__________________________________________________________________________________
LITERATURA ANTYCZNA
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
Homer: „Iliada" (opis tarczy Achillesa, pojedynek Hektora z Achillesem). Znajomość mitologicznej historii wojny trojańskiej, wiadomości ogólne o utworze Homera (akcja, bohaterowie itp.). Wiadomości historyczne dot. wojny trojańskiej i działalności
H. Schliemanna.
2. Sofokles: „Antygona". Znajomość dziejów rodu Labdakidów.
3. Horacy: „Exegi monumentum".
4. Biblia - Oba opisy stworzenia świata, trzy wybrane psalmy (każdy innego typu),
dwie wybrane przypowieści (krótka i rozbudowana), Dekalog i Osiem Błogosławieństw, Hymn św. Pawła o miłości, Apokalipsa św. Jana
(rozdz. 12-20).
II. Zagadnienia:
1. Biblia - autorstwo, chronologia, typy ksiąg, języki. Zasady egzegezy biblijnej. Wpływ Biblii na cywilizację, kulturę i język.
2. Pojęcie mitu. Mitologie a Biblia. Wpływy mitologii na kulturę i język.
3. Geneza, ewolucja i kanony teatru greckiego i dramatu.
4. Współczesność jako spadkobierczyni antyku.
__________________________________________________________________________________
LITERATURA ŚREDNIOWIECZNA
__________________________________________________________________________________
Wszystkie teksty lub fragmenty tekstów pochodzą z książki Romana Mazurkiewicza „Zrozumieć średniowiecze", Tarnów 1994.
I. Zakres materiału:
1. „Bogurodzica".
2. „Posłuchajcie, bracia miła".
3. Gall Anonim „Kronika polska" (fragm.).
4. Wincenty z Kielc (Kielczy) „Żywot św. Stanisława".
5. „Legenda o świętym Aleksym".
6. „Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią".
7. „Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego".
8. „Satyra na leniwych chłopów".
9. „Wiersz Słoty o chlebowym stole".
10. „Pieśń o katedrze edeskiej”
11. „Pieśń o Rolandzie". (fragm.)
12. „Dzieje Tristana i Izoldy". (fragm.)
13. „Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu". (fragm.)
14. Jacopone da Todi „Stabat mater dolorosa".
15. Dante Alighieri „Boska komedia". (fragm.)
II. Zagadnienia:
Z zestawu „Zrozumieć średniowiecze - zagadnienia do syntezy epoki”
(str. 283) szczególnie należy uwzględnić tematy:
1, 2, 3, 4, 5, 7, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 26, 30, 32, 33, 36, 38, 41, 42.
__________________________________________________________________________________
LITERATURA RENESANSOWA
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
1. Mikołaj Rej: „Żywot człowieka poczciwego” (rozdz. V, cz. 6,7,8);
„Krótka rozprawa(...)”.
2. J. Kochanowski: Fraszki -
ks. I: „Na nabożną”, „Na Konrata”, „O żywocie ludzkim” (obie!) „Na matematyka”, „Za pijanicami”, „O doktorze Hiszpanie”, „Na ucztę”, „Na Ślasę”, „O miłości”;
ks. II: „O Koźle”, „O kapelanie”, „Na lipę”, „Do snu”, „Na fraszki”;
ks. III: „Do gór i lasów”, „Na dom w Czarnolesie”.
Pieśni - ks. I: II, III, IX, XX;
ks. II: V, IX, X, XXIV, XXV;
„Pieśń świętojańska o Sobótce” (Panna XII).
Treny - VI, VII, VIII, IX, X, XII, XIX.
„Odprawa posłów greckich”.
3. S. Szymonowic: „Żeńcy”.
4. M. Sęp Szarzyński: „O nietrwałej miłości rzeczy świata tego”,
„O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem”.
5. P. Skarga: „Kazania sejmowe” (kazanie drugie).
6. W. Szekspir: „Makbet”.
II. Zagadnienia:
1. Uwarunkowania historyczne renesansu europejskiego i polskiego.
2. Definicje: humanizmu, renesansu, reformacji, kontrreformacji, epikureizmu, stoicyzmu.
3. Definicje i egzemplifikacje: pieśni, fraszki, sielanki, prozy parenetycznej.
4. Tematyka wiejska w literaturze renesansowej.
5. Związki renesansu z antykiem. Mecenat.
6. Osobowość Kochanowskiego jako renesansowego humanisty
7. Kształtowanie się świadomości narodowej i poczucia obywatelskiego.
8. Literacki ideał życia szlacheckiego.
______________________________________________________________________________
LITERATURA BAROKOWA
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
1. J. A. Morsztyn: „Do trupa”, „Niestatek I”, „Niestatek II”, „O sobie”, „Nadgrobek Perlisi”, „Pieśń w obozie pod Żwańcem”, „Non fecit taliter ulli nationi”.
2. D. Naborowski: „Na oczy królewny angielskiej(...)”.
3. W. Potocki: „Wolne kozy od pługu”, „Trefunek na Mazoszu”, „Pospolite ruszenie”, „Natura wszytkim jednaka”,
„Wojna chocimska” (mowa Chodkiewicza).
4. Z. Morsztyn: „Żywot - sen - cień”.
5. J. Ch. Pasek: „Pamiętniki" (rozdz. „Rok Pański 1660” -scena pojedynku).
6. Molier: „Świętoszek".
II. Zagadnienia:
1. Uwarunkowania historyczne baroku europejskiego i polskiego.
2. Wpływ kontrreformacji na sztukę.
3. Cechy barokowej poetyki.
4. Wizerunek szlachty w literaturze . Sarmatyzm.
5. Nurt ziemiański i dworski w literaturze.
__________________________________________________________________________________
LITERATURA OŚWIECENIOWA
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
Ignacy Krasicki: Bajki - „Wstęp do bajek", „Szczur i kot", „Ptaszki w klatce", „Filozof", „Dewotka", „Malarze", „Groch przy drodze", „Jagnię i wilcy",
„Syn i ojciec”, „Pieniacze", „Lis i wilk", „Mądry i głupi" (obie), „Chart i kotka", „Woły krnąbrne", „Przyjaciele".
Satyry: „Do króla", „Żona modna", „Pijaństwo", „Świat zepsuty".
„Monachomachia".
„Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" (rozdz. I [dom rodzinny], XV[pobyt w Paryżu]).
2. Franciszek D. Kniaźnin: „Do wąsów", „O miłości".
3. Franciszek Karpiński: „Laura i Filon", „Powrót z Warszawy na wieś",
„Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim".
4. Julian U. Niemcewicz: „Powrót posła".
5. Adam Naruszewicz: „Balon".
6. Józef Wybicki: „Pieśń legionów polskich we Włoszech".
7. Stanisław Staszic: „Przestrogi dla Polski" („Do panów czyli możnowładców").
II. Zagadnienia:
1. Uwarunkowania historyczne europejskiego i polskiego oświecenia.
2. Klasycyzm w literaturze i sztuce.
3. Mecenat króla Stanisława Augusta.
4. Racjonalizm, empiryzm, deizm, ateizm, libertynizm - definicje.
5. Gatunki literackie charakterystyczne dla klasycyzmu stanisławowskiego.
6. Sentymentalizm jako reakcja na racjonalizm.
7. Oświeceniowe spojrzenie na sarmatyzm.
__________________________________________________________________________________
LITERATURA ROMANTYCZNA
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
1. Adam Mickiewicz: „Oda do młodości".
Ballady: „Romantyczność”, „Lilie”, „Świteź”, „Świtezianka”.
Sonety: „Stepy akermańskie”, „Bakczysaraj w nocy”,
„Czatyrdah”, „Pielgrzym”.
„Konrad Wallenrod”.
„Dziady” cz. II, IV, III.
„Pan Tadeusz”.
„Reduta Ordona”.
Liryki lozańskie: „Nad wodą wielką i czystą”, „Polały się łzy”,
„Snuć miłość”, „Żal rozrzutnika”.
2. Juliusz Słowacki: „Kordian”.
„Grób Agamemnona”, „Testament mój”.
„Beniowski” (Pieśń V - fragm. „Chodzi mi o to...”).
3. Zygmunt Krasiński: „Nie-Boska komedia”.
4. Cyprian K. Norwid: „Bema pamięci żałobny - rapsod”, „Do obywatela Johna Brown”, „Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie...”, „Fortepian Szopena”.
5. Jerzy Byron: „Giaur”.
6. Jan W. Goethe: „Król olch”.
II. Zagadnienia:
1. Definicje: orientalizmu, historyzmu, prometeizmu, mesjanizmu.
2. Romantyczne upodobanie do fantastyki i ludowości.
3. Romantyczna apoteoza młodości, buntu, indywidualizmu, wolności jednostki i narodu.
4. Romantyczny tryumf uczucia nad rozumem.
5. Przyroda w sztuce romantycznej.
6. Gatunki literackie typowe dla romantyzmu.
7. Romantyczne cechy utworów polskich pisarzy.
8. Specyfika polskiego romantyzmu.
9. Szlachta w oczach polskich romantyków.
______________________________________________________________________________
LITERATURA POZYTYWISTYCZNA
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
1. Adam Asnyk: „Do młodych”, „Daremne żale”, „Nad głębiami" (XIII, XXIX).
2. Maria Konopnicka: „Rota” .
3. Bolesław Prus: „Lalka”, „Katarynka”.
4. Eliza Orzeszkowa: „Nad Niemnem”.
5. Henryk Sienkiewicz: „Ogniem i mieczem” , „Jamioł”.
II. Zagadnienia:
1. Definicje: pozytywizmu, scjentyzmu, altruizmu, darwinizmu, realizmu, naturalizmu, asymilacji, emancypacji, pracy organicznej, pracy u podstaw.
2. Realizacja haseł pozytywistycznych w utworach literackich.
3. Gatunki literackie charakterystyczne dla pozytywizmu.
4. Pozytywistyczne spojrzenie na romantyzm.
__________________________________________________________________________________
LITERATURA MŁODEJ POLSKI
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
1. Kazimierz Przerwa -Tetmajer: „Koniec wieku XIX”, „Na Anioł Pański”, „Dziś”, „Życie”, „Preludia” VII, XVII, „Któż nam powróci”, „Był czas”, „Hymn do nirwany”, „Evviva l'arte!”, „Ekstaza”, „Dzwony św. Piotra w Rzymie”, „W Kaplicy Sykstyńskiej”, „W lesie”, „Słońce”, „Marsz zbójnicki”, „Widok ze Świnicy(...)”, „W Tatrach” (II, IV), „Ta trawa, której nikt nie kosi”.
2. Leopold Staff: „Kowal”, „Deszcz jesienny”, „Przedśpiew”, „O miłości wroga”,
„Curriculum vitae”, „Dzieciństwo”.
3. Jan Kasprowicz: „Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach”,
„Przeprosiny Boga”, „Umiłowanie ty moje”, „Święty Boże”.
4. Stanisław Wyspiański: „Wesele” .
5. Stefan Żeromski: „Rozdzióbią nas kruki, wrony...”, „Doktor Piotr”, „Ludzie bezdomni”.
6. Władysław Reymont: „Chłopi” .
7. Gabriela Zapolska: „Moralność pani Dulskiej”.
II. Zagadnienia:
1. Definicje: dekadentyzmu, impresjonizmu, klasycyzmu, naturalizmu,
neoromantyzmu, nietzscheanizmu, parnasizmu, symbolizmu.
2. Motywy ludowe w literaturze i sztuce młodopolskiej.
3. Mieszczaństwo jako temat literacki.
4. Konflikt artysta - społeczeństwo.
5. Problematyka społeczna.
6. Rachunek narodowego sumienia.
7. Przyroda w literaturze i sztuce.
__________________________________________________________________________________
XX - LECIE MIĘDZYWOJENNE
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
1. Stefan Żeromski: „Przedwiośnie”.
2. Zofia Nałkowska: „Granica”.
3. Witold Gombrowicz: „Ferdydurke”.
4. Witkacy: „Szewcy”.
5. Bolesław Leśmian: „Dziewczyna”, „Piła”, „Ballada bezludna”, „Ballada dziadowska”, „Dusiołek”, „Przemiany”, „Stodoła”, „Urszula Kochanowska”, „Topielec”.
6. Antoni Słonimski: „Dokument epoki”, „Żołnierz nieznany”.
7. Julian Tuwim: „Rzuciłbym to wszystko”, „Colloquium niedzielne na ulicy”,
„Zabawa”, „Patriota”, „Słopiewnie” .
8. Jan Lechoń: „Herostrates”, „Włosy Słowackiego”.
9. Kazimierz Wierzyński: „Manifest szalony”.
__________________________________________________________________________________
II WOJNA ŚWIATOWA I CZASY PRL-u
__________________________________________________________________________________
I. Zakres materiału:
1. Tadeusz Borowski: „Pożegnanie z Marią”, „Proszę państwa do gazu”, „U nas w Auschwitzu”, „Dzień na Harmenzach”.
2. Gustaw Morcinek: „Listy spod morwy”
3. Gustaw Herling - Grudziński: „Inny świat”.
4. Kazimierz Moczarski: „Rozmowy z katem”.
5. Hanna Krall: „Zdążyć przed Panem Bogiem”.
6. Miron Białoszewski: „Pamiętnik z powstania warszawskiego”.
7. Albert Camus: „Dżuma”.
8. Sławomir Mrożek: „Tango”.
9. Tadeusz Różewicz: „Kartoteka”.
10. Jerzy Szaniawski: „Dwa teatry”.
Wiersze:
Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego: „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte” .
Antoniego Słonimskiego: „Alarm” .
Leopolda Staffa: „Pierwsza przechadzka”.
Jana Lechonia: „Legenda”.
Krzysztofa Kamila Baczyńskiego: „Wigilia”, „Pokolenie”, „Z głową na karabinie”, „Z lasu”.
Tadeusza Gajcego: „Wczorajszemu”.
Tadeusza Borowskiego: „Pieśń” .
Czesława Miłosza: „Campo di Fiori”, „W Warszawie”, „Który skrzywdziłeś”.
Tadeusza Różewicza: „Ocalony”, „Matka powieszonych” .
Zbigniewa Herberta: „Dlaczego klasycy”, „Powrót prokonsula”, „Przesłanie pana Cogito”.
Romana Brandstaettera: „Prorok w ojczyźnie swojej jest bez czci”, „Hieronim Bosch”.
Jana Twardowskiego: „dzieciństwo wiary”, „sprawiedliwość”, „wigilia” .
Stanisława Barańczaka: „Autentyk”, „Humanistyczne warunki”, „Określona epoka” .
Wisławy Szymborskiej: „Pierwsza fotografia Hitlera”, „Pogrzeb”.
Antologie poezji staropolskiej:
1. „Toć jest dziwne a nowe” - antologia literatury polskiego średniowiecza. Opracowanie Antoniny Jedlicz.
2. „Patrząc na rozmaite świata tego sprawy” - antologia polskiej poezji renesansowej. Opracowanie Jadwigi Sokołowskiej.
3. „I w odmianach czasu smak jest” - antologia polskiej poezji epoki baroku. Opracowanie Jadwigi Sokołowskiej.
4. „Świat przemieniać - zuchwałe rzemiosło” - antologia poezji polskiego oświecenia. Opracowanie Teresy Kostkiewiczowej i Zbigniewa Golińskiego.
Opracowania ogólne:
1. „Literatura polska” - przewodnik encyklopedyczny. (2 tomy)
2. Julian Krzyżanowski - „Historia literatury polskiej”
3. Władysław Tatarkiewicz - „Historia filozofii” (3 tomy).
4. „Historia Kościoła” (5 tomów).
5. Karol Estreicher - „Historia sztuki w zarysie”.
6. Janusz Kębłowski - „Dzieje sztuki polskiej”.
7. „Słownik terminów literackich” pod red. Janusza Sławińskiego
Warto znać:
1. Johan Huizinga - „Jesień średniowiecza”.
2. Giorgio Vasari - „Żywoty najsławniejszych malarzy (...)”.
3. Czesław Hernas - „Barok”.
4. Maria Janion, Maria Żmigrodzka - „Romantyzm i historia”.
5. Alina Witkowska - „Literatura romantyzmu”.
6. Alina Witkowska - „Mickiewicz - słowo i czyn”.
7. Julian Krzyżanowski - „Neoromantyzm polski”.
8. Tadeusz Żeleński-Boy - „O Krakowie”.
9. Rafał Węgrzyniak - „Wokół Wesela”.
10. Cezary Rowiński - „Człowiek i świat w poezji Leśmiana”.