KREW SKŁAD: tkanka płynna, stanowi ok 1/14 ciężaru ciała (M ok 5l K mniej niż 5l), ok 45% obejmuje składniki morfologiczne, najważniejsze są erytrocyty i leukocyty;

HOMEOSTAZA - utrzymanie stałego środowiska wewnętrznego ustroju, jest ona podstawowym warunkiem prawidłowego funkcjonowania organizmu, tym procesie bierze udział krew, chłonka i zewnątrzkomórkowy płyn tkankowy;

HEMOSTAZA proces krzepnięcia krwi; Podczas wirowania następuje rozdział poszczególnych składników krwi: osocze, krwinki białe, płytki krwi, krwinki czerwone; SUROWICA to osocze krwi pozbawione Fibrynogenu(białko włókienkowe z grupy globulin, składnik osocza krwi; bierze udział w procesie krzepnięcia krwi tworząc (pod wpływem trombiny) fibrynę.)

CZYNNIKI ANTYZAKRZEPOWE: heparyna, cytrynian Na, wesenan Na,
HEMATOKRYT to stosunek składników morfologicznych (gł. erytrocyty) do całej objętości krwi, wskaźnik hematokrytowy wyrażony w % (0-100%) ; lub w wartościach od 0-1; ·ERYTROCYTOPENIA = ANEMIA niedokrwistość;

SKŁAD OSOCZA: woda (90%), białka 7%(albuminy55%, globuliny38%, fibrynogen6,5%, enzymy0,5%), związki organiczne - niebiałkowe(glukoza człowiek 80-100mg/100ml ptak 130-180, glikogen, cholesterol 150-2000, tłuszcze 300mg, wolne kw. tłuszczowe, hormony niebiałkowe, witaminy, wolne aminokwasy, produkty przemiany materii(mocznik, kw. moczowy, kreatyna, kw. hipurowy i mlekowy), gazy: CO2 O2 N2, związki nieorganiczne: kationy Na+ K+ Ca+2 Mg+2 aniony Cl- HCO3 PO4-3 SO4-2 pierwiastki śladowe Fe Cu J F Co Se;

CISNIENIE OSMOTYCZNE siła, z jaką cząsteczki rozpuszczone działają Przyciągająco na rozpuszczalnik, gdy dwa niskocząsteczkowe roztwory związków chemicznych (o małej masie cząsteczkowej) są rozdzielone błoną półprzepuszczalną. Taką błoną jest błona komórkowa. Ciśnienie osmotyczne zależy od stężenia związku chemicznego w rozpuszczalniku, którym jest najczęściej woda; przyczyną jego powstawania jest dążenie układu do wyrównania stężeń. Między wnętrzem krwinek czerwonych i białych, a osoczem zachodzi stała wymiana przez błonę komórkową, wyrównująca ciśnienie osmotyczne wnętrza krwinek i osocza. Jeśli stężenie związków rozpuszczonych w osoczu zmniejszy się, krwinka pod wpływem zwiększonego ciśnienia w jej wnętrzu ulega pęknięciu (hemolizie).

ROZTWORY IZOTONICZNE roztwory o takim samym ciśnieniu osmotycznym jakie panuje w krwinkach (np. 0,9% NaCl)

ROZTWORY ANIZOTONICZNE roztwór

HIPOTONICZNY roztwór mający ciśnienie osmotyczne niższe od ciśnienia osmotycznego soku komórkowego. W roztworze hipotonicznym komórki pęcznieją;

CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE HEMOLIZĘ woda, jad żmii pszczół pająków, toksyny wydzielone przez bakterie i grzyby, przeciwciała krwi tzw. hemolizyny, promieniowanie radioaktywne i UV, prąd elektryczny, kwasy i zasady, rozpuszczalnik tłuszczy, mydła, żółć, wysoka i niska temp.; NIE KAŻDY roztwór izotoniczny jest roztworem Fizjologicznym.

KREW - HEMOGLOBINA WŁAŚCIWOŚCI: 95% suchej masy erytrocytów, b. słabo rozpuszcza sie w wodzie najlepiej w słabych zasadach, białko o bud. IV rzędowej, chromoproteid zawierający Fe+2, bud. Cząsteczki podobna do chlorofilu (1. 96% Hb stanowi białko globina 4% 2. globina 4 łańcuchy polipeptydowa łącząca się z cz. hemu 3. cz. hemu składa się z protopotfiny + Fe+2), ilość Hb zależy od l. erytrocytów i zawartej w niej Hb u M stężenie hb wynosi 160g/l = 9,93mmol/l u K 145g/l=9,0mmol/l

GŁ. FUNKCJE Hb O2 z płuc do tkanek, CO2 z tkanek do płuc;

OKSYHEMOGLOBINA (HbO2), utlenowana forma hemoglobiny, powstająca głównie w płucach. Za pośrednictwem oksyhemoglobiny tlen z płuc jest przenoszony wraz z krwią do tkanek, gdzie jest pobierany przez mioglobinę, a oksyhemoglobina przechodzi w hemoglobinę, z którą łączy się dwutlenek węgla Hb+4O2 Hbg (Fe+2);

KARBOKSYHEMOGLOBINA (HbCO), dość trwałe połączenie hemoglobiny (Hb) z tlenkiem węgla(II) (CO), niezdolne do przyłączania tlenu i tym samym nie biorące udziału w transporcie tlenu z płuc do tkanek, co jest przyczyną niedotlenienia a następnie asfiksji, ze względu na 300-krotnie większe powinowactwa Hb do CO niż do tlenu, wystarczy zawartość 0,1% CO w powietrzu, aby szybko 50% całej hemoglobiny w ustroju zamienić w HbCO. Hb+CO Hb CO (Fe+2); KARBOaminoEMOGLOBINA dość trwałe, koordynacyjne połączenie tlenku węgla z atomami żelaza hemoglobiny, powstaje w niewielkich ilościach we krwi podczas oddychania (nadmiar karboksyhemoglobiny — w zatruciach, np. czadem, hamuje transport tlenu do tkanek.)Hb+CO2 Hb CO2 (Fe+2);

MIOGLOBINA występuje w tkance mięśniowej, przejmuje tlen z oksyhemoglobiny (tworzy oksymioglobinę), magazynując w ten sposób tlen w mięśniach;

METHEMOGLOBINA RODZAJ Hb Z Fe+3 która występuje w warunkach doświadczalnych lub w stanach patologicznych nie posiada zdolności przenoszenia O2; PRZECIWCIAŁO cząst. Białkowa zaliczona do gamma globulin, która powst. W odpowiednim na działanie antygenu i syntetyzowana jest przez plazmocyty lub limfocyty beta

GRUPY KRWI 1930 nagroda Nobla - Karol Landseleiner w gr. 0 brak antygenu na otoczenie erytrocytu i oba rodz. Przeciwciała w osoczu;

AGLUTYNACJA zlepianie się rozproszonych w płynnym środowisku komórek pod wpływem zawartych w osoczu krwi ciał białkowych;

AGLUTYNINY przeciwciała powodujące zlepianie się komórek po połączeniu się z odpowiednim antygenem (gdy zmiesza sie krew o niezgodnych grupach;

ANTYGEN każda substancja, która przez organizm rozpoznawana jest jako obca i mająca zdolność wywołania komórkowej i humoralnej odpowiedzi immunologicznej;

OPSONINY przeciwciał zawartych w świeżej surowicy krwi, usprawniają proces fagocytozy, wiążąc się z komórką fagocytującą;

ANTYTOKSYNY przeciwciała swoiście neutralizujące działanie toksyn bakteryjnych, wchodzą w skład odpowiednich surowic (np. a. błonicza, a. tężcowa, a. jadu kiełbasianego.);

PRECYPITYNY rodzaj przeciwciał z surowicy krwi, powodują wytrącanie się (tzw. precypitację) z roztworu rozpuszczalnego antygenu pochodzenia bakteryjnego lub antygenów z obcych dla organizmu komórek;

LIZYNY przeciwciała rozpuszczające antygeny;

HEMAGLUTYNACJA nazwa zjawiska zlepiania się erytrocytów (krwinki czerwone), występującego w wyniku działania na ich powierzchnię różnych czynników, takich jak: bakterie, wirusy, nieswoiste czynniki występujące w normalnych surowicach oraz pod wpływem swoistych przeciwciał (hemaglutynin) reagujących z substancjami zaadsorbowanymi na powierzchni krwinek. FENOTYP BOMBAY – występowanie grupy krwi 0 (układ AB0) u osób mających geny odpowiedzialne za powstawanie grup A i B. Pomimo wystąpienia genów oznaczanych zwykle jako IA lub IB krew w kontakcie z surowicami wzorcowymi (służącymi do ustalania grupy krwi) nie ulega aglutynacji. Oprócz występujących zazwyczaj w osoczu osób z grupą krwi 0 przeciwciał anty-A i anty-B, w opisywanym fenotypie występują jeszcze przeciwciała anty-H; gr krwi 0 uniwersalny dawca gdyż nie ma antygenu który nie ma co zlepiać, gr krwi AB uniwersalny biorca nieposiadający przeciwciał bo ma antygeny A i B;

CZYNNIK Rh (najistotniejszy antygen D) czy jest czy go brak: Rh+ jest D, Rh- brak D, przeciwciała anty D nie występują normalnie we krwi u osób z gr Rh- natomiast mogą nie pojawi po kontakcie z antygenem D;

ODCZYN COOMBSA - odczyn służący do wykrywania przeciwciał (immunoglobulin) niekompletnych pojawiających się przede wszystkim w schorzeniach immunologicznych krwi, np.: erytroblastozie płodowej, w powikłaniach potransfuzyjnych, w nabytej niedokrwistości hemolitycznej, Odczyn Coombsa pośredni wykrywa przeciwciała w surowicy matki, bezpośredni - przeciwciała opłaszczające krwinki czerwone noworodka. Obecność przeciwciał anty-Rh w surowicy matki jest dowodem jej uczulenia na czynnik Rh (choroba hemolityczna noworodków;)

konflikt Rh serologiczny występuje, gdy matka z gr krwi Rh- rodzi dziecko z gr Rh+

BIAŁE CIAŁKA KRWI (LEUKOCYTY): 1

.GRANULOCYTY kom. ziarniste -> NEUTROFILE obojętnochłonne 50-70% (błękit metylowo zasadowy, azur metylowy), EOZYNOFILE kwasochłonne 2-4%, BAZOFILE zasadochłonne 0,5-1% (wchłania barwniki zasad). 2

AGRANOLOCYTY -> MONOCYTY 3-8% I LIMFOCYTY 40-60%;

FIZJOLOGICZNA ROLA GRANULOCYTÓW I AGRANOLOCYTÓW: (a)Granulocyty i Monocyty –

CHEMOTAKSJA przemieszczanie sie kom w kierunku ogniska zapalnego na zasadzie rozpoznawania substancji chemicznych produkowanych przez to ognisko, mogą się przemieszczać;

DIAPEDEZA - właściwości kom do wychodzenia poza łożysko włosowate naczyń;

FAGOCYTOZA - zdolność do pożerania obcych kom znajdujące się we krwi (b)

AGRANULOCYTY: LIMFOCYTY T - odpornosc typu kom. (przyjęcie lub odrzucenie przeszczepu, rozpoznawanie antygenu),

LIMFOCYTY B odporność typu humoralnego (produkcja przeciwciał przez plazmocyty), więzły chłonne, migdałki, śledziona; (c)

NEUTROFILE - podzielone jądro które się barwi, powstaje w procesie gramulopoezy, stanowi 50-70% wszystkich białych komórek, dużo zdolności fagocytowania bakterii itp., posiadają znaczne ilości enzymu w lizosomach (proteolityczne, lipolityczne, glikolityczne), w ziarnistosciach wyst. lizosom fosfataza obojętna czynniki białka modyfikuje funkcje limfocyt, wzrost liczby w schorzeniach bakteryjnych i autoimmunologicznym (d)

EOZYNOFILE ziarnistości barwiące sie na kolor czerwony, wykazuje działanie

ANTYHISTAMINOWE, posiada zdolności fagocytozy i zabijania, wzrost liczby w stanach uczuleniowych i w zakażeniach pasożytniczych; (e)

BAZOFILE - jadra kom mało widoczne, barwią sie na kolor niebieski, produkują

HEPARYNĘ, uczestniczą w reakcjach alergicznych, wzrost liczby w stanach alergicznych (f)

MONOCYTY - jądro fasolowate, cytoplazma barwi sie na błękitny, powstaje w procesie

MONOCYTOPOEZY, są najważniejszymi Komorkami krwi, posiadają zdolność

DIAPEDEZY po opuszczeniu naczyń staje się makrofagiem, MAKROFAGI posiadają zdolność

FAGOCYTOZY; (g)

LIMFOCYTY - jądro owalne, powstaje w tkance limfatycznej oraz w szpiku kostnym, dzielimy na T i B oraz NK i K, L-T grasiczkozalezne - odporność typu komórkowego żyją u człowieka do 10 lat kom ruchliwe, L-B szpikozależne - odporność typu humoralnego ( wytwarza przeciwciała) żyją 5-10 dni prowadza osiadły tryb życia w węzłach chłonnych i śledzionie; rozmieszczenie krwi w układzie krwionośnym: serce7% naczynia kapilarne7% tętnice 16% żyły70%

MAŁY OBIEG KRWI (PŁUCNY) zaczyna się w prawej komorze i krew kierowana jest tę tętnicą płucną do płuc gdzie ulega nasyceniu tlenem. Następnie krew bogata w tlen dociera żyłami płucnym do lewego przedsionka;

DUŻY OBIEG KRWI rozpoczyna się w lewej komorze, skąd aorta dzielącą się na liczne odgałęzienia (tętnice) doprowadza krew natlenowaną do narządów obwodowych. Tu wymiana krwi natlenowanej z odtlenowaną i naczyniami żylnymi wraca do prawego przedsionka.
Krew z żołądka, śledziony, jelit, trzustki jest odprowadzana

UKŁADEM WROTNYM do wątroby. Liczne substancje toksyczne i nadwyżki składników pokarmowych zatrzymywane są przez wątrobę, a reszta przedostaje się do żyły podstawowej dolnej. Krew z górnych części ciała zbierana jest żyłami podstawowymi górnymi. W utrzymywaniu krążenia krwi pomagają sercu ruchy mięśni szkieletowych i ruchy oddechowe;

NACZYNIA WLOSOWATE kanaliki o średnicy 0,5-1mm, ściany zbud z 1 warstwy kom śródbłonkowych ułożone na błonie podstawnej, najmniejsza tętniczka to ARTERIOLA od niej odchodzą drobne naczynka METAARTERIOLE które rozgałęziają sie na liczne naczynia włosowate;

ANASTOMOZY zespolenia tętniczo - żylne;

TĘTNICA warstwa wewnętrzna - śródbłonek naczyniowy, war. środkowa - zaw mięśnie gładkie oraz elastyczne włókna kolagenowe, war zew. - składa się z tkanki łącznej zawier. włókna nerwowe, gł tętnica to aorta od niej odchodzą tętnice które rozdzielają się na tętniczki następnie nacz. oporowe itd, tętnice tworzą zbiornik tętniczy duży z którego odpływ krwi reg przez naczynia oporowe, tętnice prowadza krew z serca, tętnice są bardziej odporne na ciśnienie krwi niż żyły; ŻYŁY zbudowane z tych samych warstw co tętnice ich ściany skalają sie gl z tkanki włóknistej, łatwo rozciągają sie i są bardziej plastyczne niż tętnica, żyły prowadzi krew w kierunku serca; ROZMIESZCZENIE KRWI gł w żyłach;

KREW TETNICZA dopływa do mięśnia sercowego przez 2 tętnice wieńcowe, pomiędzy tętnicami nie ma polaczenia, polaczenia występują pomiędzy naczyniami osr ok 40 nm, przepływ krwi uzależniony jest od okresu pracy serca i ciśnienia w aorcie, niedostateczny przepływ wieńcowy jest przyczyna niedotlenienia serca

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRZEPŁYW WIEŃCOWY: ZWIĘKSZAJĄCY : niedotlenienie serca mięśniowego – uwolnienie adenozyny fosforanu, PGE2 histaminy i holiny która dziala rozkurczowo na blony miesnia tetnic wiencowych, zwiekszenie prężności CO2 we krwi acetylocholina – układ przywspółczulny ZMNIEJSZENIE wazopresyna – kurczy blone miesnia tetnicy (receptory alfa), adrenalina – układ współczulny receptory beta wzrost przepływu Krwi receptory alfa zmniejszenie przepływu krwi, tromboksan TxAz z trombocytów, leukotrieny LTC4 i LTD4 z granylocytow obojętnochłonnych

BUDOWA I POBUDLIWOSC SERCA miesien sercowy zbud z włókien mięśniowych poprzecznie prazkowanych o dl od 50 do 100 nm komorki lacza się za pośrednictwem wstawek o specyficznej budowie (syncytium), komorki kurcza się zgodnie z prawem wsio albo nic, potencjal spoczynkowy włókien wynosi -85 do 90 mV natomiast czynnościowy +35mV

UKŁAD BODZCOWO – PRZEWODZACO SERCA wezeł zatokowo – przedsionkowy, wezel przedsionkowo komorowy, peczek Paladino Hisa, włókna Purkiniego

OSRODEK SERCOWY Ośrodki sercowe, odpowiedzialne za przyspieszenie (ośrodek przyspieszający) i zwolnienie (ośrodek zwalniający) rytmu serca, znajdują się w tworze siatkowatym i podwzgórzu, regulują aktywność włókien dosercowych współczulnych i n. błędnego.

Ośrodek sercowy przyspieszający pracę serca znajduje się w rogach bocznych rdzenia kręgowego w części piersiowej w segmentach Th1-Th5. Neurony tego ośrodka wysyłają impulsy do serca we włóknach przedzwojowych do zwojów pnia współczulnego i zwojów współczulnych szyjnych (górnego, środkowego i dolnego). Serce jest unerwione przez pozazwojowe włókna układu współczulnego pochodzące głównie ze zwojów gwiaździstych oraz szyjnych, włókna te wydzielają noradrenalinę.

Ośrodek zwalniający pracę serca znajduje się w rdzeniu przedłużonym, stanowią go neurony należące do jądra grzbietowego nerwu błędnego. Neurony tego jądra za pośrednictwem włókien eferentnych biegnących do serca w nerwach błędnych, czyli włókien typu B i przywspółczulnych komórek zazwojowych znajdujących się w samym sercu zwalniają jego pracę. Unerwienie przywspółczulne pochodzi z obu pni nerwu błędnego, włókna te wydzielają acetylocholinę.

EKSTRASYSTOLE skurcze dodatkowe, pobudzenie przedwczesne, med. skurcz powstający wskutek przedwczesnego pobudzenia mięśnia sercowego, skutek zaburzeń w układzie przewodzącym serca; zakłóca rytmikę pracy serca.