Przedsiębiorca - jest przed przedsiębiorstwem, on kieruje się motywem zysku, zakłada je angażując w nie swoje lub powierzone zasoby majątkowe a następnie prowadzi je, podejmując decyzje w warunkach niepewności. Przedsiębiorca to kluczowa postać w przedsiębiorstwie, jest on głównym sprawczym i motorem postępu ekonomicznego.

Przedsiębiorczość - jest cechą (zachowania się) przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa, pod którą rozumie się zdolność i potrzebę do podejmowania i rozwiązywania w sposób twórczy nowych problemów. Umiejętność wykorzystywania szans oraz okazji, oraz elastycznego przystosowania się do zmieniających się warunków. Może odnosić się do wszystkich dziedzin przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorczość = elastyczność + innowacyjność

Ekspansywność - stawianie sobie ambitnych zadań których realizacja prowadzi w krótkim czasie do stabilnego rozwoju.

Innowacja - Wprowadzenie czegoś nowego, rzecz nowo wprowadzona. Jest specyficzną cechą przedsiębiorstwa, skala jej może być bardzo duża i wiąże się z dużym ryzykiem. Innowacyjność i ekspansywność to wykazywanie silnego dążenia do rozwoju; uważa

się je za cechy nowoczesnego przedsiębiorstwa.

Definiowanie przedsiębiorstwa - Przedsiębiorstwa wraz z gospodarstwami chłopskimi stanowią podstawową jednostkę przedsiębiorstwa, od jego warunku zależy „bytność” społeczeństwa, jego bytność. Definicja przedsiębiorstwa państwowego zawarta w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych z września 1989 roku: - Przedsiębiorstwo jest samodzielną, samorządną i samofinansującą się jednostką gospodarczą posiadającą osobowość prawną.

Przedsiębiorstwo według prof. Sudova - Przedsiębiorstwo jest jednostką prowadzącą działalność gospodarczą i mającą na celu zaspokojenie potrzeb innych podmiotów życia społecznego przez wytwarzanie wyrobów i/lub świadczenie

usług. Przy czym działalność ta prowadzona jest na ryzyko właściciela(i).

Przedsiębiorstwo według prof. Durlika - Przedsiębiorstwo stanowi wyodrębniony prawnie i finansowo podmiot gospodarczy działający w 3 sferach:

- w sferze marketingu, przygotowania i zakupu czynników produkcji,

- w sferze organizacji, przetwarzania czynników produkcji; wyroby gotowe lub usługi,

- w sferze sprzedaży i serwisowej obsługi klienta.

Cechy przedsiębiorstwa -

- jest powoływane do życia dla prowadzenia działalności gospodarczej przez dłuższy czas, zaspokaja swoimi wyrobami lub/i usługami potrzeby innych podmiotów gospodarczych i innych instytucji lub osób fizycznych stanowiących jego klientów. Można powiedzieć że przedsiębiorstwo służy całemu społeczeństwu.

- posiada pochodzące od właściciela(i) określone zasoby kapitałowe w postaci dóbr materialnych i wartości niematerialnych oraz prawnych, a w tym przede wszystkim nabytych praw majątkowych, chodzi tu o nazwę, prawa do znaku, prawa

autorskie itp.

- posiada samodzielność decyzyjności (zasada autonomii przedsiębiorstwa).

- swoje koszty pokrywa uzyskiwanymi przychodami (zasada samofinansowania)jest instytucją zarobkującą tzn. dąży do maksymalnej dochodowości zaangażowanego kapitału,

- prowadzi działalność na własne ryzyko (liczy się z bankructwem),

- posiada osobowość prawną, którą uzyskuje w chwili wpisania się do krajowego rejestru sądowego.

Przedsiębiorstwo a jego otoczenie -

Otoczenie bliższe - obejmuje: rynek, kontrahenci, kredytodawcy

Otoczenie dalsze - obejmuje: sytuacja społeczna kraju, polityka i system prawny

Konkurencja - Oznacza walkę przedsiębiorstw o byt na rynku, pobudza ona do ciągłej i nieustającej przedsiębiorczości. Sądy konsumenckie mają za zadanie przestrzeganie zasad zdrowej konkurencji, by nie było monopolu.

Cel i misja przedsiębiorstwa - We współczesnej rzeczywistości gospodarczej istnieje przekonanie że cel przedsiębiorstwa najlepiej wyraża dążenie do maksymalizowania dochodowości kapitału zaangażowanego przez właścicieli (obejmuje on korzyści właścicieli zarówno ze wzrostu wartości rynkowej przedsiębiorstwa jak również korzyści z zysków w postaci dywidendy). Z celami przedsiębiorstwa wiąże się także jego misja pod którą rozumie się deklarowany i realizowany przez przedsiębiorstwo przez dłuższy czas służebny cel w stosunku do otoczenia.

Formy, rodzaje i typy przedsiębiorstw -

Kryteria własności:

Prywatne:

- powstałe do roku 1990

- powstałe po 1990 roku

- powstałe w wyniku prywatyzacji przedsiębiorstw od 1990 roku

Przedsiębiorstwo prywatne może mieć formę przedsiębiorstwa 1 osobowego lub w postaci spółek. Może należeć do członków rodzinnych mających większość - przedsiębiorstwa rodzinne.

Do prywatnych przedsiębiorstw należą:

- spółki z o. o.

- spółki akcyjne

- spółki menadżerskie

- spółki pracownicze

- spółki pracowniczo-menadżerskie

Przedsiębiorstwo państwowe -

W większości to przedsiębiorstwa stanowiące skarb państwa. Dzielą się na:

- przedsiębiorstwa na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach

- przedsiębiorstwa mające charakter jednoosobowych spółek skarbu państwa działające przy kodeksie handlowym

Oba te przedsiębiorstwa mają formę prawna.

Przedsiębiorstwo samorządu terytorialnego - działające na zasadach ogólnych oraz działające dla użyteczności społecznej

Przedsiębiorstwa spółdzielcze - Każdy z członków ma takie samo prawo głosu i partycypuje „ustawy o nich”. Członkami są jej pracownicy.

Prawne formy przedsiębiorstw -

Pod względem formy prawnej przedsiębiorstwa można podzielić na:

Spółki:

Z punktu widzenia podstawy ekonomicznej:

a) spółki osobowe:

- cywilna

- jawna

- komandytowa

spółki kapitałowe:

- z o. o.

- s. a.

Z punktu widzenia źródła prawa regulacyjnego powstania:

a) spółki cywilne

b) spółki komandytowe:

- jawna

- komandytowa

Przedsiębiorstwo jednoosobowe - Niezależnie od liczby pracowników należy do jednego właściciela będącego osobą fizyczną. Prowadzone jest i reprezentowane przez właściciela który jest przedsiębiorcą, odpowiada on w sposób wyłączny i bez ograniczeń za wszelkie zobowiązania swojej firmy i za jej majątkiem i majątkiem osobistym.

Spółka cywilna - jest spółką osobową, najstarszą formą spółek, powstaje w drodze pisemnej umowy niewielkiej liczby partnerów (wspólników), niekiedy prawnej lub jednostkach organizacyjnych nie mającej osobowości prawnej. Spółka cywilna działa w niezmiennym składzie osobowym wspólników i przestaje istnieć gdy 1 ze wspólników umiera lub wycofuje się ze spółki.

Spółka handlowa - wspólnicy nie prowadzą bezpośrednio spraw spółki, a wycofanie się bądź śmierć jednego ze wspólników nie powoduje „rozwiązania” spółki (spółka z o.o. i spółka akcyjna).

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - jest spółką kapitałową. Udziały pieniężne lub niepieniężne (aporty) wniesione przez wspólników przed powstaniem spółki mają charakter imienny i tworzą jej kapitał zakładowy.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zmuszone jest do:

- zgromadzenia wspólników

- zgromadzenia zarządu

- zgromadzenia rady nadzorczej (lub komisji rewizyjnej spełniającej funkcje nadzorcze)

Spółka akcyjna - jest tworzona przez jednoczesne wniesienie przez założycieli wkładów lub w drodze publicznej substrykcji, co jest źródłem bezimiennego kapitału spółki. Kapitał akcyjny jest dzielony na określoną w statucie liczbę akcji o równej wartości nominalnej

W spółce akcyjnej występują władzę:

a) walne zgromadzenie akcyjne (zwyczajne i nadzwyczajne)

b) rada nadzorcza i/lub komisja rewizyjna wybierana przez walne zgromadzenie sprawujące nadzór nad działaniem spółki

c) zarząd który jest argumentem wykonawczym nad komisją rewizyjną

Spółka komandytowa - jest spółką osobową. Spółka ta jest jawna zbliżona do spółki, podlega wpisaniu do krajowego rejestru sądowego.

Klasyfikacja przedsiębiorstw ze względu na rodzaj ich działalności -

- wytwarzające dobra naturalne

- świadczące usługi

- mieszane

Klasyfikacja przedsiębiorstw ze względu na położenie terytorialne -

- jednozakładowe

- wielozakładowe

- sieciowe

Klasyfikacja przedsiębiorstw ze względu na ich internacjonalizacje -

- krajowe

- międzynarodowe

- wielonarodowe

- globalne (światowe) - podstawową cechą przedsiębiorstwa globalnego jest światowy wymiar jego działalności gospodarczej wyrażający się w sprzedaży - jego produktów i/lub usług na całym świecie

Internacjonalizacja - „joint venture” (wspólne przedsięwzięcie) spółka taka dzieli się zyskami w zależności od wniesionych składek.

Koncern - stanowi zespolenie prawnie samodzielnych przedsiębiorstw jednego właściciela (jednych właścicieli) które poddane są jednolitemu kierownictwu ze strony przedsiębiorcy wiodącego, co ogranicza zakres samodzielności decyzyjnych koncernu. Jednolite kierownictwo ma władzę nad wieloma podmiotów.

Holding - powstaje w drodze zawarcia umów między przedsiębiorstwami (spółkami) na podstawie których jeden z nich nabywa większość (pakiet akcji) lub całość udziałów innych przedsiębiorstw (całość akcji), uzyskując w stosunku do nich pozycje jednostki dominującej. W efekcie przedsiębiorstwa te stają się jednostkami podległymi (zależnymi).

Cechy:

- w holdingu występuje specjalny rodzaj powiązań między przedsiębiorstwami opierającymi się na faktycznym i prawny władaniu przez 1 spółkę (główną) udziałami (akcjami) innych.

- w holdingu zawsze występuje dominująca (główna) pozycja spółki głównej wobec pozostałych

- poszczególne przedsiębiorstwa holdingowe posiadają pełną niezależność prawną w stosunku do kontrolującej spółki głównej, mimo zależności kapitałowej

- osobowość prawną maja poszczególne spółki a nie ma jej holding jako całość

Różnice między holdingiem a koncernem - w koncernie podporządkowanie w charakterze kapitałowym jest z reguły silniejsze niż w holdingu dochodząc nie raz do 100%, zarząd przedsiębiorstwa wiodącego w koncernie zarządza także operacyjną działalnością. Natomiast w holdingu główna spółka nie prowadzi własnej działalności operacyjnej, stanowi wyłącznie organ zarządzający

Wielkość przedsiębiorstwa - najbardziej uniwersalną miarą wielkości przedsiębiorstwa jest wartość wykonywanej lub możliwej do wykonania produkcji lub świadczonych usług co najczęściej przyjmuje formę wartości sprzedaży.

Zarządzanie przedsiębiorstwem

Kierowanie: to wszelkie działanie prowadzące do spowodowania aby inni postępowali zgodnie z celem prowadzącego.

Zarządzanie: jest pojęciem większym od kierowania; przy którym kierujący ma uprawnienia zwierzchnie w stosunku do podległych pracowników lub instytucji wynikające bezpośrednio z własności środków produkcji. Zarządzanie jest procesem ciągłego podejmowania decyzji podlegającym na jej przygotowaniu, wyborze jednego z możliwych działań, przekazaniu jej wykonawcom oraz kontroli i regulowaniu w toku realizacji.

Podejmowanie i wprowadzanie w życie powyższych decyzji wymaga wielu działań określonych jako funkcje zarządzanie.

Funkcje zarządzania -

- planowanie

- organizowanie

- motywowanie

- kontrolowanie

Planowanie -

- określenie celu

- opracowanie sekwencji działań

- określenie sekwencji wykonywanych działań

- podjęcie decyzji dotyczące realizacji

Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa - Jest to jego podział na odpowiednie części (piony, komórki) wraz z ustalenie ich zadań kompetencji i odpowiedzialności oraz określenie stosunku i powiązań między nimi, przy czym najważniejsze jest tu stosunek podporządkowania.

Struktura (podział) technologiczna struktury organizacyjnej -

- struktura programatyczna

- struktura diagnostyczna

Zasady organizacyjne -

- jedność kierownictwa

- służebność w stosunku do celu i zadań przedsiębiorstwa

- uwzględnienie charakteru i specyfiki przedsiębiorstwa

- rozbudowa przedsiębiorstwa

- optymalna rozpiętość i zasięg zadań

- współzależność i kompetencje nadane pracownikowi

- umiejętność łączenia sprzecznych zadań centralizacji i decentralizacji

- elastyczność struktury pracy w stosunku do zmieniającego się otoczenia

Kadra kierownictwa przedsiębiorstwa -

- informatyczna

- decyzyjna

- interpersonalna

Styl zarządzania -

- autokratyczny, zwany również dyrektywnym. Polega on na narzucaniu przez kierownictwo przedsiębiorstwa planów i wytycznych ich realizowania.

- demokratyczny

- paterkytyczny, paternalistyczny styl zarządzania przedsiębiorstwem - opiera się on na przyjaznych stosunkach międzyludzkich. W przedsiębiorstwie kierownik traktuje podwładnych tak jakby byli członkami rodziny

Strategia zarządzania przedsiębiorstwem

Podstawowe zasady przy formowaniu strategii przedsiębiorstwa -

- Strategia formuje najważniejsze długo czasowe cele przedsiębiorstwa w tym jego cele

- Formuje wizje jakie przedsiębiorstwo pragnie znaleźć się w przyszłości

- Strategia opiera się na przewidzeniu w dłuższym okresie wariantów możliwych zdarzeń w otoczeniu

- Strategia określa sposoby reagowania na możliwe zmiany istotne w otoczeniu

- Strategia dąży do maksymalnego wykorzystania słabych i silnych stron przedsiębiorstwa przy jednoczesnej neutralizacji zagrożeń

charakterystyczne struktury organizacyjne przedsiębiorstwa -

liniowa

funkcjonalna

liniowo-sztabowa

dywizjonalna

macierzowa

zadaniowa

SWOT - Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanej informacji o danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):

S (Strengths) - strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu,

W (Weaknesses) - łabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu,

O (Opportunities) - : wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany,

T (Threats) - żenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.

Macierz BCG - najstarsza, najbardziej znana, a zarazem najprostsza i w dalszym ciągu bardzo użyteczna metoda prezentacji portfela produkcji, oraz instrument controllingu strategicznego. Nazwa metody pochodzi od amerykańskiej firmy consultingowej Boston Consulting Group, która jako pierwsza zastosowała to narzędzie w 1969 roku. Metoda pozwala na ocenę możliwości rozwojowych

przedsiębiorstwa i określenie jej pozycji strategicznej. Dzięki zastosowaniu tej metody przedsiębiorstwo może ustalić, które towary (domeny) powinny zostać wycofane z asortymentu, a które powinny przynieść większy zysk w przyszłości.

Moduł Portera - polega na analizie tzw. 5 sił konkurencji

Wdrażanie i realizacja strategii

Cechy zarządzania strategicznego -

1. Zarządzanie strategii dotyczy rozwoju przedsiębiorstwa

2. Dotyczy dłuższego okresu czasu 3-5 lat

3. Zarządzanie strategiczne formuje się dla całego przedsiębiorstwa

4. Zarządzanie strategiczne charakteryzuje się większą ogólnością działania

5. Zarządzanie strategiczne realizują kierownicy najwyższego szczeblu

Operacyjne zarządzanie przedsiębiorstwem

Istota zarządzania operacjami -

W zarządzaniu bieżącym przedsiębiorstwo sprawnie funkcjonuje

W toku zarządzania bieżącego ustala się i realizuje cele w odniesieniu do poszczególnych komórkach organizacyjnych

Zarządzanie bieżące bierze pod uwagę okresy krótkie

Zarządzanie bieżące charakteryzuje się dużą szczegółowością zadań i działań

Cechą charakterystyczną zarządzania bieżącego jest jego większa elastyczność i łatwość przystosowania się do zmian warunków działania

Zarządzanie bieżące realizują wszyscy kierownicy

Zarządzanie przedsiębiorstwem w stanie kryzysowym - Kryzys to taka sytuacja w przedsiębiorstwie w którym zagrożenie „piętnuje” się i są nikłe szanse na jego usunięcie.

Zarządzanie finansami -

Główne zadania zarządzania finansami:

1. Uzyskanie rentowności i zyskowności. Istnieją 3 drogi do powiększania zysków:

droga kosztowa (przez obniżenie kosztów podwyższa się zysk)

droga dochodowa (zysk podwyższa się przez zwiększenie dochodów ze sprzedaży)

droga podatkowa (chodzi o ograniczenie w sposób zgodny z prawem płacenia

podatków)

2. Zapewnienie płynności finansowej - zdolności płatniczej

3. Jak najkorzystniejsze zdobywanie funduszy (zarządzanie strukturą kapitałową

przedsiębiorstwa)

4. Jak najkorzystniejsze lokaty wolnych środków pieniężnych dla uzyskania

dochodów z tych lokat

5. Racjonalne dzielenie zysków na dochód dla właścicieli i na rozwój firmy

Zarządzanie przebiegiem produkcji -

Główne zadania:

- Zapewnienie harmonijnego przebiegu produkcji

- Zapewnienie wysokiej jakości

- Niskie koszty wytwarzania

- Stworzenie dobrych i bezpiecznych warunków pracy

Zarządzanie zasobami ludzkimi -

Zarządzanie produkcją -

System produkcyjny - Za wyodrębniony system produkcyjny w skrajnym przypadku

można uważać cały zakład przemysłowy lub nawet pojedyncze stanowisko.

Wymienia się 3 podstawowe cele systemu produkcyjnego -

1. Jakość i nowoczesność wyrobu i świadczonych usług

4. Wzrost produktywności

5. Obniżka kosztów własnych wytwarzania

Zysk = przychody netto - koszty

Proces produkcyjny -

Proces badań i rozwoju

Proces dystrybucji i obsługi klienta

Proces wytwórczy:

Proces wytwórczy podstawowy

Proces wytwórczy pomocniczy

Proces obsługi wytwarzania

Podstawowe cechy procesu podstawowego -

- celowość

- dynamika

- ekonomiczność

Marketing - Jest to system osiągania sukcesów na rynku dzięki orientacji na nabywców, ciągłemu badaniu i poznawaniu ich potrzeb. Wytwarzaniu produktów najlepiej zaspokajających istniejące i pobudzone potrzeby oraz dostarczaniu produktów nabywcom wraz z informacją, promocją we właściwym czasie we właściwym miejscu i po odpowiednich kosztach.

Typy, formy i odmiany organizacji -

Średni wskaźnik liczby deklaracji `k' -

lo - liczba stanowisk roboczych

- suma wytwarzanych deklaracji

Jeżeli -

k = 1 oznacza produkcję masową

1<k<10 oznacza produkcję wieloseryjną

10<k<20 oznacza produkcję średnioseryjną

20<k<30 oznacza produkcję niskoseryjną

k>30 oznacza produkcję jednostkową

Formy organizacji produkcji -

Jest to inaczej przepływ części, zespołów wyrobów pomiędzy stanowiskami roboczymi w cyklu roboczym:

a)niepotokową - najczęściej w gniazdach technologicznych ….

b)potokowa - charakteryzująca się ścisłym przedziałem detalu operacji do poszczególnych _____ i pracą stanowisk według harmonogramu rytmicznego przebiegu produkcji w czasie

Takt - Okres od rozpoczęcia do zakończenia przy założeniu całkowicie równomiernego rozłożenia produkcji danych wyrobów w planowanym okresie

Fcz - dysponowany w danym okresie fundusz czasu, zadany program produkcji

Fcz = (Fk - Tprz) * Z [godz]

Z - liczba zmian roboczych

Fk - fundusz kalendarzowy czasu roboczego dla 1 zmiany

Tprz - łączny czas przerw na remonty, ustawienia, konserwacje itp.

---