Kandydoza pochwy (candidosis vaginalis)
Kandydoza pochwy, wywoływana przez grzyby drożdżopodobne może być traktowana jako choroba przenoszona drogą płciową. Candida albicans( głowny czynniki etiologiczny) może odpowiadać za grzybicze zapalenie pochwy, sromu i pochwy, żołędzi, żołędzi i napletka.
Epidemiologia: w ciągu ostatnich lat nastąpił wzrost zachorowań na grzybicze zapalenie pochwy. Szacuję się, że kandydoza jest przyczyną 25% przypadków choroby. Szczyt zachorowań przypada na okres pomiędzy 16- 30 rokiem życia i związany jest ze zwiększoną aktywnością seksualną. Kandydoza częsciej występuje u kobiet, ponieważ u kobiet nie jest ona przenoszona głównie drogą płciową, jak u mężczyzn. U noworodków i niemowląt częstość występowania grzybicy jamy ustnej zwiększa się w przypadkach, w których matka chorowała na kandydozę pochwy
Etiologia: Candida albicans( 70% przypadków) oraz inne gatunki Candida jak: C. glabrata, C. krusei, C. pseudotropicalis, C. parapsilosis, C. tropicalis, Saccharomyces cerevisiae. Grzyby z rodzaju Candida wykazują " powinowactwo"( predylekcję) do błon śluzowych oraz wilgotnych okolic skóry, więc często są izolowane z jamy ustnej, gardła, jelita grubego, pochwy i skóry zdrowych osób.
Patogeneza i czynniki predysponujące:Candida albicans u niektórych kobiet może nie wywoływać wogóle objawów choroby. W innych przypadkach po bezobjawowej kolonizacji następuje okres łągadnych lub bardziej nasilonych zaostrzeń. Czynniki warunkujące rozwój grzybicy zależą od szczepu grzyba i obrony gospodarza. Istotna jest również liczba komórek patogennych oraz ich wirulencja, która zależy od: zdolności do mnożenia się, adherencji, produkcji proteinaz( kwaśnej, objętnej, asparaginowej)- uwalnianych przez najbardziej zjadliwe gatunki grzyba, fosfolipazy A, B, C, lizofosfolipazy i toksycznych metabolitów. Rolę kluczową odgrywa adherencja, która poprzedza etap kolonizacji. Wzmożoną klonizację stwierdzono u kobiet leczonych antybiotykami, ciężarnych, z nawrotowym zakażeniem Candida, po zakażeniu Gardnerella vaginalis, chorujących na cukrzycę. Proces przylegania zależy równiez od przejścia formy drożdżakowej grzyba( blastospory) w formę nitkowatą( mycelialną). Czynnikiem ułatwiającym kolonizację pochwy jest mimikra antygenowa charakteryzująca Candida. do mechanizmów obronnych gospodarza zaliczyć należy: czynniki miejscowe- pH pochwy ok 4,5, złuszcanie i odnowa nabłonka, obecność konkurencyjnej flory bakteryjnej, ewakuacja śluzu, obecność immunoglubulin klas IgA, IgG, IgM, limfocytów T(??). W rozwoju kandydozy udział bierze upośledzenie odpornośći komórkowej( warunkowanej przez makrofagi, kom. NK, neutrofile, lizozym, interferony, układ dopełniacza) oraz humoralnej, np.: agammaglobulinemia, niedożywienie. Częste występowanie grzybicy u chorych na AIDS świadczy o roli limfocytów T patogenezie. Obniżenie funkcji układu odpornościowego u kobiet w ciąży, spowodowane obecnością białek immunosupresyjnych o działaniu miejscowym( PZP, globulina ciążowa PAG, PAPPA-A-B-C, makroglobuliny PAM) oraz wzrostem hormonów powodujących spadek funkcji immunologicznych( estrogeny, progesteron, HCG), prostaglandyn PGE oraz zmina pH w kierunku zasadowego jest przyczyną częstych zapaleń grzybiczych pochwy, a także sromu. W przebiegu cukrzycy notuje się znaczne częstsze występowanie kandydozy oraz bardziej nawrotowy charakter zmian. Czasem stanowiącej jedyny objaw rozwoju choroby metabolicznej. W przypadkach cukrzycy wyrównanej objawy grzybicy nie występują. Często kandydoza rozwija się u kobiet stosujących antybiotyki o szerokim spektrum działania, które wyjaławiaja bakteryjną florę konkurencyjną. Na rozwój choroby ma równiez wpływ podawanie leków immunosupresyjnych oraz czynniki środowiskowe jak: wzrost temperatury i wilgotności spowodowany noszeniem syntetycznej bielizny oraz urazy i otarcia zwiększające ryzyko zakażenia. Ponadto do rozwoju kandydozy predysponują: zaburzenie hormonalne( niedoczynnośc tarczycy, przytarczyc, nadnerczy), nowotwory zlośliwe( mięsak limfatyczny, choroba Hodgkina), ciężka niedokrwistość, zapalenie trzustki, otyłość, zmiany hormonalne w trakcie miesiączki.
Objawy kliniczne: przebieg choroby może być bezobjawowy( 30% przyp.), lekki do bardzo cięzkiego. Pierwsze objawy pojawiaja sie zwykle przed menstruacją. Są to: przede wszystkim świad i pieczenie sromu, czasami ból( szczegolnie w trakcie i po stosunku), pieczenie okolicy odbytu, zaczerwienieni i niewielki obrzęk sromu. W badaniu pochwy mozna zaobserwować zaczerwienieni, serowate upławy, białe naloty na ścianach. Czasem upławy moga być rzadkie i wodniste, powodujące białawy połysk pochwy i sromu. U chorujacych na cukrzycę kandydoza może szerzyć się na skórę pachwiny oraz przestrzeń międzypośladkową. Ogniska zlokalizowane na skórze mają charakter wyprzeniowy, sa żywoczerwone i wykazują skłonność do sączenia. Często w przebiegu zakażenia rozwija się grudkowo- krostkowe zapalenie skóry okolicy odbytu.
Powikłania:
zakażenie rozsiane( u osób z obniżoną odpornością)--> wzrost temperatury, pojawienie sie wysypki, bolesnośc dotykowa
fałszywie ujemny wynik posiewu na gonokoki- Candida hamują wzrost Neisseria
Rozpoznanie: na podstawie objawów klinicznych i badań laboratoryjnych
Róznicowanie( głównej przyczyny wystapienia upławów):
rzęsistkowica
zakażenie bakteryjne pochwy
rzeżączka
chlamydialne zapalenie szyjki macicy
kiła drugorzędowa
opryszczka narządów płciowych
Leczenie:
@ miesjcowe
- natamycyna 2 razy dziennie w tabl. dopochwowych
- clotrimazolum w kremie, tabl. dopochwowe
- mikonazol( żel dopochwowy, globulki)
- ekonazol( krem, globulki)
- tetrakonazol( globulki)
@ ogólne
- ketokonazol 400mg 2 razy dziennie przez 7- 14dni
- itrakonazol 200mg raz dziennie przez 3 dni( nie stosować u kobiet w ciąży i trakcie karmienia)
- flukonazol -II-
W grzybicy stosuje się również leczenie skojarzone( miejscowe i ogólne)