Doświadczenia
porażki, zapisane w
prawej półkuli w postaci negatywnych emocji, stłumione i
nieświadomie, będą oddziaływać na rozkazy wysłane
do lewej, aktywnej
półkuli i uruchamiającej świadomą
aktywność.
Zgodnie
z prawem efektu Pigmaliona, czy samosprawdzającej
się przepowiedni,
przewidywania realizują się niemal automatycznie.
Gdy
spodziewamy się czegoś w przyszłości, mamy tendencję do
zachowywania się w sposób
zgodny z oczekiwaniami.
Jakaś część nas potrzebuje potwierdzenia przekonań dotyczących
naszego życia, innych ludzi, świata – w celu podtrzymania
zgodności wewnętrznej naszego systemu informacji.
Wizualizacja
Wizualizacja jest
procesem aktywizowania doświadczeń zmysłowych (percepcyjnych) i
emocjonalnych, w celu wykorzystania zgromadzonych zasobów
psychicznych dla przyszłych planów i ich realizacji.
Projekcja
ta ma wpływ nie tylko na oczekiwania co do przyszłych zdarzeń, ale
również na nasze działanie, na realizację przewidywań i planów.
Wizualizacja jest sposobem takiego oddziaływania, bowiem nie chodzi
tu jedynie o aspekt wizualny, ale o ponowne przeżycie doświadczenia,
doznanie całym sobą.
Symbolizacja
wspomnienia i pojęcia są bowiem
magazynowane w naszej pamięci w formach symbolicznych i
metaforycznych
Mechanizmy
psychologiczne wizualizacji
Wizualizacja
odwołuje się do doświadczenia emocjonalnego, do emocji nie
wyrażanych, zadawnionych urazów i żalu, by w ostatnim etapie dojść
do „przeformułowania” problemu i wybaczenia.
Techniki
wizualizacji umożliwiają wykorzystanie i uświadomienie sobie
treści zawartych w podświadomości. Dają one możność
ingerencji i zmiany sposobu myślenia i
działania.
Przenikanie
się świadomości i nieświadomości obserwujemy
niejednokrotnie w czasie snu, a ściślej w czasie marzeń
sennych.
Procesy
te prowokujemy ponadto wywołując tzw. stany zmienionej świadomości
np. w transie hipnotycznym, głębokiej relaksacji
opisywane jako fale alfa. Jest to obszar graniczący między
staniem czuwania i snu. Ten właśnie stan usiłujemy osiągnąć w
czasie relaksacji
Język
symbolu jest transakcją metaforyczną. Idea transakcji metaforycznej
jest wiodąca w pracy M. Eriksona. Symbolizacja jest bezpośrednio
związana z transakcją metaforyczną . Symbol syntetyzuje pojęcia i
idee, które w pierwszym przybliżeniu nie mają nic wspólnego ze
sobą. Symbolizacja jest więc procesem wiążącym pomiędzy
świadomością i nieświadomością.
Dla
przykładu: dla osoby osamotnionej i wyizolowanej nawiązanie
kontaktu z innymi ludźmi jest rozwiązaniem jej problemu. W czasie
ćwiczenia wytwarza metaforę o tym przeżyciu lub wybiera coś co
symbolizuje jej samotność np. ”mur”. W dalszej części
ćwiczenia zaproponujemy jej by wyobraziła sobie metaforę lub inny
symbol co stanowiłoby rozwiązanie jej problemu.
Praktyczne
zastosowanie techniki wizualizacji
ETAP
I ANAMNEZA
Spotkanie
rozpoczyna rekonstrukcję wydarzeń od ostatniego spotkania i
zebrania znaczących sądów na temat siebie i świata. Pod koniec
anamnezy odtwarzania zdarzeń korzystne jest sformułowanie kontraktu
„co chcesz osiągnąć w czasie tego spotkania?”
W takim kontrakcie pierwszoplanową sprawą jest
zrozumienie, czego pacjent oczekuje.
II
ETAP INDUKCJA
Następna
faza to faza indukcji . Wykorzystujemy tu proces sugestii w celu
osiągnięcia stanu świadomości sprzyjającego wzmożonej
przepuszczalności bariery między świadomymi a nieświadomymi
treściami psychicznymi
NIEŚWIADOMOŚĆ
OBSZAR PRZENIKANIA
ŚWIADOMOŚĆ
III
ETAP EKSPLORACJA
Faza
wytwarzania wizualizacji metafory to część najbardziej znacząca a
z drugiej zaś, najbardziej delikatna i trudna. W fazie podatności
granice Ja zacierają się na jakiś czas. W fazie tej chodzi o
wytworzenie metafory, opowiadania przedstawianego problemu klienta,
ale przeżywanego w innym czasie i okolicznościach „takich jakby
to było inne życie”.
IV
ETAP WGLĄDU
Po
zakończeniu metafory wytworzonej historii życia lub wyobrażenia
nie związanego z obecnym życiem klienta, terapeuta prosi o
podsumowanie, odwołując się do umysłu racjonalnego:
pyta się „jaki związek ma to wyobrażone życie z twoim problemem
obecnie?”. Tutaj wprowadza arbitra rzeczywistości i przeprowadza
analizę tego, co wydarzyło się w metaforze wyciągając wnioski i
zależności ze swoim problemem obecnie.
V ETAP TRANSFORMACJA
METAFORY
W
tej fazie chodzi o zastąpienie metafory wytworzonej wcześniej
przedstawiającej problem, na
metaforę zmienioną, przeformułowaną na wizualizację pozytywną