ETYKA W BIZNESIE - sprowadza się do tego, jak stać się dobrym biznesmanem; rozwój etyki występuje dwupłaszczyznowo:

a. Etyka opisowa - związana jest z obrazami faktyczności; próbuje odpowiedzieć na pytanie "jak jest?", to znaczy jak wygląda rzeczywisty stan etyki określony przez grupę społeczną w konkretnym czasie ( na przykład - etyka mieszczańska w okresie międzywojnia);

b. Etyka normatywna - ukazuje normy oraz wszelkiego rodzaju nakazy związane z obszarem powinności; próbuje odpowiedzieć na pytanie "jak powinno być ?", dokonuje oceny poprzez wartościowanie. Zasadnicza liczba systemów etycznych przynależy do etyki normatywnej, którą można podzielić na:
-etykę naturalistyczną (epikurejską)
-systemy religijne.
Chodzi w nich, o uzyskanie odpowiedzi na pytanie " co jest ostateczną podstawą moralności, zachowań etyki człowieka", jest to natura ludzka, albo absolut, a zatem Bóg. Naturalizm stanowi w etyce fundament genetyczny, jeżeli jeden człowiek zamorduje drugiego, wówczas mówi się o nim, iż jest on wynaturzony. Religijność jest czymś, co istnieje ponad naturalnością człowieka, bowiem natura to nie wszystko.
W etyce normatywnej można dodatkowo wyróżnić:
-etykę intencji (kantowską)
-etykę skutków.
Próbuje się tu dociec tego, co stanowi podstawę czynu etycznego. Istnienie sprawy, a więc konsekwencji, jakie dany czyn może wywołać; intencje - gdy mamy dobre intencje, lecz skutek może okazać się zły, lub kiedy nasze intencje są złe, zaś skutek jest dobry, wówczas pojawiają się trudności w ocenie ludzkiego postępowania. Jeżeli intencje oraz skutki są równoznaczne, co oznacza, że dobre albo złe, wówczas z ocenianiem nie mamy problemu i natychmiast wydajemy opinię. Etyka intencji - a więc ocenianie poprzez intencje, Etyka skutków- a więc ocenianie w oparciu o konsekwencje.

WSTĘPNA DEFINICJA ETYKI BIZNESU-Etyka biznesu należy do etyki normatywnej, której zadanie polega na ocenianiu oraz określeniu standardów etycznych, jakie przysługują ściśle określonej sferze działalności gospodarczej. Stanowi ona konkretyzację etyki ogólnej. Etyka biznesu, jako że należy do etyki normatywnej, odpowiada na pytanie : "jak powinno być ?".

GŁÓWNE STANOWISKA METAETYCZNE (meta-ponad, z lotu ptaka)Ponad spojrzeniem etycznym dojrzeć można, że istnieją różne typy etyki ogólnej, a każda z nich określa odmienny nurt w etyce biznesu:

1. Etyka deontologiczna - (deon oznacza-obowiązek), jest to etyka obowiązku i cnót. W Etyce biznesu zajmujemy się moralnością człowieka z perspektywy obowiązku, w postaci rozkazów oraz nakazów. Podstawą postępowania moralnego oraz jego uzasadnienia są rozkazy oraz nakazy, jako zasadnicze formy uregulowania i stymulacji dążeń człowieka. W tym miejscu uwidacznia się znaczenie kodeksów etycznych; nierzadko owe nakazy nie istniały na piśmie, ale dzisiaj istnieją w formie spisanej na przykład - kodeks obowiązujący środowisko lekarskie.
Postawa etyczna w świecie biznesu wiąże się więc z przestrzeganiem podstawowych reguł w zawodzie, które uchodzą za cnoty kupca albo też przemysłowca - są to więc - pracowitość, cierpliwość, oszczędność, wytrwałość.

Etyka Imanuela Kanta - ów filozof sformułował ją na zasadzie imperatywu kategorycznego - a więc nakazu wskazującego, w taki sposób, że należy postępować tak, by zasady twego działania mogły zmienić się w prawo o charakterze powszechnym. Immanuel Kant dążył do wyeliminowania moralnej hipokryzji - jeżeli ktoś robi coś źle to uznajemy to za niedopuszczalne, lecz w sytuacji, kiedy to my postępujemy niewłaściwie, wówczas uważamy nasze zachowanie za dopuszczalne. Kiedy dokonujesz wyborów etycznych spróbuj postępować w taki sposób, by twoje postępowanie stanowiło proces powszechny. Czasami należy więc zrezygnować z zasad, ażeby postąpić moralnie.
Wszelkiego rodzaju kodeksy etyczne są bazą do tego, aby egzekwować postępowanie zachowujące dobre imię danego zawodu. Bądź również przedsiębiorstwa. Jednak stanowią one minimalną dawkę etyki zawodowej, poprzez wyrażanie jedynie potrzeb działania w danym zawodzie.

2. Etyka aksjologiczno - teleologiczna, (aksin-wartość, telos-cel.)
Jest to etyka wartości oraz interesów. Akceptuje się tutaj koncepcję powołania człowieka do tego, aby samorealizował się, autokrację oraz realizowanie siebie w konkretnej profesji. Jest to taka etyka, która skupia się na efektywnym osiąganiu celów, a także optymalizacji określonej działalności. Zalety: praca jest wartością, poprzez którą ludzie mogą się realizować, możliwość osiągnięcia możliwie największych wyników. Pojawia się jednak realna groźba instrumentalizacji takiej etyki, która może stać się tylko narzędziem.

3. Etyka odpowiedzialności i sumienia -
Stanowi ona uzupełnienie dwóch wyżej wymienionych rodzajów etyki. To etyka personalistyczna, która skupia się na wartościach osobowych, opartych na empirii, godności własnej oraz innych ludzi, a także, na rzetelnych (surowych) stosunkach z każdym partnerem jako człowiekiem oraz w ramach pracy jako interakcji interpersonalnych. Dąży w kierunku humanizacji w sferze gospodarczej; w tym sensie etyka biznesu pełna odpowiedzialności - jest zdolna do odpowiadania na zapotrzebowanie (tak producentów, jak również klientów). Wyłącznie istota ludzka obdarzona sumieniem jest w stanie być moralna ( oznacza to, iż partacz na polu zawodowym jest także partaczem na płaszczyźnie moralnej). Osoba niemoralna jest nieprofesjonalna. Etyka odpowiedzialności i sumienia zezwala na istnienie sytuacji moralnych, należy dokonać oceny, czy dane sytuacje są etyczne, czy też nie?

1. Odpowiedzialność przesadna - taki typ człowieka chce uchodzić za "zbawiciela świata" przypisana jest temu jednostka chorobowa nazywana "nerwicą dyrektorską";

2. Odpowiedzialność zawężona - taki człowiek, zrzuca z siebie część obowiązków i przekłada odpowiedzialność na innych ludzi;

AKSJOMATY WSPÓŁCZESNEJ ETYKI
Aksjomat - "(inaczej postulat, pewnik, gr. [aksíoma] - godność, poważanie, wartość) - dowolna wypowiedź o pojęciu pierwotnym teorii sformalizowanej. Wypowiedź ta z formalnego punktu widzenia nie musi być "oczywiście prawdziwa", nie musi też odbijać jakiejkolwiek "rzeczywistości". Krótko mówiąc, jest to całkowicie dowolne zdanie - byle niesprzeczne wewnętrznie i poprawnie zbudowane (to znaczy zgodnie z regułami gramatyki obowiązującej w danej teorii). Warto pamiętać, że skoro nie żądamy od aksjomatu "oczywistej prawdziwości", dyskusyjne staje się określenie czy teoria jest niesprzeczna, a nade wszystko czy da się ją zredukować do prostszego zestawu aksjomatów. Na przykład zgodnie z wyżej zaprezentowaną definicją jako aksjomat moglibyśmy przyjąć wielkie twierdzenie Fermata lub hipotezę Riemanna. Oczywiście teoria zbudowana na takich aksjomatach posługiwałaby się bardzo sztucznym zestawem pojęć pierwotnych. Co gorsza, nie wiedząc czy twierdzenia te są prawdziwe, nie moglibyśmy dowieść inności teorii, jako że ze zdania fałszywego można wydedukować każde inne zdanie. W istocie teoria taka byłaby nieinteresująca i efektywnie nierozwojowa. W ramach teorii systemów formalnych, rozwijanych zwłaszcza w kontekście informatyki i teorii obliczeń, możliwa jest oczywiście budowa takich systemów, w których aksjomaty mają nawet wymyślną postać, jednak w rzeczywistych teoriach matematycznych, a zwłaszcza w takich, które są interesujące z matematycznego punktu widzenia, to znaczy generują istotne, nietrywialne i ciekawe twierdzenia, aksjomaty zawsze są zdaniami oczywiście prawdziwymi i prostymi. Pierwszym uczonym postulującym stosowanie aksjomatycznej budowy teorii matematycznych był Platon." Współcześnie w etyce zauważyć można tendencje do formułowania ogólnych reguł i będących w ich zakresie obszarów wolności, a tym samym jest to ucieczka od kazuistyki, a więc przypadku.

Aksjomat wolności - wyłącznie czyn wolny może uchodzić za czyn etyczny; co oznacza, że można go ocenić jako dobry albo zły, bowiem wyłącznie za własny dobry czyn albo zły, albowiem wyłącznie za swój wolny czyn jestem w pełni odpowiedzialny.

Aksjomat odpowiedzialności - każda istota ludzka jest odpowiedzialna za siebie i przed samą sobą, czyli jest to jego godność; człowiek stanowi więc podmiot i przedmiot odpowiedzialności, lecz za ostateczną instancję etyczną uważane jest sumienie o charakterze indywidualnym. Istota ludzka, która nie bierze odpowiedzialności za siebie samego nie może odpowiadać za innych ludzi;

Stereotyp - "Stereotyp (z gr. stereos = 'stężały, twardy', typos = 'wzorzec, odcisk') - konstrukcja myślowa, zawierająca uproszczony i często emocjonalnie nacechowany obraz rzeczywistości, przyjęty przez jednostkę w wyniku własnych obserwacji, poglądów innych osób czy wzorców przekazywanych przez społeczeństwo. Stereotypy mogą być negatywne, neutralne lub pozytywne, chociaż najczęściej spotykamy się z wyobrażeniami negatywnymi. Najczęściej mówi się o stereotypach narodowych, czyli naszych wyobrażeniach dotyczących innych narodów. Tworzenie stereotypów jest naturalną ludzką skłonnością i takiemu upraszczaniu przekazu podlegają wszelkie ludzkie wyobrażenia o otaczających ich świecie, zarówno przyrody, jak i społeczeństwa. Ma to związek między innymi z takimi sposobami porządkowania rzeczywistości, jak kategoryzacja czy generalizacja. Stereotypy często oparte są na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie, utrwalonej przed tradycję i trudno podlegającej zmianom. Liczni badacze doszukiwali się jednak "ziarna prawdy" w stereotypach, powstało nawet określenie "trafność stereotypu". W przypadku pojawienia się faktów obalających stereotyp ludzie mają skłonność do traktowania go jako wyjątku - "wyjątek potwierdza regułę" lub do tworzenia subkategorii bez naruszenia kategorii podstawowej. Stereotypy mogą prowadzić do narastania uprzedzeń wobec danej grupy. Uprzedzenia mogą być negatywne lub pozytywne, lecz w europejskiej szkole badaczy przedmiotu przyjęło się traktować uprzedzenia jako zjawiska negatywne. W związku z tym mamy do czynienia z negatywną postawą, niechęcią lub dyskryminowaniem. W przypadkach ekstremalnych może ono prowadzić do ludobójstwa. Stereotypy mogą być wykorzystane przez różne podmioty do manipulacji odbiorcą. Rząd danego kraju chcąc wywołać wojnę może - jeśli nie istnieje negatywny stereotyp obywateli kraju atakowanego - zainicjować kampanię w celu powstania tego negatywnego stereotypu. Taka kampania jest znana jako demonizacja."

Relatywizm etyczny -" relatywizm moralny - pogląd że istnieje wiele systemów wartości i żaden z nich nie jest systemem absolutnie najlepszym, więc różne kultury są uprawnione do stosowania różnych systemów. Przeciwieństwem relatywizmu moralnego jest absolutyzm moralny, który dopuszcza istnienie tylko jednej moralności."

Norma - to ściśle określone oczekiwanie odnoszące się do konkretnego zachowania, które mogą uchodzić za kryterium jego oceny;

Wartości - "Wartości to przedmioty i przekonania o nienormatywnym charakterze, determinujące względnie podobne przeżycia psychiczne i działania jednostek. W rozumieniu kulturowym wartości to powszechnie pożądane w społeczeństwie przedmioty o symbolicznym charakterze oraz powszechnie akceptowane sądy egzystencjonalno-noramtywne (orientacje wartościujące). Wartością może być dowolny przedmiot, idea lub instytucja któremu jednostka przypisuje ważną rolę w życiu, a dążenie do jego osiągnięcia traktowane jest jako konieczność ze względu na zaspokajanie potrzeb jednostki. Zewnętrznym przejawem wartości jest obserwowalne zachowanie. Wartości pełnią rolę kryteriów wyboru dążeń ogólnospołecznych, są standardem integracji jednostki ze społeczeństwem, różnicują społeczną sferę osobowości ludzkiej."

Dziedzina etyki biznesu - to wszystkie te problemy, jakimi zajmuje się etyka biznesu :

a. etyczne problemy pracy
- kwestia wyzysku jako niesprawiedliwość
- wyzysk w stosunkach pomiędzy współpracownikami,
- istota ludzka traktowana jako podmiot pracy;

b. etyczne problemy reklamy i promocji -
istota konfliktu jaka występuje pomiędzy kłamliwa skutecznością ( efektywnością) a manipulacją w reklamie, która bazuje na emocjach, a postulat skierowany na potencjalnego klienta i odbiorcę w sposób uczciwy do rozumu odbiorcy;

c. etyczne problemy konkurencji:
- przekupstwo,
- szerzenie nieprawdziwych informacji o kontrahentach,
- szerzenie nieprzychylnej opinii w świecie mediów;
- podrabianie markowych produktów
- posługiwanie się zastrzeżonymi znakami firmowymi;
- relacje między ludźmi biznesu a pozostałymi ludźmi - nieprzestrzeganie warunków umów oraz kontraktów z partnerem, niemoralne relacje z klientelą oraz podwładnym;
- ekologiczna polityka firmy.

Dlaczego etyka biznesu jest opłacalna ? :
etyki szczegółowe, a w jej obrębie także etyka biznesu stanowi objaw etycznego kryzysu oraz szukanie środków zastępczych przez coraz bardziej zdegenerowane zbiorowości społeczne, które za nic ma tradycyjną moralność, zaś hasło "ethics pays" jest mechantylne, co oznacza, ze nie ma na celu etycznych zachowań, lecz uczynienie z niego dochodowego interesu.
Etyka biznesu nie stoi w opozycji do etyki ogólnej, stanowi zaś jej uzupełnienie w wymiarze gospodarczego funkcjonowania ludzi. Etyka jest źródłem różnych wartości, nie tylko o charakterze ekonomicznym.
Zestawienie wymogów działalności gospodarczej z postępowaniem etycznym powoduje pojawienie się sprzeczności, której nie sposób usunąć. Biznes i etyka kłócą się ze sobą. Przedsiębiorstwa nie są w stanie kierować się względami moralnymi, bowiem to przyczyni się do ich porażki na rynku pełnym bezwzględnej konkurencji.
Zakres prawa oraz etyki pokrywa się, lecz istnieją też takie reguły etyczne, których prawo nie odzwierciedla. Prawo nie pokrywa się bowiem z etycznymi postawami. Nie wszystko to, czego prawo zabrania jest etycznie dopuszczalne i akceptowalne

JAK BRONIĆ ETYKĘ W BIZNESIE? (KRYTYKA)
1. Wolnorynkowcy w niemal idealny sposób, przedstawiają wolny rynek, który ma być konkurencyjny w sposób doskonały.
2. Aby wolny rynek należycie funkcjonował niezbędny jest szerszy kontakt społeczny, a także konieczność przestrzegania podstawowych zasad moralnych. Przede wszystkim, potrzebne jest obopólne zaufanie tych, którzy partycypują w wymianie handlowej. Owa forma działa w należyty sposób, tylko wtedy, kiedy przestrzega się pewne wartości, a wśród nich : lojalność względem firmy, bądź też solidarność grupy współpracowników. Jedyna wytyczna dla przedsiębiorstwa to reguła racjonalności ekonomicznej nazywana również ZASADĄ MAXIMINU.
3. Zdaniem legalistów, a więc zwolenników wystarczalności prawa:

POZYTYWNE OKREŚLENIE ETYKI W BIZNESIE (ZWOLENNICY)
1. Powody cywilizacyjne : - postęp naukowo - techniczny, który powoduje rapidalny wzrost możliwości twórczych pociąga za sobą szereg dylematów o zabarwieniu moralnym. Mamy z nimi do czynienia po raz pierwszy i na początku nie bardzo wiemy, w jaki sposób poradzić sobie z nimi ( doskonale widać to na przykładzie klonowania człowieka).
2. Szczególna rola przypada etyce biznesu w państwach postkomunistycznych, w których dokonała się transformacja ustrojowa. Rzeczywisty stan gospodarki centralnie sterowanej w sposób demoralizujący wpływał na uczestników życia ekonomicznego. Istnieje konieczność zrekonstruowania etosu biznesmena, bowiem opóźnienia na tle cywilizacyjnym nie nadrobi się wyłącznie poprzez import najnowszych technologii.
3. Zmiana relacji między działaniem człowieka a jego naturalnym otoczeniem - (naturalne środowisko), zmiany człowieka - należy odwrócić relacje, jakie panują pomiędzy człowiekiem a naturą. Kulturowym otoczeniem - należy zdemokratyzować życie społeczne. W dzisiejszych czasach przedsiębiorczość nie może istnieć bez wzięcia odpowiedzialności, na skutek przemian, jakie zaszły w kulturze ( w tym zjawisko humanizacji relacji społecznych) należy porzucić "etykę posłuszeństwa" na rzecz etyki odpowiedzialności. Pracownika pełnego posłuszeństwa należy zastąpić takim pracownikiem, który potrafi wziąć odpowiedzialność za swoje czyny.

Podsumowanie: etyka biznesu nie sprzeciwia się zyskom, lecz z obawą spogląda na zbyt krótkowzroczny, i nierzadko finansowy styl myślenia, który może doprowadzić gospodarkę do punktu krytycznego. Cel firmy nie sprowadza się tylko do podziału, jak największych zysków, ale też do ulepszania oferowanych produktów oraz usług, które są niezbędne i dobrze służą społeczeństwu i jego przyszłym losom. "Etics pays" jest opłacalne z tego względu, iż umożliwia osiąganie coraz lepszych wyników gospodarczych, lecz przede wszystkim chodzi o wzięcie pod uwagę nie tylko wartości ekonomicznej, czyli wartości takich jak : czyste środowisko, wspólnota lokalna, a zwłaszcza wartość pracownika, będącego osobą, która istnieje nie tylko po to aby pracować, ale też po to, aby cieszyć się i afirmować życie.

OBSZARY ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESMENA
Należy koniecznie rozszerzyć perspektywę, w jakiej rozpatruje się funkcjonowanie firmy, w taki sposób, aby znalazły się w niej interesy nie tylko samych udziałowców danej firmy, ale też wszystkich tych, na które owo przedsiębiorstwo oddziałuje. W tym sensie możemy wskazać na trzy elementarne grupy (obszary) odpowiedzialności etycznej:
1. Przedsiębiorstwo to wszyscy ci, którzy swą twórcami firmy poprzez swoją pracę zarządzają kapitałem, są to więc : pracownicy, kadra kierownicza, właściciele.
2. Najbliższe otoczenie - to wszyscy ci, którzy w sposób bezpośredni stykają się z przejawami działalności gospodarczej firmy, a więc : klientela dostawcy, kooperanci, konkurencja.
3. Dalsze otoczenie - to rozmaite wspólnoty o charakterze lokalnym, bądź regionalnym, tw3orzy je państwo oraz środowisko naturalne;

ETYKA ZARZĄDZANIA. WZORCOWY MENAGER
1. Kompetencje (profesjonalizm) - "trzymanie ręki na pulsie" określonej dziedziny, której jest się reprezentantem; wszelkie formy dokształcania kadry, które są niezbędne, aby stać się kompetentnym dla biznesmena;
2. Komplikacje czynników, które wywierają znaczny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Manager nierzadko musi podejmować decyzje obarczone językiem z racji niemożności dokonania analiz wnikliwych na podstawie wszystkich danych przez jedną osobę;
3.Umiejętności organizacyjne (które umożliwiają skuteczne zorganizowanie pracy współpracownikom) - filozofia zarządzania uległa zmianie , zgodnie z dawnymi wyobrażeniami, efektywne zarządzanie polega na upodobnieniu przedsiębiorstwa do sprawnie działającej maszyny; szczególną rolę przypisywano dyscyplinie oraz posłuszeństwu pracowników. Ogół odpowiedzialności skupiał się w ręku wydającego polecenia. W dzisiejszych czasach sprawne zarządzanie firmą wiąże się z wykorzystanie, zdolności odpowiedzialnej kooperacji współpracowników. Zadanie managera polega na rozdzielaniu zadań w taki sposób, by zostawiał podległym sobie ludziom swobodę działania, co jest jednoznaczne ze swoistym podziałem odpowiedzialności
4. sprawna komunikacja, sztuka perswazji, manager musi być niezwodnym komunikatorem, co jest niezwykle istotne podczas negocjacji, będąc reprezentantem firmy;
5. Umiejętność podejmowania decyzji, eliminując ryzyko;
6. Brak podatności na korupcję
7. Pełna odpowiedzialność za wykorzystanie poufnych informacji, z których menager może korzystać - są to informacji dotyczące klientów, dostawców oraz starających się o stanowisko pracownicze;
8. Wyraźne sprecyzowanie zakresu zadań oraz odpowiedzialności do jakiej zobowiązany jest pracownik;
9. Zakaz konkurencji - pracownik nie może podjąć takich działań, które mogłyby być konkurencyjne względem pracodawcy;
10. Wobec bezpośredniego otoczenia klienteli, dostawców, kooperatorów, menager ma sam przestrzegać, ale też wymagać respektowania podstawowych reguł moralnych - stąd też należy : stronić od oszustwa, prowadzić interesy w uczciwy sposób, nie ulegać osobistym pokusom, dbać o dobry wizerunek przedsiębiorstwa.

CECHY SPRAWNEGO ZARZADZANIA:
- umiejętność działania w zespole,
- łatwość w nawiązywaniu kontaktów z pracownikami niższego szczebla,
- umiejętność związana z tworzeniem miłej atmosfery w grupie,
- umacnianie lojalnej postawy pracowników. Tak we wzajemnych relacjach , jak i w stosunku do firmy pamiętanie o podnoszeniu kwalifikacji pracowników
-prowadzenie rozsądnej polityki kadrowej - zatrudnianie nowych pracowników i związana z tym rekrutacja, wspieranie rozwoju osób już zatrudnionych, umiejętność w postępowaniu z pracownikami opuszczającymi firmę;

TYPY RACJONALIZACJI TYPOWE DLA ŚRODOWISKA BIZNESMENÓW

RACJONALIZACJA - "Racjonalizacja (od łac. ratio, rozum) W psychologii jeden z mechanizmów obronnych - pozornie racjonalne uzasadnianie po fakcie swoich decyzji i postaw, kiedy prawdziwe motywy pozostają ukryte, często także przed własną świadomością.

Przykład: Matka krzyczy na dziecko. Sądzi, że powodem jest niegrzeczne zachowanie dziecka. W rzeczywistości identyczne zachowanie u dziecka nigdy jej nie przeszkadzało, a prawdziwym powodem jest strach przed wyrzuceniem z pracy. Matka dzięki temu czuje się lepiej (uniknięcie frustracji - nie musi mieć poczucia winy za wyładowanie się na dziecku), ale dziecko niesłusznie cierpi (zniekształcenie rzeczywistości).
Dwie typowe odmiany racjonalizacji zostały nazwane "kwaśnymi winogronami" i "słodkimi cytrynami".

* Kwaśne winogrona to uznawanie za nieważny celu, którego nie osiągnęliśmy.

* Słodkie cytryny to wmawianie sobie, że przykre zdarzenia i sytuacje, będące naszym udziałem są w rzeczywistości przyjemne. Ta forma racjonalizacji znana jest też pod nazwą pozytywnego myślenia."

Mechanizmy obronne - "Mechanizmy obronne pojęcie wprowadzone przez twórcę psychoanalizy, Zygmunta Freuda, i przejęte przez współczesną psychologię. Oznacza metody radzenia sobie z wewnętrznymi konfliktami w celu ochrony osobowości (ego), zmniejszenia lęku, frustracji i poczucia winy. Na ogół są one nawykowe i nieuświadomione. W pewnym nasileniu występują u praktycznie każdego człowieka i pełnią rolę przystosowawczą, są niezbędne. Mechanizmy obronne są jednak zawsze zniekształceniem zachowania lub oglądu rzeczywistości, stosowane nadmiernie lub nieadekwatnie do sytuacji mogą utrudniać funkcjonowanie. Dobrze, gdy w zachowaniu jednostki jest ich duży repertuar, a ich dobór i intensywność jest zależna od sytuacji (elastyczność stosowania). Można wówczas mówić o efektywności i braku patologii związanej z mechanizmami obronnymi."

Frustracja - "Frustracja to zespół przykrych emocji związanych z niemożnością realizacji potrzeby. Jest rodzajem stresu. Skutki:
* agresja (teorię związku agresji z frustracją zainicjował J. Dollard),
* regresja (wycofanie się w różnym stopniu, aż do samobójstwa),
* fiksacja (powtarzanie zachowań, które nie przynosi skutków)."

RODZAJE RACJONALIZACJI USPRAWIEDLIWIAJĄCE NIEWŁAŚCIWE DZIAŁANIE BIZNESMENÓW:
1.Przekonanie, iż postępowanie w sposób niewłaściwy znajduje się w obrębie granica, tak etycznych, jak i prawnych, iż nie jest ono w rzeczywistości nielegalne, czy nieetyczne; cześć z ludzi dochodzi do przekonania, iż cokolwiek nie zostało uznane w sposób jasny za złe, jest dopuszczalne. Nie istnieją wyraźne wytyczne, co do tego, co można zaaprobować, a co potępić. Wato wówczas zaufać zasadzie, która brzmi : "kiedy masz wątpliwości co do czegoś, nie rób tego."
2.Przekonanie, iż postępowanie w sposób niemoralny leży w interesie jednostki (albo też przedsiębiorstwa). owo przekonanie jest wynikiem na ogół mylnego poglądu, na to, co uchodzi za właściwy interes firmy ( rozróżnienie zysków krótkofalowych od długofalowych);
3.Przekonanie, iż postępowanie w sposób nieetyczny niesie ze sobą niebezpieczeństwo, oraz że zostanie niewyżyte jest tak zwanym klasycznym problemem "zbrodni i kary". Metodą na odstraszenie od tego rodzaju racjonalizacji może polegać na zwiększeniu ilości kontroli, nie zaś wysokości kary;
4.Przekonanie, iż taka działalność może pomóc firmie, a wówczas ta nam wybaczy. Szefowie, grupa menagerów wyższego szczebla są zmuszeni do wyznaczenia granic pomiędzy lojalności względem firmy, a działaniem zgodnym z prawem oraz etyką. Lojalność względem przedsiębiorstwa jest jak najbardziej wskazana, ale nie powinno się to odbywać kosztem zasad prawnych albo moralnych.

ISTOTA INGRACJACJI I JEJ TECHNIKI.

INGRACJACJA - "Ingracjacja to technika manipulacji, działanie mające na celu zdobycie sympatii (wytworzenie pozytywnej postawy) poprzez podwyższanie samooceny partnera relacji - podkreślanie zalet osoby manipulowanej, podnoszenie wartości (schlebianie). To a także technika manipulacji obrazem siebie. Ma na celu osiągnięcie osobistych korzyści oraz zwiększanie własnej atrakcyjności w oczach partnera relacji.
Ingracjacja polega na realizowaniu innych celów niż sygnalizowane osobie manipulowanej. Istnieją trzy rodzaje zachowań utożsamiane z ingracjacją:

* podnoszenie wartości - wysoka ocena cech osoby manipulowanej, do posiadania których ona aspiruje, ale w zakresie których ma niestabilną samoocenę
* konformizm w zakresie opinii, postaw i zachowań - zgodność dotyczy opinii które są istotne dla osoby manipulowanej, ale w ich zakresie potrzebuje ona wsparcia
* pozytywna autoprezentacja - podkreślanie własnych zalet i cech, które dają korzyść w interakcji (np. słabość)".

1.KONFORMIZM - "w psychologii społecznej oraz jako mechanizm obronny to zmiana zachowania na skutek rzeczywistego, bądź wyobrażonego wpływu innych ludzi. Bezkrytyczne, nadmierne podporządkowanie się wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej. Jako przeciwieństwo zachowania konformistycznego podawany jest najczęściej nonkonformizm.

W socjologii jest to jeden ze sposobów dostosowania jednostki społecznej. W ujęciu Roberta Mertona oznacza zgodę na realizację celów społecznych grupy przy pomocy społecznie uznawanych środków lub w szerszym znaczeniu realizacje norm społecznych i wartości danej grupy odniesienia. Odejście od zachowań konformistycznych określane jest w ujęciu Mertona jako dewiacja społeczna. Zachowania konformistyczne w grupach są wskaźnikiem dużej spójności tych grup.

W latach 50. XX wieku opublikowane zostały badania Salomona Ascha, z których wynikało, że na konformizm jednostki duży wpływ maja inni członkowie grupy. W dalszych badaniach ustalono, że niektóre jednostki mają większą, a nawet trwałą skłonność poddawania się autorytetom. Określone zostały one jako osobowości autorytarne, jednostki zewnątrz sterowne w przeciwieństwie do wewnątrz sterownych nonkonformistów nie poddających się w łatwy sposób wpływom autorytetów.
Na zachowania konformistyczne przede wszystkim ma wpływ ukształtowana w toku socjalizacji osobowość jednostki, lecz również typ relacji społecznych, w których jednostka uczestniczy, struktura grupy, istniejący w niej system aksjonormatywny czy rodzaj zadania które realizuje jednostka w grupie, sposób sankcjonowania działań czy formy kontroli społecznej. Na jednostkę jest wywierana silniejsza presja wobec zachowań konformistycznych w grupach, które próbują kontrolować większą część jej życia, w szczególności są to wymieniane przez Ervinga Goffmana instytucje totalne.

Osobowości autorytarne i związane z nimi zachowania konformistyczne występują częściej w społeczeństwach, w których dominuje władza totalitarna, w społeczeństwach demokratycznych częściej tolerowane są odstępstwa od konformizmu."

ROLA KLIMATU ORGANIZACYJNEGO
Sposób w jaki traktuje się pracowników w dużym stopniu zależy od ogólnego klimatu organizacyjnego. Jeżeli klimat jest konstruktywny wówczas dochodzi do ujawnienia się otwartości, wsparcia, tolerancji pracowników. Niezwykle istotne jest także występowanie poczucia sprawiedliwości, która wpływa na wzrost autorytetu aparatu kierowniczego.

Trzy elementarne zasady sprawiedliwości w miejscu pracy:
"prawo do tego, aby wiedzieć, czego się ode mnie oczekuje"- normy zachowań, jakie obowiązują w miejscu pracy winny być klarowne oraz akceptowane przez wszystkich pracowników;
"prawo do poznania przyczyn podejmowania decyzji" - podjęcie istotnych decyzji wymaga podania wyraźnie określonych przyczyn;
"prawo do bycia wysłuchanym"- do reguł dobrego słuchania należy zaliczyć : komunikację - a zatem - słuchanie to proces aktywny, całkowite skupienie uwagi na rozmówcy, abstrahowanie od osobistych problemów, nie przerywać, nie poprawiać, unikać postawy "i tak wiem swoje", unikanie paternalizmu (postawa z góry), nie upraszczanie problemów innych ludzi, uwzględniać dyskusję, słuchać a nie myśleć, co mam do powiedzenia w momencie, kiedy mówi do mnie partner, nie konkludować o zamiarach rozmówcy w oparciu o własne obawy(unikanie projekcji), niesłuchanie w sposób selektywny, nieignorowanie komunikatów, które sprzeczne są z własnymi przekonaniami, uważanie na efekt "halo"(uogólnienie, przeniesienie, pierwsze wrażenie jest decydujące), zwracanie uwagi na komunikację niewerbalną (tembr głosu, gestykulacja, dystans fizyczny, przyjazna postawa, uśmiech spojrzenie w oczy, pochylenie sylwetki w przód, otwarte dłonie, bogata intonacja i modulacja głosowa)