Zasady wykorzystane w zajęciach to:
Zasada afirmacji
Zasada otwartości
Zasada istnienia norm
Na proces socjoterapełtyczny złożyły się:
Zmiana sądów poznawczych
Zmiana wzorców zachowań
Odreagowanie emocjonalne
Metody:
Gry i zabawy słowno-ruchowe, pantomima, teatr, pogadanka, dyskusja, diagnozy, sondaż.
Środki:
Plansze, kartony, obrazki, rysunki, pacynki, kredki, duże arkusze papieru.
Spotkanie 1
Samopoznanie się
Cele:
Umożliwienie dzieciom wzajemnego poznania się oraz zapoznanie ich z tym, co na zajęciach będzie się działo. Wprowadzenie dzieci w atmosferę życzliwości, otwartości.
Przebieg zajęć
Krąg rozpoczynający zajęcia
Wszystkie dzieci siedzą w kręgu. Nauczyciel je wita i sam po kolei przedstawia, wykorzystując informacje zebrane o dzieciach przed zajęciami w indywidualnych kontaktach ( np. To jest Tomek –ma młodszą siostrę, która go bardzo lubi, to jest Ewa zbierająca zdjęcia piosenkarzy itd.)
Prowadzący dobiera odpowiednie słowa przedstawia dzieciom zajęcia. Przykładowe wypowiedzi: „Wiem ,że jesteście bardzo wartościowymi chłopcami i dziewczynkami. Ale chcę abyście to lepiej potrafili pokazać. Na tych zajęciach będziemy wyszukiwali w każdym z was zalety , umiejętności, a także rozwijać je. Ja wam będę w tym pomagać i chcę was prosić, abyście wy też sobie pomagali.
Rysowanie. (Rozdaję dzieciom kolorowe kartki i kredki)
Dzieci rysują dowolnie wybraną część swojego mieszkania. Kolorowo zaznaczają miejsca sprzęty przez siebie używane. Prowadzący przygotowuje karteczki z imionami wszystkich dzieci, wiesza je na przygotowanej tablicy, a następnie pod odpowiednimi karteczkami umieszcza rysunki dzieci. Chwila omówienia wiszących na „wystawie” rysunków.
Zabawa „Imię z gestem”
Dzieci wraz z prowadzącym stoją w kręgu. Jedna osoba staje w środku mówiąc swoje imię z odpowiednią informacją, wykonuje wymyślone przez siebie gesty. Następnie wszyscy razem powtarzają naśladując informacje i gesty. W ten sposób przedstawiają się wszystkie dzieci i prowadzący.
Przystępują do wywiadu grupowego, wszyscy siedzą w kręgu. Prowadzący zadaje pytania, na które wszystkie dzieci kolejno odpowiadają.
Kto wstaje w domu pierwszy?
Jaki owoc lubisz najbardziej?
Czym lubisz się zajmować?
Co lubisz robić z przyjemnością?
Co sprawia ci trudności?
Czego się wstydzisz?
Wymień twoje zainteresowanie
Twoje ostatnie zmartwienie?
Co sądzę o biciu dzieci przez dorosłych?
Prowadzący stara się utrzymać bliski kontakt przyjazny z dzieckiem. Pytania mogą zadawać również dzieci, tak jakby to była konferencja prasowa.
Gra jest czasochłonna, dlatego należy przeprowadzić na zajęciach od jednego do dwóch wywiadów, pamiętając żeby na kolejnych zajęciach wywiadu udzieliły wszystkie dzieci.
Przygotowanie dzieci do zabawy „Ha, ha, ha”
Dzieci układają się na podłodze w kręgu, tak , aby opierały głowy na brzuchach poprzedniego dziecka. Pewne dziecko rozpoczyna, imitując śmiech „ha,ha,ha” Następne dziecko, które trzymało głowę na brzuchu poprzedniego, kontynuuje. W ten sposób śmiech zaczyna ”krążyć” po podłodze.
Zakończymy zajęcia w kręgu „Runda” dzieci kolejno kończą zdanie.
„dzisiaj na zajęciach najprzyjemniej mi było , gdy….”
Spotkanie 2
Cel wychowawczy –
c.d budowanie atmosfery życzliwości i otwartości. Poprzez zabawę dzieci mają przekazać informacje o sobie.
Uwaga! Prowadzący zajęcia powinien wyraźnie okazywać dzieciom ciekawość, podziw i aprobatę.
Przebieg spotkania
Powtórzenie zabawy „Imiona z gestem” z tym, że dobieramy nowe gesty w prowadzeniu swojego imienia. Prowadzący daje tym razem przykład bogatej ekspresji.
Rozdaje dzieciom kartony podzielone w ten sposób, aby tworzyły sześć pól. W pole te każde dziecko wpisuje lub rysuje czynność domową (nawet najprostszą), która w swojej ocenie dobrze wykonuje. Dzieci czytają, patrzą na inne prace sprawdzające, które czynności powtarzają się, a które są dla nich nowe. Nie wolno rysunków krytykować.
Jakie uczucia towarzyszą ci przy wykonywaniu tych czynności? Stany emocji dzieci przedstawiają pantomimą.
Dzieci otrzymują kartony, na których w centralnym miejscu wpisują swoje imię, a do promieni odchodzących w różne strony dopisują – co dobrego zrobiły i dla kogo?
Następnie każde odczytuje z dumą „Najbardziej jestem dumny, że (kończy zdanie wybierając jedną czynność) np. Najbardziej jestem dumny, że zrobiłem babci zakupy. Zajęcia kończymy podaniem sobie ręki.
Spotkanie 3
Kontakt z rówieśnikami
Cel główny –
Uczenie docenienia własnej osoby i innych.
Przebieg spotkania
Prowadzący zaczyna zajęcia od pytania „Czego nowego ostatnio nauczyłem się?”
Pantomima – reszta dzieci odgaduje, co to za czynność.
Zabawa edukacyjna „Jestem atrakcyjny i sprawny”
Prowadzący wiesza duży arkusz papieru z napisem „Jestem atrakcyjny i sprawny” Tłumaczy, że jest to opis o sobie, z jaką wstaje się rano gdy ma się 12 lat. Ale przez cały dzień słyszy się komentarz i uwagi na temat własnej osoby. Jeśli są to uwagi negatywne, ośmieszające, krytykujące, to część tej wiary w siebie maleje. Gdy pozytywne, pochwały, wyrazy docenienia, to ta wiara w siebie zostaje umocniona i wzrasta. Co takiego młody człowiek może słyszeć od rana przez cały dzień? Dzieci proszone są o przykłady (burza mózgów)
- gdy podane przykłady są uwagami negatywnymi, prowadzący odcina z planszy na sobie powieszonej kawałek papieru
- gdy pozytywne, to odcięty kawałek dokleja
Celem tej zabawy jest wytłumaczenie: dlaczego jest ważne , aby ludzie nawzajem wzmacniali własne poczucie wartości, a nie je obniżali i dlaczego na zajęciach panuje zasada nie ośmieszania się nawzajem.
Każdy uczestnik grupy wpisuje poszczególnym kolegom i koleżankom informacje oznajmiającą własne poczucie ich wartości np.: Ja ,Janek cenię w Tobie…
Uwagi te są wpisane na kartony z imionami każdego członków grupy.
Następnie wszystkie kartki są odczytywane głośno. (Można dać kartony do domu aby mogli to przeczytać rodzice)
Zajęcia manualne. Rozdajemy kawałek tkaniny, piłeczki, tasiemki itp. I wykonujemy pacynki. Po wykonaniu pacynki prowadzący tłumaczy, że aby pacynki mogły się dobrze zachować, pranie, śmiało grać na następnych zajęciach , to muszą same sobie się podobać- lubić się. Dlatego potrzeba , aby ktoś je docenił i pochwalił. Każda pacynka chwali siebie i jest chwalona przez innych.
Spotkanie 4
Cel główny
Budowanie pozytywnego obrazu własnej osoby. Korygowanie skutków niepowodzeń szkolnych, doświadczenie akceptacji szkolnej i docenienie. Doświadczenie to jest zarówno korygujące w odbierze relacji dziecka z rówieśnikami i osobami dorosłymi, jak i służy budowaniu pozytywnego obrazu własnej osoby.
Przebieg spotkania
Teatr pacynek ma umożliwić dzieciom zwiększenie umiejętności rozwiązywania konfliktów rówieśnikami i odreagowanie napięć z nimi związanych.
Zajęcia rozpoczynamy od dokończenia zdania ”Jestem dobry w…”
Dzieci siedzą w kręgu, omawiane są wszystkie przedmioty szkolne. Każdy po kolei wskazuje swoje specjalne zdolności w zakresie danego przedmiotu. Wskazanie pozytywnej cechy- umiejętności jest szczególnie ważne i w wypadku niepowodzeń szkolnych w omawianym przedmiocie. Wyszukiwać należy drobne umiejętności i je doceniać( np. dobre zapamiętywanie wierszy, znajomości drzew) W wyszukiwaniu umiejętności pomaga prowadzący i wszystkie dzieci.
Każde dziecko przygotowuje sobie przygotowaną kartkę ze swoim imieniem i rysunkiem symbolizującym siebie (zarys sylwetki i obrys dłoni)
Następnie , pojedynczo 2-3 na danych zajęciach siada przed grupą i wszyscy mówią, co lubię w danej osobie lub jakie są w niej zalety.
Wymawiane uwagi są przez kogoś sprawnie piszącego zapisywane na przygotowanej kartce. Po zajęciach kartki mogą zdobić salę.
Uwaga! Ćwiczenie należy zacząć od dzieci, które są szczególnie lubiane. Pomocnym może być zadawanie pytań: czy jest coś, co byś lubił robić z Anią? Janku, czy widziałeś coś co Ania robi dobrze? ( dajemy czas do zastanowienia)
Przygotowanie do teatru pacynek: temat „Konflikt”
Zabawa rozpoczyna się wzajemnym przywitaniem wszystkich pacynek, wymienieniem pozdrowień, komplementów i grzeczności.
Przedstawienie powstaje na zasadzie improwizacji zgodnej z zaproponowaną przez prowadzącego sytuacją. Jedyną zasada jest, że w jednej chwili ”mówi” tylko jedna pacynka.
Propozycja zabawy w „Konflikt” Odegranie go na wzór faktycznie zaistniałej w grupie sytuacji konfliktowej.
Po odegraniu konfliktu widzowie proponują rozwiązanie go w sposób dobry dla wszystkich jego uczestników.
Odgrywanie proponowanych zakończeń
Krąg kończy prowadzący pytaniem: ”Co lubicie w moim sposobie prowadzenia zajęć?”
Spotkanie 5
Cel główny
Konieczność otwartego mówienia, ujawniania przez dzieci przeżyć związanych z relacją z rodzicami.
Przebieg spotkania
Zajęcia rozpoczyna prowadzący od zabawy „Naśladowanie” (Jedno dziecko wychodzi na środek, pokazuje serie gestów, min, pozostałe dzieci mają wszystkie razem je powtórzyć.
Teatr pacynek: Przywitanie się pacynek
- wymiana komplementów i grzeczności
- Temat improwizacji: „Marek dostał dwóję, kto chce być Markiem, a kto Ojcem, matką?’( scenka grana jest wielokrotnie, aby kilkoro dzieci miało możliwość znalezienia się w różnych rolach) Pozwalamy dzieciom na swobodną improwizację i dobrą zabawę w trakcie grania scenek, śmiechy, żarty są przejawem odegrania napięć i dlatego powinny być akceptowane przez prowadzącego.
3. Podsumowanie zajęć – docenia prowadzący –
Jakie momenty w każdym dziecku były na zajęciach dla niego najmilsze.
- wzajemne docenienie się dzieci. Każde dziecko wysłuchuje, jaki moment z nim związany był najmilszy dla innych w trakcie wszystkich zajęć? Co najbardziej mu się podobało? Jak czuję się w grupie?
Następne zajęcia przeprowadzę z dziećmi już w formie pogadanek, dyskusji na temat ”Co może zniszczyć w tobie to, czego nauczyłeś się tu/?” Jak dochodzi do tego, że szukamy ucieczki przed samym sobą”
Dlaczego tracimy pozytywny obraz własnej osoby? Kiedy dochodzi do konfliktów ze sobą, rówieśnikami, rodzicami? Dlaczego sami burzymy w sobie to co piękne?
Odpowiedź.
Sięgamy nie po to co nam naprawdę pomoże czyli alkohol, narkotyki, używki. O jego skutkach będziemy mówić na następnym spotkaniu.
Opracowała s. Irena Konopka