w przerWIe międzyskurczowej ciśnienie spoczynkowe, które wynosi około 10 mmHg.

• W mechanizmie skurczowym mięśnia macicy biorą udział układy:

D Pobudzający. D Energetyczny. D Mechaniczny.

Układ pobudzający oparty jest na działaniu substancji czynnych, takich jak: oksytocyna, prostaglandyny oraz ACTH. Aktywność skurczowa macicy zależy od układu nerwowego, hormonalnego, czynników mechanicznych ze strony matki, jak też płodu. Ośrodki w podwzgórzu łączą się z włóknami mięśniowymi przez układy współczulny oraz przywspółczulny. Wiadomo, że macica potrafi wykazywać samodzielną czynność skurczową bez kontroli ośrodkowego układu nerwowego. Rozwój ciąży i wzrost stężenia progesteronu powoduje zwiększenie przewagi receptorów ~ w mięśniu macicy.

W okresie przed- i okołoporodowym duże stężenia estrogenów zmniejszają wpływ progesteronu na mięsień macicy, powodując zwiększenie aktywności receptorów Li w macicy. Inicjatorem skurczów macicy mogą być również aminy katecholowe, które kurcząc mięśniówkę naczyń powodują zmniejszenie prze­pływu, co obniża próg pobudliwości skurczowej mięśnia.

ACTH działając przeciwstawnie zapewnia właściwy przepływ krwi przez macicę oraz hamowanie czynności skurczowej. Najbardziej znanym środkiem nasilającym skurcze macicy jest oksytocyna. Czynnikiem silnie zwiększającym jej uwalnianie jest mechaniczne pobudzenie mięśnia macicy, np. przez jej rozciągnięcie, które powoduje zwiększenie ciśnienia wewnątrzmacicznego. Dob­rze znanym czynnikiem naskurczowym są również prostaglandyny. Są to substancje często spotykane w różnych narządach. Siła ich naskurczowego działania w odniesieniu do mięśnia macicy jest bowiem bardzo wysoka. Ich ilość w surowicy krwi wyraźnie zwiększa się podczas porodu. Obecne są również w płynie owodniowym.

Znane są również mechanizmy pochodzenia hormonalnego regulujące czynność skurczową macicy. Wiadomo, że progesteron zmniejsza przewodni­ctwo i pobudliwość mięśnia macicy przez hiperpolaryzację komórek. Osłabia w ten sposób czynność skurczową macicy. Estrogeny przeciwnie, zwiększają syntezę białek kurczliwych, stabilizują potencjały komórkowe, nasilają również działanie ok syto cyny, zwiększając liczbę i siłę skurczów macicy. Współdziałanie tych mechanizmów umożliwia z jednej strony donoszenie ciąży, a z drugiej inicjację i nasilenie skurczów umożliwiających poród.

W celu zapewnienia właściwej siły skurczów macicy niezbędne są odpowied­nie zasoby energetyczne. Rolę białka energetycznego, odpowiednika A TP-azy, przypisuje się meromiozynie H. Jest to białko katalizujące defosforylację przejścia ATP w ADP. Układem mechanicznym, zwanym też pracującym, są aktomiozyna, aktotonomiozyna i aktotropomiozyna. Współdziałanie tych bia­łek kurczliwych zapewnia zarówno utrzymanie napięcia spoczynkowego, jak też właściwej amplitudy szczytowej skurczów poporodowych.