POZNANIE SPOŁECZNE: racjonalność. Każdy człowiek stara się być istotą racjonalną. Każda jednostka dokłada starań, aby wyznawać stosowne poglądy i przekonania. Chcąc wyjaśnić postępowanie innych, szukamy 3 inf: o konsekwencji działania danej osoby, o jego powierzchowności, o specyficzności. Racjonalne myślenie wymaga spełnienia 2 warunków :a)osoba myśląca ma dostęp do dokładnych, użytecznych inf. b) osoba myśląca ma nieograniczone środki umożliwiające jej przetwarzanie istotnych danych. Czynniki wpływające na postrzeganie świata społecznego: Punkt odniesienia: dany obiekt może się nam wydać lepszy lub gorszy niż jest, w zależności od obiektów z którymi go porównujemy. Wytwarzany kontekst może wpływać na nasze oceny, skłaniając nas do podjęcia decyzji, których normalnie byśmy nie podjęli. Aktywizacja: środki masowego przekazu czynią pewne zagadnienia i idee łatwo dostępnymi i w ten sposób tworzą program społeczny i polityczny społeczeństwa. Sposób ujęcia decyzji: przedstawienie danego problemu tak, że wydaje się, że możemy zyskać. Kolejność podawania informacji: a)kolejność-efekt pierwszeństwa-podajemy najpierw te inf, które są bardziej korzystne. b) ilość podawanej inf. -efekt rozcieńczenia- obojętne i nieistotne Inf. zwykle osłabiają ocenę czy wrażenie. HEURYSTYKI OCENIANIA: umysłowa droga na „skróty”- reguła służąca do rozwiązywania jakiegoś problemu (jeśli jakiś produkt kupuję w sklepie ze zdrową żywnością to będzie on dla mnie dobry) Heurystyki nie wymagają dużego myślenia. Heurystyka reprezentatywna: koncentrujemy się na podobieństwie 1 przedmiotu do 2, wnioskując że 1wszy działa podobnie jak 2gi. Może być stosowana np. w supermarkecie. Jest często używana w tworzeniu się wrażeń i ocenianiu innych osób. Heurystyka dostępności: odnosi się do ocen zależnych od łatwości, z jaką przypominamy sobie specyficzne przykłady. Heurystyki oparte na postawach: postawa jest zmagazynowaną oceną danego obiektu. Używanie tej heurystyki może wpływać na logikę naszego myślenia i na zdolności rozumowania. Efekt aureoli-nastawienie polegające na tym, że korzystne/niekorzystne wrażenie jakie wywiera osoba, wpływa na nasze wnioski.. Heurystyki stosujemy wtedy, gdy nie mamy czasu, żeby przemyśleć starannie dany problem, gdy jesteśmy przeciążeni inf., gdy mamy mało solidnej wiedzy czy Inf., gdy stoimy wobec jakiegoś problemu. KATEGORYZACJA I STEREOTYPY SPOŁECZNE: konsekwencje kategoryzacji: *stereotypowa wiedza. *dostrzeganie związku tam, gdzie go nie ma-iluzoryczna korelacja- dostrzegamy związek tam, gdzie naszym zdaniem powinien być a go nie ma w rzeczywistości. Np. przecenianie prawdopodobieństwa zachorowania lesbijek na AIDS, co nie jest prawdą. * podział świata na grupę „moją” i grupę „obcą”, My kontra oni. Faworyzowanie swojej grupy jako lepszej pod wieloma względami. PAMIĘĆ OD-TWÓRCZA: pamięć ma charakter odtwórczy-nie możemy uzyskać dokładnych kopii przeszłych zdarzeń, lecz odtwarzamy nasze wspomnienia z kawałków rzeczywistych zdarzeń. Silny wpływ wywiera to, co inni powiedzieli nam na dany temat. Pytania sugerujące mogą wpływać na ocenę faktów oraz na pamięć tego co się wydarzyło. PAMIĘĆ AUTOBIOGRAFICZNA- nie jesteśmy w stanie zapamiętać wszystkiego co się wydarzyło w naszym życiu. Mamy skłonność do organizowania własnej historii wg. Schematów dotyczących samego siebie tzn. spójnych wspomnień, uczuć i przekonań odnoszących się do nas samych, które zgadzają się ze sobą i tworzą spójną całość. TRZY MOŻLIWE BŁĘDY W WYJAŚNIANIU ZDARZEŃ SPOŁECZNYCH:1. podstawowy błąd atrybucji-skłonność ludzi do przeceniania znaczenia czynników osobowościowych przy opisywaniu i wyjaśnianiu przyczyn zachowania społecznego. Jako obserwatorzy nie zauważamy, że jednostka odgrywa wiele ról społecznych, podczas gdy my obserwujemy tylko jedną. 2.błąd działającego-obserwatora- skłonność działających do przypisywania własnych działań czynnikom sytuacyjnym, podczas gdy obserwatorzy skłonni są przypisywać te same działania stałym dyspozycjom osobowościowym osób działających (ja spędzam dużo czasu na plaży bo jest ładna pogoda, ty-bo jesteś próżniakiem) 3. błędy autopercepcji: nasz sposób patrzenia na samych siebie wpływa w znacznym stopniu na wszystkie nasze społeczne procesy poznawcze. 2gł. Sposoby, którymi „ja” wpływa na procesy poznawcze: a)myślenie egocentryczne - postrzeganie „ja” jako rolę bardziej centralną niż w rzeczywistości b)tendencja samoobronna- skłonność do dokonywania atrybucji dyspozycyjnych w przypadku swoich sukcesów i atrybucji sytuacyjnych do niepowodzeń.