1. Rozwój socjologii problemów społecznych w USA i w Polsce.

W USA:

Na rozwój socjologii problemów społecznych w USA największy wpływ miała szkoła Chicagowska. Szkoła chicagowska - nurt w socjologii empirycznej związany z Uniwersytetem w Chicago, utworzonym w 1892 roku z pierwszym wydziałem socjologii na świecie, rozwijający się od lat 20. XX wieku. Badania zbiorowości i społeczności w dużych aglomeracjach miejskich w USA nabrały większej i odmiennej jakościowo wagi od czasu publikacji w 1915 roku artykułu Ezry Parka „The City”. Ta publikacja uważana za manifest szkoły Chicagowskiej, wywarła istotny wpływ na rozwój dalszych badań socjologicznych różnych problemów zachodzących na przestrzeni zurbanizowanej. Szkoła Chicagowska w swoich eksploracjach społecznych stosowała bardzo szeroką gamę technik i metod, pozwalających pozyskać dane o charakterze ilościowym i jakościowym, udało się uzyskać obraz miasta i funkcjonujących w jego obrębie społeczności lokalnych w różnych stadiach organizacji i dezorganizacji społecznej. Otrzymane w wyniku tych eksploracji monografie problemów życia w mieście dotyczyły m.in. bezdomności, problemów życia codziennego społeczności lokalnych, dezorganizacji rodziny, powstawania i trwania instytucji społecznych, socjologii zawodów, przestępczości dorosłych i młodzieży, samobójstw i chorób psychicznych, konfliktów etnicznych i rasowych, strajków, działań zbiorowych i zamieszek, przemocy, organizacji usług i rozrywek nocnego życia wielkiego miasta i wielu innych.

Rozwój socjologii problemów społecznych w Polsce:

Polska socjologia w różnych okresach czasu w zróżnicowanym stopniu sięgała do dorobku Szkoły Chicagowskiej. Już od samego początku instytucjonalizacji polskiej socjologii, czyli od 1921 roku Florian Znaniecki, mając świeżo w pamięci doświadczenia z Chicago, mógł i częściowo je wykorzystał, wdrażając proces instytucjonalizacji socjologii w Polsce. Szkoła chicagowska była inspiracją dla twórców i studentów socjologii akademickiej w Polsce.

2. Definiowanie dewiacji, rodzaje dewiacji, definiowanie patologii społecznej.

Dewiacja - odchylenie od reguł działania społecznego, postępowanie niezgodne z normami, a także z wartościami przyjętymi w społeczeństwie lub w grupie społecznej. Zachowania dewiacyjne nie są jednoznacznie interpretowane i ich określenie jest zależne od przyjętych systemów normatywnych w danym społeczeństwie. W niektórych ujęciach teoretycznych definiowane jest relatywistycznie jako zachowanie, które zostało przez społeczność zdefiniowane jako dewiacyjne.

Uznanie czegoś za dewiacje wiąże się z :

 obyczajem - tradycja zmienia się w czasie

 prawem - reguluje część zachowań

 przekonaniami opinii publicznej

 przekonaniami ekspertów

Teoria anomii - dewiacja jako efekt niedostatecznej kontroli społecznej

Teoria stygmatyzacji - dewiacja jako konsekwencja nadużycia kontroli społecznej

Teoria Hirscha - dewiacja jako konsekwencja zaburzenia więzi społecznych

Koncepcja ponownego przemyślenia Ferscha - dewiacja jako wybór jednostki

Rodzaje dewiacji :

- pozytywna (nadnormalna) - zachowania, które wykraczają poza górną granicę oczekiwań społecznych

- wg Kwaśniewskiego zachowania te:

1) stanowią odchylenie od normy powinności,

2) są wyrazem buntu wobec standardów przyjętych w danym środowisku

3) charakteryzuje je nieegoistyczny typ motywacji,

4) ich skutkiem jest pozytywna dezorganizacja społeczna

- negatywna (podnormalna)- Zachowanie, które w poszczególnych grupach, środowiskach czy społeczeństwach traktowane są jako złe, czyli nie aprobowane. Przykładem dewiacji negatywnej są zjawiska i czyny patologiczne

- normatywna - działanie sprzeczne z normami społecznymi (rozbieżność czynu i wzoru społecznego).Sprzeczność działania z regułą stosowalną wobec sprawcy i wobec czynu

- funkcjonalna- Czyn wywołujący negatywne reakcje społeczne w postaci różnego rodzaju sankcji np. potępienie, nienawiść, izolacja marginalizacja

- pierwotna- Czyn dewiacyjny popełniony po raz pierwszy uruchamiający sekwencję kontroli społecznej i wymierzania sankcji

- wtórna- Recydywa, czyli wejście na drogę „kariery dewiacyjnej” w wyniku odrzucenia przez społeczeństwo - „stygmatyzacji”.

Definiowanie patologii społecznej

Patologia jest to nauka o cierpieniu. Podgórecki określał patologie społeczną jako "ten rodzaj ten typ instytucji, ten typ funkcjonowania jakiegoś systemu społecznego czy ten rodzaj struktury, który pozostaje w zasadniczej, nie dającej się pogodzić sprzeczności ze światopoglądowymi wartościami, które w danej społeczności są akceptowane”. Punktem odniesienia jest tutaj system wartości akceptowany w danej społeczności. Proponuje się aby uwzglednić również (4 cechy patologii) :

 występowanie zjawiska w większej zbiorowości

 naruszanie norm i wartości akceptowanych w społ (już wspomniane u Podgóreckiego)

 destruktywność tych zachowań mierzona skalą potępenie społecznego

 konieczność wykorzystania zbiorowych sił do poradzenia sobie z problemem

Wątpliwością jest tu uzależnienie definiowania patologii społecznej od ludzkich ocen. Nie bardzo wiadomo jak ocenić istnienie i znaczenie norm i wartości, a więc i odstępstw od nich. Sprawa ta jest bardziej jasna w stosunku do norm prawnych, ale przecież nie każde zachowania patologiczne są prawnie regulowane.

3. Sposób definiowania problemów społecznych oraz identyfikowania problemów społecznych.

 Problem społeczny : to warunki, które zostały zdefiniowane przez znaczęce grupy w obrębie populacji jako odstepstwa od lub złamanie pewnych społecznych standardów, które w przekonaniu tych grup muszą być podtrzymywane, jesli życie ludzkie czy porządek działań i wydarzeń wyznaczających i utrzymujących sens życia, mają nadal trwać. (Dentler)

 Problem społ. : istnieje jeśli wpływowa grupa uznaje iż pewne warunki społeczne dotykające dużą liczbę ludzi są problemem, któremu można zaradzić przez zbiorowe działanie (Zastrow)

 Problem społ : jeśli wpływowa grupa definije warunki społecZne jako zagrażające jej wartościom, a także jeśli dane warunki dotykają szereg osób i gdy można je przezycięzyć w drodze działań zbiorowych (Sullivan, Thompson)

 Problemy społeczne mogą być zdefiniowane jako ogólne wzory zachowania ludzkiego lub warunków społecznych, które są postrzegane jako zagrożenia dla społeczeństwa przez znaczną liczbę ludności, przez silne grupy, bądź przez charyzmatyczne jednostki, oraz które mogą być rozwiązane czy też którym można jakoś zaradzić (Maris)

Interesujące kwestie

• Kto definiuje co jest a co nie jest problemem

społecznym.

• Kryteria definicji; ład aksjonormatywny funkcjonujący w

społeczności, społeczeństwie lub jego wyróżnionej

części

• Kto podejmuje działania w celu złagodzenia,

rozwiązania problemu społecznego- czyli na proces

instytucjonalizacji

• Skala problemu w dwojakim rozumieniu: terytorialnym i

społecznym; czyli kto jest nosicielem problemu a kogo

dotyczą te problemy, co niekoniecznie jest tym

samym.

• Mediatyzacja problemów społecznych- aktywna rola w

definiowaniu co jest a co nie jest problemem

Jak zidentyfikować problem społeczny w swoim otoczeniu?

Na początku musisz zadecydować problemami jakiej grupy chcesz się zająć. Środowiskiem uczniów swojej szkoły? Rodziną? Osobami ze swojego osiedla? Grupą rówieśników z najbliższej okolicy? Wybór jest naprawdę szeroki - musisz tylko uważnie rozejrzeć się dookoła.

Następnie zastanów się co wybranej zbiorowości najbardziej przeszkadza, na co najczęściej narzekają, co im się nie podoba. Jeżeli zdiagnozowana przez ciebie przeszkoda:

 jest zjawiskiem niepożądanym

 wywołuje krytykę znacznej liczby ludzi

jest możliwa do przezwyciężenia przy zbiorowym działaniu.

4. Główne kierunki i sposoby przeciwdziałania problemom i kwestiom społecznym: polityka społeczna, pomoc społeczna, praca socjalna.

Polityka i praca socjalna są obecne we współczesnych społeczeństwach, w ich zorganizowanych systemach ja zakorzenione sposoby na wielość potrzeb oraz problemowe wyzwania z nimi związane.

Polityka społeczna: makrostruktury, pomoc długodystansowa; działania na rzecz zaspokojenia potrzeb i rozwiązywania problemów społecznych.

Wśród wielu celów polityki społecznej możliwe wyróżniamy m.in.:

 bezpieczeństwo socjalne, które obejmuje zapewnienie dochodów i usług w sytuacji wystąpienia ryzyka socjalnego (choroba, inwalidztwo, starość, śmierć, bezrobocie)

 inwestycje w człowieka - tworzenie równych szans rozwoju ludzi, kształcenie młodego pokolenia (są czynnikiem rozwoju ekonomicznego sprawiając, że wartości socjalne uzależnione są od polityki gospodarczej)

 ład społeczny - jest podstawą stabilizacji życiowej ludzi, współpracy w osiąganiu celów, tolerancji różnic między ludźmi. Wartość pokoju społecznego rośnie wraz z osiąganiem dobrobytu i stabilizacji politycznej

 życie rodzinne - akcentowanie życia rodzinnego oznacza powrót do wartości związków między ludźmi i poczucia bezpieczeństwa na podstawie więzi emocjonalnych i uczuciowych. Wychowanie przyszłych generacji wymaga wsparcia rodzin nie tylko ubogich i nie tylko materialnego ze strony osób i instytucji.

Praca socjalna: mikrostruktury, pomoc krótkoterminowa; świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Prowadzona jest:

1) z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej;

2) ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny. W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia. Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.

Klasyczne metody pracy socjalnej możemy sklasyfikować:

 prace socjalną z jednostką

 prace socjalną z grupą/rodziną

 prace socjalną ze środowiskiem lokalnym

Wśród form pracy socjalnej wymienia się wg. Heleny Radlińskiej:

 ratunku, który niesie zagrożonemu niebezpieczeństwo, bez względu na jego uprawnienia i przynależność do grupy społecznej np. pomoc dla powodzian

 opieka - forma świadczona w sytuacjach życiowych, w których ludzie dotknięci nieszczęściem nie umieją albo nie mają dość sił, by przezwyciężyć trudności. Jest formą zindywidualizowaną. Opiera się na dokładnej diagnozie potrzeb. Opiekun przyjmuje odpowiedzialność za losy drugiego człowieka, np. opieka w domach małego dziecka. Metody tej nie stosuje się do osób dorosłych, gdyż pracownik socjalny udziela wsparcia i nie jest opiekunem społecznym

 pomoc - działania mające wspierać pomyślny rozwój zarówno osób z jakiś względów zagrożonych jak i wszystkich członków społeczności np. poradnie rodzinne

 kompensacja społeczna - to wyrównywanie braków środowiskowych, utrudniających pomyślny bieg życia jednostki lub grupy .

5. Trzeci sektor

Są to wszystkie organizacje pozarządowe, które wiążą się z aktywnością społeczno-gospodarczą w nowoczesnych państwach demokratycznych. Działa się tu dla "innych", a zyskiem jest satysfakcja. Trzeci sektor ma do spełnienia dwie ważne funkcje. Po pierwsze, stwarza możliwość twórczej i pożytecznej działalności na rzecz poszczególnych osób

lub ogółu społeczeństwa. Po drugie, działalność ta powinna sprawiać, że ludzie będą czuli, że stanowią wspólnotę - czy to jako naród, czy jako mieszkańcy gminy. Trzeci sektor nie byłby w stanie spełniać swoich funkcji, gdyby nie pomoc pozostałych sektorów. Mówiąc najprościej: biznes dostarcza środki na finansowanie działalności organizacji pozarządowych, a sektor publiczny zapewnia prawne i organizacyjne możliwości działania, a więc dba na przykład o to, aby organizacje społeczne mogły legalnie prowadzić swoją działalność, czy też stwarza im możliwości zwolnień podatkowych.

- organizacje pozarządowe ostrożnie dysponują pieniędzmi, czasem dysponują tylko powierzchownymi środkami,

-nie rozpoczynają swojej działaności od pieniędzy, tylko od „misji”,

-żaden ważny problem społeczny nie może być rozwiązany bez pomocy „trzeciego sektora”, co wazne to własnie „trzeci sektor” sprawił, że probemy społeczne stały się widoczne dla spoleczeństwa,

-mówią o problemach, o których niektórzy wolą nie mówić i zmuszają państwo do działania,

- są tacy, którzy twierdzą, że „trzeci sektor” to oznaka niewydolnego państwa

-rozwiązują trudne problemy, zmniejszają napięcia społeczne i konflikty,

-obywatele mają szansę na wyrażanie swoich opinii.

6. Socjologiczne ujęcia strategii rozwiązywania problemów społecznych.

Socjologiczne ujęcia strategii rozwiązywania problemów społecznych. SOCJOLOG. UJĘCIE STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁ: STRATEGIE (Friske) - uogólnione, stosunkowo trwałe i często realizowane w toku działalności prowadzonej przez wyspecjalizowane organizacje, wzory interwencji społecznych. Działania pozorne są strategią rozwiązywania problemów społ.

*PODZIAŁ FRISKE:

a) BEZPOŚREDNIE: - strategia kar i nagród, - strategia korekcyjna i jej odmiana resocjalizacyjna, - opiekuńcza w postaci państwa opiekuńczego.

b) POŚREDNIE: - pozostawiają ludziom możliwość swobodnego podejmowania decyzji.

*PODZIAŁ WDŁ KWAŚNIEWSKIEGO:

a) STRATEGIE INTEGRACYJNE - powodują niwelowanie wykluczenia, marginalizacji. Stosowane w przypadku bezrobocia, ubóstwa, dyskryminacji. Strat integr będzie rozwój przedsiębiorczości społ - rozwój praktyki, włączenie działania ludzi. b) STRATEGIE REPRESYJNE - eliminacja zachowań autodestrukcyjnych: alkohol, przestępczość, etc. WERSJA ŁAGODNA - przymusowa, bezterminowa terapia;

c) WERSJA DOTKLIWSZA - więzienie Strategie w socjologii Zaplanowane i często realizowane w praktyce sposób osiągania jakiegoś celu jest tym, co rozumiemy pod pojęciem strategii. 2 pojęcia strategii dla nas obowiązujące( opieka i kontrola - Kazimierz Friske, Paweł Poławski)

(Friske) strategie rozwiązywania problemów społecznych są to uogólnione stosunkowo trwałe i często choć nie zawsze realizowane w toku działalności prowadzonej przez wyspecjalizowane organizacje wzory interwencji społecznych. Nie są to zatem tylko działania konceptualizowane, częściowo podejmowane. W takim rozumieniu strategią rozwiązywania problemów społecznych mogą być działania pozorne, fikcyjne. Osiągamy jakiś cel zaniechując działania utrzymując dobry wizerunek nas jako działających. Działanie pozorne jest strategią rozwiązywania problemów społecznych.

7. Struktura lokalnych strategii rozwiązywania problemów społecznych, modele strategii rozwiązywania problemów i kwestii społecznych na poziomie lokalnym.

- etap diagnozowania problemów społecznych - określenie stanu faktycznego jaki jest, a nie jak nam się wydaje, że jest. To jest etap analiz i badań( diagnozy społeczno-gospodarcze). Na tym etapie identyfikujemy problemy jawne, ale dobra diagnoza nie rezygnuje z problemu ukrytego; identyfikujemy problemy w społeczności i problemy dla społeczności; przywołujemy tu też jakość - od obiektywnej do subiektywnej. Poszukujemy wielkości skali natężenia miary i nie rezygnujemy z poczucia zagrożenia, opinii ważnych innych, którzy identyfikują zjawiska jako problem społeczny. Musimy wykonać pełną diagnozę i mieć element prognozy w rozwoju niepożądanych zjawisk. Pełna diagnoza nie zasadza się w odpowiedzi na pytanie jak jest, ale w jakim kierunku w ciągu pewnej perspektywy czasowej to zjawisko zmierza.Instrumenty kontrole stosowane na tym poziomie to monitoring, audyt i ewaluacja ex -ante. Musimy korzystać z badań społecznych, socjologicznych.Ankietowania tu nie ma, jest to tylko jedno z narzędzi! Socjometria i socjodram. Wywiady dają dobre informacje, obserwacje uczestniczące.

Socjolog ma tu drugą rolę - analizowanie danych zastane, urzędowych. Pozyskanie informacji jak wygląda np. problem bezdomności w Warszawie, problem niepełnosprawności wśród dzieci społeczności lokalnej, bezrobocia. Socjolog może zrobić też badania ewaluacyjne - nakierowane na udzielenie odpowiedzi na pytanie czy projekt, program, podjęte działanie jest z użyciem tych kategorii kryteriów ewaluacyjnych(trafne, skuteczne, efektywne, użyteczne)

Ex-ante - to takie same badania jak badania naukowe - u ich podstaw leży koncepcja, wiedza o danym obszarze, przygotowanie pytań, problemów.Następnie jest to obszar konceptualizacji narzędzi z wyborem metod i technik badawczych i potem piszemy raport. Jednak tutaj musimy zastanowić się co dla nas będzie ważnym kryterium w badaniu; dlatego badania ewaluacyjne opierają się na kryteriach skuteczności, efektywności i użyteczności

Od poziomu lokalnego do poziomu makro, gdzie diagnozujemy sytuację w Polsce, powiatach, gminach. Praca socjalna porusza się w obszarze makro, czasem włączając w to obszar mezzo.

- etap prognozowania - stworzenie długofalowej strategii działania zakładającej w sposób ogólny główne kierunki i cele rozwoju oraz zmiany. Przykładem na poziomie makro jest narodowa strategia zatrudnienia i integracji społecznej. Mówić o kierunkach możemy mówić w świetle pełnego zdiagnozowanego problemu. Pełna diagnoza pozwala ocenić główne kierunki działań.

- etap programowania- tu operacjonalizujemy strategie na bardziej szczegółowe projekty i działania, w tym na rozmaite typy zadań, które trzeba podjąć. Przykładem jest sektorowy program operacyjnego rozwoju zasobów ludzkich, program operacyjny kapitał ludzki. Dajemy bardziej konkretne działania i zdania.

-etap wdrażania - na tym etapie bądź tworzymy bądź wykorzystujemy bądź tworzymy i wykorzystujemy istniejący system instytucjonalnego wsparcia, ale także powinniśmy wykorzystywać istniejące systemy wsparcia, pierwotne i wtórne do interpelowania strategii. Takie systemy tworzone są przez: wojewódzkie urzędy pracy, urzędy marszałkowskie, regionalne ośrodki polityki społecznej.

-etap projektowania(kreatywności)- zaplanowanie najmniejszych, dających się wyodrębnić kompleksowych przedsięwzięć w celu realizacji poszczególnych działań strategii.

- etap realizacji projektów - działania zmierzające do urzeczywistnienia zaplanowanych projektów. Nie wszystkie cele projektów muszą być osiągnięte. Nieosiągnięcie tych celów lub osiągnięcie innych powinno motywować do polepszenia jakości poszczególnych działań się na nią składających.

8. Diagnoza społeczna i diagnozowanie problemów społecznych: znaczenie i funkcje diagnozy w identyfikowaniu zjawisk, problemów i kwestii społecznych, model diagnozy społecznej na przykładzie problemu samotnego rodzicielstwa.

Diagnoza obejmuje kilka podstawowych rzeczy, 4 niezbywalne etapy. Każdy z nich jest powiązany z ewaluacją:

1. Co rzeczywiście jest? - diagnoza stanu, diagnoza identyfikacyjna, diagnoza genetyczna, diagnoza fazy, znaczenia i diagnoza prognostyczna.

2. Co powinno być zrobione - diagnoza decyzyjna, projektowanie działań interwencyjnych

3. W jaki sposób przybliżyć stan faktyczny do postulowanego? - weryfikacja diagnoz, stanu, diagnozy efektów i diagnozy decyzyjnej

Istnieje jeden typ ewaluacyjny, który warto zrobić na samym początku - ewaluacja ex ante - ma odpowiadać na pytanie, czy nasze działanie jest trafne. W sumie całość systemu rozwiązywania problemów społ. Jest nastawiona na ewaluacje korygującą lub ex- post. Ewaluacje ex-ante jest ewaluacją ekspercką - ma być robiona przez ekspertów zewnętrznych. 4 paty diagnozowania:

• Diagnoza konstatująca fakty,

• diagnoza projektująca( ewaluacja ex-ante),

• diagnoza kontrolująca przebieg oddziaływań( ewaluacja korygująca)

• diagnoza efektów( ewaluacja ex-post), czyli sprawdzającej rezultaty działania interwencyjno-motywacyjnego

Jakie byłyby założenia do takiego modelu diagnozowania obejmującego te 4 etapy.

1. Diagnoza lokalnych problemów społecznych jest jednym z etapów badań ewaluacyjnych

2. Diagnoza powinna być całościowa, a więc obejmować powinna prognozę - nie ma samej diagnozy bez prognozy

Gdy zestawimy te 2 aspekty, to formułujemy konkluzję oceniającą. W zależności od tej konkluzji podejmujemy działania. 3 typy działań celowościowych wg Podgóreckiego( coś jest pożądane i nie i z tego wynikają działania)

1. Działania reformujące

2. Działania profilaktyczne

3. Działania projektowe

3 modelem jest:

1. Postulat pełnej diagnozy - powinien mieć również zastosowanie przy sporządzaniu problemów i potrzeb instytucji pomocy społecznej oraz instytucjonalnej

2. Celem każdej diagnozy jest opracowanie strategii zaspokajania ważnych potrzeb społecznych oraz strategii rozwiązywania problemów społecznych, nie przesądzając o tym, które ze strategii mają być bardziej widoczne czy reprezentatywne w osiąganiu poszczególnych celów

3. W celu przeprowadzenia diagnozy na poziomie lokalnym można korzystać z technik i metod badań społecznych, przydatnych w analizie jakościowej i ilościowej, tj. wywiadów indywidualnych, grupowych, standaryzowanych i niestandaryzowanych, sondaży. Uzyskane informacje skorelowane z danymi z innych źródeł umożliwiają wgląd w zjawiska i procesy, a także rozbijają nadmierne uproszczenia powstałe z analizy wtórnych wyników badań.

Standardem badań diagnostycznych są badania w działaniu.( Action Research) - AR

• W procesie diagnozowania potrzeb i problemów oraz opracowania strategii zaspokajania potrzeb i rozwiązywania problemów społecznych zalecanym jest badanie potencjału społecznego

• Zaprezentowanie potrzeb, problemów i zasobów społeczności lokalnej w postaci map potrzeb i problemów społecznych - wizualizacja potrzeb, problemów, zasobów, zwiększa skuteczność przekazu docierającego do opinii publicznej, władz i mediów

Po co to? By reaktywnie i wrażliwie odpowiedzieć na potrzeby w społeczności: by je rozpoznać( problemy) i rozpoznać możliwości instytucji( kościelnych, sektor porządkowy, koordynacja służb społecznych).

Założenia te umożliwiają nam pogłębiony wgląd w czynniki warunkujące problem, kondycję społeczności

Pełna diagnoza - opis stanu faktycznego wraz z prognozą rozwoju zjawisk

1. Diagnoza właściwa - diagnoza stanu

• Ogólna charakterystyka społeczności i środowiska lokalnego

• Stosunek mieszkańców, gęstość zaludnienia, charakter gmin( wiejskie/miejskie)

• Stosunek mieszkańców do samotnych rodziców i samotnego rodzicielstwa

• Typowe wizerunki samotnego rodzica, rodziców

• Reakcje społeczne na samotne rodzicielstwo, dzieciństwo w rodzinie niepełnej

Elementem diagnozy stanu będzie charakterystyka problemów, potrzeb społecznych z uwzględnieniem zasięgu terytorialnego i kategorialnego

• Informacja na temat potrzeb rodzin niepełnych

• Informacja na temat rodzajów problemów towarzyszących niepełnym rodzinom oraz ich natężenia w pomocy społecznej oraz w innych diagnozowanych obszarach poza pomocą społeczną(szkoła, przemoc wewnątrzrodzinna itd.)

• Informacje na temat zasięgu terytorialnego tych problemów, co jest podstawą sporządzenia map problemów i potrzeb

• Informacje o potrzebach, problemach różnych kategorii: dzieci, rodziców, innych członków rodzin niepełnych, np. osób starych, niepełnosprawnych krewnych w tych rodzinach.

Następnym fragmentem diagnozy stanu będzie ocena stanu zaspokojenia potrzeb społecznych na poziomie jednostek, środowiska zamieszkania i środowiska lokalnego( poprzez system wskaźników - sami je tworzymy lub korzystamy z już istniejących) - np. struktura budżetów rodzin niepełnych( na tle innych rodzin), w tym przychody z pracy, struktura wydatków w rodzinach niepełnych, stopa bezrobocia i korzystanie z usług medycznych, a w tym wizyty kontrolne i korzystanie z medycznych.

Ocena trafności dotychczasowych kierunków działań wobec problemów zidentyfikowanych - ocena potrzeb instytucji pomocy społecznej oraz jej organizacji.

---