INTELIGENTNE

Zastosowanie

Owoce i warzywa. Ze względu na dużą wrażliwość na warunki atmosferyczne produkty te wymagają specjalnej ochrony przed szkodliwymi gazami. Dużym powodzeniem cieszy się tutaj folia, która zmienia swoją przepuszczalność wraz ze zmianą temperatury (folie sprytne);

Ser żółty. Opakowanie aktywne wytwarza odpowiednie warunki pH i aktywności wodnej. Dzięki temu unika się mikrobiologicznego zepsucia sera. Jednocześnie, stosując pochłaniacze tlenu lub światła można zapobiec zmianom smaku;

Chleb. Ze względu na specyficzne właściwości chleba atmosfera wewnątrz opakowania powinna zapobiegać rozwojowi pleśni. Pomimo, że przemywanie CO₂, który ma właściwości bakteriobójcze wykazuje dość dobre efekty, o wiele lepsze wyniki otrzymywane są podczas użycia pochłaniacza tlenu.

Specjalną grupą zastosowań opakowań aktywnych są kuchenki mikrofalowe. Folie są połączone z tzw. suspektorami, które absorbują energię mikrofalową i przekształcają ją w ciepło. W ten sposób produkt pozostaje chrupiący i brązowieje w miejscu zetknięcia się filmu z produktem. Dodatkowo stosuje się systemy samo - otwierające, które regulują wilgotność, eliminując jednocześnie parę wodną.

Podstawowym zadaniem opakowań jest ochrona zawartości i przedłużenie trwałości zapakowanego produktu. W opakowaniach aktywnych i inteligentnych, w przeciwieństwie do opakowań „klasycznych”, których oddziaływanie z produktem jest możliwie minimalizowane, zachodzi wzajemne oddziaływanie pomiędzy otoczeniem, opakowaniem a zapakowanym produktem. Postęp w technologii żywności, biotechnologii, technologii opakowań, materiałoznawstwie i towaroznawstwie przyczynił się do opracowania opakowań aktywnych i inteligentnych. Technologie te umożliwiły rozszerzenie funkcji opakowania z biernej na aktywną w ochronie zapakowanego produktu, co przyczynia się do przedłużenia trwałości i przydatności do spożycia zapakowanego produktu spożywczego.

Polska norma terminologiczna definiuje opakowania aktywne jako: „opakowanie, w którym zastosowano substancje adsorbujące tlen lub dwutlenek węgla, albo etylen lub parę wodną, względnie generujące dwutlenek węgla lub zawierające materiały umożliwiające miejscowy wzrost temperatury podczas ogrzewania”. Nie podaje natomiast definicji opakowań inteligentnych, które można zdefiniować jako opakowania monitorujące wewnętrzne i/lub zewnętrzne otoczenie produktu, a dzięki temu dostarczające informacji o produkcie znajdującym się wewnątrz opakowania. Dzięki tego typu opakowaniom możemy dokładnie określić zmiany jakości produktu w czasie przechowywania.

Opakowania aktywne, ze względu na rodzaj ich oddziaływania z otoczeniem i zapakowanym produktem możemy podzielić na:

0. opakowania o właściwościach przeciwbakteryjnych,

1. opakowania absorbujące tlen,

2. opakowania wydzielające lub absorbujące CO2,

3. opakowania absorbujące wodę,

4. opakowania absorbujące etylen,

5. opakowania wydzielające etanol,

6. opakowania wydzielające/absorbujące zapachy,

7. opakowania zabezpieczające barwę produktu.

Opakowania inteligentne natomiast, ze względu na informacje jakie mogą dostarczać możemy podzielić na:

0. opakowania zaopatrzone w czujniki temperatury,

1. opakowania monitorujące zmiany zawartości tlenu lub CO2 wewnątrz opakowania,

2. opakowania zaopatrzone w czujniki wykrywające w przechowywanym produkcie zmiany biochemiczne spowodowane wzrostem mikroorganizmów,

3. opakowania z zastosowaniem układów elektronicznych pozwalające na monitorowanie i sygnalizowanie innych zdarzeń oraz na komunikacje z użytkownikiem.

Najczęściej, aktualnie stosowane rozwiązania na rynku wykorzystujące opakowania aktywne występują w postaci:

0. saszetek zawierających np. sproszkowane żelazo oraz wodorotlenek wapnia,

1. materiałów opakowaniowych zawierających mikrobiologiczne inhibitory, takie jak np. jony metali, sole kwasu propionowego,

2. specjalnie preparowanych folii, z których np. uwalniają się aromaty typowe dla świeżych produktów.

Działanie opakowań inteligentnych związane jest z użyciem interaktywnych indykatorów (wskaźników) najczęściej barwnych, umożliwiających ocenę jakości produktu. Swą nazwę zawdzięczają posiadanej funkcji pomiaru określonego czynnika i sygnalizowania wyniku.

Inteligentne systemy opakowaniowe dostarczają użytkownikowi inormacji o stanie żywności.