Pytania :

nr 1 Zastosowanie fotoperiodu w regulacji kwitnienia

Przejście roślin ze stadium wegetatywnego w generatywne kontrolowane jest czynnikiem zewnętrznym- głównie światłem i temperaturą. Fotoperiodyzm to wpływ stosunku długości dnia do długości nocy na zakwitanie roślin. Wśród roślin wyróżniamy trzy grupy:

• RDD- kwitnące latem, wiosną np. Tulipa, Lilium, Papaver

• RDK- kwitnące jesienią np. Aster, Chrysanthemum, Euphorbia, Solidago

• RN (fotoperiodycznie obojętne) - Helianthus

Są też rośliny o bardziej zróżnicowanym fotoperiodzie np. Campanula, Scabiosa- tu niezbędną i warunkującą zakwitanie jest podwójna indukcja:

• najpierw krótki dzień, potem długi

• najpierw długi dzień, potem krótki np. Kalanchoe blossfeldiana

Indukcja fotoperiodyczna to czas w ciągu którego r. powinna się znajdować pod wpływem określonego fotoperiodu- koniecznego do zainicjowania pąków kwiatowych. Reakcja r. na fotoperiod ma charakter induktywny tzn. wystarczy rośliny traktować odpowiednim fotoperiodem tylko do momentu wywołania inicjacji kwiatów np. soja- wystarczy 10 krótkich dni, aby powstały kwiaty. Po zaistnieniu inicjacji fotoperiod nie ma znaczenia. Właściwy fotoperiod wpływa również na inne procesy:

• wcześniejsze wchodzenie w stan spoczynku

• opadanie liści

• zmiany w wielkości bulw, długości międzywęźli

Zastosowanie:

• pozwala na regulację porą zakwitania roślin (przez skracanie lub wydłużanie dnia)np. kwitnące chryzantemy w środku lata lub kwiaty typowych roślin długiego dnia - na jesieni

• u RDD indukcja zajdzie nawet przy krótkich fotoperiodach, jeśli ciemność zostanie przerwana w środku nocy dość długim okresem światła

• pozwala na kierowanie wzrostem i rozwojem RDK:

-przyśpiesza zakwitanie (skracanie dnia do 8-10 godz. na dobę)

- opóźnia zakwitanie (przez wydłużanie do 16-18 godz.)

2 RODZAJE SPOCZYNKU I JEDO PRZERYWANIE

RODZAJE SPOCZ I JEGO PRZERYW-2 rodz spocz-1.bezwzględny-autonomiczny,spowodow wewn właść rośl 2.względny-wywołany niesprzyjaj war zewn-za > lub za< temp,niedobór wody,zbyt<natęż św lub niwłaść fotoperiod. W praktyce ogr dla określ stopnia zaawansow s.bezwzgl przyjęto określenia-wstępny,środkowy,końcowy. Przerwanie spocz wzgl lub skrócenie s bezwzgl-pędzenie. Metody przeryw spocz-1.preparow r ceb-przetrzymanie ceb po zb w ściśle określ temp i jak najwcześn osiągnięcie stadium G(powst słupka) co pozwala na przysp kw o 3-5tyg np.tulipan 34C-7-10dni i 20C 3-4tyg, frezja-28-31C 8-14tyg 2.schładzanie ceb w temp 5C,traktowanie wykopan ceb przez 7dni temp 34C,a nast. do wytw st G-temp 20C.Po osiągn st G przetrzymuje się ceb w 17C przez 2 tyg,potem 9 tyg w 5C 3.za pomocą eteru lub cyjanowodoru-poddaje się dział par całe r lub cięte pędy w temp 14-21C.Czas eteryzacji i wlk dawek zależy od odm,gat i okresu i temp przeprow przeryw spocz.Gazowanie cyjanoH-wsypujemy cyjanek wapniowy do skrzyni z r,który w wilg atm rozłada się do HCN i Ca(OH)2-trwa 16 godzinąą. 4.metoda ciepłych kąpieli i pary wodnej-umieszczenie na 12h w wodzie o temp 30-40C 5.zamrażanie lub schładzanie r-r przeznaczone do pędzenia o nizakańcz sp bezwzgl umieszcza się na 2-10tyg w chłodni w 2-5C, w miarę przemijania spocz okres schładz należy odpowiednio skracać. 6.zastosos horm rośl-gibereliny(gibreskol),Ethrel-po zastosow uwalnia się etylen. Pozytywne wyniki także z IBA,NAA;2,4D

3 TEMPERATURY W PĘDZENIU TULIPANÓW

Wpływ temp na pędzenie cebulowych temp wpływa na przebieg reakcji biochemicznych Preparowanie-działając odp temp dla danej fazy-kształtowania się lusek cebuli, liści właść, płatków kielicha, pręcików, słupka uzyskuje się przyspieszenie tego procesu co zasadniczo skraca lub wydłuża cykl uprawy. Preparowanie tulipana temp 34C przez 7-10dni, temp 20C przez 3-5tyg do powstania stadiumG, temp 9C chłodzimy cebule suche , 5C, 2C przez okres 10-12-14 tyg. Chłodzenie 1suche cebule 6-8 tyg, po posadzeniu do pojemników i ukorzenianiu w chłodni 10-20tyg zal od sposobu i terminu. Efekt przyspieszenia kwitnienia o 3-4 tyg, wykorzystujemy termoperiodyzm sezonowy tj. sztuczne przystosowanie roślin dozmienności temp w różnych porach roku.

nr 4 Jakie kryteria decydują o weget./ gener. rozmnażaniu roślin

R. gener. jest poprzedzone zapyleniem i zapłodnieniem oraz wytworzeniem nasion. Rozmnażanie takie stosujemy u roślin które łatwo wytwarzają nasiona, wytwarzają dużą ilość nasion, nasiona ich są żywotne oraz u których występuje powtarzalność cech (r. homozygotyczne). Rozmnażanie generatywne stosuje się również w wypadku hodowli, gdy chcemy uzyskać organizm o zupełnie nowych cechach.

R. weget. to sposób powstawania nowego organizmu nie poprzedzony aktem płciowym. Polega ono na reprodukcji roślin z różnych ich części i jest możliwe dzięki temu, że odcięte organy mają zdolność regeneracji. Rośliny rozmnażane weget. odtwarzają genetyczną informację rośliny matecznej- zachowanie unikalnych cech indywidualnych. Rozmnażanie to stosuje się u roślin heterozygotycznych i u takich które nie wytwarzają żywotnych nasion (banany, figi, pomarańcze, niektóre begonie). Rośliny rozmnażane weget. to klony- genetycznie identyczny materiał z pojedynczego osobnika (w naturze powstają za pomocą: cebul, bulw, kłączy i rozłogów). Cechy osobników klonu nie są jednakowe - mogą różnić się fenotypem. Rozmnażanie wegetatywne jest sposobem o wiele szybszym i łatwiejszym od r. generatywnego.

5 SYSTEMATYKA I ZASADY PISOWNI NAZW ROŚLIN OZDOBNYCH

ZASAD SYSTEM NAZEWNICTWA I PISOWNI ROS. Zasady nazewnictwa roslin zawiera Miedzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej który zostal pierwszy raz uchwalony w Paryzu w roku 1867. Reguluje on przede wszystkim rangi taksonow, sa nimi: Krolestwo -( Regnum ), Typ -( Phyllum ), Gromada - ( Divisio ), Klasa - ( Classis ), Rzad -( Ordo ), Rodzina -( Familia ), Rodzaj -( Genus ),Gatunek -( Species ), Dodatkowe rangi mogą być tworzone w razie potrzeby w pierwszym rzedzie przez dodanie do nazwy rangi przedrostka pod- ( sub- ) np. podgatunek to subspecies, podrzad ( subordo ) lub nad- ( super- ), np. nadrzad ( superordo ). Szczególnie często zachodzi potrzeba uzywania dodatkowych rang w obrebie bardzo zmiennych gatunkow, wówczas obok wspomnianego podgatunku wprowadza się rangi odmian ( varietas ) i forma ( forma ). Naukowe nazwy roslin sa nazwami lacinskimi. Jeśli nawet utowrzone sa od slow nielacinskich to musza mieć lacinska koncowke. Nazwa kazdej rosliny sklada się z dwoch wyrazow, pierwszy z nich to nazwa rodzaju np. Pinus, drugi to nazwa gatunku np. silvestris. Do nazwy gatunkowej dodaje się jeszcze skrot nazwiska badacza który pierwszy opisal i nazwal dana rosline. Nazwy taksonow wyzszych od rodzaju sa zawsze jednowyrazowe i nie towarzysza im zwykle sktory nazwisk autorow. Nazwy jednostek wyzszej rangi tworzone sa przez dodanie odpowiedniej koncowki do tematu nazwy rodzaju *nazwy rodzin - owate ( - aceae ) Pinaceae *nazwy rzedu - owce ( - ales ) rodzaj: Papaver rzad: Papaverales *nazwa klasy - ( - opsida ) u roslin telomowych i ( -mycetes ) u grzybow. *nazwa gromady - ( - phyta ) Gatunek - jest najnizsza jednostka systematyczna i stanowi zbior osobnikow zajmujacych okreslony obszar, wykazujacych podobienstwa w budowie morfologicznej, cech fizjologicznych i rozmnazaniu, osobniki nalezace do tego samego gatunku maja te same wymagania w stosunku do srodowiska naturalnego. Osobniki tego samego gatunku mogą krzyzowac się miedzy soba wydajac plodne potomstwo ale nie mogą krzyzowac się z roslinami pochodzacymi z innych gatunkow. Zasada ta obowiazuje dosc scisle zwierzeta, u roslin natomiast wystepuje duzo wyjatkow.

6. WYJAŚNIJ POJĘCIE „HODOWLA ROŚLIN”

Co to jest hodowla? Jest to działanie człowieka w celu wytworzenia nowych odmian o określonych cechach estetycznych i gospodarczych. Hod nowych odm obejmuje szeroki program badawczy. Hodowca wykorzystuje konwencjonalne metody takie jak krzyżowanie , selekcje, indukowanie mutacji przy użyciu środków chem i fiz.Sukcesem jest otrzymanie odmiany różniącej się od istniejących morfologicznie(pokrój, budowa liści,wygląd kwiatu) odpornością na choroby i szkodniki( hod odporność), zwiekszoną bujnością(hodowla heterozyjna)lub innymi cechami np. obfitym kwitnieniem, wczesnością. Ważna jest hodowla zachowawcza- utrzymanie czystości w obrębie odmiany, zachowanie i utrzymanie >% pełności kwiatów

nr 7Temperatura w procesie rozmnażania roślin

Temperatura jest jednym z ważniejszych czynników ekologicznych modyfikujących niemal wszystkie procesy życiowe. U niektórych roślin (głównie RDD) istotny wpływ na zakwitanie ma okresowe obniżenie temp. czyli chłód, powodujący wernalizację. Jest to niezbędny proces prowadzący do wytworzenia nasion i szczególnie ważny u roślin rozmnażanych głównie z siewu. Wernalizacja u niektórych gat. jest to warunek zakwitania- reakcja jakościowa np. u Delphinium ajacis, a u innych to tylko czynnik przyśpieszający przejście w fazę generatywną- reakcja ilościowa np. u Primula vulgaris. Te niskie temperatury w czasie wernalizacji mieszczą się granicach 0-15° C, a czas ich trwania to kilkanaście dni do kilkunastu tygodni. Mechanizm wernalizacji jest związany z ekspresją genów warunkujących zakwitanie, nazywanych genami kwitnienia. Mechanizm wernalizacji ściśle współdziała z fotoperiodyzmem w realizacji indukcji kwitnienia.

nr 8 Potrzeby nawozowe roślin, sposoby określania i zasady nawożenia

Rośliny pobierają składniki pokarmowe z roztworu glebowego. Składniki te muszą być dostępne w odpowiednich ilościach aby r. mogły się normalnie rozwijać. Ilość składników jaką trzeba dostarczyć roślinie do podłoża aby zapewnić ich optymalny wzrost i rozwój nazywamy potrzebami nawozowymi. Rośliny mają różną wrażliwość na stężenie soli w podłożu:

• mało wrażliwe: Pelargonium x hortorum, Euphorbia pulcherina, Hydrangea macrophylla

• średnio wrażliwe: Aechmea fasciata, Cyclamen persicum

• bardzo wrażliwe: Erica gracilis, Cattleya, Phalenopsis

R. do normalnego wzrostu poza odpowiednim stężeniem soli, potrzebują też odpowiedniego stosunku poszczególnych składników. W razie braku tej równowagi mogą wystąpić objawy chorobowe wywołane względnym niedoborem lub nadmiarem któregoś ze składników.

Nawożenie podstawowe , stosowane przed siewem czy sadzeniem jak i nawożenie pogłówne (w czasie wzrostu roślin)powinno być oparte na wynikach analizy gleby. Stosowane są różne met. do oznaczania przyswajalnych dla r. składników mineralnych. W Polsce stosuje się głównie met. uniwersalną, w której do ekstrakcji używa się 0,03-molowy kwas octowy. W wyciągu oznacza się: N-NO3, N-NH4, P, K, Ca, Na i Cl. Oznaczyć można też pH gleby oraz ogólne stężenie soli. Próbki gleby do analizy możemy pobierać za pomocą laski Egnera lub łopatą. W uprawie roślin ozdobnych na polu pobiera się 15-20 próbek pojedynczych, równomiernie rozmieszczonych, z powierzchni 0,25 ha i dokładnie miesza się, a w uprawie szklarniowej z powierzchni nie większej niż 300-400 m2. Zalecane zakresy składników mineralnych dla poszczególnych gat. są umieszczone w tabelach. Niższe wartości z tabel odnoszą się do uprawy roślin na glebach lżejszych i dla roślin młodszych, a wyższe wartości z tabel dla gleb cięższych i roślin starszych. Dawki nawozowe powinny być obliczane na podstawie analizy gleby i uzupełniane do zalecanego poziomu dla danego gat. rośliny. W nawożeniu pogłównym problem z równomiernym rozprowadzeniem składnika- może to prowadzić do stężeń szkodliwych dla roślin. Gdy zawartość składnika przekracza granicę szkodliwości to należy glebę przemyć wodą 200-300 dm3 na 1 m2- jeśli podłoże jest przepuszczalne i nadmiar wody może przesiąknąć do głębszych warstw gleby. Można również dodać torfu wysokiego i wymieszać z glebą. N i K są szybko pobierane przez rośliny, szczególnie w okresie ich intensywnego wzrostu- tu nawożenie jest konieczne. Dawki zalecane najlepiej podzielić na 2, 3, 4 porcje i podać razem z podlewaniem w formnie roztworu. Nawożenie w okresie zimowym nie powinno być tak częste jak w lecie czy na wiosnę- tu przyrost masy roślin jest b. mały i ilość pobieranych składników też mniejsza, bo gorsze warunki świetlne.

Do nawożenia można stosować obornik oraz nawozy mineralne (takie w których zarówno anion jak i kation są łatwo pobierane przez r., które są łatwo rozpuszczalne w wodzie i można je stosować w postaci płynnej- wtedy bardziej równomierne rozmieszczenie składników w podłożu).

Mikroelementami należy nawozić tylko w przypadku uprawy na torfie wysokim lub w mieszankach z jego udziałem.

Gdy podłoże ma za wysokie pH to często występują niedobory Fe na roślinach w postaci chlorozy na najmłodszych liściach. Tu można stosować Fe w formie schelatowanej.

Dawki nawozów Ca określamy na podstawie krzywej neutralizacji gleb.

Ilość pobranych składników z gleby przez roślinę jest zależna nie tylko od zawartości w podłożu, ale także od:

• temperatury

• wilgotności podłoża

• zawartość O2 i CO2 w powietrzu glebowym

• pH

• zdolności roślin do wykorzystania poszczególnych składników

Dlatego ważną metodą uzupełniającą jest analiza materiału roślinnego- szczególnie przy roślinach o długim okresie wegetacji. Do analizy bierze się części wskaźnikowe roślin- takie które najlepiej odzwierciedlają poziom odżywienia rośliny danym składnikiem.

W bardzo intensywnej produkcji szklarniowej, w celu zwiększenia plonu stosuje się często dokarmianie roślin CO2. Zawartość CO2 należy zwiększyć do 0,1 %- tj. trzykrotnie w stosunku do przeciętnej zawartości CO2 w powietrzu.

nr 10 Rola ogrodów botanicznych

Ogród bot. to instytucja posiadająca udokumentowane kolekcje żywych roślin wykorzystywanych do badań naukowych, ochrony, ekspozycji i edukacji.

typy ogrodów:

• wielofunkcyjne `klasyczne'

• r.ozdobnych

• do ochrony roślin

• uniwersyteckie

• botaniczno-zoologiczne

• agrobotaniczne i kolekcje plazmy zarodkowej roślin

• alpinaria lub ogrody górskie

• naturalne lub r. dziko rosnących

• roślin ogrodniczych

• specjalne ogrody tematyczne (np. arboretum)

funkcje:

• naukowo- badawcza

• konserwatorska (w zakresie ochrony bioróżnorodności)

• dydaktyczna i edukacyjna

• popularyzacyjna

• rekraacyjna

• ogólnospołeczna

• kulturalna i kulturotwórcza

główne kierunki badań:

• badania nad r. dziko rosnącymi

• nad reintrodukcją r. i odtwarzaniem naturalnego środowiska

• biologia r. zagrożonych

• taksonomia i systematyka r.

• introdukcja nowych r. użytkowych

r. ochronione w orodach bot. przed wyginięciem:

• sasanka słowacka

• nerecznica Villara

• marsylia czterolistna

• kosaciec trawolistny

• k. bezlistny

11porównaj sterowaną produkcję chryzantem z uprawą przy naturalnej długości dnia.

Uprawa sterowana zalety:

• otrzymanie kwitnących roślin o każdej, dowolnie wybranej porze roku

• skrócenie czasu uprawy

• możliwość przeprowadzenia kilku cykli produkcyjnych w jednej szklarni w roku

Uprawa sterowana polega na skracaniu długości dnia w czasie trwania naturalnego okresu dni długich albo na przedłużaniu dnia światłem sztucznym w okresie dni krótkich. W Polsce udział kwiatów pochodzących z uprawy sterowanej jest jeszcze niewielki.

Optimum długości dnia dla wzrostu wegetatywnego wynosi od 14-16 godzin. Tak więc dla tego stadium rozwoju rośliny powinny być doświetlane od września do kwietnia.

Optimum długości dnia dla wzrostu generatywnego wynosi od 9-11 godzin. Tak więc dla tego stadium rozwoju rośliny powinny być zaciemniane od marca do września

Jak doświetlać?

Są 2 sposoby:

• przedłużając dzień od zmierzchu do wartości 16 godzin

• przerywając noc ( można wtedy krócej doświetlać)

Jak zaciemniać?

Od 18 do 8 rano. Zaleca się w nocy odkrywać aby nie było zbyt gorąco pod folią. Można robić przerwę w zaciemnianiu 1 dzień w tygodniu. Stosuje się zasłony z czarnej folii. Natężenie światła nie może przekroczyć 20 lx. Zaciemnianie prowadzi się do początku zabarwienia pąków kwiatostanowych.

Na kwiat cięty

Po posadzeniu ukorzenionych sadzonek 4-9 tygodni ( zależnie od pory roku) stosuje się długi dzień. Gdy rośliny osiągną 20-30 cm rozpoczyna się traktowanie dniem krótkim (teoretycznie powinno się brać pod uwagę liczbę wytworzonych liści). Trwa ono do początku wybarwiania pąków kwiatostanowych. Od początku zaciemniania do pełni zbiorów upływa od 8 do 15 tygodni ( zależnie od odmiany).

Tak więc od momentu posadzenia sadzonek do zbioru upływa od 3-4,5 miesięcy.

Ważna jest temperatura w czasie zaciemniania ( 15-17 st C w nocy i 20-22 st C w dzień)

Modyfikacje uprawy sterowanej chryzantem ciętych

SDI - short day interruption- przerywanie okresu dni krótkich okresem dni długich. Dzięki temu poprawia się jakość- wydłużenie bocznych szypułek kwiatostanowych, większa sztywność pędów, więcej kwiatostanów. ( np. 11 dni krótkich, 10 długich i potem krótkie do kwitnienia- różnie dla poszczególnych odmian). Ale następuje opóźnienie kwitnienia od kilku do kilkunastu dni.

Doniczkowe

Dzięki uprawie sterowanej także w uprawie chryzantem doniczkowych osiągnięto znaczne skrócenie czasu produkcji. Na październikowe kwitnienie sadzonki doniczkuje się w połowie lipca ( można wcześniej zależnie od pożądanej wielkości rośliny oraz liczby przyłamań a także wielkości doniczki i ilości sadzonek / doniczkę). W połowie sierpnia rośliny zaciemnia się ( dla odmian 8 tygodniowych). Zaciemnianie prowadzi się do końca września, gdyż potem dzień jest już naturalnie krótki. Kwitnące rośliny uzyskujemy pod koniec października - tak więc cykl produkcji trwa 3,5 miesiąca.

Uprawa w naturalnej długości dnia- tradycyjna

• nie mamy wpływu na termin kwitnienia roślin ( jedynie przez wybór odpowiedniej odmiany)

• możliwość wyprodukowania odmiany tylko na określony termin

• zawodność uprawy ( brak pewności zakwitnięcia roślin na pożądany termin)

• produkując na koniec października - ograniczenie do odmian wczesnych lub średniowczesnych

• długi okres produkcji

• podaż chryzantem tylko w miesiącach letnio - jesiennych

Na kwiaty cięte

Sadzenie sadzonek czerwiec/lipiec - na 1 pęd z 1 sadzonki. Sadząc sadzonki na przełomie maja i czerwca można sadzonki przylamać wyprowadzając z 1 rośliny 2 lub 3 pędy.

Na kwiaty doniczkowe

Sadzonki sadzi się do doniczek w maju lub czerwcu zależnie ile razy chce się je przyłamać w celu stymulacji rozkrzewiania. Ostatnie przyłamanie wykonuje się nie później niż do 10 lipca ( zależnie od odmiany).

Obecnie powstała duża ilość nowych odmian drobnokwiatowych nie wymagających sterowania do zakwitnięcia przed 1 listopada.

12.. Uprawa matecznika i rozmnażanie chryzantem

Uprawa tradycyjna (przestarzała, chałupnicza, nie wiem czy warto o tym pisać - ale co tam)

W tym sposobie matecznik zakłada się z karp korzeniowych po jesiennym zbiorze kwiatów. W czasie kwitnienia przeprowadza się selekcje ( najlepiej pozytywną, a jak nie to negatywną). Na matecznik tylko z roślin zdrowych, typowych dla odmiany. Po kwitnieniu w szklarni lub folii należy obniżyć temperaturę do około 5 st C w celu jarowizacji roślin. ( do końca listopada). Potem wykopuje się je, skraca korzenie o 1/3, usuwa resztki starych łodyg, wyrównuje, przycina się. Jako podłoże stosuje się ziemię gnojową lub torf. ( pH ok. 6, N- 280-420, P- 90-130, K- 330- 500. Karpy sadzi się w rozstawie 15x15 cm. Utrzymuje się temperaturę 4-6 st C. Miesiąc przed terminem pobierania sadzonek podnosi się temperaturę do 12-16 st C pobudzając rośliny do wzrostu. Sadzonki można pobierać kilka miesięcy należy jednak dokarmiać rośliny (zwłaszcza azotem i potasem). Mateczników nie powinno się eksploatować dłużej niż 4 miesiące. W tym czasie zbiera się 10- 40 sadzonek z rośliny.

Uprawa sterowana

Do założenia mateczników sadzonki uzyskuje się z labolatoriów in-vitro lub z poprzednich mateczników. Sadzonki sadzi się w rozstawie 15x15 cm. Po tygodniu uszczykuje się wierzchołki w celu rozkrzewienia. Rośliny uprawia się w warunkach długiego dnia i eksploatuje przez 3 miesiące. Po tym czasie zakłada się nowy matecznik. Rośliny doświetla się od września do kwietnia. Można to robić 2 sposobami: przedłużając dzień do 16 godzin lub przerywając noc. Do doświetlania wystarczy natężenie 110 lx ale im większe natężenie tym lepsze plonowanie matecznika ( zaleca się 5000 lx).

Optymalna temperatura to 16 st C. Sadzonki należy pobierać co tydzień.

Podłożem jest najczęściej torf. Nawożenie j.w.

Rozmnażanie

Sadzonki pędowe wierzchołkowe

Takie sadzonki na skalę produkcyjną. Długość 5-10 cm. 3-5 liści. Sadzonki nieukorzenione można przechowywać w chłodni w temp. 0-3 st C do 3 tygodni w woreczkach polietylenowych.

Do ukorzeniania torf wysoki+perlit- 1:1. pH 5,5-6,5. Temperatura ukorzeniania - 22 st C. Stosuje się ukorzeniacze na bazie IBA. Sadzonki w czasie ukorzeniania są nakryte folią lub bardzo często zraszane lub zamgławiane. Ukorzenianie trwa od 2 tygodni latem do 5 tygodni zimą ( można skrócić okres doświetlając sadzonki)

Sadzonki liściowe.

Pobiera się je z kwitnących roślin między 5 a 10 węzłem o wierzchołka rośliny. Ukorzenia się je jak pędowe. Trwa to 2-4 tygodni, ale później wytworzenie pędów przybyszowych trwa 3 - 6 miesięcy. Jest to stosowane prawie wyłącznie w hodowli mutacyjnej.

Szczepienie

Wykorzystywane wyłącznie przy tworzeniu udziwnionych form np. piennych.

Mikrorozmnażanie - in vitro

Na skalę produkcyjną stosowane niemal wyłącznie do zakładania mateczników a nie na gotowe rośliny. Wykorzystuje się wierzchołki wzrostu lub pąki boczne z kątów liści.

13. Uprawa chryzantem ciętych i doniczkowych na 1 listopada.

Odmiany doniczkowe

Uprawa rozpoczyna się od zakupu ukorzenionych sadzonek latem. Termin sadzonkowania uzależniony jest od odmiany ( jej wczesności), rozmiaru doniczki, pożądanej wielkości rośliny, ilości sadzonek w 1 doniczce, ilości kwiatostanów na roślinie ( u odmian wielkokwiatowych). Aby maksymalnie skrócić czas produkcji do doniczki można posadzić kilka sadzonek i prowadzić je bez przyłamywania ( na 1 kwiatostan z 1 sasdzonki). Wtedy sterowanie można rozpocząć 14 dni po sadzonkowaniu.

Sadząc rośliny wcześniej można przyłamywać rośliny jednorazowo lub 2 krotnie w celu rozkrzewienia. Dzięki temu możemy wyprowadzić ładną doniczkę z 1 sadzonki. Ostatnie uszczykiwanie wykonujemy najpóźniej 2 tygodnie przed terminem sterowania. Przy odmianie 8 tygodniowej należy rozpocząć sterowanie około 15 - 20 sierpnia. Zaciemnianie stosuje się 14 godzin dziennie od 18 do 8 rano. Można stosować przerwę 1 dzień w tygodniu.

Popularnym sposobem jest sadzenie roślin w połowie lipca po kilka sadzonek do doniczki. Po 10 dniach dokonuje się przyłamania wierzchołka i około połowy sierpnia rozpoczyna sterowanie. Jako podłoża stosuje się torfu z dodatkiem piasku, ziemi kompostowej, gliny. pH 5,8-6,2. N - 100 - 200, P - 150 - 180, K - 200 -350. Gdy pędy boczne mają 4-6 cm stosuje się retardanty wzrostu ( oprysk) B9, CCC lub Topflor. Z reguły są to 3 opryskiwania. Dla B-9 pierwsze 0,4 - 0,5 %, drugie po 2-3 tygodniach 0,3 %, trzecie po kolejnych 2-3 tygodniach 0,3 %. Chryzantemy należy nawozić płynnie ( z podlewaniem) cotygodniowo pożywką 0,1 % nawozem wieloskładnikowym. U odmian wielkokwiatowych należy wykonać wyłamywanie pąków bocznych pozostawiając na pędzie 1 pąk główny. Zabieg ten przeprowadza się jak najwcześniej, ale pąki muszą być na tyle duże by nie uszkodzić pąka głównego.

Odmiany cięte

Chryzantemy cięte gałązkowe sadzi się w rozstawie 64 szt/ m2 pod koniec lipca. Podłoże i nawożenie j.w. Po około 4 tygodniach uprawy w warunkach długiego dnia ( wysokość roślin około 35 cm) rozpoczyna się sterowanie roślin. Gdy jest to już możliwe do wykonania usuwa się pąk szczytowy dla bardziej równomiernego rozwoju pozostałych pąków. Na początku sterowania praktykuje się oprysk regulatorem wzrostu w celu uzyskania ładniejszego pokroju roślin.

Chryzantemy cięte wielkokwiatowe można z 1 sadzonki prowadzić na 1,2 lub 3 pędy. Im więcej pędów tym wcześniej należy sadzonkować. Przy prowadzeniu na 1 pęd sadzonek nie uszczykuje się. Sadzonkowanie przeprowadza się w połowie lipca. Nawożenie j.w. Sterowanie zależnie od odmiany ( dla 8 tygodniowej - od 15 sierpnia). Gdy możliwe należy wykonać obłamywanie pąków bocznych pozostawiając jeden pąk szczytowy.

14.. Wyjaśnij pojęcie 7-tygodniowa odmiana chryzantem.

Podając przydatność różnych odmian chryzantem do uprawy sterowanej podaje się zwykle liczbę tygodni jaka musi upłynąć od nastania naturalnego okresu dni krótkich lub rozpoczęcia zaciemniania do pełni kwitnienia. Okres ten będący wskaźnikiem wczesności danej odmiany określa się mianem reakcji fotoperiodycznej lub po prostu reakcji tygodniowej. Jednocześnie klasyfikuje się odmiany w tzw. grupach reagowania. Jest ona charakterystyczna dla każdej odmiany. Jednak ta obliczona dla każdej odmiany reakcja tygodniowa prawdziwa jest przy ściśle określonym, umownie przyjętym punkcie odniesienia - temp. 16 st C, szerokość geograficzna północna 45 -55 st. Na rozwój generatywny wpływa też intensywność światła. Nie należy się więc dziwić gdy np. odmiana Bravo zaliczana do 9 tygodniowych zakwitnie latem po 8 tygodniach a zimą po 12 tygodniach.

Podsumowując 7 tygodniowa odmiana oznacza, że od momentu rozpoczęcia krótkiego dnia do momentu pełni kwitnienia w określonych warunkach upływa 7 tygodni.

nr 15 Jak można sterować terminem kwitnienia u chryzantem

Chryzantemy to rośliny dnia krótkiego. O wzroście organów weget. decyduje długi dzień, a o rozwoju kwiatów krótki dzień. Krótki dzień w warunkach naturalnych nie zawsze warunkuje kwitnienie zawsze jednak w mniejszym lub większym stopniu przyśpiesza proces rozwoju pąka kwiatostanowego. Dla zapoczątkowania rozwoju pąka kwiatostanowego potrzebny jest dzień o ściśle określonej długości- zależny od odmiany. Chryzantemy można uprawiać na określony termin - uprawa sterowana: przez zaciemnianie lub doświetlanie roślin. Różne odmiany mają różną reakcję tygodniową (fotoperiodyczną), są odmiany wczesne (zakwitają po 6 tygodniach), średniowczesne (zakwitają po 10 tyg.), późne (po 15 tyg.).

Reakcja fotoperiodyczna (okres od dnia rozpoczęcia zaciemnienia do pełni kwitnienia) ma trzy etapy:

• I rozwój mikroskopowy pąka kwiatostanowego - trwa zawsze 4 tyg. u wszystkich odmian

• II rozwój makroskopowy pąka kw.- zróżnicowany u odmian, im późniejsza odmiana tym dłuższy

• III rozkwitanie koszyczka kwiatowego- różny u poszczególnych odmian

Ważny jest też wpływ temperatury na zakwitanie chryzantem. Optymalna temperatura dla mikroskopowego rozwoju pąka kwiatostanowego to 16° C. W późniejszym rozwoju pąka, gdy już rozwija się koszyczek kwiatowy - temperaturę można obniżać co tydzień o 1-2° C do 10° C . Temp. w zakresie 25-23° C wydatnie opóźnia rozwój chryzantem lub całkowicie powstrzymuje ich kwitnienie.

.20 SPOSOBY ROZMNAŻANIA RÓŻ

ROZMNAŻANIE ROŻ generatywnie zbieramy owoce (rzekome) na przełom IX/X nasiona niełupki, owoce moczymy 4-5 dni zgniatamy owoce oddzielając nasiona, które stratyfikujemy 3-18mcy zal od gat. Wysiewamy nasiona 1m2=40-70g nasion. Wegetatywnie -szczepienie na podkładkach Rosa canina, multiflora, odorata, sztuczne spowod zrośnięcie się zraza i podkładki. Sukces zal od prawidłowego zrośniecia się 2 części termin, wykonanie. Etapy zrastania:wytw kallusa przez zraz i podkł oraz powstanie mostka kambialnego, wytw kambialnych tkanek przewodz. Zraz i podkładka powinny być blisko spokrewnione. Przez stosowanie-skośne cięcie wczesna wiosną ta sama grubość obu, w klin w szpare boczną, za korę, gdy zraz innej grubości. Okulizacja zraz to jeden pąk oczko pod korę podkład. W litere T,na przystawkę. Ped z oczka w tym samym roku=w żywe oczko, wiosną następnego roku = w spiące oczko. Olulizacja gdy miazga aktywna kora łatwo odchodzi od drewna VII-VIII na szyjce korzeniowej. Sadzonkowanie żadko wykonywane przez sadzonki zdrewniałe odcinki16-20cm, ukorzeniane później

21.PORÓWNAJ TRADYCYJNĄ I NOWOCZESNĄ UPRAWĘ RÓŻ

Porównanie uprawy tradycyjnej i nowoczesnej róż tradycyjna-róże sadzimy na jesieni lub na wiosnę co 40cm pienne co 60-80cm okulizow podkladk.Przechodzą okres spoczynku w temp 3-6 C, w I-II pąki ruszają, podnosimy temp nocy do 9-11 C a ok. 6 tyg po posadzeniu podlewamy. Wzrost przy 18-20 C, wiązanie pąków 18 C. W 1 roku rozbudowa krzewów, uszczykiwanie pąków, tnąc pędy z kwitami ogranicza się pow asym. Na krzewie zostawiamy tylko silne paki.Pędy wyrastające z miejsca okul cenna rozbudowa krzewu, w poł VIII ciecie wyrównawcze w celu obfitego kwit w X, zbiór XI, ogrzewamy szklarnie w

RÓŻE- Cięcie zasada- W czas sadz skraca się korz do 25cm, nad ziem pozostawia się 3-5 pędów, dla róż wielkokwiatowych oraz odm karłowych skacamy do 8-15cm nad gruntem, do 20-30cm u róż innych grup, u piennych usuwa się tylko martwe, uszkodzone, i chore, słabe i krzywiące się pędy. W czasie wzrostu cięcie pielęgnacyjne. Jesienią przycina się dł. pędy o 15-30cm dla zmniejszenia wpływu wiatru na roś. Należy unikać cięcia w mroźną pogodę w czasie spoczynku zimowego róż (ostra zima -zabieg wiosną). W klim ciepłym przycina się w okr chłodniejszym dla zmuszenia dla zmuszenia przejścia roś. PIENNE -t: późna jesień do wczesnej wiosny -przez pierwsze 2 lata tylko pielęgnacja, pędy podwiązujemy, od 3 roku formujemy, a pędy boczne skraca się o 2/3 lub nad 3 lub 4 pąkiem. T: latem po kwitnieniu -przez 2 lata prowadzi się pędy na podporach, skracać tylko pędy boczne o 2/3 lub do 2-4 pąków, w 3 roku pędy boczne skracać jak poprzednio i rozpocząć cięcie odmł ( wycinać ¼-1/3 kwitnących pędów do samej podstawy, nowe pędy wyrosną od podstawy.wybiera się typ cięcia odp dla odmiany tworzącej koronę; pędów płaczących nie przycina się w czasie sadz i przez 2 lata aby pozwolić na uzysk pokroju.WIELKOKWIATOWE -termin: późna zima do wczesnej wiosny, cięcie podst -w klim umiark pędy gł przycinać do 20-25cm nad poziomem gruntu, w klim ciepłym do 45-60cm, pędy boczne skrócić ponad 2 lub 3 pąkiem lub do 10-15cm, usunąć słabe, wyciągnięte pędy. Cięcie odnawiające: wyciąć 1/3 najstarszych pędów prawie do samej podstawy, powtórzyć to dla pozostałych starych pędów przez 2 lub 3 lata. BUKIETOWE -t: późna zima do wczesnej wiosny: gł pędy przyc do 25-45cm npg, boczne nad 2 lub 3 pąkiem, cięcie odnawiające-j.w. MINIATUROWE -t:1)póź zima do wczesnej wiosny -pędy gł i boczne przyc 1/3, 1/2, przycinać nad pąkami skierowanymi na zew tak, aby pędy znalazły się w przeznaczonej dla nich przestrzeni, skracać zbyt stłoczone pędy boczne. Cięci odnaw -wycinać 1/5-2/3 najstarszych kwitnących pędów.2) późna jesień do wczesnej wiosny -pierwsze 2 lata pielęgnacja. Cięcie w różnych etapach wzrostu i rozwoju- w I roku po posadz trza doprowadzić do max rozbudowania krzewów, zalec jest uszczykiwanie pierwszych pąkó kwiat i nie dopuszcz do kwit, uszczyk się nad 2-4 pięciolistkiem, silniej uszcz się pędy płone lub słabe, konieczne jak najszybszego usuw pedów i paków bocznych. Nowo wysadz ros podczas 1-szego cięcia kwiatów pozost się większą liczbe w pełni rozwinietych liści. Zbyt silne cięcie może być przyczyną nadmier wyrast pedów płowych, reguła jest takie ciecie kwiatów aby u podstawy zostały co najmniej 2 pięciolistkowe liscie w katach których znajd się db wykszt pąki, po kazdym zbiorze kwi porzadkuje się krzewy: obcina pędy słabe chore uszkodz, usuwa p.zagęszczajace, przycina lub wycina p. płone i nadmier wybiegające, usuw odrosty z podkładki. Ciecie wyrównawcze w Ipoł VIII: przygot ono krzewy do obfitego i b.wyrównanego kwit w X, poleg na usun p.starych słabych uszkodz, pozost się 2-5 silnych i możliwie najmłodszych pędów które wyrast z m-ca okulizacji przycinając je nad 3-4 piecilostkiem (zbiór jesie kwi od poł X do p.XI po zbiorze usuw wszio liscie). Cięcie zimowe w końcu XII: ma na celu przeswietlanie i odmładzanie krzewów, usuw stare, chopre słabe p., pozostawia się 2-5 j.w. przycinając je na wys 30-60cm nad 2-gim oczkiem. UPR W GRUNCIE-grunt-można sadzić jesienią lub wios(lepiej jes),stanow powinno być odpow przygot na 2-3mies przed sadz,gl powinna być spulchn na gł 40-50cm i nawieziona)obor 30t/ha, superfosfat 500-600kg/ha, K2SO4-400kg,(NH4)2SO4-200-250kg. Róże krzewiaste sadz co 40cm a pienne co 60-80cm,po posadz obsypujemy ziemią na wys 20 cm. Wiosną ¾ odkrywamy i po 10-14 dniach przycinamy skośnie. Pamiętamy o podlewaniu, odchwaszcz, naw-najlepiej azofoską 400-600kg, dobrze na wzrost wpływa ściółkowanie. UPR W SZKLR- dobre podłoże, ziemia piaszczy-glin, 7-8% próchn, nawoż, św -roś fotoper obojętne, doświe > liczbę kw, temp- noc 16-19 C, dzień 17-25 C, woda do podlewania dobrej jako o nisk zaw soli i małej tward. Upr letnia- roże posadz na stałe w szklarni kwitną III-XI, zimą spoczynek, sadzimy jesieniaXI zaokulizowane na podkładk jednak, posadz róże zimują w temp 3-6 C, w I -II pąki ruszają, podnosimy temp nocy do 9-11 C, ok. 6 tyg po posadz, podlewamy, wzrost 18-20 , wiązanie pąków 18 C. WI rozbudow krzewy -uszczykiwanie pąków, tnąc pędy z kw ogran się pow asymilac, na krzewie zostawiamy tylko silne paki, cięcie kw, Pędy wyrast z m-ca okulizacji cenne rozbudowa krzewu, w I poł VIII- cięcie wyrównawcze w celu obfitego kw w X. Zbiór XI, ogrzewamy szkl w III. UPR ZIMOWA ma na celu prześwietlanie i odmłodzenie krzewów 2-5 zdrow pędów, przycięcie na wys 30-60cm nad 2 oczkiem, sprzątn szklarni, nawoz. odmiany mieszańce herbatnie Rosa thea hybr: Baccara, Carina Super star; miesz bukietowe: R.floribunda Mercedes, Belinda, Zorina, Miesz buk wielkokw: Samurai Queen fabiola, miesz karłowe R chinensis: Little flirt, Scarlet geem, Szczepienie- róż, lilaków, spos weg rozmn, jest to sztuczni spowodowzrośnięcie dwóch r lub ich części ( zrazu i podkładki), Powodzenie szczepzal od prawidłow zrośnięcia się zrazu i podkł, Etapy zrastania: * wytw kallusa przea zaraz i podkł, *wytw mostka kambialnego, *wytw się kambiumnowych tk przewodzących.Zraz i podkł powinnybyć blisko spokrewn, szczep przez stosowanie - skośnie cięte, termin - wczesna wiosna( tej samej grub zraz i podkł), Z i P innej gr to szcz w klin, na przystawkę, za korę lub w szparkę. okulizacja - zraz to jeden pąk zakładany pod korę P( oczko), pęd z oczka w tym samym roku =o. w żywe oczko, wiosną nast roku = w śpiące oczko, Z do o. jak najszybcij po ścięciu, miazga P w pełni aktywna ( łatwe odchodzenie kory od drewna), termin VII/VIII, Z zdrewniały i dojrzały, Oczko nakłada się na szyjce korz, wsówamy je pod korę rozciętą w kszt T lubokul na przystawkę V-IX, Po 2 tyg sprawdz czy przyjęte. Róże do nasadzeń w upra polowej, zasady zabezpieczania przed niskimi tem- rodz Rosa, rodz Rosaceae 1 R. Wielkokwiatowe- kwitną od VI do jesieni najlicz rase stan mieszańce herbatnie, 2. Wielokwiatowe dł kwitna i ch się dużą wytrz na mróz :grupy: właściwe polianty Rosa polyantha- drobne kw; mieszańce- duże kw R. Polyantha hybrida; mieszańce bukietowe- duże pełne kw R. Floribunda, miesz bukietowe wielkokwiatowe R. Floribunda grandiflora-R. Wielokw na rabaty kwietniki 3. Czepne -pnące, prócz odm onficie kw 1-razowo prze okr 2-3tyg w k.VI lub na pocz VII wyst odm powtarz kw 4. Parkowe są całkowicie wytrzymałe na mróz, stos jako krzewy ozdobne w parkach Zabezp na zime: koniecznie okrywać r wielkokwiatowe, okrycie winno chronić w zimie przed mrozem oraz zbytnim nasłonecz, dużą wilg silnymi wiatrami, okryw przed wyst 1-szych mrozów w poł XI pocz XII w czasie suchej i słonecz pogody, okrywać można ziemią, przysyp pędy gł tworz kopczyki na wys 15-20cm gdy silniejsze mrozy przykryć jeszcze liścmi torfem itp., usuw gdy ciepło ziemia rozmarźnie i cz obeschnie: 2 raty -kIII pocz IV zdej liscie, pocz poł IV odkryć całkowicie przyciąć pedy gł by pozost 5 oczek

22.Najważniejsze zabiegi w trakcie produkcji goździków szklarniowych.

PODŁOŻE

Piaszczysto-gliniaste o zawartości próchnicy 10-20%, o dobrych stosunkach powietrzno-wodnych, z dodatkiem perlitu lub piasku. Stosuje się substraty korowo-torfowe.

NAWOŻENIE

Duże wymagania nawozowe: 150-350mg N, 100-250mg P, 350-700mg K/m³ podłoża

ZASOLENIE

Na poziomie 2,0-2,5g NaCl/dm³

TEMPERATURA PODŁOŻA

Niewielkie wymagania, nie mniej niż 8-10^oC

TEMPERATURA POWIETRZA

W ciągu dnia 18-21^oC, w nocy około 10^oC, niższa temperatura (do 5^oC) przez 3 tygodni przyspiesza inicjację pąków kwiatowych i kwiaty są większe. Wahania temperatury mogą powodować nadmierne rozrastanie się kwiatów i w efekcie pękanie kielichów.

ŚWIATŁO

Czynnik fotoperiodyczny:

Są to rośliny długiego dnia, każde zwiększenie długości dnia powyżej 14 godzin przyspiesza inicjację i rozwój pąków kwiatowych (wrażliwość w fazie 5-7 par liści).

Czynnik fotosyntetyczny:

Światło współgra z natężeniem CO₂.

WODA

Optimum - 70% całkowitej pojemności kapilarnej. Podlewanie latem dwa razy tygodniowo, zimą raz w tygodniu - każdorazowo 15-20 l/m² podłoża.

ZASADY UPRAWY

Sadzonki pozyskane z matecznika sadzi się bezpośrednio na miejsce stałe (szklarnia, tunel foliowy). Sadzonki umieszcza się w podłożu na takiej samej głębokości, na jakiej znajdowały się w mnożarce. Po posadzeniu utrzymujemy wysoką wilgotność (zraszanie, cieniowanie). Goździki prowadzimy w siatkach aby miały pionowy wzrost. W tydzień po posadzeniu wykonujemy uszczykiwanie nad 4,5 lub 7 węzłem.

SADZONKI

Tylko pozyskiwane tylko ze specjalistycznych firm - in vitro, odwirusowane.

Torf z perlitem (91:2) / perlit.

Sadzonki ukorzenione po 21-28 dniach, gdy temperatura podłoża wynosi 18-21^oC, powietrza - 15-18^oC, zamgławianie przez 10 dni, zaprawianie sadzonek. Sadzenie nie za głęboko, w oczka siatek, szczególna pielęgnacja przez pierwsze 7-10 dni, siatki wspierające.

ZAKŁADANIE MATECZNIKA

W pierwszej połowie VII - rośliny zdążą jeszcze dać sadzonki.

GĘSTOŚC SADZENIA

W cyklu rocznym 38-42 sztuki/m², w uprawach na jeden zbiór 100-150 sztuk/m², gdy rozkrzewione - 60-75 sztuk/m².

(Szklarnia - 40 sztuk/m².) 36-50 sztuk/m² (w cyklu półtorarocznym).

TERMIN SADZENIA

Optymalny okres sadzenia goździków w Polsce przypada między 15 IV a 15 VI, rośliny kwitną już od VIII. Sadzone w VII/VIII kwitną w roku następnym.

STEROWANIE KWITNIENIEM

Goździki znajdują optymalne warunki zakwitania gdy cięcie kwiatów odbywa się w III, IV, V. W długoterminowej uprawie znaczenie ma też sposób cięcia (niskie cięcie nad 3-4 węzłem, powoduje zmniejszenie liczby nowych pędów i późniejsze ich wybijanie. Pozytywnie wpływa też doświetlanie, które rozpoczyna się latem wraz z uszczykiwaniem, jesienią 2 tygodnie po uszczykiwaniu, zima miesiąc po tym zabiegu (moc żarówek 40W). Kwiaty ścinamy całkowicie lub w części rozwinięte w godzinach rannych lub popołudniowych nożem lub przez wyłamywanie w węzłach (lepsze wyłamywanie).

INNE

• odchwaszczanie

• siatki

• ochrona w okresie wczesnym na miejscu stałym

• każde obsadzenie szklarni parowanie lub wymiana podłoża + odkażanie szklarni

Rodzaje cięć w uprawie goździków.

USZCZYKIWANIE

Wywołanie silniejszego krzewienia się roślin - następuje opóźnienie i wydłużenie okresu kwitnienia (element sterowania)- zabieg ten wykonuje się w zależności od odmiany,

Przy uprawie na 1 zbiór - wraz z sadzeniem lub tydzień po posadzeniu nad 4-5 lub 7 węzłem, gdy widoczne są zawiązki pędów bocznych:

1. uszczykiwanie jednorazowe - 2-4 tygodnie po posadzeniu, wyrastają 3-4 pędy kwitnące 2 x w roku - uprawa jednoroczna, cykl 14-15 miesięcy (lub półroczna, ale prowadzona tylko na jeden zbiór)

2. uszczykiwanie dwukrotne - 2-4 tygodnie i 4-7 tygodni później:

1. wszystkich pędów wyrosłych po pierwszym uszczyknięciu - system „na dwa”

2. połowy pędów wyrosłych po pierwszym uszczyknięciu, uszczykuje się po raz wtóry - system uszczykiwania na „1 ½”

3. jednego z trzech pędów wyrosłych po pierwszym uszczyknięciu, uszczykuje się po raz wtóry - system uszczykiwania na „1 1/3”

(zakwita 5-8 kwiatów na roślinie, ale 5-7 tygodni później niż przy uszczykiwaniu jednorazowym)

3. uszczykiwanie wielokrotne - do 10 VII - wszystkie wyrastające pędy - kwiaty do XI, XII, ale następne kwitnienie dopiero w V.

Odmiany standardowe - sukcesywne usuwanie wszystkich wyrastających bocznych pąków kwiatowych.

Odmiany gałązkowe - usuwanie paka głównego dla uzyskania równomiernego wzrostu i zakwitnięcia co najmniej 3 pąków bocznych.

CIĘCIE

Nad 7 węzłem, zapobiega letniemu kwitnieniu goździków i przesunięciu kwitnienia na jesień lub wczesną zimę:

1. przycięcie roślin - w 2 roku uprawy - 40-60cm nad ziemią w V lub na początku VI - nożycami do żywopłotu

2. wyłamywanie pędów

• ½ - 15V

• ½ - 1 VI

szczyt kwitnienia w połowie XI

nr 23 Rodzaje cięć w uprawie goździków

Po wysadzeniu na miejsce stałe sadzonki należy uszczykiwać- wywołuje to silniejsze krzewienie, opóźnienie kwitnienia i wydłużenie kwitnienia. Uszczykiwanie to element sterowania zakwitaniem goździków. Można ten zabieg wykonywać jednorazowo, dwukrotnie lub trzykrotnie. Uszczykuje się (zależnie od odmian) nad 4-5 lub 7 węzłem, dopiero po ukazaniu się w kątach liści zawiązków nowych pędów. W praktyce jednak gdy uprawa na jeden zbiór robi się to tydzień po posadzeniu lub jednocześnie z sadzeniem. Po uszczykiwaniu ważna jest temp. w szklarni: opt. 18° C w dzień i 16° C w nocy- gdy za wysoka to cieniowanie i wietrzenie.

Uszczykiwanie:

• jednorazowe- 2-4 tyg. po posadzeniu. Wyrastają po nim 3-4 pędy które kwitną dwukrotnie w ciągu roku. Ten sposób stosuje się w uprawie jednorocznej (cykl 14-15 miesięcy)lub w tunelach foliowych

• dwukrotne- 2 etapy. I- taki sam jak uszczykiwanie jednorazowe, II- po 4-7 tyg. i wtedy się uszczykuje:

- wszystkie wyrosłe pędy (uszczykiwanie na 2)

- połowę wyrosłych pędów (uszczykiwanie na 1 ½)

- jeden najsilniejszy z trzech wyrosłych pędów (uszczykiwanie na 1 1/3)

po dwukrotnym uszczykiwaniu zakwita na roślinie 5-8 kwiatów, ale z 5-7 tygodniowym opóźnieniem w stosunku do uszczykiwania jednorazowego.

• wielokrotne- przeprowadza się na wszystkich wyrastających pędach aż do pierwszych dni VII (by zakwitły jeszcze w XI-XII). Takie uszczykiwanie zapewnia wysoki plon w miesiącach jesiennych i wczesnozimowych, ale następne kwitnienie jest dopiero w V.

• usuwanie wszystkich bocznych pędów kwiatowych (czyszczenie): w celu rozkrzewiania, prawidłowego wzrostu pąka głównego. U gałązkowych usuwa się pąk główny

• cięcie letnie- zapobieganie kwitnieniu latem, przesunięcie na jesień lub wczesną zimę (przez przycięcie lub wyłamywanie). Przycięcie w II roku uprawy na wys. 40-60 cm (V- pocz. VI) lub wyłamywanie: połowę 15 V a połowę 1 VI- wówczas szczyt kwitnienia w poł. XI.

24. Asortyment kwiatów ciętych w okresie zimy (XII-III).

1. Alstroemeria

2. Anthurium

3. Dianthus

4. Euphorbia pulcherrima

5. Freesia

6. Gerbera

7. Gloriosa

8. Strelitzia

9. Zantedeschia

10. Gypsophila

11. Tulipa

12. Viola x wittrockiana

13. Bellis perennis

14. Hippeastrum

15. Lilium

25. Jakie czynniki wpływają na ranking kwiatów ciętych?

• popularność danego gatunku, odmiany

• popyt na daną barwę kwiatów, np. czerwone

• sezonowość, np. narcyzy, tulipany na wiosnę

• tradycja, np. chryzantemy na Dzień Wszystkich Świętych, hortensje na Wielkanoc, róże na Świętego Walentego, Dzień Matki etc...

• ...?

26. Uprawa cyklemena:

Siew X/XI, przykryć 0,5cm warstwą ziemi, pH około 5,5, 20^oC, wschody po 4-6 tyg. gdy mają 2 liście pikować, po 6 tyg. ponownie, i po kolejnych 6 tyg. jeszcze raz, Optimum uprawy: 18-22^oC, wzrost szypułek kwiatowych 12-15^oC , zraszać 2-3 razy dziennie, cieniować w słoneczne i upalne dni, jeśli przesuszona gleba lub zbyt wysoka temperatura to szypułki kwiatowe schowane pod liśćmi, gleba próchniczna 2:1:1=ziemia liściowa: torf: piasek, EC=1,5, jesień 10-12^oC, w czasie wzrostu zasilać nawozami płynnymi co tydzień, uprawa trwa 7-10 miesięcy,

nr 27 Wymagania uprawowe gerbery.

światło:

g. nie wykazuje reakcji fotoperiodycznej, kwitnie zarówno latem jak i zimą, ale gdy słabsze natężenie światła to mniejszy plon. Najlepiej kwitnie przy 12 godzinnym dniu. Zimą należy przedłużać dzień do 14-16 godzin i podwyższyć temp. powietrza do 18-20° C- to przyśpiesza kwitnienie.

temperatura:

g. jest to roślina ciepłolubna,

w zimie okres spoczynku- temp. 10-20° C w dzień, 8-10° C w nocy

opt.: w nocy powyżej 16° C,

w dzień 20-25° C

po posadzeniu powyżej 20° C,

temp gleby: 21-25° C.

wietrzenie:

g. wymaga intensywnej wymiany powietrza w otoczeniu i podłożu- wietrzenie szklarni w zimie i w lecie

woda:

• latem obfite, ale rzadkie, w zimie ograniczamy.

• r. można zraszać gdy nie kwitną

• zimą umiarkowana wilgotność

• przy podlewaniu nie moczyć liści- bo gnicie.

podłoże:

• pH 5,5-6,5

• podłoże przepuszczalne, lekkie, o dobrych stosunkach wodno- powietrznych np. torf niski + kora (1:1), kora + torf wysoki (1:2)

• podłoże gdy nie jest sterylne należy odkazić przed sadzeniem

• można na wełnie min., wacie szklanej, gąbki poliuretanowej, włóknie kokosowym, keramzycie

nawożenie:

• wrażliwa na zasolenie, nie więcej niż 3g KCl/ dm3

• wysokie wymagania pokarmowe

• duże zapotrzebowanie na Mg, Cu, Mo, B, Fe, Zn

• nawożenie pogłówne niskimi dawkami nawozów

rozmnażanie:

• nasiona

• in vitro

• wegetatywne

nr 28 Rozmnażanie i uprawa poinsecji.

w styczniu przyciąć rośliny mateczne i zaprzestać podlewanie, zestawić rośliny pod parapety, temperaturę obniżyć do 12-14° C i utrzymywać minimalną wilgotność. Tak trzymać do końca III. III-IV wystawić na parapety, przesadzić po kilka do dużych doniczek (4-5 l) i zraszać rośliny. W V można rośliny wystawić na zewnątrz (wtedy sadzonki będą miały krótkie międzywęźla). Sadzonki pobieramy w VI-IX. Z jednej rośliny otrzymujemy 10-15 sadzonek. Ukorzenianie w torfie i perlicie z piaskiem (2:1:1), pH 5,5-6,5; przez 3-4 tyg. w temp. 20° C (7 dni, potem 18° C). Potem przesadzanie do doniczek, uszczykiwać 1,2 lub 3 razy żeby się rozkrzewiły. Indukcja generatywna zachodzi, gdy dzień długości 9-10 godz. przez 8 tyg. - należy zaciemniać. Retardujemy CCC. Zakwita po 2 miesiącach.

podłoże:

• pH 6-6,5

• ziemia inspektowa lub gnojowa

• kompostowa pomieszana z piaskiem

• torf - kora (2:1)

• nawóz wieloskładnikowy

29.ROŚLINY UPRAWIANE NA ZIELEŃ CIĘTĄ

Zieleń cięta- W ostatnich latach asortyment zieleni cietej znacznie się powiekszyl dzieki zastosowaniu lisci i pedow wielu roslin nabraly nowych interesujacych cech. Do kompozycji uzywa się:

• Asparagus plumosus, Asparagus falcatus, Asparagus densiflorus, Asparagus umbelatus, Asparagus plumosus „ Pyramidalis” Ich glownym zadaniem jest nadanie kompozycji lekkosci i delikatnosci.

• Druga wazna grupa zieleni cietej sa paprocie, bogactwo form porownywana jest z iloscia gatunkow, ostanie przeboje to: Asplenium nidus, Cyrtomium falcatum, Pteris cretica A także: Nephrolepis cordifolia, I inne. Liscie paproci stanowia wypelnienie i niejednokrotnie sa glownym elementem kompozycji, czasami ich liscie sa celowo zaginane i formowane w kolo np. Asplenium,

• duze elementy, jednolite stanowiace baze kompozycji i nadajace im ostateczna forme, kostrukcje i ksztal to liscie takich roslin jak: Anthurium andreanum, Anthurium scherzerianum, Zantedeschia aethiopica, Aspidistra elatior, Cordyline australis ,Monstera deliciosa

• Bardzo ladnym I ciekawym elementem uzywanym do duzych kompozycji w pomiewszczeniach sa pedy i liscie Hedery helix,

• nie należy również zapominac o lisciach palm, które maja podobne zadanie jak liscie innych roslin. ( Kentia fosteriana, Chamadorea humilis, Ch. Elegans )

• Elementem uzupelniajacym czesto sa trawy ozdobne, a glownie tzw. niedzwiedzia trawa ( Xerophyllum ).

• W kompozycjach stosuje się ponadto liscie takich roslin jak: Funkie, bergenie, bluszcze, Filodendrony ( Philodendron hastatum ), Kaldium.

• Ostatnio bardzo popularna jest Molucella laevis

30.Preparowanie frezji- zasady i cel zabiegu

Freesia hybrida, preparowanie w celu przygotowania bulw do szybszego ukorzeniania( wcześcnejszego kwitnienia): w ażurowych skrzynkach, 30^oC, 85% wilgotności przez 3-4 miesiące( pojawia się nabrzmienie wokół piętki, pojawiają się korzenie) po tym okresie sadzimy. Po preparowaniu można dodatkowo przeprowadzić proces aktywowania: 14^oC, przez 3-6 tygodni, następuje inicjacja rozwoju generatywnego( przyspiesza kwitnienie o 2-3 tygodnie, ale mniejszy plon) po tym procesie od razu sadzimy,

Po wykopaniu przechowujemy w około 1^oC, 70% wilgotności powietrza,(!!uwaga!! w temperaturze 7-20^oC `przebulwianie się' bulw, czyli stopniowy zanik starej bulwy, powstaje nowa o 40% lżejsza.

Uprawa z bulwek jest bardziej racjonalna niż z siewu i pozwala na lepsze wykorzystanie powierzchni pod osłonami. Termiczna metoda przygotowania bulwek pozwala na sterowanie kwitnieniem w uprawie całorocznej, co zapewnia wysoką specjalizację zakładów ogrodniczych. Przez odpowiednie traktowanie bulwek, uprawę frezji można skrócić do 4-5 miesięcy. Przyśpieszona uprawa polega na zastosowaniu zabiegu preparowania bulwek: poddawanie ich przez okres 3-4 miesięcy działaniu temp. 28-31° C. Do takiej uprawy nadają się bulwy mateczne o obwodzie 5 cm oraz bulwki przybyszowe o wymiarach 3-4 cm oraz 4-5 cm. Bulwki przybyszowe uzyskujemy przez wysadzenie dużych bulwek w I, a w VI otrzymujemy 1-3 małych bulwek. Należy je wysuszyć i można wstawić do preparatorni w IX.

32. Uprawa Zantedeschia

Z. aethiopica- kłącze, wegetatywny podział, Z. elliottiana- bulwiasty pęd podziemny, in vitro,

Z .rehmanii( Antoni Rehmann- polski odkrywca gerbery!!)kwiaty kolorowe

Z. aethiopica kwiaty białe

Spoczynek do końca VII, po tym okresie sadzić na zagony(uzyskujemy kwiaty większe, lecz w mniejszej ilości) do pojemników( kwiatów więcej, lecz mniejszych) pH 6,3-7,4, podłoże ciężkie, żyzne, temperatura 12-15^oC przyspiesza kwitnienie, Nie przekraczać 20^oC!!! na początku wegetacji bardzo silnie podlewać, zmniejszać stopniowo do pojawienia się kwiatówznów zwiększyć, gdy kwitną(kwitnie od grudnia do końca wiosny), kwiaty wyrywamy, gdy spatha zaczyna się wybarwiać, IV ograniczyć podlewanie, w V zasuszyć, 4-6 tygodni spoczynku inicjuje kwitnienie,

Z. elliotiana kwiaty żółte:

Sadzenie II-VII, zaprawione Kaptanem, podkiełkowane w roztworze GA₃ (gibereliy)podłoże próchniczne, dobrze przepuszczalne, pH 5,8-6,2, do podłoża Osmocote 3kg/m³, UWAGA wrażliwe na zasolenie, dużo światła, ale cieniować w upały, temperatura 24-28^oC, niska temp. nocą 12^oC to lepsze wybarwienie, max. temperatura ziemi latem 22^oC, ściółkowanie słomą, trocinami, przechowywanie w skrzynkach 12-15^oC,kwitnie po 8-10 tygodniach od posadzenia, spoczynek bulw 4-6 tygodni, szkodniki mszyce przenoszą wirusy i choroby( mokra zgnilizna- Ervinia carotovora)

nr 33 Zasady uprawy anturium

rozmnażanie:

• generatywne- rzadko

• wegetatywne- odejmowanie odrostów pędowych (A. scherzerianum)

- sadzonki pędowo- wierzchołkowe (ale mało)

- sadzonki pędowo - pąkowe

- in vitro

sposoby uprawy:

• w pojemnikach ustawianych na:

-zagonach

-zagonach podwyższonych

- na parapetach

- na stołach

najlepsze są te dwie ostatnie metody, bo wyższa temp. dla syst. korzeniowego.

• na zagonach lub zagonach podwyższonych. Zagony wykłada się od spodu folią, umieszcza się rurki drenarskie i przykrywa się podłożem.

• w rynnach poliestrowych w kształcie litery V, ustawionych z nachyleniem (są b. drogie)

• w pierścieniach (teraz rzadko stosowane, bo nietrwałe cylindry)

podłoże:

• organiczne

• włókno kokosowe

• torf + kora sosnowa, podłoże może osiadać dlatego należy stosować dodatki keramzytu, kawałków styropianu, węgla brunatnego

• nieorganiczne

• keramzyt

• oazis

• wełna mineralna

warunki uprawy:

• pH 5,2-5,7

• zasolenie nie większe niż 2 g KCl/ dm3

• wilgotność powietrza 85%

• fertygacja - sterowana komputerowo

• indukcja generatywna - proces autonomiczny, ale na szybsze zakwitanie wpływa: obniżenie temp. do 16° C na 4- 6 tyg. w okresie XII-I

• światło: najlepiej długi dzień i intensywność 5 - 10 tys. lux (wtedy kwitnienie bardziej intensywne)

zbiór kwiatów:

• kwiaty wyrywamy- unikamy porażenia grzybem

• zbiór rano lub wieczorem (w pełnym turgorze)

• zbiór gdy 2/3 długości kolby nektaruje (nie wcześniej, ale można później)

• po zbiorze kondycjonowanie w azotanie srebra lub STS przez 15-20 min., potem do 14-16° C i do normalnej wody

33.Zasady uprawy anturium:

Rozmnażanie in vitro, podział wegetatywny II/III 25^oC, duża wilgotność, siew natychmiast po zbiorze( pyłek dojrzewa 2-3 tyg. po dojrzeniu kwiatów żeńskich,)zapylenie pędzlem, owoce dojrzewają po roku, z 1 kolby 600 nasion, siew do torfu, kiełkują na świetle, 28^oC, wilgotność, kiełkują 10dni, pikować po 2 miesiącach, po 9 miesiącach sadzić po 2-3 do doniczek, podłoże przewiewne i przepuszczalne(substrat torfowy + kompost korowy+ keramzyt) , mało nawozów 1-2g/l, cieniować w upały, jesienią i zimą mniej podlewać i temp. 15-20⁰C, uprawa: 22^oC , nocą spadek do 16^oC -ważne do kwitnienia

[A.hortulanum: przez 6 tygodni od X 15^oC w dzień i nocy powoduje jednoczesne i wcześniejsze kwitnienie-w II,III]

34. Charakterystyka i zastosowanie sukulentów we wnętrzach.

Sukulenty- rośliny środowisk suchych, gromadzące wodę w przestworach międzykomórkowych lub wewnątrz komórek(związana przez koloidy)(parenchymatyczna tkanka wodna)

S. liściowe- gromadzą wodę w liściach(Agava, Crassula)

S. pędowe- gromadzą wodę w pędzie (kaktusy)

Epifityczne (Epiphyllum, Rhipsalis , Zygocactus)

Przystosowanie:-ciernie(przekształcone liście)glochidy ,kolce-(redukcja liści, rozpraszanie światła,)

-żebrowanie pędu( ochrona przed intensywnym światłem)

-kutikula, woski

-fotosynteza przy zamkniętych szparkach(system metaboliczny CAM)

-chowanie się w glebie Lithops sp.(korzenie kurczliwe-Echinocereus pulchellus; wysuszone kurczą się)

Zastosowanie: małe wymagania do podlewania, minimalne zabiegi pielęgnacyjne, duża odporność, ogromny wybór kształtów, form,

Najciekawsze sukulenty:

Pachypodium, Opuntia, Selenicereus, Euphorbia mili(kwitnie cały czas) Sansevieria, Aloe, Lithops, Senecio herreianus (zwisający) S. macroglossus( bluszczopodobny),rozety liściowe: Echeveria, Haworthia , Gymnocalycium mihanovichii -szczepione czerwone, żółte, różowe, bordowe, Kalanchoe blosfeldiana( wiele barw, sterowana upr. na różne terminy)

nr 35Kwitnące rośliny doniczkowe- przegląd gatunków, terminy

• Saintpaulia ionantha - cały rok

• Stapelia grandiflora - lato

• Catleya (lato), Cymbidium(wiosna), Phalenopsis

• Aeshynanthus hybrida - od lata do zimy

• Stephanotis floribunda- od wiosny do jesieni

• Hoya carnosa - od wiosny do jesieni

• H. australis - lato

• Anthurium andreanum - cały rok

• A. scherzerianum - cały rok

• Kalanchoe blossfeldiana - wczesną wiosną

• Clivia miniata - wiosna- lato

• Gardenia jasmonoides - od lata do jesieni

• Datura sp. - przez całe lato

• Camelia japonica - wiosną

• Hibiscus rosa-sinensis - od lata do jesieni

• Zygocactus trunkatus - od późnej jesieni do zimy

• Euphorbia mili - wiosna i jesień

• Nerium oleander - lato

• Abutilion striatum - wiosna - jesień

Saintpaulia V-VI...(sterowana na cały rok)

Cyclamen persicum (sterowana upr. na cały rok)

Fuchsia (lato)

Phalenopsis(wiele razy w ciągu roku,)

Syningia VI.-VII

Kalanchoe blosfeldiana (krótkiego dnia,zima,(sterow. na cały rok))

Clivia miniata II-V

Zygocactus truncatus(krótkiego dnia,zima )

Euphorbia mili(nieprzerwanie cały rok)

36. Przegląd najważniejszych gatunków palm.

Rhapsis excelsa-tworzy kępy podobne do pędów bambusa,liście wachlarzowate

Livinstonia chinensis

Microcoelum weddelianum- liście wachlarzowate

Chamaerops humilis- jedyna europejska palma

Kentia forsteriana (Howea)

Howea belmoreana- liście ogromne, bardzo ozdobne

Chamaedorea elegans(bardzo podobna do Kentia)

Ch. costaricana

Areca lutescens(Chrysalidocarpus lutescens)

Caryota mitis - liście postrzępione

Washingtonia - liście wachlarzowate

Phoenix canariensis, P. dactylifera - daktylowiec, P. roebelinii-karłowy

Cocos weddeliana

37.Rośliny o zdrewniałych pędach do dekoracji wnętrz

Dracena (deremensis,marginata,fragrans, godseffiana,sanderiana, surculosa,draco)

Rodz.Agavaceae.Pochodzi z tropikalnych i subtropikalnych rejonów Azji i Afryki. Zawiera żywice w kolorze czerwonym,korzenie żółte co odróżnia ją od Cordyline. Liście wyrastają na całej długości pnia lub tworzą pióropusz na wierzchołku. A teraz krótka charakterystyka poszczególnych gatunków:

Deremensis-ma białe pasma wzdłuż liści, na brzegach albo pośrodku

Marginata- czerwone obrzeżenia

Fragrans-cała zielona

Godseffiana-ma niewielkie owalne liście,ułożone na rozgałęzionej cienkiej łodydze i

białożółte plamy na liściach

Sanderiana-wysmukłe cienkie pędy i zielono-szaro-niebieskie liście

Surculosa-zielonożółte plamy na liściach,a pokrój jak Sanderiana

Draco-wysoki pień i wąskie, lancetowate liście

Draceny rozmnaża się przez sadzonkowanie (sadzonki wierzchołkowe), Podłoże powinno być żyzne, próchnicze, wzbogacone korą(ziemia liściowa i inspektowa z dodatkiem torfu i mączki rogowej). pH 5,5-6, nawozy: Osmocote 3-5 kg/m³ . Temperatura: Gatunki o pstrych liściach wymagają zimą temp.18-25ْْ C, wysokiej wilgotności powietrza. Dracenom drako i fragrans wystarcza temp.zimą

6-8ْC.

Yukka (aloifolia, elephantipes, gloriosa)

Rodz.Agavaceae. Tworzy rozety liści tuż przy ziemi lub na pniu w formie pióropusza.Liście równowąskie lub mieczowate, ostro zakończone. Kwitną po milku lub kilkunastu latach uprawy i mają dzwonkowate kwiaty barwy białej fioletowej, zebrane w grona lub wiechy.

Aloifolia-wysoki wysmukły pień zakończony pióropuszem

Elephantipes-bardzo duże liście, wytwarza potężne kłodziny (przedmiot handlu międzynarodowego)

Gloriosa-małe drzewo o pniu zakończonym szeroką rozetą liści

Yukki należy uprawiać w ziemi żyznej, przepuszczalnej,zawierającej wapń. Latem wymaga pełnego nasłonecznienia, obfitego podlewania i zraszania liści. Zasilanie co tydzień roztworami nawozów mineralnych 0,2-0,4%. Zimą umiarkowana wilgotność.Rozmnaża się poprzez oddzielanie zdrewniałych pędów z bulwiastymi korzeniami od starszych okazów.

Fikus (benjamina,binnendijki,deltoidea,elastica,lyrata,pumila)

Rodz.Moraceae

Benjamina-liście podobne do Camelii, błyszczące. Zimą wymaga 16° C.

Elastica-Duże owalne skórzaste liście

Lyrata-lirokształtne, duże ciemnozielone liście, omszone na spodniej stronie

Pumila- pnący o drobnych liściach

Rozmnaża się przez sadzonkowanie (sadzonki wierzchołkowe-3,4 liście, pędowe-1 liść). Można też z nasion,ale nie jest to metoda na skalę produkcyjną. W okresie lata temp. 22-25° C, we wrześniu obniżyć do 15-18°C. Światło- dużo i rozproszone, nawożenie co 10 dni 1% nawozem. Figowce przesadza się corocznie w mieszankę ziemi gnojowej, kompostowej, torfu i piasku 4:2:2:1

Cordyline (australis, fruticosa,indivisa, stricta)

Rodz.Agavaceae. Pochodzi z tropikalnych i subtropikalnych rejonów Azji i Australii.Ma mieczowate, bezogonkowe lub szersze liście, które tworzą na wierzchołkach pędu pióropusz. Starsze rośliny wydają niepozorne białe lub żółte kwiaty zebrane w wiechach. Korzenie mają biało zabarwione (dracena ma żółte).

Gatunki rodzaju kordylina rozmnaża się generatywnie a odmiany wegetatywnie. Nasiona wysiewa się w styczniu,lutym w ziemię liściową z domieszką torfu i piasku.W temp. 20-22°C nasiona kiełkują po 2-3tygodniach.Siewki pikuje się w mieszankę ziemi darniowej,liściowej, torfu i piasku(2:2:1:1).Rośliny początkowo uprawia się w szklarni w temp.20-22°,a potem należy obniżyć do 15. Odmiany rozmnaża się przez sadzonki wierzchołkowe lub pędowe 5 centymetrowe umieszcza się w temp.25-30 stopni C. Należy zapewnić wysoką wilgggotnoiść powietrzaUkorzenianie wówczas trwa 4-5 tygodni.Latem szklarnie należy cieniować i wietrzyć. W sierpniu sadzi się rośliny do doniczek 12-14cm w cięższe podłoże (ziemia darniowa, gnojowa torf, piasek, 2:1:1:1) . Zimą ogranicza się podlewanie, a temp. Można obniżyć nawet do 5-10°C.

Codiaeum(angustifolium, variegatum,stricta, terminalis),

rodz. Euforbiaceae. Możliwe jest rozmnażanie przez wysiew nasion,ale otrzymany materiał jest zróżnicowany morfologicznie. Wegetatywnie- sadzonki pędowe i wierzchołkowe ukorzenia się w torfie z piaskiem lub w perlicie z korą. Ukorzeniają się przy wys. wilg. pow. I w temp.podłoża 22-25°C. Zimą temp 16-18°C.

Pisonia (umbellifera)

Dizygotheca (elegantissima,veitchii)

Laurus (nobilis)

Aucuba (japonica)

Pandanus (sanderi, utilis, veitchii verici, babtinus)

Araukaria (angustifolia, araucana, excelsa)

Crassula

Nolina recurvata

Chamaedora

Cocos

Howea

Washingtonia

38.Przegląd i zastosowanie paproci

Pokojowe: Adiantum tenerum, Cyrtomium falcatum, Asplenium nidus, A. bulbiferum, Platycerium bifurcatum, Pteris certica, Pellaea rotundifolia,

Ogrodowe: skalniaki: języcznik pospolity, śledzionka skalna,

zimozielone: podrzeń żebrowiec, paprotnik kolczysty

pojedyncze: długosz królewski, pióropusznik strusi

zbiorniki wodne: zachylnik błotny, narecznica grzebieniasta

małe grupy: paprotka zwyczajna, narecznica samcza

. Zastosowania paproci w terenach zieleni.

Paprocie są roślinami zarodnikowymi, z reguły trwałymi (byliny), o krótkich, płożących kłączach. Liście pojedyncze lub pierzastozłożone, za młodu pastorałowato zwinięte. W Polsce rośnie ponad 40 gatunków paproci, z których wiele stanowi dekoracyjny materiał do terenów zieleni. Paprocie wymagają siedlisk wilgotnych, żyznych, tylko nieliczne nadają się do miejsc suchych. Większość paproci preferuje stanowiska cieniste i półcieniste.

Paprocie rozmnaża się przez podział kępy, rzadziej przez rozłogi lub przez wysiew zarodników.

Zastosowanie paproci:

• w grupach drzew, pod drzewami

• na północnej ścianie budynków

• nad brzegami wód, nad oczkami i ciekami wodnymi

• na terenach wilgotnych i skalistych, na cienistych skarpach

• w ogrodach skalnych

Paprocie można sadzić pojedynczo lub w grupach jednorodnych, a także w zestawieniu z innymi bylinami siedlisk wilgotnych i cienistych.

39. Pnące rośliny do dekoracji wnętrz

Philodendron (gloriosum,oxycardium, sqamiferum)

Rodz. Araceae. Rozmnaża się z sadzonek wierzchołkowych lub pędowo pąkowych, należy im zapewnić temp. 20-25°C i wys.wilg.pow. i podłoża.. Po ukorzenieniu temp. Powinna wynosić 20°C. Przy silnym nasłonecznieniu cieniować. Zimą temp. 15- 18°C

Scindapsus (pictus)

Rodz. Araceae. Rozmnaża sie przez sadzonki jednowęzłowe. Zimą temp. 12°C, latem do 25°

Parthenocissus (henryana)

Rodz.Vitaceae. Pędy długie i cienkie, liście dłoniaste złożone z 5 listków. Rozmanażanie przez sadzonki. Latem temp. 15-18, a zimą 5°C

x Fatshedera (lizei)

mieszaniec fatsji i bluszczu (Fatsia japonica i Hedera helix).. Wytwarza korzenie przybyszowe w międzywęźlach, dlatego rozmnaża się ją przez cały rok z sadzonek wierzchołkowych i pędowych z 1 liściem. Ukorzenia się w czystym piasku lub piaszczystej ziemi,podłoże powinno być podgrzewane, potem ukorzenione wysadza się do doniczek z mieszanką ziemi inspektowej i liściowej z dodatkiem gliny. Zimą temp. 10-12,, latem też nie za wysokie temperatury. Podlewanie umiarkowane

Ficus pumila

Rodz.moraceae Ma drobne liście.

Hoya (australis, bella, carnosa)

Rodz. Asklepiadaceae. Liście owalnojajowate, kwiaty barwy jasnocielistej z czerwono plamistym przykoronkiem.

Rozmnażanie z sadzonek jedno węzłowych, ukorzenianie w temp podłoża 22-25°C. Latem temp.16-20, zimą wytrzymuje 8-12°C. Po przekwitnięciu kwiatostany pozostawia się na roślinie gdyż w następnym roku na starych szypułkach u ich nasady wytwarzają się nowe kwiaty.

Stephanotis (floribunda)

Rodz. Asklepiadaceae. Naprzemianlegle ułożone grube,mięsiste liście Kwiaty duże o lejkowatym kielichu. Rozmnażanie przez sadzonki i to przez cały rok. Do ukorzeniania ziemia liściowa i darniowa w stosunku 1:1.Temp. podł. 25-30, później obniża się do 18.

• Syngonium podophyllum

• Stephanotis floribunda

• Philodendron scandens

• Ficus pumila

• Hedera helix

• Hoya carnosa

• Monstera deliciosa

• Epipremnum aureum

• Cissus antarctica

• Cissus rhombifolia

• C. discolor

• x Fatshedera lizei

1. Philodendron scandens (Araceae)

2. Epipremnum aureum (Araceae)

3. Hoya carnosa (Asclepiadaceae)

4. Stephanotis floribunda (Asclepiadaceae)

5. Aeschynanthus sp. (Gesneriaceae)

6. Columnea sp. (Gesneriaceae)

7. Hedera helix (Araliaceae)

8. Hedera canadensis (Araliaceae)

9. Cissus antarctica (Vitaceae)

10. Cissus rhombifolia (Vitaceae)

11. Cissus rhombifolia `Ellen Danica' (Vitaceae)

12. Fatschedera lizei (Araliaceae)

Ficus pumila (Moraceae)

nr 40 Rośliny z rodziny ananasowatych- przegląd, zastosowanie, uprawa

Dobrze znoszą suche powietrze, podłoże lekkie, organiczne(epifity) etylen- indukcja kwitniena, światło rozproszone,

Aechmea fasciata , Bilbergia nutans, Cryptantus zonatus, Guzmania sp. Neoregelia carolinae, Tilandsia usneoides, T. cyanea, Ananas sativus, Vrisea splendens

• Aechmea fasciata - E

• Aechmea hybrida

• Ananas sativus

• Billbergia nutans- rodzaj obejmuje E, K

• Cryptanthus sp. -K

• Guzmania sp. - E

• Neoregelia carolinae - E

• Tillandsia sp. - E

• Tilandsia usneoides-E

• Vriesea gigantea

• Vriesea splendens - E

Są to epifity i kserofity. Główną ozdobą są kwiatostany z barwnymi liśćmi przykwiatowymi. Liście rozetowe, mogą być paskowane. `Lejek' na wodę- tu włoski do pochłaniania substancji odżywczych. Kwiatostan wyniesiony lub schowany.

Epifity: Małe wymagania. Do dekoracji wnętrz, można do płytkich pojemników lub eksponować na suchych pniach i konarach jak epifity.

Uprawa

• podłoże- próchniczne i przepuszczalne, dobry drenaż

• obfite podlewanie i zasilanie w lecie, na jesieni ograniczyć jedno i drugie

• widne miejsce, ale światło rozpeoszone, w lecie można na dwór

• wysokie stężenie etylenu w powietrzu do zakwitania

• rozmnażanie- odrosty, wysiew nasion, in vitro

dość wysoka temperatura i wysoka wilgotność powietrza

41.Rośliny z rodziny obrazkowatych- przegląd i zastosowanie.

Monstera deliciosa, M. obliqua ,Philodendron scandens, Scindapsus aureus- zwisające

Spatiphyllum, Anthurium scherzeranum, A. andreanum, Zantedeschia elotiana, Z. aethiopica- kwitnące, na kwiat cięty, zieleń ciętą

Caladium bicolor, Aglaonem treubii, Dieffenbachia amoena- ozobne z liści

42.Grupy użytkowe bylin.

Rośliny doniczkowe do dekoracji wnętrz-ozdobne z liści, ozdobne z kwiatów,

(do wiszących pojemników, drzewiaste do pomieszczeń, na tarasy, balkony, epifity, sukulenty)

Rośliny gruntowe(jednoroczne, dwuletnie, rabatowe, parkowe, byliny nie zimujące w gruncie , skalne, wodne i nadwodne, okrywowe, paprocie, trawy ozdobne, cebulowe, na kwiat cięty, na suche bukiety, parawanowe, pnącza, samotniki.

Główne grupy użytkowe bylin:

1. Rabatowe

2. Kwietnikowe

3. Balkonowe

4. Na kwiat cięty

5. Okrywowo - zadarniające

6. Ekspansywne

7. Do ogrodów sklnych

8. Do zbiorników wodnych

43.Byliny okrywowe.

Ajuga reptans, Hedera helix, Sagina subulata, Calluna, Erica, Pachysandra terminalis

Epimedium alpinum, Alysum saxatile, Aubrieta deltoidea, Arabis caucasica, Phlox subulata, Thymus serpyllum, Waldsteinia ternata,

Cechy bylin okrywowych.

Cechy dobrych bylin okrywowych:

• tworzenie trwałego i estetycznego runa (Vinca minor, Hedera helix, Pachysandra terminalis)

• szybkie rozrastanie się (Galeobdolon luteum, Convallaria majalis, Ajuga reptans)

• zwarte pokrycie gleby (Geranium macrorhisum, Hosta, Galeobdolon luteum, Waldsteinia trenata)

• wyrównany wzrost (Vinca minor, Hedera helix, Asarum europeum, Asperula odorata, Convallaria majalis)

• tworzenie efektu ozdobnego w masie

• brak objawów szybkiego biologicznego starzenia się

• uniemożliwienie rozwoju chwastom

• całkowita odporność na mróz (Bergenia cordifolia, Veronica sp., Sedum spurium)

• odporność na choroby i szkodniki

• odporność na opadające liście ((Hedera helix, Convallaria majalis, paprocie)

• minimalne wymagania pielęgnacyjne i życiowe

• szybkie i łatwe rozmnażanie się

• zdolność do samoodnawiania się bez integracji człowieka

Dobre byliny okrywowe: Vinca minor, Hedera helix, Asarum europeum, Waldsteinia trenata, Ajuga reptans, Convallaria majalis, Majanthemum bifolium, Geranium sp., Hosta sp., Bergenia cordifolia, Galeobdolon luteum, Pachysandra terminalis, płożące krzewy iglaste.

Okrywowe byliny rozłogowe.

Byliny rozłogowe mają silnie rozwinięty system kłączowy, bardzo szybko i łatwo rozprzestrzeniają się tworząc gęste, zwarte kobierce.

1. Ajuga reptans (Lamiaceae)

2. Cerastium tomentosum (Caryophyllaceae)

3. Glechoma hederaceae (Scrophulariaceae)

4. Galeobdolon luteum (Lamiaceae)

5. Stachys lanata (Lamiaceae)

6. Thymus serpyllum (Lamiaceae)

7. Veronica repens (Scrophulariaceae)

8. Waldsteinia trenata (Rosaceae)

9. Vinca minor (Apocynaceae)

10. Lamium album (Lamiaceae)

11. Lamium maculatum (Lamiaceae)

12. Geranium sp. (Geraniaceae)

13. Potentilla reptans (Rosaceae)

Asperula odorata (Rubiaceae)

44.Zastosowanie roślin cebulowych.

Nasadzenia naturalistyczne(parki)sadzenie w trawę np.krokus

Zagony wzniesione(z murkiem)

Współrzędnie z innymi roślinami np. róże

Skalniaki( odmiany niskie, botaniczne)

Pojemniki

Szpitale, sanatoria, domy opieki,

Pomniki, hotele, ambasady, lotniska(miejsca reprezentatywne)

Balkony, tarasy, mieszkania,

Kwiaty cięte.

45.CECHY DOBRYCH BYLIN

Długowieczność i cechy bylin.

BYLINY to rośliny zielne wieloletnie (trwałe) przechodzące okres spoczynku w postaci kłączy, cebul, bulw, karp korzeniowych i mające zdolność corocznego odnawiania swoich części nad- i podziemnych z tych organów. Byliny pochodzące z naszej strefy klimatycznej z reguły są przystosowane do przetrwania niekorzystnych warunków i dobrze znoszą zimy. Niektóre byliny, z cieplejszych stref klimatycznych mogą wymagać osłaniania na zimę (liście, torf lub inny materiał izolacyjny), a nawet wykopywania i przetrzymywania w pomieszczeniach z temperaturą powyżej 0°C (byliny nie zimujące w gruncie).Ponadto można stwierdzić, że nawet najbardziej wytrzymałe na mróz gatunki bylin tracą tę właściwość, jeśli nie zapewni się im dobrych warunków wzrostu i rozwoju.

Cechy dobrej byliny::

• dekoracyjna w okresie kwitnienia, ale estetyczna także przed i po kwitnieniu (Vinca minor, Iris sp., Tradescantia x andersoniana, Hemerocallis x hybridus, Bergenia sp.)

• charakteryzuje się dużą trwałością ulistnienia i długim okresem kwitnienia (Liatra spicata, Echinacea purpurea, Phlox sp.)

• długowieczna, brak oznak szybkiego biologicznego starzenia się rośliny, nie brzydnie z wiekiem

• wytrzymałość na niekorzystne warunki klimatyczne, dobrze znosi zimy, nie przemarza

• wykazuje naturalną odporność na choroby i szkodniki

• łatwa do rozmnożenia

47.BYLINY UPRAWIANE ZE WZGLĘDU NA DEKORACYJNE ULISTNIENIE

Byliny ozdobne z liści-

• Cerastium tomentosum,

• Dianthus plumarius,

• Thymus serpyllum,

• Oxalis adenophylla,

• Pachysandra terminalis,

• Sagina subulata,

• Eranthis hiemalis,

• Vinca minor,

• Epimedium alpinum,

• Pulmonaria saccharata,

• Ajuga reptans,

• Bergenia cordifolia,

• Hosta sp,

• Darmera peltata,

• Asarum europaeum,

• Stachys lanata,

• Yucca filamentosa,

• Allium karataviense

1. Vinca minor (Apocynaceae)

2. Hedera helix (Araliaceae)

3. Asarum europaeum (Aristolochiaceae)

4. Cerastium tomentosum (Caryophyllaceae)

5. Sedum sp. (Crassulaceae)

6. Sempervivum sp. (Crassulaceae)

7. Stachys lanata (Lamiaceae)

8. Armeria maritima (Plumbaginaceae)

9. Euphorbia polychroma (Euphorbiaceae)

10. Euphorbia myrsinites (Euphorbiaceae)

11. Heuchera sanguinea (Saxifragaceae)

12. Bergenia cordifolia (Saxifragaceae)

13. Heliopsis helianthoides (Asteraceae)

14. Tradescantia x andersoniana (Commelinaceae)

15. Yucca filamentosa (Agavaceae)

16. Hemerocallis x hybrida (Liliaceae)

17. Hosta sp. (Liliaceae)

18. Brunnera macrophylla (Boraginaceae)

19. Omphalodes verna (Boragonaceae)

Epimedium alpinum

48.WYMIEŃ I OPISZ GATUNKI IRYSÓW W KOLEJNOŚCI ZAKWITANIA

Iris reticulata: t kwit- III-IV, rozmn: cebule, zastos: o/skalne rabaty gr/trawnikowe I.pumila: IV-poł V, kłącza, o/skalne rabaty, gr/trawnikowe, I.germanica: V-poczV, kłącza, rabaty gr/traw kw cięty, I.pseudoacorus: V-VI, cebule, przy zbior wodnych, I.sibirica: V-VI, kłącza, rabaty (pod ochroną), I.xiphium: poł VI, cebule, I.holandica: VI-VII, cebule, rabaty, kw cięty, do pędzenia, I.anglica: kon VI-VII, cebule, raba kw ciety

49. BYLINY KOBIERCOWE DO OGRODÓW SKALNYCH

PIĄTKA SKALNA-

• Alyssum montanum -osiąga wysokość do 35 cm,przy gruncie łodygi drewnieją,kwitnie do V,kwiaty drobne i piękne,pokrywają żółtym kobiercem skałki,murki itp.Rozmn. przez sadz., nasiona, naturalne odkłady.

• Arabis caucasica-wys. ok.10-25 cm.,kwitnie III\IV.Większość kwiatów jest biała.Rozmn.przez podział kęp.

• Aubrieta deltoidea-wys.5-10 cm.Płoży się i tworzy liczne odnóżki, kwit.na przeł. IV\V dając drobne niebieskie lub czerwone kwiatki.Jej sadz. Trudno się ukorzeniają, dlatego trzeba kupować młode sadz.

• Iberis semperwirens-czasem nazywany krzewinką, wys. do 10 cm. Kw.IV\V. Dość wrażliwy na mrozy.Rozmn.przez sadzonki.

• Phlox subulata-wys.15 cm. Tworzy kobierce lub poduszeczki. Kw. IV i V na biało, czerwono lub szaroniebiesko. Rozmn.:sadzonki, nasiona, nat.odkłady. Wymagają one stanowisk: słonecznych, gleby przepuszczalne, żyzne.

nr 50 Zaproponuj 10 efektownych bylin do cienia

• Hosta sieboldiana

• H. glauca

• Hedera helix

• Bergenia cordifolia

• Asarum europaeum

• Vinca minor

• Convallaria majalis

• Pulmonaria angustifolia

• Aruncus dioicus

• Wietlica samcza

• Narecznica szerokolistna

W cienistym miejscu należy zastosować rośliny cieniolubne lub cienioznośne, które naturalnie rosną pod drzewami w lasach, w gęstych zaroślach nad strumieniami. Większość roślin cieniolubnych dobrze się rozwija na siedliskach żyznych i wilgotnych.

	Wysokie:		Średnio wysokie:		Niskie:
1.	Astrantia major	1.	Bergenia cordifolia	1.	Vinca minor
2.	Ligularia dentata	2.	Brunnera macrophylla	2.	Glechoma hederacea
3.	Ligularia przewalskii	3.	Epimedium grandiflorum	3.	Ajuga reptans
4.	Dtyopteris filix-mas	4.	Corydalis lutea	4.	Viola odorata
5.	Matteucia struthiopteris	5.	Polygonatum odoratum	5.	Galeobdolon luteum
6.	Aruncus dioicus	6.	Hemerocallis x hybrida	6.	Ranunculus repens
7.	Cimicifuga sp.	7.	Aquilegia vulgaris	7.	Lamium maculatum
8.	Rodgersia sp.	8.	Dicentra spectabilis	8.	Convallaria majalis
9.	Aconitum nepellus	9.	Dicentra eximia.	9.	Asarum europaeum
		10.	Astilbe arendsii	10.	Asperula odorata
		11.	Anemone x hybrida	11.	Pulmonaria sp.
		12.	Allium ursinum	12.	Primula sp.
		13.	Geranium sp.	13.	Waldsteinia trenata
		14.	Campanula sp.	14.	Hepatica nobilis
		15.	.Iris sp.	15.	Pahysandra terminalis
		16.	Hosta sp.	16.	Omphalodes verna

52. Rośliny do ogrodu wodnego.

Strefa wody głębokiej: Nymphea odorata `Sulphurea', Nuphar lutea, Aponogeton (onowodek), Nympheoides peltata( Grzybieńczyk),

Rośliny podwodne: Rogatek sztywny, moczarka kanadyjska, rdestnica, wywłócznik

Rośliny pływające: Azolla, hiacynt wodny, rzęsa drobna, salwinia pływająca, pistia rozetkowa,

Rośliny strefy płytkiej: tatarak trawiasty, manna mielec, Iris pseudoacorus, oczeret jeziorny, pałka szerokolistna, mięta wodna, strzałka wodna,

Rośliny strefy bagiennej: knieć błotna, Iris sibirica, sit, niezapominajka błotna,

Do nasadzeń wokół zbiornika wodnego stosuje się byliny dobrze rosnące na glebach wilgotnych, zabagnionych, a nawet podmokłych czy zalewanych. Na brzegach zbiorników wodnych można wyróżnić dwa pasy roślinności:

1. pas roślin szuwarowych na siedliskach zabagnionych i zalewanych:

1. Acorus calamus (Araceae)

2. Acorus gramineu (Araceae)s

3. Calla palustris (Araceae)

4. Carex pseudocyperus (Cyperaceae)

5. Glyceria aquatica (Poaceae)

6. Iris pseudoacorus (Iridaceae)

7. Iris kaempferii (Iridaceae)

8. Iris laevigata (Iridaceae)

9. Phalaris arundinacea (Poaceae)

10. Scirpus lacustris (Cyperaceae)

11. Typha latifolia (Typhaceae)

12. Typha angustifolia (Typhaceae)

2. pas roślin nadbrzeżnych na siedliskach wilgotnych:

1. Lysymachia nummularia (Primulaceae)

2. Lysymachia punctata (Primulaceae)

3. Ligularia dentata (Asteraceae)

4. Ligularia stenocephala (Asteraceae)

5. Ligularia przewalskii (Asteraceae)

6. Bergenia cordifolia (Saxifragaceae)

7. Bergenia crassifolia (Saxifragaceae)

8. Hemerocallis x hybrida (Liliaceae)

9. Iris sibirica (Iridaceae)

10. Iris ochroleuca (Iridaceae)

11. Lychnis flos-cuculi (Caryophyllaceae)

12. Frittilaria meleagris (Liliaceae)

13. Heuchera sanguinea (Saxifragaceae)

14. Myosotis palustris (Boraginaceae)

15. paprocie: Matteucia struthiopteris, Osmunda regalis, Dryopteris filix-mas, Thelipteris palustris

Rośliny o pływających liściach do małego zbiornika wodnego.

Rośliny o liściach pływających dzielą się na dwie grupy:

1. rośliny o liściach wolno pływających, nie zakorzenione w dnie zbiornika

1. Lemna minor (Lemnaceae)

2. Lemna trisulca (Lemnaceae)

3. Spirodella polirhyza (Lemnaceae)

4. Volfia arhiza (Lemnaceae)

5. Hydrocharis morsus-ranae (Hydrocharitaceae)

6. Salvinia natans

7. Piscia stratiotes (Araceae)

2. rośliny o liściach pływających zakorzenione na dnie zbiornika (nymfeidy)

1. Potamogeton natans (Potamogetonaceae)

2. Alysma plantago-aquatica (Alysmataceae)

3. Nuphar sp.(Nympheaceae)

Nymphea sp.(Nympheaceae)

Typy roślinności występujące w zbiorniku wodnym.

W zbiorniku wodnym występuje kilka grup roślin:

1. Rośliny zanurzone w wodzie, zakorzenione na dnie lub swobodnie pływające - nie mają dużego znaczenia dekoracyjnego, np. wywłócznik, rdestnice

2. Rośliny o liściach pływających, nie zakorzenione na dnie zbiornika, np. Lemna sp., Salvinia natans, Hydrocharis morsus - ranae, Stratiotes aloides, Pistia stratiotes, Trapa natans

3. Rośliny o liściach pływających zakorzenione w dnie, np. Potamogeton natans, Batrachospermum aquatile, Limnanthemum nymphoides, Polygonum amphibium, Polygonum natans, Sagittaria sagitifolia, Nuphar lutea, Nuphar advena, Nuphar japonica, Nuphar pumila, Nymphea alba, Nymphea x hybrida

4. Rośliny zakorzenione w dnie o pędach wzniesionych ponad powierzchnię wody (zbiorowisko trzcin i oczeretów), np. Acorus calamus, Carex pseudocyperus, Glyceria aquatica, Phragmites australis, Phalaris arundinacea, Scirpus lacustris, Typha sp. Iris pseudoacorus

5. Rośliny brzegów wód i terenów zabagnionych: Lythrum salicaria, Iris sybirica, Myosotis palustris, Bidens frondosa

Rośliny lądowe rosnące na glebach wilgotnych, np. Lysymachia sp., Ligularia sp., Bergenia cordifolia, Hemerocallis x hybrida, Iris sp., paprocie

53.Byliny uprawiane na kwiat cięty

Narcissus pseudonarcissus, poeticus, jonquila

Iris (xiphium, xiphioides, kaempferi, hollandica, germanica, pseudoacarus)

Paeonia officinalis

Aruncus dioicus

Lilium regale, hybridum

Fritilaria imperialis

Alium giganteum

Delphinum hybridum

Phlox paniculata

Convallaria majalis

Muscari botryoides

Leucojum vernum

Galanthus nivalis

Tulipa

Nie zimujące w gruncie:

Crocosmia crocosmiflora

Gladiolus hybridus

Najpopularniejsze byliny uprawiane na kwiat cięty:

1. Narcissus sp. (Amaryllidaceae)

2. Iris sp. (Iridaceae)

3. Hyacinthus sp. (Liliaceae)

4. Tulipa sp. (Liliaceae)

5. Convallaria majalis (Liliaceae)

6. Delphinium x cultorum (Ranunculaceae)

7. Dianthus plumarius (Caryophyllaceae)

8. Chrysanthemum leucanthemum (Asteraceae)

9. Chrysanthemum maximum (Asteraceae)

10. Doronicum caucasicum (Asteraceae)

11. Helenium x hybridum (Asteraceae)

12. Phlox paniculata (Polemoniaceae)

13. Aster novae-angliae (Asteraceae)

14. Aster novi-belgi (Asteraceae)

Dendranthema grandiflora (Asteraceae)

Byliny nadające się na suche bukiety.

Byliny łatwo suszące się, trwałe i efektowne po zasuszeniu, nie rozpadając się, nie tracące barwy:

1. Achillea millefolium (Asteraceae) - białe, różowe baldachy

2. Achillea filipendulina (Asteraceae) - żółte baldachy

3. Carlina acaulis (Asteraceae) - białe z żółtymi środkami

4. Eryngium alpinum (Apiaceae) - niebieskie

5. Eryngium planum (Apiaceae) - niebieskie

6. Ecinaceae purpurea (Asteraceae) - ozdobne jeżowate środki

7. Gypsophila paniculata (Caryophyllaceae) - biała kaszka

8. Limonium tataricum (Plumbaginaceae) - biała kaszka

9. Limonium latifolium (Plumbaginaceae) - fioletowa kaszka

10. Delphinium x hybridum (Ranunculaceae) - niebieskie

11. Calluna vulgaris (Ericaceae) - fioletowe

12. Physalis alkekengi (Solanaceae) - pomarańczowe lampiony ze zrośniętych działek kielicha

Ponadto bardzo popularne jest układanie suchych bukietów z roślin jednorocznych, róż, hortensji oraz wielu gatunków traw (Avena nuda, Briza maxima, B. media, Cortaderia selloana, Dactylis glomerata, Miscanthus sp., Phalaris sp., Scirpus lacustris, Stipa sp., Typha sp.).

nr 54 Przechowywanie bylin nie zimujących w gruncie (miejsce i temperatura)

Do bylin nie zimujących w gruncie zaliczamy byliny z cieplejszych rejonó świata, wymarzające zimą w naszym klimacie. Wymagają one takiego sposobu uprawy, który pozwala na ochronę ich części podziemnych przed temperaturą poniżej 0° C.

W przypadku określonych roślin takich jak dalia czy begonia bulwiasta, po ścięciu części nadziemnej jesienią wykopuje się kłącza, korzenie bulwiaste lub bulwy, czyści a następnie przenosi na zimę do pomieszczeń zabezpieczonych przed mrozem lub układa się pod stołami w chłodnej szklarni. Natomiast u innych gatunków część podziemna- bulwy mieczyków oraz cebule galtonii i tygrysówki- musi być umieszczona w specjalnych przechowalniach, najlepiej z pełną klimatyzacją. Po przezimowaniu w odpowiednich warunkach dla każdej z tych grup, kłącza, korzenie bulwiaste, bulwy i cebule wysadza się w drugiej połowie maja do gruntu.

nr 55 Rośliny jednoroczne uprawiane na kwiat cięty

• Callistephus chinensis

• Celosia argentea

• Zinnia elegans

• Scabiosa atropurpurea

• Phlox drummondii

• Gaillardia pulchella

• Gomphrena globosa

• Dianthus caryophyllus

• Matthiola incana

• Calendula officinalis

• Helianthus annus

Delphinium ajacis

nr 56 Sekwencja roślin na kwietniku sezonowym

I początek kwietnia

Cebulowe byliny wiosny: Tulipa hybrida, Muscari botryoides, M. armeniacum, Galanthus nivalis, Leucojum vernum, L. aestivum, Narcissus hybridus, Hyacinthus orientalis, Scilla hispanica, S. sibirica

Dwuletnie: Bellis perennis, Myostis sylvatica, Viola x wittrockiana

II po 15 maja

jednoroczne z rozsady: Ageratum houstonianum, Salvia splendens, Lobelia erinus, Begonia semperflorens, Celosia argentea, Tagetes erecta, T. patula, T. tenuifolia, Impatiens balsamina, Matthiola incana annua, Verbena x hybrida

byliny niezimujące w gruncie: Iresine herbstii, Pelargonium x hortorum, Coleus blumei, Begonia tuberhybrida, Canna generalis, Senecio cinerea

lub IV-V

jednoroczne z siewu wprost do gruntu: Amaranthus caudatus, A. paniculatus, Calendula officinalis, Cosmos bipinnatus, C. sulphureus, Iberis umbellata, Matthiola bicornis

nr 58 Rośliny na kwietnik sezonowy na miejscu suchym i słonecznym

• Begonia semperflorens,

• Ageratum houstonianum,

• Calendula officinalis,

• Callistephus chinensis,

• Celosia argentea,

• Cosmos bipinnatus,

• Iberis umbellata,

• Nicotiana alata

• Pelargonium x hortorum

• Phlox drumondii

• Salvia splendens

• Senecio maritima

• Tagetes erecta

• T.patula

• T.tenuifolia

59. Rośliny sezonowe do wiszących pojemników

Rozmnaża się je najczęściej z sadzonek pędowych

Petunia (grupy:Cascadia, fortunia, torenia, surfinia, ursynia)

Verbena

Pelargonium hederaefolium

Bacopa

Bidens - żółte kwiaty

Diaska cordata - różowe kwiaty

Asteriscus - duże żółte kwiaty

Mimulus aurantiacus

Aptemia cordifolia - różowe kwiaty

Scaevola aemula - fioletowe kwiaty

Anagalis - niebieskie kwiaty, środek żółty

nr 60 Czynniki wpływające na trwałość kwiatów po ścięciu

Kw. cięte- są już przy końcu rozwoju osobniczego w momencie cięcia i zachodzą już w nich procesy starzenia. Są produktem trudnym do utrzymania- odcięcie od rośliny matecznej to stres. W odciętym kwiecie zachodzą procesy fizjologiczne- to żywy organizm.

Objawy utraty dekoracyjności:

• opadanie (płatków, kwiatów, liści)

• zwijanie się i kurczenie płatków

• żółknięcie i zasychanie (płatków, działek kielicha, liści)

• więdnięcie i załamywanie się szypułki

• zmiana koloru okwiatu

Czynniki wpływające na trwałość:

• Cecha gatunkowa (odmianowa) uwarunkowana genetycznie

• warunki zewnętrzne w których kwiaty są przetrzymywane od momentu zbioru

• stan fizjologiczny roślin w momencie cięcia kwiatów (warunki uprawy)

• zapylenie

Proces rozkwitania zależny jest tylko i wyłącznie od wody!

Przyczyny niepobierania wody, to zaczopowanie naczyń na skutek:

• blokada mikroorganiczna - bakterie i mikroorganizmy,

• blokada fizjologiczna - reakcja po zranieniu

• zapowietrzenie i zatkanie mikrokapilar

Zapobieganie:

• przycinanie pędów

• mycie wazonów i zmiana wody

• zaparzanie końców pędów

• substancje chemiczne (bakterio- i grzybobójcze)

Ważny jest też dodatek cukru do pożywki:

• to substrat oddechowy

• antytranspirant - zamykanie szparek

• subst. osmotycznie czynna- utrzymanie turgoru

• powstrzymuje zmiany właściwości błon cytoplazmatycznych

---