Wyrok

Sądu Apelacyjnego w Warszawie

z dnia 22 kwietnia 2009 r.

VI ACa 1083/08

Prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu przez przedsiębiorcę wiąże się z dokonywaniem czynności prawnych przekraczających zakres wynikający z art. 14 § 2 kc i wymaga posiadania przez przedsiębiorcę, będącego osobą fizyczną, pełnej zdolności do czynności prawnych.

Apel.-W-wa 2009/4/38

577590

Dz.U.2010.220.1447: art. 4 ust. 1

Dz.U.2005.244.2080: art. 4 pkt 1

Dz.U.1964.16.93: art. 14 § 2; art. 43(1)

Uzasadnienie faktyczne

Decyzją nr RPZ 23/2006 z dnia 25 grudnia 2006 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zw. UOKiK) na podstawie:

- art. 9 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005 r. nr 244, poz. 2080) uznał za praktykę ograniczającą konkurencję na lokalnym rynku przewozów osób taksówką na terenie Miasta P., określoną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zawarcie przez P. Stowarzyszenie Taksówkarzy w P., Zrzeszenie Transportu Prywatnego z siedzibą w P., Stowarzyszenie Transportu Osobowego i Bagażowego z siedzibą w P., Stowarzyszenie "RADIO - TAXI - CLUB" Towarzystwo Sieciowe z siedzibą w P., Radio Taxi "STOP" sp. z o.o. w P., W. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstw Usługowe Radio Taxi Serwis, M. D. - G. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą EB TAXI i P. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą "PASSAT" - P. P. porozumienia ograniczającego konkurencję polegającego na bezpośrednim ustalaniu cen za usługi przewozu osób taksówką, tzn. ustalenie wysokości podwyżek tzw. opłaty początkowej oraz terminów ich wejścia w życie i nakazał zaniechanie jej stosowania;

- art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie stwierdził stosowania przez wskazanych wyżej przedsiębiorców praktyki ograniczającej konkurencję, na lokalnym rynku przewozów osób taksówką na terenie M. P., określonej w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, poprzez zawarcie porozumienia ograniczającego konkurencję polegającego na bezpośrednim ustalaniu cen za usługi przewozu osób taksówką tzn. ustalenie wysokości podwyżek tzw. opłaty za jeden kilometr oraz terminów ich wejścia w życie.

- art. 101 ust. 1 pkt. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nałożył na P. P. karę w wysokości 10 44818 zł.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego ustalił, że przedstawiciele przedsiębiorców wymienionych w decyzji systematycznie spotykali się w celu omawiania problemów dotyczących środowiska taksówkarzy, ze spotkań korporacji taksówkowych były sporządzone protokoły (np. protokół sporządzony 8 marca 2001 r. akta post. wyjaśniającego, z którego wynika, że w dniu 8 marca 2001 r. spotkanie odbyło się w siedzibie ZTP w P., na zebraniu tym przyjęto nowy czas obowiązywania taryfy nocnej). Prezes ustalił, że przedmiotem spotkań przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych "była wymiana informacji na tematy i strategii działań, ilości zleceń, ilości taksówek, stosowanych promocji i rabatów, dopłat i cen umownych obowiązujących w poszczególnych korporacjach". Między innymi spotkanie przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych odbyło się w dniu 20 kwietnia 2005r. w siedzibie ZTP w P. W spotkaniu tym uczestniczyli przedstawiciele następujących korporacji taksówkarzy (...)

Prezes UOKiK ustalił, że przedmiotem spotkania w dniu 20 kwietnia 2005 r. przedstawicieli w/w korporacji taksówkowych była cena usług za przewóz osób taksówką.

Opłata za przejazd taksówką osobową składa się z:

- opłaty początkowej (tzw. opłaty za pierwszy kilometr potocznie zwanej opłatą za "trzaśnięcie dzwiami"),

- opłaty za każdy kilometr,

- opłaty za godzinę postoju.

Prezes UOKiK ustalił, że wszyscy przedsiębiorcy uczestniczący w spotkaniu 20 kwietnia 2005 r. podwyższyli jednakowo opłaty początkowe z 3,50 zł na 5 zł i wprowadzili je w życie w określonych decyzjach.

Wprowadzenie w życie zmiany taryfy (podwyżki opłaty początkowej) wymagało ponownej legalizacji taksometrów zainstalowanych w taksówkach wykonywanej przez Obwodowy Urząd Miar w P.

Do dnia 18 maja 2005 r. wnioski o dokonanie legalizacji taksometru po zmianie taryfy złożyli (...).

Prezes UOKiK uznał, że dokonane ustalenia, tj:

- odbywające się liczne, regularne, bezpośrednie spotkania przedstawicieli w/w ośmiu przedsiębiorców taksówkowych,

- omawianie na tych spotkaniach problemów środowiska taksówkowego, na spotkaniu z dnia 20 kwietnia 2005 r. dokonanie uzgodnień w zakresie stosowanych opłat za przejazd taksówką w tym opłaty początkowej, jej wysokości oraz jej zmiany,

- wprowadzenie przez wszystkich tych przedsiębiorców podwyżki opłaty początkowej z 3,50 zł na 5 zł prawie w tym samym czasie tj. od 9 maja 2005 r. do 1 czerwca 2005 r. i 7 listopada 2005 r. i w tej samej wysokości uzasadnia ocenę, że przedsiębiorcy ci świadomie uzgodnili i zaplanowali zawarcie porozumienia, w którym dokonali podwyżki opłaty początkowej.

Prezes UOKiK ustalił także, że udział w lokalnym rynku przewozu osób taksówką na terenie miasta P. ośmiu przedsiębiorców, którzy zawarli porozumienie wynosi 59%. Wyłączenie konkurencji pomiędzy tymi przedsiębiorcami w zakresie opłaty początkowej dotyczy zatem ponad połowy rynku, a tym samym skutki zawarcia tego porozumienia mogą w bardzo znacznym stopniu ograniczyć konkurencję cenową na tym rynku, zaś zawarte porozumienie narusza interes publicznoprawny.

Uzasadniając decyzję co do udziału porozumieniu P. P. wskazano, że wprawdzie podniósł on opłatę początkową dopiero w listopadzie 2005 r., ale w dniu 7 marca 2005 r. przedsiębiorca ten dokonał podwyżki opłaty za 1 km z 1,60 do 1,80 zł i to tłumaczy zwłokę we wprowadzeniu kolejnej podwyżki. Przy wymiarze kary nałożonej na P. P. przyjęto 0,07 % przychodu, co stanowi 25% kwoty uzyskanej z działalności polegającej na świadczeniu usług informacyjno - dyspozytorskich.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł P. P., zarzucając:

- błędne ustalenie, że przedstawiciel odwołującego brał udział w spotkaniu 20 kwietnia 2005 r. i zawarciu porozumienia ograniczającego konkurencję

- błędne ustalenie, że podwyższenie opłaty początkowej dokonane przez odwołującego zostało dokonane w wyniku rzekomego porozumienia

Przedsiębiorca podniósł, że wyjaśnienia na które powołuje się Prezes są ogólnikowe, nie ma związku czasowego między podwyżką a spornym spotkaniem, podwyżka została uzasadniona żądaniami taksówkarzy zrzeszonych w korporacji i podwyżką cen paliw mającą miejsce od maja do września 2005 r. i załączył pismo Dyrektora Polskiej Izby Paliw Płynnych.

Pozwany Prezes UOKiK wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie powoda i zasądził na rzecz pozwanego Prezesa UOKiK koszty zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy uznał stan faktyczny ustalony w zaskarżonej decyzji za prawidłowy i znajdujący potwierdzenie w materiale dowodowym sprawy i przyjął go za własny z następującymi jedynie uzupełnieniami:

Sąd ustalił, że przedstawiciele przedsiębiorców taksówkowych spotykali się ze sobą bezpośrednio. Przedstawiciele przedsiębiorstw taksówkowych oprócz spotkań bezpośrednich wymieniali poglądy telefonicznie. Spotkania przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych były organizowane co najmniej od 2001 r. i co najmniej kilka razy w roku. Przedmiotem tych spotkań przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych była wymiana poglądów, prowadzenie uzgodnień i podejmowanie decyzji w istotnych problemach dotyczących środowiska taksówkowego. Przedmiotem tych spotkań były następujące kwestie:

- przyjęcie nowego czasu obowiązywania taryfy nocnej,

- zmiana taryf (w tym opłaty początkowej) główny temat spotkań przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych w roku 2005,

- podwyżki.

Przedmiotem spotkania przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych w dniu 20 kwietnia 2005 r. w siedzibie PST w P. było:

- skracanie lub likwidacja postoi taxi oraz problemy związane z wydłużonym dojazdem do klientów związanych z rozszerzeniem I strefy na cały teren P.,

- podwyżki.,

- głównym tematem była zmiana taryf.

Sąd ustalił, że na spotkaniu przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych w dniu 20 kwietnia 2005 r. brał udział przedstawiciel przedsiębiorcy P. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Passat - P. P. i dysponującego numerami telefonów (...) oraz zewnętrznym szyldem Radio Taxi ACI. Ustalenia tego Sąd dokonał na podstawie wyjaśnień składanych przez członków zarządu ZTP w toku postępowań kontrolnych prowadzonych przez UOKiK w maju 2005 r. jeszcze przed wszczęciem postępowania antymonopolowego w sprawie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest "wyeliminowanie" "ograniczenie" lub "naruszenie w inny sposób" konkurencji na rynku właściwym. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów nie definiuje wprost pojęcia "porozumienia". Art. 4 ustawy wskazuje jedynie formy w jakich urzeczywistniają się porozumienia sprzeczne z ustawą. Według tego przepisu porozumieniem jest:

- umowa zawierana pomiędzy przedsiębiorcami,

- uzgodnienie dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców lub ich związki,

- uchwały lub inne akty związku przedsiębiorców lub ich organów statutowych.

Porozumienia mogą być zawierane w jakiejkolwiek formie, czyli mogą to być czynności i działania nie spełniające przesłanek uznania ich za umowy. Istotą takich porozumień jest koordynacja zachowań przedsiębiorców nie w postaci nałożenia prawnego wiążącego obowiązku wspólnego, zgodnego działania, lecz świadome wskazanie sposobu współdziałania, którego celem i skutkiem są zakłócenia zasad konkurencji. Takie zachowanie przedsiębiorców umożliwia im wyeliminowanie niepewności co do przebiegu procesów rynkowych i okoliczności działania konkurentów, która to niepewność jest jedną z podstawowych zasad działania konkurencji. Dla przyjęcia, że doszło do takiego porozumienia konieczna jest zatem w takim przypadku analiza zachowań rynkowych przedsiębiorców i udowodnienie, że te zachowania przedsiębiorców nie są oderwane od istniejących warunków rynkowych. Z uwagi na zakazany charakter porozumień monopolistycznych i ich niewątpliwie cechy poufności ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów w celu eliminowania tych szczególnie niekorzystnych dla rozwoju konkurencji zachowań rynkowych stworzyła bardzo liberalne wymagania dla uznania, że doszło do zawiązania zakazanego porozumienia, wymaga jednak złożenia przez uczestników tego porozumienia (w dowolnej formie) oświadczenia woli o treści sprzecznej z prawem co do uzgodnionego zachowania na rynku. Fakt złożenia takiego oświadczenia woli, jako istotna przesłanka dla zawiązania porozumienia monopolistycznego musi być udowodniony. Sąd Okręgowy wskazał, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie istnieje bezpośredni dowód świadczący o zawiązaniu porozumienia monopolistycznego polegającego na uzgodnieniu podwyżki ceny za przewóz osób taksówkami, tj. podwyżki opłaty początkowej. Ustalenie zatem, czy takie porozumienie zostało zawarte może być dokonane na podstawie reguł wskazanych w art. 231 kpc tj. domniemania faktycznego. Za takie okoliczności w sprawie ustalone w toku postępowania i wskazujące, że zostało zawarte porozumienie antymonopolowe przez ośmiu przedsiębiorców prowadzących działalność na lokalnym rynku przewozu osób taksówką na terenie miasta P. Sąd uznał:

- organizowanie przez przedsiębiorców taksówkowych co najmniej od 2001 r. i kilka razy w roku bezpośrednich spotkań ich przedstawicieli,

- przedmiotem tych spotkań była wymiana poglądów, uzgadnianie i podejmowanie decyzji w istotnych problemach środowiska taksówkowego w tym od trzech lat prowadzenie dyskusji dotyczących zmian taryfy w tym dyskusji o "podwyżce",

- kontaktowanie się przez przedstawicieli przedsiębiorców taksówkowych, prowadzenie rozmów telefonicznych,

- spotkanie przedstawicieli ośmiu przedsiębiorców taksówkowych w tym m. in. powoda w dniu 20 kwietnia 2005 r., na którym dyskutowano o "podwyżkach" a głównym tematem była zmiana taryf i uzgodnienie, że wszyscy przedsiębiorcy podniosą opłatę początkową,

- wprowadzenie podwyżki opłaty początkowej przez ośmiu przedsiębiorców uczestniczących w spotkaniu 20 kwietnia 2005 r. po spotkaniu 20 kwietnia 2005 r. prawie równocześnie, bo w okresie od 9 maja do 1 czerwca 2005 r. i 7 listopada 2005 r.

- wprowadzenie podwyżki przez wszystkich ośmiu przedsiębiorców uczestniczących w spotkaniu 20 kwietnia 2005 r. w jednakowej wysokości (5 zł).

Okoliczności te w ocenie Sądu I instancji dają podstawy do przyjęcia, że przedstawiciele przedsiębiorców uczestniczący w spotkaniu 20 kwietnia 2005 r. porozumieli się w przedmiocie określenia wysokości ceny opłaty początkowej i te ustalenia wprowadzili w życie niemal równocześnie.

Udział przedsiębiorców, którzy zawarli porozumienie stanowi 59% w w/w rynku, a zatem przez zawarcie tego porozumienia w sposób istotny wyłączyli konkurencję. Zatem tego rodzaju porozumienie należało zdaniem Sądu I instancji uznać za porozumienie antykonkurencyjne w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł P. P., zaskarżając wyrok w całości i zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że przedstawiciel powoda brał udział w spotkaniu w dniu 20 kwietnia 2005 r., że dokonane przez powoda w listopadzie 2005 r. podwyższenie opłaty początkowej wynikało z porozumienia zawartego na tym spotkaniu, naruszenie art. 231 k.p.c. i w konsekwencji błędne uznanie, że powód uczestniczył w zawarciu niedozwolonego porozumienia ograniczającego konkurencję, pominięcie przedstawionych przez skarżącego dowodów, a także faktu ubezwłasnowolnienia powoda i braku organu zarządzającego przedsiębiorstwem taksówkowym w czasie, gdy zawarto domniemane porozumienie oraz braku związku czasowego między datą spotkania a dokonaną przez powoda podwyżką. Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uchylenie decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w odniesieniu do powoda z zasądzeniem kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie prawne

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Nie kwestionując prawidłowości dokonanych zarówno przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jak i Sąd Okręgowy ustaleń dotyczących zawarcia porozumienia ograniczającego konkurencję przez pozostałych przedsiębiorców wymienionych w decyzji należy wskazać, iż wyniki przeprowadzonego przez Prezesa UOKiK postępowanie dowodowe nie dają podstaw do uznania, iż w porozumieniu tym uczestniczył także skarżący. Ustalenie udziału skarżącego w porozumieniu cenowym Sąd Okręgowy oparł na domniemaniu faktycznym, wynikającym z wykazanych faktów organizowania spotkań przez przedsiębiorców taksówkowych co najmniej od 2001 r., wymiany poglądów, uzgadniania i podejmowania decyzji w sprawach istotnych dla środowiska, w tym w zakresie taryf, spotkania które odbyło się w dniu 20 kwietnia 2005 r. na którym uzgodniono, że wszyscy przedsiębiorcy podniosą opłatę początkową, wprowadzenie podwyżki opłaty początkowej przez ośmiu przedsiębiorców uczestniczących w spotkaniu prawie równocześnie i wprowadzenie podwyżki w jednakowej wysokości - 5 zł. Nie ulega wątpliwości, że także w postępowaniu, którego przedmiotem jest ochrona konkurencji, sąd ochrony konkurencji i konsumentów może ustalić na podstawie domniemań faktycznych (art. 231 k.p.c.), że doszło do naruszenia zakazu praktyk ograniczających konkurencję i nie narusza to konstytucyjnej zasady wolności prowadzenia działalności gospodarczej (art. 20 i 22 Konstytucji RP) - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2006 r. III SK 6/06.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powyższego wyroku praktyk monopolistycznych nie można domniemywać, zaś ciężar dowodu stosowania praktyk naruszających konkurencję obciąża Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W każdym więc wypadku stosowanie praktyk monopolistycznych musi być udowodnione temu, komu stawia się taki zarzut. Jednakże udowodnienie stosowania praktyk monopolistycznych w postępowaniu sądowym może nastąpić także na podstawie dowodów pośrednich, zgodnych z regułami odnoszącymi się do domniemań faktycznych (w tym dowodu prima facie). Zgodnie z art. 231 k.p.c., można uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Przepis ten ma zastosowanie także do postępowań w sprawach z zakresu ochrony konkurencji, toczących się według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Co prawda, stosowanie praktyk monopolistycznych musi być udowodnione temu, komu stawia się taki zarzut, jednak udowodnienie tych praktyk może nastąpić także na podstawie dowodów pośrednich, na podstawie reguł odnoszących się do domniemań faktycznych, o czym stanowi art. 231 k.p.c. Przepis ten odnosi się do sposobu dokonywania ustaleń faktycznych przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jest to zatem zagadnienie sposobu dochodzenia do wniosków o stanie faktycznym na podstawie procesu logicznego rozumowania (dedukcji). W przypadku postawienia przedsiębiorcom zarzutu zawarcia niedozwolonego (zabronionego przez prawo) porozumienia dotyczącego uzgodnienia cen jako elementu najsilniej oddziałującego na relacje konkurencyjne między przedsiębiorcami, a zarazem wpływającego na wybór ofert przez odbiorców (noszącego nazwę kartelu cenowego), które uznawane jest za jedno z najcięższych naruszeń zakazu praktyk ograniczających konkurencję, możliwe - a niekiedy nawet konieczne - jest zastosowanie domniemań faktycznych, ponieważ porozumienia tego rodzaju (dokonane w jakiejkolwiek formie) nie tylko nie przybierają postaci pisemnych umów, lecz nawet są otaczane przez samych biorących w nich udział przedsiębiorców pełną dyskrecją. Warunki zakazanego porozumienia cenowego ograniczającego konkurencję (art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 4 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów) spełnia nawet uzgodniona praktyka, która polega na niesformalizowanych uzgodnieniach między stronami porozumienia, prowadząca do takich działań, które są w stanie ograniczyć konkurencję. Porozumienia cenowe mogą więc być ujawniane za pomocą dowodów bezpośrednich lub pośrednich. W praktyce możliwość skorzystania przez Prezesa Urzędu z dowodów bezpośrednich jest ograniczona ze względu na świadomość przedsiębiorców co do nielegalności takich działań. Udowodnienie zawarcia porozumienia cenowego za pomocą dowodów pośrednich jest dopuszczone w orzecznictwie. Domniemanie faktyczne pozwala na oparcie ustaleń faktycznych na uznaniu za ustalone faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów, czyli jest w istocie wnioskowaniem, rozumowaniem sądu orzekającego, którego konstrukcja, w odniesieniu do poszczególnych powiązanych ze sobą faktów, na zasadach opisanych w art. 231 k.p.c., powinna być przedstawiona w uzasadnieniu wyroku w sposób pozwalający skontrolować prawidłowość ustalenia faktów i wynikających z nich wniosków. Nie można jednak dokonać prawidłowego domniemania faktycznego, bez ustalenia faktów stanowiących jego logiczne przesłanki Dokonywanie ustaleń w drodze domniemania faktycznego jest w istocie oparte na swobodnym wnioskowaniu, które, tak jak przy ocenie dowodów, powinno odpowiadać zasadom logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2003 r. I CK 297/03. Orzeczenie sądu może być oparte na domniemaniu faktycznym tylko wówczas, gdy domniemanie to stanowi wniosek logicznie wynikający z prawidłowo ustalonych faktów stanowiących jego przesłanki i dopiero prawidłowe ustalenie niewątpliwych faktów dawałoby podstawę do przeprowadzenia rozumowania oceniającego, czy stopień prawdopodobieństwa zaistnienia faktu będącego skutkiem domniemania jest tak duży, jak duży jest stopień prawdopodobieństwa, że nie zachodziły okoliczności wykluczające zaistnienie tego faktu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wyniki postępowania dowodowego dają podstawy do uznania za udowodnione faktów porozumiewania się przez przedsiębiorców z branży taksówkowej i odbywania spotkań, na których omawiane były m.in. kwestie związane ze stosowanymi taryfami, jak też odbycie spotkania w dniu 20 kwietnia 2005 r. z udziałem przedstawiciela powoda. W stosunku do powoda nie ma jednak podstaw do przyjęcia za udowodniony faktu równoczesnego wprowadzenia podwyżki - o ile pozostali uczestnicy porozumienia dokonali podwyżek stawki w maju 2005 r., o tyle w korporacji prowadzonej przez powoda opłata początkowa została podwyższona dopiero w listopadzie 2005 r., zaś wcześniej, bo w marcu 2005 r., niezależnie od innych przedsiębiorców, podniesiono stawkę opłaty za jeden kilometr do 1,80 zł, co stanowiło najwyższą stawkę stosowaną przez przedsiębiorców objętych decyzją. Niewątpliwie istotnym ogniwem w rozumowaniu Sądu Okręgowego, pozwalającym na przyjęcie domniemania faktycznego, była analiza zachowań rynkowych uczestników porozumienia, pozwalająca na ocenę, że dokonali oni ustaleń określających termin i wysokość wprowadzenia podwyżki, w celu zminimalizowania ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej a w konsekwencji ograniczenia konkurencji. Nie ma zaś podstaw do przyjęcia koordynacji zachowania powoda z zachowaniem innych podmiotów wskazującej na uzgodnioną praktykę prowadzącą do działań ograniczających konkurencję.

Sąd Okręgowy pominął także okoliczność, mającą zdaniem Sądu Apelacyjnego znaczenie przy ocenie czy skarżący uczestniczył w zakazanym porozumieniu cenowym, a mianowicie fakt całkowitego ubezwłasnowolnienie powoda postanowieniem Sądu Okręgowego w P. z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie (XII Ns 275/04), uchylone postanowieniem tego Sądu z dnia 22 sierpnia 2007 r. (sygn. akt XII Ns 17/07). W okresie objętym zaskarżoną decyzją powód nie miał więc zdolności do czynności prawnych. Tym samym w ocenie Sądu Apelacyjnego powód utracił w tym czasie status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Zawarta w art. 4 ustawy definicja przedsiębiorcy odwołuje się przede wszystkim do przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, rozszerzając pojęcie przedsiębiorcy także na osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej organizujące lub świadczące usługi o charakterze użyteczności publicznej, osoby fizyczne wykonujące zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzące działalność w ramach wykonywania takiego zawodu oraz osoby fizyczne posiadające akcje lub udziały zapewniające kontrolę nad przedsiębiorcą. Zgodnie z powyższą definicją przedsiębiorcą może być tylko osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych jako cechę niezbędną do prowadzenia działalności gospodarczej we własnym imieniu, organizowania lub świadczenia usług o charakterze użyteczności publicznej czy wykonywania zawodu we własnym imieniu i na własny rachunek. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 maja 2007 r. III SK 24/06 o kwalifikacji danej osoby jako przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów nie przesądza wpis lub brak wpisu podmiotu do właściwego rejestru, ale prowadzenie działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z dokonywaniem czynności przekraczających zakres wynikający z treści art. 14 § 2 k.c. i wymaga posiadania przez przedsiębiorcę pełnej zdolności do czynności prawnych.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zmienił decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 25 sierpnia 2006 r. w stosunku do Pawła P. i postępowanie administracyjne w tym zakresie umorzył.

O kosztach postępowania za obie instancje orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.