Ultradzwieki - fale mechaniczne przenoszone przez drgania czesci osrodka. Czestotliwosc powyzej 20kHz.
1.Parametry charakteryzujace fale ultradzwiekowe :
- dlugosc fali- najmniejsza odleglosc miedzy czesciami osrodka objetego zaburzeniem falowym, ktorych fazy drgan sa takie same, lambda = V*T,
- faza - okresla w ktorej czesci okresu fali znajduje sie pkt fali (jednostki : radian)
-predkosc V=pierwiastek z B/ro (B- modul sprezystosci objetosciowej, ro - gestosc osrodka)
-czestotliwosc - okresla ile pelnych drgan wykonuje czasteczka w jednostce czasu (f=V/lambda), f jest charakterystyczna dla danego generatora i nie ulega zmianie przy przejsciu przez tkanki i narzady
-cisnienie akustyczne - p=ro*V*f
-natezenie - ilosc energii przenoszonej w danej jednostce czasu przez jednostke powierzchni prostopadlej do kierunku rozchodzenia sie fali (I=E/S*t=W/S ; [I]=W/m2) decyduje o efektach biologicznych i zasiegu rozchodzenia sie fali
-poziom natezenia - pomaga w okresleniu jak wielki jest hałas (eL) l=10log*(I/I0)
2.Fizyczne podstawy diagnostyki ; fala ultradzwiekowa ulega wszystkim typowym zjawiskom ich udzial zalezy od: f(czestotliwosc), rodzaju tkanki, impedancji akustycznej(Z=ro*V)
-odbicie - zachodzi na granicy osrodkow o roznej impedancji, im wieksza roznica miedzy oporami akustycznymi osrodkow tym czestsze zachodzi odbicie
-wspolczynnik transmisji (T=1-R; R-wspolczynnik odbicia)
-wspolczynnik odbicia R=I/I0=[(Z1-Z2)/(Z1+Z2)]2
-interferencja fal - nakladanie sie fal, w wyniku niejednorodnosci tkanek powstaje fala stojąca
-tlumienie fal - wynik absorpcji i rozproszenia, jest czynnikiem decydujacym o glebokosci wnikania fal do osrodka (I=I0*e do potegi minus uzkreska*x)
-zalamanie - nie stanowi duzego problemu w USG bo predkosc w tkankach miekkich jest porownywalna
-absorpcja - skutek przeksztalcenia energii fali w cieplo
^powyzsze zjawiska zalezą od rodz. tkanki, czestotliwosci fali, orientacji powierzchni, impedancji
3. Metody wizualizacji
-echografia
*prezentacja A - na ekranie widoczne paski, odleglosc miedzy nimi to granice osrodkow, dodatkowe linie sa rownoznaczne ze zmianiami patologicznymi, sygnal z przetwornika przekladany jest bezposrednio na plytki odchylenia pionowego oscyloskopu, na plytki odchylenia poziomego przylozona jest podstawa T
*prezentacja B - sygnal w postaci plamek, ich jasnosc zalezy od natezenia echa
*prezentacja TM - jest to obraz dynamiczny, ciagly, umozliwia obserwacje ruchów, efekty zalezne od natezenia

-metody dopplerowskie - opieraja sie na zjawisku dopplera : zmiana czestotliwosci fali, w zaleznosci od zmiany predkosci zrodla lub obserwatora, rejestracja dzwiekow odbitych.
*Pomiar predkosci krwi; wysylamy fale o danej czestotliwosci, dociera do poruszajacego sie erytrocytu, nastepuje czesciowe odbicie, staje sie to dla glowicy ruchomym zrodlem, nastepuje zmiana czestotliwosci po raz drugi.
*Pomiar mozliwy dzieki roznicy czestotliwosci wystepujacej miedzy fala nadawcza a odbiorcza
*f0(czestotliwosc odebrana)=fn(cz.nadawana)*(1+-V/Y)
*V(krwi)=(c(predkosc dzwieku)*deltaf)/(2f0*cos*kąt między kierunkiem rozchodzenia się fali, a kierunkiem przeplywu krwi_ Y z pętelką)
4. Efekty biologiczne dzialania fal ultradzwiekowych
-efekty mechaniczne (kawitacja - zmiana isniena w plynie, powoduje powstanie fal uderzeniowych, powstaja pecherzyki kawitacyjne)
-termiczne (powstanie ciepla przez tarcie, zalezy od natezenia)
-chemiczne (wzrost predkosci reakcji chemicznej, rozpad duzych czasteczek)
5. Bezpieczenstwo w zastosowaniu UD w medycynie - jesli dawka nie przekracza normy to brak dzialan ubocznych