Historia Od, Do, Wiosna Ludów na Węgrzech

W związku z kryzysem ekonomicznym i wydarzeniami rewolucyjnymi w całej Europie, również na Węgrzech powstała opozycja przeciw rządom cesarskim. Jej głównym liderem był Lajos Kossuth, bogaty liberał. Cieszył się jednak małą popularnością, ponieważ opowiadał się za współpracą z cesarstwem. Większym uznaniem obdarzano poglądy Sandora Potefi. Popierało go przede wszystkim drobnomieszczaństwo. W kwietniu przyznano Węgrom konstytucję. Dwór wiedeński był zastraszony narastającym niezadowoleniem Węgrów, dodatkowo siły cesarstwa były związane we Włoszech. W późniejszym czasie próbowano jednak ograniczać znaczenie rządu węgierskiego, co wywołało niezadowolenie i manifestacje antykrólewskie w Peszcie. Słabością Węgier było niezdecydowanie wśród szlachty. Stare rody a także generalicja widziały autonomię w obrębie cesarstwa. Biedniejsze warstwy domagały się całkowitej niezależności. Niekończąca się polityka obietnic i ograniczanie swobód Węgrów doprowadziło do wybuchu powstania. Walczyli w nim również Polacy, którzy nadciągali głównie z Galicji i wstępowali w szeregi powstańców jako ochotnicy. Istniał legion polski pod dowództwem gen. Józefa Wysockiego. Do wojska przyjęto również generałów Józefa Bema i Henryka Dembińskiego. Rok 1849 rozpoczął się niekorzystnie dla powstańców. Wojska austriackie zajęły Budę i Peszt. W dniu 4.III.1849 na mocy manifestu ołomunieckiego Franciszek Józef włączył Węgry do ziem cesarstwa. Rząd i sejm węgierski wycofały się do Debreczyna. Pod wpływem Kossutha, 14.IV. parlament ogłosił detronizację Habsburgów i proklamował republikę. Generalicja nie wierzyła jednak w sens powstania i rozważała możliwość kapitulacji. Ostatecznie o klęsce powstańców zadecydowała postawa Rosji. Car Mikołaj I obawiał się, że gdy Węgry zwyciężą, upadnie autorytet Habsburgów. Wtedy Niemcy zjednoczyłyby się pod berłem pruskim, co dawałoby Rosji groźnego sąsiada. Prusy zachwiałyby równowagę w tej części Europy i mogłyby zająć pozycję hegemona. Car zdecydował się pomóc Austrii w tłumieniu powstania. W sierpniu centralne dowództwo wojsk węgierskich objął gen. Bem, ale uległ pod Temeszwarem 9.VIII. Generalicja podjęła decyzję o kapitulacji 13.VIII. Kossuth i grupa działaczy węgierskich, a także Bem, Wysocki i Dembiński uciekli na terytorium Turcji. Schwytani generałowie i politycy byli rozstrzeliwani. Wracał stary porządek.