Łukasz Szatkowski 03.10.30
wydział chemiczny
kierunek chemia
semestr III
Laboratorium z chemi fizycznej
Ćwiczenie Nr 31
Temat:
„Zastosowanie reguły faz Gibbsa do układu trójskładnikowego”
Data wykonania ćwiczenia: 03.10.30 |
Ocena: |
Podpis: |
Data oddania sprawozdania: 03.11.5 |
Ocena: |
Podpis: |
I.Wstęp:
Reguła faz Gibbsa znajduje zastosowanie min. w układzie trójskładnikowym ( woda, ciecz organiczna, rozpuszczalnik organiczny ). Pozwala ona obliczyć liczbę stopni swobody (z) , tzn. liczbę parametrów układu, które można dowolnie dobrać nie naruszając tym stanu równowagi fazowej .
(Wszystkie parametry układu , uwzględniając wielkości p,T , wynoszą α∗β+2 ,gdzie α -liczba składników , β - liczba faz ).
Liczba stopni swobody ( reguła faz Gibbsa ) wynosi więc z=α∗β+2-α(β-1) -β=α−β+2
Gdzie α(β-1) liczba ułamków dla α składników , ściśle określonych zależnościami:
μi(1)= μi(2) = μi(3)=......= μi(β) (potencjał chemiczny dowolnego składnika „i” jest taki sam we wszystkich fazach ).
Dla układu trójskładnikowego, gdzie dwie ciecze nie mieszają się , natomiast trzecia rozpuszcza się dobrze w każdej z nich , liczba stopni swobody wynosi : z=3 - 2 + 2=3 (powstaną dwa trójskładnikowe roztwory sprzężone ) , a więc , gdy p,T=const mamy f(xA',xB', xA”, xB”)=0.
Graficznym przedstawieniem tej zależności jest trójkąt równoboczny , zwany trójkątem Gibbsa-Roosebooma.
Trójkąt taki powstaje w następujący sposób :
w wierzchołki trójkąta wpisujemy np. % wagowe czystego składnika , następnie na każdym boku odkładamy skład odpowiednich układów dwuskładnikowych , a punkt wewnętrzny odpowiada układowi trójskładnikowemu.
Linia równoległa do boku odpowiada układowi , w którym zawartość danego składnika jest stała .Skład układu trójskładnikowego znajduję prowadząc przez odpowiedni punkt proste równoległe do boków AB i BC , przy czym ułamki Xa,Xb,Xc można odczytać na boku AB . Punkt w trójkącie odpowiadający danemu układowi znajduję odmierzając ułamki na podstawie trójkąta i prowadząc proste równoległe do pozostałych dwóch boków . Dowolna prosta przechodząca przez wierzchołek reprezentuje układy , w których stosunek ułamków dwóch odpowiednich składników jest stały.
Xa
Rys. : Trójkąt Gibbsa-Roosebooma ( jeden z etapów nanoszenia punktów na izotermę mieszania).
II.Wyniki :
Pomiar
|
Woda |
Ciecz organiczna |
Rozp. Organiczny |
||||||
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
||||||
|
cm3 |
g |
% |
cm3 |
g |
% |
cm3 |
g |
% |
1 |
0,5 |
0,5 |
2,7103 |
9,5 |
8,237 |
44,6493 |
12,2 |
9,7112 |
52,6404 |
2 |
1,0 |
1 |
4,7660 |
9,0 |
7,803 |
37,1894 |
15,3 |
12,1788 |
58,0446 |
3 |
2,0 |
2 |
7,9195 |
8,0 |
6,936 |
27,4650 |
20,5 |
16,3180 |
64,6155 |
4 |
3,0 |
3 |
11,1857 |
7,0 |
6,069 |
22,6288 |
22,3 |
17,7508 |
66,1855 |
5 |
5,0 |
5 |
18,1925 |
5,0 |
4,335 |
15,7729 |
22,8 |
18,1488 |
66,0346 |
6 |
7,0 |
7 |
27,0072 |
3,0 |
2,601 |
10,0351 |
20,5 |
16,3180 |
62,9577 |
7 |
8,0 |
8 |
32,9207 |
2,0 |
1,734 |
7,1356 |
18,3 |
14,5668 |
59,9437 |
8 |
8,5 |
8,5 |
36,1822 |
1,5 |
1,301 |
5,5380 |
17,2 |
13,6912 |
58,2798 |
9 |
9,0 |
9 |
40,8241 |
1,0 |
0,867 |
3,9327 |
15,3 |
12,1788 |
55,2432 |
10 |
9,5 |
9,5 |
46,6565 |
0,5 |
0,434 |
2,1315 |
13,1 |
10,4276 |
51,2120 |
Ciecz organiczna : toluen
Rozpuszczalnik organiczny : aceton
temperatura przeprowadzenia pomiarów : ok. 20°.
III. Obliczenia :
( Przykład obliczeń dla pierwszego pomiaru ) :
m w =δ w ∗ ν w =1g ; m t =δ t ∗ ν t = 0,867 g/cm3 ∗ 9 cm3 = 7,803g ; m a = δ a ∗ ν a = 0,796 g/cm3 ∗ 15,5 cm3 =12,338g .
% wody = 1g∗ 100% / (1g+7,803g +12,338g )
%toluenu = 7,803g∗100% / (1g+7,803g +12,338g )
%acetonu = 12,338∗100% / (1g+7,803g +12,338g ) .
V. Wnioski :
Z wykresu wynika, że aceton ma większe powinowactwo do toluenu niż do wody, należałoby to tłumaczyć budową związków , a co za tym idzie , ich własnościami fizyko-chemicznymi (np. moment dipolowy, hydrofilowość).
Obecność acetonu w wodzie zmniejsza prawdopodobieństwo utworzenia wiązania wodorowego między cząsteczkami wody ( sam aceton nie tworzy wiązań wodorowych ).