Organizacje Międzynarodowe istnieją po to by chronić swoich interesów.
Typy:
Dobrowolne i przymusowe
Zamknięte i otwarte
Stopień władzy organizacji
Org. Sprawujące władzę nadrzędną Org koordynacyjne
(np. państwo – obywatel) \
Rola organów organizacji
reprezentują organizacje
podejmują decyzje wyrażające wolę organizacji i stanowiące racje jej bytu
w ujęciu systemowym są zarówno receptorami jak i efektorami (wyjściami i wyjściami)
ich trwałośc i stabilność jest warunkiem istnienia organizacji → formalizacja działań
Specyfika systemu międzynarodowego:
Różnorodność i wielość podmiotów/aktorów o rozbieżnych interesach
aktorom państwowym przysługuje prawo do samostanowienia i suwerenność
black box
Rozbieżność interesów → nieprzerwany proces współpracy i rywalizacji, wzmacniany postępującymi procesami uwspółzależniania
niski stopień władzy organizacji
warunkiem i podstawą powstania i istnienia organizacji międzynarodowej jest zgodność interesów podmiotów wchodzących w jej skład i tej zgodności świadomości.
Geneza i definiwanie OM
OM powstała z przekształcenia konferencji międzynarodowej w instytucje funkcjonującą permanentnie. 1648 – Pokój Westfalski. Nazwa funkcjonuje powszechnie dopiero od końca II WŚ
Gwałtowny rozwój OM w II poł. XX w. - procesy globalizacji.
Rodzaje OM wg terminologii ONZ
Międzynarodowe organizacje rządowe – Internationa Governmental Organizations (IGO's) = międzynarodowe organizacje międzypaństwowe/międzyrządowe
Cechy (atrybuty) OM
ISO's
Względnie trwały charakter
Członkami są państwa'
Podstawą funkcjonowania jest umowa prawnomiędzynarodowa
Posiadanie stałych organów
Osobowość prawna (autonomia woli)'
INGO's
Względnie trwały charakter
Członkami osoby fizyczne lub prawne z różnych państw
Podstawą funkcjonowania jest umowa prywatna
Posiadanie stałych organów
Międzynarodowy cel działalności
Celem nie jest osiąganie zysku (non profit)
Definicje:
IGO - Względnie trwały związek suwerennych państw powstały w wyniku umowy międzynarodowej, posiadający stale organy wyposażone w określone w tej umowie uprawnienia, działające dla realizacji wspólnego celu
System będący zespołem państw, które na podst. trwałej zgodności interesów w określonym czasie uczstniczą w jednym procesie
INGO - Zorganizowane stowarzyszenie o względnie trwałym charakterze, powstałe zazwyczaj na mocy aktu o charakterze porozumienia prywatnego (sporadycznie na mocy umowy międzynarodowej), którego członkami są wył. Lub przede wszystkim osoby fizyczne, związki osób, osoby prawne (albo dwa lub trzy takie elementy razem) z co najmniej trzech państw posiadające własne, stałe organy, które działalność ma międzynarodowy charakter.
Proces decyzyjny = konsultacje
→ efektem decyzja, odzwierciedlająca w mniejszym lub większym stopniu interesy państw.
Wpływ państwa na OM:
Liczba głosów
zdolność do pozyskania innych głosów
uzależnienie OM od stosunku do niej państwa (grupy państw)
Siła Oddziaływania decyzji OM
Zdolność wywierania wpływu na postępowanie państw członkowskich = władza OM
Określana parametrami instytucjonalnymi procesu decyzyjnego
znaczenie prawne decyzji (od zaleceń decyzji wiążących – większa władza organizacji) procedura decyzyjna (od jednomyślności do zwykłej większości – większa władza organizacji.)
podmiot decyzyjny (organy plenarne vs. Organy zawężone)
organy złożone z funkcjonariuszy międzynarodowych
rozszerzająca, funkcjonalna, interpretacja statusu przez organy
Zmienne polityczne (np. decyzja podjęta ogromną większością głosów będzie niewiele znaczyła, jeśli nie poprą jej mocarstwa; decyzja wiążąca będzie nieistotna, jeśli będzie dotyczyć spraw marginalnych z punktu widzenia państw i ich interesów; decyzja ogólna, deklaratywna i elastyczna świadczy braku porozumienia między państwami i małej sile OM i odwrotnie)
Konwencja o międzynarodowym trybunale karnym – jest martwa, mimo że podpisało ją 100 państw to USA tego nie podpisały.
→ tendencja do utrzymania władzy OM na stosunkowo niskim poziomie (np. jeżeli OM ma prawo do podejmowania ważnych i wiążących …?decyzji?
Określenie strategii państwa
dobrej znajomości funkcjonowania OM
rozpoznania sytuacji w środowisku
ustalenia hierarchii interesów (w sferze kompetencji OM)
orientacji w układzie sił
oceny możliwego wpływu na OM (własnego i sojuszników)
oceny możliwych sojuszy
wyboru obszaru działania (ofensywnego i defensywnego)
niezbędnych środków
Pojęcie decyzji
Decyzja → wszelkie akty będące formalnym wyrazem woli
Podział decyzji
Kryterium sfery stosunków
dotyczące wewn. funkcjonowania OM (proceduralne)
dot śr zewn (merytoryczne
Kryterium charakteru prawnego
wiążące państwa
- jednomyślnie uchwalone
- wiążące wszystkich
- tylko głosujących za
- contracing out
wiążące inne organy OM
wiążące osoby prawne i/lub fizyczne (osoby które podlegają jakiemuś wyrokowi)
Kryterium przedmiotowe
gospodarcze, kutl, polit., militarnego
Kryterium podmiotowe
-
Znaczenie decyzji:
prawne
polityczno-moralne
Procedura Decyzyjna
Inicjatywa
Postacie:
wniosek o rozpatrzenie przez OM danego problemu
często zawiera projekt decyzji (czasem powinien)
zgłaszany, kiedy OM nie zajmuje się sprawą
projekt decyzji
zgłaszany w trakcie prac OM nad sprawą
sprawa zostaje dokładnie zbadana (chyba, że czas nagli - wojna)
Podmiot inicjatywy
członkowie zwyczajni (zwykle MSZ)
organy własne (po konsultacjach z ekspertami i p. czł.)
członkowie niepełni
członkowie stowarzyszeni
państwa nieczłonkowskie (rzadko, np. ONZ ws. sporow ew. na mocy konkretnych umów)
???
Wymogi formalne
odpowiedni adresat, termin i forma
Proces przygotowania projektu
rozdział pracy między organami (organy plenarne w najważniejszych sprawach, w innych przyjmuja wnioski przygotowane przez organy pomocnicze)
debata generalna
szczegółowe debaty (oficjalne i nieoficjalne) – ew. poprawki
Nabranie mocy prawnej przez decyzje
Bezpośrednio po podjęciu (decyzje wewnętrze i merytoryczne niewiążące)
Po Vacatio Legis
Po ratyfikacji przez państwa członkowskie (najważniejsze decyzje)
Po zaaprobowaniu przez inny organ
Po pewnym czasie, o ile nie będzie sprzeciwów
Oświadczenie o konieczności uznania przez odpowiednie organy państw
Notyfikowanie adresatom (UE)
Dyplomacja kuluarowa – (z franc. Kuluar – korytarz)
Procedury
Głosowanie
Jednomyślność
w XIX w. jedyna procedura
gwarancja suwerenności
długi prces negocjacyjny
wprowadzenie podzialu na decyzje merytoryczne i proceduralne oraz jednomyślność względna
obecnie w ok 1/5 OM
dot. zwykle decyzji merytorycznych i wiążących
Rodzaje
jednomyślność bezwzględna
względna
głosujących
Większość kwalifikowana
w większości OM, dot zwykle ważnych spraw merytorycznych i proceduralnych
z reguły decyzje nie mają charakteru wiążącego, zwykle 2/3, bądź 3/5
Rodzaje:
ilościowe
jakościowo – ilościowe (wymóg quorum)
glosowanie ważone
Większość bezwzględna
Konsensus
16 grudnia 2011
Podpisanie Paktu Ligi Narodów: 28 czerwca 1919r.
Pakt
składał się z (tylko) 26 artykułów
W Preambule zawarto zobowiązania do
Utrzymywania jawnych stosunków międzynarodowych
Ścisłego przestrzegania przepisów prawa międzynarodowego
Zasada Skrupulatnego szanowania zobowiązań traktatowych (pacta sunt servanda)
Powstrzymania się od wojny w relacjach międzynarodowych
Organy LN:
Zgromadzenie (reprezentacja wszystkich państw członkowskich)
Rada ( główne mocarstwa + 4 państwa wybierane przez Zgromadzenie) – w okresie istnienia LN stali członkowie Rady się zmieniali
Sekretariat Międzynarodowy + Sekretarz Generalny (siedziba: Genewa)
- Joseph Avenol (Francja ) (19331933 -19401940 )
- Seán Lester (Irlandia ) (19401940 -19461946 )
Działalność Ligi Narodów
Rozszerzenie zasięgu członkostwa
Początkowy okres działalności: udział w rozstrzyganiu sporów granicznych i przeprowadzanie plebiscytów
Inicjatywy w zakresie bezpieczeństwa: przyjęcie 2.10.1924 „ Protokołu w sprawie pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych” („Protokół genewski”), Pakt Brianda0-Kelloga (Pakt Paryski) z 27.08.1928
Kwestia rozbrojenia (Układ Waszyngtoński – ograniczenie tonażu flot, np. Niemcy produkowali Czołgi-Traktory.
System bezpieczeństwa LN:
Ograniczenie zbrojeń państw członkowskich do poziomu koniecznego w celu zapewnienia bezpieczeństwa narodowego (art. 8)
Zobowiązanie się do poszanowania integralności terytorialnej i niezależności politycznej wszystkich członków Ligi (art. 10) (został niemalże w identycznej formie przepisyany do karty ONZ)
Każdy z członków mógł zwrocić się do LN w sprawie, która zagrażała pokojowi (art. 11)
Zobowiązanie państw czł. Do przekazywania ew. sporów do postępowania rozjemczego lub sądowego – wynik wiążący
Zobowiązanie p. czł. Do wspólnej akcji przeciw państwu, które nie podporządkowałoby się rozstrzygnięciu sporu (art. 16)
Słabości
brak faktycznej delegalizacji wojny, konieczność jednomyślnego podejmowania decyzji, dobrowolność udziału w akcji przeciw ewentualnemu agresorowi.
Lata 30ste. : upadek wiarygodności
1931 – Atak Japonii na Mandżurię → potępienie przez Radę i tyle
1935 – agresja Włoch na Abisynię
1938 Układ monachijski Anschluss
1939 agresja Niemiec i ZSRR na Polskę
1939-40 agresją ZSRR na Finlandię
Mechanizm bezp okazał się nieefektywny – głowni agresorzy albo sami wystąpili z Ligi (Japonia i Niemcy w 1933, Włochy w 37),albo zostali wykluczenie ZSRR 1939
Zalety LN
Stworzenie instytucjonalnych powiązań, dających warunki do dialogu (pierwszy w historii system bezp zbioroweg)
Wypróbowanie systemu w praktyce, obnażające jego słabości.
Wady LN
Brak państwa spoza regionu, który pełniłby rolę „superarbitra”
Brak realnych sankcji wobec państw, które wyłamywały się z zobowiązań przyjętych w Pakcie
Ograniczony zakres wspólnych interesów, osłabiający spójność organizacji
Partykularne definiowanie interesów przez państwa członkowskie
Wnioski
Trzeba stworzyć trwałe więzi między państwami
Zarysy traktatowe winny być szerokie, co nie wymagałoby dodatkowych, doraźnych korekt
Należy tworzyć regulacje pogłębiające współzależności i tworzenie warunków utrudniających dominację państw silniejszych
Testowanie konkretnych rozwiązań, zw. Z zagrożeniami bezpieczeństwa
ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH
Karta Atlantycka – 14 sierpnia 1941
Podpisana przez USA i Wlk. Brytanię (przystąpił do niej również ZSRR)
Cel: stworzenie powszechnego systemu bezpieczeństwa, opartego na wolności od biedy i niedostatku, od agresji oraz na wolności słowa i wyznana.
Deklaracja Narodów Zjednoczonych – 1 stycznia 1942
Deklaracja Moskiewska – październik 1943
Konferencja w Teheranie – grudzień 1943
Konferencja w Dumbarton Oaks 1944
Konferencja w Jałcie 1945
Konferencja założycielska – San Francisco, 25 kwietnia – 26 czerwca 1945
51 państw (w tym Polska, Ukraina i Białoruś)
Karta NZ jest umowa prawnomiędzynarodowa stanowiąca statut ONZ i określającą jej kształt, cele, zadania i zasady działania
Charakter polityczno-moralny
ROZDZIAL PIERWSZY ! Przeczytać, zapamiętać
ROZDZIAŁ DRUGI Członkowie
ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
Sektor pozarządowy w Polsce:
58 tys. stowarzyszeń
9 tys. fundacji
4 mln ludzi (ok 13% dorosłych Polaków)
Większość polskich NGOs to organizacje małe, lokalne
Stowarzyszenie Klon/Jawor – ciekawe statystyki
civicpedia.ngo.pl
ngo.pl
oska.org.pl – bardziej problemy kobiet
Trzeci sektor
Polityka/administracja
NGO's Gospodarka
Trzeci sektor to rodzaj „tkanki łącznej” demokracji. Grass roots. Rozwiązuje problemy niezauważalne (np. mukowiscydoza) lub niewygodne (np. prawa człowieka) dla decydentów politycznych (1sektor) i nieistotne dla świata interesów (2sektor) z racji nierentowności. (np. pomoc dzieciom czy chorym). Demokracja oddolna
Cele organizacji pozarządowych
Rozwiązywanie problemów społecznych
Integracja różnych środowisk
Umacnianie demokracji
Tworzenie grup nacisku
INGO's stają się pełnoprawnymi podmiotami prawa międzynarodowego, wpływając coraz częściej na decyzje/zachowania państw i organizacji międzynarodowych, coraz częściej wykonują też zadania „zlecone” przez państwa, które nie chcą/nie mogą się ich podjąć. Np. pomoc charytatywna.
Amnesty International
„Lepiej zapal świecę, niżbyś miał przeklinać ciemność” - Chińskie przysłowie.
Londyn 1961 - „apel o amnestie” Petera Benensona
Celem jest ochrona praw człowieka → to NGO's umożliwiają funkcjonowanie mechanizmów ochrony praw człowieka, a nie państwa.
Zasady działania:
Podstawę stanowi Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ z 10 grudnia 1948r., a także zasada międzynarodowej solidarności
Wszyscy ludzie mają fundamentalne prawa
Organizacja jest niezależna i bezstronna (nie angażuje się w akcję we własnych krajach)
AI pracuje na rzecz osób (indywidualne przypadki), a nie przeciw systemom, dyktaturom etc.
Organizacja działa globalnie
Struktura AI
Org. Skupia ponad 3mln członków i sympatyków w ponad 150 państwach (oddziały/biura w 80)
Struktura:
- Grupy AI (co najmniej 3 osoby)
- Sekcje AI ( koordynują działalność grup na szczeblu krajowym)
- Rada Międzynarodowa
- Międzynarodowy Komitet Wykonawczy – 9 członków i komitety pomocnicze, kieruje org., Wyznacza Sekretarza Generalnego
- Sekretarz Generalny
- Międzynarodowy Sekretariat – zbieranie informacji, doradztwo
- Misje przy ONZ i UE (stałe przedstawicielstwa)
Cele AI
Rozwijanie świadomości społecznej w zakresie ochrony praw człowieka
Działania na rzecz stosowania w praktyce norm i zaleceń dotyczących praw człowieka.
Sprzeciwianie się naruszaniom tych praw, a w szczególności: więzieniu
Formy działania
Dochodzenia, rozmowy z rządami, spotkania z więźniami (w czasie konfliktów ograniczone)
Zapewnianie pomocy finansowej, medycznej i prawnej
Publikacje
Kampanie pisanie listów
Doroczne ogólnoświatowe kampanie dot. konkretnych kwestii
Praca na rzecz jednostek („adopcja”)
Pilne akcje
Sieci specjalistyczne (Health Professional Network, The International Legal Network)
Wywieranie nacisku na rządy i org. Międzynarodowe (status konsultacyjny przy Komisji Praw Człowieka ONZ, Radzie Społeczno – Ekonomicznej ONZ, UNESCO, Radzie Europy.)
Budżet AI
Składki członkowskie
Datki i darowizny (nie od instytucji państwowych)
Roczny budżet: ok 25mln £
GREEEEEEEEEEEEEENPEACE
PAS TRANSMISYJNY – Między społeczeństwami różnych państw, między państwami a społeczeństwami, między społeczeństwami a org. Międzynarodowymi
System wymiany inf i monitorowania stanu środowiska
Grupy nacisku
Udział w tworzeniu norm ekologicznych
Prowadzenie badań naukowych
greenpeace.org
Org. Powstała w 1971 roku w Kanadzie
Siedziba mieści się w Amsterdami, stałe biura działają też w Brukseli i 27 miastach na całym świecie.
Org. Liczy ok. 3mln członków w ponad 160 państwach
Zasady działania to opieranie się na specjalistycznej wiedzy.
Głowne metody działania
Publikacje
Profesjonalne, spektakularne medialne kampanie informacyjne
→ Rozgłos → Marka → Wysoki budżet