Emile Durkheim „Zasady metody socjologicznej”
Rozdz. III („Zasady rozróżniania faktów normalnych i patologicznych”).
Socjologiczna analiza faktów społecznych.
Badacz powinien być obiektywny i bezstronny wobec rzeczywistości. Nauka obserwuje i wyjaśnia fakty, ale ich nie ocenia, nie ma dla niej dobra i zła.
Fakty normalne i fakty patologiczne - weryfikacja kryteriów podziału. Definicja, społeczne znaczenie i funkcje zbrodni.
Pytania:
Jakie kryteria odróżniania faktów normalnych od patologicznych Durkheim odrzuca?
Jakie kryteria sam proponuje?
Dlaczego przy zastosowaniu jego kryteriów zbrodnia jawi się jako zjawisko socjologicznie normalne? Definicja zbrodni; jaka musiała by być zbrodnia aby była patologiczna?
Odpowiedzi:
Ad1. Jakie kryteria odróżniania faktów normalnych od patologicznych Durkheim odrzuca?
Odrzuca kryterium bólu i cierpienia (które nie zawsze oznaczają chorobę)
Odrzuca kryterium subiektywnego domniemania (odrzuca ideologię, można w sposób naukowy tłumaczyć fakty „już to jako zbawienne, już to jako zgubne”)
Odrzuca kryterium szans przeżycia (ze względu na doskonałe przystosowanie organizmu do środowiska, adaptacja jest to nieostre kryterium)
Ad2. Jakie kryteria sam proponuje?
Trzy zasady rozróżniania faktów normalnych od patologicznych:
Fakt społeczny jest normalny dla określonego typu społecznego, rozpatrywanego w określonej fazie jego rozwoju, jeżeli wytwarza się w przeciętnych społeczeństwach tego rodzaju w odpowiedniej fazie ich ewolucji (normalne jest to co jest przeciętne, to jaki obraz jest tego rozpowszechniony).
Rezultaty zastosowanej metody można sprawdzić przez wykazanie, że powszechność zjawiska wiąże się z ogólnymi warunkami życia zbiorowego w rozważanym typie społeczeństwa (normalne jest to co jest powszechne).
Sprawdzenie to jest niezbędne wówczas, gdy fakt dotyczy rodzaju społecznego, który nie dokonał jeszcze swej pełnej ewolucji.
Po ustaleniu za pomocą obserwacji, że fakt jest powszechny, cofnąć się trzeba do warunków, które określiły tę powszechność w przeszłości (metoda historyczna), a następnie zbadać, czy owe dane warunki są nadal w teraźniejszości, czy też przeciwnie uległy one zmianie (metoda porównawcza). W pierwszym wypadku można te fakty uznać za normalne, w drugim za anormalne.
Ad3. Dlaczego przy zastosowaniu jego kryteriów zbrodnia jawi się jako zjawisko socjologicznie normalne? Definicja zbrodni; jaka musiała by być zbrodnia aby była patologiczna?
ZBRODNIA - polega na akcie godzącym w pewne uczucia zbiorowe o szczególnej sile i wyrazistości. Poznaje ją się po tym, że występuje zjawisko potępienia, poznajemy ją po reakcji; nie wynika z norm prawa, ale z tego jak ludzie reagują.
Zbrodnia jest normalna, ponieważ:
społeczeństwo bez zbrodni jest niemożliwe, zbrodnia występuje w każdym społeczeństwie, jest to zjawisko powszechne, więc z socjologicznego punktu widzenia normalne (jest powszechna, występuje we wszystkich społeczeństwach)
wypływa z pewnych zasad ustrojowych żywego organizmu
zbrodnia jest użyteczna, gdyż warunki, z jakimi jest zespolona, są także nieodzowne dla normalnej ewolucji moralności i prawa (jest użyteczna)
Zbrodnia jest patologiczna jeżeli osiąga lub przekracza pewien poziom, który można zapewne ustalić dla każdego typu społeczeństwa (w każdym społeczeństwie są inne kryteria).