Pełnomocnictwo sądowe i urzędowe

0. Pełnomocnictwo sądowe

1. Pełnomocnictwo urzędowe

2. Podstawa prawna

3. Sposób udzielenia pełnomocnictw

4. Inne poradniki/ strony www

Sprawy urzędowe oraz sądowe osoba zainteresowana może prowadzić samodzielnie, bądź też przez wskazaną przez siebie osobę. Osoba, która w imieniu innej prowadzi sprawię to pełnomocnik, a osoba pełnomocnictwa udzielająca to mocodawca. W tym rozdziale omówione zostaną podstawowe informacje dotyczące pełnomocnictwa przed urzędem oraz sądem cywilnym.

Pełnomocnictwo sądowe

Przy prowadzeniu spraw w sądzie cywilnym pełnomocnikiem nie może być każda wskazana przez nas osoba. Przepisy określają ścisły krąg osób, które mogą pełnić rolę pełnomocnika.

Pełnomocnikiem w sądzie może być:

0. małżonek strony, czyli osoby, której postępowanie dotyczy,

1. jej zstępni, czyli dzieci, wnuki,

2. rodzeństwo,

3. rodzice,

4. osoby pozostające w stosunku przysposobienia,

5. współuczestnik sporu,

6. osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony,

7. osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia,

8. rzecznik patentowy – w sprawach własności przemysłowej.

(art. 87 §1 Kodeksu postępowania cywilnego).

W sprawach o ustalenie ojcostwa i alimenty pełnomocnikiem może być także przedstawiciel organizacji mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie (art. 87 §3 postępowania cywilnego), a w sprawach konsumenckich – przedstawiciel organizacji konsumenckiej (art. 87 §5 Kodeksu postępowania cywilnego).

Poza tymi osobami, pełnomocnikiem może być jedynie adwokat lub radca prawny.

Sposób udzielenia pełnomocnictwa sądowego

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie. Nie ma ustawowego obowiązku potwierdzenia pełnomocnictwa u notariusza. Jednakże sąd, w razie wątpliwości może zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony, którego dokonuje notariusz (art. 89 §1 Kodeksu postępowania cywilnego, art. 96 p.1 Ustawy prawo o notariacie).

Ważne jest, aby pełnomocnik powiadomił sąd, że będzie reprezentował nasze interesy i aby dołączył do akt sprawy pełnomocnictwo (art. 89 §1 Kodeksu postępowania cywilnego).

W toku sprawy pełnomocnictwo może zostać udzielne również ustnie do protokołu (art. 89 §2 Kodeksu postępowania cywilnego).

Zakres pełnomocnictwa

Pełnomocnictwo procesowe z mocy prawa obejmuje umocowanie do:

0. wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jak też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy,

1. wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji,

2. udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu,

3. zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie,

4. odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

(art. 91 Kodeksu postępowania cywilnego).

Jeśli więc np. nie chcemy, aby pełnomocnik mógł w naszym imieniu zawrzeć ugodę lub zrzec się roszczenia, należy tę możliwość wyraźnie wyłączyć w treści pełnomocnictwa.

Pełnomocnictwo urzędowe

W urzędach państwowych i samorządowych, czyli np. w ministerstwie, urzędzie dzielnicy, powiatowym centrum pomocy rodzinie itp., nie ma takich ograniczeń w stosunku do tego, kto może być pełnomocnikiem. Jedynym wymogiem jest, aby osoba którą wskażemy jako pełnomocnika miała pełną zdolność do czynności prawnych (art. 33 §1 Kodeksu postępowania administracyjnego).

W sprawach urzędowych możemy więc wskazać dowolną osobę – tę, do której mamy zaufanie, że będzie rzetelnie nam pomagać.

Sposób udzielenia pełnomocnictwa urzędowego

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie bądź zgłoszone ustnie do protokołu w instytucji, w której prowadzona jest nasza sprawa (art. 33 §2 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Przepisy nie precyzują, czy pełnomocnictwo udzielone na piśmie powinno być poświadczone przez notariusza. Warto więc wcześniej dowiedzieć się w danym urzędzie, czy wystarczające będzie własnoręcznie sporządzone pełnomocnictwo, czy konieczne jest pełnomocnictwo poświadczone notarialnie.

W niektórych przypadkach wymagana jest nietypowa forma pełnomocnictwa, np. do odbierania listów na poczcie. Jeżeli więc chcemy by w czasie naszej nieobecności ktoś mógł odbierać za nas listy, trzeba pójść z nim na pocztę i wypełnić odpowiedni formularz. Alternatywą jest pełnomocnictwo notarialne.

Zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego w sprawach mniejszej wagi urząd może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony (art. 33 §4 Kodeksu postępowania administracyjnego). Nie wiadomo jednak, co zostanie uznane przez urząd za „sprawę mniejszej wagi”.

Podstawa prawna

Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm., tekst jednolity http://www.lex.com.pl/kodeksy/?akt=64.43.296.htm)

Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93, z późn. zm., tekst jednolity http://www.lex.com.pl/kodeksy/?akt=64.16.93.htm).

Kodeks Postępowania Administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm., tekst jednolity http://www.lex.com.pl/kodeksy/?akt=00.98.1071.htm).

Sposób udzielenia pełnomocnictw

Jak zostało wspomniane wyżej pełnomocnictwo może być udzielone przez mocodawcę samodzielnie. Może być także sporządzone przez notariusza (należy rozróżnić pełnomocnictwo notarialne od poświadczenia podpisu przez notariusza, o którym była mowa wcześniej).
Warto wiedzieć, że istnieją takie czynności prawne, do których niezbędne jest pełnomocnictwo notarialne. Taką czynnością jest m.in. sprzedaż nieruchomości.

Maksymalny koszt sporządzenia pełnomocnictwa u notariusza to kwota 30 zł plus VAT (§8 p. 8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej).

Jeśli pełnomocnictwo nie jest udzielane w obecności notariusza, który czuwa nad tym, aby było ono ważne, warto abyśmy wiedzieli, jakie cechy powinno mieć ważne pełnomocnictwo.

Pełnomocnictwo powinno określać, kto jest mocodawcą, czyli osobą udzielająca pełnomocnictwa oraz kto jest pełnomocnikiem. Pełnomocnictwo powinno być opatrzone datą jego sporządzenia oraz mieć określony zakres, czyli informacje, do jakich czynności i przed jakimi instytucjami pełnomocnik ma działać.
Jeśli jest to pełnomocnictwo do działania przed sądem, należy też podać sygnaturę akt sprawy (jeśli już została nadana przez sąd).

Wzór pełnomocnictwa stanowi załącznik do opracowania.

Jedną z ważniejszych części pełnomocnictwa jest podpis mocodawcy, czyli osoby, która pełnomocnictwa udziela.

Pełnomocnictwo wygasa ze śmiercią mocodawcy bądź pełnomocnika. Może być również w każdym czasie odwołane (art. 101 Kodeksu cywilnego). Warto przy tym pamiętać, że pełnomocnictwo nie musi być odwołane w takiej formie (np. notarialnej), w jakiej zostało udzielone. Może być to jednak wygodne ze względów dowodowych, zwłaszcza gdy pełnomocnik odmawia zwrotu dokumentu pełnomocnictwa.

Inne poradniki/ strony www

Wzory pełnomocnictw urzędowych znajdują się na stronie Rzecznika Praw Obywatelskich www.codziennikprawny.pl/strona/pelnomocnictwa