WIOSNA LUDÓW W POLSCE.

W roku 1848r. sprawa polska znalazła się w orbicie zainteresowań europejskich. Niepodległość Polski, a przez to jej ruchy niepodległościowe popierali głównie: demokraci, socjaliści oraz masoni. Każdy ruch rewolucyjny na ziemiach polskich umacniał tendencje wolnościowe w Europie, a jeszcze bardziej, gdyby był skierowany przeciw monarchii Austrii, Prus i Rosji. Idee wolnościowe Polaków były zbieżne z europejskimi dlatego były tak szeroko popierane przez demokratów. Ale tak naprawdę Polska nikogo nie obchodziła czego dowodem jest brak udziału europejskich „rewolucjonistów” w walce o niepodległość naszego kraju. Natomiast wielu naszych brało udział o wyzwolenie Austrii, Węgier, Badenii czy Sardynii. Po zdławieniu powstania krakowskiego(1846r.) nasiliły się represje wobec Polaków. WIELKIE KS. POZNAŃSKIE. Zaostrzono cenzurę, sprowadzono niemieckich osadników, tępiono przejawy myśli niepodległościowej. Polacy natomiast uczestniczyli w demonstracjach patriotycznych w związku ze śmiercią A. Babińskiego emisariusza T.D.P., organizowano nabożeństwa, za co ich uczestnicy byli szykanowani. Sytuyjna rewoluc,9 najkorzystniej przedstawiała się w zaborze pruskim, gdzie została uwłaszczona większość chłopów. Narastały nastroje antypruskie związane z germanizacją władz, przejęciem fabryk przez Niemców. Wzmocniła się działalność spiskowa Zw. Plebejuszy – kierowana przez księgarza W. Stefańskiego, adwokata Jakuba Krauthofera – Krotowskiego.

POWSTANIE WIELKOPOLSKIE III/IV 1848R. W marcu 1848r. dotarła do Poznania informacja o wybuchu rewolucji w Berlinie. Szybko utworzono Komitet Narodowy. W jego skład wchodzili ziemianie: Maciej Mielżyński, Gustaw Potworowski, kowal(mieszczanin) Paweł Andrzejewski i chłop Jan Palacz. Do Berlina wysłano arcybiskupa Leona Przyłuskiego. W pierwszych dniach rewolucji berlińskiej, wojska pruskie ustąpiły, król Fryderyk Wilhelm ogłosił amnestię, zwolnił więzionych w Moabicie polskich więźniów: Mierosławskiego i Cynowę.. F.Wilhelm zapewnił prowincjom polskim swobodę wypowiedzi. Odbyły się konferencje w sprawie ewentualnej wojny z Rosją. Minister Heinrich Arnim i gen. Karl von Willisen zachęcali Polaków do tworzenia oddz. polskich w Wielkopolsce i Galicji. Komitet Narodowy wydał odezwę nawołującą do ugody z rewolucyjnymi władzami Berlina. Zapowiedziano rozdanie chłopom ziemi z dóbr narodowych i walkę o cele społeczne. Działacze Kom. Narodowego podzielili się na 2-obozy: a)radykalnej lewicy (dążyła do wspólnego udziału rewolucjonistów polskich i niemieckich w powstaniu, które obaliło by monarchię i wyzwoliło zabór pruski) – Jakub Krotowski b)liberalna prawica (dążyła do wyjednania ustępstw Prus wobec zaboru pruskiego, przeprowadzenia reform, autonomii i wprowadzenia monarchii konstytucyjnej). Komitet Narodowy pod wpływem Mierosławskiego zrezygnował z haseł niepodległościowych. Na wieść o rewolucji w Berlinie zaczęto usuwać urzędników pruskich, rozbrajano oddz. wojskowe, tworzono komitety lokalne. W ciągu 2-tyg. Wsch. Część Wielkopolski była polska. Mierosławski obawiając się rabacji chłopskiej zwlekał z wybuchem powstania w Kr. Polskim. Nie obalono monarchii pruskiej po rewolucji w Berlinie. Prusy jednak nie uznawały prawa Polaków do samostanowienia. Wojska pruskie ruszyły na Środę – stacjonowali tam chłopscy kosynierzy. Dzięki porozumieniu między Kom. Narodowym a komisarzem królewskim Willisenem rozbrojono kosynierów w: Księżu, Pleszewie, Jarosławiu i Wrześni – to wywołało rozgoryczenie i uznanie tej decyzji za zdradę narodową. Aby wyjść z sytuacji Kom. Narodowy ogłosił, że każdy chłop po zakończeniu wojny otrzyma 3 morgi gruntu. Tym opanowano sytuację. Mimo to podejmowano walkę partyzancką z żołnierzami pruskimi. Rząd rewolucyjny w Berlinie nie dotrzymał umowy z Jarosławia: a)Poznań uznał za niemiecki i część swej prowincji b)zlikwidował 4-obozy wojsk polskich i nie uwzględnił żadnej autonomii Wielkopolski. Mierosławski wezwał wszystkich przeciw Prusom. 29.IV.1848r. Prusy zaatakowały obóz w Książu, zginął Florian Dąbrowski. Nasze oddziały zadały klęskę wojskom pruskim pod Sokołowem, ale mit powstania upadł. Mierosławski dostał się do niewoli a polskie oddziały się rozproszyły. Władze pruskie przystąpiły do pstrych represji. To utwierdziło szlachtę w niechęci do różnych spisków czy powstań, chciano wszystko rozwiązywać drogą legalną. Lewica poniosła porażkę, a chłopa nie interesowały cele narodowe. Do 1850r. rząd pruski zakończył uwłaszczenie chłopów w zaborze pruskim. GÓRNY ŚLĄSK I POMORZE GDAŃSKIE. Głód oraz wieści rewolucyjne z Berlina i Wielkopolski spowodowały, że chłopi zaczęli wymuszać od szlachty liczne ustępstwa. W 1848r. w Berlinie znalazło się 11 posłów, głównie chłopów, którzy pod przewodnictwem księdza J.Szafranka z Bytomia zażądali podniesienia płac górnikom, hutnikom oraz zrównanie j. polskiego z niemieckim w urzędach. Na Śląsku powstał Klub Narodowy, wydawano „Dziennik Górnośląski” pismo mówiące, że Ślązacy są Polakami. Akcją narodową kierował nauczyciel J.Lampa i E.Smołka. Podobnie na Pomorzu Gdańskim ludność walczyła o polskość. Tu głównie zasłużyli się: I.Łyskowski, J.Prejs i G.Gizewiusz.

GALICJA.

Marcowa rewolucja w Wiedniu 1848r. odbiła się głośnym echem w Galicji. 17.III.1848r.-krakowscy demonstranci uwolnili więźniów politycznych. Powołano Komitet Narodowy i Gwardię Narodową, które współpracowały z Mierosławskim. Do Komitetu wszedł W.Heltman. Lwowiacy natomiast wysłali petycję do cesarza Austrii z żądaniami swobód politycznych, zniesienia pańszczyzny , zwołania parlamentu i spolszczenia szkół. Heltman wezwał szlachtę, by darowała chłopom pańszczyznę, gdyż chłopi zaczęli masowo odmawiać wykonywania pracy. Aby uprzedzić działania polskiej szlachty 22.IV.1848r. gubernator Franz Stadion ogłosił patent cesarski o zniesieniu pańszczyzny. Władze cesarskie ubiegły w ten sposób demokrację polską-utwierdzając w przekonaniu chłopów o wielkiej dobroci Jego Cesarskiej Mości i złej szlachty. Zaniechali w ten sposób chłopskie rozruchy i przystąpili do rozbrajania krakowskich demonstrantów. Widząc takie posunięcia władz austriackich, krakowianie budowali barykady w mieście i stawiali opór. 26.IV.1848r. Austriacy zbombardowali miasto i zmusili ludność do kapitulacji. Rozwiązano Kom. Narodowy, a demonstrantom kazano opuścić kraj. Mimo to-część pozostała w ukryciu i nie dopuściła do całkowitego załamania się ruchu niepodległościowego. Gubernator austriacki Franz Stadion próbował dalej ingerować w sprawę polską, dając „rzekomą” swobodę stowarzyszeń, pozostawił Lwowską Radę Narodową, ale napuszczał Ukraińców oraz grekokatolików przeciw Polakom. Stąd biskupi grekokatoliccy zwrócili się do cesarza o pomoc i ochronę przed uciskiem Polaków. Zawiązała się Hołowna Rada Ruska pod przewodnictwem bp. H.Jachymowicza, by nie współpracować z Polakami. Chłopi z Galicji Wsch. Woleli grekokatolików od Polaków wyznania rzymskokatolickiego i współpracowali z Austrią. Podczas wyborów do parlamentu w Wiedniu na 100 posłów w Galicji wybrano 17 chłopów polskich i 14 ukraińskich. Posłowie demokratyczni znaleźli się na lewicy, a nieuświadomieni chłopi na prawicy. Za współpracą z austriackim rządem opowiadali konserwatyści z Adamem Potockim. Jesienią 1848r. doszło do zajść ulicznych we Lwowie. Była to dogodna sytuacja, by zbombardować miasto i zająć go siłą. W Galicji ogłoszono tzw. „stan oblężenia”. Rozwiązano Gwardię Narodową. Zamknięto polskie organizacje, wydawnictwa, wydalono spiskowców, pozostawiono jedynie parlament. Franc Josef I rozwiązał w marcu 1849r. parlament wiedeński i ogłosił konstytucję, która i tak nie weszła w życie. Ruch spiskowy, trwający 7-miesięcy zmagań w Galicji został stłumiony odtąd współpracowano z Habsburgami. OSIĄGNIĘCIA (SKUTKI) WIOSNY LUDÓW W POLSCE: a)na ziemiach polskich w wyniku ruchów powstańczych uwłaszczono chłopów w Galicji b)przyznano prawa polityczne posłom wchodzącym do parlamentu pruskiego i austriackiego c)wzrosła świadomość narodowa w rejonach: Śląska, Mazur, Warmii oraz Pomorza, dzięki: J.Lampie, J.Szafrankowi i G.Gezewiuszowi.