1. Główny problem pracy :

Czy i w jakim zakresie występuje zjawisko narkomanii wśród uczniów krakowskich szkół średnich ?

Z problemu tego wynikają następujące problemy szczegółowe :

1. Ile osób miało kontakt z narkotykami ?

2. W jakich okolicznościach zetknęli się z narkotykami ?

3. Ile osób sięgnęło po środki narkotyczne i dlaczego ?

4. Ile osób spośród nich używa nadal środki narkotyczne i dlaczego ?

5. Z jakich źródeł czerpią wiedzę o narkotykach i narkomani, i jaki jest jej poziom ?

2. Zmienne i wskaźniki.

Rozpatrując każde zjawisko, zdarzenie, dążymy do poznania charakterystycznych dla niego cech, jego genezy i zakresu. Proces ten jest niejednokrotnie skomplikowany i złożony, tak więc często zachodzi konieczność rozpatrywania go w poszczególnych etapach, biorąc pod uwagę cechy, zespoły cech, ich rodzaje, które następnie poddajemy analizie, obserwacji opisowi. Zdaniem T. Pilcha, „zdarzenie – to suma ontologicznych faktów i przysługujących im właściwości, okoliczności zaś to warunki i cechy wywołujące zdarzenie, towarzyszące mu oraz spowodowane przez nie. W sumie to co daje się zaobserwować w każdym zdarzeniu lub zjawisku – to kila podstawowych cech konstytutywnych dla danego zdarzenia, które przyjęło się w metodologii nazywać zmiennymi.”

Z uwagi na charakter danego zjawiska, czy też problem jaki pragniemy rozważyć, wyróżniać będziemy zmienne ilościowe ( procent respondentów przyznających fakt kontaktu z narkotykami, ilość badanych, którzy sięgnęli po narkotyki, grupa osób używających narkotyki ) i jakościowe ( przyczyny sięgnięcia po narkotyki, okoliczności , poziom wiedzy o narkotykach i narkomanii, źródła z jakich pozyskują tę wiedzę ) . W przypadku, gdy w badaniach pedagogicznych pragniemy poznać związek między poszczególnymi cechami ( zmiennymi ), kierunek zależności miedzy nimi, które wpływają na inne a jakie ulegają ich wpływom, wyróżnimy wśród nich odpowiednio zmienne zależne i zmienne niezależne.

Przedstawiona powyżej klasyfikacja zmiennych na dwa podstawowe i najczęściej spotykane typy jest bardzo ważna, gdyż właśnie od niej uzależniony jest kierunek badań i rozwiązania techniczne warsztatu badawczego

Aby jasno, przejrzyście i prawidłowo określić zmienne musimy posłużyć się określonymi wartościami opisowymi nazywanymi wskaźnikami, zaś „ wskaźnik – to pewna cecha, zdarzenie lub zjawisko na podstawie zajścia którego wnioskujemy z pewnością, bądź określonym prawdopodobieństwem, bądź wreszcie z prawdopodobieństwem wyższym od przeciętnego iż zachodzi zjawisko, które nas interesuje”. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku zmiennych ilościowych, wskaźnik jest jednocześnie zmienną, z tą jednak różnicą, że wskaźnik jest zespołem cyfr, natomiast zmienna to sformułowana przez nas tendencja ( wskaźnik rozwoju, nasilania się ). Wskaźnik ten nazywamy wskaźnikiem definicyjnym ( ilościowym ). Często jednak zmienne jakiegoś procesu lub zjawiska oceniamy, opisujemy, czy też uznajemy za istniejące na podstawie obserwacji cząstkowych zdarzeń ( wskaźników ), wskazujących na bezpośredni związek ze sobą. Taki rodzaj wskaźnika nazywamy empirycznym. Przykładowo, zaburzone zachowanie człowieka ( jego stan emocjonalny, nienaturalna średnica źrenic ) mogą świadczyć o używaniu środków narkotycznych w celu odurzania się, czyli na podstawie odczytanych przez nas wskaźników wnioskujemy jakieś zjawisko, którego się domyślamy. Aby to zjawisko potwierdzić lub wykluczyć, czy też określić rodzaj użytego środka będziemy poszukiwać innych wskaźników charakterystycznych dla danego zjawiska. Może się bowiem okazać, iż osoba o takich objawach może być osobą np. cierpiącą na jakąś chorobę i stąd jej nienaturalne zachowanie, objawy wywołane zmianami chorobowymi, działaniem leków, lub wynikające z przyjęciem niewłaściwych medykamentów. Wskaźniki te są szczególnymi rodzajami wskaźników empirycznych i nazywane są często wskaźnikami interferencyjnymi.

Biorąc pod uwagę tematykę pracy, problem główny i wynikające z niego problemy szczegółowe, za zmienną zależną przyjąć należy : zjawisko narkomanii wśród uczniów krakowskich szkół średnich. Odpowiednio, zmiennymi niezależnymi będą : płeć, wiek badanych, typ szkół do jakich uczęszczają, miejsce zamieszkania, sytuacja rodzinna ( kim są opiekunowie, ich wykształcenie, atmosfera w jakiej jest wychowywany ), relacje interpersonalne między rówieśnikami itp.

Wskaźnikami charakteryzującymi zjawisko narkomanii są w tym przypadku :

- procent badanych, którzy mieli kontakt z narkotykami ( zarówno poprzez częstowanie i nakłanianie badanych do ich użycia, jak i używanie środków narkotycznych ( również w przeszłości ), propozycja kupna narkotyków,

- procent badanych używających narkotyki w przeszłości,

- powód sięgnięcia badanych po narkotyki,

- okoliczności kontaktu respondentów z narkotykami,

- procent badanych, używających aktualnie narkotyki,

- czerpanie wiedzy o narkotykach i narkomanii, jej źródła,

- znajomość środków narkotycznych, ich pochodzenia i wpływu na organizm człowieka.

Wskaźniki te będą ilościowymi i jakościowymi.

Cel badań
Przedmiotem badań naukowych jest określony zbiór zjawisk, przedmiotów lub osób. Badania psychologiczne i pedagogiczne dotyczą wybranej kategorii osób określanej mianem populacji

?Przedmiot badań to rozwój wykorzystania środków informatycznych w procesie kształcenia, w Zespole Szkół nr. 1 w Ostrowi Mazowieckiej. 

Celem badań jest dążenie do wzbogacenia wiedzy o osobach, rzeczach lub zjawiskach będących przedmiotem badań. Przez cel badań należy rozumieć rodzaj efektu, który zamierzamy uzyskać w wyniku badań, a także rodzaj czynników, z którymi efekty te będą się wiązać. W. Zaczyński, pisząc o celu badań podaje, że jest to określenie, do czego zmierza badacz, co pragnie osiągnąć w swoim działaniu".
?Celem badań pedagogicznych jest poznanie naukowe istniejącej realnie, doświadczalnie rzeczywistości społecznej, opis jakiegoś zjawiska, instytucji lub jednostki
? Cele poznawcze:
- Zbadanie rozwoju środków informatycznych w Zespole Szkół nr. 1 w Ostrowi Mazowieckiej
- Ustalenie czynników wpływających na rozwój środków informatycznych w Zespole Szkół nr. 1 w Ostrowi Mazowieckiej

Pytania badawcze (problemy):
Problemy badawcze są to pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych. Problemy badawcze mają postać pytań. Pytania mogą dotyczyć cech przedmiotu, zjawiska, ich własności. Mają wówczas postać prostą, zawierającą pytanie o jedną cechę lub o jedną właściwość przedmiotu. Mogą być też pytania o rodzaj związków między cechami zjawiska o rodzaj zależności między zjawiskami, wtedy zmuszają badacza do szerszych poszukiwań. 
?Problem badawczy to inaczej deklaracja o naszej niewiedzy zawarta w gramatycznej formie pytania.
W logice funkcjonują dwa rodzaje pytań tzw. Pytania rozstrzygnięcia i pytania dopełnienia. 
Pytania rozstrzygnięcia zaczynają się od partykuły "czy..." i w zasadzie domagają się tylko potwierdzenia bądź negacji. 
?Pytania dopełnienia zawierają pytajnik: "jaki...", "kiedy...", "w jakich warunkach...", "w jakim stopniu...". Takie pytania w swojej strukturze nie zawierają informacji, gdzie należy szukać na nie odpowiedzi.
?
Problem główny:

Jakie postawy wobec rozwoju i wykorzystania środków informatycznych prezentują nauczyciele i uczniowie? 

Problemy szczegółowe:

1.Jak oceniana jest dostępność środków informatycznych w szkole?
2.Jak oceniana jest potrzeba wykorzystanie środków informatycznych w Zespole Szkół nr.1 w Ostrowi Mazowieckiej przez badanych nauczycieli i uczniów?
3.Do jakich zadań wykorzystywane są środki informatyczne w Zespole Szkół nr.1 w Ostrowi Mazowieckiej?
4. Jakie są oczekiwania nauczycieli i uczniów wobec wykorzystywania środków informatycznych?

Hipotezy badawcze
Hipoteza to przypuszczalna, przewidywana odpowiedź na pytanie zawarte w problemie badań. Hipoteza musi określać zależności między zmiennymi, powinna być na tyle precyzyjna, aby ściśle ograniczyć zasięg swego znaczenia. Powinna być zbudowana na podstawie uznanej wiedzy naukowej.

Hipoteza główna
W "społeczeństwie szkolnym" dominuje postawa za szybkim wdrażaniem i rozwojem środków informatycznych.

Hipotezy szczegółowe:
1.Dostępność do środków informatycznych w szkole powinna być większa. 
2.Nauczyciele i uczniowie uważają, że wykorzystanie środków informatycznych w szkole jest jak najbardziej potrzebne.
3.Nauczyciele i uczniowie wykorzystują środki informatyczne nie tylko do nauki w szkole.
4.Badani nauczyciele i uczniowie są za stałym rozwojem i unowocześnianiem środków informatycznych w szkole.


Zmienne

Zmienna to pewna kategoria zjawisk, których wielkość, intensywność, częstość występowania może ulegać zmianom zależnie od różnych okoliczności. Zmienna określa jedynie, pod jakim względem interesują nas analizowane przedmioty i zjawiska, specyfikując ich możliwe własności, stany lub zdarzenia, którym podlegają, a ponadto jakie typy relacji będziemy uwzględniać między przedmiotami rozpatrywanymi pod danym względem
?Ustalenie i rejestracja zmiennych w badaniach jakiegoś zdarzenia czy procesu - oznacza decyzję, pod jakim względem będziemy badać zdarzenie lub proces. Przyjęte w badaniach zmienne nadają kierunek, określają ich cel. Badacz musi określić sobie wycinek rzeczywistości, a właściwości charakteryzujące ten wycinek rzeczywistości to zmienne. Zmienne w badaniach pedagogicznych są formą uszczegółowienia problemu badawczego jaki pragnie rozwiązać i hipotez, które się potwierdza lub odrzuca.
?Najpowszechniej dzieli się zmienne na dwie kategorie:
1. zmienne niezależne,
2. zmienne zależne,
?Zmienne niezależne są to determinanty określonych zjawisk, stanów rzeczy, zachowań. Powodują skutki w sferze innych zjawisk, inaczej mówiąc powodują powstanie i przebieg zjawisk będących zmiennymi zależnymi.
?Zmienna zależna to zjawisko podlegające wpływom innych zjawisk
?Zmienne pośredniczące to czynniki wewnętrzne mogące modyfikować wpływ warunków zewnętrznych na zachowanie się np. samokontrola, samoakceptacja, motywacja, samoocena, sta emocjonalny itp.
? Funkcję zmiennej zależnej będzie spełniać postawa wobec rozwoju środków informatycznych w szkole, która jest uzależniona od następujących czynników spełniających funkcję zmiennych niezależnych:
1. płci,
2. wieku,
3. miejsca zamieszkania,
4. stosunku do środków informatycznych,
5. rodzaju środków informatycznych.