Kandydoza, inaczej drożdżyca, bielnica. Jest to grzybicza, oportunistyczna infekcja . Choroba ta najczęściej jest wywołana drożdżakami chorobotwórczymi z rodzaju Candida (szczególnie Candida albicans). Drożdżycę rozpoznaje się głównie poprzez badania mikroskopowe i hodowlane.
Do czynników sprzyjających występowaniu drożdżycy zalicza się:
niedobory witaminowe (przede wszystkim niedobory witamin z grupy B),
maceracja naskórka związana z nadmiernym poceniem,
mikrourazy skóry,
zaburzenia hormonalne,
otyłość, cukrzyca, ciąża
upośledzona odporność wywołana przez stosowanie antybiotyków (wyniszczających florę bakteryjną organizmu) lub leków obniżających odporność (np. leki immunosupresyjne, sterydy, leki stosowane w chemioterapii nowotworów).
alkoholizm (zwiększa ryzyko drożdżycy pokarmowej)
zabiegi inwazyjne, np. wszczepienie sztucznej zastawki serca lub długotrwałe cewnikowanie
Infekcję zaostrza:
wilgotność
płynne mydła o kwaśnym pH
kortykosteroidy stosowane miejscowo
Rodzaje:
Wyprzenie drożdżakowe
Podobne jest do wyprzenia bakteryjnego. Najczęściej rozwija się w trzeciej i czwartej przestrzeni międzypalcowej rąk (czyli między III a IV oraz IV a V palcem), rzadziej w przestrzeniach międzypalcowych stóp oraz fałdy skórne; okolice podsutkowe (u otyłych kobiet), pachwinowe i międzypośladkowe (u noworodków). Rozwojowi choroby sprzyja praca wymagająca częstego moczenia dłoni np. kucharka, sprzątaczka.
Widoczne objawy to ogniska rumieniowo-wysiękowe i złuszczające, ograniczone do miejsc przylegania fałdów, wykazuje znaczną macerację naskórka i popękanie w głębi fałdów.
Drożdżyca paznokci i wałów paznokciowych
W okresie wczesnym uwidacznia się jako obrzęk, silnie zaczerwienione i bolesne zgrubienie wału paznokciowego, natomiast przy ucisku spod wału sączy się ropna wydzielina. W czasie choroby skóra w tych okolicach staje się cienka, napięta oraz zmieniona zapalnie.
W zmianach długotrwałych płytki stają się żółtawo-brunatne, tracą połysk, ulegają przerostowi i rozwarstwieniu.
Drożdżyca błon śluzowych
Umiejscawia się najczęściej w pochwie, sromie, przewodzie pokarmowym, jamie ustnej (np. jako zajady lub zapalenie języka). W przypadku zajęcia narządów płciowych kobiet, charakterystyczne objawy choroby to: obrzęk, zaczerwienienie błon śluzowych i ropne upławy. Przy pożyciu płciowym mężczyzna zostaje zakażony. Objawy drożdżycy mężczyzn to: podrażnienie i stan zapalny żołędzi i wewnętrznej powierzchni napletka ze świądem i pieczeniem. U dzieci występuje często pod postacią pleśniawek. Drożdżyca pochwy i przewodu pokarmowego jest najczęściej skutkiem ubocznym długotrwałej antybiotykoterapii, lub osłabieniem układu odpornościowego spowodowanym np. białaczką lub AIDS.
Leczenie
Miejscowo: stosuje się dwie klasy substancji terapeutycznych
Antybiotyki: swoiste działające przeciwdrożdżakowo: nystatyna, pimarycyna, amfoterycyna B (nie działa miejscowo)
Leki przeciwgrzybiczne z grupy azoli: klotrimazol, mikorinazol, ekonazol, izokonazol, które leczą grzybice powierzniowe.
UWAGA: leki te powodują odporność krzyżową
Skuteczność leków przecigrzybiczych o zastosowaniu miejscowym zależy od:
Sposobu działania: Są stosowane w dawkach grzybostatycznych, a nie grzybobójczych. Nie są więc toksyczne dla komórek żywiciela, ale powodują stopniowe zmniejszenie liczby mikroorganizmów. Z tego powodu leczenie musi być długotrwałe.
Selektywności: Są aktywne w stosunku do dermatofitów lub do drożdży, dlatego obowiązuje badanie laboratoryjne w celu zidentyfikowania czynnika przyczynowego. Benzymidazole mają natomiast działanie wielokierunkowe.
Rodzaj leku: Nie należy stosować kortykosteroidów, ponieważ podtrzymują grzybicę, modyfikują jej obraz kliniczny i powodują jej rozsiew.
Bibliografia:
Marie – Claude Martini, Kosmetologia i farmakologia skóry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
Pod red. Maria Noszczyk, Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.