Krew

• Krew stanowi około 7% masy ciała. Większość (55%

objętości) to osocze, czyli płynne środowisko tworzące
"zawiesinę" dla elementów morfotycznych
(upostaciowanych), którymi są krwinki czerwone
(erytrocyty i retikulocyty), krwinki białe (leukocyty) oraz
płytki krwi.

Funkcje krwi

• transportowa,
• obronną
• homeostatyczną (czyli utrzymującą stałość

parametrów biochemicznych i biofizycznych
organizmu).

Funkcja transportowa

• Krew dostarcza do komórek tlen (pobrany wcześniej z płuc)

oraz składniki energetyczne, sole mineralne i witaminy

(pobrane z przewodu pokarmowego). Zbędne produkty

przemiany materii (dwutlenek węgla, mocznik, kwas

moczowy) również są transportowane przez krew, która

zabiera je z tkanek i przenosi do narządów wydalniczych

(nerek, skóry) i do płuc (usuwają dwutlenek węgla).

• Krew odbiera ciepło z okolic, w których produkowane jest

ono w nadmiarze (np. z wątroby i z mięśni), i przenosi je do

nieco chłodniejszych regionów. Dzięki temu nasz organizm

utrzymuje w miarę stałą temperaturę w całym ciele,

jedynie z niewielkimi różnicami pomiędzy różnymi

rejonami.

• transportuje również hormony, biorąc udział w regulacji

przez te aktywne biologicznie substancje wielu reakcji

biochemicznych w ustroju.

Funkcja obronna i udział w homeostazie

•

Krew bierze udział w reakcjach obronnych

organizmu; przenoszone przez nią przeciwciała
i komórki odpornościowe zwalczają wszelkie
zagrożenia z zewnątrz i z wewnątrz.

Krew bierze udział w tworzeniu stałego
środowiska wewnętrznego, czyli w
homeostazie.

Osocze

• Osocze jest zasadniczym składnikiem krwi,

stanowi medium, w którym zawieszone są
elementy morfotyczne. Zawiera składniki
organiczne i nieorganiczne (głównie jony
sodowe, potasowe, chlorkowe i węglanowe).
Składniki organiczne to: białka, składniki
pozabiałkowe zawierające azot i go nie
zawierające oraz lipidy osocza.

FUNKCJE OSOCZA:

- dzięki zawartości albumin i elektrolitów

utrzymuje stałe ciśnienie osmotyczne płynów
ciała, stałą moc jonową oraz pH

- transportuje substancje odżywcze, tlen,
dwutlenek węgla, szkodliwe produkty przemian
związków azotowych, hormony

Składniki nieorganiczne

• Stałość elementów osocza (szczególnie

nieorganicznych) jest kluczowa w prawidłowym
funkcjonowaniu komórek, szczególnie
nerwowych i mięśniowych. Wahania stężeń
potasu i sodu odbijają się na pracy tych układów
i mogą np. doprowadzić (w przypadku
zwiększenia stężenia potasu) do zatrzymania
akcji serca. Składniki nieorganiczne wraz z
białkami osocza pełnią też zasadniczą rolę w
utrzymaniu odpowiedniego odczynu (pH) osocza,
co nazywamy równowagą kwasowo-zasadową

Białka osocza

• Zawartość białka w osoczu 6-8%
• Albuminy 60%
• Globuliny 40%
• Zmniejszenie zawartości białka po jego utracie zachodzi

rzadko (np. nerczyca)

• Często zmienia się stosunek np. frakcji albuminowej do

frakcji globulinowej (normalnie wynosi 1,5

• Zmniejszenie ilości albumin występuje z powodu ich

utraty (białkomocz, krwotoki) lub zahamowanie ich

syntezy (choroby wątroby)

• Zwiększenie zawartości globulin obserwuje się w

stanach zapalnych w przewlekłych chorobach

zakażnych lub schorzeniach wątroby

• Albuminy
• Niskocząsteczkowe białka Mcz do 60 kD wiążące wode i

utrzymujące ciśnienie osmotyczne krwi

• Spadek zawartości albumin może wywoływać obrzęki tkanek
•  
• Globuliny (wysalają się przy 50% wysoleniu siarczanem

amonu)

• masa cząsteczkowa ok. 100 kD białka biorące udział w

procesie krzepnięcia krwi, enzymy, fosfataty, proteazy,
lipazy, białka o właściwościach immunologicznych, białka
wiążące metale np.: transferyna (żelazo) 

• Fosfatazy. enzymy należące do grupy katalizują rozkład

estrów kwasu fosforowego 

• Lipazy, enzymy z katalizujące rozkład lub syntezę estrów

kwasów tłuszczowych i gliceryny (tłuszczów)

• Proteazy to enzymy które dokonują hydrolizy wiązań

peptydowych

Otrzymywanie osocza

• W celu otrzymania osocza należy krew

pobierać do naczyń zawierających czynniki
zapobiegające krzepnięciu takich jak :
heparyna, cytrynian sodu, szczawian amonu
(C

k

=0,2 %). Substancje te wiążą jony wapnia

(oprócz heparyny) które są niezbędne do
krzepnięcia krwi. Krew należy możliwie szybko
odwirować przy 3000 obrotach/ minutę przez
15 minut. Roztwór po wirowaniu to osocze.

Oznaczanie całkowitego białka osocza krwi

metodą biuretową

• Odczynniki
• 0,9 % roztwór NaCl
• 23 % roztwór Na

2

SO

4

pH 6,3

• Odczynnik biuretowy: W 200 ml H

2

O rozpuścić

1,5 g CaSO

4

*5H

2

O. W 300 ml H

2

O rozpuścić 6 g

winianu sodowo-potasowego. Po zmieszaniu
tych roztworów dodać 300 ml 10 % NaOH i
uzupełnić wodą do 1 l. Przechowywać w
ciemnej butelce zamkniętej korkiem
gumowym.

• 1% wzorcowy roztwór albuminy surowicy

bydlęcej (BSA) w 0,9 % NaCl.

Procedura

• •

      Pobrać do probówki 0,5 ml osocza i 9,5 ml roztworu

Na

2

SO

4

. Po wymieszaniu inkubować w cieplarce w 37

o

C

przez 30 minut

• Wymieszać i pobrać 2 ml zawiesiny (na oznaczenie białka

całkowitego)

• Resztę przesączyć przez twardy sączek(???) w cieplarce.
• 2 ml klarownego przesączu dodać do probówki A

(albuminy).

• Trzecia próba kontrolna (K) dodać 2 ml roztworu Na2SO4.
•  
• Do wszystkich probówek dodać po 3 ml odczynnika

biuretowego i wymieszać.

• Po 15 minutach określić wartość absorbancji wobec próby

kontrolnej (długość fali 530 nm)

Krzywa kalibracyjna

• Do probówek odmierzyć kolejno następujące ilości

roztworu 1% albuminy:

• 0,2; 0,4;0,6; 0,8 i 1,0 ml. Uzupełnić do 2ml 0,9%

roztworem NaCl.

• Do wszystkich probówek dodać po 3 ml odczynnika

biuretowego i po 15 min oznaczyć absorbancje wobec
próby K.

• Odczynnik biuretowy dodawać co o,5 min do wszystkich

prób. Badanych i krzywej wzorcowej.

• Oznaczać po 15 min co 0,5 minuty by zachować ten

sam czas reakcji barwnej.

• Metoda jest liniowa do stężenia 10 % białka a wiec

można kreślić linię prostą

• Tangens nachylenia da nam wartość współczynnika

absorbancji

. 

Przykład

• Ap=0,334
• Krzywa A= 0,108; 0,216; 0,324; 0,432; 0,540
• Do oznaczenia brano 0,1 ml osocza (0,5 ml osocza

znajdowało się w 10 ml roztworu)

• Należy obliczyć mnożniki wzorca dla każdej próby 
• Mnożnik wzorca [%]M =V

wzorca

/ V

badanej próby

 

• M1=2; M2=4; M3=6; M4=8; M5 =10 
• Współczynnik kalibracji F=M/Abs 
• Współczynniki kalibracji wynoszą
• F=18,5 ; 18,5; 18,5; 18,5; 18,5
• Stężenie białka wynosi
• C [%]=F*A

bad

• C [%]=18,5*0,334
• C=6,179%

• Krwinki białe

Krwinki białe, czyli leukocyty, krążą we krwi w ilości od 4
tys. do 10 tys. w 1 mililitrze. Jest to niejednorodna grupa
obejmująca granulocyty, limfocyty i monocyty.

• Płytki krwi

Płytki krwi to następny rodzaj elementów morfotycznych
krwi. Są fragmentami bardzo dużych komórek -
megakariocytów, powstających w szpiku kostnym. Średnio
w 1 ml krwi znajduje się 250 tys. płytek. Ich czas
"przeżycia" wynosi 8-10 dni. Płytki krwi odgrywają bardzo
dużą rolę w hamowaniu krwawienia (w hemostazie).
Przyczepiają się w miejscu uszkodzenia naczynia i tworzą
czop zatykający jak korek powstałą przerwę. Ponadto z
płytek uwalniają się substancje kurczące krwawiące
naczynia, co dodatkowo hamuje krwawienie.

• Krwinki czerwone

Najbardziej znane elementy morfotyczne krwi to krwinki

czerwone, czyli erytrocyty. W jednym milimetrze

sześciennym znajduje się średnio 5,4 miliona erytrocytów

u mężczyzn i 4,8 miliona u kobiet.

Ich główną rolą jest przenoszenie tlenu z płuc do tkanek.

Te funkcje zapewnia obecność hemoglobiny - czerwonego

barwnika krwi. Hemoglobina składa się z białka - globiny -

oraz z czterech cząsteczek hemu. W hemie ważny jest

atom żelaza, który wiąże się z jedną cząsteczką tlenu,

tworząc oksyhemoglobinę. Żelazo posiada tę zdolność

jedynie na drugim stopniu utlenienia; jeśli pod wpływem

związków utleniających (np. anilina, azotany, nitrobenzen)

stanie się trójwartościowe (trzeci stopień utlenienia), to

tworzy się methemoglobina, która takie właściwości traci.

Innym niebezpiecznym połączeniem jest

karboksyhemoglobina, tworząca się z połączenia hemu

z tlenkiem węgla. Ten ostatni związek wypiera tlen z

oksyhemoglobiny, czyniąc hemoglobinę bezużyteczną.

Grupy krwi

• Otoczka krwinek czerwonych ma ważne właściwości.

Umieszczone są na niej polisacharydy (wielocukry)
odpowiedzialne za rozróżnianie grup krwi. Takie
cząsteczki polisacharydów nazywamy w tym przypadku
aglutynogenami: A, B i 0. W zależności od tego, jaki
aglutynogen występuje na otoczce, wyróżniamy grupę
krwi A, B, 0 i AB (obecny zarówno aglutynogen A, jak i
B). Najczęstszą grupą (41%) jest grupa A, drugą w
kolejności jest grupa 0 (32,5%). Grupę krwi 0 można
przetaczać wszystkim biorcom (mówimy o takiej osobie,
że jest uniwersalnym dawcą), natomiast osoba z grupą
krwi AB może przyjąć krew dowolnej grupy (mówimy, że
jest uniwersalnym biorcą).

Hem