1.Handel międzynarodowy- ęłęóto odpłatna wymiana towarów lub usług z partnerami posiadającymi stałą siedzibę poza granicą celną państwa.

Handel międz. w wąskim znaczeniu odnosi się jedynie do dóbr materialnych sprzedawanych za granicę lub zakupywanych za granicą.

W szerokim znaczeniu handel międz. obejmuje obroty majątkowo-kredytowe oraz obroty bieżące, na które oprócz wymiany składają się zakup i sprzedaż za granicę usług, dóbr niematerialnych oraz zobowiązania wynikające z ruchu ludności poza granicę, utrzymywania własnych placówek dyplomatycznych za granicą i inne.

Międzynarodowa konkurencyjność-zdolność kraju do wytworzenia produktów, które są tańsze, lepsze niż produkty innych krajów. Zależy od:

-konkurencyjności przedsiębiorstwa

-Tępa postęspu technologicznego

-edukacji społecznej

-trdycji handlowej

-polityki wprowadzoenj przez kraj

-na krótko wpływają na wachania popytu i podaży

ęłęóHandel Zagraniczny pełni funkcję efektywnościową, tzn pozwala na:
· Zwiększenie rozmiarów produkcji, co wpływa na obniżenie jednostkowych kosztów (efekt skali),
· Koncentrację środków na wybranych dziedzinach (szybszy postęp techniczny),
· Rozszerzenie asortymentu towarów,
· Wykorzystanie przewagi danego kraju pod względem kosztów absolutnych, jak i względnych, co umożliwia zwiększenie łącznej produkcji i konsumpcji,
· Zaostrzenie konkurencji.

Handel zagraniczny może spełniać funkcję:
1. Pasywną – jest to charakterystyczne dla gospodarki zamkniętej – niewielki import uzupełnia produkcję krajową, eksport dostarcza środków na import.
2. Aktywną – prowadzenie gospodarki otwartej pozwala na wykorzystanie funkcji efektywnościowej handlu.

2. Czynniki, które wpływają na rozwój handlu międzynarodowego:

1. czynniki polityczne – występowanie albo brak różnego rodzaju konfliktów politycznych, militarnych w skali międzynarodowej

0. ograniczenie w stosunkach politycznych znacznie ogranicza rozwój handlu (Zimna Wojna)

1. towarzyszą im różne ograniczenia w handlu międzynarodowym (Irak, b. Jugosławia)

2. czynniki koniunkturalne – stan koniunktury gospodarczej na kluczowych rynkach dla danego kraju

0. dobra koniunktura gospodarcza to wzrost popytu (także na towary z importu)

1. np. Wielki Kryzys (1929-1933) – ostrość objawów tego kryzysu sprawiły, że kraje nie interesowały się rozwojem handlu międzynarodowego, chroniąc w ten sposób rynek wewnętrzny przed rozprzestrzenianiem się kryzysu

3. realizowana polityka handlowa

1. ogólne tendencje w handlu międzynarodowym

0. liberalizm

1. protekcjonizm

2. realizowana przez głównych partnerów polityka handlowa

4.wynikające z działalności org. międzynarod- GATT/WTO, MFW

Ogólne tendencje w handlu międzynarodowym:

0. dynamika wzrostu obrotów handlowych – dynamika zmian eksportu i importu jest mniej stabilna i bardziej gwałtowna niż dynamika zmian PKB, obserwuje się wzrost udziału eksportu w PKB (w skali światowej z 11% do 18%)

1. rosnący udział usług w handlu międzynarodowym ( wzrost z 15% w roku 1980 do 27% w roku 2000)

2. rosnący udział w handlu międzynarodowym krajów rozwijających w eksporcie krajów wysoko rozwiniętych – na początku lat ’90 25% eksportu krajów wysoko rozwiniętych trafiło na rynki krajów rozwijających się (w 2000 r. wielkość tą szacuje się na około ¹/₃); rynki krajów rozwiniętych są już nasycone, główne możliwości rozwoju są na rynkach krajów rozwijających się (kraje te muszą charakteryzować się jednak dobrą koniunkturą).

3. Struktura geograficzna i towarowa

Struktura geograficzna – udział w wymianie handlowej poszczególnych krajów lub grup krajów.

3. w zależności od przedmiotu transakcji

0. segment rynków surowców (np. rynek paliw, rud metali żelaznych)

1. segment towarów rolno- spożywczych

2. segment towarów przemysłowych

3. segment usług (np. rynek usług transportowych, ubezpieczeniowych)

4. wg kryterium geograficznego

0. rynki lokalne i regionalne (najczęściej zlokalizowane wokół miejsca produkcji, są to najczęściej rynki wewnątrzkrajowe, w pewnych warunkach mogą one mieć charakter rynków międzynarodowych, np. rynki przygraniczne

1. rynki krajowe (zawsze można mówić o pewnym rynku krajowym, gdyż zawsze są pewne bariery oddzielające ten segment od segmentu międzynarodowego

2. rynki międzynarodowe o charakterze regionalnym (w ramach pewnych porozumień integracyjnych, np. strefy wolnego handlu : rynek krajów CEFTA,NAFTA, UE)

rynek światowy (międzynarodowy o zasięgu światowym) (obejmuje swoim zasięgiem wszystkie pozostałe segmenty rynku; można w obrębie tego segmentu przeprowadzać segmentację wg przedmiotu transakcji, np. światowy rynek miedzi)

4.Korzyści z importu i eksportu

ęłęóW handlu zagranicznym mozna wyroznic nastepujace operacje w obrocie towarowym z zagranicą: import, eksport, reeksport, obrot uszlachetniajacy oraz tranzyt.
Import to nabycie towaru za granicsa i przewiezienie go do kraju.
Eksport polega na sprzedazy towaru za granica i wywoz z kraju
Reeksport mozna podzielic na besposredni i posredni. Reeksport bezposredni to nabycie towaru za granica i bezposrednia sprzedaz - z pominieciem kraju reeksportera - partnerowi w innym kraju. Reeksport posredni to nabycie towaru za granicą, przewiezienie do kraju reeksportera oraz dalszy eksport do innego kraju. Czesto wkraju reeksportera sa wykonywane czynnosci uszlachetniace towar np. przepakowanie, sortowanie, lecz bez przetwarzanie tego towaru.
Obrot uszlachetniacy polega na przerabianu na zlecenie firmy zagranicznej surowcow lub polfabrykantow dostarczajacych z zagranicy, Obrot uszlachetniajacy czynny oznacza uszlachetnienie zagranicznego towaru wdanym kraju, bierny zas - wyslanie towaru do uszlachetnienia za granicą.
Tranzyt polega na przewozeniu towarow z jednego kraju do drugiego przez terytorium trzeciego.

Eksport + Import = Obroty handlu zagranicznego

Eksport – Import = Saldo handlu zagranicznego.

a)Korzyści z handlu międzynarodowego(którego głownymi instrumentami jest import i eksport):

-wzrasta zatrudnienie lub nie wzrasta bezrobocie

-państwo ma dodatkowe wpływy z podatków

-gosp. staje się bardziej atrakcyjna dla lokacji kapitału

-rozwój przedsiębiorstw

-konkurencja wpływa pozytywnie na konsumentów

-dostęp do innych rynków zbytu pozwala przezwycięzyć zastój w kraju na dany produkt lub przedłużyć cykl życia produktu (np. model starszy sprzedawany dłużej gdzie indziej)

-dostęp do produktów niedostępnych lub rzadkich w danym kraju

-zyski z ceł do kasy państwa

b)Ujemne aspekty:

-upadek niekonkurencyjnych gałęzi i branż produkcyjnych oraz usługowych, co z kolei spowoduje wzrost bezrobocia

5. TERMS OF TRADE :

ęłęóZasadniczą role w handlu zagranicznym dla danego kraju odgrywa stosunek zmian cen towarow eksportowanych do zmian cen towarow importowanych w danym okresie w stosunku do okresu porownywalnego. Stosunek ten jest nazwany termis of trade (t.o.t.), a okreslenie to pochodzi z jezyka angielskiego. Jeszeli ceny towarow importowanych obnizyli sie lub pozostaly bez zmiany, a ceny towarow eksportowanych poszly do gory w porownywalnych okresach to t.o.t. sa korzystne dla danego kraju. Jezeli antomiat ceny towarow eksportowanych nie ulegly zmianie lub obnizyly sie, a ceny towarow importowanych wzrosly to t.o.t. jest niekorzystne. Mozna wiec powiedziec ze korzystny oklad termis of trade zachodzi wowczas gdy spelniona jest nierownosc t.o.t.>1 TOT wskazuje jakie korzyści czerpie kraj z handlu międzyn.

Terms of trade rodzaje:

5. TOT nominalny (cenowy) ð stosunek względnych zmian cen w eksporcie danego kraju do względnych zmian cen w imporcie tego kraju,

6. TOT towarowy nominalny ð stosunek względnych zmian cen międzynarodowych na rynkach międzynarodowych jednej grupy towarów do względnych zmian cen międzynarodowych innej grupy towarów,

7. TOT czynnikowe ð zmiana relacji zawartości czynników produkcyjnych w towarach eksportu
   i importu

8. TOT ilościowe ð współczynnik, przy pomocy którego bada się zmiany siły nabywczej eksportu mierzona wielkością importu.

Poprawa nominalnego TOT:

- ceny w eksporcie rosną i w imporcie rosną ale wolniej,

- ceny w eksporcie rosną a w imporcie w przybliżeniu się nie zmieniają,

- ceny w eksporcie nie zmieniają się a w imporcie maleją,

- w okresie recesji: ceny światowe maleją, w imporcie maleją > w eksporcie maleją,

Na kształtowanie się wsk. ToT decydujący wpływ maja ceny na rynkach światowych. Zmiany tych cen można badać w krótkim lub długim okresie.
Krótkookresowe zmiany cen.
Specyfika kształtowania się cen światowych zależy od typu towarów:
1. towary wystandaryzowane
2. towary zindywidualizowane
AD1.
Są to towary masowe o identycznych walorach użytkowych i są łatwe do jednoznacznej klasyfikacji. Są zastępowalne, np. surowce mineralne, rolne i większość art. rolnych (ropa naftowa, miedź, cynk, pszenica). Towary te nadają się do obrotu giełdowego.
AD2.
Maja zróżnicowane walory użytkowe. Są produkowane w krótkich seriach. Występuje tu duże uzależnienie odbiorcy towaru od dostawcy. Zaliczamy tu m.in. wyroby przemysłowe.
Ceny światowe zachowują się inaczej dla tych grup . występuje różny poziom cenowej i dochodowej elastyczności popytu oraz podaży.

6. Handel wewnątrzgałęziowy(IIT) i międzygałęziowy(RCA)

Międzygałęziowy-państwa eksportuja i imposrtują produkty z różnych gałęzi towarowych

Wewnątrzgałęziowy- państwa eksportuja i imposrtują produkty z tych samych gałęzi towarowych np. przetwory mleczarskie w Polsce

Zmienia się także charakter międzynarodowego podziału pracy: specjalizacja o charakterze międzygałęziowym ustępuje miejsca specjalizacji wewnątrzgałęziowej, a wymiana wyrobów gotowych – wymianie podzespołów i części wyrobów gotowych.

7. Wymiana handlowa

Bez względu na jakim poziomie rozwoju dany kraj się znajduje, wymiana handlowa jest bardzo ważnym elementem jego polityki.

Mniejsza rolę odgrywają produkty rolne, ważniejsze są usługi i produkty nowej technologii.

Dla Polski wazne jest przejście ludzi zatrudnionych w rolnictwie do zatrudnienia w usługach, potrzebna jest zmiana struktury gospodarki.

Handel towarowy to ważny czynnik wzrostu handlu światowego. Eksport to głównie dziś towary łatwe do przewożenia, o małej wielkości. Światowy eksport to głownie prosukty wysokoprzetworzone i usługi (związane jest to z liberalizacją WTO na temat handlu usługami).

Eksport usług- USA, Niemcy, Kanada, Włochy, Japonia, Chiny. Te kraje mają 70%, W 2003 roku usługi 64% światowego PKB. Zarówno usługo tradycyjne jak i nowoczesne. Charakteryzuja się serwisyzacją- większe zatrudnienie, kształcenie kadr i wpływanie na rynki krajowe.

Handel towarowy

Handel usługowy