ISTNIENIE BOGA
Bóg jest największą tajemnicą naszej wiary. Nigdy Boga do końca nie pojmiemy. To co wiemy o Bogu to tylko mgliste pojęcie o tym kim On jest. Choć byśmy najwięcej wiedzieli to i tak Bóg jest większy niż to.
Bóg przekracza świat i umysł ludzki dlatego nie może On być przedmiotem bezpośredniego jednoznacznego poznania. Gdyby można było pojąć Boga rozumem ludzkim wtedy przestałby być Bogiem, byłby na miarę ludzkiego rozumu, faktycznie nie przewyższałby go i byłby zatem ograniczony jak ludzki rozum.
Człowiek jest jedyną istotą w świecie widzialnym, która potrafi dojść do odkrycia istnienia Boga. Mimo wszystko ze strony człowieka nie brak wysiłków zmierzających do poznania Boga. Dokonuje się ono zwykle na podstawie doświadczenia religijnego oraz refleksji (rozumowania).
1. Pismo Święte. Zarówno w ST jak i w NT są teksty, które mówią o możliwości poznania istnienia Boga przy pomocy rozumu naturalnego tzn. nie trzeba dodatkowych uzdolnień aby wyczuć Pana Boga. ST klasycznym tekstem jest fragm. z ks. Mdr. Autor tej księgi odnosi się z ostrym potępieniem wobec tych, którzy patrząc na doskonałość stworzenia nie uznali Stwórcy.
Zdolność poznania Boga z dzieł stworzenia potwierdza św. Paweł w l. do Rz. Mówi, że nie mogą się wymówić od winy ci, którzy nie uznają Pana Boga albowiem od stworzenia świata niewidzialne Jego przymioty stały się widzialne. W innym fragm. tego listu Paweł mówi, że człowiek może wejść w kontakt z Bogiem poznając Go nie tylko przez znaki świata widzialnego, ale także przez głos sumienia.
Św w Dz. Ap. zanotował, że Paweł uświadamiał Grekom, że Ten ,którego oni czczą nie znając jest blisko nich ponieważ w Nim żyją.
2.Powyższe świadectwa Pisma Św. znalazły swoje odzwierciedlenie w nauce Kościoła o naturalnym poznaniu Boga. Sob. Wat. I w Konstytucji Dogmatycznej o wierze tak wypowiada się naturalnym światłem rozumu ludzkiego można z rzeczy stworzonych poznać Boga, początek i koniec wszystkich rzeczy".
Naukę Sob.Wat.I podjął Sob. Wat. II w Konstytucji Dogmatycznej o Objawieniu: "Kościół utrzymuje, że uznanie Boga nie sprzeciwia się godności człowieka, skoro godność ta na Bogu się zasadza i w Nim się doskonali".
3. KKK zaraz na początku w 1rozdz. mówi, że człowiek jest otwarty na Boga (Capax Dei). "Człowiek za pomocą swego rozumu może poznać Boga i dojść do pewności o Jego istnieniu wsłuchując się w głos stworzeń oraz własnego sumienia".
Boga możemy poznać na dwóch drogach: poprzez rozum i przez Objawienie. Droga rozumowa poznania Boga może być podwójna :patrząc w siebie i patrząc na zewnątrz. Pierwsza droga wniknąć w siebie. Uczynił to św. Augustyn, który powiedział: “ jak będziesz szukał w sobie, tam też odnajdziesz Boga". Ważną role odgrywa tu: pamięć, rozum i wola.
to co na zewnętrz pięknie ujął św. Tomasz w dziele pt. "Summa Teologiczna". Uznał on, że istnienie Boga jest niewidoczne więc wymaga udowodnienia. w tym celu zaproponował 5 dróg, argumentów czyli dowodów na istnienie Pana Boga.
1. Argument z ruchu (z faktu zmian). w świecie dostrzegamy zmiany rzeczy (zmiana = ruch). Cokolwiek się zmienia, zmienia się pod wpływem czynników zewn. np. brudna podłoga sama nie zmieni się w czystą, trzeba kogoś aby ją umył. Ciąg zmieniających i zmienianych rzeczy nie tłumaczy się sam. Musimy przyjąć że istnieje taki Byt, który powoduje zmiany, ale sam od nikogo nie doznaje zmiany. Jest nim Bóg.
2. Argument z przyczynowości sprawczej.
W świecie dostrzegamy fakt powstawania bytów. Każdy byt przygodny (pochodny) posiada swoją sprawczą. Cokolwiek powstaje, powstaje dzięki czemuś istniejącemu. Zespół przyczyn zależnych choćby był nie skończony nie tłumaczy sam siebie. Musi istnieć Pierwsza Przyczyna świata - Bóg.
3. Argument z przygodności bytów.
Byt pochodny to taki, który istnieje ale sam sobie istnienia nie dał, taki który istnieje ale wcale nie musiał zaistnieć, taki który istniej ale do jego natury nie należy zawsze istnieć. Byt, czyli wszystko co istnieje posiada wewnętrzną. strukturę a więc posiada części. Najgłębszymi częściami są istota i istnienie. w każdym bycie pochodnym istota i istnienie różnią się między sobą. Z istoty żadnego bytu pochodnego nie da się wyprowadzić istnienia dlatego musi istnieć Byt Konieczny, który to istnienie da ponieważ sam jest istnieniem. Tym Bytem Koniecznym jest Bóg.
4. Argument ze stopni doskonałości.
Dostrzegamy w świecie istnienie hierarchii doskonałości. Ustopniowanie tych doskonałości wskazuje, że musi istnieć doskonałość maksymalna. Żeby doskonałość maksymalna była sobą to musi być tzw. bytem koniecznym doskonałości i bytu jest przyczyną sprawczą wszelkich innych doskonałości. Najwyższa doskonałość i ostateczna przyczyna każdej doskonałości jest Bogiem.
5. Argument z celowości
W kosmosie dostrzegamy istnienie struktur celowych. Celowość należy do natury świata. Celowość jest następstwem rozumności świata. Celowość przyrody wskazuje na istnienie rozumu stwórczego. Rozumność i celowość można tłumaczyć przypadkiem, ale jest to wbrew zdrowemu rozsądkowi. Za celowością przymawiają prawa przyrody. Odkrycie tych praw wymaga pewnego geniuszu. Jeżeli odkrycie wymaga geniuszu to jakiego geniuszu wymaga stworzenie tych praw. Tym Geniuszem - Stwórcą jest Bóg.
Pewnym poznaniem Boga jest droga Objawienia ST i NT. Ale także Objawienie nie daje pełnej wiedzy o Bogu, bo Bóg jest rzeczywistością nie do pojęcia przez naszą konstrukcję fizyczno - duchową. Nasz rozum nie jest w stanie pojąć wszechmocnego i wszechobecnego Boga.
Filozofowie chcieli Boga rozłożyć na czynniki pierwsze i wiedzieć kim On jest. O Bogu mówili tak:
Bóg jest niezłożony z kawałków, jest jednością, jedną całością
Bóg jest święty w znaczeniu oddzielony od świata, transcendentny, całkiem inny niż świat, inny niż my
Bóg jest doskonały, w Bogu jest prostota i przez to doskonałość
Bóg jest nieskończony i niezmierzony, nie da się określić gdzie jego początek a gdzie koniec, że tu jest a tu Go nie ma
Bóg jest wieczny, istnieje przed wszelkim początkiem, jest Alfą i Omegą, jest poza czasem
Bóg jest Miłością, najpełniejszym wyrazem jest Jezus - Miłość wcielona.