OBOWIĄZKI WYNIKAJĄCE Z ROLI SPOŁECZNEJ
Odnajdywanie własnej roli w społeczeństwie
Właściwa droga oznacza każdą drogę, która wędrując, będziemy unikać czynienia zła i która umożliwi nam dobre działanie.
Wszyscy odgrywamy pewne role, które narzuciło nam życie lub które przyjęliśmy na siebie, a które niosą ze sobą specyficzne obowiązki i troski. Te obowiązki i troski wpływają na to, jakie postępowanie będzie dla nas etycznie właściwe.
Jak nasza rola społeczna wpływa na to, co dla nas etycznie właściwe?
Nasze role społeczne wyznaczają, jakie postępowanie będzie dla nas etycznie właściwe na dwa sposoby:
przez nakładanie dodatkowych ograniczeń na nasze postępowanie – kierowcy nie wolno pić alkoholu; jeżeli jesteś konsultantem nie wolno ci plotkować
przez dopuszczenie postępowania, które w innych okolicznościach byłoby etycznie niewłaściwe – w normalnych warunkach kłamstwo jest niewłaściwe, może się jednak zdarzyć, że jako prow3adzący śledztwo policjant lub jako dziennikarz będziesz „musiał” skłamać.
Role społeczne w biznesie
Dylematy i problemy pojawiają się niezależnie od ról, w których występujemy. Tutaj jednak interesuje nas szczególnie to, w jaki sposób role, w których występują ludzie biznesu, wpływają na to, jakie postępowanie będzie dla nich etycznie właściwe. Być może nie powinniśmy jednak uważać, że każdy, kto pracuje dla jakiejś firmy, jest człowiekiem biznesu. Będąc człowiekiem biznesu, występujesz w szczególnej roli związanej z celami tego biznesu i będziesz zainteresowany w tym, aby odegrać tę rolę w sposób, który ma dopomóc w osiągnięciu podstawowego celu tego biznesu. Natomiast pracując dla jakiejś firmy, nie musisz koniecznie mieć powodu, aby dopomagać się osiągnięciu podstawowego celu.
Kompromis a obowiązek
Samo pojęcie obowiązku wskazuje na jakąś konieczność – na coś, co musimy zrobić lub czego zrobienia musimy uniknąć. Jak zatem możemy się upierać, że jakieś działanie jest konieczne (obowiązkowe) i jednocześnie twierdzić, że dozwolone jest poszukiwanie kompromisu w tej sprawie? Jednak to, co obowiązujące, często nie nakazuje lub nie wyklucza) jakiegoś konkretnego sposobu działania w danej sytuacji. Jest tak szczególnie w przypadku takich obowiązków, których nie sposób spełniać raz na zawsze – na przykład obowiązku kształcenia swoich dzieci.
DOBRA PRAKTYKA W BIZNESIE
Czym jest dobra praktyka w biznesie?
Przez dobrą praktykę, praktykę właściwą z etycznego punktu widzenia, rozumiemy taką praktykę, która nie tylko unika niesłusznego postępowania (niesprawiedliwości), ale również jest zgodna z wymaganiami cnót w ogóle (to jest cnót niż cnota sprawiedliwości).
Utylitaryzm
W moralności chodzi o czynienie dobra i że oceniając nasze wybory, powinniśmy brać pod uwagę tylko i wyłączenie użyteczność danego sposobu działania. Jest ona zatem nazywana czasami moralnością skutku – ponieważ podstawowe pytanie, które zadają utylitaryści w sprawie wchodzących w rachubę możliwości, brzmi: jaki będzie skutek takiego działania? Zawsze powinno się zrobić to, co da lepsze rezultaty – co będzie bardziej użyteczne.
Jeśli chodzi o utylitaryzm to zadajemy sobie pytania:
Co jest dobre? O czyje dobro chodzi?
Odpowiadając na pierwsze pytanie mówią alternatywnie o przyjemności, szczęściu, dobrobycie i zaspokojeniu preferencji. Odpowiadając na drugie, mówią alternatywnie o nas samych, o ludzkości, o wszystkich czujących istotach żyjących obecnie lub tych, które będą żyły w przyszłości.
Teoria deontologiczna
Termin deontologiczna wywodzi się z dwóch słów greckich: deon, które znaczy „obowiązek” i logos, które znaczy w przybliżeniu „słowo”, „rozum”, „wiedza”.
Za czym się opowiada?
Przyjrzyjmy się tutaj pewnemu bardzo popularnemu i wpływowemu stanowisku deontologicznemu, a mianowicie kantyzmowi, którego fundament stanowi etyka Immanuela Kanta (1724 – 1804). Współcześni kantyści trzymają się mocno idei, że ludziom należy się szacunek, że nigdy nie powinni być traktowani jako jedynie środki do celów innych ludzi.
Odpowiedział:” Kiedy myślę o Richardzie Straussie jako muzyku, zdejmuję kapelusz. Kiedy myślę o Richardzie Straussie jako człowieku, zakładam, go z powrotem”.
Teoria umowy – kontraktualizm
Istnieje jednak teoria zobowiązań, która można by powiedzieć, nadaje sens przekonaniu kontysty, że każdemu należy się równy szacunek, a także idei, że sprawiedliwość i sprawiedliwe traktowanie są związane z przyzwoleniem i która ponadto daje jasne wskazówki, jak zastosować ją w praktyce. Teorią tą jest kontraktualizm (teoria umowy).
Teoria ta wyjaśnia obligatoryjność unikania niesłusznego postępowania i wyjaśnia również, dlaczego unikanie niesłusznego postępowania jest ważne – ugruntowując nasze moralne zobowiązania na fikcji umowy społecznej. Zwolennik umowy odwołuje się do pewnych fundamentalnych prawd o naturze ludzkiej i ludzkich potrzebach, aby pokazać, że jeżeli nie uda nam się żyć w zgodzie i pokoju, nasze życie będzie straszne.
Z punktu widzenia kantysty jest to teoria bardzo obiecująca. Potwierdza ona, że w pewnym sensie wszyscy jesteśmy równi – wszyscy jesteśmy jednakowo bezbronni i nikt z nas nie będzie miał się lepiej, jeżeli nie będziemy potrafili żyć w zgodzie i pokoju.