1. IDENTYFIKACJA PREPARATU

Nazwa preparatu: Mieszanina alkoholi alifatycznych C₃ - C₆

Wzór chemiczny mieszaniny: C₃H₈O + C₄H₁₀O + C₅H₁₂O + C₆H₁₄O

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
mieszanina alkoholi alifatycznych C3 - C6	100	-	-	Xi	10-37/38-41-67

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Preparat niebezpieczny w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Mieszanina alkoholi alifatycznych C₃ - C₆ jest preparatem łatwo palnym, tworzącym z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięższe od powietrza.

Zagrożenie toksykologiczne: Mieszanina alkoholi alifatycznych C₃ - C₆ działa drażniąco na skórę, oczy i drogi oddechowe. Szkodliwa wskutek spożycia, wdychania par i przedostania się przez skórę, bakteriobójcza.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Mieszanina alkoholi alifatycznych C₃ - C₆ działa szkodliwie w środowisku naturalnym. Większość alkoholi tworzących mieszaninę jest produktem naturalnej fermentacji. Większe ilości zrzucone do wód mogą spowodować odtlenienie środowiska.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego mieszaniną alkoholi alifatycznych C₃ - C₆ środowiska.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.
2.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską.
Połknięcie:
1.	Przepłukać usta. Podać 1-2 szklanki wody do wypicia. U osoby przytomnej wywołać wymioty lub wykonać płukanie żołądka.
2.	Zapewnić spokój, leżenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe).
2.	W przypadku konieczności zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	Zasięgnąć porady dermatologa, gdy wystąpi podrażnienie skóry.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Zbiorniki i inne opakowania z mieszaniną narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Opary alkoholi strącać rozproszonymi strumieniami wody.
Środki gaśnicze:	gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się mieszaniny. Powoduje to rozrzucanie palącego się preparatu, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą. W miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.
Sprzęt ochronny strażaków:	Ubrania odporne na działanie wysokich temperatur. Niezależne aparaty izolujące drogi oddechowe. UWAGA: Stosować eksplozymetr.
Uwaga dodatkowa:	Produktami spalania jest ditlenek węgla i woda.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się mieszaniny alkoholi do środowiska, osoby postronne przebywające na zagrożonym awarią obszarze należy natychmiast ewakuować. Awaria musi być jak najszybciej zlokalizowana i zlikwidowana. Obszar dotknięty awarią musi być kontrolowany eksplozymetrem lub za pomocą rurek wskaźnikowych. Do likwidowania dużego skażenia mogą przystąpić przeszkolone w ratownictwie chemicznym osoby. W przypadku wydostania się mieszaniny alkoholi do kanalizacji istnieje niebezpieczeństwo wytworzenia się mieszanin wybuchowych z powietrzem oraz wybuchu.
Środki ochrony osobistej:	Odzież ochronna, ochrony dróg oddechowych z filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A oraz filtrem cząsteczkowym P2, szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne.
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku niemożności zlikwidowania następstw awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji należy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym służbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się mieszaniny alkoholi do wód powierzchniowych, ostrzec użytkowników. Zbieranie rozlanej mieszaniny dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.).
Zabezpieczenie środowiska:	Jak najszybciej zebrać rozlany preparat. Starać się nie dopuścić do skażenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska.
Metody utylizacji:	Niszczyć na drodze spalania - zgodnie z wymogami obowiązującego prawa.

7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania mieszaniny alkoholi nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać kontaktów z mieszaniną, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej odpowiedni do pracy z alkoholami alifatycznymi, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Stosować szczególne zasady ochrony przeciwpożarowej. Chronić zbiorniki przed ciepłem i nagrzaniem.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych zbiornikach, pojemnikach i opakowaniach jednostkowych, w magazynie cieczy łatwo palnych wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i utleniającymi substancjami. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać mieszaninę alkoholi, która w żadnej postaci nie nadaje się do technicznego zagospodarowania. Preparat łatwo palny. Likwidacja na drodze spalania, w wyznaczonych miejscach lub instalacjach.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

propan-1-ol: NDS - 100 mg/m³, NDSCh - 200 mg/m³

butan-1-ol: NDS - 50 mg/m³, NDSCh - 150 mg/m³

butan-2-ol: NDS - 300 mg/m³, NDSCh - 450 mg/m³

pentan-1-ol: NDS - 100 mg/m³, NDSCh - 450 mg/m³

Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach. Urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	Maski ochronne z filtrem gazowym B i filtrem cząsteczkowym P2, aparaty oddechowe.
Ręce:	Rękawice ochronne odporne na działanie alkoholi alifatycznych.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zbitej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z alkoholami alifatycznymi. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Natychmiast usuwać rozlewy mieszaniny.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Metody oceny narażenia opierają się na oznaczaniu zawartości alkoholi alifatycznych w atmosferze miejsca pracy i na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości alkoholi alifatycznych na stanowisku pracy. Zalecane są metody chromatografii gazowej. Dla oznaczania stężenia par zastępczo można posługiwać się odpowiednimi rurkami wskaźnikowymi.

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: mieszanina alkoholi C3 - C6
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: Mieszanina alkoholi C3 - C6 w warunkach normalnych jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym, słodkim zapachu.
9.3	Temperatura topnienia: ok. -110 - -20^oC
9.4	Temperatura wrzenia: ok. 95-110^oC
9.5	Gęstość: ok. 0,80-0,82 g/cm^3 (20^oC)
9.6	Gęstość par względem powietrza: ok. 2,2
9.7	Prężność par w 20^oC: 2-15
9.8	Temperatura zapłonu: ok. 20-40^oC
9.9	Temperatura samozapalenia: ok. 450^oC
9.10	Zakres tworzenia z powietrzem mieszanin wybuchowych: 1,5-10% obj.
9.11	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Mieszanina alkoholi C3 - C6rozpuszcza się częściowo w wodzie, dobrze w alkoholu i eterze.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	Preparat jest chemicznie stabilny w warunkach prawidłowego przechowywania. Pary alkoholi alifatycznych z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Mieszanina gwałtownie reaguje z silnymi środkami utleniającymi, np. tritlenkiem chromu, kwasem nadchlorowym, chloroformem w obecności silnych zasad.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia:	Oczy	Tak
	Skóra	Tak
		Spożycie	Tak
		Wdychanie	Tak

Dane toksykologiczne:

LD_{50 (doustnie, szczur)} = 2460 mg/kg wagi ciała.

Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):

Wdychanie par i aerozoli: Nastąpi gwałtowne skrócenie oddechu z kaszlem. Mieszanina alkoholi wchłaniana jest przez płuca, powodując takie same objawy jak po spożyciu. Pary alkoholi w stężeniach poniżej 5% w powietrzu wchłaniają się przez płuca szybko.

Kontakt ze skórą: Wystąpi silne podrażnienie, wysuszenie i odtłuszczenie. Mogą pojawić się spękania.

Kontakt z oczami: Wystąpi silne podrażnienie z zaczerwienieniem.

Spożycie: Wskutek spożycia mieszaniny alkoholi mogą powstać zaburzenia psychiczne, zataczający się chód, bełkotliwa mowa. W groźniejszych przypadkach następuje utrata przytomności i, rzadziej, drgawki. Może zaistnieć śpiączka.

Skutki zdrowotne narażenia ostrego:

Mieszanina alkoholi powoduje u człowieka zatrucie ostre (aż do śmiertelnych), podostre, lekkie i przewlekłe. Wchłaniany jest głównie drogą pokarmową, a także przez płuca i błony śluzowe dróg oddechowych. Pary w stężeniach poniżej 5% w powietrzu wchłaniają się przez płuca szybko. Alkohole zwiększają i ujawniają działanie większości trucizn. Środki nasenne potęgują działanie alkoholi.

Skutki zdrowotne narażenia przewlekłego:

Osoby, które chronicznie narażone są na oddychanie powietrzem z zawartością mieszaniny alkoholi, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wątrobą i nerkami.

Powikłania:

Podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wątrobą i nerkami.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Mieszanina alkoholi alifatycznych w środowisku ulega całkowitej biodegradacji. Unikać przedostawania się produktu do środowiska. Przed odprowadzeniem do kanalizacji wielokrotnie rozcieńczyć wodą.

Wskaźnik oceny ostrej toksyczności (średnie ważone):

wobec ssaków: 1,6

wobec ryb: 2,8

wobec bakterii: 3,5

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 07 01 04 - inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metalu,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1993
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	3
14.3	Grupa pakowania:	III
14.4	Kod klasyfikacyjny:	F1
14.5	Ilości ograniczone:	LQ7
14.6	Kategoria transportowa:	3
14.7	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	30
14.8	Symbole niebezpieczeństwa (R):	10-37/38-41-67
14.9	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-7/9-13-26-37/39-46
14.10	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 3:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz.1206).

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 1 lipca 2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi mieszaniny alkoholi alifatycznych C₃ - C₆, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony wytwórcy i dystrybutora mieszaniny alkoholi alifatycznych C₃ - C₆. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Preparat drażniący.”
Symbole zagrożenia
R 10	Preparat łatwo palny.
R 37/38	Działa drażniąco na drogi oddechowe i skórę.
R 41	Ryzyko poważnego uszkodzenia oczu.
R 67	Pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 7/9	Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w pomieszczeniu dobrze wentylowanym.
S 13	Nie przechowywać razem z żywnością, napojami i paszami dla zwierząt.
S 26	Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.
S 37/39	Nosić odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy.
S 46	W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaż opakowanie lub etykietę.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Mieszanina alkoholi alifatycznych C3 - C6
16.2 Znaczenie symboli:
Numer rozpoznawczy zagrożenia
30	Materiał ciekły zapalny.
Symbole ostrzegawcze na opakowaniach
Xi	Preparat drażniący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa ADR/RID: 3-III		Materiał ciekły zapalny - mniej niebezpieczny.
Numer ONZ: 1993		Materiał ciekły zapalny, inaczej nieujęty.
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania preparatu. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywa 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEGO PREPARATU	Wydanie: I Data wydania: 20.04.03 Strona/stron 8/8
Nazwa:	MIIESZANINA ALKOHOLI ALIFATYCZNYCH C3 - C6

Mieszanina alkoholi alifatycznych C₃ - C₆

---