Enzym- biologiczny katalizator biorący udział

w organizmach żywych (reakcja enzymatyczna). Pod względem chemicznym są to białka złożone, w których można wyróżnić fragmenty łańcucha odpowiedzialne za ak­tywność enzymu, zwane centrum aktywnym. Białko enzymu może być połączone z niebiałkowym fragmentem zwanym koenzymem, który jest niezbędny do prawidło­wego funkcjonowania takiego enzymu.

Działanie enzymu może zostać zablokowane w wyniku nieodwracalnego związania się pewnej substancji z jego centrum aktywnym. Takie zjawisko zwane jest zatruciem enzymu, a substancje blokujące działanie enzymu to trucizny enzymu lub inhibitory.

reakcja enzymatyczna, katalityczna reakcja chemiczna przebiegająca z udziałem enzymu. Reakcje enzymatyczne są zwykle bardzo selektywne, tzn. dany enzym katalizuje tylko reakcje wybranych substratów, które ulegają tylko wybranemu pro­cesowi. Związane jest to z budową centrum aktywnego enzymu, do którego mogą się przyłączać substraty "pasujące" do niego pod względem rozmiaru i właściwości chemicznych. Niepasujące substancje nie oddziaływują z enzymem i nie ulegają reakcji enzymatycznej. Z drugiej jednak strony substancje podobne do substratów mogą się trwale przyłączyć do centrum aktywnego enzymu i zablokować jego działanie (zatrucie enzymu).

Nazwy większości enzymów biorą się od typów reakcji, które katalizują. Wyróżnia się więc kilka grup enzymów: oksydoreduktazy (katalizują reakcje redukcji-utlenia­nia), transferazy (katalizują reakcje przenoszenia pewnych grup z jednego związku na drugi), hydrolazy (katalizują reakcje hydrolizy ), liazy (katalizują rozkład związ­ków bez udziału wody), izomerazy (katalizują reakcje izomeryzacji), ligazy (katalizują powstanie nowych wiązań).

katalizator, substancja, która dodana do mieszaniny reakcyjnej powoduje wzrost szyb­kości reakcji. Rola katalizatora polega na obniżeniu energii aktywacji reakcji, co zgodnie z równaniem Arrheniusa prowadzi do wzrostu stałej szybkości reakcji. Katalizator bierze udział w reakcji chemicznej, ale nie jest w niej zużywany, tj. najpóźniej w ostatnim etapie reakcji zostaje odtworzony.Najczęściej jako katalizatory stałe (tzw. kontaktowe) używane są metale bloku d i ich związki. Bardzo popularnym katalizatorem jest np. czerń platynowa stosowa­na m.in. w przemysłowym utlenianiu amoniaku. Należy podkreślić, że udział katalizatora nie zmienia stałej równowagi reakcji, a jedynie wpływa na szybkość dochodzenia do stanu równowagi

tłuszcze, lipidy, są zasadniczo estrami kwasów tłuszczowych i gliceryny (glicery­dy). Wykazują wyraźny hydrofobowy charakter, są więc trudno rozpuszczalne w wodzie, natomiast dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych. Wśród tłuszczów możemy wyróżnić tłuszcze proste (glicerydy) i złożone (fosfolipi­dy, glikolipidy). Tłuszcze proste to estry gliceryny i kwasów karboksylowych (np. kwas masłowy, palmitynowy, oleinowy, stearynowy, linolowy). Wśród tłusz­czów właściwych wyróżnia się tłuszcze roślinne i zwierzęce. Różnica między nimi polega na składzie chemicznym, a co za tym idzie, właściwościach fizycznych i chemicznych. W skład tłuszczów zwierzęcych (z wyjątkiem tranu rybiego) wchodzą w większości kwasy tłuszczowe nasycone (mówimy tu o tłuszczach nasyconych po­siadających konsystencję stała), a w skład tłuszczów roślinnych - w większości kwa­sy tłuszczowe nienasycone (mówimy tu o tłuszczach nienasyconych posiadających konsystencję płynną). Tłuszcze złożone to tłuszcze zawierające poza alkoholem i kwasem tłuszczowym dodatkowe grupy chemiczne, takie jak: reszty kwasu fosforowego (V) (fosfolipidy), galaktozę lub glukozę (glikolipidy).