EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA - omówienia, regulacji europejskich i polskich.
EKS 1961 r - po raz pierwszy ratyfikowana w 2005 r., w Polsce po raz 1-wszy w 1991 r.
I jest podzielona na dwie części:
REGULACJA PRACOWNICZE ( apelują o) : rozszerzenie dostępności do medycyny pracy, zwiększenie praw do urlopów, ochronę pracownika na niebezpiecznych miejscach pracy, informowanie na piśmie o istotnych częściach umowy o pracy, zobowiązanie do okresowej kontroli BHP, zaangażowanie podmiotów społecznych w nadzór nad BHP ( społeczny inspektor ochrony pracy), postulowanie wydłużenia urlopu macierzyńskiego, ograniczenie do 18-stu lat wieku pracowników młodocianych, którym powierza się pracę w warunkach szczególnie dolegliwych, zwiększenie ochrony trwałości stosunku o pracę, zalecenia w sprawie reintegracji zawodowej, osób długotrwale bezrobotnych( np. szkolenia zawodowe dla bezrobotnych, zasiłek rehabilitacyjny dla niepełnosprawnych), ochrona pracowników przed nadużyciami (molestowanie, mobbing)
II część: regulacje, prawa społeczne, socjalne: wprowadzono prawo człowieka do zabezpieczenia socjalnego, zabezpieczenia dostępu do mieszkań i ochrony przed bezdomnością.
ZAKRES ZABEZPIECZEŃ EKS: ochrona zdrowia, świadczenia ubezpieczenia społecznego, prawo do opieki socjalnej i lekarskiej, prawo do pomocy społecznej, zabezpieczenie osób niepełnosprawnych, zabezpieczenie gospodarcze i prawne ochrony rodziny.
ZAKRESZABEZPIECZEŃ EKS(POLSKA) dzielimy na:
Ubezpieczenia społeczne ZUS ( renta, emerytura, zaświadczenia chorobowe, zaświadczenia macierzyńskie
Pomoc społeczna: zasiłki, świadczenia rodzinne ,dodatki mieszkaniowe, fundusz pracy, OPG, PCPR,PUP.
UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE: w myśl europejskiej karty jest to system rozbudowany, który nabiera konkretnych kształtów dopiero na poziomie poszczególnych państw, z tego względu jego cechy ( na poziomie EKS) są czasami sprzeczne.
Cechy: powszechny (obejmuje wszystkich), obligatoryjny (obowiązkowo należy w nim uczestniczyć), dobrowolny, pełni rolę uzupełniającą inne świadczenia, celowy(czyli adresowany do określonej grupy ludzi w trudnej sytuacji), jest gwarantem świadczeń materialnych i usługowych.
SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ: w Polsce: urzędnik (kryteria obiektywne) doradca socjalny, pedagog (kryteria obiektywne i subiektywne) Cechy: posiada sformalizowane procedury działania(procedury KPA - Kodeks Postępowania Administracyjnego), posiada obiektywne kryteria oceny sytuacji( dokumenty, orzeczenie, dochody miesięczne), uwzględnia kryteria subiektywne, sprecyzowany i niesprecyzowany adresat świadczeń i pracy socjalnej(zakład karny), określone warunki, w których działa instytucji pomocy społecznej.
FUNKCJA SYSTEMU SOCJALNEGO W ŚRODOWISKU LOKALNYM: Materne: Diagnostyczna, Edukacji socjalnej, Ratownicza, Socjalizacyjna, Zapewnienia bezpieczeństwa socjalnego.
POMOC SPOŁECZNA REALIZOWANA JEST w ramach systemu. Cechy systemu: prawo do korzystania ze środków pomocy społecznej jest zagwarantowane dla osób w trudnej sytuacji życiowej, dotyka obywateli RP, jest dla osób spoza RP, dla uchodźców legalnie przebywających na terenie RP, katalog sytuacji trudnych nie jest zamknięty. Świadczenia są przyznawane w odpowiedniej formie jakości (adekwatna do sytuacji) i wysokości: świadczenie przyznaje się tylko decyzją. Osoby, którym odmówiono prawa do świadczeń mają prawo zaskaarzyć decyzję odwołując się do SKO - Samorządowe kolegium Odwoławcze (14 dni od poprawnie dostarczonej decyzji.), prawo do świadczeń jest podmiotowe, czyli w przepisie muszą być wskazane uprawnienia i cechy adresata, Każdy obywatel i osoba uprawniona musi mieć zagwarantowany dostęp do porady socjalnej obejmującej kwestię świadczeń jak i porady osobistej, życiowej.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA ADMINISRACYJNEGO: 1. wniosek o pomoc(MOPS, GOPS ,) 2. Termin wywiadu- RWS-> rozporządzenie ministra w sprawie RWŚ 3. Przeprowadzenie wywiadu 4.Diagnozwanie sytuacji i wyciąganie wniosków ( przyznanie lub odmowa, jakie świadczenie) 5. Decyzja administracyjna: wnioski + odmowa, 6. Odwołanie od decyzji do SKO 7. Wyjaśnienie składane do SKO.
PODANIE O POMOC - data wpłynięcia wniosku jest święta, podanie o pomoc nie musi być w formie pisemnej wynika to z rozporządzenia ministra). Jeżeli osoba nie złożyła podania na specjalnym druku nie może to być podstawa do nie załatwienia sprawy, Jeżeli osoba wniosła prośbę ustnie pośrednio lub bezpośrednio urzędnik ma obowiązek sporządzić notatkę służbową. 2. Na podaniu nie musi być adres, nazwa instytucji. 3. Na podaniu nie musi być data sporządzania podania, musi być data wpływu podania lub informacji. Od daty wpływu podana ( lub notatki służbowej) liczą się wszystkie terminy załatwienia sprawy, od tej pory liczy się okres uwzględnianych dochodów. Dochód w pomocy społecznej jest naliczany z miesiąca poprzedzającego miesiąca złożenia wniosku. Natomiast dochód utracony nalicza się z miesiąca złożenia wniosku. np. złożenie wniosku 31 lipiec, czyli za czerwiec dochód wszystkich osob jeżeli nic się nie zmieniło, za lipiec jeżeli nastąpiła utrata dochodu . 4. Podanie nie musi być wniesione do sekretariatu, może trafić do każdego z pracowników ośrodka. 5. Adres podopiecznego nie musi być dokładnie wskazany, ale należy uwzględnić przesłankę bezpośredniego kontaktu z podopiecznym. Jeżeli nie ma dokładnego adresu to pracownik powinien podjąć starania ustalenia możliwości kontaktu. Jeżeli jest to niemożliwe i nie można spotkać się z osobą wówczas procedura administracyjna nie jest wszczona. Nie wydaje się decyzji odmownej. 6. Nie musi być zameldowanie- ma mieszkać, 7. W podaniu nie jest potrzebny status, roszczenie, sytuacja życiowa. Musi być adres. 8. roszczenie należy ustawić w trakcie wywiadu, aby późniejsza decyzja była adekwatna do roszczenia.
Rozpoczęcie procedury: Art. 61§4 KPA „ O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w danej sprawie: stroną jest ośrodek pomocy społecznej i klient” Zawiadomienie o terminie wywiadu środowiskowego i wszczęciu postępowania administracyjnego. Postępowanie wszczyna się na żądanie wniosek lub z urzędu - art. 102, ustawa o pomocy społecznej. W tym zawiadomieniu warto podać informacje o możliwości osobistego lub telefonicznego informowania pracownika socjalnego o konieczności zmiany terminu wywiadu. Wywiadu środowiskowego nie wolno przeprowadzić w instytucji pomocy społecznej.
WARIANTY:
1) nie posiadamy wymaganych dokumentów, które mogą od razu przedłużyć lub nie chcę wam ich udostępnić. Bez względu na motyw działania podopiecznego pracownika obligują określone terminy proceduralne. Terminy przeprowadzenia wywiadu: 14 dni od dnia wpłynięcia podania, 2 dni w sytuacji szczególnego zagrożenia osoby. Dla przeprowadzenia całości procedury jest 1 miesiąc- od przyjęcia podania, wydać decyzję, lub w sytuacji wymagającej dłuższego okresu jest to czas 2 miesięcy.
1A) Jeżeli czas mija. Piszemy wezwanie art.53 i 54 KPA: w sprawach, których charakter sprawy lub prowadzone czynności wymagają dokonania czynności przed organem administracji publicznej prowadzący postępowanie może wzywać osobę. Wezwanie musi mieć określone w art.54 składowe: nazwa adres organu wzywającego(MOPS), imię i nazwisko wzywanego, w jakiej sprawie i w jakim charakterze jest wzywany, czy wezwany powinien stawić się bezpośrednio , pośrednio przez pełnomocnika lub składać wyjaśnienia pisemnie, termin do którego żądanie powinno być spełnione, skutki prawne nie zastosowania się do wezwania, imię i nazwisko stanowisko służbowe osoby wzywającej. Jest 7 dni na doręczenie dokumentu od otrzymania pisma. Osoba nie dostarczy danego dokumentu na wezwania - wydajemy decyzje odmowną.
1B) Doniesiony dokument, ale mamy wątpliwości. Wniosek o udostępnienie danych osobowych: jest to dokument wprowadzony przez MSWiA na mocy rozporządzenia z 1998 r. rozporządzenie w sprawie udostępnienia danych ze zbioru danych osobowych., pracownik socjalny musi zastosować urzędowy szablon wskazując kogo dotyczy zapytanie, o co jest zapytanie, kto pyta i w jakie sprawie. Taki szablon wypełnia się w 2 egzemplarzach i oba odsyła do instytucji pytanej, jeden egzemplarz zostaje w niej, drugi wraca z odpowiedzią. Odpowiedź zgodnie z Ustawą Pomocy Społecznej powinna dojść do 7 dni., pracownik socjalny może ubiegać się o informacje dotyczące posiadanych pojazdów, ale wymaga to odrębnego szablonu wysyłanego do CEPiK -Centralna Ewidencja Pojazdów i Komunikacji. Kosztuje to 30 zł.
1C) POSTEPOWANIE - jest wysyłane do strony w sytuacji gdy postępowanie administracyjne nie może zakończyć się w terminie przewidzianym przepisami. Jest to sytuacja niezawiniona przez organ ale okres oczekiwania na dokumenty może być kluczowy w sprawie. Działając z art. 36§1 należy: „ o każdym przypadku nie załatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest zobowiązany zawiadomić o tym strony podając przyczynę zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy:, od takich przesunięć przysługuje prawo zażalenia do SKO w ciągu 7 dni od dostarczenia (klient). Od postępowania służy zażalenia - 7dni od decyzji - 14 dni.
2) Zdarzają się sytuacje, kiedy podopieczny nie może dostarczyć wymaganych dokumentów np. o dochodzie, które byłyby potwierdzone przez pracodawcę. Może zaistnieć sytuacja, kiedy stan faktyczny w rodzinie nie jest adekwatny do stanu zakładanego.
2b) Oświadczenie ( np. praca dorywcza) W ramach pomocy społecznej stosowane są 2 oświadczenia wprowadzone na mocy ministra: 1. Oświadczenie dotyczące stanu majątkowego osoby. 2. Oświadczenie o osiąganych dochodach - osoba ma prawo sama oświadczyc, jaki ma miesięczny dochód i jest to kwota, którą pracownik socjalny uwzględnia naliczając wysokość zasiłku. Tego oświadczenia nie wolno nadużywać jeżeli istnieją możliwości formalnego uzyskania informacji.
USTAWA O OCHRONIE ZDROWIA PSCHICZNEGO I USŁUGI OPIEKUŃCZE A PRAWO SOCJALNE. Ochrona zdrowia psychicznego - ustawa z dnia 19.08.1994r. dziennik ustaw 11 poz. 535. Została zinterpretowana jako: działanie na rzecz dzieci i młodzieży i ludzi starszych znajdujących się w sytuacji zagrażającej ich zdrowiu psychicznemu., ochrona jest realizowana poprzez tworzenie sprzyjających warunków zycia dla osób chorych psychicznie., jest to zadanie powierzone lokalnym jednostkom organizacyjnym działających na mocy ustawy o pomocy społecznej. Ryc.2
Jeśli osoba jest chora psychicznie a chcemy ja kierować do DPS-u a nie ma opiekuna prawnego to w takiej sytuacji pracownik socjalny z kierownikiem ośrodka powinien podjąć staranie o uzyskanie orzeczenia sądu opiekuńczego o umieszczeniu osoby w DPS bez jej zgody. Taki wniosek do sądu konstruuje się wówczas gdy osoba egzystuje w sposób zagrażający dla siebie i innych, nie została zdiagnozowana jako chora psychicznie ale jej funkcjonowanie jest niepokojące. Kierownik DPS działa w tej sprawie na mocy uprawnień dwóch ustaw: Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego art.1 „organy administracji publ. Muszą podjąć działanie zabezpieczające wobec podopiecznych , którego funkcjonowanie zagraża zdrowiu i życiu. Taki do której należy DPS. Ustawa o pomocy społ art. 28\9 i 54: „ kierownik ośrodka pomocy społ. Ma obowiązek zabezpieczyć warunki zycia osoby zaburzonej psychicznie a nadzór nad tym zabezpieczeniem sprawuje sąd opiekuńczy. Art. 54:” W przypadku gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w DPS lub po jej złożeniu wycofuje zgodę, DPs lub OPS mają obowiązek zawiadomić o tym właściwy sąd opiekuńczy, a jeżeli taka osoba nie ma opiekuna prawnego wówczas zawiadamia się prokuratora. Ryc.3.
Na mocy KRiO opiekun praawny może reprezentować intencje osoby ubezwłasnowolnionej tylko w zakresie bieżących spraw życiowych. Natomiast opuszczenie terytorium RP, uznanie dziecka za własne lub umieszczenie osoby w DPS są to działania wykraczające poza zwykły zarząd unieważnień i osobą i zawsze wymagają zgody sądu opiekuńczego.
USŁUGI OPIEKUŃCZE - świadczone w miejscu zamieszkania podopiecznego są przyznawane jako forma zabezpieczenia prawa do opieki i pomocy osobie w codziennych czynnościach. Jest to zadanie własne i zadanie zlecone gmienie, to zależy od charakteru usług: usługi są przyznawane jako świadczenie niematerialne na wniosek pracownika socjalnego wymagają procedury administracyjnej i wydania decyzji, mogą być świadczone przez kadrę OPS lub na zlecenie
OPS. FORMY USŁUG OPIEKUŃCZYCH: 1) usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania podopiecznego (zwykłe - zakupy, sprzątanie itp.) 2) Usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania specjalistyczne (np. rehabilitacja, masaże) to zadania gminy i z pieniędzy gminy.
3) Usługi opiekuńcze specjalistyczne przeznaczone dla osób chorych psychicznie - to jest zadanie zlecone. Osoba taka może skorzystać z wszystkich 3, natomiast zdrowa z pierwszych dwóch.
ADRESAT USŁUG - Art. 50 UA o pomocy społecznej: „ Z usług opiekuńczych mogą korzystać osoby w szczególnie trudnej sytuacji spowodowanej ubóstwem lub stanem zdrowia.” Są to osoby samotne lub z powodu wieku, choroby itp. Wymagają pomocy innych osób i są tej pomocy pozbawione (np. samotne), osoby funkcjonujące w rodzinach pod warunkiem, że bliżsi tej pomocy nie mogą zapewnić. Przyznając usługi opiekuńcze pracownik socjalny nie może kierować się sytuacją dochodową, ponieważ prawo do usług zależy od stanu zdrowia i sytuacja a nie kryterium dochodowego.
RÓŻNICE USŁUGI WŁASNE A ZLECANE - odmienna regulacja prawna, usługi zwykłe: reguluje ustawa o pomocy społecznej i uchwała rady miasta i gminy, usługi zlecone: ustawa o pomocy społecznej i rozporządzenie ministra polityki społecznej, forma i wysokość odpłatności: odpłatność za usługi może mieć 3 formy: gmina pokrywa cały koszt, gmina pokrywa część kosztów i podopieczny część, podopieczny pokrywa całość. Udział podopiecznego w opłacie zależy od jego faktycznych dochodów. Rozporządzenie ministra i uchwała rady gminy wprowadza 3 podziały: dochód powyżej 461 zł * 330% - płaci w pełni, dochód poniżej 461*330%- bezpłatnie, środki na realizację usług.
OBNIŻKI I ZWOLNIENIA ZA USŁUGI: j1. Jeżeli osoba korzysta z co najmniej 2 rodzajów usług 2. Rodzina i tak ponosi opłaty za pobyt jednego z jej członków w placówce specjalistycznej OPS, dom dziecka 3. W sytuacji korzystania z usług przez więcej niż 1 osoba w rodzinie 4. W obliczu nagłego zdarzenia losowego.
USŁUGI DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI: 1. Liczba godzin przyznanych usług ( nie musi być regularna) liczba godzin/tydzień 2. Zakres obowiązków - musi być zgodność pomiędzy liczbą godzin a zakresem obowiązków 3. Kontrolowanie obowiązków: minimum raz na 6 miesięcy, wypełnia się kartę. Jak nie wykonuje swoich obowiązków można nie zapłacić wynagrodzenia.
SYSTEM ZASIŁKOWY - celowy, celowy specjalny, okresowy, stały.
ZASADY PRZYZNAWANIA: 1. Ustalenie struktury rodziny na wywiadzie, dane każdej osoby muszą być wpisane we wniosek 2. Ustalenie dochodu na każdego członka rodziny oprócz dzieci uczących się: M - zaświadczenie o kwocie zarobków od pracodawcy, decyzja o świadczeniu rodzinnym, zaświadczenie o posiadaniu ziemi, zaświadczenie o prowadzeniu działalności K- decyzja organu przyznającego renty/emerytury, decyzja PUP o przyznaniu zasiłku dla bezrobotnego/ zasiłku szkoleniowego/ brak zasiłku
dzieci 16 lat - zaświadczenie o ewentualnych stypendiach tylko finansowe Dzieci 4 lata - brak. Do pomocy społecznej bierze się dochodów netto. Nie ma możliwości, aby osoba korzystająca z opieki społecznej nie była zarejestrowana w UP, nawet, jeżeli nie pobiera żadnych świadczeń.
DOM POMOCY SPOŁECZNEJ - W polskim systemie PS funkcjonuje 6 podstawowych kategorii domów, podzielonych ze względu na adresata: dla osób w podeszłym wieku, dla osób przewlekle somatycznie chorych, dla osób przewlekle psychicznie chorych, dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie ( przebywają tam również osoby do 30 r.ż jeżeli wykazują bardzo małą zdolność przystosowawczą do życia poza DPS), dla osób niepełnosprawnych fizycznie. DPS może być prywatny bądź publiczny. Publiczny dzielimy na te , które są w zasięgu powiatowym lub gminy. Z racji trudności w dostępie do niektórych typów domów , ustawodawca zezwala na 7 typ, kategorię (kombinowany). Procedura umieszczania osoby w DPS odwołując się do zasad PS, optuje się jak najdłuższe utrzymanie osoby w jej naturalnym środowisku. DPS jest rozwiązaniem „ostatecznym” ponieważ kończy procedurę pomocy środowiskowej. Ryc 4. Osoba kierowana do DPS i jej sytuacja życiowa musi spełniać ustawowe kryteria, aby pracownik socjalny mógł kierować osobę do tej instytucji ( art. 54 ustęp 1 Ustawy o pomocy społecznej).
WARUNKI: osoba wymaga całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, nie ma możliwości samodzielnego funkcjonowania w środowisku, osoba nie może samodzielnie spełniać podstawowych czynności życiowych, nie ma możliwości zabezpieczenia osoby poprzez usługi opiekuńcze, skierowanie do DPS wymaga dostosowania odpowiedniego typu domu. Formą opieki przejściowej dla osób długotrwale chorych jest umieszczenie w ZOL ( Zakład Opiekuńczo- Leczniczy) prowadzonym przez starostwa powiatowe (do 6 miesięcy). W sytuacji spełnienia warunkó umieszczenie w DPS natomiast przy braku zgody podopiecznego PS powinien poinformować o dramatycznej sytuacji życia sąd opiekuńczy i prokuratora.
PROCEDURA DZIAŁANIA PRACOWNIKA SOCJALNEGO: rozeznanie czy osoba jest częściowo/całkowicie ubezwłasnowolniona, ma opiekuna prawnego, wystapienie do sądu opiekuńczego o przyznanie do DPS, 2. Nie ma opiekuna - zdobyć zgodę na pismie bądź sąd opiekuńczy. 3. Wywiad w środowisku ( dokumentacja medyczna) lekarz wypełnia ankietę do DPS , ustalamy dochód osoby i ewentualną rodzinę 4. Znaleźć DPS najlepiej jak najbliżej miejsca zamieszkania. 5. Przygotowujemy 2 decyzje: 1 o skierowaniu osoby do DPS ( od jakiego dnia, jaki DPS), 2 decyzja o odpłatności MOPSU za DPS-> wysyłać wszystko do PCPR. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie musi wydać decyzję o przyjęciu do DPS. Kierownik PS ma uprawnienia do częściowego lub całkowitego zwolnienia osoby zobowiązanej z konieczności wnoszenia opłaty uznając iż rodzina jest w szczególnie trudnej sytuacji. Przesłanką do takiego działania jest np. ciąża małżonki, sytuacja wyjątkowa (nagłe kalectwo), pobyt jednego z członków w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
UBÓSTWO - obiektywne, subiektywne.
UBÓSTWO- jest to sytuacja, w której rodziny nie posiadają żadnych dochodów lub ich dochód jest niższy od kryterium dochodowego uprawniający do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Pracownik socjalny musi jednak uwzględnić inną sytuację majątkową np. grunty rolne, posiadane samochody, ruchomości domowe ( hektar - 204 zł) Ubóstwo obiektywne/ absolutne- osoba nie posiada środków do życia
UBÓSTWAO SUBIEKYWNE - indywidualne odczucia biedy, nie jest to kryterium do przyznania świadczenia
DŁUGOTRWALA LUB CIEŻKA CHOROBA- okres leczenia min 6 miesięcy skserowany faktury za leki do zasiłku celowego, zasiłek specjalny - nagła choroba
ZDARZENIE LOSOWE- podlega subiektywnej interpretacji: wyjątkowe, ważne nagłe, zasiłek celowy specjalny
STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ - jest wprowadzany na podst. ustawy z 2002 r. i wymaga pisemnego ogłoszenia przez wojewodę.
SYTUACJA UDZIELENIA ODMOWY PRZYZNANIA ŚWIADCZEN - dochód przekraczający kryterium dochodowe, marnotrawienie środków, brak współmałżonka w trudnej sytuacji życiowej, odmowa spisana kontraktu socjalnego lub nie wywiązanie się z jego postanowień, posiadanie własnych środków, zasobów, którymi może dysponować.
przyczyny - formalno-prawne : obok ww sytuacji pojawiają się przyczyny odmowy związane ze zmianami sytuacji życiowej podopiecznego np. umieszczenie w zakładzie karnym, opuszczenie terytorium RP.
Uprawnienia do korzystania ze świadczeń pieniężnych w myśl art. 13 Ustawa o Pomocy została odebrana osobom umieszczonym w zakładzie karnym, natomiast zawieszone dla osób tymczasowo aresztowanych. Jednak dotyczy to tylko świadczeń pieniężnych i usług, ale nie pracy socjalnej. Art. 5 ustawy o pomocy społecznej generalnie wskazuje kto może być beneficjentem pomocy społecznej uwzględniając m.in. to , że osoba jest obywatelem RP i aktualnie przebywa na terenie RP.
MARNOTRAWIENIE - rozstrzygając tę kwęstię należy działać wyjątkowo ostrożnie, ponieważ w przypadku odmowy i odwołania pracownik musi udowodnić, że osoba świadomie umyślnie zniszczyła świadczenie lub wykorzystała w innym celu . Jest to trudne do udowodnienia , dlatego, że osoba mogła zniszczyć świadomie ze względu na swoją niezdarność. Łatwiej udowodnić sprzeniewierzenie zasilku. Zgodnie z wyorkiem sądu najwyższego żaden zasiłek nie może być wydany na koniecznośc spłaty kredytu, sfinansowanie adwokata lub pełnomocnika przed sądem na leczenie w prywatnych spółdzielniach lekarskich ( jeżeli jest możliwość uzyskania takiej opieki publicznej) koniecznośc spłacenia długów komorniczych i innych zaległości w tym długów czynszowych.