PĘDZENIE CYKORII. Korz. do pędzenia: śr. 3-6 cm, dł. 18-20 cm. Li. obcina się / wys. 3-5 cm, żeby nie uszkodzić stożka wzrostu. Ocena stopnia dojrzałości korz. cykorii: Korz. niedojrzały - płaskie ramiona, niewyraźna szyjka, słabo zaznaczony rdzeń łodygi. Początek dojrzewania: ramiona nieco wzniesione, słabo zaznaczona szyjka, powiększający się rdzeń łodygi. Korz. dojrzały: wyraźnie zaznaczona szyjka korz, i rdzeń łodygi. Korz. przejrzały: masywna szyjka korz, duży i wydłużony rdzeń łodygi. Im ↑ temp. w czasie przechowywania tym szybciej zachodzą procesy dojrzewania i korz. mogą przejrzewać. Najlepszy do pędzenia jest korz. o optym. dojrzałości ^ w początkowym stadium dojrz. Korz. sadzi się: lekko skośnie. Metody: 1.Dołowanie z okrywą warstwy gl. 2.Dołowanie nie przykrywając warstwą gleby. Warunki pędzenia: całkowita ciemność, odpowiednia dojrzałość, temp. PŁ i powiet. i wilg. Temp.: 8-10-140C przez 5-7 dni, żeby korz. się ponownie ukorzeniły. W czasie pędzenia temp. pożywki musi być ↑ niż temp. powiet. Poniżej korzeni musi być zainstalowana grzałka. Temp. powietrza: 16-180C. Temp. PŁ (zal. od wczesności odmiany i terminu pędzenia): wczesne IX-X: 22-25; X-XI: 20-22; XII-I: 18-20; I-II: 16-18. Główki korz. zamykają się jak zwiększymy temp. pow. o 2-30C. Wilgotność: na wytw. 100g kolbki - 160 g H2O. Jeżeli jest pędzenie z pokrywką wyrównuje się wilgotność podlewając, w hydroponice wilg. pow. 70-80%. Pożywka: EC 1,5-2; N do 200-300g. Pędzenie trwa ok. 1 m-ca, Odmiany: do XII-I: Daliva F1, Monitor F1, Totem F1, Salsa F1, do II-V: Liber F1. Na polu: 350-400 szt. Nasion/ ha
SZCZYPIOREK Allium schoenoprasum L.-↑ wit. C (powyżej 200mg%), karotenu, Ca i Fe. Wieloletnia, wytw. podziemne kłącza, / których są liczne pąki liściowe i zawiązki nowych korz. Pąki li. powstają latem w okresie wegetacji, a pobudzane są do wzrostu w następnym roku ^ wcześniej, w okresie zimowego pędzenia. Inicjacja pąków li. z których przy pędzeniu powstaje szczypior (poł VI-poł VII). Wyrastające z kłącza nowe roś. szybko się ukorzeniają, stają się samodzielnymi roś. rosnącymi w mniej ^ bardziej zwartych kępach. Kępki po 2-3 latach tworzą zwartą darń, dającą się rozdzielić / pojedyncze roś. Okres spoczynku fizjologicznego trwa ok. 3 m-cy. Można go skrócić do 4-6 tyg. poprzez 1) „ciepłe kąpiele kęp w H2O o 35-40°C przez 12-16h. 2) przedmuchiwanie kęp ciepłym powietrzem o 36°C przez 3-4 dni, a następnie nasycenie ich H2O o O°C. Do pędzenia kępy roś. jedno- ^ dwurocznych (u których nie ścinano liści), o Ø 6-7cm, czas 6-7 tyg. (od p.XII do wiosny - 2 ^ 3 cykle). Prawidłowe uformowanie szczypioru zapewnia przez I-sze 2 tyg. temperatura 20-22°C (przyspiesza odrastanie li., ↓ wym. świetlne - wzrost li. sub. zapasowe u nasady pochew liściowych i w korz.), następnie z↓ do 14-16°C (szczypior mniej wybiegnięty i wytrz. / więdnięcia, działanie światła - jędrny i ok wybarwiony). Kępy należy regularnie podlewać, wilg. powiet. 75-80%. (h 15-20cm, plon max 8-10kg z m2) Erfurcki Olbrzymi, Hylau Sprint F1, Hylau Cut F1, Grolau, Dominant.
CEBULA Allium cepa L - wit C. 70mg%, olejki lotne, sole min Ca, Fe. Przed rozpoczęciem możemy moczyć ceb. (Ø 20-30mm) przez 12-15h w ciepłej H2O (30-35°C), aby pobudzić wzrost. Do pędzenia dymki (XI- późna wiosna). W czasie pędzenia rozwijające się li. czerpią skł. pok z sub. zapas. zgromadzonych w ceb. Czas spoczynku po całkowitym dojrzeniu zal. od odm., wlk. cebul (przeciętnie 2 m-ce). Wym. świetlne niewielkie (odrastanie li. z sub. zapasowych w ceb.), wilg. 70%, wilgotne PŁ - pobudzenie do wzrostu, 16-18°C. 3-4 tyg, szczypior 20-30cm, 4-10kg z m2.
PIETRUSZKA korzeniowa (Petroselinum crispum Mill. ssp tuberosum) i naciowa (P. crispum Mill. spp crispum) 150-180mg% wit. C, wit. B, karoten, sole mineralne Ca i Fe. 2-letnia, I-szy rok - gromadzą sub zapasowe w korz. (korzeniowa - palowy, naciowa - wiązkowy), z tych sub w II roku tworzą się rozety liściowe i organy weget., w korzystnych war. wzrost ciągły. Wykopujemy korz. i wysadzamy / miejsce pędzenia (krótkie korz. 8-10cm, Ø korz. 2cm, naciowa 3cm) P. naciową sadzi się kołkiem w spulchnioną gl. w rzędy co 20cm i co 8-10cm w rzędzie, korzeniową sadzi się w rowki odległe od siebie o 10-20cm, o głębokości ok. 20cm. 10-12°C, gleby 8-12°C, wilg. powiet. 75%, p. korzeniowa po 4 tyg. (li.- 2,5kg z m2), naciowa po 12 tyg. (1,6kg z m2), natka 15cm (w pęczkach)
SELER korzeniowy (Apium graveolens L. var rapaceum Pers.) naciowy (A. g. L. var dulce Pers.) Wit. C, B, E, β-karoten, kw. pantotenowy i nikotynowy, sole min. Ca (1500mg%s.m..), K (510mg%s.m.), P, Mg, Fe, Mn i Cu, olejki lotne - limonen, selinen, sedanolid. 2-letnia (korzeniowy- k. spichrzowy, naciowy- k. wiązkowy - musi wytw. nową biomasę), korzystne warunki rośnie ciągle, łatwa jaryzacja w ↓ temp., długi dzień stymuluje tw. pędów generat. Naciowy - całe roś. ^ tzw. piętki pozostałe po wycięciu li., z pąków starych li. i wyrastają tzw. odrosty, które po wyłamaniu z fragmentem piętki łatwo się ukorzeniają. Sadzi się gęsto 20-30 x 10 cm. 15°C, nawadnianie (mogą zasychać wierzchołki wzrostu, zahamowanie wzrostu, pogorszenie smaku korz. i ogonków li.), wilg. 75%, zalecane dokarmianie, zb. seler z korz., liście w pęczki, plon z naci 2-4kg/m2
RABARBAR Rheum rhaponticum L - orzeźwiający smak - kw. jabłk., cytryn., szczawiowy, przechodzi jesienią okres spoczynku, przerwanie przy -4,-9°C, najefektywniej w 2-6°C; można przyspieszyć opryskując kw. giberelinowym; do pędzenia 2-3 letnie karpy, od XII do IV, opt. 13-15°C (niższa wolniej, lepsza barwa), z↓ dostęp ☼ (ciemność), wilg. >85% (szara pleśń); po 4-5 tyg. zb. ogonki o Ø 1-1,5cm.
SZPARAG - Asparagus officinalis L. - wit B, zw mineralne, Fe i Co, olejki lotne, nie przechodzi spoczynku fizjolog., nie ma ograniczeń co do terminu, / jaki zamierza się P wypustki (pędy), wzrost pączków / karpie zaczyna się w 10°C, temp. 21-25°C wypustki gotowe są do zb. po 2-3 tyg.; dla uzyskania białych wypustek pędzenie bez dostępu ☼, używa się 2-2,5 letnie karpy, im karpy cięższe tym ↑ plon, 40-60 tys. karp do pędzenia / 1ha.
SAŁATA Masłowa (Lactuca sativa var capitata L.), Głowiasta, Krucha, Łodygowa, Liściowa, Rzymska. Pod osłonami: jesień, zima, wiosna. Wart. biolog. (mg%): karoteny 0,3-1,6; wit C 15; wit. B,E; sole min. Ca (13-30), Fe (0,3-1), P (21-57), K (133-300), kw org: jabłk., cytryn., szczawiowy. WAR. KLIMAT: temp.- ↓ wym. cieplne, optym. temp. zal. od fazy rozwojowej, odm., zaw CO2 i terminu upr. Pow. 19-200C mogą wybijać w pędy kwiatost. ^ kiepsko zwijać główkę. Lepsze war. świetlne = może być wyższa temp. W ciepłych m-cach upr. się odm. przystos. do ↑ temp. Upr. w zbyt ↓ temp: li. grube, skórzaste, twarde. Siew-wsch 150C (dzień i noc); wsch-sadz noc12-dzień 140C; wytw. główki n9-d120C, zb. n2-5-d8-10 (średnie war. świetlne) CO2 dokarmiać zimą i jesienią, bo nie wietrzy się szklarni.
Sałata może reagować 100% wzrostem plonu / dokarmianie CO2. Jak dokarmiamy musimy z↑ temp.
ŚWIATŁO najbardziej decyduje o wzroście, szcz. w młodej fazie=rozsada. Zbyt duże - wybija w pędy kw., ↓☼ - długie, wąskie li., ↓ zaw. kw. askorbinowego i cukrów. H2O: ↑ potrzeby, bo mały system korz., wilg. pow. 85%-okres upr. krótszy i ↑ masa Potrzeby pokarmowe: ↑, / 1 kg s.m. główek: 2,3g N, 0,3g P, 3,3g K, 0,2g Mg, 0,7g Ca. Potrzeby nawozowe: w 1l PŁ: 100-150mg/dm3 N (X-III), 150-300 (IV-IX); 180-300 P; 300-400 K; 150-200 Mg; 2000-3000 Ca; pH 6-6,5. Hydroponika: 100-140 N, ale przed zb. wyłączamy, 35-60 P, 140-215 K, 30-45 Mg, 150-190 Ca, pH 6-6,5. TERMINY: upr. wiosenna: siew- p.I do p.II, sadzenie III, zb.-k.III do p.V; upr. jesienna: siew 1.VIII-15.IX, sadzenie 1.IX-k.X, zbiór X-I; zimowa: siew 1X-k.XI, sadzenie ˝XI-II, zbiór k.I-k.III. ODMIANY: do upr. w szklarni: Atena (I-II), Agora (X-III), Columbus (X-IV), Rapsody, Isolde (X-IV), Ravel (X-V), Diamant (X-XI, II-IV), Talent (XII- III), Alka (II-III). Odm. od jesieni do III: 7-12h ☼, odm. wiosenne: 12-14h. Siew: 16-20 szt/m2, schładzanie nas.= kiełkowanie 100%. ZB.: Moving system MS - oparte /„CKP” (cienkowarstwowe kultury przepływowe). Sałata rośnie w rynnach z otworami wielkości soy-boków, w miarę wzrostu rynny się rozsuwają, pożywka jest dostarczana wężykami do rynien. Dynamic Root Floating DRF - oparte /„CKP”. Zaburzenia fizjolog.: Brzegowe zamieranie liści- TIPHURN- złe pobieranie H2O, brak Ca (nadmiar Mg, Na), za ↓ pH, zbyt ↑ temp., zaburzenia w transporcie H2O, zapobieganie - ↑ wilg. wzgl. pow. nocą i ↓ w dzień Szklistość liści sałaty - GLASSINES- często w upr. jesiennozimowych, przestwory kom. wypełnione H2O, placowo zasychają li. i robią się szkliste i przezroczyste, nadmiar Ca, zapob.- ↑ zaw. stęż. soli w PŁ i temp w nocy. Szara pleśń - najgroźniejsza w młodej fazie, Zgnilizna twardzikowa - atakuje szyjkę pod li. i zewnętrzne li., Mącznik szklarniowy. Szkodniki: Mszyca, Wciornastki. Niedobory - N - liście jasnozielone, z↓ wzrost młodych liści, nie zaw. główek, P - opóźnia tw. się główek, płaski, rozetowaty pokrój, starsze li. zamierają, K - z↓ wzrost, mniej pofałdowane li., ciemniejsza barwa, chlorot. plamy / wierzchołkach starszych li., Mg - chlorot. przebarwienia między nerwami / starszych li., Ca - z↓ wzrost, płaskie rozety, nieregularny, brunatny brzeg młodych li., Fe - bladozielona cała roś., mniej pofałdowane li.
RZODKIEWKA - ↑ zmienność w kolorze i kształcie zgrubień (powstają z hypokotylu). Odm. ze zgrubieniami okrągłymi półdługoowalnymi, dominuje kształt kulisty. Barwa red ^ red-biała. Miąższ- jędrny, delikatny, soczysty. Z wiekiem traci jędrność zachodzi parcenie (nadmierne rozszerzenie przestrzeni komórk.) Odm. o kształcie paluszkowatym - ↓ tendencje do parcenia. Wart. biol. i odżywcza: H2O 95%, węglowodany 2-3%, białko 1%, wit. C 22-50mg, wit. B1 0,5mg. Wpł. czynn. klimat. / rozwój rzodkiewki - roś. dnia dł. >15 h, jeśli dzień krótszy - roś. odkładają sub. zapasowe - tworzy się zgrubienie, 9 h największe zgrubienia. Krótki dzień wydłuża się cykl upr., siew I-30 IX, zbiór 27 XI; siew II-15X, zbiór 5 I; siew III X, zbiór 26 I.:/ Temp.-wymag. umiarkowane, siewki - do 4 ºC. Temp. opt do wzrostu 10-14ºC, ↓ temp wydłużają weget., temp. ↑ 18-20ºC przyśpiesza wzrost, wybijanie pędów kw. Temp. PŁ 14ºC- początkowo, 10-12ºC gdy zaczyna tw. się zgrubienie. Duże zgrubienie bez udziału części nadziemnej (li.). PŁ do upr.-gl. min, 75% wilg., pH 6-6,5. Wym. pok. / 1 kg zgrubień pobiera: N 3,5g, P 0,7g, K 4,0g, Ca 2.0, Mg 0,3g. Zaw skł. min. w PŁ w 1dm³: N 100-150mg, P 180-300mg, K 300-500mg, Mg 150-250mg, Ca 1400-1600mg; wrażl./ ↑ koncentrację soli w PŁ. Siew rzędowy ^ punktowy. Nasiona są kalibrowane- tej samej wlk. np. 2mm. Siew 10x3, 7,5x3, 5x3. Przy lepszym naw. azotowym- ↑ zgrubienia. N 3000mg/kg świeżej masy. Zb. ręczny - pęczki po 10 ^ 15, zgrubienie 15mm.
PIECZARKA Gat: Pieczarka dwuzarodnikowa, klasa: podstawczaki, rodzina: bedłkowate, rodzaj: pieczarka, odm: bies, avellares. Aurykularia-grzyb judasza, Boczniak, Sitak, Mun. w Pl produkcja: 2500 producentów, 1990r.- 74-80 tys. ton, 2005- 180 tys. ton. ½ z tego eksportujemy. Najwięksi eksporterzy: Rosja(24t.t.), Holandia. Nasze mocne str. w upr. pieczarki: tradycja upr. i konsumpcji, tania siła robocza, ↑ zużycie. Słabe str.: rozdrobniona P, zróżnicowany poziom wiedzy, finanse. 22-30 kg/m2 Wit.: B1:0,5-1,5, B2:1,9-5,0, B6:0,11-0,5, B12: 9,46-13,5, E, D, PP. Kw. pantotenowy i foliowy. Biolog. i techniczny cykl P pieczarki: Pobiera się dojrzałe pieczarki z zarodnikami, przenosi się do sterylnych kolb, / agar, gdzie zarodniki kiełkują; w laboratorium rozrasta się grzybnia mateczna; grzybnię namnarza się / odp. przygotow. PŁ (sprasowane cylindry np. obornika końskiego), zaszczepia się ją / PŁ ^ przenosi do butelek z ziarnem pszenicy, grzybnia przerasta ziarniaki i tak otrzym. 2 postacie grzybni: / nawozie ^ w postaci ziarniaków; producent kupuje taką grzybnię, wysiewa / odp. przygotowane PŁ, 5-7l grzybni/ton PŁ, grzybnia rozrasta się, a po przerośnięciu, żeby zawiązały się owocniki nakładamy okrywę / bazie torfu ↑, grzybnia wrasta się w okrywę, a / końcach tw. się owocniki / powierzchni; owocniki rosną / półkach i w określonej wlk. zb. się je; producenci wykonują 3-4 rzuty z 1 grzybni 3-4 zbiory i PŁ wyrzuca się (idzie / kompost) i zakładamy nową upr.
OBORNIK SZTUCZNY: słoma żytnia, H2O, pomiot kurzy, N, gips => poddany fermentacji. Etapy: 1) fermentacja niekontrolowana = maceracja - / powietrzu, pod zadaszeniem, 7-10 dni; słoma nie pęka, po zgięciu rozprostowuje się, pojawiają się promieniowce, 70-73% wilg, pH 8 (dużo), 1,6-1,8 N (mało), 2,5-3% Ca, 20:1=C:N; 2) ferm. kontrolowana - pasteryzacja: a) dezynfekcja PŁ - do 600C (para wodna) 6-8h; słoma zaczyna być miękka, krucha, brązowa, b) kondycjonowanie PŁ - dojrzewanie; szok termiczny -45-25C, sterylne a) i b) mają / celu uwolnienie i przekszt. sub. pok. w oborniku w postać odp. dla pieczarki, 62-68% wilg. Saprofit - żyje kosztem martwej sub. org.- źródło-> słoma, dostarczyciel-> C; amoniak, N min. jest po fermentacji przekszt. w białkowy. Stosunek C:N podczas fermentacji z 20:1 spadnie do 15-17:1. Ważne! pH 7-7,5, ale strzępki wydzielają kw. szczawiowy, który zakwasza, Ca!! CO2 -0,6-2%, po rozrośnięciu grzybni, żeby owocniki się zawiązywały- 0,1-0,8% CO2. Temp. PŁ dla wzrostu grzybni: 250C, gdyż zawiązują się owocniki (szok term.) 180C. Wilg.: PŁ: po fermentacji 70-73%; po kondycjonow 62-63%; powietrza: 90%.
Czynn. wpł. / aktywne pobier. jonów przez roś.: wiek roś., stęż. i zestaw jonów w środowisku, pH zew. otoczenia komóki, dostęp O2. Gdy pH wzrasta = wzrost pobier. kationów, spadek anionów. Wpływ soli / odczyn: obojętne: KCL, K2SO4, NaNO3, Ca(NO3)2; kwaśne: Ca(H2PO4)2. Na pobieranie jonów ↑ wpływ ma Ø jonu i sfera uwodnienia. Im mniejsza Ø jonu o tym samym ładunku tym silniejsza hydratacja; Mg2+ (1.3)> Ca2+ (1.98)> Na+ (1.9)> K+ (2.66). Transport jonów: *z korz. do nadziemnych części odbywa się głw. przez ksylem, natomiast część węglowodanów produkowanych w zielonych częściach roś. do korz. prze floem; *ciągła wymiana H2O i jonów pomiędzy
ksylemem i floemem decyduje o dystrybucji jonów w obrębie pędu; *przemieszczanie się jonów do organów generat. ^ ich reutylizacja ze starzejących się li. odbywa się głw. przez floem. Pobier. NH4+ i NO3- zal. od: temp. i pH. NH4+ - max 27°C, pH 4-6.5, ↓ temp., pH 6.5-8.5. NO3- max 30°C ; ↓ stężenie - pH nie ma wpł. / pobier., ↑ stęż.- pobieranie spada wraz ze wzrostem pH. Forma N ma wpływ / pobier. P, K, Ca i Mg. P: pobierany w postaci jonów H2PO4- ^ HPO42-; spełnia ważne funkcje w metabolizmie roś.; skł. kw. nukleinowych, fosfolipidów; rola w przenoszeniu, akumulacji E i fosforylacji; przemieszczany prze ksylem i floem; ulega reutylizacji (ruchliwy); w gl. w postaci fosforanów Ca, Fe i Al.; ulega w gl. sorpcji fizycznej, fizykochem, i biolog. Odczyn kwaśny z↓ rozpuszczalność fosforanów Al. i Fe, a z↑ fosforanów Ca. Wzrasta pH roztworu = wzrasta il. jonów dwuzasadowych. Zaw. P w korz.- 100-1000 x wyższa niż w r-rze glebowym. P jest transportowany w formie nieorganicznej. ↑ P = ↓ B w li. Naw. fosforowe: Superfosfat Ca(h2PO4)2+CaSO4, 7-8% P; Superfosfat po3 Ca(H2PO4)2, 20% P; Fosforan amonowy NH4H2PO4 i (NH4)2HPO4, 20% P; Kwaśny fosforan potasowy KH2PO4, 22% P. Cu pobier. w formie jonu Cu2+ i chelatów; wyst. w EZ uczestniczących w wielu r-cjach oksydoredukcyjnych; jest łatwo reutylizowany; niedobór wpł. / zaburzenia w powst. i żywotności pyłku oraz zaburzenia gospodarki wodnej (brak turgoru li.); zbyt ↑ il. w tk. roś. wywołują objawy zatrucia wywołując deficyt Fe i hamowanie wzrostu korz.; jest silnie wiązana przez sub. org. w gl. o ↑ zaw. próchnicy i w torfach jest najmniej tego √ w formie przyswajającej dla roś. Zn pobierany w postaci jonów Zn2+ i chelatów; wpł./ aktywność wielu EZ, jest strukturalnym skł. rybosomów, pełni zróżnicowane funkcje w rozmaitych procesach życiowych roś.; typowym objawem braku Zn są krótkie międzywęźla, redukcja pow. li., niewłaściwy stosunek P do Zn powoduje z↓ pobier. Zn oraz hamowanie jego transportu z korz. do pędu (silny antagonizm); jest dobrze sorbowany wymiennie przez kompleks sorpcyjny i tw. połączenia chelatowe; odczyn gleb wpł./ jego pobieranie, kwaśne gl. zaw. naj↑ Zn przyswajalnego, a mniej gl. zasadowe. B Funkcja: udział w przemianach węglowodanów; przy braku gromadzą się fenole; wpł./ metabolizm auksyny, syntezę flawonoidów; procesy zw. z kwitnieniem, owocow. Wpł./ gosp wodną, pobier. in. skł. pok., z↑ pobier. Ca. Mo: pobier. w postaci jonów MoO42-; wyst wraz z Fe w nitrogenezie i reduktazie azotanowej; dostępność wrasta wraz ze ↑ pH; / pobier. Mo wpływają + fosforany, a - siarczany; w gl. jest słabo sorbowany wymiennie; deficyt powoduje z↓ P pylku i ↓ jego żywotność, redukcję blaszki li., deformację pędu. K - z r-ru glebowego, K+ wymienny. Pobierany w postaci K+ jest jonem, b. ruchliwym, stąd łatwo reutylizowanym, przemieszcza się przez ksylem i floem, aktywuje ponad 50 EZ, wpł./ gosp. wodną! Podczas jego deficytu następują zaburzenia procesów fizj., głw. transportu asymilatów, następuje wzrost inten. oddychania, z↓ się il. dwu i wielocukrów, N (oddziaływuje / reduktaze N); w kom. determinuje wlk. potencjału osmotycznego (uczestniczy w osmoregulacji ap. szparkowego), / pobieranie ma wpływ: obecność jonów 2-wartościowych głw. Ca, poziom węglowodanów w roś., war. tlenowe środowiska, temp, pH, war świetlne, zapatrz. w inne skł. odżywcze (głw. N). Pobieranie K czynnie tj. P, ↑ zapotrzebowanie przez tk meryst, w przypadku braku odpływ z starych li. do młodych, pobieranie K intensywne w fazie wzrostu weget., w soku floemu 80% wszystkich jonów. Ca - reguluje odczyn gleby, utrzymuje odpowiednią jej strukturę (poprawa stosunków pow.-wod.), rozwój mikroorg. glebowych, dostępny jon Ca2+ z r-ru glebowego i jako jon wymienny, tw. kompleksy wapniowo-próchniczne (trudno rozpuszczalne), reguluje aktywności wielu EZ, wpł./ wzrost roś., podział kom. i jej wzrost / długość, regulator aktywnego i selektywnego pobier. jonów przez roś., składnik pektyn i ściany kom, przemieszczany przez ksylem, niezbędny przy podziałach i wzroście elongacyjnym, pomiędzy cytoplazmą a błoną kom - stabilizujące działanie, brak Ca z↓ szczelność błon kom.,a nawet ich rozpad, powoduje zamieranie wierzchołków pędu, śluzowacenie korz., deformacje li., suchą zgniliznę (zamieranie brzegów sałaty). Mg - silna kumulacja, gdy ↓ K, wpł./ FS (skł. chlorofilu) zastępczą funkcję w procesie kumulacji pełni Mn, z↓ pobieranie Mn. S - pobierana w postaci utl. SO42-, transport przez ksylem, skł wielu AM, B, EZ, w zw. smakowych i zapachowych. Mn - współzawodnictwo jonowe z Mg i Ca, z↓ pob. Fe, bierze udział w fotolizie H2O, niedobór chloroza centkowana (pomiędzy żyłkami) / młodych li. (oprysk 5kg Mn/ha), przeciętnie roś. zawierają 50-100ppm w s.m. Fe - jony Fe2+ (po redukcji z Fe3+) ^ jako chelat, wpływ pH gleby / pobier., / kwaśnych ↑ dostępność, / zasadowych, przewapnowanych brak przyswajalnego Fe, łatwo wchodzi w połączenia z fosforanami, tworząc zw. nie rozpuszczalne w H2O (nieprzyswajalne dla roślin), dobre zatrzymywanie w kompleksie sorpcyjnym i w połączeniach min.-org., czyli w chelatach, niedobór - chloroza wierzchołkowych części.
Stymulacja - Mg >N; P>Mg; Fe>K>Mn, antagonizm - Ca>Mn, Fe, K, B, Zn, Mg; K > B; P > Cu, N; N > B, Cu; Zn > Fe; Mg > K.