Zasady wyborów do organów uchwałodawczych samorządu terytorialnego p. nr 124

Sposób przeprowadzania wyborów radnych poszczególnych szczebli samo­rządu określa ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw z 16 lipca 1998 r.

Wybory do rad samorządu są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Mają one charakter- wyborów większościowych w gminach (miastach) do 20 tys. mieszkańców. W okręgu takim wybiera się od 1 do 5 radnych. Obowiązuje więc tu system większości zwykłej;- wyborów proporcjonalnych w gminach (miastach) powyżej 20 tys. mieszkańców. Wybory odbywają się w wielomandatowych okręgach wybor­czych, w których wybiera się od 5 do 10 radnych. Prawo zgłaszania kandydatów na radnych w wyborach do rad gmin służy - tak jak i w wyborach do pozostałych szczebli samorządu - partiom poli­tycznym, stowarzyszeniom, organizacjom społecznym i wyborcom. W wyborach do rad gmin każda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta przez co najmniej 25 wyborców, jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców, i co najmniej 150 wyborców, jeżeli dotyczy zgłoszenia w gmi­nie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców. Wyborca może udzielić poparcia dowolnej liczbie list kandydatów. Wybory do rad powiatów mają charakter proporcjonalny. O wyborze radnego powiatu rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególne listy kandydatów. W każdym okręgu wyborczym wybiera się od 3 do 10 radnych. Każda zgłaszana lista powinna być poparta podpisami co najmniej 200 wyborców. Sejmiki wojewódzkie są wybierane w systemie proporcjonalnym. O wybo­rze radnego województwa rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na po­szczególne listy kandydatów. Podziału mandatów w okręgu pomiędzy listy dokonuje się proporcjonalnie do łącznej liczby głosów oddanych na kandydatów danej listy. Należy jednak zaznaczyć, że w danym podziale mandatów uczest­niczą listy kandydatów tych komitetów wyborczych, na których listy oddano w skali województwa co najmniej 5% ważnie oddanych głosów. Okręgiem wyborczym w wyborach do sejmiku jest jeden powiat lub jego część. W okręgu wybiera się od 8 do 15 radnyc

hKażda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 300 wyborców. Można sprawować tylko jeden mandat radnego. Ustawodawca przewiduje wybory przedterminowe i wybory uzupełniające do rad samorządowych. Wybory przedterminowe przeprowadza się w przypad­kach określonych w ustawach. Wybory uzupełniające są przeprowadzane w przypadku wygaśnięcia mandatu radnego lub nieobsadzenia mandatów. Ordynacja wyborcza wprowadziła jeszcze instytucję obsadzenia mandatu bez głosowania. Taki sposób uzyskania mandatu może mieć miejsce wówczas, gdy w okręgu wyborczym zarejestrowana liczba kandydatów jest równa liczbie radnych wybieranych w danym okręgu wyborczym lub od niej mniejsza. Głosowania nie przeprowadza się, a za wybranych na radnych terytorialna komisja wyborcza uznaje zarejestrowanych kandydatów. Zasadę tę stosuje się odpowiednio także w przypadku rady powiatu bądź sejmiku województwa. Organami wyborczymi są: Państwowa Komisja Wyborcza i wojewódzcy komisarze wyborczy. Organizują oni wybory i sprawują nadzór nad ich prze­prowadzeniem zgodnie z przepisami prawa. Wybory przeprowadzają natomiast terytorialne komisje wyborcze (wojewódzkie, powiatowe i gminne) oraz ob­wodowe komisje wyborcze.