Powiastka filozoficzna Kandyd Woltera


Oświecenie

Powiastka filozoficzna na przykładzie Kandyda Woltera.

Powiastka filozofczna stworzona została przez Woltera w XVIII wieku we Francji i sięgało po nią wielu innych pisarzy (np. Diderot), ponieważ panujący absolutyzm uniemożliwiał otwartą krytykę i rzeczową dyskusję.

Sensacyjna fabuła i wątki baśniowe stanowiły doskonały kamuflaż, stwarzając możliwość krytyki pośredniej, chroniąc autora przed konsekwencjami głoszonych poglądów. Konwencja umownej fabuły pozwalała autorom powiastki filozoficznej propagować nowe oświeceniowe poglądy. Krytycyzm powiastki filozoficznej zwrócony był przeciwko przesądom i zabobonom religijnym, zastanej filozofii, instytucjom Kościoła i monarchii absolutnej, które bezlitośnie obnażał i ośmieszał. Powiastka filozoficzna pełna była rozważań i refleksji nad naturą człowieka i nad mechanizmami stosunków społecznych.

Postawa i poglądy, które głosił w swych utworach Wolter, zyskały u potomnych miano wolterianizmu. Fundamentalną jego cechą jest bezkompromisowy krytycyzm, odrzucanie wszelkich autorytetów, nadrzędna idea tolerancji dla różnorodności postaw ludzkich, a także libertynizm (od fr. liberte - wolność) i racjonalizm prowadzące do deizmu, uznającego co prawda Boga, ale odrzucającego wszelkie religie objawione i instytucję Kościoła.

Wolterianizm to wzór osobowy człowieka - prześladowanego za krytycyzm, śmiałość poglądów, popadającego w konflikty z powodu swojej stanowczej postawy w obronie praw rozumu i własnej niezależności myśli. W literaturze wolterianizm to pewien rodzaj stylu literackiego, charakteryzującego się błyskotliwością, sięganiem do paradoksów, dowcipem i elegancją, w powiastkach zaś także sentencjonalnością służącą do wyrażania ogólnych refleksji o świecie i o człowieku. Styl ten szezególnie przydatny był w krytycznych polemikach, esejach i traktatach o charakterze publicystycznym.

Dzieło przełożone z niemieckiego rękopisu doktora Ralfa - ten przydługi tytuł nadał powiastce Wolter, stwarzając pewną mistyfikację, by uniknąć represji (Kandyda spalono w Genewie publicznie).

Utwór ten był wymierzony przeciwko optymistycznemu nurtowi filozofii oświecenia, który reprezentowali Leibniz i Rousseau. Według tej koncepcji rzeczywistość została zaprojektowana przez Boga tak, że zasadniczo nie istnieje w niej zło. Wszystkie jego przejawy są pozorne i ostatecznie służą jakiemuś dobru, choćby w danej chwili ukrytemu. Tytułowy bohater powiastki, o znaczącym imieniu (fr. candide - uczciwy, poczciwy) i jego mistrz Pangloss są zwolennikami tej filozofii. Perypetie bohaterów są konfrontacją ich poglądów z przykrymi doświadczeniami życiowymi, w wyniku których obaj narażeni są nie tylko na niebezpieczeństwo, ale i śmieszność ukazującą z całą bezwzględnością niedorzeczność wyznawanych poglądów.

Fabuła jest parodią opowieści awanturniczo-przygodowej, w której Kandyd, po wielu trudach podróży, a także pobycie w cudownej krainie Eldorado, odnajduje wreszcie swą ukochaną Kunegundę i postanawia ograniczyć swe życie do bezpiecznej " urprawy własnego ogródka".

0x01 graphic



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Powiastki filozoficzne Wolter
Kandyd Czyli Optymizm Powiastka Filozoficzna Voltair a, Polemika z Filozofią Oświecenia
Wolter Powiastki filozoficzne Historia podróży Skarmentada
Wolter Powiastki filozoficzne Historia dobrego bramina
polski-sielanka powiesc sentymentalna kandyd woltera , SIELANKA ORAZ POWIEŚĆ SENTYMENTALNA W OŚWIECE
Kandyd Woltera krytyczny obraz najlepszego ze światów
kandyd woltera 6YDU4X3WYS4YQ24V25PPMUHKHYOTMIEAOIP2Q5Y
Voltaire - Powiastki filozoficzne, OPRACOWANIA
Kandyd Woltera krytyczny obraz najlepszego ze światów
33c Mateusz Kaliński Gatunki synkretyczne, mieszane i pograniczne (np ballada, esej, felieton, powia
Voltaire Powiastki filozoficzne 2
Wolter, Kandyd czyli optymizm streszczenie
Wolter - Kandyd
Wolter Kandyd, czyli optymizm(z txt)
Wolter Kandyd czyli optymizm
5 Wolter filozofia
Wolteriański krytycyzm na przykładzie Kandyda

więcej podobnych podstron