\'b3ym kucharzem. Ze szmat\'b9 na czole i wod\'b9 morsk\'b9 kapi\'b9c\'b9 z brody szed\'b3 zgi\'eaty we dwoje i popycha\'b3 skrzyni\'ea, kt\'f3ra ta\'f1czy\'b3a przed nim za ka\'bfdym razem, kiedy ba\'b3wany wysy\'b3a\'b3y przez raf\'ea
nowe strumienie wo\-dy w lagun\'ea. Z dum\'b9 podni\'f3s\'b3 pokryw\'ea: by\'b3a to skrzynia ku\-chenna, w kt\'f3rej znajdowa\'b3a si\'ea kuchenka naftowa i r\'f3\'bfne uten\-sylia gospodarcze \emdash wszystko w dobrym stanie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nie zapomn\'ea nigdy tego brodzenia przez raf\'ea do rajskiej wy\-sepki palmowej, kt\'f3ra ros\'b3a w oczach wychodz\'b9c na nasze powi\-tanie. Kiedy dotar\'b3em do s\'b3onecznej, piaszczystej pla\'bfy, zdj\'b9\'b3em buty i zag\'b3\'eabi
\'b3em go\'b3e palce n\'f3g w gor\'b9cy, suchy jak pieprz piasek. Po prostu rozkoszowa\'b3em si\'ea ka\'bfdym \'9cladem stopy w dziewiczym piasku pla\'bfy, kt\'f3ra prowadzi\'b3a _do pni palmowych. Wkr\'f3tce korony palm zwar\'b3y si\'ea nad moj\'b9 g\'b3
ow\'b9, ja za\'9c szed\'b3em dalej prosto do \'9crodka male\'f1kiej wysepki. Zielone orzechy koko\-sowe wisia\'b3y pod pi\'f3ropuszem palm, a jakie\'9c bujne krzaki by\'b3y g\'easto pokryte \'9cnie\'bfnobia\'b3ym kwieciem pachn\'b9cym tak s\'b3odko, \'bf
e zrobi\'b3o mi si\'ea s\'b3abo. Nad wysp\'b9 fruwa\'b3y dwie mewy i kr\'b9\'bfy\'b3y wok\'f3\'b3 moich ramion. By\'b3y one lekkie i bia\'b3e jak k\'b3\'eaby ob\'b3oczk\'f3w. Ma\'b3e jaszczurki ucieka\'b3y mi spod st\'f3p, a najwa\'bfniejszymi miesz\-ka
\'f1cami wyspy by\'b3y wielkie krwawoczerwone raki-pustelniki, kt\'f3re drepta\'b3y we wszystkich kierunkach chroni\'b9c swe mi\'eakkie odw\'b3oki w u}{\fs24\cf1 kradzionych muszlach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3em zupe\'b3nie oszo\'b3omiony. Upad\'b3em na kolana i zanurzy\'b3em d\'b3onie g\'b3\'eaboko w suchy, gor\'b9cy piasek.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Podr\'f3\'bf sko\'f1czy\'b3a si\'ea, wszyscy byli\'9cmy przy \'bfyciu. Wyl\'b9do\-wali\'9cmy na ma\'b3ej niezaludnionej wysepce m\'f3rz po\'b3udniowych. I jakiej wysepce!}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 To}{\f58\fs24\cf1 rstein przyszed\'b3, zwali\'b3 z ramion worek, rzuci\'b3 si^ na ziemi\'ea i zacz\'b9\'b3 podziwia\'e6 korony palm i bia\'b3e ptaki, lekkie jak puch, ko\'b3uj\'b9ce bezszelestnie przed naszymi nosami. Wkr\'f3tce le\'bfa\'b3
a tu ca\'b3a sz\'f3stka. Herman, zawsze energiczny, wdrapa\'b3 si\'ea na ma\'b3\'b9 palm\'ea i \'9cci\'b9gn\'b9\'b3 grono wielkich, zielonych kokos\'f3w. Odci\'eali\'9cmy machetami ich mi\'eakkie wierzcho\'b3ki i wlewali\'9cmy do garde\'b3 naj\-
wspanialszy, najbardziej orze\'9fwiaj\'b9cy nap\'f3j na \'9cwiecie \emdash s\'b3odkie, zimne mleko kokosowe z m\'b3odych owoc\'f3w palmowych. Na rafie, na zewn\'b9trz, hucza\'b3y monotonne b\'eabny gwardii strzeg\'b9cej bram raju.-}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Czy\'9cciec by\'b3 odrobin\'ea wilgotny \emdash rzek\'b3 Bengt \emdash lecz niebo wygl\'b9da mniej wi\'eacej tak, jak sobie wyobra\'bfa\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przeci\'b9gali\'9cmy si\'ea rozkosznie na ziemi, u\'9cmiechaj\'b9c si\'ea do bia\'b3ych pasatowych ob\'b3ok\'f3w p\'eadz\'b9cych na zach\'f3d ponad szczy\-tami palm. Teraz nie musieli\'9cmy ju\'bf pod\'b9\'bfa\'e6 bezradnie za nimi; le\'bf
eli\'9cmy na sta\'b3ej, nieruchomej wyspie w najprawdziwszej Po\-linezji.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 A kiedy tak le\'bfeli\'9cmy, przyb\'f3j na morzu szumia\'b3 jak poci\'b9g, zbli\'bfaj\'b9c si\'ea i oddalaj\'b9c wzd\'b3u\'bf ca\'b3eg}{\fs24\cf1 o horyzontu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bengt mia\'b3 racj\'ea \emdash byli\'9cmy w niebie.}{\fs24
\par {\listtext\pard\plain\s2 \f58\fs20\cf1 \hich\af58\dbch\af0\loch\f58 VIII.\tab}}\pard\plain \s2\qj \fi-720\li1440\ri0\sl360\slmult1\keepn\nowidctlpar\jclisttab\tx1440\faauto\ls2\outlinelevel1\adjustright\rin0\lin1440\itap0 \cbpat8
\fs24\cf1\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\f58\fs20 \page W\'8cR\'d3D POLINEZYJCZYK\'d3W
\par }\pard\plain \qj \fi720\li0\ri0\sl360\slmult1\nowidctlpar\faauto\adjustright\rin0\lin0\itap0 \cbpat8 \fs20\lang1045\langfe1045\cgrid\langnp1045\langfenp1045 {\fs24
\par
\par }{\fs24\cf1 Robinsonada * Grozi nam odsiecz }{\i\fs24\cf1 * }{\f58\fs24\cf1 Wszystko w porz\'b9dku, Kon-Tiki! * Inny wrak * Bezludne wyspy * Walka z mor\-skimi w\'eagorzami }{\i\fs24\cf1 * }{\f58\fs24\cf1 Krajowcy znajduj\'b9 nas * Upiory na ra\-fie }{
\i\fs24\cf1 * }{\f58\fs24\cf1 Pose\'b3 do wodza * W\'f3dz sk\'b3ada nam wizyt\'ea * Kon-Tiki zosta\'b3 poznany * Wysoka woda * L\'b9dowy rejs tratwy * Tyl\-ko czterech na wyspie * Krajowcy zabieraj\'b9 nas * Przyj\'ea
cie we wsi * Przodkowie ze wschodu * Festyn \'93hula" * Zna\-chorzy w eterze * Otrzymujemy kr\'f3lewskie imiona * Inni rozbitkowie * \'93Tamara" ratuje \'93Maoae" * To Tahiti * Spot\-kanie na wybrze\'bfu * Kr\'f3lewski pobyt }{\i\fs24\cf1 * }{
\f58\fs24\cf1 Sze\'9c\'e6 wie\'f1c\'f3w *}{\fs24
\par }{\fs24\cf1
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasza ma\'b3a wysepka by\'b3a nie zamieszkana. Wkr\'f3tce poznali\'9cmy ka\'bfd\'b9 grupk\'ea palni i ka\'bfd\'b9 pla\'bf\'ea, gdy\'bf wyspa mia\'b3a zaledwie 200 metr\'f3w \'9crednicy. Najwy\'bfszy punkt wznosi\'b3 si\'ea o nieca\'b3
e dwa metry ponad lagun\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nad naszymi g\'b3owami wisia\'b3y w koronach palm wielkie grona zielonych kokosowych orzech\'f3w, kt\'f3rych skorupy izolowa\'b3y ch\'b3odne mleko kokosowe od tropikalnego s\'b3o\'f1ca, tak \'bf
e przez pierwsze tygodnie na pewno nie zaznaliby\'9cmy pragnienia. By\'b3y r\'f3wnie\'bf dojrza\'b3e kokosy, r\'f3j rak\'f3w-pustelnik\'f3w i wszelkiego ro\-dzaju ryby w lagunie; nie b\'eadzie nam si\'ea tu powodzi\'b3o \'9fle.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W p\'f3\'b3nocnej cz\'ea\'9cci wyspy znale\'9fli\'9cmy szcz\'b9tki starego krzy\'bfa z niemalowanego drzewa, na wp\'f3\'b3 zagrzebanego w koralowym piasku. Mieli\'9cmy st\'b9d widok na p\'f3\'b3nocn\'b9 cz\'ea\'9c\'e6 rafy, a\'bf
do wraku ogo\'b3oconego z poszycia, kt\'f3ry spostrzegli\'9cmy ju\'bf mi\'eadzy nami a raf\'b9, niedaleko miejsca awarii. Jeszcze dalej na p\'f3\'b3noc sinia\'b3y mgli\'9ccie korony palm na innej wysepce. Wyspa na po\'b3udnie od nas, g\'easto poro\'9cni
\'eata palmami, le\'bfa\'b3a znacznie bli\'bfej. R\'f3wnie\'bf i tam nie ujrzeli\'9cmy nawet \'9cladu \'bfycia. Lecz na razie trzeba by\'b3o my\'9cle\'e6 o innych sprawach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zjawi\'b3 si\'ea, kulej\'b9c, Robinson Hesselberg, w swoim wielkim, s\'b3omkowym kapeluszu, trzymaj\'b9c w r\'eakach pe\'b3no \'bfywych rak\'f3w-pustelnik\'f3w. Knut rozpali\'b3 ognisko z chrustu i wkr\'f3tce mieli\'9cmy potrawk\'ea z rak
\'f3w oraz kakao na mleku kokosowym.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Przyjemnie by\'e6 na l\'b9dzie, ch\'b3opcy? \emdash zapyta\'b3 zadowolony Knut. Ledwie to wyrzek\'b3, potkn\'b9\'b3 si\'ea i wyla\'b3 p\'f3\'b3 kocio\'b3ka gor\'b9cej wody na nogi Bengta. Po 100 dniach na pok\'b3adzie tratwy czu
\-li\'9cmy si\'ea pierwszego dnia na l\'b9dzie troch\'ea niepewnie. Ni st\'b9d, ni zow\'b9d zaczynali\'9cmy si\'ea zatacza\'e6 w\'9cr\'f3d palmowych pni, gdy\'bf nagle wysuwali\'9cmy stop\'ea, \'bfeby przeciwstawi\'e6 si\'ea fali, kt\'f3ra nie nadchodzi
\'b3a.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy Bengt poda\'b3 ka\'bfdemu z nas przybory do jedzenia, Erik u\'9cmiechn\'b9\'b3 si\'ea szeroko. Przypomnia\'b3em sobie, \'bfe po ostatnim posi\'b3ku na tratwie przechyli\'b3em si\'ea przez kraw\'ead\'9f i jak zwykle op\'b3uka\'b3
em talerz w morzu; Erik za\'9c popatrza\'b3 na raf\'ea i po\-wiedzia\'b3:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nie s\'b9dz\'ea, \'bfeby mi si\'ea chcia\'b3o dzisiaj zmywa\'e6 naczynia.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Kiedy }{\i\f58\fs24\cf1 znalaz\'b3 }{\f58\fs24\cf1 swoje przybory do jedzenia w skrzyni kuchen\-nej, by\'b3y one r\'f3wnie czyste, jak moje.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po posi\'b3ku i wypoczynku zacz\'eali\'9cmy sk\'b3ada\'e6 przemokni\'eaty aparat radiowy; musieli\'9cmy robi\'e6 to szybko, tak \'bfeby Torstein i Knut mogli nawi\'b9za\'e6 kontakt, zanim cz\'b3owiek z Rarotonga wy\'9cle raport o \'bfa\'b3
osnym ko\'f1cu naszej wyprawy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wi\'eaksza cz\'ea\'9c\'e6 ekwipunku radiowego zosta\'b3a ju\'bf przeniesiona na l\'b9d, a pomi\'eadzy tym, co jeszcze dryfowa\'b3o na rafie, Bengt znalaz\'b3 skrzyni\'ea, do kt\'f3rej zaraz si\'ea zabra\'b3. Nie by\'b3o w\'b9tpliwo\'9cci,
\'bfe zawarto\'9c\'e6 jej nale\'bfa\'b3a do dzia\'b3u radiowego, bo kiedy dotkn\'b9\'b3 skrzyni, co\'9c go niemal podrzuci\'b3o w powietrze. Podczas gdy ra\-diotelegrafi\'9cci od\'9crubowywali, \'b3\'b9czyli i sk\'b3adali cz\'ea\'9cci aparatu, my zacz\'ea
li\'9cmy rozbija\'e6 ob\'f3z.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na wraku znale\'9fli\'9cmy ci\'ea\'bfki \'bfagiel i wydostali\'9cmy go na brzeg. Rozci\'b9gn\'eali\'9cmy go mi\'eadzy dwiema wielkimi palmami na ma\'b3ej polance zwr\'f3conej ku lagunie i dwa jego ko\'f1ce podparli\'9cmy bambusowymi tyka
mi, kt\'f3re zosta\'b3y zniesione z wraku. G\'easty \'bfywop\'b3ot kwitn\'b9cych krzak\'f3w otacza\'b3 \'bfagiel; tworzy\'b3o to dach i trzy \'9cciany z otwartym widokiem na l\'9cni\'b9c\'b9 lagun\'ea. Nasze nozdrza wype\'b3nia\'b3
przenikliwy zapach kwiat\'f3w. Dobrze tu by\'b3o \'bfy\'e6. U\'9cmiechali\'9cmy si\'ea i cieszyli\'9cmy odpoczynkiem; ka\'bfdy z nas zrobi\'b3 sobie pos\'b3anie ze \'9cwie\'bfych li\'9cci palmowych, wybrawszy wpierw lu\'9fne ga\'b3\'b9
zki koralowca, stercz\'b9ce z piasku. Zanim noc zapad\'b3a, urz\'b9dzili\'9cmy sobie zupe\'b3nie przyzwoite legowisko. Nad g\'b3owami mieli\'9cmy wielkie, brodate oblicze starego, kochanego Kon-Tiki. Nie wypina\'b3
on teraz swoich piersi pod oddechem wschodniego wiatru, tylko le\'bfa\'b3 nieruchomo na plecach i spo\-gl\'b9da\'b3 na gwiazdy, kt\'f3re mruga\'b3y nad Polinezj\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na krzakach wok\'f3\'b3 nas wisia\'b3y mokre flagi i \'9cpiwory, a prze\-moczone }{\i\fs24\cf1 rzeczy }{\f58\fs24\cf1 sch\'b3y na piasku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jeszcze jeden taki s\'b3oneczny dzie\'f1, a wszystko pi\'eaknie wy\-schnie. Nawet nasi ch\'b3opcy od radia musieli przerwa\'e6 prac\'ea i poczeka\'e6, a\'bf s\'b3o\'f1ce wysuszy nast\'eapnego dnia wn\'eatrza apara\-t\'f3w. Zdj\'eali\'9cmy
\'9cpiwory z drzew i wsun\'eali\'9cmy si\'ea do nich, urz\'b9\-dzaj\'b9c konkurs na najsuchszy worek. Wygra\'b3 Bengt, gdy\'bf w jego worku nie pluska\'b3o, kiedy si\'ea obraca\'b3. Bo\'bfe, jak to przyjemnie znowu wypoczywa\'e6!}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy nast\'eapnego ranka obudzili\'9cmy si\'ea o wschodzie s\'b3o\'f1ca, \'bfagiel by\'b3 wybrzuszony ku do\'b3owi i pe\'b3en deszczowej wody czy\-stej jak kryszta\'b3. Bengt zaj\'b9\'b3 si\'ea tym bogactwem, a p\'f3\'9fniej po\-drepta\'b3
do laguny i z\'b3owi\'b3 na \'9cniadanie jakie\'9c dziwaczne rybki, kt\'f3re zwabi\'b3 do kanalik\'f3w wygrzebanych w piasku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tej nocy bola\'b3 Hermana kark i plecy, pot\'b3uczone jeszcze przed startem z Limy, a Erikowi powr\'f3ci\'b3o jego zapomniane lumbago. Poza tym przebyli\'9cmy raf\'ea tanim kosztem, gdy\'bf odnie\-\'9cli\'9c
my tylko zadrapania i skaleczenia, z wyj\'b9tkiem Bengta, kt\'f3re\-go padaj\'b9cy maszt uderzy\'b3 w czo\'b3o i przyprawi\'b3 o silny b\'f3l g\'b3owy. Sam wygl\'b9da\'b3em nader osobliwie; ramiona i nogi mia\'b3em posi\-niaczone przez liny.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nikt z nas jednak nie by\'b3 a\'bf w tak z\'b3ym stanie, \'bfeby czysta, b\'b3yszcz\'b9ca laguna nie zach\'eaci\'b3a go do orze\'9fwiaj\'b9cej k\'b9pieli przed \'9cniadaniem. Laguna okaza\'b3a si\'ea olbrzymia. W dali by\'b3a ona nie\-
biesk}{\fs24\cf1 a, pomarszczona }{\i\fs24\cf1 przez }{\f58\fs24\cf1 pasat i tak szeroka, \'bfe mogli\'9cmy wi\-dzie\'e6 tylko szczyty mglistych, b\'b3\'eakitnawych palmowych wysp, kt\'f3re znaczy\'b3y krzywizn\'ea
atolu po drugiej stronie. Tutaj, na pod-wietrznej stronie wyspy, pasat szumia\'b3 spokojnie w postrz\'eapio\-nych wierzcho\'b3kach palm, laguna za\'9c le\'bfa\'b3a jak nieruchome zwierciad\'b3o. Gorzkos\'b3ona woda by\'b3a tak jasna i przezroczysta, \'bf
e korale i barwne ryby na trzymetrowej g\'b3\'eaboko\'9cci wydawa\'b3y si\'ea znajdowa\'e6 tu\'bf pod powierzchni\'b9. Obawiali\'9cmy si\'ea wi\'eac pokaleczy\'e6 o nie palce n\'f3g w czasie p\'b3ywania. Znale\'9fli\'9cmy si\'ea w \'9cwiecie przyg\'f3
d. Woda by\'b3a w sam raz ch\'b3odna, a powietrze ciep\'b3e i suche od s\'b3o\'f1ca. Ale tego dnia nale\'bfa\'b3o szybko wraca\'e6 na brzeg: musie\-li\'9cmy uzyska\'e6 po\'b3\'b9czenie z Rarotong\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Cewki i cz\'ea\'9cci aparatu le\'bfa\'b3y na kawa\'b3kach korala i suszy\'b3y si\'ea w tropikalnym s\'b3o\'f1cu, a Torstein i Knut \'b3\'b9czyli je i dokr\'ea\-cali. Min\'b9\'b3 ca\'b3y dzie\'f1. Atmosfera stawa\'b3a si\'ea
coraz bardziej na\-pi\'eata. Zostawili\'9cmy wszystkie inne zaj\'eacia i zbili\'9cmy si\'ea wok\'f3\'b3 naszych radiooperator\'f3w w nadziei okazania im pomocy. Musie\-li\'9cmy wys\'b3a\'e6 meldunek przed dziesi\'b9t\'b9 wiecz\'f3r. Up\'b3
ynie wtedy trzydzie\'9cci sze\'9c\'e6 godzin i radioamator na Rarotong\'b9 nada we\-zwanie o pomoc do samolot\'f3w i wypraw ratunkowych.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Min\'ea\'b3o po\'b3udnie i popo\'b3udnie, wreszcie s\'b3o\'f1ce zasz\'b3o. Gdyby tylko cz\'b3owiek na Rarotong\'b9 zechcia\'b3 wstrzyma\'e6 si\'ea troch\'ea... Si\'f3dma, \'f3sma, dziewi\'b9ta. Napi\'eacie sta\'b3o si\'ea
nie do zniesienia. Ani \'9cladu \'bfycia w nadajniku, tylko w odbiorniku typu NC-173 s\'b3ycha\'e6 by\'b3o cich\'b9 muzyk\'ea gdzie\'9c na dole skali, lecz nie na ama\-torskiej d\'b3ugo\'9cci fal. Muzyka przebija\'b3a si\'ea jednak w g\'f3r\'ea skali; by
\'e6 mo\'bfe, \'bfe jaka\'9c mokra cewka wysycha\'b3a stopniowo z jednego ko\'f1ca. Nadajnik by\'b3 ci\'b9gle g\'b3uchy jak pie\'f1, wsz\'eadzie powstawa\'b3y tylko iskry i kr\'f3tkie spi\'eacia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pozosta\'b3a jeszcze nieca\'b3a godzina. Nie sz\'b3o nam. Zostawili\'9cmy nadajnik i znowu zacz\'eali\'9cmy pr\'f3bowa\'e6 ma\'b3\'b9 kr\'f3tkofal\'f3wk\'b9 u\'bfy\-wan\'b9 w czasie wojny dla cel\'f3w sabota\'bfu. Sprawdzali\'9cmy j\'b9
wiele razy przedtem w ci\'b9gu dnia, lecz bez rezultatu. Mo\'bfe teraz aparat troch\'ea wysech\'b3. Wszystkie baterie by\'b3y kompletnie zniszczone, energi\'ea uzyskiwali\'9cmy kr\'eac\'b9c korbk\'b9 ma\'b3ego, r\'eacznego genera\-tora. Sz\'b3o to ci\'ea
\'bfko i czterej laicy w sprawach radiowych zmie\-niali si\'ea po kolei, przez ca\'b3y dzie\'f1 kr\'eac\'b9c to paskudztwo. Za chwil\'ea up\'b3ynie trzydzie\'9cci sze\'9c\'e6 godzin. Pami\'eatam, jak kto\'9c szepn\'b9\'b3, \'bfe zosta\'b3
o jeszcze siedem minut, jeszcze pi\'ea\'e6 minut, a potem \'bfaden z nas nie chcia\'b3 ju\'bf spojrze\'e6 na zegarek. Nadajnik by\'b3 wci\'b9\'bf niemy, lecz trzaski w odbiorniku \emdash coraz silniejsze. Nagle trzasn\'ea\'b3o co\'9c
na falach amatora z Rarotong\'b9. Stawa\'b3o si\'ea jasne, \'bfe by\'b3 on ju\'bf w kontakcie z radiostacj\'b9 na Tahiti. Wkr\'f3tce potem z\'b3apali\'9cmy nast\'eapuj\'b9cy urywek komunikatu z Rarotong\'b9:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93...\'bfadnego samolotu po tej stronie Samoa. Jestem zupe\'b3nie pewny..."}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 2CW}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 I znowu g\'b3os zamar\'b3. Napi\'eacie sta\'b3o si\'ea nie do zniesienia. Co si\'ea tam dzia\'b3o? Czy\'bfby zacz\'eato ju\'bf wysy\'b3a\'e6 samoloty i wyprawy ratunkowe? Bez w\'b9tpienia meldunki lata\'b3
y teraz w eterze we wszystkich kierunkach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dwaj radiotelegrafi\'9cci pracowali gor\'b9czkowo. Pot sp\'b3ywa\'b3 im }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 twarzy tak jak i nam przy kr\'eaceniu korbk\'b9. Powoli antena na\-dajnika zacz\'ea\'b3a odbiera\'e6 energi\'ea i Torstein pokazywa\'b3
entuzja\-stycznie na strza\'b3k\'ea wska\'9fnika, kt\'f3ra zwolna sz\'b3a w g\'f3r\'ea, kiedy naciska\'b3 na klucz Morsego. Nareszcie ruszy\'b3o.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kr\'eacili\'9cmy jak szaleni, a Torstein wo\'b3a\'b3 Rarotong\'b9. Nikt nas nie s\'b3ysza\'b3. Jeszcze raz. Teraz odbiornik ockn\'b9\'b3 si\'ea znowu, ale \bullet w Rarotong\'b9 nie s\'b3yszeli nas. Wo\'b3ali\'9c
my Hala i Franka w Los Angeles oraz Szko\'b3\'ea Marynarki Wojennej w Limie, lecz nikt nas nie s\'b3ysza\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wtedy Torstein wys\'b3a\'b3 meldunek CQ, to znaczy wezwa\'b3 wszyst\-kie stacje na \'9cwiecie, kt\'f3re mog\'b3y s\'b3ysze\'e6 nas na specjal\-nej cz\'eastotliwo\'9cci amatorskiej. To pomog\'b3o. Jaki\'9c s\'b3aby g\'b3os zacz\'b9\'b3
teraz nawo\'b3ywa\'e6 nas w eterze. Znowu odezwali\'9cmy si\'ea i oznajmili\'9cmy, \'bfe go s\'b3yszymy. Powolny g\'b3os w eterze powie\-dzia\'b3: \'93Na imi\'ea mi Paul, mieszkam w Kanadzie, jak si\'ea nazywasz i gdzie mieszkasz?"}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3 to radioamator. Torstein rzuci\'b3 si\'ea do klucza i odpo\-wiada\'b3:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Tutaj Kon-Tiki, wyrzuci\'b3o nas na bezludn\'b9 wysp\'ea na Oceanie Spokojnym.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Paul ani troch\'ea nie uwierzy\'b3 tej informacji. My\'9cla\'b3, \'bfe to ra\-dioamator na s\'b9siedniej ulicy pr\'f3buje go nabiera\'e6 \emdash i nie poja\-wi\'b3 si\'ea ju\'bf wcale. Wyrywali\'9cmy sobie w\'b3osy z g\'b3owy. Oto sie\-
dzieli\'9cmy pod palmami w gwia\'9fdzist\'b9 noc na samotnej wyspie i nikt nie chcia\'b3 w to uwierzy\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Torstein nie podda\'b3 si\'ea, znowu z\'b3apa\'b3 klucz i nadawa\'b3 bez ko\'f1ca: \'93Wszystko w porz\'b9dku, wszystko w porz\'b9dku, wszystko w porz\'b9dku". Za wszelk\'b9 cen\'ea musieli\'9cmy wstrzyma\'e6 ca\'b3y me\-
chanizm wypraw ratunkowych startuj\'b9cych na Pacyfik.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wtem us\'b3yszeli\'9cmy s\'b3aby g\'b3os w odbiorniku: \'93O co tyle ha\'b3asu, skoro wszystko jest w porz\'b9dku?"}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'f3\'9fniej znowu w eterze zapanowa\'b3a cisza. Z rozpaczy chcia\'b3o si\'ea nam skaka\'e6 w powietrze i strz\'b9sa\'e6 wszystkie kokosy z drzew \emdash i B\'f3g wie co by\'9cmy zrobili, gdyby nie to, \'bfe zar\'f3
wno Rarotonga, jak i kochany stary Hal nagle us\'b3yszeli nas. Hal \'b3ka\'b3 z rado\'9cci s\'b3ysz\'b9c znowu nasz sygna\'b3 wywo\'b3awczy L-I-2-B. Wszystkie k\'b3opoty sko\'f1czy\'b3y si\'ea natychmiast; byli\'9cmy znowu samotni i nikt ju\'bf
nam nie mia\'b3 zam\'b9ci\'e6 pobytu na naszej wyspie m\'f3rz po\'b3udniowych. Wyczerpani po\'b3o\'bfyli\'9cmy si\'ea spa\'e6 na \'b3o\'bfu z palmowych li\'9cci.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapny dzie\'f1 sp\'eadzili\'9cmy beztrosko, ciesz\'b9c si\'ea \'bfyciem. Jedni k\'b9pali si\'ea, inni \'b3owili ryby albo ruszali na odkrywcze wyprawy w poszukiwaniu dziwacznych stworze\'f1
morskich, a najbardziej energiczni robili porz\'b9dek w obozie i upi\'eakszali jego oto\-czenie.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Na}{\f58\fs24\cf1 przyl\'b9dku zwr\'f3conym ku wrakowi Kon-Tiki wykopali\'9cmy do\'b3ek u skraju palmowego lasu, wymo\'9ccili\'9cmy go li\'9c\'e6mi i posa\-dzili\'9cmy kie\'b3kuj\'b9cy kokos z Peru. Tu\'bf obok, w pobli\'bf
u miejsca gdzie Kon-Tiki rozbi\'b3 si\'ea na rafie, wznie\'9cli\'9cmy piramidk\'ea z ko\-ralowca. W nocy Kon-Tiki zosta\'b3 sp\'b3ukany jeszcze dalej w g\'b3\'b9b rafy i le\'bfa\'b3 teraz prawie suchy w ka\'b3u\'bfach wody, wci\'9cni\'eaty mi\'ea
dzy grupy wielkich koralowych blok\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wygrzawszy si\'ea porz\'b9dnie w gor\'b9cym piasku, Erik i Herman odzyskali humor i poszli wzd\'b3u\'bf rafy na po\'b3udnie, aby }{\i\f58\fs24\cf1 znale\'9f\'e6 }{\f58\fs24\cf1 drog\'ea do le\'bf\'b9cej tam wi\'eakszej wyspy. Ostrzega\'b3
em ich przed w\'ea\-gorzami raczej ni\'bf przed rekinami, wi\'eac ka\'bfdy z nich wetkn\'b9\'b3 za pas d\'b3ugi n\'f3\'bf-machete. Rafy koralowe s\'b9 schroniskiem straszliwych w\'eagorzy uzbrojonych w d\'b3ugie, jadowite z\'eaby, kt\'f3\-rymi z \'b3atwo
\'9cci\'b9 mog\'b9 rozszarpa\'e6 nog\'ea cz\'b3owieka. Ruszaj\'b9 one do ataku z szybko\'9cci\'b9 b\'b3yskawicy i s\'b9 postrachem nawet tych kra\-jowc\'f3w, kt\'f3rzy nie obawiaj\'b9 si\'ea p\'b3ywa\'e6 w\'9cr\'f3d rekin\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Erik i Herman przebrn\'eali przez d\'b3ugie odcinki wzd\'b3u\'bf rafy, ale gdzieniegdzie istnia\'b3y g\'b3\'eabsze kanaliki, biegn\'b9ce w r\'f3\'bfne strony, i tam trzeba by\'b3o rzuca\'e6 si\'ea do wody i p\'b3yn\'b9\'e6
. Dotarli bezpiecznie do du\'bfej wyspy i brodz\'b9c wyszli na l\'b9d. D\'b3uga i w\'b9ska wyspa, pokryta lasem palmowym, rozci\'b9ga\'b3a si\'ea w po\-\'b3udniowym kierunku pod os\'b3on\'b9 rafy, obrze\'bfona s\'b3onecznymi pla\'bfami. Przeszli wzd\'b3u
\'bf ca\'b3\'b9 wysp\'ea i doszli do jej po\'b3udniowego cypla. St\'b9d, pokryta bia\'b3\'b9 pian\'b9, rafa bieg\'b3a dalej na po\'b3udnie, w kierunku innych, odleg\'b3ych wysp. Znale\'9fli tu wrak wielkiego statku, kt\'f3ry mia\'b3 cztery maszty i le\'bf
a\'b3 na brzegu rozci\'eaty na dwoje. By\'b3 to stary hiszpa\'f1ski \'bfaglowiec za\'b3adowany kolejowymi szynami, kt\'f3re rdzewia\'b3y rozrzucone wzd\'b3u\'bf raSy. Poszli z po\-wrotem z drugiej strony wyspy, lecz nie znale\'9fli nawet \'bfadnego \'9c
ladu na piasku. W powrotnej drodze przez raf\'ea p\'b3oszyli stale osobliwe ryby i pr\'f3bowali je \'b3apa\'e6, a\'bf nagle napad\'b3o ich osiem wielkich w\'eagorzy. Zobaczyli je, gdy podesz\'b3
y w przezroczystej wodzie, i wskoczyli na wielki blok koralowca, kt\'f3ry otoczy\'b3y wij\'b9ce si\'ea w\'eagorze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'8cliskie te bestie by\'b3y grube jak ludzka noga i nakrapiane zielono i czarno jak jadowite w\'ea\'bfe; mia\'b3y ma\'b3e g\'b3owy, z\'b3o\'9cliwe oczy, a z\'eaby d\'b3ugie na cal i ostre jak szyd\'b3a. Ch\'b3opcy pocz\'ea
li siec machetami po ma\'b3ych g\'b3owach przewijaj\'b9cych si\'ea doko\'b3a i uda\'b3o im si\'ea odci\'b9\'e6 \'b3eb jednemu w\'eagorzowi, a drugiego zrani\'e6. Krew w morzu zn\'eaci\'b3a ca\'b3e stado m\'b3odych, niebieskich rekin\'f3w, kt\'f3
re zaatakowa\'b3y w\'eagorze; w\'f3wczas uda\'b3o si\'ea Erikowi i Hermanowi zeskoczy\'e6 z koralowego g\'b3azu i uciec.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tego samego dnia, kiedy brodzi\'b3em przy wyspie, co\'9c b\'b3yska\-wicznym ruchem z\'b3apa\'b3o mnie mocno za obie kostki. By\'b3a to niewielka o\'9cmiornica. Z obrzydzeniem patrzy\'b3em na owini\'eate wok\'f3\'b3 mnie zimne macki i z\'b3
e, ma\'b3e oczy tkwi\'b9ce w sinoczer-wonym, dziobatym worku stanowi\'b9cym cia\'b3o zwierz\'eacia. Szarpn\'b9\-\'b3em nog\'b9 tak mocno, jak tylko mog\'b3em, ale o\'9cmiornica maj\'b9ca zaledwie metr d\'b3ugo\'9cci nie zwalnia\'b3
a chwytu. Prawdopodobnie zwabi\'b3 j\'b9 banda\'bf na stopie. Wycofywa\'b3em si\'ea zrywami w kie\-runku pla\'bfy ze wstr\'eatnym cielskiem wisz\'b9cym u stopy. Dopiero kiedy dotar\'b3em do skraju suchego piasku, o\'9cmiornica pu\'9cci\'b3a nog\'ea
i wycofa\'b3a si\'ea zwolna na p\'b3ytk\'b9 wod\'ea z rozcapierzonymi ramio\-nami i oczyma skierowanymi na mnie, jak gdyby gotuj\'b9c si\'ea do nowego napadu, je\'9clibym si\'ea tylko odwa\'bfy\'b3 ruszy\'e6. Rzuci\'b3em w ni\'b9 od\'b3
amkami koralowca i wtedy dopiero znik\'b3a w wodzie.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Nasze pr}{\f58\fs24\cf1 zygody na rafie by\'b3y tylko przypraw\'b9 do niebia\'f1skiej egzystencji na wyspie. Lecz nie mogli\'9cmy tu sp\'eadzi\'e6 ca\'b3ego \'bfycia, nale\'bfa\'b3o pomy\'9cle\'e6 o powrocie do \'9c
wiata. Po tygodniu Kon-Tiki przeora\'b3 drog\'ea do \'9crodka rafy, gdzie le\'bfa\'b3 zagrzebany i zaryty w suchym koralu. Przebijaj\'b9c sobie drog\'ea do laguny wielkie bale odepchn\'ea\'b3y i po\'b3ama\'b3y bry\'b3y koralowca; teraz jednak tratwa le
\'bfa\'b3a nieruchomo i mimo \'bfe\'9cmy j\'b9 pchali i ci\'b9gn\'eali, nie mogli\-\'9cmy ruszy\'e6 jej z miejsca. Gdyby tylko uda\'b3o si\'ea zepchn\'b9\'e6 wrak z rafy, mo\'bfna by naprawi\'e6 maszt i takielunek, a p\'f3\'9fniej po\'bfe-glowa\'e6
z wiatrem przez spokojn\'b9 lagun\'ea i zobaczy\'e6, co znaj\-dziemy na drugiej stronie. Je\'bfeli kt\'f3ra\'9c z wysp by\'b3a zaludniona, musia\'b3a to by\'e6 jedna z tych, kt\'f3re widnia\'b3y na horyzoncie w za\-chodnim kierunku, gdzie rafa zwraca\'b3
a swoje czo\'b3o ku pod-wietrznej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Dnie mija\'b3y.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnego ranka kt\'f3ry\'9c z ch\'b3opc\'f3w nadbieg\'b3 z po\'9cpiechem i powiedzia\'b3, \'bfe ujrza\'b3 na lagunie bia\'b3y \'bfagiel. W g\'f3rze wyspy, mi\'eadzy pniami palm, mo\'bfna by\'b3o zobaczy\'e6 ma\'b3\'b9, bia\'b3\'b9 plamk\'ea
odcinaj\'b9c\'b9 si\'ea od opalowob\'b3\'eakitnej laguny. Tak, by\'b3 to \'bfagiel po\-ruszaj\'b9cy si\'ea wzd\'b3u\'bf l\'b9du po drugiej stronie. Widzieli\'9cmy, \'bfe lawirowa\'b3. Wkr\'f3tce zjawi\'b3 si\'ea jeszcze jeden. Ros\'b3y one w ci\'b9
gu poranka i podchodzi\'b3y bli\'bfej. Sz\'b3y prosto na nas. Podnie\'9cli\'9cmy francusk\'b9 flag\'ea na palmie i powiewali\'9cmy nasz\'b9 w\'b3asn\'b9, norwe\-sk\'b9, na tyczce. Jeden z \'bfagli by\'b3 tak blisko, i\'bf mogli\'9cmy rozpozna\'e6, \'bf
e nale\'bfa\'b3 do polinezyjskiego cz\'f3\'b3na. O\'bfaglowanie by\'b3o jednak nowszego typu. Dwie br\'b9zowe postacie sta\'b3y w cz\'f3\'b3nie i gapi\'b3y si\'ea na nas. Zamachali\'9cmy r\'eakoma na powitanie. Odpowie\-
dzieli nam tym samym i skierowali cz\'f3\'b3no prosto ku p\'b3ytkiej wodzie.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 la ora na \emdash }{\f58\fs24\cf1 powitali\'9cmy ich po polinezyjsku.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 la ora na \emdash }{\f58\fs24\cf1 odpowiedzieli ch\'f3rem, a jeden z nich wysko\-czy\'b3 i brodz\'b9c przez piaszczyst\'b9 mielizn\'ea na nasze spotkanie, ci\'b9gn\'b9\'b3 cz\'f3\'b3no za sob\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na brunatnych cia\'b3ach mieli europejskie ubrania. Byli bosi, dobrze zbudowani i nosili s\'b3omiane kapelusze w\'b3asnej roboty, chroni\'b9ce ich od s\'b3o\'f1ca. Wyl\'b9dowali i zbli\'bfyli si\'ea do nas do\'9c\'e6
niepewnie, lecz kiedy u\'9cmiechn\'eali\'9cmy si\'ea i u\'9ccisn\'eali\'9cmy im po kolei r\'eace, rozpromienili si\'ea, ukazuj\'b9c rz\'eady bia\'b3ych jak per\'b3y z\'eab\'f3w. To by\'b3o wymowniejsze od s\'b3\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasze polinezyjskie powitanie zdziwi\'b3o i o\'9cmieli\'b3o dw\'f3ch wio\-\'9clarzy. Wyrzucili z siebie ca\'b3\'b9 rapsodi\'ea polinezyjskich s\'b3\'f3w, zanim spostrzegli, \'bfe ich wylewno\'9c\'e6 nie osi\'b9ga celu. W\'f3
wczas nie rzekli ju\'bf nic wi\'eacej, tylko u\'9cmiechali si\'ea uprzejmie, wskazuj\'b9c na drugie zbli\'bfaj\'b9ce si\'ea cz\'f3\'b3no.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W \'b3odzi by\'b3o trzech ludzi, a gdy wyszli na l\'b9d, okaza\'b3o si\'ea, \'bfe jeden z nich umia\'b3 troch\'ea m\'f3wi\'e6 po francusku. Dowiedzieli\'9cmy si\'ea, \'bfe na jednej z wysp po drugiej stronie laguny by\'b3a wie\'9c krajowc
\'f3w i Polinezyjczycy zauwa\'bfyli odblask naszego ogniska kilka dni temu. Przez raf\'ea Raroia do kr\'eagu wysp doko\'b3a laguny wiod\'b3o tylko jedno jedyne przej\'9ccie, a poniewa\'bf bieg\'b3o ono obok wsi, nikt nie m\'f3g\'b3 dosta\'e6 si\'ea
do wysp wewn\'b9trz rafy, nie b\'ead\'b9c widzianym przez jej mieszka\'f1c\'f3w. Dlatego te\'bf starzy ludzie we wsi doszli do wniosku, \'bfe \'9cwiat\'b3o na rafie, widziane przez nich od wschodu, nie mo\'bfe by\'e6 dzie\'b3em r\'b9k ludzkich; musia\'b3
y tam wi\-docznie straszy\'e6 jakie\'9c upiory. To odebra\'b3o im wszelk\'b9 ch\'ea\'e6 zba\-dania sprawy. A\'bf tu morze przynios\'b3o przez lagun\'ea wieko od skrzyni z jakimi\'9c namalowanymi znakami. Dwaj krajowcy, kt\'f3
rzy bywali na Tahiti i znali alfabet, odcyf rowali napis i odczytali nazw\'ea \'93TIKI" wypisan\'b9 wielkimi, czarnymi literami na desce. Nie by\'b3o ju\'bf w\'f3wczas w\'b9tpliwo\'9cci, \'bfe na rafie straszy\'b3o, gdy\'bf Tiki by\'b3 dawno zmar\'b3
ym praojcem ich w\'b3asnej rasy \emdash o czym wie\-dzieli wszyscy. Lecz p\'f3\'9fniej zdryfowa\'b3o }{\i\fs24\cf1 przez }{\f58\fs24\cf1 lagun\'ea chleb w pu\-szkach, papierosy, kakao i skrzynk\'ea ze starymi butami. Wtedy wyspiarze zrozumieli, \'bf
e na wschodniej stronie rafy rozbi\'b3 si\'ea statek i w\'f3dz wys\'b3a\'b3 dwie \'b3odzie w poszukiwaniu rozbitk\'f3w, kt\'f3rzy palili ogie\'f1 na wyspie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przynaglany przez innych, br\'b9zowy wyspiarz m\'f3wi\'b9cy po francusku zapyta\'b3, dlaczego na desce zdryfowanej przez lagun\'ea widnia\'b3 napis \'93Tiki". Wyja\'9cnili\'9cmy, \'bfe napis ten jest umieszczony na ca\'b3ym naszym wyposa
\'bfeniu i \'bfe jest to nazwa statku, na kt\'f3rym przybyli\'9cmy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasi nowi przyjaciele dali g\'b3o\'9cny wyraz swemu zdziwieniu, kiedy us\'b3yszeli, \'bfe wszyscy uratowali\'9cmy si\'ea w czasie awarii i \'bfe sp\'b3aszczony wrak na rafie by\'b3 w\'b3a\'9cnie naszym statkiem. Zaraz te\'bf chcieli wsadzi
\'e6 nas do \'b3odzi i przewie\'9f\'e6 przez lagun\'ea do wsi. Podzi\'eakowali\'9cmy im, odmawiaj\'b9c, gdy\'bf zamierzali\'9cmy tu zosta\'e6 tak d\'b3ugo, dop\'f3ki nie \'9cci\'b9gniemy Kon-Tiki z rafy. Krajowcy patrzyli zdumieni na p\'b3aski wrak
\emdash z pewno\'9cci\'b9 nie nale\'bfa\'b3o nawet marzy\'e6 o wodowaniu tego rozbitego kad\'b3uba.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ostatecznie t\'b3umacz rzek\'b3 z patosem, \'bfe musimy i\'9c\'e6 z nimi, w\'f3dz da\'b3 im surowy rozkaz, by nie wracali bez nas.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zdecydowali\'9cmy wtedy, \'bfe jeden z nas uda si\'ea do wodza jako pose\'b3, a p\'f3\'9fniej wr\'f3ci i zda spraw\'ea ze stosunk\'f3w na drugiej wyspie. Nie chcieli\'9cmy zostawia\'e6 tratwy na rafie i nie mogli\'9cmy zostawi\'e6
na naszej ma\'b3ej wysepce ca\'b3ego wyposa\'bfenia. Bengt ruszy\'b3 z krajowcami. \'a3odzie zosta\'b3y zepchni\'eate z piasku i wkr\'f3t\-ce znik\'b3y na zachodzie, \'bfegluj\'b9c z pomy\'9clnym wiatrem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego dnia horyzont zaroi\'b3 si\'ea od bia\'b3ych \'bfagli. Teraz chyba krajowcy przychodz\'b9 po nas z ca\'b3\'b9 swoj\'b9 flot\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Konw\'f3j zrobi\'b3 zwrot w naszym kierunku i kiedy \'b3odzie po\-desz\'b3y bli\'bfej, zobaczyli\'9cmy w pierwszym cz\'f3\'b3nie naszego dobrego przyjaciela Bengta otoczonego przez br\'b9zowe postacie i powie\-waj\'b9cego kapeluszem. Zawo
\'b3a\'b3, \'bfe jest z nim sam w\'f3dz, stan\'ea\-li\'9cmy wi\'eac z szacunkiem w ordynku na pla\'bfy, dok\'b9d zmierzali przybysze brodz\'b9c ku brzegowi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Bengt przedstawi\'b3 nas wodzowi z ca\'b3ym ceremonia\'b3em.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash W\'f3dz nazywa si\'ea Tepiuraiarii Teriifaatau \emdash o\'9cwiadczy\'b3 Bengt \emdash lecz zrozumie, kogo mamy na my\'9cli, je\'bfeli b\'eadziemy go nazywa\'e6 Teka. \emdash Nazywali\'9cmy go wi\'eac Teka.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W\'f3dz by\'b3 wysokim, smuk\'b3ym Polinezyjczykiem o niezwykle inteligentnych oczach. By\'b3 on wa\'bfn\'b9 person\'b9, potomkiem starej kr\'f3lewskiej rodziny na Tahiti i wodzem na wyspach Raroia i Takuma. Chodzi\'b3 do szk\'f3\'b3
na Tahiti, m\'f3wi\'b3 po francusku, umia\'b3 czyta\'e6 i pisa\'e6. Powiedzia\'b3 mi, \'bfe stolica Norwegii nazywa si\'ea Chrystiania, i zapyta\'b3, czy znam Binga Crosby. Zakomuni\-kowa\'b3 nam poza tym, \'bfe tylko trzy cudzoziemskie statki odwie\-dzi
\'b3y Raroia w ci\'b9gu ostatnich dziesi\'eaciu lat, lecz do wsi przy\-bywa\'b3 wiele razy w ci\'b9gu roku szkuner z Tahiti, \'b3aduj\'b9cy kra\-jow\'b9 kopr\'ea i przywo\'bf\'b9cy towary. Oczekiwali szkunera ju\'bf od dawna, tak \'bfe m\'f3g\'b3
on teraz nadej\'9c\'e6 lada dzie\'f1. Podsumowuj\'b9c raport Bengta nale\'bfa\'b3o wnosi\'e6, \'bfe na Raroia nie by\'b3o szko\'b3y ani radiostacji, ani te\'bf bia\'b3ych ludzi, ale \'bfe stu dwudziestu poline-zyjskich mieszka\'f1c\'f3
w wsi zrobi wszystko, co mo\'bfna, by zapewni\'e6 nam wszelkie wygody, i przygotowuje wielkie przyj\'eacie na nasz przyjazd do wsi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W\'f3dz za\'bf\'b9da\'b3}{\i\fs24\cf1 }{\f58\fs24\cf1 przede wszystkim, \'bfeby pokaza\'e6 mu statek, kt\'f3ry przeni\'f3s\'b3 nas \'bfywych przez raf\'ea. Poszli\'9cmy wi\'eac w br\'f3d do Kon-Tiki, ze sznurem krajowc\'f3
w za nami. Gdy podeszli\'9cmy bli\'bfej, krajowcy nagle zatrzymali si\'ea i pocz\'eali wszyscy naraz wo\'b3a\'e6 co\'9c z o\'bfywieniem. Wida\'e6 ju\'bf by\'b3o wyra\'9fnie pnie Kon-Tiki i jeden z krajowc\'f3w wybuchn\'b9\'b3:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash To nie jest statek, to }{\i\fs24\cf1 pae-pae!}{\fs24
\par }{\i\fs24\cf1 \emdash Pae-pae! \emdash }{\fs24\cf1 powt\'f3rzyli wszyscy razem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pluszcz\'b9c, pobiegli galopem przez raf\'ea, wdrapali si\'ea na Kon-Tiki i rozsypali si\'ea wsz\'eadzie jak rozbawione dzieci dotykaj\'b9c pni, bambusowej plecionki i wi\'b9za\'f1. W\'f3dz by\'b3 r\'f3wnie podnie\-cony jak inni. Wr\'f3ci
\'b3 do nas i powt\'f3rzy\'b3 patrz\'b9c badawczo:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Tiki nie jest wcale statkiem, to jest }{\i\fs24\cf1 pae-pae.}{\fs24
\par }{\i\fs24\cf1 Pae-pae to }{\f58\fs24\cf1 polinezyjska nazwa tratwy lub platformy, a na Wyspie Wielkanocnej oznacza ona r\'f3wnie\'bf \'b3odzie krajowc\'f3w. W\'f3dz opowiedzia\'b3 nam, \'bfe takich }{\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 nie ma ju\'bf
dzisiaj, lecz \'bfe najstarsi ludzie na wyspie opowiadaj\'b9 o nich legendy. Prze\-krzykiwali oni jeden drugiego, podziwiaj\'b9c wielkie pnie balsa, lecz kr\'eacili nosem na widok naszych wi\'b9za\'f1. Takie liny nie wy\-trzymaj\'b9 wiele miesi\'eacy w s
\'b3o\'f1cu i s\'b3onej wodzie. Pokazali oni nam z dum\'b9 wi\'b9zania ich w\'b3asnych p\'b3ywak\'f3w, splecione z w\'b3\'f3k\-na kokosowego. Mog\'b9 one wytrzyma\'e6 w wodzie morskiej przez pi\'ea\'e6 lat.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy dobrn\'eali\'9cmy z powrotem do naszej wysepki, ochrzczono j\'b9 Fenua Kon-Tiki, czyli Wyspa Kon-Tiki. Wymawianie tej nazwy nie sprawia\'b3o nam trudno\'9cci; odwrotnie \emdash nasi br\'b9zowi przyja\-ciele mieli niema\'b3o k\'b3
opotu pr\'f3buj\'b9c wym\'f3wi\'e6 nasze kr\'f3tkie, nordyckie imiona. Ucieszyli si\'ea te\'bf, kiedy im powiedzia\'b3em, \'bfe mog\'b9 nazywa\'e6 mnie Terai Mateata, gdy\'bf wielki w\'f3dz na Tahiti nada\'b3 mi to imi\'ea, kiedy po raz pierwszy by\'b3
em w tych stronach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Krajowcy wyci\'b9gn\'eali z cz\'f3\'b3en kury, jajka i owoce, inni za\'9c za pomoc\'b9 tr\'f3jz\'eabnych oszczep\'f3w z\'b3owili w lagunie du\'bfe ryby. Urz\'b9dzili\'9cmy wi\'eac sobie wielk\'b9 uczt\'ea wok\'f3\'b3 o
gniska obozowego. Musieli\'9cmy opowiada\'e6 o wszystkich naszych prze\'bfyciach na }{\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 w morzu. O wielorybim rekinie trzeba by\'b3o opowiada\'e6 par\'ea razy. Za ka\'bfdym razem, gdy dochodzili\'9cmy do momentu, w kt\'f3
rym Erik wsadzi\'b3 potworowi harpun w czaszk\'ea, wydawali oni }{\fs24\cf1 te same okrzyki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wyspiarze poznawali od razu wszystkie ryby, kt\'f3re szkicowa\-li\'9cmy im, i szybko wymieniali nam polinezyjskie brzmienia ich nazw. Lecz nigdy nie widzieli i nie s\'b3yszeli o wielorybim rekinie ani o }{\i\fs24\cf1 gempylusie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wieczorem, ku wielkiej rado\'9cci wszystkich zgromadzonych, uruchomili\'9cmy radiostacj\'ea. Najbardziej podoba\'b3a im si\'ea muzyka ko\'9ccielna a\'bf do chwili, w kt\'f3rej ku naszemu zdziwieniu z\'b3apa\-li\'9cmy prawdziw\'b9 muzyk\'ea
hula z Ameryki. Wtedy naj\'bfywszy z nich zacz\'b9\'b3 ta\'f1czy\'e6 i wywija\'e6 ramionami zgi\'eatymi nad g\'b3ow\'b9 i wkr\'f3tce ca\'b3e towarzystwo ta\'f1czy\'b3o }{\i\fs24\cf1 hula-hula }{\f58\fs24\cf1 w rytm muzyki. Kiedy nadesz\'b3a noc, roz\'b3o
\'bfyli\'9cmy si\'ea wok\'f3\'b3 ogniska na pla\'bfy. Dla tubylc\'f3w wszystko to by\'b3o r\'f3wnie wielk\'b9 przygod\'b9, jak i dla nas. Kiedy nast\'eapnego ranka obudzili\'9cmy si\'ea, wyspiarze sma\'bfyli ju\'bf \'9cwie\'bfo z\'b3owion\'b9 ryb\'ea
, a sze\'9c\'e6 otwartych orzech\'f3w kokoso\-wych czeka\'b3o, by ugasi\'e6 nasze poranne pragnienie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tego dnia rafa grzmia\'b3a g\'b3o\'9cniej ni\'bf zwykle. Wiatr wzmaga\'b3 si\'ea, a fale przyboju rozbija\'b3y si\'ea za wrakiem wysoko w powietrze.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Tiki przyjdzie dzisi}{\f58\fs24\cf1 aj \emdash rzek\'b3 w\'f3dz wskazuj\'b9c na wrak \emdash b\'eadzie wysoka woda.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Oko\'b3o godziny jedenastej woda zacz\'ea\'b3a sp\'b3ywa\'e6 obok nas do laguny, kt\'f3ra wype\'b3nia\'b3a si\'ea jak wielki basen, i morze podnosi\'b3o si\'ea wok\'f3\'b3 wyspy. P\'f3\'9fniej z morza nadesz\'b3a prawdziwa pow\'f3d\'9f
. Woda zalewa\'b3a taras za tarasem i rafa, stopniowo zanurza\'b3a si\'ea. Masy wodne toczy\'b3y si\'ea wzd\'b3u\'bf obu brzeg\'f3w wyspy. Znosi\'b3y wielkie bloki koralowca, rozmywa\'b3y piaszczyste \'b3awice, kt\'f3re znika\'b3y jak m\'b9
ka na wietrze, i usypywa\'b3y inne. Lu\'9fne szcz\'b9tki wraku przep\'b3ywa\'b3y obok nas i Kon-Tiki wreszcie zacz\'b9\'b3 si\'ea ru\-sza\'e6. Musieli\'9cmy przenie\'9c\'e6 na \'9crodek wyspy wszystko, co by\'b3o z\'b3o\'bfone na brzegu, \'bfeby uratowa
\'e6 rzeczy przed zmyciem przez pow\'f3d\'9f. Wkr\'f3tce pozosta\'b3y nad wod\'b9 tylko najwi\'eaksze g\'b3azy na rafie \emdash wszystkie pla\'bfe wok\'f3\'b3 wyspy znikn\'ea\'b3y, woda za\'9c wspina\'b3a si\'ea ku poro\'9cni\'eatej traw\'b9 p\'b3
askiej cz\'ea\'9cci wysepki. By\'b3 to niesamowity widok: odnosili\'9cmy wra\'bfenie, \'bfe ca\'b3e morze idzie na nas. Kon-Tiki obr\'f3ci\'b3 si\'ea doko\'b3a i pocz\'b9\'b3 dryfowa\'e6, lecz za\-czepi\'b3 si\'ea znowu o kilka blok\'f3w korala.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Krajowcy rzuc}{\f58\fs24\cf1 ili si\'ea do wody i p\'b3yn\'b9c lub brodz\'b9c od \'b3awicy do \'b3awicy przez pr\'b9dy i wiry dostali si\'ea wreszcie do tratwy.}{\fs24
\par
\par }{\f58\fs24\cf1 Knut i Erik ruszyli za nimi. Liny le\'bfa\'b3y gotowe na pok\'b3adzie tratwy, a gdy statek przewr\'f3ci\'b3 kilka ostatnich blok\'f3w koralo\-wych i oderwa\'b3 si\'ea od rafy, krajowcy wskoczyli na pok\'b3ad i sta\-rali si\'ea zatrzyma\'e6
uciekiniera. Nie znali oni Kon-Tiki i jego niepohamowanego p\'eadu na zach\'f3d, i zupe\'b3nie bezradnie p\'b3yn\'eali na tratwie. Wkr\'f3tce Kon-Tiki przew\'eadrowa\'b3 szybko przez ca\'b3\'b9 raf\'ea do laguny. Tratwa by\'b3a troch\'ea
zdezorientowana po wyj\'9cciu na spokojn\'b9 wod\'ea, wygl\'b9da\'b3o to, jakby si\'ea zastanawia\'b3a nad dal\-szymi mo\'bfliwo\'9cciami. Zanim zacz\'ea\'b3a si\'ea znowu porusza\'e6 i odkry\'b3a wyj\'9ccie przez lagun\'ea, krajowcom uda\'b3o si\'ea
nareszcie zamocowa\'e6 lin\'ea do palmy na l\'b9dzie. Teraz ju\'bf Kon-Tiki tkwi\'b3 przywi\'b9zany mocno na lagunie. Statek, kt\'f3ry przeszed\'b3 przez l\'b9d i wod\'ea, prze\-bi\'b3 si\'ea teraz przez barykad\'ea rafy do wewn\'eatrznej laguny Raroia.}
{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wznosz\'b9c podniecaj\'b9ce okrzyki bojowe z powtarzaj\'b9cym si\'ea p\'b3omiennym refrenem: }{\i\fs24\cf1 Ke-ke-te-huru-huru }{\f58\fs24\cf1 przyci\'b9gn\'eali\'9cmy wsp\'f3lnymi si\'b3ami Kon-Tiki do brzegu wyspy nosz\'b9cej t\'ea sam
\'b9 nazw\'ea. Przyp\'b3yw si\'eaga\'b3 cztery stopy ponad normalny poziom wysokiej wody. Wydawa\'b3o si\'ea nam, \'bfe ca\'b3a wyspa zniknie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Sieczone wiatrem fale buszowa\'b3y po ca\'b3ej lagunie. Niewiele z naszego ekwipunku mogli\'9cmy zabra\'e6 ze sob\'b9 do w\'b9skich, mo\-krych cz\'f3\'b3en. Wyspiarze musieli na \'b3eb na szyj\'ea spieszy\'e6
do wsi, a Bengt i Herman udali si\'ea z nimi, \'bfeby zaj\'b9\'e6 si\'ea ma\'b3ym ch\'b3opcem, kt\'f3ry le\'bfa\'b3 umieraj\'b9cy. Mia\'b3 on ropie\'f1 na g\'b3owie, a my mieli\'9cmy penicylin\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego dnia by\'b3o nas tylko czterech na wyspie Kon-Tiki. Wschodni wiatr wia\'b3 teraz tak gwa\'b3townie, \'bfe krajowcy nie mogli przeby\'e6 laguny usianej koralowymi blokami i mieliznami. Wy\-soka woda podnosi\'b3a si\'ea i opada
\'b3a jak fale powodzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nazajutrz by\'b3o znowu spokojnie. Mogli\'9cmy teraz nurkowa\'e6 pod tratw\'ea dla upewnienia si\'ea, czy wszystkie jej pnie s\'b9 ca\'b3e, gdy\'bf rafa zheblowa\'b3a sp\'f3d tratwy na cal czy dwa. Wi\'b9zania le\'bfa\-\'b3y tak g\'b3\'ea
boko w rowkach, \'bfe tylko cztery spo\'9cr\'f3d wielu lin zosta\'b3y przeci\'eate przez koral. Zacz\'eali\'9cmy robi\'e6 porz\'b9dek na po\-k\'b3adzie. Kiedy ustawili\'9cmy na powr\'f3t sza\'b3as i naprawione maszty, nasz dumny statek wygl\'b9da\'b3 pi
\'eaknie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ci\'b9gu dnia \'bfagle zjawi\'b3y si\'ea znowu na horyzoncie. Przyby\-wali krajowcy, \'bfeby zabra\'e6 nas i reszt\'ea \'b3adunku. Herman i Bengt}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 byli z ni}{\f58\fs24\cf1 mi i oznajmili nam, \'bfe wyspiarze przygotowuj\'b9 we wsi wielk\'b9 uroczysto\'9c\'e6. Kiedy znajdziemy si\'ea na drugiej wyspie, nie powinni\'9cmy opuszcza\'e6 cz\'f3\'b3en, dop\'f3ki sam w\'f3dz nie da nam znaku.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 P\'eadzili\'9cmy przez lagun\'ea, kt\'f3ra w tym miejscu mia\'b3a 10 kilo\-metr\'f3w szeroko\'9cci, gnani siln\'b9 bryz\'b9. Z prawdziwym \'bfalem patrzyli\'9cmy na powiewaj\'b9ce ku nam palmy z wyspy Kon-Tiki. Stopniowo mala\'b3y i zbiega
\'b3y si\'ea w jedn\'b9 grup\'ea, a p\'f3\'9fniej w ma\'b3\'b9, trudn\'b9 do odr\'f3\'bfnienia wysepk\'ea podobn\'b9 do innych, le\'bf\'b9cych wzd\'b3u\'bf wschodniej rafy. Wyspy przed nami ros\'b3y natomiast coraz bardziej, a na jednej z nich zauwa\'bf
yli\'9cmy falochron i dym uno\-sz\'b9cy si\'ea z chatek pomi\'eadzy palmami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wie\'9c wygl\'b9da\'b3a jak wymar\'b3a; nie by\'b3o wida\'e6 \'bfywej duszy. Co si\'ea tu dzia\'b3o? W dole na pla\'bfy, za falochronem z koralowych blok\'f3w, sta\'b3y dwie samotne postacie. Jedna wysoka i smuk\'b3a, a druga du\'bf
a i gruba jak beczka. Kiedy podeszli\'9cmy bli\'bfej, po\-znali\'9cmy obie. By\'b3 to w\'f3dz Teka i jego zast\'eapca Tupuhoe. Wszyscy byli\'9cmy pod urokiem szerokiego u\'9cmiechu Tupuhoe. Teka mia\'b3 jasny umys\'b3 i by\'b3 dyplomat\'b9, a Tupuhoe by
\'b3 prawdziwym dzie\-ckiem natury i z\'b3otym ch\'b3opem pe\'b3nym humoru i pierwotnej si\'b3y, jak\'b9 spotyka si\'ea rzadko. Ze swoim pot\'ea\'bfnym cia\'b3em i kr\'f3\-lewskim obliczem wygl\'b9da\'b3 jak uosobienie rasowego polinezyj-skiego wodza. W
\'b3a\'9cciwie wodzem wyspy by\'b3 Tupuhoe, lecz Teka stopniowo uzyska\'b3 nad nim przewag\'ea, gdy\'bf umia\'b3 m\'f3wi\'e6 po francusku, liczy\'e6 i pisa\'e6, skutkiem czego wie\'9c nie by\'b3a oszuki\-wana przez szkuner przychodz\'b9cy z Tahiti po kopr
\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Teka wyja\'9cni\'b3, \'bfe mamy maszerowa\'e6 razem do domu zebra\'f1 we wsi, i kiedy wszyscy ch\'b3opcy wyszli na l\'b9d, udali\'9cmy si\'ea tam uroczyst\'b9 procesj\'b9. Pierwszy szed\'b3 Herman z flag\'b9 powie\-waj\'b9c\'b9
na drzewcu harpuna, a nast\'eapnie ja \emdash mi\'eadzy dwoma wodzami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wioska nosi\'b3a widoczne znaki handlu kopr\'b9 z Tahiti; szkuner zaopatrywa\'b3 j\'b9 zar\'f3wno w deski, jak i w falist\'b9 blach\'ea. Niekt\'f3re chatki by\'b3y zbudowane w malowniczym, miejscowym stylu z krzywych konar\'f3
w i palmowych plecionek, inne zn\'f3w zbite z desek, jak ma\'b3e, tropikalne bungalowy. Wielki, nowy budynek zbudowany z desek, stoj\'b9cy samotnie po\'9cr\'f3d palm, by\'b3 domem zebra\'f1 we wsi. W nim mieli\'9cmy zamieszka\'e6. Wmaszerowali\'9c
my z flag\'b9 przez tylne drzwiczki na szeroki taras przed frontem domu. Przed nami na placu stali wszyscy, kt\'f3rzy mogli chodzi\'e6 i raczkowa\'e6: kobiety i dzieci }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 ca\'b3ej wsi, starzy i m\'b3
odzi. Zebrani zachowywali grobow\'b9 powag\'ea i nawet nasi weseli przyjaciele z wyspy Kon-Tiki stali teraz sztywno wraz z innymi, udaj\'b9c, \'bfe nas nie poznaj\'b9.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy weszli\'9cmy na schody, wszyscy zgromadzeni jednocze\'9cnie otworzyli usta i za\'9cpiewali ch\'f3rem... \'93Marsyliank\'ea". W\'f3dz zna\-j\'b9cy s\'b3owa hymnu prowadzi\'b3 ch\'f3r; wypad\'b3o to do\'9c\'e6 dobrze, mimo \'bfe g\'b3
osy kilku starych kobiet nie nad\'b9\'bfa\'b3y z taktem i wpada\'b3y w falset. Zna\'e6 by\'b3o, \'bfe \'e6wiczyli d\'b3ugo. Flagi, francuska i norwe\-ska, zosta\'b3y podniesione przed domem zebra\'f1 i na tym zako\'f1\-czy\'b3o si\'ea oficjalne przyj\'ea
cie przez wodza Teka, po czym wycofa\'b3 si\'ea on spokojnie na dalszy plan. Teraz wyskoczy\'b3 naprz\'f3d t\'eagi Tupuhoe, przejmuj\'b9c obowi\'b9zek mistrza ceremonii. Tupuhoe da\'b3 szybko znak, na kt\'f3ry ca\'b3e zgromadzenie zaintonowa\'b3o now\'b9
pie\'9c\'f1. Tym razem sz\'b3o im lepiej, gdy\'bf melodia i s\'b3owa by\'b3y u\'b3o\'bfone przez nich samych, w ich rodzinnym j\'eazyku, a co jak co, ale swoje w\'b3asne }{\i\fs24\cf1 hula }{\f58\fs24\cf1 potrafili \'9cpiewa\'e6. Melodia by\'b3a tak pi
\'eakna w ca\'b3ej swojej wzruszaj\'b9cej prostocie, \'bfe czuli\'9cmy, jak dreszcze przebiegaj\'b9 nam po plecach. Po\'b3udniowe Morze szumia\'b3o tocz\'b9c fale w pobli\'bfu. Kilku wyspiarzy intonowa\'b3o \'9cpiewy, a ch\'f3r wt\'f3rowa\'b3
im. Melodia mia\'b3a szereg wariacji, chocia\'bf s\'b3owa by\'b3y stale te same:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \'93Witajcie, Terai Mateata i Twoi ludzie, kt\'f3rzy przyszli}{\f58\fs24\cf1 \'9ccie przez morze na }{\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 do nas na Raroia, zaprawd\'ea, witajcie; oby\'9ccie zostali d\'b3ugo mi\'ea
dzy nami i podzielili z nami wspomnie\-nia, tak \'bfeby\'9cmy zawsze mogli by\'e6 razem, nawet kiedy odjedzie\-cie w dalekie kraje. Witajcie!"}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Poprosili\'9cmy ich o od\'9cpiewanie jeszcze raz tej pie\'9cni i wszyscy, w miar\'ea jak czuli si\'ea coraz swobodniej, ogromnie si\'ea o\'bfywili.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tupuhoe poprosi\'b3, \'bfebym opowiedzia\'b3 jego ludziom w kilku s\'b3owach, po co przybyli\'9cmy przez morze w }{\i\fs24\cf1 pae-pae, }{\f58\fs24\cf1 bo wszyscy s\'b9 tego ciekawi. M\'f3wi\'b3em po francusku, a Teka mia\'b3 t\'b3umaczy
\'e6 moje przem\'f3wienie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na moje s\'b3owa czeka\'b3o niewykszta\'b3cone, lecz wysoce inteligentne zgromadzenie br\'b9zowych ludzi. Powiedzia\'b3em im, \'bfe by\-\'b3em ju\'bf przedtem mi\'eadzy ich ziomkami na wyspach m\'f3rz po\-\'b3udniowych i us\'b3ysza\'b3em w
\'f3wczas o ich pierwszym wodzu Tiki, kt\'f3ry przywi\'f3d\'b3 ich przodk\'f3w z tajemniczego kraju le\'bf\'b9cego nie wiadomo gdzie. W odleg\'b3ym pa\'f1stwie, zwanym Peru \emdash m\'f3\-wi\'b3em dalej \emdash panowa\'b3 kiedy\'9c pot\'ea\'bfny w\'f3
dz imieniem Tiki. Lud nazywa\'b3 go Kon-Tiki, czyli S\'b3o\'f1ce-Tiki, poniewa\'bf sam m\'f3\-wi\'b3, \'bfe by\'b3 potomkiem s\'b3o\'f1ca. Tiki opu\'9cci\'b3 swoj\'b9 ojczyzn\'ea w wiel\-kim }{\i\fs24\cf1 pae-pae, }{\f58\fs24\cf1 dlatego nas sze\'9cciu s
\'b9dzi\'b3o, \'bfe by\'b3 to ten sam Tiki, kt\'f3ry przyby\'b3 do wysp Oceanii. Poniewa\'bf nikt nie chcia\'b3 wie\-rzy\'e6, \'bfeby }{\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 mog\'b3o przeby\'e6 morze, my sami ruszyli\'9cmy w drog\'ea z Peru na }{
\i\fs24\cf1 pae-pae i }{\f58\fs24\cf1 znale\'9fli\'9cmy si\'ea tutaj. Jest to do\-wodem, \'bfe tratwa mo\'bfe przeby\'e6 tak\'b9 drog\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy moja ma\'b3a m\'f3wka zosta\'b3a prze\'b3o\'bfona przez Teka, rozp\'b3o\-mieniony Tupuhoe wyskoczy\'b3, jak w ekstazie, przed front zgro\-madzonych. Trajkota\'b3 on po polinezyjsku, macha\'b3 r\'eakoma, wska\-zywa\'b3
na niebo i na nas, a w potoku jego wymowy stale powtarza\'b3o si\'ea s\'b3owo \'93Tiki". M\'f3wi\'b3 tak szybko, \'bfe nie mog\'b3em }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 tego nic zrozumie\'e6, lecz krajowcy formalnie po\'b3ykali jego s\'b3
owa i byli widocznie poruszeni. Teka natomiast, pr\'f3buj\'b9c t\'b3u\-maczy\'e6, by\'b3 wyra\'9fnie zmieszany.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tupuhoe powiedzia\'b3, \'bfe jego ojciec i dziad, i ojcowie przed nim opowiadali o Tiki i o tym, \'bfe Tiki by\'b3 ich pierwszym wo\-dzem, kt\'f3ry teraz jest w niebie. Lecz wtedy przybyli biali i za\-cz\'eali naucza\'e6, \'bf
e tradycje ich przodk\'f3w s\'b9 k\'b3amstwem; Tiki nie istnia\'b3 nigdy. Nie by\'b3 on wcale w niebie, gdy\'bf tam przebywa\'b3 Jehowa. Tiki by\'b3 poga\'f1skim bogiem i nie trzeba ju\'bf wi\'eacej \\v niego wierzy\'e6. Lecz teraz nas sze\'9cciu przyby
\'b3o zza morza w }{\i\fs24\cf1 pae-pae. }{\f58\fs24\cf1 Jeste\'9cmy pierwszymi bia\'b3ymi, kt\'f3rzy przyznali, \'bfe ich ojcowie m\'f3wili prawd\'ea. Tiki \'bfy\'b3, istnia\'b3 naprawd\'ea, lecz umar\'b3 i jest teraz w niebie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Przera\'bfony my\'9cl\'b9, \'bfe zniweczy\'b3em prac\'ea misjonarzy, zacz\'b9\-\'b3em wyja\'9cnia\'e6, \'bfe Tiki wprawdzie istnia\'b3, wiadomo te\'bf, \'bfe teraz ju\'bf nie \'bfyje, lecz czy jest on w n
iebie, czy w piekle, o tym wie tylko Jehowa, kt\'f3ry jest w niebie. Tiki by\'b3 zwyk\'b3ym, \'9cmiertelnym cz\'b3owiekiem, lecz by\'b3 zarazem wielkim wodzem, jak Teka i Tu\-puhoe. Mo\'bfe nawet jeszcze wi\'eakszym. }{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wywo\'b3a\'b3o to zadowolenie br\'b9zowych ludzi. Kiwali g\'b3owami i pomrukiwali, co wskazywa\'b3o jasno, \'bfe wyja\'9cnienie pad\'b3o na dobr\'b9 gleb\'ea. Tiki istnia\'b3 \emdash to by\'b3o najwa\'bfniejsze; je\'bfeli znaj\-dowa\'b3
si\'ea on teraz w piekle, nikt z tego powodu nie cierpia\'b3 opr\'f3cz niego samego. Zwi\'eaksza\'b3o to tylko szans\'ea ujrzenia go jeszcze w przysz\'b3o\'9cci, jak zauwa\'bfy\'b3 Tupuhoe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Trzej starzy ludzie przepchn\'eali si\'ea naprz\'f3d do nas chc\'b9c u\'9cci\-sn\'b9\'e6 nam r\'eace. Nie by\'b3o w\'b9tpliwo\'9cci, \'bfe to oni w\'b3a\'9cnie kultywo\-wali w\'9cr\'f3d ludno\'9cci pami\'ea\'e6 o Tiki, zw\'b3aszcza \'bfe w
\'f3dz powiedzia\'b3, i\'bf jeden z nich zna olbrzymi\'b9 ilo\'9c\'e6 legend i ballad historycznych z, czas\'f3w przodk\'f3w. Zapyta\'b3em starca, czy istnieje w tradycji jakie\'9c nawi\'b9zanie do kierunku, z kt\'f3rego przyby\'b3
Tiki. Nie, nikt ze starych ludzi nie s\'b3ysza\'b3 nic na ten temat. Lecz po d\'b3ugim i g\'b3\'eabokim namy\'9cle najstarszy z nich powiedzia\'b3, i\'bf Tiki mia\'b3 krewnego o imieniu Maui, a w balladzie o Maui m\'f3wi si\'ea, \'bfe przyby\'b3
on na wyspy z kraju Pura. S\'b3owo Pura oznacza t\'ea stron\'ea nieba, gdzie wschodzi s\'b3o\'f1ce. Je\'bfeli Maui przyszed\'b3 z Pura \emdash rzek\'b3 starzec \emdash to niew\'b9tpliwie Tiki przyszed\'b3 z tego samego kraju; nas sze\'9cciu te\'bf
przecie\'bf przyby\'b3o na }{\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 z Pura, to by\'b3o pewne.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Powiedzia\'b3em br\'b9zowemu cz\'b3owiekowi, \'bfe na samotnej wyspie niedaleko Wyspy Wielkanocnej, zwanej Mangarewa, ludno\'9c\'e6 nie zna\'b3a \'b3odzi, lecz w dalszym ci\'b9gu pos\'b3ugiwa\'b3a si\'ea na m}{\fs24\cf1 orzu wiel\-kimi }{
\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 a\'bf do naszych czas\'f3w. Wprawdzie starcy nie wie\-dzieli o tym, ale pami\'eatali, \'bfe ich przodkowie r\'f3wnie\'bf \'bfeglowali na olbrzymich }{\i\fs24\cf1 pae-pae, }{\f58\fs24\cf1 kt\'f3re stopniowo wysz\'b3y z u
\'bfycia, a teraz nie pozosta\'b3o z nich nic opr\'f3cz nazwy i tradycji. W bardz}{\fs24\cf1 o daw\-nych czasach nazywano je }{\i\fs24\cf1 rongo-rongo \emdash }{\f58\fs24\cf1 powiedzia\'b3 najstarszy z krajowc\'f3w \emdash lecz s\'b3owo to wysz\'b3o ju
\'bf z u\'bfycia. Jednak\'bfe wi\'eakszo\'9c\'e6 staro\'bfytnych legend wspomina o }{\i\fs24\cf1 rongo-rongo.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3a to interesuj\'b9ca nazwa, gdy\'bf s\'b3owo }{\i\fs24\cf1 rongo, }{\f58\fs24\cf1 kt\'f3re wymawia si\'ea na niekt\'f3rych}{\fs24\cf1 wyspach }{\i\fs24\cf1 lono, }{\f58\fs24\cf1 by\'b3o kiedy\'9c
imieniem jednego 7 najbardziej znanych i opiewanych w pie\'9cniach protoplast\'f3w Polinezyjczyk\'f3w. Opisywano go wyra\'9fnie jako bia\'b3ego i jasno\-w\'b3osego cz\'b3owieka. Kiedy kapitan Cook po raz pierwszy przyby\'b3 na Hawaje, wyspiarze przyj\'ea
li go z otwartymi ramionami my\'9cl\'b9c, \'bfe jest on bia\'b3ym rodakiem Rongo, kt\'f3ry po nieobecno\'9cci trwaj\'b9cej przez kilka pokole\'f1 wraca z kraju przodk\'f3w na wielkim \'bfaglowym okr\'eacie. Na Wyspie Wielkanocnej s\'b3owo }{\i\fs24\cf1
rongo-rongo }{\f58\fs24\cf1 oznacza\'b3o za\'9c tajemnicze hieroglify, kt\'f3rych sekret zgin\'b9\'b3 wraz }{\i\fs24\cf1 7 }{\f58\fs24\cf1 ostatnimi \'93d\'b3ugimi uszami" znaj\'b9cymi pismo.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Staruszkowie chcieli z nami dyskutowa\'e6 o Tiki i }{\i\fs24\cf1 rongo-rongo, }{\f58\fs24\cf1 a m\'b3odzi woleli pos\'b3ucha\'e6 o wielorybim rekinie i podr\'f3\'bfy przez morze. Lecz jedzenie czeka\'b3o, a Teka mia\'b3 ju\'bf do\'9c\'e6 t
\'b3umaczenia.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Te}{\f58\fs24\cf1 raz pozwolono ca\'b3ej wsi przyj\'9c\'e6 i u\'9ccisn\'b9\'e6 nam r\'eace. Mru\-czeli }{\i\fs24\cf1 ia-ora-na }{\f58\fs24\cf1 nieomal wyrywaj\'b9c nam r\'eace ze staw\'f3w; dziew\-cz\'eata podchodzi\'b3y do nas kryguj\'b9c si
\'ea i wita\'b3y nas z mieszanin\'b9 kokieterii i za\'bfenowania, a stare baby plotkowa\'b3y i gada\'b3y bez przerwy, wskazuj\'b9c na nasze brody i kolor sk\'f3ry. Ka\'bfda twarz ja\'9cnia\'b3a przyja\'9fni\'b9, tak \'bfe pomieszanie j\'eazyk\'f3
w nie przeszka\-dza\'b3o nam wcale. Je\'bfeli powiedziano nam po polinezyjsku co\'9c niezrozumia\'b3ego, oddawali\'9cmy im wet za wet, odpowiadaj\'b9c po norwesku, i bawili\'9cmy si\'ea w ten spos\'f3b wszyscy \'9cwietnie. Pierw\-szym s\'b3owem, kt\'f3
rego nauczyli\'9cmy si\'ea, by\'b3o \'93lubi\'ea", a poniewa\'bf mo\'bfna by\'b3o zarazem wskaza\'e6 na to, co si\'ea lubi\'b3o \emdash licz\'b9c, \'bfe si\'ea to zaraz otrzyma \emdash wszystko by\'b3o bardzo proste. Kiedy marszczy\'b3o si\'ea
nos z grymasem, m\'f3wi\'b9c jednocze\'9cnie \'93lubi\'ea", oznacza\'b3o to \'93nie lubi\'ea". W ten spos\'f3b mo\'bfna si\'ea by\'b3o bardzo dobrze dogada\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy tylko przywitali\'9cmy stu dwudziestu siedmiu mieszka\'f1c\'f3w wsi, nakryto d\'b3ugi st\'f3\'b3 dla dw\'f3ch wodz\'f3w i dla nas, a dziew\-cz\'eata pocz\'ea\'b3y przynosi\'e6 najwspanialsze dania. Podczas kiedy jedne nakrywa\'b3y st
\'f3\'b3, inne zawiesza\'b3y nam na szyi wie\'f1ce sple\-cione z kwiat\'f3w; mniejszymi wiankami uwie\'f1czono nam g\'b3owy. Ch\'b3odne kwiaty roztacza\'b3y czaruj\'b9cy zapach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W ten spos\'f3b rozpocz\'ea\'b3a si\'ea powitalna uczta, kt\'f3ra trwa\'b3\'b9 a\'bf do naszego wyjazdu. Oczy wysz\'b3y nam z orbit, kiedy zobaczy\-li\'9cmy, \'bfe sto\'b3y uginaj\'b9 si\'ea pod ci\'ea\'bfarem pieczonych prosi\'b9t, kurcz
\'b9t i kaczek, \'9cwie\'bfych krab\'f3w, polinezyjskich da\'f1 rybnych, owoc\'f3w drzewa chlebowego i mleka kokosowego. Rzucili\'9cmy si\'ea na te dania, gospodarze za\'9c uprzyjemniali nam uczt\'ea \'9cpiewa\-niem pie\'9cni }{\i\fs24\cf1 hula, }{
\f58\fs24\cf1 podczas gdy m\'b3ode dziewcz\'eata ta\'f1czy\'b3y wok\'f3\'b3 sto\'b3u.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ch\'b3opcy \'9cmieli si\'ea i rozkoszowali \'bfyciem. Siedzieli\'9cmy tak z powiewaj\'b9cymi brodami i wie\'f1cami z kwiat\'f3w we w\'b3osach, zajadaj\'b9c jak g\'b3odomory, a jeden wygl\'b9da\'b3 \'9cmieszniej od dru\-
giego.* Dwaj wodzowie u\'bfywali \'bfycia r\'f3wnie niepohamowanie jak my.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po jedzeniu urz\'b9dzono na wielk\'b9 skal\'ea ta\'f1ce }{\i\fs24\cf1 hula. }{\f58\fs24\cf1 Wie\'9c chcia\'b3a nam pokaza\'e6 miejscowe ta\'f1ce ludowe. Kiedy razem z Teka i Tupuhoe zaj\'eali\'9cmy miejsca w lo\'bfach, wyst\'b9p
ili dwaj gitarzy\'9cci, usiedli w kucki i zacz\'eali gra\'e6 oryginalne melodie m\'f3rz po\'b3ud\-niowych. Nast\'eapnie wysz\'b3y dwa szeregi ta\'f1cz\'b9cych m\'ea\'bfczyzn i kobiet z chrz\'easzcz\'b9cymi sp\'f3dniczkami z w\'b3\'f3kien palmowych wok\'f3
\'b3 bioder, sun\'b9c i przewijaj\'b9c si\'ea przez kr\'eagi widz\'f3w, kt\'f3rzy siedzieli w kucki i \'9cpiewali. Ch\'f3r prowadzi\'b3 \'bfywy i ognisty \'9cpie\-wak, p\'eaczniej\'b9cy od t\'b3uszczu, }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1
ramieniem odgryzionym przez rekina. Na pocz\'b9tku tancerze zachowywali si\'ea nieco teatralnie i nerwowo, lecz kiedy spostrzegli, \'bfe biali ludzie z }{\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 nie kr\'eac\'b9 nosem na ludowe obyczaje ich dziad\'f3
w, taniec stawa\'b3 si\'ea coraz bardziej pe\'b3ny \'bfycia. Przy\'b3\'b9czyli si\'ea tak\'bfe niekt\'f3rzy ze starszych ludzi; mieli zadziwiaj\'b9ce poczucie rytmu i znali zapo\-mniane ju\'bf dzi\'9c ta\'f1ce. W miar\'ea jak s\'b3o\'f1ce zanurza\'b3o si
\'ea w Pacy\-fiku, ta\'f1ce pod palmami stawa\'b3y si\'ea coraz \'bfwawsze, a aplauz widz\'f3w coraz bardziej spontaniczny. Zapomnieli o tym, \'bfe patrzy na nich sze\'9cciu cudzoziemc\'f3w; nale\'bfeli\'9cmy ju\'bf do nich i bawi\-li\'9cmy si\'ea
wraz z nimi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Repertuar nie mia\'b3 ko\'f1ca; jedno fascynuj\'b9ce przedstawienie nast\'eapowa\'b3o po drugim. Po jakim\'9c czasie gromada m\'b3odych ch\'b3opc\'f3w usiad\'b3a ciasnym pier\'9ccieniem przed naszymi nogami i na sygna\'b3
dany przez Tupuhoe pocz\'ea\'b3a rytmicznie wybija\'e6 takt d\'b3o\'f1mi o ziemi\'ea. Najpierw powolny, p\'f3\'9fniej coraz szybszy rytm stawa\'b3 si\'ea skomplikowany, zw\'b3aszcza gdy przy\'b3\'b9czy\'b3 si\'ea do ch\'b3op\-c\'f3w dobosz, bij\'b9
c dwiema pa\'b3eczkami w suchy, wydr\'b9\'bfony kloc drzewny, kt\'f3ry wydawa\'b3 ostry, intensywny d\'9fwi\'eak. Kiedy rytm osi\'b9gn\'b9\'b3 po\'bf\'b9dan\'b9 szybko\'9c\'e6 i nabra\'b3 ognia, zacz\'b9\'b3 si\'ea \'9cpiew i nagle wskoczy\'b3a do ko\'b3
a tancerka z wie\'f1cem wok\'f3\'b3 szyi i kwia\-tem za uchem. St\'b9pa\'b3a w rytm muzyki bosymi stopami, uginaj\'b9c nogi w kolanach, ko\'b3ysz\'b9c si\'ea rytmicznie w biodrach i powiewa\-j\'b9c zgi\'eatymi r\'eakoma nad g\'b3ow\'b9. Ta\'f1czy\'b3
a wspaniale. Wkr\'f3tce wszyscy zebrani zacz\'eali wybija\'e6 takt r\'eakoma o ziemi\'ea. Do ko\'b3a wbieg\'b3a druga dziewczyna, a p\'f3\'9fniej jeszcze jedna. Porusza\'b3y si\'ea one z nieprawdopodobn\'b9 gracj\'b9, w doskona\'b3ym rytmie sun\'b9
c jedna wok\'f3\'b3 drugiej w ta\'f1cu, jak pe\'b3ne wdzi\'eaku cienie. G\'b3uche uderzenia r\'b9k o ziemi\'ea, \'9cpiew i d\'9fwi\'eaki b\'eabna zwi\'eaksza\'b3y tym\-czasem tempo. Taniec stawa\'b3 si\'ea coraz dzikszy \emdash widzowie po\-
krzykiwali i klaskali w d\'b3onie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 To by\'b3o \'bfycie m\'f3rz po\'b3udniowych, takie, jakie kwit\'b3o w daw\-nych czasach. Gwiazdy mruga\'b3y, palmy chwia\'b3y si\'ea, noc by\'b3a d\'b3uga, \'b3agodna, pe\'b3na zapachu kwiat\'f3w i \'9cpiewu cykad. Tupuhoe u\'9cmiechn\'b9
\'b3 si\'ea s\'b3onecznie i uderzy\'b3 mnie po plecach.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Maitai? \emdash }{\f58\fs24\cf1 zapyta\'b3.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Eh, maitai! \emdash }{\f58\fs24\cf1 odpowiedzia\'b3em.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Maitai? \emdash }{\f58\fs24\cf1 zapyta\'b3 innych.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Maitai \emdash }{\fs24\cf1 odpowiedzieli mu wszyscy entuzjastycznie i z przekonaniem.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash Maitai }{\f58\fs24\cf1 \emdash potwierdzi\'b3 Tupuhoe wskazuj\'b9c na siebie samego; on tak\'bfe rozkoszowa\'b3 si\'ea tym wszystkim.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Teka r\'f3wnie\'bf by\'b3 zdania, \'bfe zabawa uda\'b3a si\'ea. Po raz pierwszy biali ludzie brali udzia\'b3 w ich ta\'f1cach na Raroia, powiedzia\'b3.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Coraz szybciej wali\'b3y pa\'b3eczki b\'eabn\'f3w i r\'eace wybijaj\'b9ce takt o ziemi\'ea, coraz wi\'eakszego tempa nabiera\'b3 taniec i \'9cpiew. Teraz jedna z ta\'f1cz\'b9cych dziewcz\'b9t zacz\'ea\'b3a kr\'b9\'bfy\'e6 wzd\'b3u\'bf ko
\'b3a wi\-dz\'f3w, po czym zatrzyma\'b3a si\'ea ta\'f1cz\'b9c w osza\'b3amiaj\'b9cym rytmie i faluj\'b9c ramionami wyci\'b9gni\'eatymi w stron\'ea Hermana, kt\'f3ry u\'9cmiecha\'b3 si\'ea tylko spoza swej brody, nie bardzo wiedz\'b9c, co robi\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Nie psuj zabawy \emdash szepn\'b9\'b3em rnu \emdash ta\'f1czysz przecie\'bf dobrze.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ku niezmiernej rado\'9cci . gromady Herman skoczy\'b3 w ko\'b3o i ugi\'b9wszy nogi w kolanach pokonywa\'b3 wszystkie zawi\'b3e figury }{\i\fs24\cf1 hula. }{\f58\fs24\cf1 Wybuch\'b3 szalony entuzjazm. Wkr\'f3tce Bengt i Torstein przy\'b3
\'b9czyli si\'ea do ta\'f1c\'f3w i uwijali si\'ea tak, \'bfe a\'bf pot sp\'b3ywa\'b3 im z czo\'b3a. Starali si\'ea utrzyma\'e6 w tempie, kt\'f3re wzrasta\'b3o z sza\-lon\'b9 szybko\'9cci\'b9. Wreszcie pozosta\'b3 ju\'bf sam drgaj\'b9cy d\'9fwi\'eak b\'eab
\-n\'f3w wydaj\'b9cy}{\fs24\cf1 ch jeden nieprzerwany grzmot. Trzy tancerki }{\i\fs24\cf1 hula. }{\f58\fs24\cf1 dr\'bfa\'b3y w rytm jak li\'9ccie osiki, a\'bf bicie b\'eabn\'f3w urwa\'b3o si\'ea nagle i dziewcz\'eata upad\'b3y na ziemi\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Stali\'9cmy si\'ea bohaterami wieczoru. Wybuchom rado\'9cci nie by\'b3o ko\'f1ca.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnym numerem programu by\'b3 taniec ptak\'f3w nale\'bf\'b9cy do najstarszych ceremonii na Raroia. M\'ea\'bfczy\'9fni i kobiety skakali w dw\'f3ch szeregach sun\'b9c w rytmicznym ta\'f1cu na\'9claduj\'b9cym stado ptak\'f3
w prowadzonych przez przodownika. Wodzirej nosi\'b3 tytu\'b3 wodza ptak\'f3w i wykonywa\'b3 dziwaczne ruchy, nie bior\'b9c udzia\'b3u w samym ta\'f1cu. Kiedy taniec zako\'f1czy\'b3 si\'ea, Tupuhoe wyja\'9cni\'b3, \'bfe wykonano go na cze\'9c\'e6 tratwy i
\'bfe teraz powt\'f3rzy si\'ea go pod moim przewodnictwem. G\'b3\'f3wne zaj\'eacie przodownika w tym ta\'f1cu polega\'b3o \emdash jak mi si\'ea wydawa\'b3o \emdash na wydawaniu dzikich okrzyk\'f3w, skakaniu wok\'f3\'b3 w kucki, ko\'b3ysaniu si\'ea w bio
\-drach i machaniu r\'eakoma nad g\'b3ow\'b9. Nasun\'b9\'b3em wi\'eac mocno na g\'b3ow\'ea wieniec kwiat\'f3w i wszed\'b3em na aren\'ea. Wyginaj\'b9c si\'ea w ta\'f1cu widzia\'b3em, \'bfe stary Tupuhoe za\'9cmiewa\'b3 si\'ea tak, i\'bf o ma\'b3o nie spad
\'b3 ze sto\'b3ka, a muzyka przycicha\'b3a stopniowo, poniewa\'bf muzykanci i ch\'f3r poszli za jego przyk\'b3adem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Teraz ju\'bf wszyscy chcieli ta\'f1czy\'e6, zar\'f3wno starzy, jak i m\'b3o\-dzie\'bf, i wkr\'f3tce dobosz oraz wybijaj\'b9cy takt muzykanci znowu prowadzili ognisty taniec }{\i\fs24\cf1 hula-hula. }{\f58\fs24\cf1 Najpierw wskoczy\'b3
y w ko\'b3o tancerki i zacz\'ea\'b3y nadawa\'e6 coraz szybsze i dziksze tempo, p\'f3\'9f\-niej zapraszano po kolei do ta\'f1ca nas, a coraz wi\'eacej ludzi sz\'b3o za naszym przyk\'b3adem, tupi\'b9c i przewijaj\'b9c si\'ea w ko\'b3o \emdash z ka\'bf\-
da chwil\'b9 szybciej i szybciej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tylko Erika nie mo\'bfna by\'b3o ruszy\'e6 z miejsca. Wiatr i wilgo\'e6 na pok\'b3adzie tratwy odnowi\'b3y jego stare lumbago. Siedzia\'b3 wi\'eac jak stary szyper, sztywny i brodaty, kurz\'b9c swoj\'b9 fajk\'ea. Tancerki }{\i\fs24\cf1
hula }{\f58\fs24\cf1 pr\'f3bowa\'b3y zwabi\'e6 go na aren\'ea, lecz na pr\'f3\'bfno. Mia\'b3 na sobie szerokie futrzane spodnie, kt\'f3re nocami nosi\'b3 na tratwie w najzimniejszych regionach Pr\'b9du Humboldta, i siedz\'b9c tak pod palmami ze swoj\'b9 d
\'b3ug\'b9 brod\'b9, nagi do pasa i w spodniach z ba\-raniego ko\'bfucha, by\'b3 wiern\'b9 kopi\'b9 Robinsona Crusoe. Jedna pi\'eakna dziewczyna za drug\'b9 stara\'b3a mu si\'ea przypodoba\'e6, lecz daremnie. Pykaj\'b9c fajk\'ea siedzia\'b3 powa\'bf
nie z wie\'f1cem kwiat\'f3w we w\'b3osach.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W\'f3wczas wesz\'b3a na aren\'ea dobrze rozwini\'eata. matrona o po\-t\'ea\'bfnych mi\'ea\'9cniach. Wykona\'b3a ona kilka mniej lub wi\'eacej wdzi\'eacznych pas i podesz\'b3a zdecydowanie do Erika. Wygl\'b9da\'b3 na strwo\-\'bf
onego, lecz tancerka z u\'9cmiechem s\'b3odkim jak mi\'f3d z\'b3apa\'b3a go rezolutnie za rami\'ea i \'9cci\'b9gn\'ea\'b3a ze sto\'b3ka. Komiczne spodnie Erika mia\'b3y futro po wewn\'eatrznej stronie, a sk\'f3r\'ea po zewn\'eatrznej; z ty\'b3u by\'b3
a dziura, przez kt\'f3r\'b9 k\'b3ak bia\'b3ej we\'b3ny wystawa\'b3 jak zaj\'eaczy ogon. Erik szed\'b3 za tancerk\'b9 opornie i wskoczy\'b3 w ko\'b3o z fajk\'b9 w r\'eaku. Drug\'b9 r\'eak\'b9 trzyma\'b3 si\'ea za miejsce, gdzie mu dokucza\'b3
o lumbago. Kiedy pr\'f3bowa\'b3 skaka\'e6 doko\'b3a, musia\'b3 pu\'9cci\'e6 spodnie, \'bfeby poprawi\'e6 na g\'b3owie wieniec gro\'bf\'b9cy upad\-kiem, a z wie\'f1cem przekrzywionym na jeden bok musia\'b3 zn\'f3w podtrzymywa\'e6 opadaj\'b9ce spodnie. T
\'eaga dama kr\'eac\'b9ca si\'ea przed nim w ta\'f1cu hula by\'b3a r\'f3wnie zabawna, jak on, wi\'eac ze \'9cmiechu \'b3zy \'9ccieka\'b3y nam po brodach. Zaraz te\'bf wszyscy inni w kole za\-trzymali si\'ea i salwy \'9cmiechu potoczy\'b3y si\'ea
przez palmowe gaje, podczas gdy hula-Erik i kobiecy }{\i\fs24\cf1 champion }{\f58\fs24\cf1 ci\'ea\'bfkiej wagi zataczali wdzi\'eaczne ko\'b3a. W ko\'f1cu musieli i oni przerwa\'e6 taniec, gdy\'bf zar\'f3wno \'9c
piewacy, jak i muzykanci ledwo mogli pozbiera\'e6 si\'ea ze \'9cmiechu.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zabawa trwa\'b3a do bia\'b3ego ranka. Wreszcie pozwolono nam na ma\'b3\'b9 przerw\'ea i stu dwudziestu siedmiu mieszka\'f1c\'f3w wsi u\'9cci\-sn\'ea\'b3o nam r\'eace. *}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Witali\'9cmy si\'ea z ka\'bfdym z osobna ka\'bfdego ranka i wieczoru przez ca\'b3y czas pobytu na wyspie. Zebrano sze\'9c\'e6 \'b3\'f3\'bfek ze wszyst\-kich chat we wsi i postawiono je obok siebie przy \'9ccianie w domu zebra\'f1. Spali
\'9cmy w nich jak siedmiu krasnoludk\'f3w w bajce, ze s\'b3odko pachn\'b9cymi wie\'f1cami kwiat\'f3w wisz\'b9cymi nad naszymi g\'b3owami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnego dnia pogorszy\'b3 si\'ea stan zdrowia sze\'9ccioletniego ch\'b3opca, kt\'f3ry mia\'b3 wrz\'f3d na g\'b3owie. Temperatura wzros\'b3a do 42\'b0, a wrz\'f3d na czubku g\'b3owy, wielki jak m\'easka pi\'ea\'9c\'e6, nabrzmie\-wa
\'b3 coraz bardziej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Teka powiedzia\'b3, \'bfe w ten spos\'f3b zgin\'ea\'b3o wiele dzieci i je\'bfeli nikt z nas nie umie leczy\'e6, to dni ch\'b3opca s\'b9 policzone. .Mieli\'9cmy par\'ea flakon\'f3w penicyliny w tabletkach, lecz nie wiedzieli\'9cmy, jak\'b9
doz\'ea nale\'bfy stosowa\'e6 dla ma\'b3ego dziecka. Gdyby dziecko umar\'b3o w czasie kuracji, mog\'b3oby to mie\'e6 dla nas powa\'bfne na\-st\'eapstwa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Knut i Torstein wzi\'eali si\'ea znowu za sw\'f3j aparat radiowy i roz\-ci\'b9gn\'eali anten\'ea mi\'eadzy najwy\'bfszymi palmami kokosowymi. Gdy nadszed\'b3 wiecz\'f3r, uda\'b3o im si\'ea po\'b3\'b9czy\'e6 z naszymi niewidzial\-
nymi przyjaci\'f3\'b3mi, Halem i Frankiem, siedz\'b9cymi w swoich po\-kojach w Los Angeles. Frank po\'b3\'b9czy\'b3 si\'ea telefonicznie z leka\-rzem. Nadali\'9cmy kluczem Morsego wszystkie objawy choroby ch\'b3opca i list\'ea lek\'f3w, kt\'f3re mieli\'9c
my w naszej apteczce. Frank przekaza\'b3 nam odpowied\'9f doktora i tej nocy poszli\'9cmy do chatki, gdzie ma\'b3y Haumata rzuca\'b3 si\'ea w gor\'b9czce, podczas gdy p\'f3\'b3 wsi p\'b3aka\'b3o i martwi\'b3o si\'ea o niego.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Herman i Knut }{\f58\fs24\cf1 mieli przeprowadzi\'e6 zabieg, a inni zajmowali si\'ea niedopuszczaniem do chatki mieszka\'f1c\'f3w wsi. Matka ch\'b3opca zacz\'ea\'b3a histeryzowa\'e6, kiedy przyszli\'9cmy z ostrym no\'bfem, \'bf\'b9da\-j\'b9
c gor\'b9cej wody. Ogolili\'9cmy wszystkie w\'b3osy na g\'b3owie ch\'b3opca i otworzyli\'9cmy wrz\'f3d. Ropa trysn\'ea\'b3a niemal do sufitu. Wielu krajowc\'f3w wdar\'b3o si\'ea si\'b3\'b9 do chatki; musieli\'9cmy ich wyrzuci\'e6 za drzwi. To nie by\'b3y
\'bfarty. Kiedy wrz\'f3d zosta\'b3 oczyszczony i odka\'bfony, obanda\'bfowali\'9cmy ca\'b3\'b9 g\'b3ow\'ea i rozpocz\'eali\'9cmy kuracj\'ea penicylinow\'b9. }{\i\fs24\cf1 Przez }{\f58\fs24\cf1 dwie doby ch\'b3opiec dostawa\'b3 penicylin\'ea
co cztery godziny; temperatura by\'b3a nadal wysoka, a wrz\'f3d pozo\-stawa\'b3 otwarty. Ka\'bfdego wieczora konsultowali\'9cmy si\'ea z leka\-rzem w Los Angeles. P\'f3\'9fniej temperatura gwa\'b3townie opad\'b3a i zamiast ropy zjawi\'b3o si\'ea
osocze, kt\'f3re leczy\'b3o ran\'ea. Ch\'b3opiec zacz\'b9\'b3 si\'ea u\'9cmiecha\'e6 i zapragn\'b9\'b3 obejrze\'e6 obrazki z dziwnego \'9cwiata bia\'b3ych ludzi, gdzie by\'b3y samochody, krowy i wielopi\'ea\-trowe domy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W tydzie\'f1 p\'f3\'9fniej Haumata bawi\'b3 si\'ea na pla\'bfy razem z innymi dzie\'e6mi, z g\'b3ow\'b9 owini\'eat\'b9 banda\'bfami, kt\'f3re wkr\'f3tce pozwolili\-\'9cmy mu zdj\'b9\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy kuracja uda\'b3a si\'ea, nie by\'b3o ko\'f1ca chorobom we wsi. B\'f3le z\'eab\'f3w i zaburzenia \'bfo\'b3\'b9dka pojawia\'b3y isi\'ea wsz\'eadzie, a sta\-rzy i m\'b3odzi mieli wrzody w r\'f3\'bfnych miejscach. Przekazywali\'9c
my pacjent\'f3w doktorowi Knutowi lub doktorowi Hermanowi, kt\'f3rzy przepisywali diet\'ea i oga\'b3acali nasz\'b9 apteczk\'ea z pigu\'b3ek i ma\'9cci. Niekt\'f3rych pacjent\'f3w wyleczono, \'bfadnemu nie pogorszy\'b3o si\'ea, a kiedy apteczka by\'b3
a pusta, gotowali\'9cmy kakao i owsiank\'ea cie\-sz\'b9ce si\'ea wielk\'b9 popularno\'9cci\'b9 w\'9cr\'f3d histerycznych bab. }{\fs24
\par }{\fs24\cf1 P}{\f58\fs24\cf1 o paru dniach nasi br\'b9zowi wielbiciele urz\'b9dzili nowe, wspa\-nia\'b3e uroczysto\'9cci. Mieli\'9cmy otrzyma\'e6 obywatelstwo Raroia i po-linezyjskie imiona. Postanowiono, \'bfe nie b\'ead\'ea ju\'bf d\'b3u\'bfej nazywa
\'e6 si\'ea Terai Mateata \emdash to by\'b3o dobre na Tahiti, lecz nie tu, po\'9cr\'f3d nic}{\fs24\cf1 h.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Postawiono dla nas po\'9crodku placu sze\'9c\'e6 sto\'b3\'f3w i ludzie sta\-wili si\'ea wcze\'9cnie, \'bfeby zaj\'b9\'e6 dobre miejsca w kole. Teka sie\-dzia\'b3 powa\'bfnie pomi\'eadzy nimi; by\'b3
wprawdzie wodzem, ale nie wtedy, kiedy chodzi\'b3o o stare, miejscowe rytua\'b3y. Wtedy kierow\-nictwo obejmowa\'b3 Tupuhoe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wszyscy czekali cicho i powa\'bfnie, gdy t\'b3usty Tupuhoe zbli\'bfa\'b3 si\'ea zwolna i uroczy\'9ccie ze swoj\'b9 wielk\'b9, s\'eakat\'b9 pa\'b3k\'b9. Wida\'e6 by\'b3o, \'bfe jest \'9cwiadomy powagi chwili. Kiedy nadchodzi\'b3 pogr\'b9
\'bfony w rozmy\'9claniach i zaj\'b9\'b3 miejsce przed nasz\'b9 sz\'f3stk\'b9, oczy wszyst\-kich by\'b3y zwr\'f3cone na niego. Tupuhoe by\'b3 urodzonym wodzem, wspania\'b3ym m\'f3wc\'b9 i aktorem.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Zwr\'f3ci\'b3 si\'ea do g\'b3\'f3wnych \'9cpiewak\'f3w, doboszy i tancerzy, wska\-za\'b3 na nich po kolei pa\'b3k\'b9 i niskim g\'b3osem wyda\'b3 kr\'f3tkie rozkazy. Wtedy obr\'f3ci\'b3 si\'ea znowu do nas, otwieraj\'b9
c nagle szeroko swoje wielkie oczy, a\'bf bia\'b3ka zal\'9cni\'b3y w jego wyrazistej, miedziano-br\'b9zowej twarzy. Uni\'f3s\'b3 lask\'ea i s\'b3owa posypa\'b3y si\'ea z jego ust, jak groch z worka. Recytowa\'b3 stare, rytualne formu\'b3ki w daw\-
nym, zapomnianym dialekcie zrozumia\'b3ym tylko dla najstar\-szych mieszka\'f1c\'f3w wsi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nast\'eapnie oznajmi\'b3 nam \emdash przez Tek\'ea jako t\'b3umacza \emdash \'bfe pierwszy kr\'f3l, kt\'f3ry panowa\'b3 na tej wyspie, nazywa\'b3 si\'ea Tika\-roa, Panowa\'b3 on nad ca\'b3ym atolem, od po\'b3udnia do p\'f3\'b3
nocy, od wschodu do zachodu, i a\'bf do nieba ponad g\'b3owami ludzi.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy ca\'b3y ch\'f3r wt\'f3rowa\'b3 starej balladzie o kr\'f3lu Tikaroa, Tupuhoe po\'b3o\'bfy\'b3 swoj\'b9 wielk\'b9 r\'eak\'ea na mojej piersi i zwracaj\'b9c si\'ea do zebranych rzek\'b3, \'bfe nadaje mi imi\'ea
Varoa Tikaroa, czyli Duch Tikaroa.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Gdy \'9cpiew zamar\'b3, nast\'b9pi\'b3a kolej na Hermana i Bengta. Teraz im po\'b3o\'bfy\'b3 po kolei br\'b9zow\'b9 r\'eak\'ea na piersi i nada\'b3 imiona; pierw\-szemu Tupuhoe \emdash Itetahua, a drugiemu Topakin\'f3. By\'b3y to imio\-
na dw\'f3ch starodawnych heros\'f3w, kt\'f3rzy stan\'eali do walki z po\-tworem morskim i zabili go przy wej\'9cciu do rafy Ra}{\fs24\cf1 roia.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 B\'eabny wyda\'b3y gwa\'b3towny warkot, a dwaj krzepcy m\'ea\'bfczy\'9fni odziani w przepaski na biodrach, wyskoczyli z d\'b3ugimi oszcze\-parni w r\'eaku. Rozpocz\'eali oni szybki marsz w miejscu unos\'b9
c kolana do piersi z oszczepami skierowanymi naprz\'f3d, obracaj\'b9c}{\fs24\cf1\super 0 }{\f58\fs24\cf1 g\'b3owy to w jedn\'b9 stron\'ea, to w drug\'b9. Na nowy warkot b\'eabn\'f3w podskoczyli w g\'f3r\'ea i w doskona\'b3ym rytmie rozpocz\'eali walk\'ea
w najczystszym, baletowym stylu. Przedstawienie by\'b3o kr\'f3tkie i szybkie, wyobra\'bfa\'b3o walk\'ea bohater\'f3w z potworem morskim. Potem z pie\'9cniami i ceremoniami ochrzczono Torsteina; nazwano go Maroake, na cze\'9c\'e6 zmar\'b3ego kr\'f3
la wsi, a Erik i Knut otrzymali imiona Tane-Matarau i Tefaunui, po dw\'f3ch zmar\'b3ych \'bfeglarzach i bohaterach morza. D\'b3ugie, monotonne recytacje, towarzysz\'b9ce nadawaniu tych imion, by\'b3y wypowiadane z karko\'b3omn\'b9 szybko\-\'9cci\'b9
, imponuj\'b9c\'b9 i zabawn\'b9 jednocze\'9cnie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Ceremonia sko\'f1czy\'b3a si\'ea. W\'9cr\'f3d ludu polinezyjskiego na Raroia znowu byli biali wodzowie. Pojawili si\'ea liczni tancerze i tan\-cerki w koszulach uplecionych z trawy, z powiewaj\'b9cymi koro\-nami na g\'b3owie. Ta\'f1cz\'b9
c przenie\'9cli oni korony ze swoich g\'b3\'f3w na nasze. Okr\'eacili\'9cmy szeleszcz\'b9ce sp\'f3dnice }{\i\fs24\cf1 z }{\f58\fs24\cf1 trawy doko\'b3a bio\-der i uroczysto\'9c\'e6 trwa\'b3a dalej.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Pewnej nocy nasi ukwieceni radiotelegrafi\'9cci nawi\'b9zali kon\-takt z kr\'f3tkofalowcem w Rarotonga, kt\'f3ry przekaza\'b3 nam depe\-sz\'ea z Tahiti. By\'b3o to serdeczne powitanie przes\'b3ane przez guber\-
natora francuskich kolonii na Oceanie Spokojnym.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Po otrzymaniu instrukcji z Pary\'bfa wys\'b3a\'b3 on rz\'b9dowy szkuner \'93Tamara", \'bfeby nas zabra\'e6 na Tahiti, tak \'bfe nie musieli\'9cmy czeka\'e6 na niepewn\'b9 wizyt\'ea szkunera zabieraj\'b9cego kopr\'ea. Tahiti by\'b3a w\'eaz
\'b3owym punktem francuskich kolonii i jedyn\'b9 wysp\'b9, kt\'f3ra w og\'f3le mia\'b3a kontakt ze \'9cwiatem. Musieli\'9cmy uda\'e6 si\'ea na Tahiti, \'bfeby dosta\'e6 si\'ea liniowym statkiem do domu, do naszego starego \'9cwiata.}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 Uroczyst}{\f58\fs24\cf1 o\'9cci na Raroia trwa\'b3y w dalszym ci\'b9gu. Pewnej nocy us\'b3yszano z morza jakie\'9c dziwne odg\'b3osy, a obserwatorzy zeszli ze szczyt\'f3w palm i zameldowali, \'bfe przy wej\'9cciu do laguny znaj\-duje si\'ea
statek. Pobiegli\'9cmy przez lasek palmowy w stron\'ea pla\'bfy na podwietrznej stronie wyspy. Spojrzeli\'9cmy st\'b9d na morze. Na tej stronie, le\'bf\'b9cej pod os\'b3on\'b9 ca\'b3ego atolu i rafy, przyb\'f3j by\'b3 o wiele mniejszy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tu\'bf przy wej\'9cciu do laguny ujrzeli\'9cmy \'9cwiat\'b3a statku. By\'b3o jasno. \'8cwieci\'b3y gwiazdy i wida\'e6 by\'b3o zarysy szeroko zbudowa\-nego szkunera o dwu masztach. Czy\'bfby to by\'b3 statek guberna\-tora przychodz\'b9
cy po nas? Czemu nie wchodzi\'b3 do laguny?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Krajowcy denerwowali si\'ea coraz bardziej. Teraz i my widzie\-li\'9cmy ju\'bf, \'bfe statek ma silny przechy\'b3 i grozi mu przewr\'f3cenie si\'ea. Tkwi\'b3 on na mieli\'9fnie, na niewidzialnej, podwodnej koralo\-wej rafie. Torstein z\'b3
apa\'b3 latark\'ea i nada\'b3 sygna\'b3:}{\fs24
\par }{\fs24\cf1 \emdash }{\i\fs24\cf1 Quel bateau? \emdash }{\fs24\cf1 Jaki statek?}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash \'93Maoae" \emdash odpowiedziano mu b\'b3yskami.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Maoae" \'bfeglowa\'b3 mi\'eadzy wyspami i przewozi\'b3 kopr\'ea. By\'b3 w drodze do Raroia. Na statku znajdowa\'b3 si\'ea polinezyjski kapitan i za\'b3oga, kt\'f3ra na pami\'ea\'e6 zna\'b3a wej\'9ccie do zatoki. Ale w ciemno\'9cci dzia
\'b3a\'b3 zdradziecko pr\'b9d. Na szcz\'ea\'9ccie szkuner utkwi\'b3 na pod-wietrznej stronie wysepki, a pogoda by\'b3a spokojna; niebezpie\-cze\'f1stwo grozi\'b3o tylko ze strony pr\'b9du p\'b3yn\'b9cego z laguny. Prze\-chy\'b3 \'93Maoae" stawa\'b3 si\'ea
}{\i\fs24\cf1 coraz }{\f58\fs24\cf1 wi\'eakszy i za\'b3oga spu\'9cci\'b3a \'b3\'f3d\'9f ra\-tunkow\'b9. Do szczyt\'f3w maszt\'f3w przytwierdzono mocne liny i powios\'b3owano na l\'b9d, gdzie krajowcy zamocowali liny do palm kokosowych, \'bfeby powstrzyma
\'e6 szkuner od przewr\'f3cenia si\'ea. Za\-\'b3oga czeka\'b3a z innymi linami w szalupie przy wej\'9cciu do laguny w nadziei wyci\'b9gni\'eacia \'93Maoae" na holu za szalup\'b9, z pr\'b9dem przyp\'b3ywu wychodz\'b9cego z laguny. Mieszka\'f1cy wsi spu\'9c
cili na wod\'ea wszystkie swoje cz\'f3\'b3na i wyszli w morze dla ratowania \'b3adunku kopry. Statek mia\'b3 na pok\'b3adzie 90 ton tego cennego towaru. Worek za workiem przenoszono z przewracaj\'b9cego si\'ea szkunera i przewo\'bfono na suchy l\'b9d.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W czasie przyp\'b3ywu \'93Maoae" jeszcze siedzia\'b3 na mieli\'9fnie wal\'b9c i grzmoc\'b9c o korale, dop\'f3ki nie zacz\'b9\'b3 przecieka\'e6. Kiedy nasta\'b3 dzie\'f1, \'bfaglowiec le\'bfa\'b3 na rafie w jeszcze gorszej sytuacji. Za\'b3
oga nie mog\'b3a nic zrobi\'e6. \'8cci\'b9gni\'eacie z rafy ci\'ea\'bfkiego stu-pi\'ea\'e6dziesi\'eaciotonowego statku za pomoc\'b9 w\'b3asnej szalupy /i cz\'f3\-\'b3en nie mia\'b3o \'bfadnych widok\'f3w powodzenia. Je\'bfeli statek w dal\-szym ci\'b9gu b
\'eadzie le\'bfa\'b3 na rafie, to wal\'b9c o ni\'b9 roztrzaska si\'ea wkr\'f3tce na kawa\'b3ki. Je\'9cli za\'9c pogoda zmieni si\'ea, statek zostanie uniesiony przez odbite fale i ulegnie ca\'b3kowitej awarii, rozbija\-j\'b9c si\'ea w kipieli o atol.}{
\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93Maoae" nie mia\'b3 radiostacji, ale mieli\'9cmy j\'b9 my. Jednak\'bfe nadej\'9ccie z Tahiti ratowniczego statku w tak kr\'f3tkim czasie, by szkuner nie zd\'b9\'bfy\'b3 si\'ea rozbi\'e6, by\'b3o niemo\'bfliwe.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Lecz rafa Raroia po raz drugi tego miesi\'b9ca utraci\'b3a swoj\'b9 zdo\-bycz. Oko\'b3o po\'b3udnia tego samego dnia ujrzeli\'9cmy szkuner \'93Ta\-mara" nadchodz\'b9cy, z zachodu. Wys\'b3ano go dla zabrania nas z Raroia i za\'b3
oga statku by\'b3a zdumiona, kiedy zobaczy\'b3a na rafie zamiast tratwy dwumasztowy szkuner le\'bf\'b9cy i ko\'b3ysz\'b9cy si\'ea bez\-radnie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Na pok\'b3adzie \'93Tamary" przyby\'b3 francuski administrato}{\fs24\cf1 r wysp Tuamotu i Tubuai, }{\i\fs24\cf1 monsieur }{\f58\fs24\cf1 Frederic Ahnne, wys\'b3any przez gu\-bernatora Tahiti na nasze spotkanie. Znajdowa\'b3 si\'ea tam r
\'f3wnie\'bf francuski operator filmowy i francuski telegrafista. Kapitan i za\'b3oga byli Polinezyjczykami. }{\i\fs24\cf1 Monsieur }{\fs24\cf1 Ahnne, Francuz uro\-dzony}{\f58\fs24\cf1 na Tahiti, by\'b3 doskona\'b3ym \'bfeglarzem. Za zgod\'b9
poline-zyjskiego kapitana, kt\'f3ry rad by\'b3 pozby\'e6 si\'ea odpowiedzialno\'9cci na tych niebezpiecznych wodach, obj\'b9\'b3 on dow\'f3dztwo statku. Omijaj\'b9c miliardy podwodnych raf i wir\'f3w po\'b3\'b9czono oba szku-nery silnymi holami }{
\fs24\cf1 i }{\i\fs24\cf1 monsieur zaczai }{\f58\fs24\cf1 wykonywa\'e6 zr\'eaczne i nie\-bezpieczne manewry;, pr\'b9d op\'b3ywowy grozi\'b3 zniesieniem obu statk\'f3w na t\'ea sam\'b9 koralow\'b9 \'b3awic\'ea.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Podczas du\'bfego przyp\'b3ywu \'93Maoae" uni\'f3s\'b3 si\'ea z rafy, a \'93Ta\-mara" wyholowa\'b3a go na g\'b3\'eabok\'b9 wod\'ea. Lecz teraz woda la\'b3a si\'ea do kad\'b3uba \'93Maoae" i nale\'bfa\'b3o go szybko przeholowa\'e6 na mie\-
lizn\'ea w lagunie, \'bfeby nie da\'e6 statkowi zaton\'b9\'e6. Przez trzy dni \'93Maoae" le\'bfa\'b3 ko\'b3o wsi gro\'bf\'b9c zatoni\'eaciem; wszystkie pompy pracowa\'b3y dzie\'f1 i noc. Najlepsi po\'b3awiacze pere\'b3 spo\'9cr\'f3d na\-szych przyjaci\'f3
\'b3 nurkowali z o\'b3owianymi p\'b3ytami i gwo\'9fdziami i uszczelniali najgorsze przecieki, tak aby \'93Tamara" mog\'b3a od\-prowadzi\'e6 \'93Maoae" \emdash z pracuj\'b9cymi pompami \emdash do stoczni na Tahiti.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy \'93Maoae" by\'b3 ju\'bf przygotowany do odholowania, }{\i\fs24\cf1 mon\-sieur }{\f58\fs24\cf1 Ahnne wprowadzi\'b3 \'93Tamar\'ea" mi\'eadzy koralowe \'b3awice na lagunie i podszed\'b3 do Wyspy Kon-Tiki. Szkuner wzi\'b9\'b3 nasz\'b9
tratw\'ea na hol i po\'b3o\'bfy\'b3 si\'ea na kurs prowadz\'b9cy do wyj\'9ccia z atolu, ci\'b9gn\'b9c \'93Maoae" tu\'bf za sob\'b9, \'bfeby mo\'bfna by\'b3o uratowa\'e6 za\-\'b3og\'ea, gdyby nie da\'b3o si\'ea na morzu opanowa\'e6 }{\fs24\cf1
przeciekania.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Nasze po\'bfegnanie Raroia by\'b3o bardziej ni\'bf smutne. Wszyscy, kt\'f3rzy umieli chodzi\'e6 lub raczkowa\'e6, wylegli na koralowe molo i kiedy szalupa okr\'eatowa zabiera\'b3a nas na \'93Tamar\'ea", grali i \'9cpie\-
wali nasze ulubione melodie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Tupuhoe g\'f3rowa\'b3 w t\'b3umie po\'9crodku, trzymaj\'b9c za r\'eak\'ea ma\-\'b3ego Haumata. Ch\'b3opiec p\'b3aka\'b3; \'b3zy ciek\'b3y r\'f3wnie\'bf po policzkach pot\'ea\'bfnego wodza. Ani jedno oko nie by\'b3o suche, a muzyka i \'9c
piew brzmia\'b3y tak d\'b3ugo, dop\'f3ki szum przy b\'f3j u z rafy nie zag\'b3uszy\'b3 wszystkich innych d\'9fwi\'eak\'f3w.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Stali\'9cmy w milczeniu za nadburciem \'93Tamary", a\'bf molo skry\'b3o si\'ea za palmami, a palmy skry\'b3y si\'ea za horyzontem. \'afegnali\'9cmy stu dwudziestu siedmiu przyjaci\'f3\'b3. Ci\'b9gle jeszcze d\'9fwi\'eacza\'b3
a w naszych uszach niezwyk\'b3a muzyka:}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \'93...i dzieli\'e6 z nami wspomnienia, tak \'bfeby\'9cmy zawsze byli ra\-zem, nawet je\'bfeli odjedziecie do dalekiego kraju. \'afegnajcie".}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W cztery dni p\'f3\'9fniej wyspa Tahiti wynurzy\'b3a si\'ea z morza nie jako naszyjnik z pere\'b3 ozdobiony pi\'f3ropuszami palm, lecz jako dzikie, sine, poszarpane g\'f3ry wznosz\'b9ce ku niebu szczyty uwie\'f1\-czone k\'b3\'eabami chmur.
}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W miar\'ea zbli\'bfania si\'ea b\'b3\'eakitne g\'f3ry ukazywa\'b3y zbocza. Zie\-lona, wspania\'b3a ro\'9clinno\'9c\'e6 po\'b3udnia zwisa\'b3a z rdzawoczerwonych ska\'b3 i wierzcho\'b3k\'f3w zbiegaj\'b9cych w d\'f3\'b3 w g\'b3\'eabokie w
\'b9wozy i doliny otwieraj\'b9ce si\'ea ku morzu. Kiedy wybrze\'bfe podesz\'b3o bli\-\'bfej, ujrzeli\'9cmy smuk\'b3e palmy st\'b3oczone we wszystkich dolinach wzd\'b3u\'bf wybrze\'bfa, za z\'b3ot\'b9 pla\'bf\'b9. Wyspa Tahiti zosta\'b3
a wyniesiona przez wulkany. Teraz by\'b3y one wygas\'b3e, a polipy koralowe wy\-sun\'ea\'b3y swoje opieku\'f1cze rafy wok\'f3\'b3 wyspy, tak \'bfe morze nie mog\'b3o jej rozkruszy\'e6.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Wczesnym rankiem wp\'b3yn\'eali\'9cmy przez wej\'9ccie w rafie do portu Papeete. Przed nami widnia\'b3y wie\'bfe ko\'9ccielne i domy kryte czerwon\'b9 dach\'f3wk\'b9, na wp\'f3\'b3 skryte pod listowiem olbrzymich drzew i palm. Papeete by
\'b3o stolic\'b9 Tahiti i jedynym miastem we francuskiej Oceanii. By\'b3o to miasto rozrywek, siedziba rz\'b9du i centrum komunikacji na wschodnim Pacyfiku.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kiedy weszli\'9cmy do portu, ludno\'9c\'e6 Tahiti czeka\'b3a ju\'bf st\'b3oczona jak jaskrawo ubarwiony, \'bfywy mur. Nowiny rozchodz\'b9 si\'ea jak ogie\'f1 na Tahiti, a ka\'bfdy chcia\'b3 zobaczy\'e6 }{\i\fs24\cf1 pae-pae, }{
\f58\fs24\cf1 kt\'f3re przy\-sz\'b3o z Ameryki.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Kon-Tiki otrzyma\'b3 honorowe miejsce ko\'b3o nadbrze\'bfnej pro\-menady. Wita\'b3 nas burmistrz Papeete, a ma\'b3a polinezyjska dziew\-czynka przynios\'b3a nam w imieniu Towarzystwa Polinezyjskiego olbrzymi wieniec z le\'9cnych kwiat\'f3
w. Potem wyst\'b9pi\'b3y m\'b3ode dziewcz\'eata i zawiesi\'b3y na naszych szyjach s\'b3odko pachn\'b9ce, bia\'b3e wianki jako znak powitania na Tahiti, perle m\'f3rz po\'b3udniowych. Szuka\'b3em w t\'b3umie dobrze znanej twarzy mego starego \'93przy\-
branego ojca" z Tahiti, wodza Teriieroo, g\'b3owy siedemnastu tu\-bylczych wodz\'f3w na wyspie. Znalaz\'b3em go w ko\'f1cu. Wielki i t\'eagi, weso\'b3y i \'bfywy jak dawniej, wysun\'b9\'b3 si\'ea z t\'b3umu wo\'b3aj\'b9c na mnie: \'93Terai Mateata" i u
\'9cmiechaj\'b9c si\'ea ca\'b3\'b9 swoj\'b9 szerok\'b9 twarz\'b9. Zestarza\'b3 si\'ea, lecz zachowa\'b3 t\'ea sam\'b9 imponuj\'b9c\'b9 postaw\'ea wodza. "}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 \emdash Wracasz p\'f3\'9fno \emdash rzek\'b3 \'9cmiej\'b9c si\'ea \emdash lecz wracasz z dobr\'b9 nowin\'b9. Twoj\'b9 }{\i\fs24\cf1 pae-pae }{\f58\fs24\cf1 naprawd\'ea przynios\'b3o b\'b3\'eakitne niebo }{\i\fs24\cf1 (terai mateata) }{
\f58\fs24\cf1 do Tahiti, teraz wiemy ju\'bf, sk\'b9d przybyli nasi ojcowie.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 W pa\'b3acyku gubernatora urz\'b9dzono przyj\'eacie, a na ratuszu festyn. Zaproszenia sypa\'b3y si\'ea ze wszystkich stron go\'9ccinnej wyspy.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 Jak za dawnych, dobrych czas\'f3w, w\'f3dz Teriieroo wyprawi\'b3 uczt\'ea w dolinie Papeno w swoim domu, kt\'f3ry zna\'b3em tak dobrze, a poniewa\'bf Raroia to nie Tahiti, urz\'b9dzono nowe uroczysto\'9c
ci i ci, co nie mieli jeszcze tahityjskich imion, otrzymali je teraz.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf1 By\'b3y to beztroskie dni sp\'eadzone w s\'b3o\'f1cu, pod p\'eadz\'b9cymi ob\'b3okami. K\'b9pali\'9cmy si\'ea w lagunie, wspinali\'9cmy si\'ea na g\'f3ry i ta\'f1czyli\'9cmy hula na trawie pod palmami. Dnie mija\'b3y, zmie\-nia\'b3y si\'ea
w tygodnie. Wydawa\'b3o si\'ea, \'bfe zanim nadejdzie statek i zabierze nas do domu, up\'b3yn\'b9 miesi\'b9ce.}{\fs24
\par }{\f58\fs24\cf
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Heyerdahl Thor Wyprawa Kon TikiHeyerdahl Thor Wyprawa Kon TikiHeyerdahl Thor Aku Aku (rtf)(ABC) Kon TikiThor Heyerdahl Aku Akukon test20 sfp 4a konKońegz kon ETI EiT 2008 9Wyprawa na polanę z 1000 letnim dębem, ZHP - przydatne dokumenty, Zbiórki pojedynczeAOL2, Akademia Morska -materiały mechaniczne, szkoła, Mega Szkoła, PODSTAWY KON, Program do obliczeńco Europia zawdzięcza wyprawom krzyżowymKoń arabski czystej krwi, konieKon. - siata - zbicie pi, AWF, Konspekty, Siatkówka