Równowaga

- Łagiewka

- Woreczek

-

3 kanały dla 3D do skrętu

Odruch przedsionkowo-oczny

Dotyk

Rozmieszczenie i rodzaje receptorów skórnych

- ciałka Meissnera [b. płytko]

- ciałka Paciniego [głęboko]

- ciałka Ruffiniego [głęboko]

- łękotki dotykowe Merkela

- wolne (gołe) zakończenia nerwowe

leżą na różnych głębokościach skóry

Receptory skórne

bodziec ___________|----------------------------------|_____

szybka || || odpowiedź fazowa

adaptacja

wolna |||||||||||||||||||||||||| odpowiedź toniczna

Aksony

od najszerszych włókien (im szersze, szybciej idzie informacja):

- wrzeciona mięśniowe

- mechano-receptory skóry

- ból szybki, temp

- ból wolny, temp., swędzenie

Receptory skórne Adaptacja - S szybka, W wolna, - brak

| Włókna - A szybkie, C wolne

Mechanoreceptory | | Wrażenie

płytkie \/ \/

ciałka Meissnera S A dotknięcie, wibracje, drżenie

receptory okołomieszkowe S A ruch włosa

łękotki dotykowe Merkela W A stały nacisk, ciśnienie

głębokie

ciałka Paciniego S A rozciągania, wibracje "szybkie"

ciałka Ruffiniego W A rozciągnięcie skóry

Termoreceptory

ciepła S C temperatura 30-50 C

zimna W A temperatura 12-35 C

Nocyreceptory (receptory bólu)

mechaniczne - A ostry ból

polimodalne - C palący ból + temp <12C i >50C

Rozdzielczość przestrzenna dotyku

Gęstość receptorów czuciowych zależy od roli jaką pełni dany fragment skóry.

Zakres aktywacji skórnych termoreceptorów

Szlaki wstępujące dotyku i bólu oraz kora somatosensoryczna

Dermatom

obszar skóry, z którego włókna czuciowe wchodzą do centralnego układu nerwowego przez jeden nerw rdzeniowy.

Kora somatosensoryczna i humunkulus czuciowy

Wibryssy i kora baryłkowa u szczurów

Ból

Ból - nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne, związane z aktualnym czy też domniemanym uszkodzeniem tkanek organizmu aspekt subiektywny bólu, komponenty - sensoryczny i emocjonalny

Receptory bólowe (wolne zakończenia nerwowe) mają inną charakterystykę. Ból przekazywany jest innymi szlakami niż czucie.

Neuroprzekaźniki bólu:

Umiarkowany - Glutaminian

Silny - Substancja P

Włókna A - szybkie - ból wczesny

Włókna C - wolne - ...

Kapsaicyna - substancja pobudzająca bezpośrednio receptory bólowe, które są również odpowiedzialne za wrażenie gorąca.

--

Kora - czucie świadome

Istota szara okołoobwodowa - regulowanie bólu

Twór siatkowaty - wzbudzenie

Kontrola bólu

Bramka rdzeniowa - blokowanie impulsacji bólowej

(jeżeli ból i dotyk przjdą na raz, ból musi poczekać)

Ośrodkowa kontrola bólu

endogenne opioidy (peptydy opioidowe)

enkefaliny, endorfiny i dynorfiny

Czucie głębokie - mechanoreceptory

Sensory napięcia mięśniowego

- receptory stawowe (ruchy więzadeł)

- wrzeciono mięśniowe (rozciąganie)

- narząd ścięgnisty Golgiego (stopień napięcia)