Funkcje wątroby
I. Wydzielanie żółci - żółć jest wydzielana do kanalików żółciowych , a następnie gromadzi się w woreczku żółciowym gdzie ulega zagęszczeniu od 5 do 20 razy.
II. Metabolizm węglowodanów- narząd ten jest w stanie przerabiać i magazynować wszystkie rodzaje cukrowców występujące w ustroju.Za najważniejsze należy uznać:
a)magazynowanie glikogenu-powstaje on w wyniku kondensacji cząsteczek glukozy w procesie , który nazywa się glikogenogenezą ;proces ten kontrolowany jest przez insulinę
b)resyntezę glukozy w procesie glukoneogenezy
c)przekształcanie fruktozy w glukozę
d)w okresie trawienia i międzytrawiennym buforowanie stężenia glukozy we krwi (m.in. przez rozkład glikogenu czyli glikogenolizę i uwalnianie powstałej glukozy do krwi)
III. Metabolizm tłuszczowców- wątroba jest głównym miejscem :
a)utleniania kwasów tłuszczowych w procesie ß-oksydacji;
b)biosyntezy lipoproteidów z białek i tłuszczów;
c)zamiany nadwyżki metabolicznej cukrów na kwasy tłuszczowe,a nawet na tłuszcze;
d)syntezy fosfolipidówi cholesterolu,który można przerabiać na kwasy tłuszczowe
IV. Metabolizm aminokwasów i białek:
a)zdecydowana większość bardzo niebezpiecznej dla ustroju nadwyżki związków azotowych jest wyłapywana we krwi i podlega w wątrobie reakcjom dezaminacji .Powstały także w innych częściach organizmu amoniak hepatocyty wychwytują z krwi i wraz z własnym metabolizują w cyklu mocznikowym .Inne narządy tego nie potrafią.Jeśli więc jakaś przyczyna „wyłączy tę funkcję , postępująca hiperamonemia doprowadzi do śmierci;
b)wątroba potrafi syntetyzować niemal wszystkie białka osocza krwi , m.in. fibrynogen, enzymy związane z mechanizmem krzepnięcia krwi (warunkiem jest odpowiedni poziom witaminy K),białka przenoszące miedź ,żelazo
c)specjalnościa wątroby jest także synteza aminokwasów endogennych
V. Funkcje biochemiczne i fizyczne:
a)detoksydacja(odtruwanie)w ER hepatocytów następuje neutralizowanie trucizn różnego pochodzenia .Przez hydroksylację „ wyłącza się z gry: leki , przez proteolizę niszczy się nadmiar hormonów peptydowych ,przez lipolizę naktywację pozbywamy się hormonów steroidowych .Oczywiście jeśli poziom sterydów przekroczy określony próg -wątroba sobie z tym nie poradzi.
b)wątroba magazynuje niektóre witaminy :A(zapas starcza nawet na dwa lata),D i B12( ilości wystarczające na 3-6 miesięcy)
c)jest także spichlerzem żelaza .Gromadzi go w postaci skompleksowanej z białkeim apoferrytyną- powstaje wówczas metaloproteid ferryna , który jest buforem żelaza , chroniącym organizm przed ryzykiem związanym z niedoborem żelaza
d) granulocyty występujące w łącznotkankowym zrębie wątroby wytwarzają mukopolisacharyd heparynę. Substancja ta przeciwdziała krzepnięciu krwi;
e) wątroba w warunkach spoczynku jest głównym generatorem ciepła w organizmie. W narządzie tym poziom metabolizmu jest wysoki , a jak wiadomo część energii chemicznej tracona jest w czasie przemian , ponieważ wydziela się jako ciepło. W przeciętnych warunkach wątroba jest mniej więcej o 1.5 C niż inne części ciała .Przepływająca przez nią krew nagrzewa się więc roznosząc ciepło po całym ustroju.
VI. Narząd ten filtruje substancje:
a)wprowadzone do krwi z przewodu pokarmowego. Dopływająca z jelita do wątroby żyłą wrotną krew zawiera monosacharydy ,wolne kwasy tłuszczowe i aminokwasy. Bez wątroby ich ilość po trawieniu wzrosłaby we krwi zbyt gwałtownie;
b)uwalniane do krwi z różnych tkanek .Pod tę funkcję można podciągnąć wychwytywanie z krwi amoniaku , glutaminianu, bilirubiny. Nadmiar hormonów jest także wyłapywany , przy czym hormony peptydowe są rozkładane , natomiast steroidowe zwykle wiążą się z kwasem glukuronowym. Takie kompleksy hormon- glukuronian można dość bezpiecznie wydalać z moczem;
VII. Wątroba wydziela różne substancje:
a)bezpośrednio do krwi(endokrynowo). Zaliczyć tutaj można wytwarzanie globulin osocza krwi , fibrynogenu oraz heparyny;
b)do światła przewodu pokarmowego, a więcegzokrynowo.Wątroba jest jedynym producentem żółci , której składnikisą typowymi ekskretami;
Bibliografia:Waldemar Lewiński „ Anatomia i Fizjologia Człowieka”